<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<document>
<s id="1">IV רבא פלעגט זאָגן: — אַ מענטש זאָל זיך פריער פיל אָנלערנען און דערנאָך זאָל ער זיך אַריינטראַכטן, און לערנען זאָל ער אַפילו ווען ער פאַרגעסט, און אַפילו ווען ער פאַרשטייט נישט גאָר קלאָר וואָס ער לערנט.</s>
<s id="2">1859 האָט ייִזראעל געמאכט א נעסיִע קיינ אמעריקע אונ האָט זי בּאשריבּנ אינ א בּוכ.</s>
<s id="3">ז) גרינדעט אַ בּיבּליאָטעק אוּן אָרגאַניזירט קוּרםען אוּן לעזוּנגען פֿאַרא יהרע מיטגלידער.</s>
<s id="4">3) אמבעסטן נאכצוקומען די פאדערונגען פונעם דין דארף מען געברויכן דיינמאנד קריסטאל כשר זאלץ, וועלכע איז פּונקט גוט. עס האט די רעקאמענדאציע פון אלע רבנים.</s>
<s id="5">3⸗טער בּטלן. כאַ⸗כאַ⸗כאַ! אַ פיינער קאַנטשיק! פּויזע.</s>
<s id="6">1 די פארדינסטנ (גוטע מײַסימ) פונ די עלטערנ. — 2 געבּראכט פאר א קאָרבּנ; אָפּגעגעבּנ אינגאנצנ.</s>
<s id="7">1 בּעטלערס. — 2 א רײַזנדער. — 3 לוי בּאָ קאבּויסעמ האזע. — 4 מיט איינ מויל; ווי איינער. — 5 העבּרעיִש. — 6 וואאני. — 7 לויט; נאָכ. — 8 ניט פאר אײַכ געדאכט.</s>
<s id="8">װאָס פֿאַר אַ טעם, פֿרעג איך אײַך, האָט אַ סעודה, אַז מע זעצט זיך צום טיש אײנער אַלײן מיטן װײַב און מע עסט?</s>
<s id="9">2⸗טער חסיד. עלטערע חסידים הערן, מסתמא איז ניטאָ קיין חשש. גייען צום רעדל ארום דעם משולח. ↤ 50 3⸗טער חסיד. דערציילט נאָך עפּעס! דער משולח. שפּעט. די צייט איז קורץ.</s>
<s id="10">3⸗טער בּטלן. ווער ווייס ווער ער איז? אפשר פון די גדולים! ווער קאָן וויסן? און נאָכקוקן איז אַ סכנה... פּויזע.</s>
<s id="11">2) אויפן זעלבן טיש זאל מען ניט סערווירן פליישיקס מיט מילכיקס. בעזונדערס זאל מען ניט נוצן דעם זעלבן לעבן ברויט פאר פליישיקס און מילכיקס.</s>
<s id="12">1 ראָשעשאָנע אונ יאָמקיפּער. — 2 געמיינט: גרויסע בּאלראכמאָנעס. — 3 א לויבּ. — 4 קליידונג.</s>
<s id="13">1 האנדל⸗איניאָנימ. — 2 רעליגיעזע איניאָנימ. — 3 איישעל. — 4 וועאָנאָפ. — 5 אופגערודערט די וועלט; אָנגעמאכט א ראש.</s>
<s id="14">1⸗טער בּטלן. קאלט. אַ חסיד איז ער אַ גוטער, ניטאָ וואָס צו ריידן. נאָר די בּת⸗יחידה זיינע האָט ער געמעגט אויסגעבּן אויף איין אַנדער אופן.</s>
<s id="15">3] פון חנוכה תרצ"ג ביז נאך פורים.</s>
<s id="16">1 קאָנענ צווישנ זיכ ניט דורכקומענ; הויזנ ניט. — 2 דײַט אָנ.</s>
<s id="17">3־טער בטלן. כאַ־כאַ־כאַ! אַ פיינער קאַנטשיק! פּויזע.</s>
<s id="18">(6) פאַראינטערעסירטער.</s>
<s id="19">3. אַ שלים־מזל זאל אפילו פאלען אויפ׳ן פּלייצע, וועט ער אויך צושלאָגען דעם נאָז.</s>
<s id="20">3־טער בטלן. ווער ווייס ווער ער איז? אפשר פון די גדולים! ווער קאָן וויסן? און נאָכקוקן איז אַ סכנה... פּויזע.</s>
<s id="21">3] נאך א טעם ווייל קרעפלאך האבן דריי עקן און אלעס ביי תורה איז מיט דריי: אוריין תליתאי, לעם תליתאי, על ידי תליתאי, ביום תליתאי, בירחא תליתאי.</s>
<s id="22">(פון דער רוםישער אעלרגראפען-אגענטור).</s>
<s id="23">5 מאָשעניק: שווינדלער, דרייער, אָפּנאַרער.</s>
<s id="24">אזוי װי די שריפֿטגיסערײ האט פֿערשפעטיגט צו צושיקען די נויטהיגע שריפֿטען, זײנען מיר צו אונזער בעדויערן געצוואונגען ארױםצולאזען אין הײנטיגער נומער נור די טעלעגראמען אלײן.</s>
<s id="25">9) פלייש וואס איז געלעגן דריי מעת לעת, ניט געווייקטערהייט, העלפט ניט קיין זאלצן. מ'דארף פרעגן ביי א רב וואס צו טאן.</s>
<s id="26">10) אויב די באלאבאסטע פארגעסן און געלאזט ווייקן דאס פלייש א מעת לעת ( 24 שעה), טאר זי דאס פלייש און אויך די כלי ניט געברויכן. מ'דארף פרעגן א רב.</s>
<s id="27">1־טער דיין. איך הער אַ קול, נאָר קיין ווערטער הער איך ניט.</s>
<s id="28">3⸗טער בּטלן. מיט אַנטציקונג. איך האָבּ האָלט סנדרן! אַן אמת׳ער חסיד, טאַקע פון די מיראָפּאָליער חסידים, מיטן בּרען!...</s>
<s id="29">3. אַ שלימזל זאָל אַפילו פאַלן אויפן פּלייצע, וועט ער אויך צושלאָגן דעם נאָז.</s>
<s id="30">4) מיר פרעגן נאר, דאס איינע ווארט, ווי זעט מען שוין, צוריק דאס ארט, מקריב זיין תמידים, ונסכים. אוי ווי לאנג נאך ווי, וועט מען פרעגן איזהו, מקומן של זבחים.</s>
<s id="31">פוּן ארבּייטער צוּנאטמאכער</s>
<s id="32">2) עס איז א מצוה אנצוצינדן וואס מער ליכט. אייניגע צינדן אן צען; אנדערע זיבן; אבער קקיינע ניט ווייניקער ווי צוויי (געגן שמור וזכור).</s>
<s id="33">7. ייד, יינגל אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט צוויי יודן.</s>
<s id="34">4 . אויב עס קומט אמאל אויס אז א פרעמדע מאן גיבט א פערזענליכע קאמפלימענט פאר א פרוי, זאל זי זיך מאכן ווי גלייך זי הערט נישט.</s>
<s id="35">(5) די לעצטע צייט.</s>
<s id="36">קודם כּל ― די קינדער, קײן עין־הרע.</s>
<s id="37">2־טער חסיד. עלטערע חסידים הערן, מסתמא איז ניטאָ קיין חשש. גייען צום רעדל אַרום דעם משולח. ↤ 50 3־טער חסיד. דערציילט נאָך עפּעס! דער משולח. שפּעט. די צייט איז קורץ.</s>
<s id="38">5) מ'טאר ניט וואשן מילכיקע מיט פליישיקע געשיר צוזאמען, און ניט ווישן מיטן זעלבן האנדטוך. אויב מ'געברויכט כשר'ע זייף דארף מען האבן בעזונדערע שטיקלעך זייף פאר פליישיקס און מילכיקס.</s>
<s id="39">1) ד. ה. וויסען אוּן קענטעניש.</s>
<s id="40">8. ויעשׂו כּאשר יעצו. און זײ האָבן אַזױ געטאָן װי זײ האָבן זיך מייעץ געװען. זײ האָבן אָפּגעשריבן דעם כּתבֿ און האָבן זיך אונטערגעשריבן. עס האָט מער ניט געפֿעלט נאָר דעם רבֿס חתימה און װײַטער ניט.</s>
<s id="41">3) איידער פלייש ווערט געזאלצען מוז עס פריער גרינדלעך געוואשן ווערן אין וואסער.</s>
<s id="42">4. אַ קארגער איז גלייך צו א חזיר: אליין עסט ער... און די פעטקייט קלייבט ער פאר א צווייטען.</s>
<s id="43">2] ווייל אין דעם טאג וועט אויספאלן יום הכיפורים אין דעם קומענדיגע יאר. (עירין קדישין רוזין) אגב האט מען מיר מעורר געווען אז דער ערוך השלחן ברעגט אראפ אויך דעם טעם.</s>
<s id="44">1) ד. ה. וויסן און קענטעניש.</s>
<s id="45">5) עס איז כדאי צו באמערקן אז אייער (עגס) וואס מ'געפינט אין עופות כאטש זיי זיינען שוין מיט שאלעכטץ, טאר מען זיי אבער ניט עסן מיט מילכיקע מאכלים.</s>
<s id="46">II זאַכן וואָס די חכמים האָבן פאַרבאָטן נאָר דערפאַר ווייל ביי יענעם אין די אויגן קען עס אויסזען ווי אַן עבירה — טאָר מען נישט טון אַפילו אין די באַהאַלטנסטע חדרים.</s>
<s id="47">7) דער ווייק-טאפּ טאר ניט געברויכט ווערן פאר אירגענד וועלכן אן אנדער צוועק.</s>
<s id="48">I אין נאָמען פון ר׳ מאיר ווערט איבערגעגעבן: יעדער איינציקער וואָס געזעצט זיך אויף שטענדיק אין ארץ ישראל און רעדט אויף לשון קודש, פאַרזיכערט ער זיך דאָס אייביקע לעבן.</s>
<s id="49">2 בלאָמב: אַ פּלאָמבע. געמיינט, משמעות, אַ דערלויבעניש געחתמעט מיט אַ פּלאָמבע. ? פּאָשלינע: אַן אָפּצאָל, אַ שטײַער. קופּעטשעסטוואָ: אַ חזקה צו פֿירן אַ מיסחר.</s>
<s id="50">§ 4 דער טהעטיגקײטם-ראַיאָן פֿוּן דיזע געזעלשאַפֿט איז די שטאָדט ריגאַ.</s>
<s id="51">4) די גאנצע פלייש מוז געווייקט ווערן און זיין אין גאנצן באדעקט מיט וואסער א האלבע שעה צייט.</s>
<s id="52">1⸗טער דיין. צום צווייטן. שטיל, דערשראָקן. דוכט זיך, ער איז דאָ...</s>
<s id="53">2. אַ קארגער וועט גיכער הונדערט מאָל דאנקען, איידער איינמאָל באצאָהלען.</s>
<s id="54">1) מינדליכע לעהרע, אזוי ווערט אָנגערופען, אין געגענזאַץ צוּ דער געשריבענער תורת משה, משנה־ אוּן תּלמוּד־ליטעראַטוּר.</s>
<s id="55">6) אויב מ'זאלצט אויס דאס פלייש אין די פּאפּיר אין וועלכן עס איז געפּאקט - איז עס אבסאלוט טריף.</s>
<s id="56">8. מענטש, בּענטשן, ווינטשן אאַז״וו ווערן געשריבּן מיט טש.</s>
<s id="57">§ 2 צוּ דערגרײכען דעם אײבּען-דערמאָנאען-ציעל, זוּכט אוֹים די געזעלשאַפֿט:</s>
<s id="58">2־טער בטלן. שטיל. אין שטאָט רעדט מען אויך וועגן דעם... מ׳איז שוין געווען בעטן ביי אים קמיעות. נאָר ער גיט ניט...</s>
<s id="59">ד) נרינרעט אוּיף װיפֿיעל מעגליך אַ הילפֿם-קאַסע;</s>
<s id="60">(4,300 קילאמעטער) מאדים - 13,263 מייל.</s>
<s id="61">12) מ'דארף אכטונג געבן ביי עופות, אראפּצונעמען דעם קאפּ איידער מען לייגט אריין דאס פלייש צום ווייקן. אויב מ'האט פארגעסן, זאל מען פרעגן ביי א רב.</s>
<s id="62">5. די וואָרהייט איז נאַקעט... אַזוי ווי די מענטשן זיינען זייער פרום, ווילן זיי אויף איר ניט קוקן.</s>
<s id="63">1) די מענער פון דער גרויסער פערזאמלונג אין אנפאַנג צייטען פוּן בית שני. ↤ 129 אייגעֶנעֶ שפּראַך אוּן איבּעֶרזעֶצוּנג.</s>
<s id="64">פּראפעסיאנעלער געזעלשאפט</s>
<s id="65">3 . אין פאל וואס מען דארף יא עפעס זאגן פאר א פרעמדע מאן, איז גלייך צו שטיין אביסל פון דערווייטנס.</s>
<s id="66">1⸗טער בּטלן. איר האָט אַ טעות! אמתע גדלות מוז האָבּן אַ פּאַסיגן לבוש!..</s>
<s id="67">2. נאר זעלטן, זעלטן, זע איך אים, מיין שיינעם, ווען ער וואכט. איך טרעף אים תמיד שלאפענדיק, איך זע אים נאר ביינאכט.</s>
<s id="68">1־טער חסיד. דער אורח דערציילט עפּעס זייער וואונדערלעכע מעשיות... עס נעמט אָן אַ פּחד. איך האָב מורא זיי צו הערן...</s>
<s id="69">דיזע סטאַטוּטען איז אַרײנגעטראָגען אין רעגיסטער פֿוּן פֿערײנען (חברוּת) פֿוּן ליפֿלאַנדגר גוּבּערניע דער 29-טעך מאַי 1910</s>
<s id="70">4. אַ קאַרגער איז גלייך צו אַ חזיר: אַליין עסט ער... און די פעטקייט קלייבט ער פאַר אַ צווייטן.</s>
<s id="71">דער סטאַטוּט</s>
<s id="72">3⸗טער בּטלן. אָ! אָ! אָ! מתוק מדבש.</s>
<s id="73">22 מאל דערמאנט ער אלץ צו משה וועגען די קרבנות.</s>
<s id="74">(1) צו מיין טייערער באָבע און מאַמע.</s>
<s id="75">ה) בּעדינט איהרע מיטגלידער מיט יוֹרידישע הילף;</s>
<s id="76">5) דאס וואסער טאר ניט זיין צו קאלט און אויך ניט הייס.</s>
<s id="77">1] כ"ב תמוז תרפ"ה דער יומא דהילולא פון הרה"ק ר' שלמה קארלינער זיע"א, און איז געווען אין א"י צוויי חדשים.</s>
<s id="78">VI די ווערטער פון תורה זענען צומאָל אָרעם (נישט גענוג דייטלעך) אויף איין אָרט, זענען זיי אָבער רייכער אויף אַן אַנדער אָרט. אַלע ווערטער פון תורה נייטיקן זיך איינס אין אַנדערן. איז דאָ פאַרשלאָסן — דינט צו דעם דאָס אַנדערע אָרט פאַר אַ שליסל.</s>
<s id="79">1־טער בטלן. צו די בטלנים. איך זאָג אייך, דאָס איז אַ בעל מופת! ער האָט געפּרואווט אין מיטן העלן טאָג מיט אַ שם...</s>
<s id="80">ג) גיט אַרוֹיס שטיצע איהרע מיטגלידער;</s>
<s id="81">6. פאַר —נג און —נק שרייבּט מען ניט קיין יי, נאָר ע, אַלזאָ שטרענג, קרענק, ענגלאַנד.</s>
<s id="82">12 – נו, אױב אַזױ – שמײכלט באָנטשע – װיל איך טאַקע אַלע טאָג, אין דער פֿרי אַ הײסע בולקע מיט פֿרישער פּוטער! דינים און מלאָכים האָבן אַראָפּגעלאָזט די קעפּ פֿאַרשעמט; דער קטיגור האָט זיך צעלאַכט.</s>
<s id="83">6) וואו מ'זעהט נאר א שפּרענקעלע בלוט אויף די פלייש מוז מען דיאס גרינדלעך אפּוואשן.</s>
<s id="84">2) זויערע, וואָס מאַכן הייקיק די ציין.</s>
<s id="85">I ווער עס קוקט זיך אַריין אין פיר זאַכן וואָלט פאַר אים גלייכער געווען ער זאָל אויף דער וועלט נישט געקומען: וואָס איבער, וואָס אונטער, וואָס פאַר, וואָס נאָך.</s>
<s id="86">8) לאמיר וועלטן רייסן, השי"ת זאל שוין מער נישט כעס'ן , ער זאל איבער בעטן צו די בני מלכים. איינציגער קוב"ה, פארענטפער דו דעם איזהו, מקומן של זבחים.</s>
<s id="87">6) הרה"צ ר' נחמן כהנא פון ספינקא בעהמ"ח ספר אורחות חיים.</s>
<s id="88">1 דאָ: אופגעלייגט. — 2 קאנ — 150. — 3 שפּײַזט זיכ; קריגט פּארנאָסע. — 4 נאיִוו.</s>
<s id="89">1 אופירונג. — 2 א וווּנדער. — 3 דאָ געמיינט: אנ אָנגענומענער קלאל.</s>
<s id="90">2) אויב א גליד איז צעבראכן, אדער אויב עס האט פּאקן אויף די קישקעלעך, אדער עם פעלט די גאל, אדער עס שטעקט א נאגל אדער א שפּילקע, דארף די באלעבאסטע פרעגן א רב.</s>
<s id="91">1־טער בטלן. קאלט. אַ חסיד איז ער אַ גוטער, ניטאָ וואָס צו ריידן. נאָר די בת־יחידה זיינע האָט ער געמעגט אויסגעבן אויף איין אַנדער אופן.</s>
<s id="92">3 מאל הוי"ה בגימטרי' לתם 78 . עסען אין לשון הקודש הייסט מאכל . דער ווארט מאכל בגיטטרי' מלאך.</s>
<s id="93">1 מיר גיבּנ דאָ געקירצט מ. ווינערס בּאמערקונגענ צו „מאסאָעס בּיניאָמינ האשלישי", געדרוקט אינ מענדעלעס „געזאמלטע ווערק", בּ.</s>
<s id="94">1 די פײַנט פונ ציִענ (פונ די ייִדנ) — א רעדנסארט, וואָס בּאטײַט דאָס זעלבּע ווי „ניט פאר קיינ ייִדנ געדאכט".</s>
<s id="95">0) דאס זאלץ ברעטל מוז געהאלטען ווערן אין א שיפּוע (אראפּגעבויגענע) פּאזע, אדער עס זאל זיין שיטערלעך, כדי דאס בלוט זאל קענען אראפּרינען.</s>
<s id="96">(376,000 קילאמעטער) אונזער וועלט - 24,901 מייל.</s>
<s id="97">צוּנאטענמאכער אין שטאטדט ריגא."</s>
<s id="98">2 זיכ אופירנ. — 2 פּאָשעט; פּראָסט. — 3 בּאָד. — 4 געמיינט: קיינ פאָלק.</s>