<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<document>
<s id="1">Йомры икмәк (Рус халык әкияте) Әби белән бабай бик тату яшәгәннәр.</s>
<s id="2">Күрешергә нинди урын билгеләсә, бүген кич шунда очрашырсыз...</s>
<s id="3">Ислам өчен чиккән зәхмәтләрен, мәшәкатьләрен кабул итеп, баласына-чагасына, атасына-бабасына, иренә кавыштыр!</s>
<s id="4">Бүген әллә никадәр романнар, төпләгән гәзитәләр, рисаләләр төяп кайттым.</s>
<s id="5">Уй миңа тик әллә ни җырлый, укый; Нәрсәдәндер күз эленгән һәм тәмам баскан йокы.</s>
<s id="6">Әйдәгез, киттек, киттек! — дип, чебешләрен йөрергә чакырды.</s>
<s id="7">Монда тормышның кешеләргә авыр аңлашыла торган башка күренешләре бар, шул башка күренешләр нигезендә монда да рәхәт, газап, шатлык, кайгы, хыял һәм башка төр хисләр бар.</s>
<s id="8">Ә бит татарның үз көе дә - күптавышлы, бай төсмерле көй.</s>
<s id="9">Урамнар былчырак булса да, һава бик матур булганга, рәхәтләнеп йөрим.</s>
<s id="10">Бүген өйдән чыгып киткән дә, дегеткә батып, кап-кара булып кайтып кергән.</s>
<s id="11">Укуы да йомшак.</s>
<s id="12">Кайчан бетәр безнең шул тавышлар, кычкырышлар?!</s>
<s id="13">Бугазын чәйнәгән дә аның казылык турын аерган: — Менә симез төшен көн дә килеп аша, сиңа байтак ка җитәр,— дигән.</s>
<s id="14">Гөлчәчәкнең җиңгәсе думбраны аяк тибеп бии-бии уйный башлаган икән, думбра кылы Гөлчәчәк булып җырлап җибәргән: Бии-бии уйнама, Билгенәем авырта, Тибә-тибә уйнама, Түбәләрем авырта...</s>
<s id="15">Һәр төр, кайбер форма үзенчәлекләренә карап, вариантларга бүленә.</s>
<s id="16">Араларыннан берсе аш алырга дип мич янына бара, барса — андагы әйберләрнең кузгалганлыгын сизә.</s>
<s id="17">Зөләйханы ике яктан ике кыз чорнап ала.</s>
<s id="18">Сәгать унике тулу белән Алпамша чыга.</s>
<s id="19">Менә төннәрнең берендә хуҗалары, табыштан кайтып кереп, бик каты исерешеп егылгач, ялчы егет белән асрау кыз, бер сүздә булып, каракларның икесен дә үтереп ташладылар, ди.</s>
<s id="20">Шуннан бирле Гөлчәчәк , бик әйбәт гомер итә башлаган, ди.</s>
<s id="21">Ул фәкыйрь кешенең ашарына да юк икән.</s>
<s id="22">Ул аны, татар көе кирәк булганда, үскәчрәк тә уйнап йөрде.</s>
<s id="23">Тумышы белән башкаларга охшамаса да, ул аларның якын туганы кебек иде бит. – Үлгәннәргә җеназа тиешле, – диде Артур, авыр тынлыкны бозып, – гәүдәсе булмаса да, җеназа йоласын үтәп, аңа истәлек ташы куярга кирәк.</s>
<s id="24">Һәр ялтыраган алтын түгел.</s>
<s id="25">«Мин төшәрмен, айгыр карап торсын», дип сора син, – ди.</s>
<s id="26">Бу барып керде.</s>
<s id="27">Кайтардылар?</s>
<s id="28">Зөләйха карангалап.)</s>
<s id="29">Белгәннәр чумып алыр, Белмәгән коры калыр.</s>
<s id="30">Уң колакта хәзер йолдызлар куяр өчен урын да калмады, шуңа күрә алар аның сул колагына күчә башладылар.</s>
<s id="31">Яман коты алынган эт, бар көченә чинап, капка астына элдерде.</s>
<s id="32">Зөлкарнәйне мәйдан уртасына китереп утырталар.</s>
<s id="33">(Китәләр.</s>
<s id="34">Башка чыккан угыл яңа өйгә чыккач игелек күрим дисә, бер дә ансыз ярамый.</s>
<s id="35">Булсам җитез аргамак, Көмеш ялымны тарап, Таң җилләре искәндә, Үләнгә чык төшкәндә, Чулпан кызым, таң йолдызым, Чабып сиңа кайтыр идем, Гөлләр хуш ис сипкәндә.</s>
<s id="36">"Сагынам, түзәм инде...": 7 нче сыйныф укучысы Йосыпова Гөлназ башкаруында "Туган җирдә җаным тыныч" шигыре укыла: Туган якта битләремнән Назлап ефәк җилләр исә.</s>
<s id="37">Аның һәр адымы биш фут булыр.</s>
<s id="38">Карт балык тоткан зур ятьмә белән, Җеп эрли булган аңарга карчык.</s>
<s id="39">Тук корсак сабакка чукрак.</s>
<s id="40">Ана янында бала ятим булмый.</s>
<s id="41">Зөләйха (ыңгырашып).</s>
<s id="42">Карт белән карчык дзидзолар калдырган азык-төлектән бик бай итеп табын әзерли. — Ах, нинди тәмле!</s>
<s id="43">Падиша приказ бирә: — Юк, Вәли, син юмарт кеше, киен ак халатлар, ал пәке, кыр,— ди.</s>
<s id="44">Нишләргә?</s>
<s id="45">Икенче көнгә, урманчы Сәгдинең йөрәгенә приступ ясаячакларын да аңламыйча, ике дус чиректәге "җылыткыч" белән җылынырга тотындылар.</s>
<s id="46">Эт улавын ишетеп, кешеләр күңеленә шом төште.</s>
<s id="47">Уртага аю, ике янга ике бүре җиккән үзе.</s>
<s id="48">Баканы бик югары күтәрделәр.</s>
<s id="49">Бу эш вакытында минем кулым да, аяк киемнәрем белән ау коралларым да бозау канына буялган.</s>
<s id="50">Ә әби кешеләргә кер юарга йөргән.</s>
<s id="51">Аның синең өстеңдә хакы бар.</s>
<s id="52">Читен дә соң читкә киткән чакта, Ярты җаның калса өзелеп!</s>
<s id="53">Тышка чыкканда күңелемдәге моңынча һич күрмәде-гем, хис итмәдегем бер хис мине биләгән, әллә нинди бик каты хөкем итә торган хаким мине үзенең мәхкәмәсенә чакырган иде.</s>
<s id="54">Улы әйтә атасына: — Ул килсә: «Сиңа биреп җибәрмим, юлын өйрәтеп кш*| малай үзе барыр», — дип әйт, — ди.</s>
<s id="55">Дию Зөлкарнәйгә бер китереп сукты, селкенмәде дә.</s>
<s id="56">Рәхмәт Сезгә.</s>
<s id="57">Системадагы бәйләнешләр бик катлаулы.</s>
<s id="58">Тикмәгә генә юаш кешегә "сарык" димиләр ич.</s>
<s id="59">Телефон трубкасы идәнгә шуып төште.</s>
<s id="60">Теге кеше чыгып китү белән егет ишекне дөбердәтергә тотынды.</s>
<s id="61">Үзләре дә сизмичә нинди батырлык эшләп ташлаганнар бит! — Ә, Гали дус, исеңдәме теге көнне Кәримәттәй самагуныннан соң шайтаннар күренә башлаган иде?—диде Вәли. — Әйе, әйе.</s>
<s id="62">Читен дә соң артык һичбер вакыт Күрешмәсне сизеп аерылу; Мәхәббәт һәм дуслык җир йөзендә Булган чакта бөтен байлыгың.</s>
<s id="63">Ашарга бер-бер нәрсәң бармы?</s>
<s id="64">Җәкнең колаклары инде шәлберәя дә башлаган — бу исә аның талчыгу, хәлсезләнү билгесе иде.</s>
<s id="65">Сулар сулышы Алладан чикләнгән!</s>
<s id="66">Әлеге югары мәдәният аның яңа асылына әверелде.</s>
<s id="67">Яфрак өстенә баскан килеш кычкырып сөйләп китте.</s>
<s id="68">Кош карт янына килеп җитә дә киеменнән томшыгы белән эләктереп алып: «Син кем рөхсәте белән минем бакчама кереп чәчәкләремне өзәсең, кая алып барасың аларны?» – дип сорый.</s>
<s id="69">Мин, ди, сорадым: «Бу хәтле мал кемнеке?» – дип.</s>
<s id="70">Изге эштә ашыгу хәерле.</s>
<s id="71">Алларында шунда да Коръән була һәм Әфтияк, Буш түгел букча — китергәннәр аны көчләп төяп.</s>
<s id="72">Üzläre Qör'än iñmäs borın: "İ Rabbıbız!</s>
<s id="73">Өч кызны алдылар да киттеләр.</s>
<s id="74">Юк, мин, китаплар укый алмамыз, дим.</s>
<s id="75">Аны белүчеләр юкмы икән? – диде.</s>
<s id="76">Кылтап Алпамшаны онытмаган икән.</s>
<s id="77">Бөтен күкрәгем яна.</s>
<s id="78">Суалчан туктамады, сүзне сүзгә ялгады: - Безнең төсле үсемлекләр өчен кайсыгыз тагы зур файда китерә?</s>
<s id="79">Канкояр патша үлгәч, аның урынына өлкән улы Капкорсак — Бушборчакны патша иттеләр, ди.</s>
<s id="80">Камчы сугып кан чыккан җиргә тоз сибеп китә, – ди. – Ул хатының кая йөри? – ди патша малае. – Аның бер авырып ята торган сасы Гыйфрите бар, шуның янында ул, – ди. – Кай тирәдә ул? – ди. – Ерак түгел, шул тирәдә.</s>
<s id="81">Үлемгә тиң мәрт йокысы аркасында хәбесханәдән котылып калса да, Маһруй электәге авырулары яңарудан һәм каберстанда яткан чагында, аннары аннан өйгә кайтканда салкын тидерүдән, кул-аяклары өшүдән шактый заманнар хәстә булып ятты.</s>
<s id="82">Рәхәтең булмагач, дәүләт өч тиен ул.</s>
<s id="83">Газазил Илхатны тыңламады да.</s>
<s id="84">Ярар Бу егет берничә көннән соң үзенең ата-анасына әйтә: — Сез дә картайгансыз икән, өй эшенә дә кеше кирәк, ди, әгәр дә сез рөхсәт итсәгез, мин өйләнер идем,— ди.</s>
<s id="85">Ул юлларга гөлләр сибелмәгән, Без үзебез сибик ул гөлләрне.</s>
<s id="86">Бу балаларны нишлик?</s>
<s id="87">Зөләйха катырак ыңгыраша.)</s>
<s id="88">Халык: «Бирмибез, ул ат урлаганмыни?» — диеп кычкыра башлады.</s>
<s id="89">Ул йокыдан уянып, кешеләрне кире кайтарырга тырышып чакыра башлаганда, машина ерак китеп тә өлгермәгән, офык артына күмелмәгән иде әле.</s>
<s id="90">Җир һәм башка табигать ресурслары хосусый, дәүләт, муниципаль һәм милекнең башка рәвешләрендә булырга мөмкин.</s>
<s id="91">Автобус кычкырыш, ызгыш, ләгънәт төяп китеп барды. — Җә! — диде кеше эткә.— Нишлибез, агайне! — Мин алай яман эт түгел! — диде маһмай.— Мин барын да аңлыйм, әйтеп кенә бирүе кыен...</s>
<s id="92">Озак та үтми, бабай егетнең ялкаулыгын ташлатты, ди.</s>
<s id="93">Гали тракторын паркка кертеп куйды.</s>
<s id="94">Үзебезнең хәзрәттән бәйнә-бәйнә бәян кылдырып, Әхмәди абзыйларны Себергә җибәрүләренә, Миннисаны урыска сатуларыны, Садри абзыйны төрмәдә утыртуларыны, Куян авылы хәзрәтен үлек күмгән өчен Себергә җибәрүләрене — барсын да языйк.</s>
<s id="95">Хайваннар азык эзләп анда чабалар, монда чабалар, ди.</s>
<s id="96">Холкына килгәндә – диңгез буенда яшәүчеләр аны кайвакыт мәкерле һәм кансыз, кайвакыт итагатьле һәм сабыр, үз ишләренә карата нечкә күңелле һәм кайгыртучан була дип саныйлар...</s>
<s id="97">Күп тә үтми, моны җиңел генә эшләү өчен җае да табыла.</s>
<s id="98">Әлеге мәсьәләләр буенча карарлар Татарстан Республикасы Дәүләт Советының сайланган депутатлары саныннан күпчелек тавыш белән кабул ителә.</s>