ကျောရိုးမဲ့သတ္တဝါ ဦးနှောက်ကျောရိုးမကြီး
Invertebrate Vertebrate brain
သစ်ပင်၏ အသက်ဝိဉာဉ် Tunicates များနှင့် cephalochordates မဟုတ်သူများသည် ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများ၏ အနီးကပ်ဆုံးဆွေမျိုးများဖြစ်သည်
Tree of Life Tunicates and not cephalochordates are the closest living relatives of vertebrates
ကျောရိုးရှိသတ္တဝါ ဆိုသည်မှာ အရိုးနု သို့မဟုတ် အရိုးတို့ ဖြင့် ဝန်းရံထားသည့် ကျောရိုး အာရုံကြော ပါရှိသော တိရစ္ဆာန် ဖြစ်သည်။ အဆိုပါစကားလုံးသည် ကျောရိုးတစ်ခုအဖြစ် တွဲဆက်ပေးထားသော အရိုးများဖြစ်သည့် ကျောရိုးဆစ် ဟူသော စကားလုံးမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ကျောရိုးမပါရှိသော သတ္တဝါများကိုလည်း ကျောရိုးမဲ့သတ္တဝါများ ဟုပင်ခေါ်ဆိုသည်။ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများတွင် ငှက်များ ၊ ငါးများ ၊ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါများ ၊ တွားသွားသတ္တဝါများ နှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများ ပါဝင်သည်။ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါ၏ အရိုးစု အစိတ်အပိုင်းများမှာ -
A vertebrate is an animal with a spinal cord surrounded by cartilage or bone. The word comes from vertebrae, the bones that make up the spine. Animals that are not vertebrates are called invertebrates.
ဦးနှောက်ခွံ။ ဦးနှောက်ခွံ (သို့) ဦးခေါင်းခွံအရိုးသည် ဦး နှောက်ကို ကာကွယ်ပေးထားသည်။ ကျောရိုးဆစ်။ တွဲဆက်ထားသော အရိုးတိုလေးများဖြစ်သည့် တောင့်တင်းသော ကျောရိုးဆစ်များကို အဆက်များဖြင့် ခွဲခြားထားသည်။ ၎င်းကျောရိုးသည် အထဲ၌ရှိသော ကျောရိုး အာရုံကြောမကြီးအား ကာကွယ်ပေးသည်။ ကျောရိုးဆစ်များ အကြားရှိ အရိုးဆက်များကြောင့် ကျောရိုးအား ကွေးနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ အရိုးများ: ခန္ဓာကိုယ်၏ ပျော့ပျောင်းသော တစ်သျှူးများကို ထောက်ပံ့ကာကွယ်ပေးပြီး ကြွက်သားတွယ်ဆက်မှုအတွက် အမှတ်နေရာများ ပေးသည်။ ပါးဟပ် အရိုးကွေး။ ငါးများ၏ pharynx ၌ ပါးဟပ် အရိုးကွေး နှင့် အချို့ amphibians များသည် gills ကို ထောက်ပံ့သည်။ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါအများစုတွင် ပါးဟပ်အရိုးကွေးသည် မေးရိုး ကဲ့သို့ အခြားကိုယ်အင်္ဂါများအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။
Bones: support and protect the body's soft tissues and provides points for muscle attachment. Gill arches: Gill arches in the pharynx of fish and some amphibians support the gills. In the majority of vertebrates some of the arches have evolved into other organs, such as jaws.
ကျောရိုးရှိသတ္တဝါ နမူနာများမှာ နို့တိုက်သတ္တဝါများ ၊ ငှက်များ နှင့် ငါးများ ဖြစ်သည်။ မျိုးစိတ်ပေါင်း သောင်းဂဏန်း အနည်းငယ်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါမျိုးစိတ် အနည်းဆုံးလေးမျိုးကို ဖော်ပြရန် "ငါး" ဟူသော စကားလုံးကို အသုံးပြုရသည်။
Examples of vertebrates are mammals, birds, and fish. A few tens of thousands of species have been identified. The term "fish" is used to describe at least four different kinds of vertebrates.
ထူးခြားချက်များ
Distinctions
ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများသည် ပတ်ဝန်းကျင် အားလုံးနီးပါး၌ လွှမ်းမိုးသည်။ ၎င်းတို့သည် အဓိက ဂေဟစနစ် တစ်ခုစီတွင် အကြီးဆုံးသော တိရစ္ဆာန်များအနေဖြင့် ပါဝင်ကြသော်လည်း၊ အကြီးဆုံး သက်ရှိများ မဟုတ်ပေ(သက်ရှိအဖြစ် စဉ်းစားရာတွင် သစ်ပင်များကိုပါ ထည့်သွင်း သုံးသပ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်)။ ၎င်းတို့သည် လိုက်လျောညီထွေနိုင်သည့် ခုခံအားစနစ် ရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည်။ [1] ဤအချက်နှစ်ချက်သည် ဆက်စပ်နိုင်သည်။
Vertebrates dominate amongst the animals in virtually all environments. They include the largest animals in each main ecosystem, though not the largest living things (because that would include trees). They are the only animals which have an adaptive immune system.[3] These two facts may be connected.
ဇီဝမျိုးခွဲခြင်းနှင့် အမျိုးအစား
Taxonomy and classification
Subphylum Vertebrata Agnatha (မေးရိုးမဲ့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါ) Myxini Hyperoartia ( မီးအိမ်ငါး ) ကိုနိုဒွန်တာ † Pteraspidomorphi Thelodonti Anaspida Galeaspida Pituriaspida Osteostraci Gnathostomata (မေးရိုးပါ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများ) Placodermi (Paleozoic ချပ်ဝတ်တန်ဆာ ပုံစံများ) Chondrichthyes (အရိုးနုငါးများ) Acanthodii (Paleozoic "ကျောရိုးရှိ ငါးမန်းများ") Osteichthyes (အရိုးကြီးငါး) Actinopterygii (ငါးလိပ်ကျောက် မြှီးရှည်) Sarcopterygii (အမြှေးပါးငါး) Coelacanthimorpha (coelacanths ) Dipnoi (အဆုတ်ငါး) Tetrapoda (ခြေလေးချောင်း ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများ) Amphibia (ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ) Amniota (ရေမြွှာဥများ) Sauropsida (တွားသွားသတ္တဝါများနှင့် ငှက်များ) Lepidosauria (အိမ်မြှောင်များ၊ မြွေများနှင့် tuatara) Testudines (လိပ်) Archosauria (Archosaurs) Crocodilia (မိကျောင်း) Pterosauria (pterosaurs)၊ Dinosauria (ဒိုင်နိုဆော) Aves (ငှက်များ) Synapsida (နို့တိုက်သတ္တဝါကဲ့သို့ ခြေလေးချောင်းထောက် သတ္တဝါ) Mammalia
Subphylum Vertebrata Agnatha (jawless vertebrates) Myxini Hyperoartia (lampreys) †Conodonta †Pteraspidomorphi †Thelodonti †Anaspida †Galeaspida †Pituriaspida †Osteostraci Gnathostomata (jawed vertebrates) †Placodermi (Paleozoic armoured forms) Chondrichthyes (cartilaginous fish) †Acanthodii (Paleozoic "spiny sharks") Osteichthyes (bony fish) Actinopterygii (ray-finned fish) Sarcopterygii (lobe-finned fish) Coelacanthimorpha (coelacanths) Dipnoi (lungfish) Tetrapoda (four-limbed vertebrates) Amphibia (amphibians) Amniota (amniotic eggs) Sauropsida (reptiles and birds) Lepidosauria (lizards, snakes and tuatara) Testudines (turtles) Archosauria (archosaurs) Crocodilia (crocodilians) †Pterosauria (pterosaurs) Dinosauria (dinosaurs) Aves (birds) Synapsida (mammal-like tetrapods) Mammalia
ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါများ (ဂရိ: = ခြေထောက် လေးချောင်း) သည် ကျောရိုးရှိ tetrapodomorph ကုန်းနေ တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည်။ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ ယေဘူယျ သတ်မှတ်မှုမှာ ခြေထောက် လေးခု နှင့် ခြေဖဝါး ဖြစ်သည်။ မျိုးကို ၎င်းတိရစ္ဆာန်များ၏ ရွေ့လျားသွားလာပုံသည် လေးဘက်ယက် ပုံစံ ဖြစ်သည်။ ကုန်းနေသတ္တဝါများ ၊ တွားသွားသတ္တဝါများ ၊ ဒိုင်နိုဆောများ ၊ ငှက်များ နှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများ အားလုံးသည် ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါများ ဖြစ်ကြသည်။ မြွေများသည် ထင်ရှားသော ခြေလက်အင်္ဂါများ မရှိသော်လည်း ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်များမှ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါများပင် ဖြစ်လေသည်။
This kind of locomotion is quadrupedal. Amphibians, reptiles, dinosaurs, birds, and mammals are all tetrapods. Even though snakes do not have limbs, they are tetrapods because they evolved from animals with four limbs.
မူလ ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါများ၏ အစောပိုင်းကာလမှ ရုပ်ကြွင်းများ
Early fossils of stem tetraopds
Pederpes ။ အစောပိုင်း မစ္စစ္စပီးယန်းခေတ်ဦးမှ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ၊ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်သန်းပေါင်း ၃၅၉-၃၄၅ သန်း(mya)။ Westlothiana ။ 350 mya ကာလ၊ ကနဦး amniote (သို့) amniotes နှင့် ညီအစ်မအုပ်စု တိရစ္ဆာန်များ။ Casineria ။ 340 mya ကာလ၊ amniote တိရစ္ဆာန် မူလဇစ်မြစ်။ Protoclepsydrops ။ ပန်ဆယ်ဗေးနီးယန်း အလယ်ခေတ်၊ 314 mya ကာလ၊ synapsid တိရစ္ဆာန် မျိုးဆက်၏ ရှေးအကျဆုံးအုပ်စု။ Hylonomus ။ 312 mya ကာလ၊ anapsid ၊ sauropsid တိရစ္ဆာန် မျိုးဆက်များ၏ အစောပိုင်း အုပ်စု။ Paleothyris ။ 312-304 mya ကာလ၊ anapsid sauropsid တိရစ္ဆာန် မျိုးဆက်များ၏ အခြားသော အစောပိုင်းအုပ်စု။ Archaeothyris ။ 306 mya ကာလ၊ synapsid တိရစ္ဆာန်မျိုးဆက်၏ အစောပိုင်း အုပ်စု။ Petrolacosaurus ။ diapsid ၊ sauropsid တိရစ္ဆာန်များ၏ ပထမဆုံးမျိုးဆက်။
Pederpes, an early Mississippian tetrapod, 359–345 million years ago (mya). Westlothiana, from 350mya, either an early amniote or a sister group to the amniotes Casineria, from 340 mya, a basal amniote. Protoclepsydrops, from the middle Pennsylvanian, 314 mya, probable earliest synapsid Hylonomus, from 312 mya, early anapsid sauropsid Paleothyris, 312–304 mya, another early anapsid sauropsid Archaeothyris, from 306 mya, an early synapsid Petrolacosaurus, from 302 mya, the first diapsid sauropsid
ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ သီးခြား မျိုးရိုးအုပ်စု
The tetrapod clade
ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ သီးခြားမျိုးရိုးအုပ်စုများအား Devonian ခေတ်၏ ငါး(တိရစ္ဆာန်) အုပ်စုမှ ခွဲထုတ်ထားသည်။ Amniotes များသည် ကလိုင်းဒွိုက် ဥ အစောဆုံး ဥသော တိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည်။ အဆိုပါ Synapsids (> နို့တိုက်သတ္တဝါများ)နှင့် Sauropsids (> တွားသွား) တို့သည် သီးခြားမျိုးရိုး ညီအစ်မအုပ်စုများ ဖြစ်ကြပြီး ပို၍အရေးပါသည့် ကိစ္စမှာ တွားသွားသတ္တဝါများသည် နို့တိုက်သတ္တဝါ အဖြစ် ပြောင်းလဲမှု စတင်မလာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
The tetrapod clade separated from fish in the Devonian. The amniotes were the earliest to lay cleidoic eggs. The Synapsids (> mammals) and the Sauropsids (> reptiles) are sister clades, and in particular, reptiles did not give rise to mammals.
Birds သီးခြားမျိုးရိုးအုပ်စုခွဲခြားခြင်း နမူနာ synapsid–mammal ပြောင်းလဲလာမှုတွင် သွေးနွေး သတ္တဝါများ တထောင့်တနေရာမှ ပါဝင်လာသည်။ ? ၎င်းအမှတ်သင်္ကေတနေရာများမှ တစ်ခုတစ်ခုတွင် သွေးနွေးသတ္တဝါများ အတိအကျပါဝင်သည် – ဆင်ကဲ့ပြောင်းလဲမှု ပြောင်းပြန်ဖြစ်စဉ် ဥပမာ။
Birds Simple example cladogram. Warm-bloodedness evolved somewhere in the synapsid–mammal transition. ? Warm-bloodedness must also have evolved at one of these points – an example of convergent evolution.
ရှင်သန်ဆဲ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါများ
Living tetrapods
ရှင်သန်နေဆဲ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါများတွင် အဓိကကျသော အုပ်စု("အထွဋ်အထိပ် အုပ်စု") သုံးခုရှိသည်။ အုပ်စုတစ်ခုစီတွင် မျိုးသုဉ်းနိုင်သော အုပ်စုများစွာ ပါ၀င်သည်-
There are three main groups of living ("crown group") tetrapods. Each group also includes many extinct groups:
ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖား နှင့် ဖားပြုတ်များ၊ ရေပုတ်သင်ငယ် နှင့် ဆလမန္ဒာများ ၊ caecilians များ Sauropsida ငှက်များ နှင့် ခေတ်သစ် တွားသွားသတ္တဝါများ Synapsida နို့တိုက်သတ္တဝါများ
Amphibia frogs and toads, newts and salamanders, and caecilians Sauropsida birds and modern reptiles Synapsida mammals
မြွေ များနှင့် အခြား ခြေလက်မပါရှိသော တွားသွားသတ္တဝါများသည်လည်း ခြေလက်လေးချောင်းသတ္တဝါများပင်ဖြစ်လေသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတိရစ္ဆာန်များသည်လည်း ဘုံ တူညီသော ဘိုးဘေးဘီဘင်များမှနေ၍ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်သည် Caecilians နှင့် ရေနေ နို့တိုက်သတ္တဝါများအတွက်လည်း မှန်ကန်နေလေသည်။
Snakes and other legless reptiles are tetrapods because they are evolved from ancestors who had four limbs. This is also true for caecilians and aquatic mammals.
ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ ပါဏဗေဒအလို အရ ဇီဝမျိုးရိုး တစိတ်တပိုင်း ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း
A partial taxonomy of the tetrapods:
ခြေချောင်းပါ ငါးများ ()
Fishapods
မျိုးပေါင်းစု ကော်ဒိတ် မျိုးပေါင်း Sarcopterygii မျိုးပေါင်းခွဲ Tetrapodomorpha Eusthenopteron Panderichthys Tiktaalik အထက်မျိုးပေါင်း Tetrapoda Pederpes Whatcheeria မျိုးပေါင်း ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ (မျိုးပေါင်းခွဲ Labyrinthodontia ) မျိုးပေါင်းခွဲ Lepospondyli မျိုးပေါင်းခွဲ Temnospondyli မျိုးပေါင်းခွဲ Lissamphibia ဖား၊ salamanders မျိုးပေါင်း Amniota မျိုးပေါင်း Sauropsida တွားသွားသတ္တဝါများ မျိုးပေါင်း Aves Birds မျိုးပေါင်း Synapsida နို့တိုက်သတ္တဝါကဲ့သို့ တွားသွားသတ္တဝါများ မျိုးပေါင်း Mammalia နို့တိုက်သတ္တဝါများ
Phylum Chordata Class Sarcopterygii Subclass Tetrapodomorpha Eusthenopteron Panderichthys Tiktaalik Superclass Tetrapoda Pederpes Whatcheeria Class Amphibia (Subclass Labyrinthodontia) Subclass Lepospondyli Subclass Temnospondyli Subclass Lissamphibia frogs, salamanders Class Amniota Class Sauropsida Reptiles Class Aves Birds Class Synapsida Mammal-like reptiles Class Mammalia Mammals
Tetrapodomorpha : အုပ်စု၏ cladistic အကောင့်
Tetrapodomorpha: a cladistic account of the group
ရှင်းလင်းထင်ရှားသော ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း၏ သက်တမ်းသည် ၎င်းမတိုင်မီ တွေ့ရှိမှတ်တမ်းတင်ခဲ့သော ခြေလေးချောင်း ရုပ်ကြွင်း၏ ခန့်မှန်းသက်တမ်းထက် နှစ်သန်းပေါင်း ၁၈ သန်း ပို၍စောသော Devonian အလယ်ခေတ်မှ ဖြစ်နေသေကို ခြေရာခံဆန်းစစ်တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ [1] ၎င်းခြေရာခံချက်များအရ လွန်ခဲ့သောနှစ်သန်းပေါင်း ၄၀၀ နီးပါးက ပိုလန်နိုင်ငံဒေသ၏ အလယ်ခေတ်မှ ဖြစ်သည်ကို ထပ်မံသိရှိခဲ့ရသည်။ ၎င်း နောက်ကျန် သဲလွန်စများသည် အပူပိုင်းဒေသ ကမ်းဦးရေတိမ်ပိုင်း ပင်လယ်ကမ်းခြေ တစ်ခု၏ ရွှံ့နွံများ၌ ကြွင်းကျန်ရစ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုအချိန်ကာလရှိ တိရစ္ဆာန်များတွင် tetrapod မှလွဲ၍ မည်သည့် တိရစ္ဆာန်မျှ ခြေရာကျန်ရစ်ခြင်း မရှိနိုင်သေးပေ။ တွေ့ရှိချက်များအရ ခြေလက်များအဖြစ် ပုံစံပြောင်းလဲလာသည့် တိရိစ္ဆာန်များမှာ ကုန်းနေရေနေများ မဟုတ်ဘဲ ငါးများ ဖြစ်ကြောင်း သက်သေ အခိုင်အမာထောက်ပြနေသည်။
Clear fossil tetrapod tracks from the mid-Devonian predate previous tetrapod records by 18 million years.[2] These tracks are from the Middle Devonian of Poland, dated to nearly 400 million years ago. The footprints were made in the mud of a tropical lagoon, and no animal of that time could have made the tracks except a tetrapod. The find strongly suggests that the animals were fish, not amphibia, when the transition to limbs occurred.
ခြေဆစ်များ သတ္တဝါများ (၊ ) သည် ကျောရိုးမဲ့သတ္တဝါများထဲတွင် ပါဝင်သည့် တိရစ္ဆာန်အစုအဖွဲ့ကြီးဖြစ်သည်။ အင်းဆက်၊ ပင့်ကူ၊ ကဏန်း၊ ပုစွန်၊ မီလီပိဒ် (အရပ်အခေါ် - ရထားကောင်) နှင့် ကင်းခြေများ စသည့် တိရိစ္ဆာန်အားလုံးသည် ခြေဆစ်များ သတ္တဝါများဖြစ်သည်။ သိပ္ပံနည်းကျခွဲခြားမှု အရ ခြေဆစ်များ တိရစ္ဆာန် အားလုံးသည် မျိုးပေါင်းစု အာ့သရိုပေါ်ဒါ ထဲ၌ ပါဝင်သည်။ အာ့သရိုပေါ့များတွင် အပိုင်းလိုက် ဆက်စပ်ထားသကဲ့သို့သော ခန္ဓာကိုယ်၊ ၎င်းအားဖုံးအုပ်ကာကွယ်ပေးထားသော (exoskeleton) ဟုခေါ်သည့် ပြင်ပအခွံမာနှင့် အဓိကဝိသေသဖြစ်သည့် အဆစ်များသော ခြေလက်များ ပါရှိသည်။ အာ့သရိုပေါ့အများစုသည် ကုန်းနေသတ္တဝါများဖြစ်ကြပြီး ရေတွင်နေထိုင်သည့် မျိုးစိတ်အချို့လည်း ရှိသည်။ တိရစ္ဆာန် ကမ္ဘာလောက၌ မည်သည့် တိရစ္ဆာန်အုပ်စုထက်မဆို ခြေဆစ်များ သတ္တဝါ မျိုးစိတ် အရေအတွက်မှာ အများဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်းတိရစ္ဆာန်များသည် ကျွန်ုပ်တို့ လူသားများအပါအ၀င် များစွာသော တိရစ္ဆာန်တို့၏ အစာအာဟာရ ရင်းမြစ် တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။
Arthropods (Greek language for "joint-legged") are a large group of invertebrate animals. Insects, spiders, crabs, shrimp, millipedes, and centipedes are all arthropods. In the scientific classification, all arthropods are members of the phylum Arthropoda.
Arthropods ကို ရှင်သန်ဆဲ တိရိစ္ဆာန် အုပ်စု လေးခုနှင့် မျိုးသုဉ်းနိုင်သော တိရစ္ဆာန်အုပ်စုတစ်စုတို့ဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသည်။
Arthropods are made up of four groups of living animals and one group of extinct animals:
Chelicerates တွင် မြင်းခွာကဏန်းများ ၊ ပင့်ကူများ ၊ ခြင် များနှင့်ကင်း မြီးကောက်များ ပါဝင်သည်။ Myriapods တွင် millipedes နှင့် centipedes တို့ ပါဝင်သည်။ Crustaceans များမှာ ပုဇွန် ၊ ကဏန်း ၊ ငါး ရှပ် ၊ ပုစွန်နှင့် ပုစွန်တို့ ပါဝင်သည်။ crustaceans အများစုသည်ရေတွင်နေထိုင်ကြသည်။ Hexapods တွင် အင်းဆက်များ နှင့်အခြားသက်ရှိအနည်းငယ်ပါဝင်သည်။ Hexapods တွင် ခြေခြောက်ချောင်းရှိသည်။ Trilobites များသည် မျိုးသုဉ်းသော arthropods အုပ်စုတစ်ခုဖြစ်သည်။ Trilobites အားလုံးသည်သမုဒ္ဒရာများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၂၅၂ သန်းခန့်မှ Permian – Triassic မျိုးသုဉ်းခြင်းဖြစ်ရပ်တွင် Trilobites များပျောက်ကွယ်သွားသည်။ trilobites များသည်ဒိုင်နိုဆောများပြီးနောက်ဒုတိယအကျော်ကြားဆုံးရုပ်ကြွင်းအမျိုးအစားဖြစ်သည်။
Trilobites all lived in oceans. Trilobites disappeared in the Permian–Triassic extinction event, about 252 million years ago. The trilobites are the second most famous type of fossils, after the dinosaurs.
ဓာတ်ပုံများ
Images
ဇီဝမျိုးကွဲပြားမှု
Diversity
သိပ္ပံပညာရှင်များသည် အာ့သရိုပေါ့ မျိုးစိတ် ပေါင်း တစ်သန်းကျော်အား လေ့လာခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ သူတို့ လေ့လာသိရှိခဲ့ပြီးသမျှ တိရစ္ဆာန်မျိုးစိတ်အားလုံး၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ Arthropods များဖြစ်သည်ဟု သိရလေသည်။ ထပ်မံ၍လည်း ဖော်ပြရမည့် မျိုးစိတ်များစွာ ကျန်နေသေးဟုလည်း သိရသည်။
Scientists know of more than 1 million species of arthropods. 80% of all known animal species are arthropods. Many more species have not yet been described.
အများစုသော Arthropod မျိုးစိတ်မှာ အင်းဆက်များ ဖြစ်သည်။ “အင်းဆက်များမှာ သက်ရှိကမ္ဘာလောက၏ သမိုင်းတလျှောက်၌ ဇီဝမျိုးကွဲ ပေါကြွယ်ဝဆုံး သက်ရှိတိရစ္ဆာန်များဖြစ်သည်။” [1]
Most arthropod species are insects. "Insects are the most diverse organisms in the history of life".[1]
Arthropods အများစုသည် ကုန်းပေါ်၌ နေထိုင်ရှင်သန်ကြသည်။ အာ့သရိုပေါ်ဒါ မျိုးပေါင်းစုသည် ကုန်းပေါ်၌ အများဆုံး နေထိုင်လေ့ရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော ကျောရိုးမဲ့သတ္တဝါများ၏ မျိုးပေါင်းစုဖြစ်သည်။ သို့သော် ခရက်စတေးရှန်း (ကနန်း) အုပ်စုဝင် (ကဏန်း၊ ပုစွန်နှင့် အမျိုးအနွယ်များ) တိရစ္ဆာန် အများစုမှာ ရေထဲ၌သာ နေထိုင်ကြသည်။
Most arthropods live on land. The phylum Arthropoda is the only phylum of invertebrates that mostly live on land. But crustaceans (crabs, shrimp and their relatives) mostly live in water.
ခြေဆစ်များ သတ္တဝါများသည် ပျံသန်းခြင်း အစစ်အမှန်ကို ပထမဆုံး ပြုလုပ်နိုင်သည့် မျိုးပေါင်းစုလည်း ဖြစ်သည်။
Arthropods are also the first phylum to develop genuine flight.
ခြေဆစ်များ သတ္တဝါများတွက် မာကျောတောင့်တင်းသည့် ခန္ဓာပြင်ပ အခွံမာတစ်ခုရှိသည်။ အဆိုပါအခွံမာ (exoskeleton) မှ ခန္ဓာကိုယ် ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှုကို့ လျော့ချပေး၏။ ထို့အတွက်ကြောင့် ကုန်ပေါ်တွင် ခမ်းခြောက်မသွားပဲ နေနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။
Arthropods have a hard exoskeleton. The exoskeleton reduces the loss of water (dessication). This helps them to live on land without drying out.
Atrax robustus ၊ ဆစ်ဒနီ ကတော့ပုံ-ကွန်ယက် ပင့်ကူ တစ်ကောင်
Atrax robustus, the Sydney Funnel Web spider
ဤခုန်ပေါက်နိုင်သော ပင့်ကူ၏ ပင်မ မျက်လုံးများသည် နီးနီးကပ်ကပ်တည်ရှိသည်။ ဘေးနှစ်ဖက်နှင့် ဦး ခေါင်းထိပ်တွင် အရန် မျက်လုံးတစ်စုံစီ ပါရှိသည်။
This jumping spider's main centre eyes are very close together. There are other pairs of secondary eyes on the sides and top of its head.
ပင့်ကူအများစုတွင် ခန္ဓာကိုယ်၏ အရှေ့ဘက်၌ မျက်လုံးလေးစုံရှိကြသော်လည်း မျိုးရင်းတစ်ခုနှင့် တစ်ခု ကွဲပြားမှုရှိသည်။ အရှေ့ဘက်တွင်ရှိသော အဓိက မျက်လုံးများသည် ပုံရိပ်များ ဖော်နိုင်စွမ်းရှိသည်။[1] ခုန်ပေါက် ပင့်ကူများသည် အင်းဆက်များထဲ၌ အဝေးသို့ မြင်နိုင်စွမ်း အကောင်းဆုံးရှိသည့် ပုစဉ်းရင်ကွဲများထက်ပင် အမြင်အာရုံ ဆယ်ဆပိုကောင်းကြသည်။ ပင့်ကူ၏ မျက်လုံးများတွင် telephoto ဟူသည့် မှန်ဘီလူးကဲ့သို့သော အရာများ အတွဲလိုက်ပါရှိသည့်အပြင် အလွှာလေးလွှာပါသော မျက်ကြည်လွှာများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ သူတို့၏ မျက်လုံးများဖြင့် ပုံရိပ်လှည့်လည်ရယူ၍ ပုံရိပ်ယူသည့် အဆင့်တစ်ဆင့်ချင်းစီ၌ ရယူထားသည်များကို ပေါင်းစပ်၍ ပုံရိပ် ဖော်နိုင်စွမ်းလည်းရှိသည်။ သို့ရာတွင် အားနည်းချက်မှာ ပုံရိပ်ဖမ်းခြင်းနှင့် ပေါင်းစပ်ပုံရိပ်ဖော်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်များသည် အတော်ပင် နှေးကွေးသည်။[2]
Most spiders have four pairs of eyes on the top-front area of the body, arranged in patterns that vary from one family to another. The main eyes at the front are capable of forming images.[5] Jumping spiders have visual acuity which is ten times better than that of dragonflies, which have by far the best vision among insects. The spiders do this by a telephoto-like series of lenses, a four-layered retina.
အစွယ်များ
Fangs
ဆေးထိုးအပ်များကဲ့သို့ပင် အစွယ်များထဲတွင် အခေါင်းပေါက်ပါရှိပြီး ထိုးသွင်းမှုပြုလုပ်ရာတွင် အသုံးပြုကြသည်။ ပင့်ကူများသည် ၎င်းတို့၏ အစာအတွက် အမဲလိုက်ရာတွင် သားကောင်ကို အဆိပ်ထိုးသွင်ရာ၌ အစွယ်များကို အသုံးပြုကြသည်။ အချို့ပင့်ကူများ၏ အဆိပ်သည် သားကောင်များ၏ အာရုံကြောစနစ်ကို ဖျက်ဆီးကြပြီး၊ အချို့ပင့်ကူများ၏ အဆိပ်မှာ သားကောင်၏ ခန္ဓာကိုယ်တစ်သျှူးများကို ဖျက်ဆီးနိုင်စွမ်းရှိကြသည်။ တနည်းအားဖြင့် ဆိုရလျှင် ပင့်ကူ ဆိုသည်မှာ အစာအတွက် အမဲလိုက်ရာတွင် အဆိပ်ကို အသုံးပြုသည့် သားရဲတိရစ္ဆာန် တစ်မျိုးပင် ဖြစ်ပါသည်။
The fangs are hollow, like the needles used to give injections. Spiders use their fangs to inject toxins that kill the insects they will eat. Some kinds of spider venom attack the nervous systems of their prey, and other kinds of venom attack body tissues.
အနေအထိုင် အပြုအမူ
Behavior
ပင့်ကူများ အများဆုံး စားလေ့ရှိသော အရာ
What most spiders eat
Latrodectus mactans ၊ မုဆိုးမ ပင့်ကူနက် (Black Widow Spider)
Latrodectus mactans, the Black Widow spider
ပင့်ကူများသည် သားရဲတိရစ္ဆာန်များ ဖြစ်ကြပြီး အင်းဆက်နှင့် အခြား အာ့သရိုပေါ့ဒ်များ (အခြား ပင့်ကူများ အပါအဝင်) ကို စားလေ့ရှိကြသည်။ အများစုသည် ၎င်းတို့၏ အစွယ်များဖြင့် အဆိပ်ကိုသုံး၍ သားကောင်ကို အမဲလိုက်ကြသည်။ ပင့်ကူများသည် ၎င်းတို့ထက် ခန္ဓာကိုယ် အရွယ်အစား ကြီးမားသည့် သားကောင်များကို အမဲလိုက်ခဲသည်။ သည့်အပြင် ၎င်းတို့ထက် အလွန်သေးငယ်သော သားကောင်များကိုလည်း လွယ်လွယ်ကူကူ ဖမ်းယူနိုင်စွမ်း မရှိကြပေ။ အချို့သော အသိုက်အအုံများဖြင့် နေထိုင်ကြသည့် ပင့်ကူများလည်းရှိသည်။ ပင့်ကူများသည် အခြားမျိုးရင်းဝင် ပင့်ကူများသာမက၊ မျိုးရင်းတူ ပင့်ကူများကိုလည်း အစာအဖြစ် စားလေ့ရှိကြသည့် ဇာတ်တူသားစားသည့် သတ္တဝါဖြစ်သည်။
Most use venom from their fangs to kill their prey. It is rare for spiders to capture prey that are much larger than they are. It is also difficult for most spiders to capture prey that are very much smaller than they are.
မုဆိုးမပင့်ကူနက် (Black widow spider) ဟူသည့် နာမည်တွင်ရခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ ထိုမျိုးစိတ်၏ ပင့်ကူအမများသည် သူတို့နှင့် မိတ်လိုက်သည့် ပင့်ကူ အထီးအား မိတ်လိုက်ပြီးချိန်၌ စားပစ်လေ့ရှိကြသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုအမှုကိစ္စသည် အခြားမျိုးစိတ်များတွင်လည်း ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ ပင့်ကူမျိုးစိတ် တစ်ခုစီတွင် ၎င်းတို့အချင်းချင်း တွေ့ဆုံဆက်သွယ်ရာတွင် သုံးသည့် ကိုယ်ပိုင်နည်းလမ်း အသီးသီးစီရှိကြသည်။ အချို့မျိုးစိတ်များ၏ အထီးများသည် အစားခံရမည့် အန္တရာယ်ရှိသဖြင့် မိတ်လိုက်ချိန်တွင် သူတို့၏ ပေါင်းသင်းဖက် ပင့်ကူအမ၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင် ချိတ်ထားရန် အရှေ့ခြေထောက်များတွင် ထူးခြားသည့် ချိတ်များပါရှိသည်။ အချို့သောမျိုးစိတ်မှ ပင့်ကူထီးများကမူ သူတို့ ကိုယ်စား ပင့်ကူ အမ စားသောက်ရန် အစာတစ်ခုခု ယူလာပေးကြသည်။ အချို့အနည်းငယ်မျှသော မျိုးစိတ်များမှ ပင့်ကူထီးများမှာ ပင့်ကူ အမ ၏ ပင့်ကူအိမ်နှင့် ဆက်သွယ်ထားသည့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင် ပင့်ကူအိမ်များ ပြုလုပ်ကြသည်။ အချို့မျိုးစိတ်များတွင် ပင့်ကူအထီးသည် ပင့်ကူအမ မဖမ်းနိုင်လောက်အောင်ပင် အဆများစွာ သေးငယ်ကြလေသည်။ ပင့်ကူတို့ရဲ့ ကမ္ဘာသည် အမ ကြီးစိုးသော ကမ္ဘာလောကပင်ဖြစ်၏။
Because of the danger of being eaten, in some species the males have special hooks on their front legs with which they hold the female while they mate. Others bring the female something to eat. There are a few species in which the male spiders construct their own little webs that are connected to the webs of the females.
ပင့်ကူများ (Arachnida (အာရက္ကနိုက်ဒါ) - မျိုးပေါင်း။ Araneae (အရိန္နီးအီး) - မျိုးစဉ်) သည် လေကို ရှူ၍ ရှင်သန်သည့် ခြေဆစ်များ သတ္တဝါများဖြစ်၏။ ပင့်ကူများတွင် ခြေချောင်း ရှစ်ချောင်း၊ ပါးစပ်၌ပါဝင်သော အစိတ်ပိုင်းများဖြစ်သည့် (Chelicerae - ချီလစ်ဆာရီ) ဟုခေါ်သော အဆိပ်စွယ်များ စသည်တို့ ပါရှိကြသည်။ အများစုသည် ပင့်ကူမျှင် ဟုခေါ်လေ့ရှိသည့် ပိုးချည်မျှင် ထုတ်နိုင်စွမ်းရှိကြသည်။ အာရက္ကနစ် (Arachnids) များသည် တိရစ္ဆာန် မျိုးစဉ်အားလုံး၌ မျိုးစိတ် အရေအတွက် သတ္တမမြောက် အများဆုံးဖြစ်သည်။[1] မျိုးရိုးခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းဆိုင်ရာ ပညာရှင်များက ပင့်ကူ မျိုးစိတ်ပေါင်း ၄၈၀၀၀ ခန့်ကို မျိုးရင်းပေါင်း ၁၂၀ အတွင်း၌ ခွဲခြား၍ သတ်မှတ် မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး ဖြစ်သည်ဟုသိရသည်။ [2] ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်မှစကာ မတူညီသည့် ပင့်ကူ အမျိုးအစားကွဲ နှစ်ဆယ်ကျော်အား အဆိုပြုခဲ့ကြသည်ဟုလည်း သိရသည်။[3] အန္တာတိကတိုက်ကလွဲ၍ ကျန်ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တိုက်ကြီးများအားလုံး၏ နေရာဒေသ (P.S.။ ။ ပင်လယ်ရေထုနှင့် လေထုမပါ) နီးပါးတိုင်းတွင် ပင့်ကူများ နေထိုင်ကျက်စားသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။
They have eight legs, and mouthparts (chelicerae) with fangs that inject venom. Most make silk. The arachnids are seventh in number of species of all animal orders.[2] About 48,000 spider species, and 120 families have been recorded by taxonomists.[3] Over twenty different classifications have been proposed since 1900.[4]p3 Spiders live on every continent except for Antarctica, and in nearly every habitat with the exceptions of air and sea.
ပင့်ကူအများစုမှာ အမြင်အာရုံချို့တဲ့ကြပြီး အင်းဆက် အသေကောင်များကို သတိမပြုမိနိုင် ကြချေ။ ခုန်ပျံ ပင့်ကူမျိုးမှာမူ ၎င်းစည်းမျဉ်းအတွက် ခြွင်းချက်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သူတို့မှာ ထိုပင့်ကူမျိုးများတွင် အလွန်ကောင်းသော အမြင်အာရုံရှိကြကာ၊ သူတို့က ယင်ကောင်၊ ပိုးဖလံ၊ လိပ်ပြာ အစရှိသည့် အင်းဆက်များ၏ အသေကောင်များကို ရှာတွေ့နိုင်ကြသည်။
Most spiders have such poor vision that they will not even notice a dead insect. Jumping spiders are one exception to this rule. They have such good vision that they can find recently dead flies or other insects to eat.
သားရဲ မဟုတ်သော ပင့်ကူ တိရစ္ဆာန်များ
Some spiders are not predators
ပင့်ကူအများစုမှာ အသားစား သားရဲတိရစ္ဆာန်များ ဖြစ်သော်လည်း (Bagheera kiplingi ) ဟုခေါ်သော ခုန်ပျံ ပင့်ကူ မျိုးရင်းဝင် ပင့်ကူတစ်မျိုးမှာမူ ၎င်း၏ အစာအာဟာရ၏ ၉၀% အား acacias ပင်မှ အသင့်အတင့် ထွက်ရှိတတ်သော အစိုင်အခဲပုံစံ အပင်ထွက်ပစ္စည်းတစ်မျိုးမှ ရယူလေသည်။[1]
Most spiders are predators, but the jumping spider Bagheera kiplingi gets over 90% of its food from fairly solid plant material produced by acacias as part of a beneficial relationship with a species of ant.[7]
သားကောင်ဖမ်းရာ၌ သုံးသော အမဲလိုက်နည်းများ
Methods of catching prey
ပင့်ကူအိမ် (သို့) ကွန်ယက်ပုံ ပင့်ကူအိမ်
Webs