Յայտնի զօրութեան մակարդակներուն (դեպի վար բազմանալով: ն=1,2,3,...) եւ անկիւնային կէտերուն (դեպի աջ բազմանալով: ս, բ, տ, եւլն) ջրածինի(hydrojen) հիւլէն ելեկտրոնին ալիգային պաշտոններն է: Աւելի փայլուն էղող տարածներու ելեկտրոնին կէցուածգի համար աւելի բարձր հաւանականութեան լայնութիւնը ցոյց կուտայ:
Belirli enerji seviyelerinde (aşağıya doğru artarak: n=1,2,3,...) ve açısal momentum'lardaki (sağa doğru artarak: s, p, d,...) bir hidrojen atomu elektronunun dalga fonksiyonları. Daha parlak olan bölgeler elektronun pozisyonu için daha yüksek olasılık genliğine işaret ediyor.
Քուանտային մեգանիկա' Նիւթ եւ լոյսի, հիւլէ եւ ենդահիւլէական մակարդակնէրու վէրաբերմունգնէրը ուսումնասիրող գփտութիան ճիւղ: Նոյնիսկ ալիգային մեգանիկայ անունով ալ կը կոջուի: Քուանտային մեգանիկան' մոլեքիւլներուն, բրոտոն, նէօդրօն, գուառգ, կլուօնի նման մասնիկնեռու յատկութիւնները բացատրելու կ'աշխատի:[4] Աշխատավայրն է, մասնիկնեռու զիրար եւ լոյսի հէտ, x ճարագայդի, (γ)կամա ճարագայդի նման ելեկտրամագնիսական շողաւորումներով ունեցած յարաբերութիւնները կը ընդգրկէ:
Kuantum mekaniği; madde ve ışığın, atom ve atomaltı seviyelerdeki davranışlarını inceleyen bir bilim dalı.[1] Nicem mekaniği [2] veya dalga mekaniği adlarıyla da anılır.[3] Kuantum mekaniği; moleküllerin, atomların ve bunları meydana getiren elektron, proton, nötron, kuark, gluon gibi parçacıkların özelliklerini açıklamaya çalışır.[1] Çalışma alanı, parçacıkların birbirleriyle ve ışık, x ışını, gama ışını gibi elektromanyetik radyasyonlarla olan etkileşimlerini de kapsar.[1]
Անգլերէնը quantum, Լատիներէն quantus «մէծութիան գանակութիւնը» բարեն կուգայ եւ տէսըւթիան յայտնի ֆիզիգական գանակութիան խամար գօրծածող միաորնէրուն կ'ակնարկէ: Անգլերէն 'mechanics' բարը «բանի մը գործածման հիմքը» կ'նշանակէ:[2] Քուանտային մեգանիկայի յիմգը Ի. դարի առաչին կեսին Մագս Բլէնգ, Ալպերթ Այնշթայն, Նէյլս Պօր, Վէրնըր Հայզնպէօրկ, Էրվին Շէօրտփնկէր, Մագս Պօրն, Ճոն Վոն Նէօրման, Բօլ Տինագ, Վոլֆկանկ Բօլիյի նման գիտնականներ զբաղուած են: Անորոշութիան սկզբունքը, Յակա նիւթ, Պլանկի հաստատուն, Բացարձակ սեւ մարմին, Ալիգի սկսպունգ, Դաշտի քվանտային տեսությունի նման հասկացողութիւն եւ սկզբունքներ այս գիտնաճիւղին զարգացած եւ դասական ֆիզիգայի ցնցուելու եւ փոխուելու պատճար եղած է:
İngilizcedeki karşılığı quantum, Latince 'quantus' (ne kadar, ne büyüklükte) sözcüğünden gelir[4] ve kuramın belirli fiziksel nicelikler için kullandığı kesikli birimlere gönderme yapar. İngilizce 'mechanics' sözcüğü ise "bir şeyin çalışma prensibi" anlamına gelir.[5] Kuantum mekaniğinin temelleri 20. yüzyılın ilk yarısında Max Planck, Albert Einstein, Niels Bohr, Werner Heisenberg, Erwin Schrödinger, Max Born, John von Neumann, Paul Dirac, Wolfgang Pauli gibi bilim insanlarınca atılmıştır. Belirsizlik ilkesi, anti madde, Planck sabiti, kara cisim ışınımı, dalga kuramı, Kuantum alan kuramı gibi kavram ve kuramlar bu alanda geliştirilmiş ve klasik fiziğin sarsılmasına ve değiştirilmesine sebep olmuştur.
Պատմութիւն
Tarihçe
Դասական մեգանիկան շատ հաչող ըլլալու հանդերց, 1800ական տարիներուն վէրչերուն մոտ, Բացարձակ սեւ մարմին, Սպեկտրալ գիծերը, Ֆոդո էֆեկտի նման կարգ մը դէպգերը բացատրելու համար բավական չէր: Բացատրութիւններուն սխալութիւնը, գիտնականներու անբաւարարութիւնը չէր, այժմ դասական մէքանիկայի անբաւարարութիւնն էր: Ամենապարզ ցեւով դասական մէքանիկան տիէզերգը «տէվաականութիւն» ըլլալով կը տիպարեր:Կարգ մը փորձնական տէսութիւններ բացատրելու համար 1900 տարիին Մագս Բլէնգ էնէրժիի, իսկ 1905 տարիին Ալպերթ Այնշթայն լոյսի տուբիկներէ յարաջ գալը, այսինքն «անտէւականութիւն » ցոյց տալու տէսութիւնը գործածելու պայմանաորուած կ'ըլլան: Գիտնականները հեռաւոր ժամակէտի մէջ, անյարատեւութիան կարծիքները Դասական մեգանիկաի տեսութիւններէ ածանցելու համար աշխատեցաւ: Նորեն այդ տառիներուն, խիւլէի ներգին կազմի մասին կատաարուող փորձերը, իրականութիւնը յայտնուեցաւ.
Klasik mekanik çok başarılı olmasına karşın, 1800'lü yılların sonlarına doğru, kara cisim ışıması, tayf çizgileri, fotoelektrik etki gibi birtakım olayları açıklamada yetersiz kalmıştır. Açıklamaların yanlışlığı bilim adamlarının yetersizliğinden değil aksine klasik mekaniğin yetersizliğinden kaynaklanıyordu. En yalın halde klasik mekanik evreni bir "süreklilik" olarak modelliyordu.
Էռնեստ Ռեզերֆորդ իր կատարած փորձով խիւլէին պցտիկ կորիզ մը ունենալը հայտնաբերեց:
Bazı deneysel gözlemleri açıklayabilmek için 1900 yılında Max Planck enerjinin, 1905 yılında ise Albert Einstein ışığın paketçiklerden oluştuğunu, yani süreksizlik gösterdiği varsayımını kullanmak zorunda kaldılar. Bilim adamları uzunca bir süre, bu süreksizlik varsayımlarını klasik mekanik kuramlarından türetmek için uğraştı. Yine aynı yıllarda, atomun iç yapısı üzerine yapılan deneyler bir gerçeği gözler önüne serdi: Ernest Rutherford yaptığı deneyle atomun küçük bir çekirdeğe sahip olduğunu gösterdi.
ի գոյութիւնը աւելի առաջ 1897 տառիին Ջ.
Elektronun varlığı daha önce 1897 senesinde J.J. Thompsonca ispat edilmişti[6].
Ջ. Թոմսոնի կողմէ ապացուցանուած է[1]: Այս պարագային, եթէ պակաս փէր ունեցող էլեկտրոնները, արաւել փէր ունեցող կորիզի շուրջ բոլորաձեւ կը շարժի, պահ մը վերջ էլեկտրոնի : Ասոր պատճարը, Էլեկտրամագնիսական տէսութիան հէտ կրնանք բացատրել՝ երագուող փէրերը ճառագայթում կը կատարէ, բոլորաձեւ շարժումն ալ երագուող շարժում մը ըլլալուն համար, էլեկտրոնը այս ճառագայթումով ուժ պիտի կորսնցնէ ու կորիզի մէջ պիտի իյնար: Արեւային դրութիան նման դասական տիպարը պիտի չխաջողիր:
Bu durumda, eğer negatif yüklü elektronlar pozitif çekirdeğin etrafında dairesel hareket yapıyorlarsa, çok kısa bir zaman diliminde elektronlar çekirdeğe düşeceklerdi. Bunun sebebi, elektromanyetik teoriye göre açıklanabilir: ivmelenen yükler ışıma yapar, dairesel hareket de ivmeli bir hareket olduğu için, elektron bu ışımayla enerji kaybedecek ve çekirdeğe düşecek, güneş sistemine benzeyen klasik model çökecekti.
Թուաբանուդիան, Փուազօնի Հաւասարութիւնը Էլեկտրաստատիկ, Մեքենագէտ եւ Տեսական ֆիզիգի մէջ լայն oգտագործման վայր ունեցող թերատական տէսակի, Մասնակի ածանցեալներով դիֆերենցիալ հավասարութիւննէր է: Ֆրանսացի թուաբանագէտ, Երկրաչափիջ եւ ֆիզիգագտ եղող Սիմոն Տէօնիզ Բուազոնէ վերջ անուն տրուած է:
Matematikte,Poisson denklemi elektrostatik, makine mühendisliği ve teorik fizik'de geniş kullanım alanına sahip eliptik türdeki Kısmi diferansiyel denklemlerdir. Fransız matematikçi, geometrici ve fizikçi olan Siméon-Denis Poisson'dan sonra isimlendirilmiştir. Poisson denklemi
Էլեկտրաստատիկայի սկսպունգներէ մեկն ալ Փուազօնի Հաւասարութիան հէտ բացատրուող հարցերու լուծումը հայտաբէրելով կը լուծէ: Տրուած բերի տարածումի համար ընթխանրապէս մեր գործածած ճամբան ըլլալու պատճարաւ, φ'ն տրուածի f 'ի տեսակետէ հաւասարը գտնելու համար կարեվոր եւ գործիական խարձ մըն է:
Elektrostatiğin köşe taşlarından biri de Poisson denklemleri ile açıklanan problemlerin çözümünü ortaya atıp çözmektir . Verilmiş bir yük dağılımı için Elektriksel gerilimi bulmak için genelde kullandığımız yol bu olduğu için, φ'ı verilmiş f cinsinden bulmak önemli pratik bir sorundur.
Էլեկտրաստատիկի մէջ Փուազօնի Հաւասարութիան աճիլը յետէւէալն է: Միավորների միջազգային համակարգ էօգլիտի անջրպետի գործածուիլը եթէ համարենք՝ Փոփոխական ստուգող ծաւալի ելէկտականութիան համար Գաուսի օրենքի հէտ եթէ սկսինք՝ kontrol hacimdeki elektrik için Gauss Yasası ile başlarsak:
Elektrostatikteki Poisson denkleminin türeyişi şu şekildedir. Uluslararası Birimler Sisteminin öklit uzayında kullanıldığını varsayarsak. Differansiyel kontrol hacimdeki elektrik için Gauss Yasası ile başlarsak:
∇ ⋅ D = ρ f {\displaystyle \mathbf {\nabla } \cdot \mathbf {D} =\rho _{f}} ∇ ⋅ {\displaystyle \mathbf {\nabla } \cdot } , Տարամիտություն D {\displaystyle \mathbf {D} } , ելէկտրականութիան ազդած տարածք ρ f {\displaystyle \rho _{f}\,} ազատ փերի փերային վտութիան (առտագին)
∇ ⋅ D = ρ f {\displaystyle \mathbf {\nabla } \cdot \mathbf {D} =\rho _{f}} ∇ ⋅ {\displaystyle \mathbf {\nabla } \cdot } , Diverjansa D {\displaystyle \mathbf {D} } , elektrik deplasman alanına ρ f {\displaystyle \rho _{f}\,} serbest yükün yük yoğunluğuna (yani dışarıdan getirilmiş yüklere) tekamül etmektedir.
Այստեղ Δ {\displaystyle \Delta } Լապլասի օպերատոր, եւ f ու φ Բազմաձեւութիան իրական կամ ալ Գօմբլէգս արժէգաոր ֆօնգսիյոններու կը խամապատասխանի: Բազմաձեւ Էօգլիտի Անջրպէտը կատարուած ժամանակ, Լաբլազիէն ∇ 2 {\displaystyle {\nabla }^{2}} ըլլալովկը խայտնուի եւ Փուազօնի Հաւասարութիւն ընդխանրապէս'
Burada Δ {\displaystyle \Delta } Laplasyene, ve f ve φ ise Çokkatlıda gerçek veya Karmaşık-değerli fonksiyonlara karşılık gelmektedir. Çokkatlı öklit uzayı olduğu zaman, Laplasyen ∇ 2 {\displaystyle {\nabla }^{2}} olarak belirtilir ve Poisson denklemi genel olarak
ցէվով կը գրուի: 3 տարածութիւնով Դեկարիան գոորդինադների համակարգով'
şeklinde yazılır. 3 boyutlu Kartezyen koordinat sisteminde
ցեւը կ'արնէ: f զերօ էղած ճամանակ հաւասարութիւնը'
formunu alır. f sıfır olduğunda denklem;
ցեւը կը ստանայ: Այս Փուազօնի Հաւասարութիւնը Գրինի ֆունկցիանը գործածելով կրնանգ լուծիլ՝ Գրինի ֆունկցիաին Փուազօնի Հաւասարութիան համար ընթհարցակ լուծումը Մշուշային Փուազօնի Հաւասարութիւն վերնագրի տակ է: Թուային լուծումի համար անթիւ մեթօտներ կը գտնուին՝ Հանգստացնելու մեթօտ, շարունակեալ ալկորիդմ եւլն...
halini alır. Bu poisson denklemi Green fonksiyonu kullanılarak çözülebilir; Green Fonksiyonunun Poisson denklemi için genel çözümünü Sönümlü Poisson denklemi başlığında verilmiştir. Numerik çözüm için çok fazla değişik türden method bulunmaktadır; rahatlatma metodu, yinelemeli algoritma sadece bir örnek...
Էլեկտրաստատիկ
Elektrostatik