Florión Cenôwa, nado o 4 de maio de 1817 en Sławoszynie e finado o. 26 de marzo de 1881 . en Bukowcu, foi un escritor, editor e lingüista casubio, Creador da primeira ortografía e das primeiras obras literarias casubias.
Florian Ceynowa (także Cejnowa, kasz. Florión Cenôwa, ur. 4 maja 1817 r. w Sławoszynie w pow. puckim, zm. 26 marca 1881 r. w Bukowcu k. Świecia) – pierwszy kaszubski działacz społeczny i narodowy, pisarz, publicysta, wydawca, badacz folkloru i języka kaszubskiego, twórca pisowni kaszubskiej i pierwszych kaszubskich utworów literackich, zw. „budzicielem Kaszub”, z zawodu lekarz.
Traxectoria
Życiorys
Mocidade
Lata młodzieńcze
Fillo dunha familia de labregos, foi á escola na súa aldea natal e máis tarde no instituto católico de Chojnice.
Od 1824 lub 1825 do 1830 r. uczęszczał do szkoły podstawowej w rodzinnej wsi, a potem trafił do Królewskiego Gimnazjum Katolickiego w Chojnicach. Dziewięcioletni program szkoły zrobił w lat jedenaście (1830-1841), być może z powodu obciążenia nauką. Zdobył rozległą wiedzę, m.in. z zakresu języków staro- i nowożytnych.
Na Universidade de Wroclaw comezou os estudos de filosofía pero acabou pasando para a facultade de medicina.
22 grudnia 1841 r. zapisał się jednak na wydział filozoficzny Uniwersytetu Wrocławskiego, a 7 stycznia 1843 r., przeniósł na jego wydział medyczny, gdzie studiował prawie rok. Otrzymywał stypendium poznańskiego Towarzystwa Naukowej Pomocy, acz miewał problemy finansowe. Przynajmniej dwukrotnie zmieniał w mieście stancje.
En Wrocław entrou na Sociedade Literaria Eslava, presidida por Jan Evangelista Purkyně, En 1843 publicou o seu primeiro artigo, Die Germanisirung der Kaschuben e na revista Jutrzenka.
We Wrocławiu, Ceynowa zetknął się z prądami słowianofilskimi, które rozsiewali tam m.in. fizjolog prof. Jan Evangelista Purkyně (również dziekan wydziału) oraz slawista František Ladislav Čelakovský. W maju 1842 r. został członkiem tamtejszego Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. Na jego zebraniu 17 czerwca 1843 r. przedstawił referat O stanie teraźniejszym germanizacji Kaszub.
Przegląd słowiański a primeira obra literaria en casubio, Wiléjá Noweho Roku i Szczōdráki.[3].
W wersji niemieckiej, jako Die Germanisirung der Kaschuben, stał się on pierwszą publikacją Ceynowy. Artykuł doczekał się szybko dwóch przedruków, a jego autor – dyplomu od Towarzystwa. W 1843 r. opublikował on – z rekomendacją Purkyněgo – w dwujęzycznym warszawskim piśmie „Jutrzenka.
A finais de ano ingresou na Universidade de Königsberg, realizando alí tamén o servizo militar.
9 sierpnia 1843 r. młody student opuścił Uniwersytet Wrocławski, a 31 października 1843 r. zapisał się na uniwersytet w Królewcu, czyli Albertinę. Tam zaliczył służbę wojskową, do której zgłosił się ochotniczo i którą odbył jako chirurg w latach 1843-1844, oraz 5 semestrów medycyny. Prawdopodobnie otrzymywał stypendium wojskowe[3].
En Koenigsberg entrou en contacto con grupos patrióticos polacos, interrogado a inicios de 1846 as autoridades prohibíronlle saír da cidade, aínda que rompeu a prohibición e marchou a Klonówka para preparar o ataque as instalacións militares prusianas locais e que ía ser parte da sublevación do xeneral Ludwik Mierosławski.
W styczniu 1846 r. przeprowadzono u niego rewizję i wezwano na przesłuchanie. W efekcie Ceynowa otrzymał zakaz wyjazdu z miasta. 19 lutego 1846 r. naruszył ten zakaz i udał się do Klonówki k. Starogardu Gdańskiego, by przygotowywać atak na koszary pruskie w tym mieście, który miał być częścią powstania gen. Ludwika Mierosławskiego.
O ataque estaba previsto para a noite do 21 ao 22 de febreiro de 1846 pero non se realizou xa que as autoridades souberon do ataque antes e organizaron a defensa.
Ceynowa został dowódcą ok. stuosobowego oddziału powstańczego. Atak, przewidziany w nocy z 21 na 22 lutego 1846 r., nie nastąpił, gdyż siły pruskie zostały uprzedzone i zawczasu zorganizowały obronę, a oddział polski – dość słaby i pozbawiony elementu zaskoczenia – był bez szans. Ceynowa rozwiązał gromadę i ukrył się.
O 6 de marzo de 1846 prendérono na estrada de Sianowa a Staniszewa[3].
Wydano za nim list gończy, a 6 marca 1846 r. aresztowano go na drodze z Sianowa do Staniszewa[3].
Estivo nas prisións de Starogard e Grudziądz, e en novembro de 1846 trasladárono á prisión de Moabit, preto de Berlín.
Ceynowa siedział najpierw w więzieniach w Starogardzie i Grudziądzu, a od listopada 1846 r. – w berlińskim Moabicie.
Condenado a morte por decapitación o 17 de Novembro de 1847 , xunto con 7 outras persoas, pena conmutada o 6 de marzo de 1848 pola de cadea perpetua, como resultado da Revolución de Marzo logrou a liberdade. o 20 de marzo de 1848[3].
Po kilku miesiącach śledztwa, na które Ceynowa narzekał i złożył skargę, 2 sierpnia 1847 r. rozpoczął się proces niedoszłych powstańców, w którym zaliczono go do głównych przywódców insurekcji i 17 listopada 1847 r., wraz z 7 innymi osobami, skazano na karę śmierci przez ścięcie toporem. 6 marca 1848 r. karę tę zamieniono na dożywotnie pozbawienie wolności, a w wyniku Rewolucji marcowej 20 marca 1848 r. więźniów objęła amnestia. Najprawdopodobniej jeszcze tego samego dnia tłum ich uwolnił[3].
Xa mentres era un prisioneiro, en 1848, mantivo co correspondencia coa Sociedade de Historia e Antigüidades Pomerania (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Alterthumskunde) en Szczecin, enviándolle información sobre os casubianos e a súa lingua, e o diálogo literario Krotochwilno rozmòwa Pòlocha z Kaszebą.
W lutym 1848 r. F. Ceynowa – jeszcze jako więzień – nawiązał korespondencję z Towarzystwem Historii i Starożytności Pomorskich (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Alterthumskunde) w Szczecinie. Przesyłał mu m.in. informacje o Kaszubach i ich języku oraz pierwszy kaszubski utwór literacki – dialog pt. Krotochwilno rozmòwa Pòlocha z Kaszebą.
Esta colaboración deulle inspiración para facer varias traducións, empezar a traballar nun dicionario casubio-alemán e para reunir material e información etnográfica.[4]
Otrzymał tytuł członka korespondenta tej instytucji. Współpraca ta zainspirowała go do kilku tłumaczeń, pracy nad słownikiem kaszubsko-niemieckim i gromadzenia informacji etnograficznych, które również potem opublikował[4].
Estableceuse en Konigsberg, e máis tarde foi médico na casa dun aristócrata polaco pero por mor de disputas profesionais prohibíronlle practicar a medicina<ref>Slav Outposts in Central European History: The Wends, Sorbs and Kashubs</ref>.[4]
Dwa miesiące po uwolnieniu Florian Ceynowa otrzymał paszport i wybrał się przez Puck do Poznania, by wspomóc tam walczących powstańców. Nie otrzymał jednak zgody na pobyt i skierował się do Królewca, żeby załatwić swe sprawy studenckie. W l. 1848-1850 mieszkał u swej siostry Łucji Kadau w Pucku.
O 7 de marzo de 1850 . publicou na revista Szkoła Narodowa o artigo Kaszebji do Pólochov, asinando con pseudónimo Wójkasin, e no seguinte número apareceu Wó narodowosce a wó mówie.
7 marca 1850 r. w chełmińskim tygodniku „Szkoła Narodowa” opublikował artykuł Kaszebji do Pólochov, podpisawszy go pseudonimem Wójkasin, a w następnym numerze ogłosił swe luźne rozważania Wó narodowosce a wó mówie.
No mesmo ano publicou, á súa custa, catro libros en casubio, consideradas o inicio da literatura casubia: Xążeczka dlo Kaszebov, Kile słov wó Kaszebach e jich zemi, Rozmova Pólocha s Kaszebą e Trze rosprave.
Teksty te spotkały się od razu z krytyką, ale Ceynowa, niezniechęcony, jeszcze w tym samym roku napisał i własnym kosztem wydrukował cztery kaszubskie publikacje, dając początek literaturze kaszubskiej. Były to: Xążeczka dlo Kaszebov, Kile słov wó Kaszebach e jich zemi, Rozmova Pólocha s Kaszebą (lekko przeredagowana) i Trze rosprave. W 1851 r. ogłosił kilka szkiców etnograficznych, przedrukowano też jego teksty z „Jutrzenki”[4].
Os traballos de Cenôwa interesaron en particular na Academia Imperial de Ciencias de San Petersburgo, que en agosto de 1850. Izmail Sreznevsky utilizou incluiu exemplos da lingua casubia, enviados por Cenôwa, nos seus textos e foise convertendo nun recoñecido experto da súa lingua na comunidade cientítica eslavística e Cenôwa aceptou o paneslavismo ruso, realizou varias viaxes a Rusia e en 1867 parcipou no Congreso Eslavo de Moscova, aínda que por esa época xa non concordaba coa visión oficial do paneslavismo ruso.[5].
Książeczki i osoba Ceynowy zainteresowały m.in. naukowców z Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu, z którymi w sierpniu 1850 r. nawiązał kontakt i rozpoczął korespondencję. W 1851 r. zrecenzował obszerne uwagi nt. języka kaszubskiego, zredagowane przez prof. Izmaiła Sriezniewskiego, a nadesłane przezeń teksty kaszubskie już w 1852 r. znalazły się w zbiorze słowiańskich przykładów językowych. Został uznany za znawcę kaszubskiej mowy i stał się wkrótce znaczącą postacią słowiańskiego świata naukowego.
A principios de 1855 estableceu unha granxa nunha facenda de 20 en Bukowcu.
F. Ceynowa został członkiem Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Młodzieży Prus Zachodnich i do śmierci płacił spore pieniądze na stypendia dla biednych uczniów i studentów. Na początku 1855 r. nabył 20-hektarowe gospodarstwo w Bukowcu. Prowadził tam też aptekę[5].
Para axudar na granxa contratou a Rozalię Tarnowska (1834-1917), coa que tivo catro fillos e que recoñeceu legalmente ao final da súa vida.
Do pomocy w gospodarstwie najął Rozalię Tarnowską (1834-1917), z którą miał czworo dzieci: syna Wojciecha i córki Marię Magdalenę, Bronisławę i Martę. Pod koniec życia Ceynowa prawnie uznał je za swoje. Bronisława odziedziczyła gospodarstwo po swym ojcu[5].
En 1861 publicou un catecismo luterano, o ano seguinte un libro sobre consellos médicos.
Zasilił rosyjskie i czeskie publikacje etnograficzne. Założył, w całości napisał i wydał dwa roczniki czasopisma „Skôrb Kaszébsko-słovjnskjè mòvé”, które ukazały się w 1866 i 1868 r. w Świeciu, a jego numer trzynasty w 1879 r., prawdopodobnie w Poznaniu. Zawiera ono bogaty materiał historyczny, literacki, etnograficzny, a nawet polityczny, jest też dogłębnie studiowane przez pokolenia badaczy kaszubszczyzny i kaszubskiej prasy.
Editou e escribiu o anuario "Skôrb Kaszébsko-słovjnskjè mòvé", que apareceu nos anos 1866 e 1868 en Świeciu, e o terceiro número en 1879 en Poznan Nese ano tamén publicou Zarés do grammatiki kašébsko-slovjnskje mòvé,
Ceynowa również wydał w Poznaniu Zarés do Grammatikj Kaŝébsko-Słovjnskjè Mòvé, czyli napisaną po niemiecku, prawdopodobnie w latach 50. XIX wieku, gramatykę języka kaszubskiego. Pod koniec wieku XX jej poprzednią wersję odnalazł w rosyjskich zbiorach i opracował prof. Aleksander Dmitriewicz Duliczenko[6][7][8].
Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej Gminy Wejherowo im. Aleksandra Labudy w Bolszewie. Bolszewo: Maszoperia Literacka, 2011, s.
↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 34. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 34,35.
34-54. ISBN 978-83-926866-2-0.. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 34,35.
1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 35.
1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 35. 1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s.
1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 36.
36. 1 2 3 4 5 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 37.
1 2 3 4 5 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 37.
1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s.
1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 38.
38. 1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 39. ↑ Florian Ceynowa, Kurze Betrachtungen über die kaßubische Sprache, als Entwurf zur Grammatik.
1 2 3 4 Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 39. ↑ Florian Ceynowa, Kurze Betrachtungen über die kaßubische Sprache, als Entwurf zur Grammatik.
Rękopis odnaleziony w 1994 roku w St. Petersburgu przez prof.
Rękopis odnaleziony w 1994 roku w St.
Aleksandra Dmitrieviča Duličenkę, wydany w 1998 roku w Getyndze. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 43. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 44. ↑ TERYT. [dostęp 2010-09-23]. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s.
Petersburgu przez prof. Aleksandra Dmitrieviča Duličenkę, wydany w 1998 roku w Getyndze. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 43. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 44. ↑ TERYT. [dostęp 2010-09-23]. ↑ Janina Borchmann, Bartłomiej Wiszowaty: AL-manach Biblioteki Publicznej.... s. 45-48.
A estacion de Poraj é unha estación de tren da localidade de Poraj, en Silesia, Polonia.
Poraj – stacja kolejowa w Poraju, w województwie śląskim, w Polsce. Znajduje się tu 1 peron.
A estación, da clase III, construíuse entre 1847 e 1849 na liña que ía de Varsovia a Viena en Varsovia-Viena Ferrocarril. Durante a Segunda Guerra Mundial converteuse nunha estación de fronteira entre o Reich e o Goberno Xeral, Despois da guerra a estación continuou a operar ata 1956.
W latach 1847-1849 przy kolei Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej zbudowano stację kolejową III klasy, która obejmowała: budynek stacyjny z kasą biletową, poczekalnią i bufetem dla podróżnych, mieszkanie zawiadowcy stacji, nastawnię z warsztatem naprawczym, stację pomp z wieżą ciśnień, magazyny towarów oraz domy mieszkalne dla kolejarzy. W czasie II wojny światowej była to stacja graniczna między Rzeszą a Generalnym Gubernatorstwem.
Entre 1985 e 1987 edificouse un novo edificio para a terminal que se inaugurou en 1987.
Po wojnie stacja funkcjonowała do 1956 roku. W latach 1985-87 trwała budowa nowego budynku dworca. 18 lipca 1987 roku nastąpiło jego uroczyste otwarcie.
En 2013-2014 modernizouse a estación, cunha nova fachada, un reloxo de dous metros e unha nova iluminación exterior e eliminación das barreiras arquitectónicas, así como a mellora da zona verde circundante.[1]
Dworzec został przystosowywany do współczesnych standardów obsługi podróżujących. Budynek zyskał nową elewację, zegar (średnica 2 metry), pojawiło się również nowe oświetlenie zewnętrzne. Remont wnętrze dworca skupił się przede wszystkim na poprawie oświetlenia, tablic informacyjnych, pojawiły się nowe ławki, które spełniają teraz funkcję poczekalni.
Pory en bazakolejowa.pl Pory en atlaskolejowy.pl
Poraj w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl Poraj w Atlasie Kolejowym Polski – atlaskolejowy.pl
Estación de Poraj
Poraj (stacja kolejowa)
Obra
Bibliografia
En 2012 e 2013 traballou como voluntariado coa Asociación Wikimedia Polonia[1].
W latach 2012-2013 współpracował na zasadzie wolontariatu ze Stowarzyszeniem Wikimedia Polska. Udostępnił swoją twórczość na licencji Creative Commons oraz brał udział w sesjach, w czasie których nagrywano wymowę słów w języku wilamowickim[1].
Cytuj książkę Autor Jolanta Danek (red.)
Józef Gara: Zbiór wierszy o wilamowskich obrzędach i obyczajach oraz słownik języka wilamowskiego. Bielsko-Biała: TIMEX – Stowarzyszenie Na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice "Wilamowiane", 2004. ISBN 83-914917-8-1.
Tytuł Wymysöjer śtytła: miasteczko Wilamowice oraz jego osobliwości zawarte w zbiorze piosenek wilamowskich Józefa Gary Rok 2007 Wydawnictwo Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury Miejsce wydania Wilamowice
Józef Gara: Kronika historyczna miasteczka Wilamowice. Wilamowice: TIMEX, 2007. Jolanta Danek (red.): Wymysöjer śtytła: miasteczko Wilamowice oraz jego osobliwości zawarte w zbiorze piosenek wilamowskich Józefa Gary.
Józef Gara
Józef Gara Data urodzenia 1929 Data śmierci 10 lipca 2013 Narodowość polska Język polski, wilamowski Dziedzina sztuki poezja
Józef Gara, nado en 1929 e finado o 10 de xullo de 2013, foi un mineiro e poeta polaco en lingua wymysorys
Józef Gara (ur. 1929, zm. 10 lipca 2013) – emerytowany górnik, poeta i autor piosenek w wymierającym języku wilamowskim zwanym również wymysiöeryś.
Entre 2004-2006 ensinou a lingua na escola primaria de Wilamowice.
W latach 2004–2006 zajmował się nauczaniem języka wilamowickiego w szkole podstawowej w Wilamowicach.
2013-07-11 https://wilamowice.pl/artykul/zmar-j-zef-gara-poeta-pisz-cy-w-j-zyku-wilamowskim-i-wielki-mi-o-nik-kultury-wilamowskiej. Falta o |title= (Axuda) ↑ . 2013-07-10 http://www.beskidzka24.pl/artykul,wilamowice_zmarl_jozef_gara,13139.html.
↑ Projekt: Wilamowice (pol.). wikimedia.org. [dostęp 2014-08-25]. ↑ Monika Jarosz: Zmarł Józef Gara – poeta piszący w języku wilamowskim i wielki miłośnik kultury wilamowskiej (pol.). wilamowice.pl, 2013-07-11. [dostęp 2014-08-25]. ↑ Wilamowice: Zmarł Józef Gara (pol.). beskidzka24.pl, 2013-07-10. [dostęp 2014-08-25].
Noelia Lalín Canda (nacida o 4 de xaneiro de 1994 ) - loitadora galega de estilo libre .
Noelia Lalin Canda (ur. 4 stycznia 1994) – hiszpańska zapaśniczka walcząca w stylu wolnym .
Medalla de prata dos Campionatos do Mediterráneo de 2015 e 2016 .
Srebrna medalistka mistrzostw śródziemnomorskich w 2015 i 2016.
Quinto nos Xogos Mediterráneos do 2018 ; Copa do mundo académico en 2014 e 2016 [1] .
Piąta na igrzyskach śródziemnomorskich w 2018; akademickich MŚ w 2014 i 2016[2] roku.
Bartoszyce (en alemén Barsztyn [1] ) é unha cidade do norte de Polonia, no Voivodato Varmia-Masuria, no condado de Bartoszyce, sede do concello rural homónimo .
Bartoszyce (dawniej Barsztyn[3]) – miasto w północnej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, siedziba gminy wiejskiej.
A cidade atópase no curso inferior do río Łyna .
Miasto leży na Nizinie Sępopolskiej w dolnym biegu rzeki Łyny.