Suíomh Thristan da Cunha
Far a bheil Tristan da Cuhna Suidhichte
Is oileán beag san Atlantach Theas é Tristan da Cunha agus roinnt oileán beag neamháitrithe eile ina chóngar.
'S e eilean beag bholcanach sa Chuan Siar a Deas a th' ann an Tristan da Cunha.
Cuid den chríoch thar lear úd de chuid na Ríochta Aontaithe San Héilin, Oileán na Deascabhála agus Tristan da Cunha é. Cónaíonn gobharnóir na críche i Jamestown, i San Héilin. Bhí 264 duine ina gcónaí ar an oileán sa bhliain 2010.
A bharrachd air Tristan da Cuhna fhèin, tha trì eilean eilean anns a' bhuidhinn: Nightingale Island, Inaccessible Island agus Gough Island. Tha Tristan da Cuhna na phàirt den Ranntair Thar Lear Bhreatainn Eilean Naomh Eilidh, Eilean na Deasgabhalach is Tristan da Cunha. Bha 264 duine a; fuireach san eilean sa bhliadhna 2010.
Edinburgh of the Seven Seas, príomhbhaile Thristan da Cunha
Dùn Èideann nan Seachd Cuantan, prìomh bhaile Thristan da Cuhna
Tá Tristan da Cunha suite 2,816 ciliméadar amach ó chósta na hAfraice Theas agus 3,360 cilméadar ó chósta Mheiriceá Theas. Tá 98 ciliméadar cearnach d'achar san oileán Tristan da Cunha féin. Tá 207 ciliméadar cearnach ar fad ann agus na hoileáin bheaga curtha san áireamh.
Tha Tristan da Chunha suidhichte 2,816 cilemeatair a-mach bho chosta Afraga agus 3,360 cileamtair bho chosta Aimerieaga a Deas. 'S e meud an eilein 88 cileameatair ceàrnagach.
Orthu siúd tá Inaccessible Island agus na hOileáin Nightingale, 35km taobh thiar theas ó Tristan, agus Gough Island, 395km taobh theas-thoir theas uaidh. Anaclanna dúlra iad Inaccessible agus Gough. Bíonn seisear ag cur fúthu ar Gough mar fhoireann an stáisiún aimsire atá ag an Afraic Theas ansin.
Chaidh na h-eileanan a' lorg an toiseach leis Tristão da Cunha, seòladair às a' Phortagail ann an 1506. Tha sluagh maireannach air a bhith a' fuireach air an eilean bho thràth san 19mh linn agus chaidh an t-eilean a ghabhail thairis le Breatainn anns a' bhliadhna 1816 nuair a chaidh gearastan Breatannach a chur air an eilean às dèidh do Napoleon Bonaparte a bhith air a chur air fògradh ann an Eilean Naoimh Eilidh.
Tá Edinburgh of the Seven Seas, an t-aon bhaile ar Tristan, suite ar an gcósta thiar thuaidh ar an t-aon talamh réasúnta mín ar an oileán. Is é Queen Mary's Peak, binn bholcánach, an pointe is airde (2,062 méadar).
'S e Dùn Èideann nan Seachd Cuantan (Beurla: Edinburgh of the Seven Seas), an t-aon bhaile air Tristan, suidhichte air costa iar thuath an eilein.
Bíonn sneachta ar an mbinn sa gheimhreadh, ach ní chuireann sé sioc ar an oileán faoi bhun 500 méadar. Deirtear gurb é an áit is iargúlta ar Domhan é a bhfuil daoine ina gcónaí ann.
Thathar ag ràdh gur e Tristsan an t-àite as iomallaiche san t-saoghal far a bheil daoine a' fuireach.
Is loch suite ar an Uibhist a-Tuath, Comhairle nan Eilean Siar é Loch Sgadabhagh.
Is loch suidhichte ann an Uibhist a Tuath, Comhairle nan Eilean Siar e Lake Sgadabhagh.
Is stáisiún raidió é BBC Radio Wales.
'S e stèisean-rèidio a tha ann am BBC Radio Wales.
Is cuid de BBC Wales é agus craolann sé i mBéarla .
Tha e pàirt den BBC Wales agus tha e a' craoladh ann am Beurla.
Craolann BBC World Service san oíche ar an stáisiún.
Bidh BBC World Service a' craoladh san oichdhe gach là.
Nasc
Ceangal a-muigh
Is stáisiún raidió é BBC Radio Cymru.
'S e stèisean-rèidio a tha ann am BBC Radio Cymru.
Is cuid de BBC Wales é agus craolann sé sa mBreatnais.
Tha e pàirt den BBC Wales agus craoladh ann an Cuimris.
Craolann BBC Radio Five san oíche ar an stáisiún.
Craoladh BBC Radio Five san oichdhe gach là
Is é BBC Wales ( BBC Cymru sa mBreatnais ) craoltóir náisiúnta don mBreatain Bheag.
'S e craoladair nàiseanta na Cuimrigh a tha ann am BBC Wales (BBC Cymru sa Cuimris).
Thá sé suite i gCaerdydd.
Tha e suidhichte ann an Caerdydd.
Is é Gaeilge meán na mara an t-ainm a thugtar ar an gcanúint nua lárnach agus tras-réigiúnach Ghaeilinn na h-Alban.
'S e Gàidhlig meadhan na mara[1] an t-ainm a tha air dual-chainnt mheadhanach is thar-roinneil ùr na Gàidhlig.
Thá sí bunaithe ar na príomh-chanúintí a mhaireann go fóill.
Tha i stèidhichte air na prìomh dhual-chainntean a tha beò fhathast.
Thá ainmneacha eile uirthi ag daoine sa mBéarla nó i nGaeilinn leis, Mid-Minch Gaelic [2] [3] [4], Standard Hebridean,[5] BBC Gaelic,[2] Gàidhlig bhun-tomhasach[6] (Gaeilinn Bhunúsach)[7] nó Gàidhlig Mheasgaichte (Gaeilinn Mheasctha).[8]
Tha ainmean eile oirre aig daoine ann am Beurla no Gàidhlig cuideachd, can Mid-Minch Gaelic[2][3][4], Standard Hebridean,[5] BBC Gaelic[2], Gàidhlig bhun-tomhasach[6] (Standard Gaelic[7]) no Gàidhlig Mheasgaichte (Mixed Gaelic)[8].
Thá an chuid is mó desna canúintí a chuireann léi in Iarthuaisceart Gaeltacht na h-Alban agus na n-Oileáin, chomh maith le Ros Aniar, na h-Oileáin Siar agus an t-Eilean Sgitheanach.
Tha a' chuid as motha dhe na dual-chainntean a tha a' cur ris ann an Iar-thuath na Gàidhealtachd 's nan Eilean, a' gabhail a-steach Ros an Iar, Na h-Eileanan Siar agus an t-Eilean Sgitheanach.
Ós rud go bhfuil an cheithre ar imeall an Cuan Sgíth, is é Gàidhlig meadhan na mara a thá ag daoine uirthi.
Leis gu bheil iad ceithir timcheall a' Chuain Sgìth, 's e Gàidhlig meadhan na mara a tha aig daoine oirre.
Cosúil le cothromú canúna go ginearálta, thá a lán fachtóirí i gceist leis an gcás so, mar shampla fás na meáin Ghaelacha (mar shampla BBC Radio nan Gàidheal agus BBC Alba), Foghlaim trí Mheán na Gaeilinne, meath na gcanúint (m.sh. i gCataibh nó i bPeairt) agus gluaiseacht na nGael go dtí na cathracha ina mbuaileann daoine le canúintí eile.
Mar a thachras le rèidheachadh dhual-chainntean san fharsaingeachd, tha iomadh rud a' cur ris a' ghluasad seo, can fàs nam meadhanan Gàidhlig (leithid BBC Radio nan Gàidheal agus BBC Alba), fàs Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig, crìonadh nan dual-chainntean aig an oir (m.e. ann an Cataibh no Siorrachd Pheairt) agus gluasad nan Gàidheal dha na bailtean mòra far an tachair daoine ri dual-chainntean eile.
Foghlaim trí mheán na Gaeilinne
Foghlam tro mheadhan na Gàidhlig
De réir taighde, thá canúintí na múinteóirí ag baint go h-áirithe leis an gcothromú so.
A-rèir rannsachaidh, tha gu h-àraidh an claonadh sna sgoiltean a thaobh dual-chainntean nan tidsearan a' cur ris an rèidheachadh seo.
I mbunscoileanna ar fud na hAlban, is í Gaeilinn Leódhais a thá ag an gcuid is mó (25%), deir 21% nach bhfuil canúint ar leith acu, labhraíonn 17.5% Gaeilinn Uibhist a Deas, 9% Gaeilinn an Eilein Sgitheanaigh agus thá timpeall 8% ag Barraigh, na Hearadh agus Uibhist a Tuath.[1]
Taobh a-staigh nam bun-sgoiltean air feadh Alba, 's e Gàidhlig Leòdhais a tha aig a' chuid as motha (25%), tha 21% ag ràdh nach eil dual-chainnt shònraichte aca, 17.5% le Gàidhlig Uibhist a Deas, 9% le Gàidhlig an Eilein Sgitheanaich agus mu 8% an tè aig Gàidhlig Bharraigh, na Hearadh 's Uibhist a Tuath.[1]
Dh'fhoilisgh Dr. Claire Nance go bhfuil “blas Ghlaschú” ag mic léinn Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu.
Dh'fhoillsich rannsachadh Dr. Claire Nance gu bheil "blas Ghlaschu" aig oileanaich Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu.
Thá tionchar ag Béarla Ghlaschú ar an gcanúint seo; thá tuin chainte Béarla air agus níl ach trí sónarach (fuaimeanna "n," "l," agus "r") ann.
Tha an dual-chainnt seo fo bhuaidh Bheurla Ghlaschu; tha guth-cheòl na Beurla air agus chan eil ach trì sònarach (fuaimean "n," "l," is "r") ann.
Thá trí fhuaim “n”, trí nó ceithre “l”, agus trí fhuaim “r” ag cainteoirí dúchais Ghaeilinn na h-Alban go ginearálta.
Tha trì fuaimean "n", trì no ceithir "l", agus trì "r" air cainnt luchd aig a tha Gàidhlig bho thùs.[9]
Naisc
Ceanglaichean a-mach
BBC An Là 01/01/2015: Dual-chainntean Ghàidhlig ùra (tráchtaireacht físe 3:10)
BBC An Là 01/01/2015: Dual-chainntean Ghàidhlig ùra (aithris bhideo 3:10)
Foinsí
Tùsan
Sraith teilifíse Gaeilge na hAlbain atá i mBannan (Gaeilge: Bannaí; Béarla: The Ties That Bind) a léiríonn Young Films agus a chraoltar ar BBC Alba.
'S e sreath Tbh Gàidhlig a tha ann am Bannan (Béarla) a bhios Young Films a lèirigeadh agus a bhios BBC Alba a' craoladh.
Màiri Moireasdan - Iseabail
Màiri Mhoireasdan - Iseabail
Calum MacFhionnagain - Uncail Roddy
Calum MacFhionghain - Uncail Roddy
Tagairtí
Reifreansan
Craolaíodh an chéad shraith i 2014 agus tá sé shraith eile craolta ó shin.
Chaidh a ’chiad sreath a chraoladh ann an 2014 agus tha sia sreathan eile air a bhith ann bhon uairsin.
Fá philleadh Mhàiri NicDhòmhnaill go hoileán Chamus, oileán Gaeltachta inar tógadh í, ó Ghlaschú, agus an dóigh a dtagann sí chun réitigh leis an dráma teaghlaigh a thug uirthi imeacht ocht mbliana roimhe sin atá an sraith.
Tha an t-sreath mu dheidhinn tilleadh Mhàiri NicDhòmhnaill gu h-eilean Chamus, eilean anns a' Ghàidhealtachd far an deach i a togail, à Glaschu, agus mar a tha i a’ dèiligeadh ris an dràma teaghlaich a thug oirre falbh ochd bliadhna roimhe sin.
Rinneadh athnuachan ar an chlár le conradh ceithre bliana sa bhreis i 2017, de réir an nuachtán ‘The Scotsman’.[1]
Chaidh am prògram a ath-nuadhaich le cùmhnant ceithir bliadhna ann an 2017, a rèir pàipear-naidheachd The Scotsman. [1]
Iain MacRaith - Tormod MacDòmhnaill
Iain MacRath - Tormod MacDhòmhnaill
Is sráidbhaile agus baile fearainn í an Ghuala Dhubh (Béarla: Gulladuff[1]) atá loinnithe i gCondae Dhoire, Cúige Uladh, Éire.[2] I ndaonáireamh 2001 bhí daonra 405 duine ann agus d'ardaigh an daonra go 594 fá dhaonáireamh 2011.[3] Tá sé suite i gCeantar Lár Uladh.[4]
'S e baile-beag is baile fearainn a th'anns a' Ghuala Dhubh (Béarla[1]) a tha suidhichte ann an Condaidh Dhoire, Còigeamh Uladh, Èirinn.[2] Bha 405 neach a' fuireach ann ann an 2001 a-rèir cunntas-sluaigh 2001 agus dh’fhàs an t-sluaigh gu 594 ro chunntas-sluaigh 2011.[3] Tha e suidhichte ann an Sgìre Mheadhan Uladh.[4]
Tá Ionad Lár Uladh Shinn Féin agus gairdín cuimhneacháin poblachtánach,[5] chomh maith le clubtheach agus páirceanna spóírt CLG Leamhaigh[6] i nGuala Dhubh.
Tha Ionad Meadhan Uladh Shinn Féin agus gàrradh-cuimhne poblachdach,[1] cho math ri taigh-club is raointean-cluiche ChLG Leamhaigh air a' Ghuala Dhubh.[2]
Bhí Donnchadh mac Crínáin ina Rí ar Albain idir 1034 agus 1040 .
B' e Rìgh na h-Alba eadar an 1034 agus an 1040 a bha ann an Donnchadh mac Crìonain.
Ba mhac é le Crínán, ab Dhún Chailleann agus Bethoc, iníon le Maol Chaluim II, Rí na hAlban.
Bha e na mhac Crínán, abaid na Dùn Chailleann agus Bethóc, nighean Maol Chaluim II, Rìgh na h-Alba.
D’éag sé 14 Lúnasa, 1040.
Chaochail e 14 an Lùnasdal 1040.
Is éars is Clach nam Breatann (Gaeilge na hÉireann: Cloch na mBreatnach) grúpa meigilití siostúil carnatha, a chomharthaigh an críocha idir Dál Riata, Alt Clut (ríocht ársa Shrath Chluaidh), agus dúiche na gCruithneach . Is carn cónúil é, a bhfuil 54.8m in imlíne agus c.3.6 m in airde suite ar ardchlár féarúil. Is cosúil go raibh an liag mhullaigh mar chuid de na clocha ar a luíonn sí ar dtús.
'S e Clach nam Breatann clach mhòr a bha a' comharrachadh na crìche eadar Dail Riata, Alt Clut (rìoghachd arsaidh Srath Chluaidh), agus Dùthaich nan Cruithneach.
Tá na meigilití fós ina seasamh, ar leac i nGleann Falach idir a' Chrìon Làraich agus Inbhir Àirnein.
Tha a' chlach ann fhathast, air bràigh ann an Gleann Falach, eadar a' Chrìon Làraich agus Inbhir Àirnein.
Náisiúnach Albanach, scríbhneoir agus gniomhaí teanga ab ea Ruaraidh Arascain is Mhàirr (15 Eanáir 1869, Brighton, Sasana - 5 Eanáir 1960).
B' e neach-poileataigs, sgrìobhadair, neach-iomairt, agus fear-deasachaidh Albannach a bh' ann an Ruaraidh Arascain is Mhàirr (15 Am Faoilleach 1869, Brighton, Sasainn - 5 Am Faoilleach 1960).
Rugadh Ruaraidh i Brighton mar "Stuart Richard Erskine".
Rugadh Ruaraidh Arascain is Mhàirr ann am Brighton mar "Stuart Richard Erskine".