Pieter Breuker (Skingen, 17 maaie 1945) is in Frysk wittenskipper en skriuwer).
Pieter Breuker, nado en Skingen, o 17 maio de 1945, é un pedagogo e escritor frisón.
Oplieding en wurk
Traxectoria
Pieter Breuker die doktoraaleksamen Nederlânsk oan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en doktoraaleksamen Frysk oan de Vrije Universiteit (VU).
Pieter Breuker licenciouse en neerlandés na Universidade de Ámsterdam e frisón na Vrije Universiteit .
Nei studint-assistintskippen Frysk oan resp. de Universiteit Utrecht (UU; 1970-1971) en de VU; 1971-1973) gong Breuker oan it wurk as learaar Nederlânsk (1973) en letter ek Frysk (1975) oan de Ryks Pedagogyske Akademy op It Hearrenfean.
Foi profesor de neerlandés (1973) e máis tarde de frisón (1975) na Academia Pedagóxica de It Hearrenfean.
Yn 1978 krige er in dieltiid-oanstelling oan it Frysk Ynstitút fan de Ryksuniversiteit Grins (RuG), dy’t yn 1979 omset waard yn in folsleine baan as wittenskiplik meiwurker foar Frysk oan dy ynstelling.
En 1978 entrou como colaborador no Instituto Frisón da Universidade de Groninga e a partir do ano seguinte traballou como investigador alí.
Hy promovearre yn 1993 oan de RuG op in sosjolinguistysk ûnderwerp: Noarmaspekten fan it hjoeddeiske Frysk.
En 1993 presentou a súa tese de doutoramento: Noarmaspekten fan it hjoeddeiske Frysk.
Oant syn pensioen ta hat Breuker oan de RuG sosjolinguistyk, fakdidaktyk, taalfeardigens en Frysk-foar-net-Frysktaligen jûn en dêrneist de learare-oplieding Frysk fersoarge. Hy hat foaral oer de beide earste ûnderwerpen in protte publisearre.
Ademais das súas obras lingüísticas tamén publicou varias sobre a historia do deporte.
Publikaasjes
Obras
Hermann Janssen, (8 oktober 1888 - 5 april 1971, Roomelse) wie in Sealterfryske skriuwer. Hy wie nei Gesina Lechte-Siemer de earste Sealterfries dy't it belang fan it behâld fan de eigen taal ynseach.
Hermann Janssen, nado o 8 de outubro de 1888 e finado o 5 de abril de 1971 en Roomelse, foi un escritor alemán frisón oriental Traxectoria Canda Gesina Lechte-Siemer foi un dos primeiros saterlandeses en traballar pola preservación do frisón oriental.
Hy begûn mei it Lesebouk foar Seelterlound (1953-1965) yn de regionale krante, de General Anzeiger. Dät Ooldenhuus wie in útjefte fan Hermann Janssen dat yn 1964 publisearre wurden is.
Foi un dos membros fundadores de Seelterbuund fon 1952 para a promoción da lingua e que estableceu unha ortografía para escribila e en 1953 comezou a publicar a columna Lesebouk foar Seelterlound no periódico local General Anzeiger que durou ata 1965 e que estaba dedicada á lingua e cultura de Saterland.
Hy hie ek mei Pyt Kramer foar de Seelter Trjoue skreaun, wêrfoar meardere ûnbekende Sealterfriezen literêre saken skreaun hawwe.
En 1964 publicou Dät Ooldenhuus. Con Pyt Kramer editou o boletín Seelter Trjoue (1966-1972).
Wurk
Obra
Publikaasjes
Traxectoria
Hendrikus Abraham Ytsen (Henk) Wolf, (Utert, 25 febrewaris 1973) is taalkundige.
Hendrikus Abraham Ytsen (Henk) Wolf, nado en Utrecht o 25 febreiro de 1973, é un lingüista e escritor frisón
Hy publisearret oer de relaasje tusken syntaksis en sosjolinguïstyk, oer wurdfolchoarder yn it Frysk, taalferoaring en ferskate oare syntaktyske ûnderwerpen. Wolf wurket dêrneist as kollumnist.
As súas publicacións lingüísticas tratan das relacións entre sintaxe e sosiolinguística, a orde dos constituíntes en frisón, cambio lingüístico e outros campos.
Hy publisearret ûnder oare yn it Frysk Deiblêd, Pompeblêden en Doar.
Tamén publica columnas sobre lingüística Frysk Deiblêd, Pompeblêden e Doar.
Wolf skriuwt út en troch yn it Noardfrysk.
Wolf escribe tamén sobre e en frisón setentrional.
In part fan syn wurk yn dy taal is werom te finen op syn webside skriuwsels.net. Ek hat er meiwurke oan de learmetoade Snååk Frasch, dat troch de de Fryske Akademy en de Afûk útjûn is. Dy learmetoade omfiemet ien kursusboek en ien wurdlist Frysk/Noardfrysk en oarsom.
Participou no método de aprendizaxe Snååk Frasch da Fryske Akademy e mais de Afûk e inclúe un libro e un vocabulario frisón/frisón setentrional
Op 5 april 2015 ried Wolf yn syn Jeep fanút Aldegea by Garyp lâns, doe't der in merkel troch syn foarrút fleach en him mei de snaffel of ien fan 'e poaten yn it rjochtereach ferwûne. Hy hie lokkigernôch noch de tsjintwurdichheid fan geast om 'e auto útrôlje te litten. Nei't foarbygongers in ambulânse skille hiene dy't him nei it sikehûs yn Ljouwert ta brocht, waarden by in operaasje fearkes en glêssplinters út it each helle.
O 5 april 2015 sofriu un accidente de tránsito no seu jeep mentres conducía entre Aldegea e Garyp cando unha galiñola negra pasou voando e feriuno co peteiro no pé e no ollo dereito.
Nei noch in operaasje yn it akademysk sikehûs yn Grins krige Wolf te hearren dat er foargoed blyn wêze soe yn syn rjochtereach. In moanne letter begûn er lykwols wer ljocht en kleurflakken te sjen, mei't syn netflues út himsels begûn op te betterjen. De dokters stiene foar in riedsel en neamden it in medysk wûnder.
Tras unha operación de soubo que ía quedar cego do seu ollo dereito, pero ao cabo dun mes comezou a ver zonas de luz.
"Bizar, jong," sei Wolf sels yn in fraachpetear mei Asing Walthaus fan 'e Ljouwerter Krante, "Sa skerp as myn linkereach sil it net mear wurde, en myn rjochtereach hat muoite mei it waarnimmen fan 'e kleur grien." Wolf hat no in kontaktlins fan +14, en moat bûtendoar in sinnebril op hawwe om mooglike UV-skea foar te kommen.[1] Hy skreau oer it foarfal it Nederlânsktalige boek Een meerkoet in mijn oog.
A súa experiencia neste accidente na na súa rehabilitación contouna no libro en neerlandés Een meerkoet in mijn oog.
2005 – De Fizioenen fan Mary (oersetting fan Dean Koontz, The Vision) 2006 – Youmir, Soan fan in Túnslang 2006 – Wûnderaardichheden 2016 - Een meerkoet in mijn oog
2005 – De Fizioenen fan Mary (tradución da novela de Dean Koontz, The Vision) 2006 – Youmir, Soan fan in Túnslang 2006 – Wûnderaardichheden 2016 - Een meerkoet in mijn oog
Sleat is ûntstien út in sterkte dy't yn de 13e iuw boud waard dêr't it wetter fan Snits nei Teakesyl krúst waard troch de wei fan Gaasterlân nei Doanjewerstâl.
A orixe de Sleat foi unha fortaleza do século XIII construída onde o camiño de Gaasterlân a Doanjewerstâl cruzaba o curso de auga que ía dende Snits ata Teakesyl .
De delsetting stie by in stins fan de famylje Van Harinxma thoo Slooten, en wurdt op in oarkunde fan 30 augustus 1426 as stêd neamd.
A fortificación era propiedade da familia Van Harinxma thoo Slooten.
By de stêd hawwe in oantal fjildslaggen west, yn 1420 en 1496.
Nun documento do 30 de de agosto de 1426 xa figura como cidade.
Yn 1523 is it stedsje as lêste Fryske fêstiging yn hannen fallen fan de erfgenamten fan de greven fan Hollân.
En 1523 foi a última cidade frisoa en caer en mans dos herdeiros do conde de Holanda.
By it belis fan Sleat yn 1523, dêr't Fryske en Gelderske troepen legere wienen, is de Hollânske edelman Jan fan Wassenaar deadlik ferwûne rekke. De ealman wie de lêste Hollander dy't omkaam yn de striid om de hearskippij oer Fryslân.
No asedio de Sleat en 1523, no que as tropas frisoas e de Gueldres estaban acampadas, resultou ferido Jan van Wassenaar, que foi o último cabaleiro holandés en morrer na loita pola conquista de Frisia.
Sleat lei oan de wichtige wetterferbining fan Snits nei de Sudersee en sa fierder nei de hânzestêden oan de Isel. Yn Sleat kruse dizze wetterwei mei de lândyk fan Dútslân nei Starum.
Sleat localízase na vía fluvial que ía de Snits ata o antigo Zuiderzee e así aínda máis a Hanseatic ao río .
Op dizze krusing koe men dus tol heffe en strategyske kontroles hâlde.
En Sleat, esta vía fluvial cruzaba coa estrada de Alemaña a Starum .
De landwei rûn fia Doanjewerstâl oer de gaasten (sânrêgen) fia Sleat, wêr't de wetterwei te oerbrêgjen wie, nei Gaasterlân en sa fierder nei Starum, dat yn de midsiuwen al in grutte en wichtige hannelsstêd wie.
Nesta intersección podíase exercer un control estratéxico sobre a rexión.
Ek yn de Tachtichjierrige Oarloch foarme Sleat in belangrike sleutelposysje.
Durante a Guerra dos oitenta anos, Sleat tivo unha importante posición clave.
De Spanjerts hawwe it stedsje noch besocht te feroverjen troch manskippen te ferstopjen yn in bierskip.
Os españois intentaron conquistar a cidade agochando homes nun buque de guerra.
De list mislearre.
A estratexia fallou.
Oan de ein fan de Twadde Wrâldoarloch bliezen de Dútsers de brêge oer de Ie op om de fuortgong fan Kanadeeske troepen te fertraagjen.
No final da Segunda Guerra Mundial, os alemáns voaron a ponte sobre o Ie para evitar o avance das tropas canadenses.
Yn 1984 kaam der in ein oan 'e gemeentlike selsstannichheid fan Sleat. It gie doe op yn 'e nije gemeente Gaasterlân-Sleat, dêr't ek it eardere Gaasterlân ta kaam te hearren.
En 1984 Sleat perdeu a súa independencia municipal coa incorporación ao novo concello de Gaasterlân-Sleat, ao ao se fusionar con Gaasterlân .
Per 1 jannewaris 2014 waard Gaasterlân-Sleat gearfoege mei Lemsterlân, Skarsterlân en it doarp Terherne út Boarnsterhim ta de nije gemeente De Fryske Marren.
A partir do 1 de xaneiro de 2014, Gaasterlân-Sleat xuntouse con Lemsterlân, Skarsterlân e a vila de Terherne do antigo concello de Boarnsterhim para formar o novo municipio de De Fryske Marren .
Tsjintwurdich is Sleat net mear fan strategysk belang.
Na época contemporánea, Sleat perdeu a súa importancia estratéxica.
It stedsje lûkt no in soad wettersporters, deitoeristen en misken dy't on oangename wenomjouwing sykje.
A cidade atrae agora a moitos deportistas acuáticos e visitantes.
Oan de súdside fan it stedsje is yn de jierren 70 in jachthaven oanlein dêr't ek inkele wettersportbedriuwen sitte.
No lado sur da cidade construíuse un porto deportivo na década de 1970 onde tamén hai algunhas empresas dedicadas aos deportes acuáticos.
Ek stiet der yn it stedsje in grutte fabryk dy't diel útmakket fan Sleat, in bedriuw dat feefoer makket foar jongfee.
Tamén hai unha gran fábrica na cidade que forma de Nutreco.
En fierders is der yn de omkriten in soad feehâlderij dy't tige wichtich is foar de lokale ekonomy.
E ademais, hai moita gandería na zona que forma unha base moi importante da economía local.
De oarspronklike bewâling fan it stedsje is suver hielendal beholden en de oarspronklike struktuer fan Sleat is ek hast hielendal yntakt.
Consérvase case integramente a estrutura orixinal de cidade fortificada.
De festing wie ûntwurpen troch de bekende festingbouwer Menno van Coehoorn, dy't yn it tichtby lizzende Wikel begrioeven leit.
A fortaleza deseñouna Menno van Coehoorn, un coñecido deseñador de fortificacións e que está enterrado no veciño Wikel .
Sleat wie yn festingtermen de ideale stêd, har foarm hat in soad fan in sipel, it stedsje wurdt dan ek wol de "sipelstêd" neamd.
A cidade ten forma de cebola, e á propia cidade leva como alcume sipelstêd : "cidade cebola".
It stedsje is ek ien fan de stimpelplakken fan de Alvestêdetocht.
A cidade é unha dos lugares polos que transcorrea da Alvestêdetocht.
Sleat (Nederlânsk: Sloten) is in stêd yn de gemeente De Fryske Marren.
Sleat ( holandés : Sloten ) é unha cidade do concello de De Fryske Marre.
Sleat leit tichteby de dernei ferneamde Sleattemer Mar, tusken De Lemmer en Balk yn.
Localízase preto do lago Sleattemer , entre De Lemmer e Balk.
Mei likernôch 750 ynwenners is it de lytste fan de Fryske alve stêden.
Con preto de 715 habitantes, é a máis pequena das once cidades frisás .
Fan 1851 oant de gemeentlike weryndieling fan 1984 wie Sleat in selstannige gemeente, op de grins fan Gaasterlân, Doanjewerstâl en Lemsterlân.
Dende 1851 ata a reforma municipal de 1984, Sleat foi un concello independente, con límites con Gaasterland, Doanjewerstaal e Lemsterland .
Dêrnei hearde it oant 1 jannewaris 2014 ta de gemeente Gaasterlân-Sleat.
Logo pertenceu ao municipio de Gaasterland-Sleat ata o 1 de xaneiro de 2014 .