Idlir Azizaj (né le 21 juillet 1970 à Vlora) est un écrivain et traducteur albanais installé en France depuis 2004.
Idlir Azizaj (lindur më 21 korrik 1970 në Vlorë) është një shkrimtar dhe përkthyes shqiptar, i cili jeton prej vitit 2004 në Francë.
Il est particulièrement connu pour avoir traduit l’Ulysse de James Joyce en albanais, ce qui lui a valu le "plume argentée" du ministère de la Culture albanais en 2004.
Ai njihet sidomos për përkthimin e Uliksit të Xhejms Xhoisit në shqip, për të cilin u vlerësua me "Pendën e Argjendtë" nga Ministria e Kulturës e Shqipërisë në vitin 2004.
Biographie
Jetëshkrimi
Oeil sur le mur.
Syri në mur.
Tirana 1997.
Tiranë 1997.
Celui sans-titre.
I Patitulluari.
Tirana 1998.
Tiranë 1998.
Quatre, ou un dernier film sur notre communisme.
Katër, ose një film i fundit mbi komunizmin tonë.
Zenit, Tirana 2008.
Zenit, Tiranë 2008.
Mandakall, ou un trou qui s'ouvre en réalité se referme difficilement.
ISBN 9789995671716. Mandakall, ose një vrimë që hapet në realitet zor s'e mbyllet. Zenit, Tiranë 2009.
Zenit, Tirana 2009.
ISBN 9789995671761.
Vous vouliez écrire une fugue.
Ti doje të shkruaje një fugë. Zenit, Tiranë 2009.
Zenit, Tirana 2009.
ISBN 9789995678777.
Zenit, Tirana, 2010.
Zenit, Tiranë, 2010.
La journaliste culturelle se suicide, son âme en direction inconnue.
ISBN 9789928400529. Gazetarja e kulturës vetëvritet, shpirti i saj në drejtim të paditur. Zenit, Tiranë 2011.
Zenit, Tirana 2011.
ISBN 9789928400598.
Don Kanuni ou l'assassin fait la sieste dans le piège.
Don Kanuni, ose ngadalë gjakësi dremit në pritë. Zenit, Tiranë, 2012.
Zenit, Tirana, 2012.
ISBN 9789928113115.
Botimet Toena, Tirana 2016.
Botimet Toena, Tiranë 2016.
L'ennemi du peuple sans nom.
ISBN 9789928205308. Armiku i popullit pa emër.
Pika Pa Sipërfaqe, Tirana 2017.
Pika Pa Sipërfaqe, Tiranë 2017. ISBN 9789928185488.
Prix
Çmimet
2004: Plume d'argent par la Ministrie de la culture d'Albanie pour la traduction en albanais du roman Ulysse 2011: Plume d'or de la fondation Mehr Licht! pour l'essai L'Excentrique albanais ou Notre incapacité politique à se tirer 2016: Meilleur ouvrage de l'année de la littérature albanaise par la Ministrie de la culture d'Albanie pour la pièce dramatique Shekspirotët
2004: Penda e Argjendtë nga Ministria e Kulturës e Shqipërisë për përkthimin në shqip e romanit Uliksi 2011: Penda e Artë nga fondacioni Mehr Licht! për esenë Ekentriku shqiptar ose pamundësia jonë politike për t'u tërhequr 2016: Vepra më e mirë e vitit të Letërsisë Shqipe nga Ministria e Kulturës e Shqipëerisë për novelën dramaturgjike Shekspirotët
Ressources
Burimet
Références
Referimet
Azizaj a terminé ses premières études en économie à l'Université de Tirana.
Azizaj kreu studimet e para në Universitetin e Tiranës për ekonomi.
Il a ensuite étudié la littérature anglaise et américaine au Concordia College, dans le Minnesota, aux États-Unis.
Më vonë ndoqi studimet për letërsi angleze e amerikane në Concordia College të Minesotës në ShBA-të.
En 2006, il a reçu le rang de « maître » en philosophie à l'Université de Paris 8 e, le papier Ulysse, le silence de chant gramophone.
Në vitin 2006 mori gradën "master" në filozofi në Universitetin e 8-të të Parisit, me punimin Uliksi, gramafoni që këndon heshtjen.
Azizaj est particulièrement connu pour sa traduction d'Ulysse de James Joyce, pour laquelle il a également reçu la "Plume d'argent" du Ministère de la Culture albanais en 2004.
Azizaj veçanërisht është i njohur me përkthimin e Uliksit të Xhejms Xhoisit, për të cilin ka marrë dhe "Pendën e Argjendtë" nga Ministria e Kulturës e Shqipërisë në vitin 2004.
En 2011, il a reçu le prix "Plume d'or" de la Fondation Mehr Licht! pour le meilleur essai de l'année.
Më 2011 ka marrë çmimin "Penda e Artë" nga fondacioni Mehr Licht! për esenë më të mirë të vitit.
Traductions
Përkthimet
Ulysse de James Joyce Les Dublinois de James Joyce La navigation byzantine de William Butler Yeats Le premier amour de Samuel Beckett Kaddish d' Allen Ginsberg Le Nëndheshmit de Jack Kerouac Image et autre prose, un résumé de toute la courte prose de Samuel Beckett Rédacteur Bartleby de Herman Melville
Uliksi i Xhejms Xhoisit Dublinasit e Xhejms Xhoisit Lundrimi drejt Bizantit i Uilliam Batler Jijcit Dashuria e parë e Samuel Beketit Kaddish e Alen Ginsbergut Të Nëndheshmit e Xhek Keruakut. ISBN 9789928439512. Imazhi dhe proza të tjera, përmblidhje e gjithë prozave të shkurtra të Samuel Beketit Kopisti Bartëlbi i Herman Melvilit
Romans
Romanet
Les costumes folkloriques sont sans aucun doute l'une des manifestations les plus puissantes de la culture traditionnelle.
Veshjet popullore, janë pa dyshim një nga manifestimet më të fuqishme të kulturës tradicionale.
Ils sont les héritiers de nombreux éléments, provenant de l'Antiquité et du Moyen Âge, mais sont également l'expression des relations culturelles avec d'autres peuples au cours des siècles.
Ato janë trashëgues të shumë elementëve, që vijnë nga lashtësia dhe nga koha e mesme, por janë njëkohësisht edhe shprehje e marrëdhënieve kulturore me popuj të tjerë gjatë shekujve.
Il tire son nom du bout en forme de cloche ondulée, cousue avec des bretelles shajak placées les unes après les autres dans une ligne horizontale, dont l'union est réalisée avec de fines tresses de laine.
E merr këtë emër nga fundi në formë këmbane të valëzuar, i qepur me rripa prej shajaku të vendosur njeri pas tjetrit në linjë horizontale, bashkimi i te cilëve realizohet me gajtane të hollë prej leshi.
La jhubleta se compose de quelques autres parties du shajak noir, comme la jhubleta, qui s'appellent: grykës, manga, krahol, etc. L'autre partie est également la large ceinture ornée de perles et de tresses qui dans le dialecte local s'appelle krdhokëll.
Xhubleta përbëhet nga disa pjesë të tjera prej shajaku me ngjyrë të zezë, si të xhubletës, të cilat quhen: grykës, mangë, krahol, etj. Pjesë tjetër është edhe brezi i gjerë i zbukuruar me rruaza dhe gajtanë i cili në dialektin lokal quhet kërrdhokëll.
Il portait un mouchoir blanc sur ses épaules.
Në kokë mbahej një shami e bardhë, e lëshuar mbi shpatulla.
Les pieds étaient protégés par des chevilles shajak ou de longues chaussettes, ainsi que par des opings en cuir.
Këmbët mbroheshin me këllqe shajaku ose me çorape të gjata, si dhe me opinga lëkure.
La robe avec le jubilé dans la moitié inférieure a la forme d'une cloche et dans la moitié supérieure elle ressemble à la robe des croisés, ainsi que de nombreux symboles gravés sur ce costume, comme la tête d'un taureau crétois, en forme de croix, croix gammée, etc. sont connus comme les Templiers.
Veshja me xhubletë në gjysmën e poshtme ka formën e këmbanës dhe në gjysmën e sipërme ngjan me veshjen e kryqtarëve, sikundër dhe mjaft simbole të gdhendura mbi këtë kostum, si koka e demit kretan, forma kryqi, svastike, etj. janë të njohura si të templarëve.
La chercheuse du système de symbolisme dans les costumes nationaux albanais du Nord, Luljeta Dano, affirme que le mystère de la robe noire brille à tous les points de vue, tels que l'aspect monumental, la construction, la technique de tissage, les ornements de broderie, l'effusion d'ornements, etc. . n'étant pas simplement, un vêtement pour femmes, mais une ancienne institution d'éducation par les matriarches.
Studiuesja e sistemit të simbolikës në veshjet kombëtare shqiptare të Veriut, Luljeta Dano, pohon se misteri i veshjes së zezë, shkëlqen nga të gjitha pikëpamjet, si nga pamja monumentale, nga ndërtimi, teknika e endjes, ornamenteve të qëndisjeve, derdhjes së stolive, etj. duke mos qënë thjesht, një veshje grash, por një institucion i lashtë edukimi nga matriarkat.
Le mystère de cette robe noire est plus grand que notre connaissance du symbolisme qu'elle contient, mais aujourd'hui, nous pouvons dire que les questions à son sujet ont une réponse.
Misteri i kësaj veshjeje të zezë është më i madh se dija jonë per simboliken qe permban, por sot për sot mund te themi se kane nje pergjigje pyetjet per te.
Dans cette robe se détache la forme du jubilé, bien différente de toute autre robe, la façon de décorer ses pièces avec des motifs et des couleurs pleines mais très choisies, comme le noir, le cyclamen, le violet ou le bleu.
Në këtë veshje bie në sy forma e xhubletës, krejt e veçantë nga çdo veshje tjeter, mënyra e zbukurimit të pjesëve të saj me motive dhe ngjyra të plota, por shumë të përzgjedhura, si ngjyra e zezë, çiklamin, vjollcë ose blu.
Cette robe est portée dans tous les hauts plateaux des Alpes albanaises, une partie d'entre elles est aujourd'hui située sur le territoire administratif du Monténégro.
Kjo veshje është mbajtur në të gjitha malësitë e Alpeve shqiptare, një pjesë e tyre sot ndodhet në territorin administrativ të Malit të Zi.
Xhubleta représente la plus ancienne robe d'Albanie, mais aussi la typologie de la plus ancienne robe du monde, encore vivante dans la tour de montagne albanaise.
Xhubleta përfaqeson veshjen me të hershme në Shqipëri, por njëherësh edhe tipologjinë e veshjes më të vjetër në botë, ende e gjallë në kullën malësore shqiptare.
Il apporte les messages de la civilisation illyrienne à la culture populaire albanaise qui prend vie à nos jours.
Ajo sjell mesazhet e qytetërimit ilir në kulturën popullore shqiptare që vjen e gjallë deri në ditët tona.
Robe avec chemise longue et tablier
Veshja me kemishe te gjate dhe perparse
La partie principale de cette robe est la chemise longue, à manches longues, larges ou étroites.
Pjese kryesore e kesaj veshje eshte kemisha e gjate, me menge te gjata, te gjera ose te ngushta.
Au milieu, il était attaché par une ceinture de laine de différentes couleurs et était accompagné sur le devant d'un tablier en laine ou en coton dont les tailles et les ornements variaient d'une province à l'autre.
Ne mes ajo shtrengohej nga nje brez leshi me ngjyra te ndryshme dhe shoqerohej ne pjesen e perparme nga nje perparse e leshte ose e pambukte me madhesi e zbukurime qe ndryshonin nga njera krahine ne tjetren.
En été, dans la partie supérieure, la femme portant cette chemise portait un gilet, tandis qu'en hiver, une menthe à manches longues et une veste shajak étaient ajoutées au-dessus.
Ne stinen e veres, ne pjesen e siperme gruaja e veshur me kete kemishe mbante nje jelek, kurse ne dimer siper tij shtohej edhe nje mintan me menge te gjata si dhe nje xhoke prej shajaku.