قرآن انسان را به طور ذاتی و از ابتدا یکتاپرست می‌داند:
ပင်ကိုတွင်တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း ဂုဏ်တော်များတွင်လည်း တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း လုပ်ဆောင်ချက်တို့တွင် တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း ခဝပ်ကိုးကွယ်ထိုက်ခြင်းတွင် တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း ဖန်ဆင်းတော်မူခြင်းတွင် တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုတွင် တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း ပိုင်ဆိုင်မှုတွင်လည်း တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း စိုးမိုးမှုတွင်လည်း တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း တရားတော်ကိုသတ်မှတ်ပေးရာတွင်လည်း တစ်ဆူတည်းသာဖြစ်ခြင်း [2]
اسلام
ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်သည် လူသားများ တစ်ဆူတည်းသောအရှင်မြတ်အား ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခြင်းကို ပင်ကိုသဘာဝအသိတရားမှဖြစ်ကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြလေသည်။
بگو او خداوند یگانه‌است (۱) خداوند صمد (۲) نه فرزند آرد و نه از کسی زاده‌است (۳) و او را هیچ‌کس همتا نیست (۴) (توحید)[4]
این سخن که خداوند یکی است، بر چهار قسم است: دو قسم از آن چهار قسم بر خداوند جایز نیست، دو قسم در مورد خداوند صحیح است. اما آن دو قسمی که صحیح نیست، سخن کسی است که با گفتن یک، عدد را در نظر گرفته‌است. این جایز نیست زیرا [خداوند] چیزی که یک بوده و دومی ندارد، در مبحث اعداد وارد نمی‌شود. مگر نمی‌بینی که هر کس بگوید: خداوند یکی از سه نفر است کافر است و [نیز] کسی که بگوید: او یکی از مردم است و قصدش نوعی از جنس باشد در مورد خداوند صحیح نیست. زیرا این شباهت دادن است و پروردگار ما، از این سخن بالاتر است. اما آن دو قسمی که در مورد او صحیح است، سخن کسی است که می‌گوید: او، یگانه‌ای است که در میان اشیا، شبیهی برای او وجود ندارد. پروردگار ما این چنین است و سخن کسی که می‌گوید: او در معنا و حقیقت یگانه‌است به این معنا که در وجود و در عقل و خیال [هیچ‌کس] تقسیم‌پذیر نیست [قابل درک نیست]. پروردگار ما این چنین است.[1]
معنای توحید ذات این است که خدا یکی است و دومی برای او تصوّر نمی‌شود؛ به بیان دیگر ذات پاک خداوند هیچ‌گونه شبیه و مثل و نظیر ندارد؛ و از هر جهت یکتا و بی‌همتا است وینسنت کرنل، اسلام پژوه، در شرح مفهوم توحید در اسلام جملات زیر را از علی بن ابی‌طالب نقل می‌کند:
از دیدگاه قرآن، یکتاپرستی شرط لازم برای بخشیده شدن در روز قیامت است:
توحید
مسلماً خدا، این را که به او شرک ورزیده شود نمی‌بخشاید و غیر از آن را برای هر که بخواهد می‌بخشاید، و هر کس به خدا شرک ورزد، به یقین گناهی بزرگ بربافته‌است. (نسا ۴۸)[1]
این سخن که خداوند یکی است، بر چهار قسم است: دو قسم از آن چهار قسم بر خداوند جایز نیست، دو قسم در مورد خداوند صحیح است. اما آن دو قسمی که صحیح نیست، سخن کسی است که با گفتن یک، عدد را در نظر گرفته‌است. این جایز نیست زیرا [خداوند] چیزی که یک بوده و دومی ندارد، در مبحث اعداد وارد نمی‌شود. مگر نمی‌بینی که هر کس بگوید: خداوند یکی از سه نفر است کافر است و [نیز] کسی که بگوید: او یکی از مردم است و قصدش نوعی از جنس باشد در مورد خداوند صحیح نیست. زیرا این شباهت دادن است و پروردگار ما، از این سخن بالاتر است. اما آن دو قسمی که در مورد او صحیح است، سخن کسی است که می‌گوید: او، یگانه‌ای است که در میان اشیا، شبیهی برای او وجود ندارد. پروردگار ما این چنین است و سخن کسی که می‌گوید: او در معنا و حقیقت یگانه‌است به این معنا که در وجود و در عقل و خیال [هیچ‌کس] تقسیم‌پذیر نیست [قابل درک نیست]. پروردگار ما این چنین است.[5]
مسلماً خدا، این را که به او شرک ورزیده شود نمی‌بخشاید و غیر از آن را برای هر که بخواهد می‌بخشاید، و هر کس به خدا شرک ورزد، به یقین گناهی بزرگ بربافته‌است. (نسا ۴۸)[1]
توحید (اسلام)
တစ်ဆူတည်းသောအရှင်မြတ်(အစ္စလာမ်)
ایمان به اسلام
အစၥလာမ္သာသနာအေပၚယံုၾကည္မႈ
مدت عُمر سلمان فارسی
စလ္မန္ဖာရစီ၏ သက္ေတာ္
تاریخ درگذشت
ကြယ္လြန္သည့္သမိုင္း
منابع
အညႊန္း
جنگ خندق
ခႏၵက္စစ္ပြဲ
زادگاه و کودکی
ေမြးရပ္ဌာေနႏွင့္ ငယ္ရြယ္စဥ္ကာလ
ایمان به مانی
ဇရ္သြရွ္သာသနာအပၚယံုၾကည္မႈ
پس از درگذشت محمد
တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္
پانویس
ကိုးကားခ်က္မ်ား
ایمان به مسیحیت
ခရစ္ယန္သာသနာအေပၚယံုၾကည္မႈ
سلمان فارسی (پیش از مسلمان شدن: روزبه) (؟ - ۶۵۵) صحابی ایرانی بود که پیامبر اسلام او را از خود (اهل بیت) خواند و به سلمان محمدی شهرت یافت. در روزی که قریش نیروهایش را نزدیک مدینه گردآورد تا بر مسلمانان حمله بَرَد (غزوه خندق)، او پیشنهاد داد تا خندقی ژرف پیرامون مدینه حفر گردد تا از آن پاسبانی شود. سلمان فارسی به‌ویژه نزد مسلمانان شیعه گرامی داشته می‌شود و برای او جایگاهی والا درنظر دارند.[1]
အစၥလာမ္မတိုင္ခင္အရင္ စလ္မန္ဖာရစီ၏ အမည္မွာ ရူးဇ္ေဗဟ္ ျဖစ္သည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)၏ ဆြဟာဘာသာ၀ကႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ စလ္မန္ဖာရစီကို မိမိ၏ အိမ္ေတာ္သူအိမ္ေတာ္သားမွ ျဖစ္ေၾကာင္းမိန္႔ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ထိုေၾကာင့္ စန္မန္မိုဟမၼဒီဟု ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေလသည္။ ကိုရိုက္ရွ္ ရန္သူတို႔သည္ မဒီနာၿမိဳ႕သို႔ လာေရာက္တိုက္ခိုက္သည့္ အခါတြင္ စလ္မန္ဖာရစီသည္ မဒီနာၿမိဳ႕ပတ္ပတ္လည္တြင္ ခံတပ္တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ရန္ အႀကံေပးခဲ့သည္။ သာ၀ကႀကီး စလ္မန္ဖာရစီသည္ အထူးတျဖင့္ ရွီအာမြတ္စၥလင္မ္ ဘာသာ၀င္တို႔အၾကား ဂုဏ္ရည္ျမင့္မား၍ ျမင့္ျမတ္သည့္ အ႐ိုက္အရာရွိေၾကာင္း သတ္မွတ္ထားၾကသည္။ [1]
او با این که پسر یکی از دهقانان ایران بود،[2] زرتشتی باقی نماند و سال‌ها در پی حقیقت و دین راستین به سرزمین‌های گوناگون سفر کرد که در همین سفرها در سرزمینی به بردگی درآمد و سپس با کمک محمد آزاد گشت.[2] سلمان فارسی حکیمی که خرد و دانش‌های ایرانیان و مسیحیان را می‌دانست از مشاوران محمد، از جمله طراح اصلی حفر خندق در جنگ خندق بوده‌است. او در سالهای پایانی زندگی خود استاندار (والی) مدائن گردید.[3]
စလ္မန္ဖာရစီသည္ အီရန္လူမ်ိဳးႏြယ္စုမွ[2] ျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ဇရ္သြရွ္သီ သာသနာကိုကိုးကြယ္သူအျဖစ္ မေနခဲ့ဘဲ စစ္မွန္သည့္ တရားေတာ္မ်ားကို ရွာေဖြရင္း ႏိုင္ငံအနွံ့ ခရီးထြက္ခဲ့သည္။ တစ္ခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ကၽြန္အျဖစ္ ေရာင္းစားျခင္းကိုလည္း ခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)သည္ စလ္မန္ကို ေငြေၾကးအသျပာျဖင့္ ၀ယ္ယူ၍ ကၽြန္အျဖစ္မွ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ေပးခဲ့သည္။[2] စလ္မန္ဖာရစီသည္ အီရန္ႏွင့္ ခရစ္ယန္တို႔မွ ပညာရပ္တို႔ကို တတ္ေျမာက္ထားသူျဖစ္သည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)၏ အထူးအတိုင္ပင္ခံတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ ခႏၵက္စစ္ပြဲတြင္ ခံတပ္အျဖစ္တူးေျမာင္းႀကီးကို မဒီနာၿမိဳ႕ပတ္ပတ္လည္တြင္ တူးရန္အႀကံေပးခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၎၏ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္မ်ားတြင္ မဒါအိင္ျပည္နယ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးအျဖစ္ တာ၀န္ယူေပးခဲ့သည္။[3]
سلمان فرزند یک زمین‌دار ایرانی اهل جی نزدیک اصفهان بود[2] هرچند دربارهٔ زادگاه وی اختلاف نظر است و در این باره از شهرهایی چون اصفهان،[4][5] دشت ارژن استان فارس و رامهرمز خوزستان[6] به عنوان زادگاه سلمان فارسی یاد شده‌است. برخی از محققان او را از خاندانی مزدکی می‌دانند[7] و برخی معتقدند از طبقه برگزیدگان جامعه مانوی بوده‌است.[8]
စလ္မန္သည္ အီရန္ႏိုင္ငံ အစ္ဖဟန္ၿမို႕ရွိ ေဂ်းရြာမွ ေျမပိုင္သေ႒းတစ္ဦး၏ သားျဖစ္သည္။ [2] ေမြးရပ္ဌာေနႏွင့္ ပတ္သက္၍ သမိုင္းတြင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကို ေရးသားထားၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ အစ္ဖဟန္ၿမိဳ႕မွ တစ္ျခားေသာရြာအမည္မ်ား၊،[4][5] ဖာရ္စ္ျပည္နည္မွ ရြာမ်ား၊ ခူဇီစ္သန္ျပည္နယ္မွ ရာမ္ဟြရ္မြဇ္ၿမိဳ႕မ်ား [6] စသည္ျဖင့္ စလ္မန္၏ ေမြးရပ္ဌာေနျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ျပထားၾကသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕သမုိင္းပညာရွင္မ်ားသည္ စလ္မန္အား မဇ္ဒကီမ်ိဳးႏြယ္မွျဖစ္ေၾကာင္း၊[7] တစ္ခ်ိဳ႕မွာ မာန၀ီမ်ိဳးႏြယ္စုမွျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုထားၾကသည္။.[8]
دربارهٔ مدت عُمر سلمان هم، چون تاریخ وفات وی، اختلاف نظرهای تاریخی زیادی وجود دارد، از جمله:
စလ္မန္ဖာရစီ၏ သက္ေတာ္ႏွင့္ ကြယ္လြန္သည့္ ခုႏွစ္တို႔ႏွင့္ပတ္သက္၍ သမိုင္းတြင္ အမ်ိုးမ်ိဳးဆိုထားၾကသည္။
۱ - شیخ طوسی، سلمان را از معمرینی دانسته، که حضرت عیسی را درک نموده و در این صورت، سلمان بیش از ۶۰۰ سال عُمر کرده‌است
၁ - ႐ႈိက္ခ္သူစီသည္ စလ္မန္ဖာရစီအား ဟဇရသ္အီစာ(အ.စ)ကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရသည့္ အသက္အ႐ြယ္ရွိသည္ဟုပင္ ဆိုထားသည္။ ထိုသို႔ဆိုထားပါလွ်င္ ၎၏သက္ေတာ္မွာ (၆၀၀)ေက်ာ္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္သည္။
۲ - در روایتی که از پیامبر وارد شده، سلمان دارای ۴۵۰ سال عُمر، معرفی شده‌است
၂ - တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)ထံမွ ေရ၀ါယသ္ေတာ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ စလ္မန္ဖာရစီ၏ သက္ေတာ္သည္ (၄၅၀) ျဖစ္ေၾကာင္းေဖာ္ျပထားသည္။
۳ - سید مرتضی، و شیخ طریحی می‌نویسند: از آثار و اخبار استفاده می‌شود، که سلمان ۳۵۰ سال زندگی کرده‌است
၃ - ဆရဒ္မြရ္သဇာ ႏွင့့္ ႐ႈိက္ခ္သို႐ိုင္ဟီး တို႔က သက္ေသသာဓကမ်ားကို ေထာက္႐ႈ၍ စလ္မန္ဖာရစီ၏ သက္ေတာ္မွာ (၃၅၀) ျဖစ္ေၾကာင္းသိႏိုင္ေပသည္ဟု သမိုင္းက်မ္းမ်ားတြင္ ေရးသားထားၾကသည္။
۴ -و البته بیشتر مورخان مدت حیات سلمان را ۲۵۰ سال دانسته‌اند مانند: «محدث نوری» که نظریه ۲۵۰ سال معتبر تر می‌داند یا «ابن عبدالبر» در کتاب الاستیعاب ج ۲، ص ۱۹۵، همچنین ابن اثیر جزری، در کتاب اسد الغابة ج ۲، ص ۳۲۲، السیرة الحلبیة، ج ۱، ص ۱۹۵، صفوة الصفوه، ج ۱، ص ۵۵۵، مجالس المؤمنین، ج ۱، ص ۲۰۸، الاصابة، ج ۲، ص ۶۲، الغدیر، ج ۷، ص ۲۸۲، و الدرجات الرفیعة، ص ۲۲۰، نظریه ۲۵۰ سال را، معتبرتر و قابل قبول تر شمرده‌اند.[9][10]
၄ - တစ္ျခားေသာသမိုင္းပညာရွင္ အမ်ားစုမွာ စလ္မန္ဖာရစီ၏သက္ေတာ္အား (၂၅၀) ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၾကသည္။ မိုဟဒၵိစ္ႏူရီသည္ စလ္မန္ဖာရစီ၏ သက္ေတာ္ကို (၂၅၀) ဟုဆိုထားျခင္းသည္ ပို၍ ခိုင္လံုသည္ဟု ဆိုထားသည္။ အိဗ္ေနအဗ္ဒြလ္ဗီရ္သည္ အလ္အိစ္သီအားဗ္ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၂) စာမ်က္နာ(၁၉၅)၊ အိဗ္ေနအစီးရ္သည္ အြစ္ဒြလ္ဂါဗာ ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၂) စာမ်က္နာ (၃၂၂)၊ အလ္စီးရသြလ္ဟလဗီယာ ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၁) စာမ်က္နာ(၁၉၅)၊ ဆြဖ္၀သြလ္ဆြဖ္၀ါဟ္ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၁) စာမ်က္နာ(၅၅၅)၊ မဂ်ာလိစြလ္မိုအ္ေမနီးန္ ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၁) စာမ်က္နာ(၂၀၈)၊ အလ္ေအဆြာဗာဟ္ ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၂) စာမ်က္နာ (၆၂)၊ အလ္ဂဒီးရ္ ဆိုသည့္က်မ္း အတြဲ(၇) စာမ်က္နာ(၂၈၂)၊ အဒ္ၵရဂ်ာသြရ္ရဖီးအာဟ္ ဆိုသည့္က်မ္း စာမ်က္နာ(၂၂၀)၊ စသည့္က်မ္းမ်ားတြင္ စလ္မန္ဖာရစီ၏ သက္ေတာ္ကို (၂၅၀) ျဖစ္သည္ဟု ဆိုထားသည့္ အဆိုသည္ ပို၍ခိုင္လံုေထာက္ထားေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။[9][10]
سلمان (روزبه) فارسی از طبقه برگزیدگان جامعه مانوی بوده‌است و چون دین مانی را بر دین زرتشتی ترجیح داده بود مجبور به فرار از ایران شد.[8][11][12][13]
စလ္မန္ဖာရစီသည္ မာနီ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားမွ ျဖစ္သည္။ မာနီမ်ိဳးႏြယ္စုတို႔သည္ ဇရ္သြရွ္သီ သာသနာကို အထြတ္အျမတ္ထား ကိုးကြယ္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ ထိုသာသနာကို လက္မခံလိုေသာ စလ္မန္သည္ အီရန္ႏိုင္ငံမွ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့သည္။[8][11][12][13]
او در سنین جوانی به مسیحیت روی آورد. او سپس برای تحصیل دین به سوریه رفت.[2] ابوریحان بیرونی در «الآثار الباقیه عن القرون الخالیه» می‌نویسد: «انجیل سبعین (بلامس) نام انجیلی است که سلام پسر عبدالله سلام از زبان سلمان فارسی نوشته‌است.» سلمان پس از فوت استادش همراه با کاروانی رهسپار شبه جزیره عربستان شد-و این مقارن با زمانی بود که محمد بن عبدلله مال التجاره خدیجه یگانه زن متمول جزیرة العرب را مدیریت می‌کرد و خدیجه محمد را نه فقط برای اداره اموال که برای زندگی مشترک می‌آزمود- در راه کاروان مورد حمله قرار می‌گیرد و او به اسارت درآمد و مردی یهودی از یثرب (مدینه) او را به بردگی خرید و با خود به یثرب برد.
စလ္မန္ဖာရစီသည္ လူငယ္ဘ၀တြင္ ခရစ္ယန္သာသနာအပၚ ယံုၾကည္သူတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ပညာေတာ္သင္ရန္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြါခဲ့သည္။[2] အဗူ႐ိုင္ဟားန္ ဘီရူနီးသည္ အလ္အာစားရြရ္ဗာကီးယာ အန္နီလ္ကိုရူးနီလ္ခါလီယား ဆိုသည့္က်မ္းတြင္ အဗ္ဒြလႅာ၏သားျဖစ္သူ စလာမ္သည္ စလ္မန္ဖာရစီထံမွ ခရစ္၀င္က်မ္းကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္ဟု ဆိုထားေလသည္။စလ္မန္ဖာရစီသည္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံတြင္ ပညာသင္ၾကားေနခိုက္ ဆရာျဖစ္သူမွ ဆံုးပါးသြားသည့္အတြက္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္လာခဲ့ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)သည္ ခဒီဂ်ာသခင္မႀကီး၏ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးကို ဦးစီးဦးေဆာင္ျပုေပးေနသည္။ စလ္မန္ဖာရစီသည္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏိုင္ငံသို႔ လာေနခိုက္ လမ္းခုလတ္တြင္ ဓားျပတို႔၏ တိုက္ခိုက္မႈကို ခံၾကရ၍ သံု႔ပန္းအျဖစ္ေခၚေဆာင္ျခင္းခံခဲ့ရၿပီး ကၽြန္အျဖစ္ေရာင္းစားျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ မဒီနာၿမိဳ႕မွ ယဟူဒီတစ္ဦးသည္ စလ္မန္ဖာရစီကို ကၽြန္အျဖစ္၀ယ္ယူ၍ မဒီနာၿမိဳ႕သို႔ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့ေလသည္။
سلمان در مدینه با محمد آشنا شد و به اسلام ایمان آورد.[2] در سفینة البحار آمده‌است هنگامی که محمد به مدینه هجرت کرد با دعوت محمد با دین اسلام آشنا شد و مسلمان شد و محمد با مولای او قراردادی بست که سلمان کار کند و از درآمدهای خود، خود را آزاد کند. پیامبر و مسلمانان مدینه به او کمک کردند که بهای خود را (به مبلغ چهل نهال خرما و چهل وقیه -هر وقیه معادل چهل درهم)- به یهودی بپردازد و آزاد شود.[14] که معتقد است آشنایی وی بعد از پیامبری محمد است اما اشاره‌ای به سال آن نکرده‌است
စလ္မန္ဖာရစီသည္ မဒီနာၿမိဳ႕တြင္ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)ႏွင့္ သိၾကြမ္း၀င္ခဲ့သည္။ အစၥလာမ္သာသနာသို႔ ကူးေျပာင္းလာခဲ့သည္။ [2] တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)သည္ မဒီနာၿမို႕သို႔ ဟစ္ဂ်ရသ္ ေျပာင္းေ႐ႊ႕လာခ်ိန္တြင္ တမန္ေတာ္၏ ဖိတ္ေခၚမႈေၾကာင့္ အစၥလာမ္သာသနာသို႔ ကူးေျပာင္းလာသည္ဟု စဖီးနသြလ္ေဗဟာရ္ က်မ္းတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္သည္ စလ္မန္ဖာရစီ၏ သခင္ကို စလ္မန္၏ လုပ္အားချဖင့္ သူ႔အားကၽြန္အျဖစ္မွ ကင္းလႊတ္ခြင့္ေပးရမည္ဟု စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ ႏွင့္ မဒီနာၿမို႕သားတို႔သည္ ထိုယဟူဒီအား စြန္ပလြန္ပင္ (၄၀) ႏွင့္ ဒီရ္ဟမ္ (၄၀၀) ကိုေပးဆပ္၍ စလ္မန္အား ကၽြန္ဘ၀မွ ကင္းလႊတ္ခြင့္ေပးခဲ့ၾကသည္။ [14] ထိုေၾကာင့္ စလ္မန္ ႏွင့္ တမန္ေတာ္တို႔ သိၾကြမ္း၀င္မႈသည္ တမန္ေတာ္အျဖစ္ ပြင့္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ျဖစ္ေၾကာင္းကိုသာ ေရးသားထားၾကၿပီး ခုႏွစ္အတိအက်ကို ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိပါ။
در جنگ خندق، که در سال ۵ هجری رخ داد و به پیشنهاد سلمان، پیرامون شهر خندق کندند. واژهٔ خندق عربی شدهٔ واژهٔ پارسی میانه کَندَگ و به معنی کَنده است. در زبان‌های کهن ایرانی چون اوستایی و فارسی باستان، ریشهٔ «کن» به معنی «کندن» امروزی به کار می‌رفته‌است و «فرکنتن» یعنی آغاز به ساختن ساختمان یا شهر. هر گروهی می‌خواست سلمان با آنها باشد؛ مهاجران می‌گفتند: سلمان از ما است و انصار می‌گفتند: سلمان از ما است. در نهایت محمد گفت «سلمان از ما اهل بیت است.»[15]
ခႏၵက္စစ္ပြဲသည္ ဟစ္ဂ်ရီခုႏွစ္ (၅)တြင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့သည္။ စလ္မန္ဖာရစီ၏ အႀကံေပးခ်က္ျဖင့္ မဒီနာၿမို႕ကို တူးေျမာင္းတူး၍ ခံတပ္ျပဳလုပ္ထားခဲ့သည္။ ခႏၵက္သည္ ဖာရစီစကားမွျဖစ္ၿပီး အရဗီစကားသို႔ ကူးေျပာင္းလာသည့္ ေ၀ၚဟာရတစ္ခုျဖစ္သည္။ အဓိပၸါယ္မွာ တူးျခင္းျဖစ္သည္။ ပါရစီေ႐ွးေဟာင္းစာေပမ်ားတြင္ «کن» ဆိုသည့္မူရင္းပုဒ္မွဆင္းသက္လာၿပီး တူးျခင္းဆိုသည့္အဓိပၸါယ္ကို ေဖာ္ေဆာင္သည္။ ထိုအဓိပၸါယ္ႏွင့္ေ၀ၚဟာရကို ယေန႔တိုင္ အီရန္ႏိုင္ငံဖာရစီ ဘာသာစကားတြင္ အသံုးျပုလွ်က္ရွိသည္။ စလ္မန္ဖာရစီကို မဒီနာၿမိဳ႕႐ွိ မ်ိဳးႏြယ္စုတို႔သည္ မိမိတို႔ႏွင့္အတူ ေနထိုင္ေစခ်င္ၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ မိုဟာဂ်ိရ္ မကၠာၿမို႕မွမဒီနာသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕လာၾကသူမ်ားသည္ စလ္မန္ကို ကၽြႏု္ပ္တို႔မ်ိဳးႏြယ္၀င္ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာဆိုၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ အန္ဆြာရ္ မဒီနာၿမိဳ႕သားတို႔သည္လည္း စလ္မန္သည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔မ်ိဳးႏြယ္၀င္စုျဖစ္သည္ဟု ဆိုလာၾကသည္။ ထိုအခါ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)သည္လည္း စလ္မန္သည္ ငါကိုယ္ေတာ္ျမတ္၏ အဲဟ္ေလဘိုင္သ္ အိႆရိ အႏြယ္ေတာ္မြန္ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ဆိုခဲ့သည္။[15]
ماسینیون در کتاب «سلمان پاک» می‌نویسد: سلمان در تأسف از انتخاب عجولانه ابوبکر در سقیفه با یک نوع محافظه‌کاری و توداری خاص در برابر شهود به فارسی گفته‌است: «کردید و نکردید» و این عبارت بسیار غامضی است. آیا ترکیب اصلی این عبارت به فارسی بوده‌است؟ مدائنی و بلاذری آن را به این صورت نشر داده‌اند: «کرداد و ناکرداد» (به فارسی میانه). باید گفت که این عبارت گرچه دلالت بر این ندارد که سلمان در سال ۱۱ هجری بعد از مرگ محمد با سر تراشیدن و کشیدن شمشیر به عقیده امامیه علناً مخالفت خود را ابراز کرده باشد ولی بر خلاف گفته جوزف هوروویتس نشانهٔ آن است که یک قرن و نیم قبل از یعقوبی روایات عراقی تأیید می‌کنند که سلمان مسئله امامت به حق را هنگام انتخاب ابوبکر مطرح کرده‌است؛ اما شاید در مجلسی خصوصی.[16]
မာစီနီယြန္းသည္ မိမိျပဳစုထားေသာစာအုပ္တြင္ စလ္မန္ဖာရစီသည္ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ) ကြယ္လြန္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ စကီဖာတြင္ သာ၀ကတစ္ဦးျဖစ္သူ အဘူဗကရ္ကို ေခလာဖသ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ အလ်င္တလို ခန္႔အပ္ခဲ့ၾကသည့္အတြက္ ဘက္မလိုက္၀ါဒီက်င့္သံုး၍ ေဘးဖယ္ေ႐ွာင္ေနခဲ့သည္။ မဒါေအနီႏွင့္ ေဗလာဇိုရီ သမိုင္းက်မ္းျပဳပညာရွင္တို႔သည္ «کرداد و ناکرداد»ဆိုသည့္စာသားျဖင့္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ဖာရစီဘာသာစကားတြင္ အလယ္အလတ္လမ္းလိုက္သည္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ထိုေၾကာင့္ တမန္ေတာ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ဟစ္ဂ်ရီခုႏွစ္(၁၁)တြင္ ဦးေခါင္းတုံး၍ ဓားဆြဲကာ ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္ဟု ေအမာမီယာတို႔၏ ယံုၾကည္ခ်က္ကို သက္ေသမျပဳႏိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ သမိုင္းပညာရွင္ႀကီး ယာအ္ကူဘီ မတိုင္မီ ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀) အရင္ အီရာကီ၏ သမိုင္းအဆိုမ်ားတြင္ စလ္မန္ဖာရစီသည္ ေခလာဖသ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အဗူဘကရ္ကို ခန္႔အပ္ခဲ့သည့္အခ်ိန္တြင္ ေခလာဖသ္ႏွင့္ပတ္၍ အမွန္တရားမွ တိမ္းေဆာင္းသြားသည္ကို ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ဆိုထားေလသည္။ ထိုသို႔ေျပာဆိုျခင္းကို သီးသန္႔ေတြ႔ဆံုမႈတို႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။[16]
به نقل از کتاب «سلمان پاک» اثر ماسینیون ترجمه علی شریعتی: تاریخ مرگ سلمان مشخص نیست. «پایان خلافت عمر» یا «در خلافت عثمان» به نقل از واقدی و ابن سعد. زیرا پیش از این در خلافت عثمان وی در کوفه اقامت گزیده بود. در قرن سوم گردآورندگان احادیث سنت تاریخ مرگش را سال ۳۸ هجری معین کردند. لویی ماسینیون در کتاب خود حدس می‌زند که: سلمان با مصادره شدن مقرری اهل بیت به نفع بیت‌المال توسط دستگاه خلافت از اقطاعش در مدینه محروم شده بود. مانند هر تازه مسلمان غیر عربی برای حفظ امنیت شخصی‌اش با بنی عبدالقیس که سلمان تا عراق همراه آنان رفت هم پیمان گردیده‌است. هنگامی که وضع خاص بنی عبدالقیس را مطالعه می‌کنیم به نکاتی برمی‌خوریم که این فرضیه را تقویت می‌کند.[17]
မာစီနီယြန္း ေရးသားျပဳစုသည့္ စလ္မန္ပါးက္ ဆိုသည့္ စာအုပ္တြင္ စလ္မန္ဖာရစီကြယ္လြန္သည့္ သမိုင္းမွာ အတိအက်မရွိဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ဒုတိယခလီယာ အိုမရ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေႏွာင္းပိုင္း(သို႔) တတိယခလီဖာ အြတ္စၥမန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာတြင္ ကြယ္လြန္သည္ဟု ဆိုထားသည္။ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားျဖစ္သူ ၀ါေကဒီ ႏွင့္ အိဗ္ေနစက္အ္ဒ္ တို႔သည္ တတိယခလီဖာ အြတ္စၥ္မန္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္တြင္ ကူဖာၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ခဲ့သည္ဟု ဆိုထားေလသည္။ (၃)ရာစုတြင္ ေရ၀ါယသ္ကိုစုစည္းတင္ျပခဲ့သူမ်ားက ဟစ္ဂ်ရီ(၃၈)တြင္ ကြယ္လြန္ေၾကာင္းလည္း ဆိုထားၾကသည္။ မာစီနီယြန္းသည္ မိမိျပုစုထားသည့္စာအုပ္တြင္ စလ္မန္ဖာရစီသည္ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)၏ သမီးေတာ္ ဖြာေသြမာသခင္မႀကီး၏ ပိုင္ဆိုင္မႈကို ျပည္သူ႔ဘ႑ာအျဖစ္ သိမ္းပိုက္လိုက္ၿပီးေနာက္ မဒီနာၿမို႕မွ ထြက္ခြာသြားခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ စလ္မန္ဖာရစီသည္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမွ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြာလာခ်ိန္တြင္ အတူလုိက္ပါခဲ့ၾကသည့္ ဗနီးအဗ္ဒြလ္ကိုင္းစ္ မ်ိဳးႏြယ္စုတို႔ႏွင့္အတူ ပူးေပါင္းခဲ့သည္။ ဗနီးအဗ္ဒြလ္ကိုင္းစ္ မ်ိဳးႏြယ္စုတို႔၏ အေျခအေနကို ေလ့လာသံုးသပ္ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ အဆိုပါတင္ျပခဲ့မႈကို သိျမင္ႏိုင္ေပသည္။[17]
سلمان فارسی
စလ္မန္ဖာရစီ
نبرد کربلا جنگی بود که در دهم محرم ۶۱ هجری قمری (۲۰ مهر ۵۹ خورشیدی[1] برابر ۱۰ اکتبر ۶۸۰ میلادی[2]) اتفاق افتاد. روز نبرد به عاشورا نیز معروف است. این نبرد میان سپاه کم تعداد حسین بن علی (نوه دختری پیامبر اسلام) و سپاه اعزامی از سوی یزید بن معاویه (دومین پادشاه دودمان اموی) در نزدیکی محلی به نام کربلا (در عراق کنونی) درگرفت. دلیل یزید بن معاویه برای جنگ، بیعت نکردن حسین بن علی با او بود. حسین بن علی (امام سوم شیعیان) نیز حکومت و زمامداری یزید بن معاویه را غیرشرعی و غیرقانونی می‌دانست که بر خلاف پیمان صلح حسن بن علی و معاویه پسر ابوسفیان به شکلی مورثی به یزید اول رسیده بود.
ကရ္ဘလာစစ္ပြဲသည္ ဟစ္ဂ်ရီခုႏွစ္ (၆၁) မိုဟရမ္လ (၁၀) ရက္ေန႔ ။ ေနႏွစ္(၅၉)ခုႏွစ္ မဲဟ္ရ္လ (၂၀)ရက္ေန႔။خ[1] ခရစ္ႏွစ္(၆၈၀)ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၁၀)ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။[2] စစ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ေန႔သည္ အာ႐ူေန႔ဟုလည္း ေၾကာ္ၾကားေလသည္။ ဤစစ္သည္ တမန္ေတာ္ျမတ္မိုဟမၼဒ္(ဆြ)၏ ေျမးေတာ္ ဟိုစိုင္န္အိဗ္ေနအလီ(အ.စ)ဖက္မွ အနည္းငယ္သာ႐ွိသည့္ စစ္သည္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ဘနီအိုမိုင္ယာတို႔၏ ဒုတိယေျမာက္မင္းဆက္ျဖစ္သည့္ ယဇီးဒ္အီဗ္ေနမိုအာ၀ီယာဖက္မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ားျဖင့္ အီရတ္ႏိုင္ငံ ကရ္ဘလာသဲကႏၲရတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယဇီးဒ္ဘက္မွ စစ္တုိက္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမွာ ဟိုစိုင္န္(အ.စ)သည္ သူ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအား သစၥာမခံယူေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဟိုစိုင္န္(အ.စ)သည္လည္း ယဇီးဒ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ မတရားေသာအုပ္ခ်ဳပ္သူ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာင္ေတာ္ ဟစန္(အ.စ)ႏွင့္ မိုအာ၀ီယာတို႔အၾကား ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ ပဋိညာဥ္ကို ခ်ိဳးေဖာက္၍ မ်ိဳးႏြယ္အေမြဆက္ခံသည့္ ဘုရင္စနစ္ကို ထူေထာာင္ေၾကာင္း ခံယူေလသည္။
حسین بن علی روز دوم محرم به کربلا رسید و روز سوم عمر بن سعد با ۴۰۰۰ نفر در کربلا اردو زد. در روز هفتم محرم آب را بر حسین بن علی و همراهانش بستند و در نهم محرم، شمر با ۴۰۰۰ نفر و نامه‌ای از طرف عبیدالله بن زیاد وارد کربلا شد، او در این نامه به عمر بن سعد دستور داده بود با حسین بن علی بجنگند و او را بکشد و اگر این کار از دست او برنمی‌آید، فرماندهی را به شمر واگذارد.
ဟိုစိုင္န္အိဗ္ေနအလီ(အ.စ)သည္ မိုဟရမ္ (၂)ရက္ေန႔တြင္ ကရ္ဘလာသဲကႏၲရသို႔ ေရာက္႐ွိသည္။ မိုဟရမ္(၃)ရက္ေန႔တြင္ အိုမရ္အိဗ္ေနစာအ္ဒ္သည္ စစ္သည္(၄၀၀၀)ႏွင့္ ကရ္ဘလာသို႔ လာေရာက္ စစ္စခန္းခ်ေလသည္။ မိုဟရမ္(၇)ရက္ေန႔တြင္ ဟိုစိုင္န္(အ.စ)ႏွင့္ အိမ္ေတာ္သူအိမ္ေတာ္သားမ်ား ႏွင့္ အေပါင္းအဖာမ်ားအေပၚ ေရပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ မိုဟရမ္(၉)ရက္ေန႔တြင္ ႐ွိမ္ရ္သည္ စစ္သည္ (၄၀၀၀)ႏွင့္ အိုဘိုင္ဒြလႅာအိဗ္ေနေဇယားဒ္၏ စာခၽြန္လႊာႏွင့္အတူ ကရ္ဘာလသို႔ ေရာက္လာခဲ့သည္။ အိုဘိုင္ဒြလႅာ၏စာတြင္ အိုမရ္အိဗ္ေနစာအ္ဒ္အား ဟိုစိုင္န္(အ.စ)ႏွင့္ တိုက္ခိုက္ရန္ အမိန္႔ေပးထားေလသည္။ အကယ္၍ ထုိအမိန္႔အတို္င္း မေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ပါလွ်င္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္တာ၀န္အား ႐ွိမ္ရ္ ထံသို႔ အပ္ႏွံရန္လည္း ဆိုထားေလသည္။
روز دهم محرم سپاهیان حسین بن علی و عمر سعد در مقابل هم قرار گرفتند. به روایت ابومخنف تعداد سپاه حسین ۳۲ سواره نظام و ۴۰ پیاده[3] و به روایت محمد باقر چهل و پنج سوار و صد نفر پیاده بود.[4] در مقابل او سپاه عمر بن سعد با حدود ۳۰۰۰۰ نفر قرار داشت.[5] جنگ آغاز شد و حسین و یارانش کشته شدند. پس از جان باختن حسین، سپاه عمر بن سعد سر ۷۲ تن از لشکریان حسین به علاوه سر علی اصغر فرزند ۶ ماهه که از شدّت تشنگی در حال مرگ بود او را با تیری سه شعبه جدا کرده و بر بالای نیزه‌ها گذاشتند و بر اجساد کشته شدگان اسب تاختند.[6]
မိုဟရမ္(၁၀)ရက္ေန႔တြင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္မွ စစ္ျဖစ္ၾကေလသည္။ အဘူမိခ္နဖ္၏ သမိုင္းအဆိုအရ ဟိုစိုင္န္(အ.စ)၏ စစ္သည္မ်ားတြင္ ျမင္းတပ္(၃၂)ေယာက္၊ ေျခလွ်င္တပ္(၄၀) ဦးတို႔ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။ [3] မိုဟမၼဒ္ဘာကိရ္၏ သမို္င္းအဆိုအရ ျမင္းတပ္(၄၅)ေယာက္ႏွင့္ ေျခလွ်င္တပ္(၁၀၀)ဦးတို႔ ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။ [4] ရန္သူစစ္သည္မ်ားျဖစ္သည့္ အိုမရ္အိဗ္ေနစာအ္ဒ္၏ စစ္သည္အင္အားမွာ (၃၀၀၀၀)ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားေလသည္။ [5] စစ္ပြဲတြင္ ဟိုစိုင္န္(အ.စ)ႏွင့္ ေနာက္လိုက္မ်ား ႐ွိဟီးဒ္ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ထိုေနာက္ အိုမရ္အိဗ္ေနစာအ္ဒ္သည္ ဟိုစို္င္န္(အ.စ)ႏွင့္ ေျခာက္လသားအ႐ြယ္ အလီအက္ဇ္ဂရ္ႏွင့္ ေနာက္လိုက္မ်ား၏ ဦးေခါင္းေတာ္(၇၂) ခုကို ဒုတ္တိုင္မ်ားတြင္ တင္၍ ယဇီးဒ္ထံသို႔ ပို႔ေဆာင္ခဲ့သည္။ ေျခာက္လသားအ႐ြယ္ အလီအက္ဇ္ဂရ္သည္ ေရငတ္ေနသည့္ ၾကားမွ သံုးေျမႇာင့္အသြားပါ ျမားျဖင့္လည္ၿမိုကို ပစ္ခဲ့ၾကေလသည္။ ထိုေနာက္ ႐ွဟီးဒ္ျဖစ္ က်ဆံုးခဲ့ေသာ ခႏၶာကိုယ္မ်ားအေပၚ ျမင္းခြါမ်ားျဖင့္ ေပါက္၍ ရက္စက္ယုတ္မာခဲ့ၾကသည္။[6]
خیمه‌ها تاراج و در نهایت آتش زده شد، ساربان شترهای کاروان حسین بن علی به‌نام بجدل بن سلیم برای بدست‌آوردن انگشتر حسین بن علی، انگشت وی را برید تا انگشتر را بدست آورد و در نهایت سپاه عمر بن سعد اجساد کشته‌شدگان کربلا را در بیابان رها کرد و این اجساد پس از سه روز توسط قوم بنی‌اسد دفن شدند.[7]
ေမာင္ျမင့္ေအးေကာင္းပါသည္ خیمه‌ها تاراج و در نهایت آتش زده شد، ساربان شترهای کاروان حسین بن علی به‌نام بجدل بن سلیم برای بدست‌آوردن انگشتر حسین بن علی، انگشت وی را برید تا انگشتر را بدست آورد و در نهایت سپاه عمر بن سعد اجساد کشته‌شدگان کربلا را در بیابان رها کرد و این اجساد پس از سه روز توسط قوم بنی‌اسد دفن شدند.[7]
نبرد کربلا
ကရ်ဗလာအခင်း
تاریخچه فرش تبریز
သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာသမိုင္းအက်ဥ္း
قالی تبریز یکی از انواع قالی‌های ایرانی است. این قالی در شهر تبریز بافته می‌شود. این شهر یکی از مهم‌ترین مراکز بافت قالی در ایران است و قالی‌های بافت آن از تنوع و گوناگونی بسیاری برخوردارند.[1] تبریز، در حال حاضر از سوی «شورای جهانی صنایع دستی» به عنوان «شهر جهانی بافت فرش» انتخاب شده است.[2][3]
သဗ္ရီးဇ္ေကာ္ေဇာသည္ အီရန္နိုင္ငံထုတ္ေကာ္ေဇာမ်ားထဲမွတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ၿပီး သဗ္ရီးဇ္ၿမိဳ႕တြင္ရက္ လုပ္သည္။ . اသဗ္ရီးဇ္ေကာ္ေဇာသည္ အီရန္နိုင္ငံထုတ္ေကာ္ေဇာမ်ားထဲမွတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ၿပီး သဗ္ရီးဇ္ၿမိဳ႕တြင္ရက္ လုပ္သည္။ ဤၿမိဳ႕သည္အီရန္နိုင္ငံတြင္ေကာ္ေဇာရက္လုပ္ရာ ၌အခ်က္အခ်ာက်ေသာၿမိဳ႕ၿဖစ္ သည္။ ၄င္းၿမိဳ႕ထြက္ ေကာ္ေဇာမ်ားသည္ အေရာင္အေသြးဒီဇိုင္းမ်ားစုံလင္လွသည္။ [1] သဗ္ရီးဇ္ ၿမိဳ႕သည္လက္ရွိကမာၻ႕လက္မွဳပညာအဖြဲ႕အစည္းမွ ကမာၻ႕အေကာင္းဆုံးေကာ္ေဇာရက္ လုပ္သည့္ၿမိဳ႕အၿဖစ္အသိအမွတ္ၿပဳထားသည္။ .[2][3]
در مورد تاریخچه فرش در تبریز چنین می‌توان گفت که با توجه به قدمت تاریخی این شهر؛ مسلماً هنر صنعت فرش بافی درآن به قبل از دوران صفویه باز می‌گردد. در نیمه دوم قرن پانزده و در دوران صفوی، فرش از حالتی روستایی به هنر پیشرفته درباری تبدیل شد. یکی دیگر از تحولات مهم در فرش این دوره، طرح‌هایی بود که هنرمندان دربار تبریز و هرات ایجاد شد. در کتاب Rugs and Carpet of the World اثر Ian Bennet به نظریه‌ای دیگر در مورد فرش تبریز در زمان صفوی بر می‌خوریم که در اینجا نقل می‌شود:«تعداد زیادی از فرش‌های مدالیون یا ترنج دار که در سالهای آغازین قرن ۱۶ میلادی در زمان حکومت شاه اسماعیل اول و شاه طهماسب بافته شده‌اند، دارای طرح مایهٔ اسلیمی و نقوش حیوانی و انسانی هستند» در این کتاب نویسنده سعی کرده تعدادی از قالی‌های موجود در موزه‌های جهان مربوط به نیمه اول قرن شانزدهم را به کارگاه‌های تبریز نسبت دهداز قرن ۱۷م. به بعد و پس از اینکه قالی ایران به خارج از کشور راه یافت، صنعتگران تبریز با دریافت سلیقه مردم اروپا و آمریکا دست به بافتن قالی‌هایی زدند که بسیار جالب بود و بازار آن کشورها را به خود اختصاص داد[4] تبریز یکی از قطب‌های بافندگی بسیار با اهمیت ایران در زمینهٔ قالی‌بافی است. فرش‌های آن، چه آن‌هایی که زینت‌بخش موزه‌های معتبر جهان هستند یا در مجموعهٔ کلکسیونرهای مشتاق جای گرفته‌اند، یا آن‌هایی که در مقیاس زیاد و در کیفیت تجارتی سر از بازارها و چهار سوق‌ها در می‌آورند، همواره خوش اقبال و مشتری پسند هستند. برابر آماری که در دست داریم در شهرستان تبریز و حومهٔ آن در سال ۱۳۶۴ شمسی بر روی ۱۶۰۰۰ دار قالی ۳۲۱۵۰ کارگر بافنده کار کرده‌اند. علاوه بر تک‌بافی‌ها، کارگاه‌های متعددی از سالیان بسیار دور در کار فرش‌بافی بوده و هستند. در سالهای اخیر بافنده‌های چیره‌دست تبریزی به تولید فرش‌های گل ابریشم بسیار ظریف با رج‌شمار ۵۰ و ۶۰ در مقیاس وسیع روی آورده‌اند. این گونه فرش‌ها که بعضی با چله‌های ابریشمی هستند، بیشتر با طرح‌های لچک و ترنج و با رنگ‌های غالباً بژ روشن و نخودی بافته می‌شوند و در رنگ‌آمیزی گل‌ها و نگاره‌ها از رنگ‌های سرخابی، عنابی و زیتونی به فراوانی استفاده می‌شود. فرش‌های تبریز در هفتاد سال اخیر اغلب با طرح‌های گلدانی، درختی، محرابی، قندیل دار، حیوان‌دار، شکارگاه، هراتی، شاخ و برگی، گلفرنگ، بندی خشتی یا قاب‌قابی، منظره‌بافی، قاب‌قرآنی و نقش‌های هندسی از کوچک‌ترین تا بزرگ‌ترین اندازه‌های ممکن بافته شده‌اند. بافت کناره و گلکی چندان خوشایند بافنده تبریزی نیست.[5] در حال حاضر تبریز به عنوان کانون عمده عرضهٔ فرش‌های شهری‌باف آذربایجان شناخته می‌شود و کانون بزرگ تولید کنندگان نامور و صاحب نامی گردیده که فرش آذربایجان به آن می‌بالد.[6] تبریز یکی از قطب‌های بافندگی بسیار با اهمیت ایران در زمینه‌ی قالی‌بافی است. فرش‌های آن، چه آن‌هایی که زینت‌بخش موزه‌های معتبر جهان هستند یا در مجموعه‌ی کلکسیونرهای مشتاق جای گرفته‌اند، یا آن‌هایی که در مقیاس زیاد و در کیفیت تجارتی سر از بازارها و چهار سوق‌ها در می‌آورند، همواره خوش اقبال و مشتری پسند هستند.[7]
သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာ၏သမိုင္းနွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေရွးနွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအရင္ကတည္းကထိုၿမိဳ႕၏အနုပညာလက္ရာေၿမာက္မွဳသည္ ဆဖြဝီယဲေခတ္ကာလမတိုင္မွီကဟုဆိုရေပမည္။ ၁၅ ရာစုနွစ္၏ဒုတိယေနွာင္းပိုင္းကာလၿဖစ္ေသာ ဆဖြဝီေခတ္ကာလတြင္ ေကာ္ေဇာရက္လုပ္မွဳ သည္ေက်းလက္ရက္လုပ္မွဳအေနအထားမွ ေတာ္ဝင္ၿမိဳ႕ၿပအေနအထားအထိတိုးတက္လာခဲ့သည္။ ထိုေခတ္ကာလတြင္ ေနာက္ထပ္အေရးပါေသာတိုးတက္ေၿပာင္းလဲလာမွဳမွာ သဗ္ရီးဇ္ နွင့္ ဟရာသ္ ၿမိဳ႕မ်ားမွေတာ္၀င္အနုပညာရွင္မ်ား၏ဆန္းသစ္တီထြင္လာမွဳမ်ားၿဖစ္သည္။ Rugs and Carpet of The world-Ian Bennet ေရးသားေသာစာအုပ္တြင္ သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာနွင့္ပတ္သက္ၿပီးေဖၚၿပ ထားသည္မွာ( ၁၆ ရာစုနွစ္အေစာပိုင္းကာလၿဖစ္ေသာ ပထမ ရွားဟ္အစၥမာအီးလ္ နွင့္ သဟ္မာစဗ္ဘုရင္ လက္ထက္မွစ၍ပန္းဒီဇိုင္းမ်ားနွင့္အေရာင္အေသြးစုံလင္ေသာ ေကာ္ေဇာမ်ားကို အပ္ၥလီးမီး ဟုေခၚတြင္ေသာ ပန္းခ်ီလက္ရာ၊တိရစာၦန္ပုံ နွင့္လူပုံမ်ားပါေသာအဆင္အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုရက္လုပ္ေနၿပီၿဖစ္သည္။)ေဖၚၿပပါစာအုပ္တြင္ စာေရးသူသည္ ၁၆ ရာစုနွစ္အေစာပိုင္းကာလ ကရက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ကမာၻ႕ေနရာအသီးသီးၿပတိုက္မ်ားတြင္ၿပသထား ေသာေကာ္ေဇာမ်ားကို သဗ္ရီးဇ္ ၿမိဳ႕ထြက္ ေကာ္ေဇာမ်ားဟုေဖၚၿပထားသည္။ ၁၇ ရာစုနွစ္ေနာက္ ပိုင္းအီရန္ေကာ္ေဇာမ်ား နိုင္ငံတကာသို ့တင္ပို ့ၿဖန္ ့ၿဖဴးၿပီးေနာက္ဥေရာပနွင့္အေမရီးကားတို ့သည္ လည္းေကာ္ေဇာမ်ားလိုက္၍ရက္လုပ္လာၾကခ်ိန္ထိုနိုင္ငံမ်ားရွိေစ်းကြက္ကို သဗ္ရီးဇ္ၿမိဳ႕ေကာ္ေဇာ အနုပညာရွင္မ်ားကမိမိတို ့၏အနုပညာေစ်းကြက္သာျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚက်ဳးနိုင္ခဲ့ျခင္းမွာအလြန္စိတ္ ဝင္စားဖြယ္ေကာင္းလွသည္။ [4] သဗ္ရိးဇ္ၿမိဳ႕သည္အီရန္နိုင္ငံ၌ေကာ္ေဇာရက္လုပ္ရာ နယ္ပယ္အသီးသီးတြင္အလြန္အေရး ပါေသာၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ထိုၿမိဳ႕မွေကာ္ေဇာမ်ားသည္ကမာၻအနွံ ့နာမည္ႀကီးျပတိုက္မ်ားတြင္ အလွတရားအေနနွင့္ ေသာ္၄င္းနံရံကပ္ပန္းခ်ီမ်ားအေနနွင့္ေသာ္၄င္း ေနရာယူလွ်က္ရွိသည္။ေစ်းကြက္အ တြင္းအရည္အေသြးအမ်ိဳးမ်ိဳးအဖုံဖုံတို ့၏ ၿပိဳင္ဆိုင္မွဳမ်ားအၾကားအၿမဲထိပ္တြင္ေနရာယူလွ်က္ရွိၿပီး ဝယ္ယူသူ တို ့၏အႀကိဳက္ကိုပိုင္ဆိုင္ထားသည္။လက္ရွိစစ္တန္းမ်ားအရ သဗ္ရိးဇ္ ၿမိဳ႕နွင့္၄င္းၿမိဳ႕၏အနီီးတစ္ဝိုက္မွအီရန္ ေနသကၠရာဇ္ ၁၃၆၄ ခုနွစ္တြင္ထြက္ရွိေသာ ေကာ္ေဇာေပါင္း ၁၆၀၀၀ ရက္လုပ္ရာတြင္ ရက္လုပ္သူေပါင္း ၃၂၁၅၀ ကရက္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ထို ့အျပင္တစ္နိုင္တစ္ပိုင္ရက္လုပ္မွဳမ်ား ေနရာအသီးသီးရွိ အလုပ္ရုံမ်ား သည္နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အရင္ကတည္းကေကာ္ေဇာမ်ားရက္လုပ္ခဲ့ၾကၿပီး လက္ရွိလည္းရက္လုပ္ေနဆဲျဖစ္ သည္။မ်ားမၾကာေသးမွီ လြန္ခဲ့သည္နွစ္မ်ားက သဗ္ရီးဇ္လက္ရက္ေကာ္ေဇာမ်ားတြင္ အလြန္နူးည့ံေပ်ာ့ ေျပာင္းေသာပိုးခ်ည္မ်ားျဖင့္ ႀကိဳးလိုင္း ၅၀×၆၀ အက်ယ္အဝန္း(ရက္လုပ္မွဳအေခၚအေဝၚ)ရွိသည့္ေကာ္ ေဇာမ်ားကိုပင္ရက္လုပ္ေရာင္းခ်လ်ွက္ရိွသည္။ဤကဲ့သို ့ေသာပိုးခ်ည္မ်ားျဖင့္ရက္လုပ္ေသာေကာ္ေဇာ မ်ားတြင္ ေလးေထာင့္အလယ္၌အလြန္လက္ရာေျမာက္ေသာပန္းဒီဇိုင္းမ်ားကို ယဥ္၍ေဖ်ာ့ေသာအ ေရာင္ေလးမ်ားျဖင့္ရက္လုပ္ၾကၿပီး ပန္း၏အေရာင္မ်ားကိုေရြးခ်ယ္ရက္လုပ္ရာတြင္လည္း စြရ္ခါဗီး အိုနာဗီး (လွပေသာအနီေရာင္ေလးမ်ား) ဇိုင္သြန္နီး စသည္ျဖင့္ အေရာင္အေသြးမ်ားစုံလင္စြာ ေရြးခ်ယ္ရက္လုပ္ၾက သည္။သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာမ်ားမွာ နွစ္ ၇၀ အရင္ကမ်ားေသာအားျဖင့္ ပန္အိုး၊သစ္ပင္ ဒီဇိုင္း၊မဲဟ္ရာဘီး- ဂုံး ၊ ဖန္ပဒိုင္းပုံ၊တိရိစာၦန္ပုံနွင့္ သဘာဝရွဳခင္းပုံမ်ား၊အကိုင္းအခက္ပုံမ်ား၊ ဂြလ္ဖွရန္းဂ္-ဘန္ဒီးခရွ္သီး နွင့္ ကာေဗ ကြရ္အာန္နီး ဆိုသည့္ဒီဇိုင္းမ်ား၊အေဆာက္အဦး ဒီဇိုင္းမ်ား အႀကီးအေသး စသည္ျဖင့္ ပုံစံမ်ိဳးစုံတို ့ကိုေကာ္ ေဇာပညာရွင္မ်ားကရက္လုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ကနုတ္ပန္းအႏြယ္အခက္အေသး ဒီဇိုင္းမ်ားရက္လုပ္ျခင္းကို သဗ္ရီးဇ္ အနုပညာရွင္မ်ားကထင္သေလာက္သေဘာမေတြ႕ၾကေခ်။ .[5] လက္ရွိအေနအထားတြင္ သဗ္ရီးဇ္ သည္ အာဇဲရ္ဘိုင္ဂ်ာန္ ၿမိဳ႕မ်ားရဲ့ေကာ္ေဇာမ်ားရက္လုပ္ရာ၏ အခ်က္အခ်ာ ေဒသအျဖစ္လည္းသိရွိထားၾက ၿပီး အဓိကအႀကီးအက်ယ္ထုတ္လုပ္သူမ်ားသည္ နာမည္ေကာင္းတစ္လုံးနွင့္ေက်ာ္ၾကားေနၾကသလို အာဇဲရ္ဘိုင္ဂ်ာန္ ေကာေဇာမ်ားသည္လည္းဂုဏ္ယူဝ့ံၾကြားနာမည္ႀကီးလွ်က္ရွိေနေတာ့သည္။ .[6] (အထက္တြင္ ေဖၚၿပခဲ့သလို) သဗ္ရီးဇ္သည္ အီရန္နိုင္ငံ၏ ေကာ္ေဇာရက္လုပ္ရာ နယ္ပယ္အသီးသီးတြင္ ၿပိဳင္ဆိုင္မွ ုမ်ား အႀကားၿပိဳင္စံရွား ေကာ္ေဇာမ်ားရက္လုပ္ရာေဒသ ၿဖစ္ၿပီး ထိုၿမိဳ႕ထြက္ေကာ္ေဇာမ်ားသည္လူႀကိဳက္အမ်ား ဆုံးေကာ္ေဇာမ်ားၿဖစ္သည္။[7]
قالی تبریز
သဗ္ရီးဇ္ ၿမိဳ႕ထြက္ေကာ္ေဇာ
ویژگیهای بافت در قالی‌های تبریز
-သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာမ်ားရက္လုပ္ျခင္းဆုိင္ရာထူးကဲမႈ
چند نمونه از طر ح‌های شناخته شده تبریز
သဗ္ရီးဇ္ ၿမိဳ႕ထြက္အခ်ိဳ ့ေသာေကာ္ေဇာနမူနာဒီဇိုင္းမ်ား
سوابق تولید و تجارت
-ထုတ္လုပ္မႈပိုင္းဆိုင္ရာရင့္က်က္မႈနွင့္ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားမႈ
ویژگیهای طرح و رنگ
-ဒီဇိုင္းနွင့္အေရာင္အေသြးတို႔၏ထူးကဲမႈ
تحول در رنگ آمیزی فرش تبریز
သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာမ်ား၏အေရာင္ေရာစပ္မႈဆိုင္ရာေျပာင္းလဲလာျခင္း
نگارخانه
-ဒီဇိုင္းပုံအခ်ိဳ႕
قالی تبریز.
သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာ
طرح‌های شناخته شده ناحیه تبریز عبارتند از:طرح مستوفی (کل فرنک مستوفی)،اسلیمی ترنج دار،اسلیمی لچک دار،ترنج،نقش ماهی یا هراتی،گلدانی،میناخانی،طرح درختی،طرح تصویری،طرح باغی یاگلستانی،طرح شکارگاه و...[8]
သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာ၏အခ်ိဳ႕ေသာဒီဇိုင္းမ်ားမွာ- မြတ္ၥေသာင္ဖွီး၊ပန္းပုံသဏ္ဌာန္ပါ အပ္ၥလီးမီး၊ေလးေထာင့္ အပ္ၥလီမီး၊ငါးပုံသဏ္ဌာန္၊ပန္းအိုး၊မွန္စီေရႊခ်နန္းေတာ္ပုံမ်ား၊သစ္ပင္ပုံ၊ရုပ္ပုံကားခ်ပ္ဒီဇိုင္းမ်ား၊ဥယ်ာဥ္ပုံ၊သဘာ ဝရႈ႕ခင္းပုံမ်ား…စသည္ျဖင့္ရက္လုပ္ၾကသည္။ ..[8]
در فرش تبریز ابداعاتی خصوصاً در چند دهه اخیر انجام شده که حالتی خاص را به فرش اعلای این منطقه داده است. این خلاقیت‌ها در نقوش، رنگ و بافت نمود کرده و سبب به وجود آمدن آثار بدیع در زمینه تولید فرش نفیس ایران گردیده که تاکنون سابقه نداشته است
သဗ္ရီးဇ္ ေကာ္ေဇာ၏ နည္းပညာအသစ္မ်ား ဆယ္စုနွစ္မ်ားအရင္က သဗ္ရီးဇ္ေကာေဇာမ်ား၏ နည္းပညာအေနအထားတစ္ခုေၾကာင့္ထိုၿမိဳ႕၏အေကာင္း ဆုံးေကာ္ေဇာမ်ားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳထားသည္။ဒီဇိုင္းေရြးခ်ယ္မႈ အေရာင္စပ္ျခင္းဆိုင္ရာ စြန္ ့ဦးဆန္းသစ္ တီထြင္မႈမ်ားေၾကာင့္ အီရာန္၏ အေကာင္းဆုံးေကာေဇာမ်ားျဖစ္လာသည္။