The Aleppo University bombings took place on 15 January 2013, during the Syrian Civil War. The bombings killed at least 82 people at the Aleppo University, including students and children.[1] The explosions reportedly struck an area between the University of Aleppo's halls of residence and the faculty of architecture, on the first day of exams.[2] Both sides blamed each other for the explosions. While the university has been a center of antigovernment demonstrations, it is also in a government-held area, with neither side seemingly having had an obvious reason to strike.[3] It was also a refuge for over 30,000 civilians fleeing the fighting in Aleppo.[1][4]
Հալեպի համալսարանի ռմբակոծումը տեղի ունեցաւ15 յունուար 2013-ին, Սուրիական քաղաքացիական պատերազմի ընթացքին: Ռմբակոծումն առնուազն 82 հոգւոյ մահացութիւն պատճառեց Հալեպի համալսարանէն ներս, ներառեալ՝ ուսանողներու եւ երեխաներու: Պայթումներն, ըստ տեղեկութեանց, հարուածեցին Հալեպի համալսարանի հանրակացարանի եւ Ճարտարապետութեան բաժանմունքի միջեւ ինկած հատուածը` քննութեանց առաջին օրերուն: Երկու կողմերն ալ զիրար մեղադրեցին պայթումներուն համար: Թէեւ համալսարանը կը հանդիսանար հակիշխանական ցուցարարութեանց կեդրոն, այնուհանդերձ անիկա կը գտնուէր իշխանութեան վերահսկած տարածքներուն մէջ, ինչը կը նշանակէ, որ կողմերէն ոչ մեկը շահագրգռուածութիւն ունէր հարուածելու զայն: Անիկա նաեւ կացարան էր աւելի քան 30.000 քաղաքացիներու, որոնք ապաստանած էին հալեպեան մարտերէն:
Syrian officials and media claimed rebels had launched two rockets at the campus from al-Lairamoun area, adding that similar rockets fired from there also hit the Bani Zaid area the same day.[1][5][6] Aleppo's governor Mohammed Wahid Akkad called the rocket strikes a "terrorist attack that targeted students on their first day of exams."[7] Minister of Higher Education Mohammad Yahya Mu'ala said that President Bashar al-Assad gave his instructions to rehabilitate what has been destroyed in Aleppo University as soon as possible to ensure the process of the education and exams at the university, and rehabilitate all universities and institutions affected and damaged at the hands of "terrorism which targets Syria and its people".
Սուրիական պաշտօնէութիւնն ու լրատուամիջոցները պնդեցին, որ ապստամբները 2 հրթիռ արձակած են հանրակացարանին վրայ ալ-Լէրամուն շրջանէն՝ յաւելելով, որ նոյն օրը՝ նոյն տեղէն արձակուած նոյնանման հրթիռներ հարուածած են Բանի-Զէդ շրջանը: Հալեպի նահանգապետը Մոհամադ Վահիդ Աքադ հրթիռակոծումները որակեց իբրեւ «ահաբեկչական յարձակում, զոր թիրախաւորեց ուսանողները՝ քննութեանց առաջին օրը»: Բարձրագոյն կրթութեան նախարար Մոհամադ Եահիա Մուհալա ըսաւ, որ Նախագահ Բաշար ալ-Ասադ հրահանգներ յղած է՝ շուտափոյթ վերականգնելու Հալեպի համալսարանի կործանուած հատուածները՝ ապահովելով ուսման ծրագրի եւ քննութեանց ընթացքը համալսարանէն ներս: Ինչպէս նաեւ վերականգնել բոլոր բաժանմունքներն ու հիմնարկները, որոնք տուժեցին եւ կործանեցան «ահաբեկչութեան ձեռամբ, զոր թիրախաւորած է Սուրիան եւ իւր ժողովուրդը»:
The United States blamed airstrikes by government forces for the deaths, and condemned the "despicable attack".[8] The opposition accounts claimed that warplanes had targeted the University in two separate missile attacks three minutes apart, they claim that it is backed by "statements of eyewitnesses and video footage".[9] On 24 January, amateur video footage of a second explosion was released where the roar of over-flying jet, after missile hit, can be heard. Unnamed experts quoted by EA Worldview identified the missile as air-to-ground, as opposed to ballistic missile that Syrian government claimed to hit the university.[10][11]
Միացեալ նահանգները կառավարական ուժերը մեղադրեց՝ օդային հարուածներուն պատճառած մահերուն համար, եւ դատապարտեց «արհամարհական յարձակումները»: Ընդդիմական աղբիւրները պնդեցին, որ ռազմական օդանաւերը թիրախաւորած են համալսարանը երկու տարբեր հրթիռներով՝ 3 րոպէի տարբերութեամբ: Անոնք կը պնդեն, թէ անիկա փաստուած է «ականատեսներու վկայութիւններով եւ տեսագրութիւններով»: Յունուարի 24-ին, երկրորդ պայթումի ոչ արհեստավարժ տեսագրութիւն մը հրապարակուեցաւ, ընդ որում յետռմբակոծման՝ սաւառնող օդանաւի աղմուկը կը լսուի: Անանուն փոորձագէտներ՝ մէջբերելով «EA Worldview»-էն հաստատեցին, որ համալսարանին հասցուած հրթիռակոծումը օդէն գետին էր եւ ոչ թէ գետնէն օդը, ինչպէս պնդած էր սուրիական կառավարութիւնը:
CNN claims that most university students blamed the attack on the Syrian government,[12] one student said that the explosions were more accidental. The student said that insurgent fighters just outside Aleppo who apparently were armed with a heat-seeking missile fired it at a MIG fighter, and that the pilot dropped a heat balloon as an evasive tactic, and that the missile followed the balloon and then exploded adjacent to the university dormitories. Other students also reported seeing what they described as heat balloons before the explosions.
«CNN» կը պնդէ, որ համալսարանի ուսանողութեան մեծամասնութիւնը սուրիական կառավարութիւնը կը մեղադրէ ռմբակոծման համար: Ուսանողներէն մեկն ըսաւ, որ պայթումներն աւելի շատ պատահական էին: Ուսանողն ըսաւ, որ ապստամբ կռուարարները Հալեպէն դուրս, որոնք ըստ երեւոյթին զինուած էին տաքութիւնը հետապնդող հրթիռներով, որոնք արձակեցին ՄԻԳ կործանիչիվ, մինչդեռ օդաչուն տաքութիւն արտադրող փուչիկը բաց թողած է՝ իբրեւ խաբէական մարտավարութիւն: Հետեւաբար, հրթիռը հետապնդած է փուչիկը, ապա պայթած է համալսարանի հանրակացարանի մերձակայքէն ներս: Այլ ուսանողներ նոյնպէս տեղեկացուցին, որ իրենք նախապայթումին ականատես եղած են տաքութիւն արտադրող փուչիկներու: Ասիկա սակայն չի պարզաբաներ երկրորդ պայթումը:
The National Union of Syrian Students condemned the terrorist attack on Aleppo University. In a statement issued, the union stressed that the "armed terrorist groups started to target universities after targeting the infrastructure of the national economy, the public and private institutions, factories, facilities, bakeries and the research centers". The union expressed pride in "the sacrifices of the Syrian Arab Army, wishing mercy upon the martyrs of Syria and the University of Aleppo".
Սուրիոյ ուսանողաց ազգային միութիւնը դատապարտեց ահաբեկչական յարձակումը Հալեպի համալսարանի վրայ: Յայտարարութեան մը մէջ, միութիւնն ընդգծեց, որ «զինեալ ահաբեկիչ խմբաւորումները սկսան թիրախաւորել համալսարանները ազգային տնտեսութեան ենթակառուցուածքները, պետական եւ մասնաւոր հաստատութիւնները, գործարանները, կազմակերպութիւնները, հացաթխման եւ հետազօտական կեդրոնները»: Միութիւնը հպարտութիւն յայտնեց «սուրիական արաբական բանակի զոհաբերութեանց համար»՝ բաղձալով ողորմութիւն Սուրիոյ նահատակներուն եւ Հալեպի համալսարանին:
Baba Kuhi of Shiraz (948 - 1037 CE) was a 10th- and 11th-century Persian[1] Sufi mystic. Probably born in Shiraz (now in Southern Iran). As a young man he met the Arab poet Al-Mutanabbi and the well-known Sufi Abū ʿAbdallāh Moḥammad.[2]
Պապա Քուհի Շիրազեցի (ՋԽԸ/948 - ՌԼԷ/1037 Ք․Յ․) Քրիստոսէն Յետոյ Տասերորդ ու Տասնմէկերորդ դարերու Պարսիկ[1] Սուփի Սուրբ: Հաւանականաբար ծնած Է այժմ Իրանի հարաւը գտնւող Շիրազ Քաղաքին մէջ։ Կ՚ըսուի թէ փոքր տարիքին հը յանդիպի Արաբ բանաստեղծ՝ մեծն Մութանապպիին և Հանրածանոթ սուփի, Արաբերենի Քերականագետ ու բառարանագետ՝ Ապու Մուհամմատ Ապտուլլահ իպն Տարասթուէհի հետ[2]։
Authentic records about Meera are not available and scholars have attempted to establish Meera's biography from secondary literature that mentions her and wherein dates and other moments. Meera unwillingly married Bhoj Raj, the crown prince of Mewar, in 1516.[11][12] Her husband was wounded in one of the ongoing wars with the Delhi Sultanate in 1518, and he died of battle wounds in 1521. Both her father and father-in-law (Rana Sanga) died a few days after their defeat in the Battle of Khanwa against first Mughal Emperor Babur.
Միրապայի մասին ստոյգ տեղեկութիւն չկայ, բայց մասնագետները անոր կենսագրութիւնը կազմած են հենուելով կողմնակի աղբիւրներու ուր ան նշուած է եւ նշուած են իր մասին մանրամասնութիւններ՝ թուականներ եւն․․․ Միրան իր կամքին հակառակ 1516-ին կ՛ամուսնանայ «Միւար»-ի թագաժառանգ՝ «Պհօճ Րաճ»-ին հետ։ Անոր ամուսինը կը վիրաւորուի Տելհիի զաւթիչ Սուլթանութեան՝ Մուհամմատ Ղուրեցիի Թիւրք (չխառնել Թուրք եզրոյթի հետ) ստրուկ-սպարապետներու,- նման են Եգիպտոսը իշխած Մամլուքներուն,- կողմէն ղեկավարուած իշխանատիրութեան դէմ տեղի ունեցած պատերազմին ժամանակ 1518-ին, եւ մի քանի տարի յետոյ 1521-ին կը մահանայ մարտի դաշտին մէջ ստացած վերքերէն։ Իսկ Միրային հայրն ու աներ հայրը (Րանա Սանկա-ն), Հնդկաստանը գրաւած Մոնկոլ ինքնակալներու առաջինին՝ «Պապուր»-ի դէմ տարած «Խանուայ»-ի ճակատամարտի իրենց պարտութենէն մի քանի օր յետոյ կը մահանան։
After the death of her father-in-law Rana Sanga, Vikram Singh became the ruler of Mewar. According to a popular legend, her in-laws tried many times to assassinate her, such as sending Meera a glass of poison and telling her it was nectar or sending her a basket with a snake instead of flowers.[1][2] According to the hagiographic legends, she was not harmed in either case, with the snake miraculously becoming a Krishna idol (or a garland of flowers depending on the version).[3][11] In another version of these legends, she is asked by Vikram Singh to go drown herself, which she tries but she finds herself floating on water.[13] Yet another legend states that the third Mughal emperor Akbar came with Tansen to visit Meera and presented a pearl necklace, but scholars doubt this ever happened because Tansen joined Akbar's court in 1562, 15 years after she died.[13] Similarly, some stories state that Guru Ravidas was her guru (teacher), but there is no corroborating historical evidence for this. Some versions suggest this could likely have happened.
Անոր աներ՝ Րանա Սանկային մահանալէն ետք, Վիքրամ Սինկը դարձաւ «Մէուար»-ի իշխողը։ Ժողովրդական առասպելի համաձայն, իր ամուսինին ընտանիքը կը փորձեն իրեն սպաննել, օրինակի համար իրեն գավաթ մը թոյն ղրկելով իբր թէ մեղրահիւթ է, եւ ծաղիկներ ղրկելու փոխարէն կը ղրկեն օձերով լեցուն կողով մը։ Ըստ առասպելական կենսագրականներուն, ան կը մնայ անվնաս երկու դէպքին ալ, եւ օձը հրաշալիօրէն կը վերածուի Քրիշնայի արձանին (կամ պատմութեան ուրիշ տարբերակով կը վերածուի դրասանգի)։ Իր պատմութեան այլ մշակումով մը կը պատմուի թէ Մուղալ (Թիւրքամոնկոլական իշխող տոհմ։ Այստեղ Թիւրք եզրոյթը կը բնութագրէ ընդհանուր Թիւրքական ցեղերը հիւսիս-Ասիաէն սկսած մինչեւ միջին Ասիա, մինչեւ ուր որ հաստատուեցան, իսկ Թուրք եզրոյթը ՈՒ տառով կը բնութագրէ Հայկական բարձրավանդակին եւ Անատոլիայի մէջ հաստատուած Թուրքերը) տիրակալ «Աքպար»-ը Հնդկական դասական երաժշտութեան վարպետ «Թանսին»-ի ընկերակցութեամբ կ՛այցեկէ Միրապայ Ճի-ին եւ անոր կը նուիրէ Մարգարիտէ վզնոց մը։ Այնուամենայնիւ գիտնականները կասկածի տակ կը դնեն այս դէպքը տեղի ունենալը, քանզի «Թանսին»-ը «Աքպար»-ի արքունիքին միացաւ 1562 թուականին՝ Միրապայի մահանալէն 15 տարի ետք։
The three different oldest records are known as of 2014 that mention Meera,[14] all from the 17th century and written within 150 years of Meera's death, neither mention anything about her childhood or circumstances of her marriage to Bhojraj nor do they mention that the people who persecuted her were her in-laws or from some Rajput royal family.[15] Nancy Martin-Kershaw states that to the extent Meera was challenged and persecuted, religious or social conventions were unlikely to have been the cause, rather the likely cause was political chaos and military conflicts between the Rajput kingdom and the Mughal Empire.
Երէք ամէնահին ու իրարմէ տարբերող արձանագրութիւններ երեւան եկած են որոնք Միրան կը յիշատակեն։ Բոլորն ալ 17-րդ դարուն կը պատկանին եւ գրուած են Միրային մահուընէն 150 տարի ետք, իր մանկութեան մասին կամ Պհօճրաճի հետ իր ամուսնութեան մասին, ոչ ալ կը պատմեն թէ անոնք որոնք զանոր հալածեցին իր աներներն էին՝ «Րաճփութ»-ի իշխող տոհմէն։ «Նանսի Մարթին-Քըրշաու»-ը (Nancy Martin Kershaw) կը նշէ թէ անհաւանական է թէ որ հալածուած է կրօնական, կամ ընկերական պատճառներով, աւելի հաւանական է թէ քաղաքական քաոսը եւ «Րաճփութի Հնդկական Թագաւորութեան» ու «Մուղալական ասպատակեաց կայսրութեան» ռազմական ընդհարումները պատճառեցին անոր կեղեքանքը։
Other stories state that Mira Bai left the kingdom of Mewar and went on pilgrimages. In her last years, Meera lived in Dwarka or Vrindavan, where legends state she miraculously disappeared by merging into an idol of Krishna in 1547.[1][2] While miracles are contested by scholars for the lack of historical evidence, it is widely acknowledged that Meera dedicated her life to Lord Krishna, composing songs of devotion, and was one of the most important poet-saint of the Bhakti movement period.[2][3][16]
Այլ պատմութիւններ կը նշեն թէ Միրա Պայը թողնեց Մէուար»-ի թագաւորութիւնը եւ մեկնեցաւ ուխտագնացութեան։ Իր վերջին տարիներուն, Միրան ապրեցաւ «Տուարքայ»-ի մէջ կամ «Վրինտաւան»-ի մէջ (Քրիշնա Աստուծոյ մանկութեան քաղաքը) ուր ժողովրդային աւանդութեանց համաձայն կ՛անհետանայ յարելով «Քրիշնայի» կուռքին հետ 1547 թուականին։ Մինչ գիտնականները կը վիճարկեն Հրաշքները, պատմական ապացոյցերուն բացակայութեան պատճառով բայց լայնօրէն ընդունուած է թէ Միրան իր ողջ կեանքը նուիրած է Քրիշնային, շարադրելով նուիրական երգեր։ Եւ ան Պհաքթի շարժման ամէնակարեւոր Սուրբ-բանաստեղծներէն մէկն է։
Poetry
Բանաստեղծութիւն
Most of Meera's poems are dedicated to God in the form of Krishna (left), calling him the Dark One or the Mountain Lifter. Some Meera songs include Radha (right), the lover of Krishna. All her poems have philosophical connotations.[17]
Միրապայի բանաստեղծութեանց մեծ մասը ձօնուած են Քրիշնայի (նկարի ձախ կողմին) կերպարով յայտնուած Աստուծոյ, զայն անուանելով՝ Թխաթոյրը (Մթագոյնը), կամ Լեռ շալկողը()the ։
A Number of compositions by Meera Bai continue to be sung today in India, mostly as devotional songs (bhajans) though nearly all of them have a philosophical connotation.[18] One of her most popular compositions remains "Paayoji maine Ram Ratan dhan paayo" (पायो जी मैंने राम रतन धन पायो।, "I have been given the richness of Lord's name blessing").[19][20] Meera's poems are lyrical padas (metric verses) in Rajasthani language.[4] While thousands of verses are attributed to her, scholars are divided in their opinion as to how many of them were actually penned by Meera herself.[21] There are no surviving manuscripts of her poetry from her time and the earliest records with two poems credited to her are from early 18th-century, more than 150 years after she died.[6]
Միրա Պայ-ի ստեղծագործութիւններէն շարք մը ստեղծագործութիւններ կը շարունակուին երգուիլ մինչեւ այսօր, մեծ մասամբ նուիրական ու պաշտամունքային են (भजन ՝ Պհաճան) գրեթէ բոլորը ունին փիլիսոփայական թելադրականութիւն։ Անոր ամէնահռչակաւոր երգագրութիւններէն մէկը (पायो जी मैंने राम रतन धन पायो। ՝ Փայօ ճի մէնէ, Րամ Րաթան տհան փաայօ), Ես գտայ իմ գանձը, անիկա Րամն է (Րամ, Րամա, կամ Հնդկաստանի յարաւի հնչիւնով՝ Րամն, նոյն քրիշնան է կամ Վիշնու աստուածը, Րամը անոր եօթերորդ վերածնունդն է, իսկ Քրիշնան անոր իններորդ վերածնունդը)։ Միրապայի բանաստեղծութիւնները քնարերգական «Փատաներ» են՝ չափածոյ են
Hindi and Rajasthani
Հինտի և Րաճասթաներէն (Մարւարի)
The largest collection of poems credited to her are in 19th-century manuscripts. Scholars have attempted to establish authenticity based on both the poem and Meera being mentioned in other manuscripts as well as from style, linguistics and form.[1][22] John Stratton Hawley cautions, "When one speaks of the poetry of Mirabai, then, there is always an element of enigma. (...) there must always remain a question about whether there is any real relation between the poems we cite and a historical Mira."[23]
Միրապային վերագրուած ամէնամեծ հաւաքածոն 19-րդ դարու ձեռագիրեր են։ Գիտնականները փորձած են վաւերագրել հենուիլով յենուիլով ձեռագրերու եւ աղբիւրներու վրայ որոնք նշած են Միրան ու իր բանաստեղծութիւնը, ինչպէս նաեև յենուած են ոճին, լեզուաբանութեան ու կազմութեան վրայ։ Ճօն Սթարթօն Հաուլին կը զգուշացնէ՝ {Երբ մէկը կը խօսի Միրապային բանաստեծութեանց մասին ապա միշտ պէտք է գիտակցի առեղծուածի հետքը․․․ Պէտք է իրական Միրային ու իրեն վերագրուած բանաստեղծութիւնները միշտ հարցականի տակ դնէ}։
In her poems, Krishna is a yogi and lover, and she herself is a yogini ready to take her place by his side into a spiritual marital bliss.[1] Meera's style combines impassioned mood, defiance, longing, anticipation, joy and ecstasy of union, always centred on Krishna.[2]
Իր բանաստեղծներուն մէջ, Քրիշնան Եօկի (योगी ` Ան, ով իր մէջ գիտէ գոյութեան միասնութիւնը) էր եւ սիրահար, ան ալ իբր Եօկիուհի (योगिनी ՝ եօկինի) պատրաստ էր Քրիշնայի կողքին իր տեղը գրաւելու հոգեւոր ու դիցաբանական երջանկութեան մէջ։ Միրապայի ոճը կը միախմբէ հրապուրիչ տրամադրութիւնը, միացման տենչանքն ու ցնութիւնը, մարտահրաւէրի նետումը, եւ միշտ կեդրոնացած է Քրիշնայի վրան։
Mirabai Painting of Mirabai by Raja Ravi Varma Personal Born c. 1498 (1498-04-01UTC18:31:22)[1] Kudki, Kingdom of Marwar (present-day Rajasthan, India) Died c.
Միրապայ Միրապայի պատկերը, Րաճա Րաւի Վարմայի վրձինով։ Անձնական Ծնունդ Մոտաւորապէս 1498 Թուականին Քուտքի, Մարւարի Թագաւորութիւն (Այժմու Րաճաստան, Հնդկաստան) Մահ Շուրջ 1547թ․ (48–49 տարեկան) Դւարքա, Կուճարաթի Սուլթանութիւն (Այժմեան Կուճարաթ, Հնդկաստան) Կրօն Հինտուականութիւն Ամուսին Քրիշնա (հոգեւոր) Պհոճրաճ Սինկ Սիսօտիա (m.
1547(1547-00-00) (aged 48–49) Dwarka, Gujarat Sultanate (present-day Gujarat, India) Religion Hinduism Spouse Krishna (Spiritual) Bhojraj Singh Sisodia (m. 1516; died 1521) Known for Poems, Bhakti for Krishna Other names Meera Meera Bai Mira
1516; died 1521) Ծանօթ է իբր Բանաստեղծութիւններով, Քրիշնայի Պաքթի (նուիրեալ) ըլլալով Այլ անուններ Միրա Միրա պայ
Sikh literature
Սիք (Սիխ) գրականութիւն
Prem Ambodh Pothi, a text attributed to Guru Gobind Singh and completed in 1693 CE, includes poetry of Mira Bai as one of sixteen historic bhakti saints important to Sikhism.[26]
Փրեմ Ամպոտհ Փոթհի՝ Կուրու Կորպինտ Սինկին (Հնդկական Սիք շարժման, ապա կրօնքին 10 կուրուներուն վերջինը) վերագրուող բնագիրը, որ աւարտին հասաւ 1639 թուականին, Միրապայի բանաստեղծութիւններէն կը բովանդակէ, իբր Սիք կրօնքին մէջ նշանակութիւն ունեցող պատմական Պհաքթիական 16 սուրբերէն մէկը։
Influence
Հետք / Ազդեցութիւն
A modern painting of Mirabai
Միրային պատկերող արդի նկարչութիւն
Meera, better known as Mirabai[2] and venerated as Sant Meerabai was a 16th-century Hindu mystic poet and devotee of Krishna. She is a celebrated Bhakti saint, particularly in the North Indian Hindu tradition.[3][4]
Միրա, նաեւ ծանօթ է Միրապայ անունով: Առ ի յարգանք զանոր կը կոչէն Սուրբ Միրապայ։ 16-րդ դարու Պաքթի (Պհաքթի) շարժումին պատկանող, հռչակաւոր Հինտու սրբուհի, բանաստեղծուհի և Քրիշնա Աստուածին նուիրեալ։
Scholars acknowledge that Meera was one of the central poet-saints of the Bhakti movement which was during a difficult period in Indian history filled with religious conflicts. Yet, they simultaneously question the extent to which Meera was a canonical projection of social imagination that followed, where she became a symbol of people's suffering and a desire for an alternative.[27] Dirk Wiemann, quoting Parita Mukta, states,
Գիտնականները կ՛ընդունին թէ Միրան Պաքթի շարժման ամէնագլխաւոր Սուրբ-բանաստեղծներէն մէկն է, զորն ապրած է Հնդկաստանի պատմութեան կրօնական բախումներով լի, ու ամէնադժուար ժամանակաշրջաններէն մէկուն ընթացքին։ Բայց միեւնոյն ժամանակ կը բարձրացնեն Միրապային ժողովրդական երաւակայութեան արտաձգուիւնն ըլլալու հարցը, ուր ան կը խորհրդանշէ անոնց ցաւն ու բարեփոխման բաղձանքը։
The continued influence of Meera, in part, has been her message of freedom, her resolve and right to pursue her devotion to deity Krishna and her spiritual beliefs as she felt drawn to despite her persecution.[1][28] Her appeal and influence in Indian culture, writes Edwin Bryant, is from her emerging, through her legends and poems, as a person "who stands up for what is right and suffers bitterly for holding fast to her convictions, as other men and women have", yet she does so with a language of love, with words painting the "full range of emotions that mark love, whether between human beings or between human and divine".[29]
Միրապայի շարունակական ազդեցութիւնը մասամբ հանդիսացած է իր ազատութեան պատգամը, իր որոշումը եւ իր Աստուծոյ՝ Քրիշնային հանդէպ իր ունեցած նուիրումին ու իր հոգեւոր դաւանանքին հետապնդումը իր ենթարկուած հալածանքին հանդերձ։ Իր ունեցած ներգործութիւնն ու ազդեցութիւնը Հնդկական մշակոյթին վրայ «Էտուին Պրայընթ»-ը (Edwin Bryant) կը վերագրէ Միրայի առասպելներու եւ ոտանաւորներու մէջէն արտածագումին իբր ճիշդը պաշտպանող ու յանուն իր համոզումներուն դառնօրէն տանջուած անձնաւորութիւն մը։ Եւ ան ասիկա գրի առած է սիրոյ այնպիսի լեզուով մը ու այնպիսի բառերով որոնք կը նկարագրեն հոյզերու ամբողջական տիրոյթ մը զորն կ՛արձանագրէ Սէրը, ըլլայ անի մարդ արարածներուն մրջեւ կամ մարդ արարածներուն ու Աստուծոյ միջեւ։
Mirabai Museum Merta
Միրապայի թանգարանը Մէրթա քաղաքին մէջ։
Mirabai was born into a Rathore Rajput royal family in Kudki (modern-day Pali district of Rajasthan) and spent her childhood in Merta. She is mentioned in Bhaktamal, confirming that she was widely known and a cherished figure in the Bhakti movement culture by about 1600 CE.[5][6]
Միրապայը Րաճասթանի Փալի գաւառի Րաճփութ ցեղամշակոյթային խումբի իշխող տոհմերէն մէկուն դստերն էր։ Ան յիշատակուած է Պհաքթամալի մէջ, ինրչը կը հաստատէ անոր հանրածանօթ եւ գնահատուած անձնաւորութիւն էր Պհաքթի շարժման մշակոյթին մէջ։
Most legends about Mirabai mention her fearless disregard for social and family conventions, her devotion to Krishna, her treating Krishna as her husband and being persecuted by her in-laws for her religious devotion.[1][2] She has been the subject of numerous folk tales and hagiographic legends, which are inconsistent or widely different in details.[1][7]
Աւանդապատումներէն շատերը կը նկարագրեն անոր խիզախի արհամարհանքը ընտանեկան ու ընկերական սովորոյթներուն, անոր նուիրումը Քրիշնային, անոր վերաբերումը Քրիշնային նկատմամբ իբր ամուսին, եւ այն հալածանքը որուն ենթարկուեցաւ իր աներանց կողմէն անոր կրօնական նուիրումին պատճառով։ Միրապային մասին գրած են բազմաթիւ ժողովրդային հեքիաթներ եւ Սրբախոսական առասպելներ, որոնք իրարմէ տարբերող ըլլալով հանդերձ նոյն առուակին մէջ կը հոսին։
Millions of devotional hymns in passionate praise of Krishna are attributed to Meerabai in the Indian tradition, but just a few hundred are believed to be authentic by scholars, and the earliest written records suggest that except for two hymns, most were written down only in the 18th century.[8] Many poems attributed to Meera were likely composed later by others who admired Meera. These hymns a type of bhajan, and are very famous across India.[9]
Հազար-հազարաւոր (Միլիոնաւոր) տաղեր Քրիշնային ձօնուած եւ անոր սիրատարափ գովաբանութեամբ լի կը վերագրուին Միրապային, սակայն մասնագէտները միայն մի քանի հարիւրը իսկապէս անորը կը համարեն, եւ ամենավաղ արձանագրութիւնները կը թելադրեն որ բացի երկու ոտանաւորներէ, անոր վերագրուած բանաստեղծութեանց մեծ մասը 1700-ականներուն գրուած են Սբ․ Միրապայի հետեւորդներուն կողմէն։ Այս բանաստեղծութիւնները Պհաճաններու (Հինտուական Շարականներ) տեսակ մըն են, որոնց համբաւը հասած է Հնդկանաստանի բոլոր եզերքները, եւ անոնցմէ ալ անդին։
Hindu temples, such as in Chittorgarh fort, are dedicated to Mirabai's memory.[1] Legends about Mirabai's life, of contested authenticity, have been the subject of movies, films, comic strips and other popular literature in modern times.[10]
Հինտուական տաճարները, ինչպէս Չիթթօրակարհ բերդը, նուիրուած են Միրապայ ճի-ի յիշատակին։ Ստեղծուած են անոր մասին շարժանկարներ, հետեւակային շարժանկարներ, վէպեր, եւ անգամ զավեշտական գիրքեր։
Biography
Կենսագրութիւն
Meera's temple to Krishna at Chittor Fort, Rajasthan
Ռաճաստանի «Չիթթօր» բերդին մէջ գտնուող Միրային տաճարը, ուր սուրբ Միրապայը կը կատարէր Քրիշնայի պաշտամունքը ՝ սկսելով անոր «Պհախտի»ական շարժումը:
Abu Nasr Al-Farabi known in the West as Alpharabius;[7] (c. 872[1] – between 14 December, 950 and 12 January, 951)[3] was a renowned early Islamic philosopher and jurist who wrote in the fields of political philosophy, metaphysics, ethics and logic. He was also a scientist, cosmologist, mathematician and music theorist.[8]
Ապու Նասր Ալ-Ֆարապի, Արեւմուտքինմէջ ծանօթ է Ալֆարապիոս (872թ․- 951թ․)։ Անուանի Իսլամական Փիլիսոփայ Իրաւագէտ: Ան զբաղուած է տարբեր ոլորտներով՝ քաղաքական փիլիսոփայութիւն, Բնազանցութիւն, բարոյագիտութիւն, տրամաբանութիւն եւ այլք։ Ան նաեւ ուսողագիր էր, տիեզերաբան, գիտնական եւ երաժշտութեան տեսաբան։
In Islamic philosophical tradition he was often called "the Second Teacher", following Aristotle who was known as "the First Teacher".[9] He is credited with preserving the original Greek texts during the Middle Ages because of his commentaries and treatises, and influencing many prominent philosophers, such as Avicenna and Maimonides. Through his works, he became well-known in the West as well as the East.
Անոր տրուած է «Երկրորդ Վարդապետ» անունը, հետեւելով Արիստոտելի օրինակին, որ ծանօթ էր «Առաջին Վարդապետ (ուսուցիչ)» անունով։ Անոր կը վերագրուի միջնադարիին Յունական բնաբաններու պահպանումը, իր կատարած մեկնութիւններուն եւ ճառախօսութեանց շնորհիւ։ Անոր նաեւ կը վերագրուի իրեն յաջորդած մեծանուն փիլիսոփաներուն,- ինչպիսիքն են Իպն-Սինան, Ղազզալին ու Մեյմօնիտը,- եթէ ոչ ներշնջումը ապա անոր վրայ ձգած խոշոր ազդեցութիւնը։
The Isagoge (Greek: Εἰσαγωγή, Eisagōgḗ; /ˈaɪsəɡoʊdʒiː/) or "Introduction" to Aristotle's "Categories", written by Porphyry in Greek and translated into Latin by Boethius, was the standard textbook on logic for at least a millennium after his death. It was composed by Porphyry in Sicily during the years 268–270, and sent to Chrysaorium, according to all the ancient commentators Ammonius, Elias, and David. The work includes the highly influential hierarchical classification of genera and species from substance in general down to individuals, known as the Tree of Porphyry, and an introduction which mentions the problem of universals.
Իսաղոկի (Յունարէն՝ Εἰσαγωγή) կամ «Ներածութիւն», նաեւ ծանօթ է «Ներածութիւն Պորփիւրի» կամ «Ներածութիւն Ստորոգութեանցն Արիստոտէլի» անունով։ Գրուած է ազգութեամբ Արամեացի (Սրեանի բայցն դեռ ոչ Քրիստոնեայ) Պորփիւր Տիւրոսեցիի (Սուր, صور Քաղաքը) գրիչով Սիցիլիոյ մէջ, այդ ժամանակուան գերիշխող Յունարէնով։ Անոր մահուընէն ետք, մէկ հազարամեակ շարունակ եղած է Տրամաբանութեան դասական դասագիրք։ Այս աշխատութիւնը կը բովանդակէ չափազանց ազդեցիկ դասակարգային կարգաւորում մը «Ցեղ»ին եւ «Տեսակ»-ին (կենսաբանական), սկսած ընդհանուր արմամբ «Նիւթ»-էն, հասնելով «Անհատ»-ին, «Պորփիւրեան Ծառ» անունով այս ներածումը կը յիշատակէ «Ընդհանրականներու» խնդիրները (Բնազանցութեան կամ Մեթաֆիզիքայի մէջ «Ընդհանրականներն» այն բաներն են որոնք հասարակ-հայտարար ունին, կամ կրկնուող ենթականեր են, որոնք կրնան դրսեւորուիլ շատ մասնաւոր բաներով):
Porphyrian Tree
Պորփիւրեան Ծառը
In medieval textbooks, the all-important Arbor porphyriana ("Porphyrian Tree") illustrates his logical classification of substance. To this day, taxonomy benefits from concepts in Porphyry's Tree, in classifying living organisms: see cladistics.
Միջնադարեան դասագիրքերուն մէջ, ամէնակարեւորը համարւող «Պորփիւրեան Ծառը» կը լուսաբանէ անոր «նիւթին» տրամաբանական սահմանումը։ Մինչ օրս, Դասաբանութիւնը կ’օգտուի Պորփիւր-ի ծառի սկզբունքներէն:
↑ "Porphyry, Introduction (or Isagoge) to the logical Categories ofAristotle.
↑ «Porphyry, Introduction (or Isagoge) to the logical Categories ofAristotle.
Preface to the online edition". ↑ Encyclopedia Iranica, "Araz" (accident) ↑ Aristotelis opera omnia. Ad optimorum librorum fidem accurate ..., Volume 8
Preface to the online edition» ↑ Encyclopedia Iranica, "Araz" (accident)
Boethius' translation of the work, in Latin, became a standard medieval textbook in European schools and universities, setting the stage for medieval philosophical-theological developments of logic and the problem of universals. Many writers, such as Boethius himself, Averroes, Abelard, Scotus, wrote commentaries on the book. Other writers such as William of Ockham incorporated them into their textbooks on logic.
Պոէտիոսի Լատիներէն թարգմանութիւնը միջնադարուն Եւրոպական դպրոցներուն ու համալսարաններուն մէջ դարձաւ դասական դասագիրք, ճանապարհ յարթելով միջնադարեան փիլիսոփայա-Աստուածաբանական զարգացումներու՝ տրամաբանութեան եւ «Ընդհանրականներու խնդիրներուն» հետ կապուած։ Բազում գրողներ, ներառիալ Պոէտիոսը, Աւերոսը (Իպ-Րուշտը, ابن رشد) Եօհանէս Տունս Սքօթը, Փիեր Ապելարտը եւ այլք մեկնաբանած են այս գիրքը։ Այլք՝ ինչպէս Ուիլլիամ Օքքամեցին ներառած են զայն իրենց տրամաբանութեան դասագիրքերուն մէջ։ Մեր՝ Հայոց մեծ փիլիսոփան՝ Դաւիթ Անյաղթը անիկա վերլուծած է իր «Վերլուծութիւն ներածութեանն Պորփիւրի» գիրքին մէջ։
Versions
Տարբերակներ
Iluminure from the Hunayn ibn-Ishaq al-'Ibadi manuscript of the Isagoge.
Պատկեր : Իսաղոկիի Հունայն Իպն-Իսհակ Ալ Իպատիի ձեռագիրէն։
Arabic manuscript of the Isagoge
Իսաղոկիին Արաբերէն Թարգմանութիւն մագաղաթ։
The earliest Latin translation, which is now no longer extant, was made by Marius Victorinus in the fourth century. Boethius heavily relied upon it in his own translation. The earliest known Syriac translation was made in the seventh century by Athanasius of Balad.
Ամէնահին Լատիներեն Թարգմանութիւնը, որն այլեւս գոյութիևն չունի, կատարուած էր Մարիոս Վիքթօրնիոսի կողմէն, չորորդ դարին, որուն վրայ Պոէտիոսը ծանրապէս ապաւինած է, իր թարգմանութիւնը ըրած ատեն։ Իսկ Ասորերէնի (Սրիաներէն նաև Արամերէն եւ ոչ թէ հին Ասորէստաներէն) առաջին թարգմանութիւնը կատարուած է եօթերորդ դարուն Ասորի ուղափառ Առաքելական եկեղեցւոյ Պատրիարք՝ Աթանասիոս Պալատեցիի կողմէն։ Վաղ Հայերէն թարգմանութիւն մըն ալ գոյութիւն ունի։[1]
With the Arabicized name Isāghūjī it long remained the standard introductory logic text in the Muslim world and influenced the study of theology, philosophy, grammar, and jurisprudence. Besides the adaptations and epitomes of this work, many independent works on logic by Muslim philosophers have been entitled Isāghūjī. Porphyry's discussion of accident sparked a long-running debate on the application of accident and essence.[2]
Ներածութիւնը կամ Իսաղոկին Արաբերէի թարգմանուեցաւ Իպն Ուլ-Մուքֆֆաի գրիջով, իր Ասորերէն (Սրիանի) տարբերակէն։ Իր Արաբերէնացուած անուան տակ Իսաղոճին (إيساغوجي) երկար ժամանակ հանդիսացաւ դասական սկզնաւորական բնաբան մը Իսլամական աշխարհին մէջ, ու մեծ ազդեցութիւն ունեցաւ Աստուածաբանութեան, Փիլիսոփայութեան, Քերականութեան, եւ օրէնսգիտութեան ուսման վրայ։ Բացի այս աշխատանքին յարմարացումներէն եւ համառօտութիւններէն, Մուսուլման փիլիսոփաներու տրամաբանութեան մասին կատարած շատ մը անկախ աշխատութիւններ կրած են նոյն Իսաղոճի σῠμβεβηκός(إيساغوجي) անունը։ Պորփիւրի կամ ինչպէս Արաբերէն զայն կ'անուանէն Ֆէրֆերիոսի (فرفوريوس) «Դիպուած»-ի (Լատ․՝ Accidentia Յուն․՝ συμβεβηκός) քննութիւնը, «Դիպուած»-ի եւ «Էութեան» վերաբերող երկարաձիգ բանավէճ մը բռնկեց։[1]
Predicables
Ստորոգելիները
The predicables (Lat. praedicabilis, that which may be stated or affirmed, sometimes called quinque voces or five words) is, in scholastic logic, a term applied to a classification of the possible relations in which a predicate may stand to its subject. The list given by the schoolmen and generally adopted by modern logicians is based on the original fourfold classification given by Aristotle (Topics, a iv. 101 b 17–25): definition (horos), genus (genos), property (idion), accident (sumbebekos).
Ստորոգելիները (Լատ․՝ praedicabilis, Այն բաները որոնք կարող են հաստատուիլ կամ կանխատեսուիլ, ատեններ կը կոչուին՝ «Հինգ բառեր»), դասական (Արիստոտէլեան) տրամաբանութեան մէջ գործածուող եզրոյթ է, զորս կը գործածուի հնարաւոր յարաբերութիւններու Դասաւորումին, ու Ստորոգելին անոր ենթական կրնայ հադնիսանալ։ Միջնադարեան վարժապետերու կողմէ դրուած, եւ ընդհանուր արմամբ արդի տրամաբաններու կողմէ որդեգրուած ցանկը հիմնուած է Արիստոտէլի բուն քառածալք դասաւորումին վրայ՝ Սահմանում (όρος՝ Հորօս) Ցեղ (γένος՝կինոս) Բնայատկութիւն (ῐ̓́δῐον՝ Իտիոն) Դիպուած (σῠμβεβηκός՝ Սամպէպէքոս)։ Դասական-Արիստոտէլեան դասաւորումը Իսաղոկիի մեզ հասած Պոէտիոսի տարբերակին մէջ փոփոխուած է՝ «Տարբերական»-ն (διαφορά՝ Տիաֆորա) ու «Տեսակ»-ը (εἶδος՝ Էիտոս) փոխարինած են «Սահմանում»-ին (όρος՝ Հորօս)։
Ziedan's work as a public intellectual is reflected in several of his later works, including Arabic Theology and Rationals Behind Religious Violence اللاهوت العربي وأصول العنف الديني which examines the dynamics behind the key ideas the shaped Judaism, Christianity, and Islam, and their primary links to each other and to the geography of the region.
Զէյտանի գործունէութիւնը իբր ժողովրդական մտաւորական կը ցոլայ իր վերջին գործերուն մէջ, ինչպէս օրինակ՝ «Արաբական Աստուածաբանութիւնը և կրօնական բռնութեան արմատները» (اللاهوت العربي وأصول العنف الديني) զոր կը զննէ Իսլամը, Քրիստոնէութիւնը եւ Հրեականութիւնը կազմող շարժաբանութիւնքը ու երէք կրօններու (Որոնք ան մէկ Կրօն կը դասէ) կապը միմիանց եւ տարածաշրջանին մէջ գտնուող այլոց հետ։
History of Islamic medicine
Իսլամական բժշկութեան Պատմութիւնը
His contribution, however, is particularly visible in medicine. He is, as evidenced in his studies, very much preoccupied with the Arabic translations, commentaries and annotations on Hippocrates and Galen. On the other hand, his studies on Ibn al-Nafis and his critical edition of his grand medical encyclopedia (30 volumes) al-Shamil fil Sina’a al-Tibbiyya catapulted him as an Ibn al-Nafis scholar.
Զէյտանի գործունէութեան մէկ այլ ուղղութիւնը իր կողմէ Իսլամական Բժշկութեան Պատմութիւնը, ինչը անոր մղեց բժշկութեան, ուսողութեան, աստղաբանութեան, տարրաբանութեան (քիմիագիտութեան), եւ այլ գիտութիւններու տիրոյթը։ Շեշտն այստեղ պատմութեան ընթացքին արաբներու թողած գիտական հսկայական ժառանգի մասին է։ Այնուամէնայնիւ իր ներդրումն ու ավանդը ակներեւ է արաբական բժշկութեան ժառանգին մէջ։ Ինչպէս կը տեսնենք իր աշխատութիւններուն մէջ ան նախաստաց էր «Կլոտիոս Կալինոս»-ի եւ (Արբ․՝ جالينوس) «Հիփոքրաթես»-ի (Արբ․՝ أبقراط) գործերուն Արաբերէն թարգմանութեանց, ծանօթագրութեանց, ու մեկնաբանութիւններով։ Բայց իր գրոծերուն թագի գոհարը Իպն Ալ Նաֆիսի բժշկական մեծ հանրագիտարանի (30 հատոր)՝ «Ալ Շամէլ ֆի Ալ-Սինաաթ-իլ Թիպպիյյա» (الشامل في الصناعة الطبيّة)։