Wolmar Schildt
Wolmar Schildt.
Meddyg ac awdur (dan y ffugenw Volmari Kilpinen) o'r Ffindir oedd Wolmar Styrbjörn Schildt (31 Gorffennaf 1810 yn Laukas – 8 Mai 1893 yn Jyväskylä).
Wolmar Styrbjörn Schildt, född 31 juli 1810 i Laukas, död 8 maj 1893 i Jyväskylä, var en finländsk läkare och skriftställare (under pseudonymen Volmari Kilpinen).
Cymhwysodd Schildt fel meddyg ym 1840 a bu'n feddyg cefn gwlad yn Saarijärvi ac yna yn ardal Jyväskylä rhwng 1839 a 1888.
Schildt, som blev medicine doktor 1840, var provinsialläkare i Saarijärvi, sedermera Jyväskylä distrikt 1839–1888.
Roedd yn adnabyddus yn bennaf am ei ymdrechion i wneud y Ffinneg yn iaith ddiwylliannol ac i greu dosbarth Ffinneg diwylliedig.
Han gjorde sig främst känd för sina strävanden att göra finskan till ett kulturspråk och bygga upp en finskspråkig bildad klass.
Ymhlith y mentrau a gychwynnodd, sefydlodd yr ysgol ramadeg Ffinneg gyntaf ym 1858 yn ninas Jyväskylä. Roedd hefyd yn hoff o greu termau newydd yn yr iaith Ffinneg.
Bland initiativ som utgick från honom märks grundandet av det första finskspråkiga läroverket 1858 i Jyväskylä.
Bathodd tua 500 o eiriau diwylliannol Ffinneg ac mae rhyw 100 yn cael eu defnyddio yn yr iaith nawr, er enghraifft, tiede "gwyddoniaeth, celfyddyd", taide "celf", kirje "llythyr", yksilö "unigolyn", esine "gwrthrych", henkilö "person, ffigwr", kirjailija "awdur", oppilas "disgybl", yleisö "cynulleidfa, cyhoedd", sairaala "ysbyty", vankila "carchar").
Han var även en nyskapare av det finska språket; han bildade inemot 500 nya finska kulturord, av vilka ett hundratal har tagits i bruk (till exempel tiede, taide, kirje, yksilö, esine, henkilö, kirjailija, oppilas, yleisö, sairaala, vankila).
Cyfieithodd Elfennau Euclid i'r Ffinneg (1847) hefyd.
Han översatte Euklides geometri till finska (1847).