Pentrefan yng nghymuned Meifod, Powys, Cymru yw Peniarth, sydd 87.1 milltir (140.2km) o Gaerdydd a 156.9 milltir (252.5km) o Lundain.
Peniarth is a village and community in Meifod, Powys, Wales. It is 87.1 miles (140.2km) from Cardiff and 156.9 miles (252.5km) from London.
Cynrychiolir Peniarth yn y Cynulliad Cenedlaethol gan Russel George (Ceidwadwyr) a'r Aelod Seneddol yw Glyn Davies (Ceidwadwyr).[1][2]
It is represented in the National Assembly by Russel George (Conservative) and in Parliament by Glyn Davies (Conservative).[2]
Plasty ger Dolgellau ym Meirionnydd, de Gwynedd, yw Hengwrt.
Hengwrt is a mansion near Dolgellau in Meirionnydd, Gwynedd.
Gorwedd i'r gogledd-orllewin o Ddolgellau ger Abaty Cymer, ger cymer Afon Mawddach ac Afon Wnion.
It lies near the confluence of the River Mawddach and River Wnion, near Cymer Abbey.
Mae'n enwog yn hanes llenyddiaeth Gymraeg fel cartref i un o'r casgliadau pwysicaf o lawysgrifau Cymreig.
It is famous in Welsh literary history as home of one of the most important collections of Welsh manuscripts.
Daeth y llawysgrifau hyn i feddiant y casglwr llawysgrifau a hynafiaethydd Robert Vaughan (?1592-1667) o'r Hengwrt yn ystod yr 17eg ganrif.
These manuscripts came into the possession of the collector and antiquarian Robert Vaughan, who lived at Hengwrt during the 17th century.
Roeddent yn cynnwys trysorau fel Llyfr Gwyn Rhydderch, Llyfr Du Caerfyrddin, Llyfr Taliesin a Llyfr Aneirin, ynghyd â thestunau o Brut y Tywysogion a llyfrau cyfraith.
They included treasures such as the White Book of Rhydderch, Black Book of Carmarthen, Book of Taliesin and the Book of Aneirin, along with the Brut y Tywysogion.
Roedd y casgliad yn cynnwys copi cynnar pwysig o waith Chaucer hefyd, a adnabyddir fel yr "Hengwrt Chaucer" neu, yn gamarweiniol, yr "Hengwrt Manuscript".
The collection includes an important early copy of Chaucer also known as the "Hengwrt Chaucer" or, misleadingly, the "Hengwrt Manuscript".
Arhosodd y llawysgrifau hyn yn ddiogel yn llyfrgell enwog Hengwrt am tua 300 mlynedd.
These manuscripts remained safe in the Hengwrt library for 300 years.
Gwelodd yr hynafiaethydd Edward Lhuyd y llyfrau yno yn 1696.
Edward Lhuyd is recorded as having seen the antiquarian books there in 1696.
Bu nifer o hynafiaethwyr y 18fed ganrif a dechrau'r 19eg ganrif yn ymweld â'r plasty i gael gweld a chopïo'r llawysgrifau, yn cynnwys Ieuan Fardd, William Owen Pughe ac Iolo Morganwg.
A number of 18th and early 19th century antiquarians visited the mansion to see and copy manuscripts, including Evan Evans, William Owen Pughe and Iolo Morganwg.
Etifeddwyd y llyfrgell gan William Watkin Edward Wynne o blas Peniarth yn 1859 ac ar ôl i Syr John Williams ei phrynu cafodd casgliad Peniarth, yn cynnwys y Llyfr Du, ei roi i'r Llyfrgell Genedlaethol newydd yn Aberystwyth.
The library was inherited by William Watkin Edward Wynne of Peniarth in 1859, and subsequently John Williams purchased the library and donated it to the new National Library of Wales in Aberystwyth.
Enwir ystafell arddangos Hengwrt, sy’n arddangos llawysgrifau prin y Llyfrgell Genedlaethol, ar ôl Hengwrt.
The room in which the manuscripts are displayed today is named "Hengwrt", after the mansion.
Plas Hengwrt tua 1875
Plas Hengwrt in 1875
Tudalen gyntaf llawysgrif yr Hengwrt Chaucer (Llyfrgell Genedlaethol Cymru).
The first page of the Chaucer Hengwrt manuscript (National Library of Wales).
Ceubren yr Ellyll
Ceubren Yr Ellyll
Roedd teulu Nannau yn ddisgynyddion o dywysogion Powys trwy ei hynafiad Ynyr Hen (yn fyw ar ddechrau'r 13eg ganrif).
The Nannau family is descended from the princes of Powys through the 13th century prince Ynyr Hen.
Roedd y teulu yn ewnog fel noddwyr beirdd y cyfnod a dethlir y plasdy mewn sawl cerdd o'r 14eg ganrif ymlaen.
The family were patrons of famous poets of the period, and the mansion is mentioned in several poems from the 14th century onwards.
Roedd y bardd Llywelyn Goch ap Meurig Hen yn perthyn i'r teulu.
The poet Llywelyn Goch ap Meurig Hen was a part of the family.
Ystyrir Siôn Dafydd Las (bu farw 1694), bardd teulu Nannau, yn un o'r olaf o'r beirdd teulu traddodiadol yng Nghymru.
Siôn Dafydd Las (died 1694), of the Nannau bard family, is considered to be one of the last of the traditional family poets in Wales.
Unwyd ystadau Nannau a Hengwrt ar ddechrau'r 18fed ganrif pan briododd Robert Vaughan, gorwyr yr hynafiaethydd enwog Robert Vaughan o Hengwrt, ac un o wyresau Huw Nannau, yntau'n noddwr a hynafiaethydd.
The Nannau estate merged with Hengwrt at the beginning of the 18th century when one of the granddaughters of Huw Nannau (a sponsor and antiquarian) married Robert Vaughan, great grandson of the the famous antiquarian Robert Vaughan of Hengwrt,
E. D. Jones, 'The family of Nannau of Nannau' (Cylchgrawn Cymdeithas Hanes Sir Feirionnyd, 1933)
E. D. Jones, yourhim family of Nannau of Nannau' (Cylchgrawn Cymdeithas Hanes Sir Feirionnyd, 1933)
Mab y Cychwr: nofel hanesyddol gan Haf Llewelyn
Mab y Cychwr: historical novel with Haf Llewelyn
Plasdy hynafol ac ystâd ym mhlwyf Llanfachreth, Meirionnydd, ac enw'r teulu a drigai yno yw Nannau.
Nannau is a mansion and estate in the parish of Llanfachreth, Meirionnydd. It is named for the family who lived there.
Y gatws
The gates
Diau mai'r enw personol 'Gwynion' a geir yn enw'r afon (a'r 'gwyn' wedi troi'n 'gwn'); ceir llecyn o'r enw 'Pennar(th) Gwynion' ger Hengwrt yn y cyffiniau.
The river may get its name from 'White' which turned from "gwyn" (white) into "gwn" (gun); indeed, there is a place called 'Pennar(th) Gwynion' in the vicinity, near Hengwrt.
Melville Richards, 'Enwau Lleoedd', yn Atlas Meirionnydd (Y Bala, 1975)
Melville Richards, 'Enwau Lleoedd', Atlas Merioneth (Bala, 1975)
Afon yn ne-ddwyrain Gwynedd yw Afon Wnion.
The River Wnion is a river in the southeast of Gwynedd, Wales..
Mae'n tarddu yn uchel ar lethrau Aran Benllyn tua phum milltir i'r de o Lanuwchllyn ac yn llifo i'r de-orllewin i aberu yn Afon Mawddach ger Abaty Cymer.
It begins high on the slopes of Aran Benllyn about five miles south of Lanuwchllyn and flow south-west into the River Mawddach near Abaty Cymer.
Ar ei ffordd mae'n mynd heibio pentrefi bychain Rhyd-y-main a Bontnewydd, lle ceir pont drosti sy'n dyddio o'r 18fed ganrif, ac yn llifo heibio i Ddolgellau lle ceir pont hardd arall, sef Y Bont Fawr.
It flows past several villages Rhyd-y-main and Newbridge, Gwynedd, where a bridge crosses over the river that dates from the 18th century. It then flows to Dolgellau where another locally famous bridge, known as "Y Bont Fawr".
Ei hyd yw tua 12 milltir.
Its total length is approximately 12 miles.
Ffynhonnell
References
Siryf yw cynrychiolydd cyfreithiol y Brenin, a benodir yn flynyddol ar gyfer pob sir yng Nghymru a Lloegr, ei ddyletswydd yw cadw'r heddwch yn ei sir a sicrhau ufudd-dod i gyfraith y Brenin.
A Sheriff is the legal representative of the monarch, and is appointed annually for each county in Wales and England. Their duty is to keep the peace in the county, and to ensure the country follows the law of the monarch.
Yn wreiddiol, roedd yn swydd o statws a grym, ond bellach mae'n swydd seremonïol yn bennaf.
Originally, the job was a position of status and strength, but today it is principally a ceremonial role.
5 Chwefror 1800: Bulkley Hatchet, Carn y Gadell Llanegryn 11 Chwefror 1801: Jonathan Passingham, Hendwr, Llandrillo 3 Chwefror 1802: John Meredith Mostyn, Clegir 3 Chwefror 1803: Hugh Owen Hatchet, Carn y Gadell, Llanegryn 16 Chwefror 1803: John Forbes, Cefn-bodiog 1 Chwefror 1804: Syr Edward Pryce Lloyd, Pengwern 6 Chwefror 1805: John Edwards, Penrhyn 1 Chwefror 1806: Hugh Jones, Dolgellau 5 mawrth 1806: Thomas Jones, Dolgellau 4 Chwefror 1807: Richard Henry Kenrick, Ucheldre 3 Chwefror 1808: Lewis Price Edwards, Plas Talgarth, Pennal 6 Chwefror 1809: William Davies, Tŷ-uchaf
5 February 1800: Bulkley Hatchet, Carn y Gadell Llanegryn 11 February 1801: Jonathan Passingham, Hendwr, Llandrillo 3 February 1802: John Meredith Mostyn, Clegir 3 February 1803: Hugh Owen Hatchet, Carn y Gadell, Llanegryn 16 February 1803: John Forbes, Cefn-bodiog 1 February 1804: Syr Edward Pryce Lloyd, Pengwern 6 February 1805: John Edwards, Penrhyn 1 February 1806: Hugh Jones, Dolgellau 5 March 1806: Thomas Jones, Dolgellau 4 February 1807: Richard Henry Kenrick, Ucheldre 3 February 1808: Lewis Price Edwards, Plas Talgarth, Pennal 6 February 1809: William Davies, Tŷ-uchaf
Richard John Lloyd Price, Rhiwlas yn Vanity Fair, 1885-10-10
Richard John Lloyd Price, 1885
Mae hon yn rhestr o ddeiliaid swydd Siryf Meirionnydd rhwng 1800 a 1899
This is a list of holders of the title of Sheriff of Meirionnydd between 1800 and 1899
31 Ionawr 1810: John Davies, Aberllefenni 8 Chwefror 1811: Hugh Reveley, Bryn Gwin, Dolgellau 24 January 1812: William Wynne, Peniarth, Tywyn 10 Chwefror 1813: Thomas Edwards, Tŷ Isaf 4 Chwefror 1814: William Gryffydd Oakeley, Plas Tan-y-bwlch 13 Chwefror 1815: John Vaughan, Penmaen Dyfi 1816: Thomas Duckenfield Ashley, Cwmllecoediog 1816: John Davies, Fron Heulog, 1817: Syr John Evans, Hendre Forfydd 1818: John Edwards Coed-y-Bedw 1819: Edward Owen Garthangharad
31 January 1810: John Davies, Aberllefenni 8 February 1811: Hugh Reveley, Bryn Gwin, Dolgellau 24 January 1812: William Wynne, Peniarth, Tywyn 10 February 1813: Thomas Edwards, Tŷ Isaf 4 February 1814: William Gryffydd Oakeley, Plas Tan-y-bwlch 13 February 1815: John Vaughan, Penmaen Dyfi 1816: Thomas Duckenfield Ashley, Cwmllecoediog 1816: John Davies, Fron Heulog, 1817: Syr John Evans, Hendre Forfydd 1818: John Edwards Coed-y-Bedw 1819: Edward Owen Garthangharad
Siryfion Meirionnydd yn y 19eg ganrif
List of Sheriffs of Meirionnydd in the 19th century
Siryf yw cynrychiolydd cyfreithiol y Brenin a benodir yn flynyddol ar gyfer pob sir yng Nghymru a Lloegr, ei ddyletswydd yw cadw'r heddwch yn ei sir a sicrhau ufudd-dod i gyfraith y brenin.
A Sheriff is the legal representative of the monarch, and is appointed annually for each county in Wales and England. Their duty is to keep the peace in the county, and to ensure the country follows the law of the monarch.
Yn wreiddiol, roedd yn swydd o statws a grym ond bellach mae'n swydd seremonïol yn bennaf.
Originally, the job was a position of status and strength, but today it is principally a ceremonial role.
Mae hon yn rhestr o ddeiliaid swydd Siryf Sir Feirionnydd rhwng 1400 a 1499
This is a list of holders of the title of Sheriff of Meirionnydd between 1800 and 1899.
1600: Piers Salesbury 1601: Syr John Wynn, Castell Gwydir, 1602: Robert Lloyd Rhiwgoch 1603: Griffith Vaughan Corsygedol 1604: Thomas Vaughan Pantglas, Sir Gaernarfon 1605: Thomas Needham 1606: Syr William Maurice Clenennau 1607: Syr James Pryse Ynysmaengwyn 1608: Ednyfed Griffith Gwydgwian 1609: John Price, Rhiwlas
1600: Piers Salesbury 1601: Sir John Wynn, Castle Gwydir, 1602: Robert Lloyd Rhiwgoch 1603: Griffith Vaughan Corsygedol 1604: Thomas Vaughan Pantglas, Caernarfonshire 1605: Thomas Needham 1606: Sir William Maurice Clenennau 1607: Sir James Pryse Ynysmaengwyn 1608: Ednyfed Griffith Gwydgwian 1609: John Price, Rhiwlas
1610: Matthew Herbert Dolguog, Machynlleth, Sir Drefaldwyn 1611: William Lewis Anwyl, Parc, Llanfrothen (tymor 1af) 1612: Syr John Wynn, 2il Farwnig, Castell Gwydir 1613: John Lloyd Faenol 1614: John Vaughan Caergai 1615: Robert Lloyd Rhiwgoch 1616: John Lloyd Rhiwaedog 1617: Lewis Gwyn Dolaugwyn 1618: John Lewis, Ffestiniog 1618 William Wynn, Glyn 1619: Humfrey Hughes, Gwerclas
1610: Matthew Herbert Dolguog, Machynlleth, Montgomeryshire 1611: William Lewis Anwyl, Parc, Llanfrothen (1 season) 1612: Sir John Wynn, 2nd Farwnig, Castle Gwydir 1613: John Lloyd Faenol 1614: John Vaughan Caergai 1615: Robert Lloyd Rhiwgoch 1616: John Lloyd Rhiwaedog 1617: Lewis Complaint Dolaugwyn 1618: John Lewis, Ffestiniog 1618 William Wynn, Glyn 1619: Humfrey Hughes, Gwerclas
1620: Syr James Pryse Ynysmaengwyn 1621: John Vaughan Caergai 1622: John Vaughan Caethle 1623: Thomas Lloyd, Nantfreyer 1624: William Lewis Anwyl, Parc, Llanfrothen (2il dymor) 1625: Robert Lloyd Rhiwgoch 1626: William Vaughan Cors y Gedol 1626 Rowland Pugh 1627: Hugh Nanney, Nannau (tymor 1af) 1628: Prys Lloyd, Dol 1629: William Oxwicke, Coventry
1620: Sir James Pryse Ynysmaengwyn 1621: John Vaughan Caergai 1622: John Vaughan Caethle 1623: Thomas Lloyd, Nantfreyer 1624: William Lewis Anwyl, Park, Llanfrothen (2 seasons) 1625: Robert Lloyd Rhiwgoch 1626: William Vaughan Cors y Gedol 1626 Rowland Pugh 1627: Hugh Nanney, Nannau (1 season) 1628: Prys Lloyd, Dol 1629: William Oxwicke, Coventry
1670: John Vaughan 1671: Maurice Wynn Moelyglo 1672: Howel Vaughan, Faner 1673: Nathaniel Jones Hendwr 1674: Owen Wynne Glyn 1675: Hugh Tudyr Egryn 1676: Syr John Wynn, 5ed Barwnig Gwydir a Rhiwgoch a Wynnstay, Sir Ddinbych.
1670: John Vaughan 1671: Maurice Wynn Moelyglo 1672: Howel Vaughan, Flag 1673: Nathaniel Jones Hendwr 1674: Owen Wynne Glyn 1675: Hugh Tudyr Egryn 1676: Sir John Wynn, 5th Baron Gwydir and Rhiwgoch and Wynnstay, Denbighshire.
1677: Griffith Vaughan Cors y Gedol 1678: John Nanney Llanfendigaid 1679: Robert Wynn Maes-y-Neuadd (mab Maurice, US 1671) 1680: Richard Nanney Cefn-Deuddwr
1677: Griffith Vaughan Cors y Gedol 1678: John Nanney Llanfendigaid 1679: Robert Wynn Maes-y-Neuadd (the son of Maurice, 1671) 1680: Richard Nanney Cefn-Deuddwr
1681: Edmund Meyrick Ucheldre 1682: William Vaughan Caergai 1683: Vincent Corbet, Ynysmaengwyn 1683 Robert Pew 1684: Anthony Thomas Hendwr 1685 Maurice Jones, Hendwr 1685: Lewis Lewis Penmaen 1686: Richard Poole Caenest 1687: Richard Mytton Dinas Mawddwy 1688 John Jones, Uwchlaw'r Coed 1688:.
1681: Edmund Meyrick Ucheldre 1682: William Vaughan Caergai 1683: Vincent Corbet, Ynysmaengwyn 1683 Robert Pew 1684: Anthony Thomas Hendwr 1685 Maurice Jones, Hendwr 1685: Lewis Lewis Penmaen 1686: Richard Poole Caenest 1687: Richard Mytton Dinas Mawddwy 1688 John Jones, Above the Trees 1688:.
Syr Robert Owen, Glyn 1689: Charles Hughes Gwerclas
Sir Robert Owen, Glyn 1689: Charles Hughes Gwerclas
Mae hon yn rhestr o ddeiliaid swydd Siryf Sir Feirionnydd rhwng 1600 a 1699
This is a list of holders of the title of Sheriff of Meirionnydd between 1600 and 1699.