Ayder Enver oğlu Aliyev (rus.
Айде́р Энве́рович Али́ев (крымскотат. Ayder Enver oğlu Aliyev; род.
Айде́р Энве́рович Али́ев)
21 февраля 1952, Козиково[d], Марийская АССР) — советский, украинский и российский скульптор крымскотатарского происхождения[1].
Tercimeial
Биография
Belli heykeltraş ve grafikacı Ayder Aliyev 1952 senesi fevral 21-de Mari ASSRniñ Kozikovo köyünde doğdı.
Родился 21 февраля 1952 года в посёлке Козиково (ныне Республика Марий Эл), куда его родители были выселены в 1944 году в ходе депортации крымских татар.
1972 senesi Taşkentteki P. Benkov adına cumhuriyet ressamlıq oquv yurtunı, 1977 senesi A.N. Ostrovskiy adına Teatr-ressamlıq institutını bitirdi. 1988 senesi SSSR Ressamlar birliginiñ azası oldı.
В 1972 году окончил республиканское художественное училище имени П. П. Бенькова Ташкент, в 1977 окончил отделение монументальной скульптуры Ташкентского театрально-художественного института им. А. Н. Островского.
1980-1990 senelerinde Ayder ağa Aliyev büyük monumental obyektlerni yarata, olarnıñ arasında Bütünittifaq şifahane ‘Çimiyön’, Al-Fergani adında vilayet kitaphanesindeki relyef-panno. Usta faal surette Bütünittifaq ve Cumhuriyet sergilerde iştirak ete.
С 1979 работал в художественно-производственных мастерских (Фергана) Художественного фонда Узбекистана.
1990-ñcı senesinde qorantasınen beraber Qırımğa köçti.
В 1990 году вернулся в Крым.
Bütün menfiy ve elverişsiz şartlarğa baqmadan, heykeltıraş saasında faal çalışa.
С 1994 работает на Симферопольском художественном комбинате Союза художников Автономной Республики Крым.
Şimdi usta Aqmescitte yaşay ve sanat eserlerini yaratmağa devam ete.
Член СХ СССР (1988), НСХУ (1995). Живёт в Симферополе.
Ayder ağanıñ aytqanına köre Qırımda birinci çalışması Bağçasarayda İ. Gaspıralığa bağışlanğan memorial kompleksı edi (1995 s.). Onıñ soñraki çalışması Aqmescitteki İsmail Gaspıralınıñ heykelidir (1998 s.).
Памятник Исмаилу Гаспринскому (Симферополь) Монумент Возрождение, перед главным корпусом Крымского инженерно-педагогического университета, Симферополь Памятник Амет-Хану Султану (Симферополь).
2005 s. ‘Yañıdan yaratıluv’ adlı monumentını yarata, aynı şu çalışma Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli mukâfatıneñ taqdirlengen edi. Qırım Muhtar Cumhuriyetinde nam qazanğan ressamnıñ yaratqan heykelleri Aqmescit, Bağçasaray, Ceyhan şeerlerinde yerleştirilgen. Eserleri Cumhuriyet Qırımtatar medeniy-tarihiy miras muzeyinde, İzmir (Türkiye) şeerindeki 'İsfaş' galereyasında, em de AQŞ, Almaniya, Özbekistan, Litvaniya, Türkiye, Rusiye, Ukrainanıñ muzeylerinde ve hususiy kollektsiyalarında buluna.
2020