Основата на регионално-административната структура на Казахското ханство са лицата.
Қазақ хандығының аймақтық-әкімшілік құрылымының негізі жүздер болып табылады.
Стотиците се състоят от племенни и кланови асоциации.
Жүздер тайпалық - рулық бірлестіктерден тұрады.
Казахското население се състои главно от голямата сотня, средната сотня и малката сотня, формирани през 15-16 век.Големите, Средните и Малките лица включват няколко родствени племена, населявали Казахстан от древни времена.
Қазақ халқы, негізінен, XV - XVI ғасырларда қалыптасқан Ұлы жүз, Орта жүз және Кіші жүзден құралады. Ұлы, Орта және Кіші жүздерге Қазақстанды ертеден мекендеген туыстас бірнеше тайпалар кірді.
Историята на всяко от тези племена започва по-нататък.
Бұл тайпалардың әрқайсысының тарихы әріден басталады.
Всяко племе, всеки клан имаше свой лозунг и символ.
Әрбір тайпаның, әр рудың өз ұран, таңбасы болды.
През 15-ти век, по време на управлението на Керей хан, през 1470-те години, той превзема градовете по поречието на река Сърдаря:
XV ғасырда Керей хан билік құрған кезде, 1470 жылдары Сырдария бойындағы қалаларды басып алады:
Указът на хана и различни решения бяха бързо предадени на стоте, след това на племената, после на клановете.
Хан жарлығы, түрлі шешімдер жүзге, одан тайпаларға, одан руларға тез арада жеткізілді.
Особено по време на нашествието на джунгарите, разделянето на стотици даде много възможности за групиране и обединение на хората.
Әсіресе, жоңғарлардың шапқыншылығы кезінде жүздік бөлініс халықтың топтасуына, бірігуіне көп мүмкіндік берді.
Всяка жузы изпрати свои войски и цялата страна се надигна срещу нашествениците.В началото на 18 век всяка жуз се управлява от отделни ханове.
Әрбір жүз өздеріне тиесілі әскер шығарып, бүкіл ел басқыншыларға қарсы жұмыла көтерілді. XVIII ғасырдың басында әрбір жүзді жекелеген хандар басқарды.
Днес племенните съюзи са загубили първоначалното си значение.
Қазіргі таңда тайпалық одақтардың алғашқы кездегі мәні жойылған.
Казахският народ никога не е бил разделян на стотици или кланове, защото единството на страната би било нарушено.
Елдің бірлігі бұзылады деп қазақ халқы жүзге, руға еш уақытта бөлінбеді.
Мъдрите старейшини разрешаваха взаимни спорове, конфликти между кланове и племена.
Өзара араздасуды, ру, тайпа арасындағы қырқысуларды данагөй ақсақалдар шешті.
В резултат на национално-освободителните въстания, глада, Първата и Втората световни войни през 20-ти век някои кланове на казахския народ губят първоначалните си места.В народа има поговорка за жуза: „Дай на големия тояга и я тури на добитъка, Дай на средния кош и я тури на боя, Дай на малкия копие и я тури. врагът."Днес представителите на Голямата жуз, Средната жуз и Малката жуз са известни на света само като единна казахска нация.
XX ғасырдағы ұлт-азаттық көтерілістер, ашаршылық, I, II Дүниежүзілік соғыстар зардабының салдарынан қазақ жүздерінің кейбір рулары бастапқыда орналасқан жерлерінен қол үзіп қалды. Халық арасында үш жүзге байланысты мынадай мақал тараған: "Ұлы жүзге таяқ беріп, малға қой, Орта жүзге қалам беріп, дауға қой, Кіші жүзге найза беріп, жауға қой". Бүгінгі таңда Ұлы жүз, Орта жүз бен Кіші жүз өкілдері әлемге тек біртұтас қазақ ұлты ретінде ғана танымал.[1]
Еренши, владетелят на провинция Сауран, Джанибек син (1470-1492) Махмут, син на Джанибек, владетел на провинция Созак (1470-1476)
Сауран уәлаятының әміршісі Жәнібек ұлы Еренші (1470-1492) Созақ уәлаятының әміршісі Жәнібек ұлы Махмұт (1470-1476)
По време на управлението на Касъм хан през 1516 г. има 4 провинции:
Қасым ханның тұсында 1516 жылы 4 уәлаят болды:
Провинция Жетису — неизвестен Провинция Сарайшик — Осек султан Провинция Туркестан — Джадик Султан Провинция Улитау — Адик Султан
Жетісу уәлаяты — белгісіз Сарайшық уәлаяты — Өсек сұлтан Түркістан уәлаяты — Жәдік сұлтан Ұлытау уәлаяты — Әдік сұлтан
При Есим хан започнаха да се появяват лица.
Есім ханның тұсында жүздер пайда бола бастады.
Ули Жуз се установява в горното течение на река Сърдаря .
Сырдария өзенің үстіңгі жақтарында қоныстанған Ұлы жүз.
В средата — Средна стотина .
Ортасында — Орта жүз.
В долната част — Малко лице .
Төменгі жақта — Кіші жүз.
Първите ханове:
Ең бірінші хандары:
Великите жуз хан Шигай син Джан-Али (1588-1600) Хан на Орта жуз Есим син Джагата (1598-1628) Тауке, син на Джангир, по-младият хан на Сто и Сто (1652-1680)
Ұлы жүз ханы Шығай ұлы Жанәли (1588-1600) Орта жүз ханы Есім ұлы Жағата (1598-1628) Кіші жүз ханы Жәңгір ұлы Тәуке (1652-1680)
По време на управлението на Болат хан хуните стават независими.
Болат ханның тұсында жүздер тәуелсіз болады.
Болат хан успява да установи власт само в Орта жуз .
Болат хан тек Орта жүзде билік орната алды.
Първите ханове на Ордата:
Орда болған кездегі тұңғыш хандары:
Хан на Великите сто орди Карт- Абилхайр Хан (1718-1730) Khayip Khan, хан на орда Орда сто (1718-1719) Хан на Киши Стоте Орда Абулхаир Хан (1718-1748)
Ұлы жүз Ордасының ханы Қарт-Әбілқайыр хан (1718-1730) Орта жүз Ордасының ханы Қайып хан (1718-1719) Кіші жүз Ордасының ханы Әбілқайыр хан (1718-1748)
Стоте не включват само тюру (потомци на Чингис хан ), ходжа (арабски произход), тулунгит (слуги, слуги на хан-султани) и някои групи (например сунак ).Структурата на Жуз е оптимална за защита срещу външни врагове по време на Казахското ханство .
Жүзге тек төре (Шыңғыс хан ұрпақтары), қожа (тегі араб), төлеңгіт (хан-сұлтандардың қызметшілері, нөкерлері) және кейбір топтар (мысалы, сунақ) кірген жоқ. Жүздік құрылым Қазақ хандығы кезінде сыртқы жаулардан қорғануға оңтайлы болды.