Мэнэджэнт супольнасці або мэнэджмэнт агульных рэсурсаў - гэта калі супольнасць, кіруе агульнымі рэсурсамі або сваім развіццём праз калектыўныя дзеянні валанцёраў і ўсіх зацікаўленых бакоў (stakeholders).
Community management or common-pool resource management is the management of a common resource or issue by a community through the collective action of volunteers and stakeholders.
Рэсурсы, якія кіруюцца, могуць быць матэрыяльнымі і інфармацыйнымі.
The resource managed can be either material or informational.
Прыклады дэманструюць кіраванне агульнай пашай або правамі на ваду[1], рыбным промыслам[2] і адкрытым-свабодным праграмным забеспячэннем. У выпадку матэрыяльных рэсурсаў стратэгіі мэнэджмэнта агульнымі рэсурсамі часта прадумваюцца для пазбягання "трагедыі агульнага" і ўхваляецца ўстолівае развіццё.
Examples include the management of common grazing and water rights;[1] fisheries[2] and open-source software.[3] In the case of physical resources, community management strategies are frequently employed to avoid the tragedy of the commons and to encourage sustainability.
Праблема агульнага пула
Common pool problem
Без адмысловага кіравання матэрыяльныя рэсурсы супольнасці могуць знасіцца або стаць непрыдатнымі для карыстання.[4] Праблема агульнага пула - гэта эканамічная сітуацыя, якая ўзнікае, калі тавары канкурэнтныя і могуць выкарыстоўвацца ўсімі (глядзі рэсурс агульнай уласнасці - common-pool resource).
Without proper management, a community's material resources may be depleted or rendered unusable.[4] The common pool problem is an economic situation which exists when goods are rival, but non-exclusive (See common-pool resource).
Таму гэтыя рэсурсы з'яўляюцца агульнай уласнасцю, а індывіды не маюць прыватных стымулаў захоўваць іх, але будуць шукаць максімум эксплуатацыю перад тым, як іншыя змогуць атрымаць карысць ад гэтых рэсурсаў.
Since these resources are owned in common, individuals have no private incentive to preserve them, but rather will seek to exploit them before others can derive benefit.
Класічны прыклад - гэта рыбы ў акіяне, кожны можа лавіць рыбу, але рыба, якая злоўлена, не можа злавіцца іншым рабаком.
The classic example is of fish in the ocean; anybody can harvest fish, but a fish that has been caught cannot be caught by another fisherman.
Таму рыбакі будуць шукаць спосабы максімізацыі іх выгоды, ловячы рыбы як мага болей, што будзе весці да яе канчатковага знікнення.
Therefore fishermen will seek to maximize their personal profit by catching as many fish as possible, which will ultimately lead to the stock being depleted.
Гэта сітуацыя падобна да праблемы свабодных ездакоў, і заключаецца ў тым, што той, хто не ахвяруе для гэтага рэсурсу, можа выкарыстоўваць яго без наказання, але праблема агульнага пула звычайна разглядаецца як эканамічная "праблема", што ў сваю чаргу вядзе да вычарпання рэсурса.[5] Іншы прыклад праблемы агульнага пула раскрываецца праз шарынг абмежаванага інтэрнэт канала ва універсітэце, калі злучэнне ўсіх карыстальнікаў запавольваецца некалькімі "цяжкімі" злучэннямі.
It is similar to the free rider problem in that those who do not contribute to the resource may use it without penalty, but the common pool problem is usually considered an economic "problem" since it will eventually lead to the exhausting of a resource.[5] Another example of the common pool problem involves the shared use of limited internet bandwidth, such as in a university network, when the connectivity of all users is slowed by the heavy usage of a few.
Элінар Острам і Олівер Уіл'ямсан (Elinor Ostrom and Oliver E. Williamson) выйгралі у 2009 годзе Нобелеўскую прэмію па эканоміцы працай у гэтай галіне, дзе яны прапаноўвалі, што з добрым супольнасным мэнеджмэнтам агульных рэсурсаў "трагедыя агульнага" можа быць пазбегнута.[6]
Elinor Ostrom and Oliver E. Williamson won the 2009 Nobel prize in economic science for work in this area, where they suggested that with good community management of shared resources, as found in successful firms, the "tragedy of the commons" can be avoided.[6]
Агульныя інфармацыйныя рэсурсы
Shared information resources
Распрацоўка адкрытага і свабоднага праграмнага забеспячэння або іншыя праекты, пабудаваныя на супрацы, такія як Вікіпедыя, звычайна патрабуюць пэўнай формы супольнаснага мэнэджмэнта, які ўключае лідэрства і эгалітарызм.
Developing open-source software or other collaborative projects such as Wikipedia generally require some form of community management, whether it involves leadership or egalitarianism.
Гэта непадобна да выпадку з матэрыяльнымі рэсурсамі, дзе шарынг інфармацыі неабавязкова пагаршае стан рэсурса.
Unlike as is the case with physical resources, the sharing information does not necessarily deplete the resource.
Тым не меньш адмысловы мэнэджмэнт можа быць неабходны для стымулявання сеткавага эфекту, дзе сумеснае выкарыстанне звычайна ўзбагачае рэсурс і пазбягае канфлікт.
Nonetheless proper management may be necessary to encourage a network effect, where collaborative use actually enriches the resource, and to avoid conflict.
Больш агульна, мэнэджмэнт супольнасці стымулюе гэту актыўнасць устаноўленнем камунікацыі, матывацыя і эфектыўнасцю у групе ўдаленых індывідаў, часта звязаных толькі праз інтэрнэт.
More generally, community management designates the activity of maintaining communication, motivation and efficiency among a group of remote individuals often only linked together by internet.
Гэты мэнэджмэнт будзе ўносіць поспех у ініцыятывы з адкрытымі рэсурсамі, падтрымліваючы актыўнасць форумаў з інфармацыяй, пытаннямі і выклікамі, арганізуючы рэальны мерапрыемствы для віртуальных суполак або арганізуючы спаборніствы, хакатоны з фокусам усіх сіл для дасягнення агульнай мэты.
Typically, it will contribute to the success of an open-source initiative by keeping forums alive with information, questions and challenges, by organizing real-life events for virtual communities, or by organizing contests or hackathons to focus all efforts on a common goal.
Гэты тып мэнджмэнта можа таксама выкарыстоўвацца для павілічэння матывацыі і сінэргіі ў вялікіх арганізацыях (як карпарацыі або публічныя арганізацыі), ствараючы атмасферу прыналежнасці і ўпэўненасці, што члены ведаюць пра працу адзін аднаго.
It may also be used to improve motivation and synergy in a large organisation (such as a company or a public organisation) by creating a sense of belonging and ensuring that members are aware of each other’s work.
Мэнэджмэнт супольнасці патрабуе чалавечых навыкаў (мэнэджэра супольнасцяў) і выкарыстання адмысловых прылад (напрыклад, сацыяльныя сеткі, імгненныя паведамленні, шарынг рэсурсаў і інш).
Community management requires human skills (a community manager) and the use of tools (e.g., social networks, instant messaging, resource sharing, etc.).
Метады кіравання
Methods of management
Супольнасць можа сама актыўна развівацца і карівацца для таго, каб прасоўваць агульную актыўнасць і дабрабыт.
A community may itself be actively developed and managed in order to promote communal activity and welfare.
У некаторых выпадках, задача кіравання фізічнымі рэсурсамі можа дэлегавацца прафессіяналам, якіх называюць менэджарамі па супольнасцях.[7]
In some cases, the task of managing a physical resource may be delegated to a specialist professional called a community manager.[7]
У выпадку інтэрнет рэсурсаў прывілеяванне пэўнаму тыпу перадачы дадзеных можа гарантаваць лепшую ў канчатковым выпадку якасць сэрвіса для большасці карыстальнікаў, гэта з'яўляецца супрацлеглым дактрыне сеткавай нейтральнасці.
In the case of internet resources, the privileging of certain kinds of data transfer may ensure a better overall quality of service for most users, as opposed to the doctrine of network neutrality.
Глядзеце таксама
See also
Устойлівае развіццё Рэсурсны мэнэджмэнт
Sustainable development Resource management
Мэнэджмэнт супольнасці
Community management
Шарынг ежы
Sharing food
Шарынг - гэта сумеснае выкарыстанне рэсурсаў або ежы.
Sharing is the joint use of a resource or space.
У вузкім сэнсе шарынг азначае сумаснае або паслядоўнае выкарыстанне канечных рэчаў, такіх як пашы або агульная жылая плошча.
In its narrow sense, it refers to joint or alternating use of inherently finite goods, such as a common pasture or a shared residence.
Гэта таксама працэс дзелення і размеркавання.
It is also the process of dividing and distributing.
У дадатак да відавочных чалавечых актаўнасцяў, мы можам таксама знайсці шмат прыкладаў шарынга ў прыродзе.
Apart from obvious instances, which we can observe in human activity, we can also find many examples of this happening in nature.
Калі арганізм бярэ спажыўныя рэчы або кісларод, напраклад, яго унутраныя ворганы пабудаваны, каб дзяліць і размяркоўваць узятую энэргію, і пастаўляць у часткі цела, якой яна патрэбна.
When an organism takes in nutrition or oxygen for instance, its internal organs are designed to divide and distribute the energy taken in, to supply parts of its body that need it.
Кветкі дзеляць і размяркоўваюць свае насенні.
Flowers divide and distribute their seeds.
У шырокім сэнсе, шарынг можа уключаць свабодную раздачу правоў для карыстання рэчамі (таварамі), якія могуць разглядацца як несупернічаючы (не канкуруючы) тавар, напрыклад, інфармацыя.
In a broader sense, it can also include free granting of use rights to goods that can be treated as nonrival goods, such as information.
Больш вузка "шарынг" можа насамрэч значыць даванне штосці як падарунак, напрыклад, "шарыць" камусці ежу насамрэч азначае даць нешта як падарунак.[citation needed] Шарынг - гэта базавы кампанент чалавечага ўзаемадзеяння і адказны за ўзмацненне сацыяльных сувязяў і гарантаванні дабрабыту індывіда.[1]
Still more loosely, "sharing" can actually mean giving something as an outright gift: for example, to "share" one's food really means to give some of it as a gift.[citation needed] Sharing is a basic component of human interaction, and is responsible for strengthening social ties and ensuring a person’s well-being.[1]
На рынку
In a market
Шарынг падзяляе сувязь паміж выкарыстаннем і уладаннем прадукта. Прадукт часта прадаецца, таму што прадавец намеран выкарыстоўваць прадукт або прадаваць тавар таму, хто будзе яго выкарыстоўваць, такім чынам шарынг тавара можа зменшыць попыт на гэты тавар праз памяншэнне колькасці людзей, набываць гэты тавар для выкарыстання.
Sharing disjoints the connection between usage and ownership of a product. Products are often sold because a buyer intends to use the product or the buyer intends to sell it to someone who will use it, thus sharing a product may reduce the product's demand by reducing the number of people who intend to acquire it to use it.
Хаця шарынг Though sharing is touted as an economical and environmental aid to the public (carpooling, shared apartments, etc.), some businesses perceive it as a threat because of its assumed effect on their profitability.
Though sharing is touted as an economical and environmental aid to the public (carpooling, shared apartments, etc.), some businesses perceive it as a threat because of its assumed effect on their profitability.
Тэрмін сеткавы грамадзянін (сецянін) - спалучэнне словаў Інтэрнэт і грамадзянін, кшталту "грамадзянін у сеціве".[1][2][3] Ён апісвае персону[4], якая актыўна уключана ва анлайн супольнасці або інтэрнэт увогуле.[5][6] Гэты тэрмін звычанйа мае на ўвазе цікавасць і актыўны удзел у паляпшэнні інтэрнэта,ствараючы інтэлектуальныя і сацыяльныя рэсурсы,[4] або навакольныя палітычныя структуры, асабліва у адносінах да адкрытага доступа, сеткавай нейтральнасці і свабоды слова.[7] Сецыне таксама звычанйа назваюцца як кіберграмадзяне, якія маюць падобнае значэнне.
The term Netizen is a portmanteau of the words Internet and citizen as in "citizen of the net".[1][2][3] It describes a person[4] actively involved in online communities or the Internet in general.[5][6] The term commonly also implies an interest and active engagement in improving the Internet, making it an intellectual and a social resource,[4] or its surrounding political structures, especially in regard to open access, net neutrality and free speech.[7] Netizens are also commonly referred to as cybercitizens, which has similar connotations.
Гэты тэрмін шырока прыняты ў сярэдзіне 1990-х для апісання тых, хто пасяліўся на прасторах інтэрнэта.[8] Інтэрнэт піянер і аўтар Міхаіл Ф. Хаўбен (Michael F. Hauben) праславіўся сеяннем і папулярызацыяй гэтага тэрміна.[4][9][10][11][12]
The term was widely adopted in the mid-1990s as a way to describe those who inhabit the new geography of the Internet.[8] Internet pioneer and author Michael F. Hauben is credited with coining and popularizing the term.[4][9][10][11][12]
Цытата Міхаіла і Ронды Хаўбен.
Quotations from Michael and Ronda Hauben
Хаўбен апісвае адрозненне інтэрнэт карястальнікаў ў агульным, гаворачы:[14][15][16]
Hauben describes the distinction to Internet users in general by saying:[14][15][16]
У Кітае
In China
На кітайскай мове тэрмін wǎngmín (网民, літаральна азначае "сеткавыя людзі") і wǎngyǒu (网友, літаральна "сеткавы сябра") звычайна выкарыстоваюцца азначаючы "Інтэрнэт карыстальнікі", і англійскае слова "сецянін" выкарыстоўваецца англамоўнымі медыя кантынентальнага Кітая для перакладу абодвух тэрмінаў, якія паказваюць частае выкарыстанне гэтага англійскага слова ў паведабмленняў медыя пра Кітай нашмат часцей, чым выкарыстанне гэтага слова ў іншых кантэкстах.[17][18]
In Chinese, the terms wǎngmín (网民, literally "net-people") and wǎngyǒu (网友, literally "net-friend") are commonly used terms meaning "Internet users", and the English word "Netizen" is used by mainland China-based English language media to translate both terms, resulting in the frequent appearance of that English word in media reporting about China, far more frequently than the use of the word in other contexts.[17][18]
Прыз сеткавага грамадзяніну
The Netizen Prize
Міжнародная няўрадавая арганізацыя Рэпарцёры бяз межаў узнагароджвае Прызам сеткавага грамадзяніна прызнаючы, таго карыстальніка інтэрнэта, блогера, кібердысідэнта або групу, якая дапамагала прасоўваць свабоду слова ў інтэрнэце.[19][20][21] Гэта арганізацыя выкарыстоўвае гэты тэрмін, калі яна апісвае палітычныя рэпрэсіі кібердысідэнтаў, такія як субовае праследванне блогераў і палітычна рэпрэсіўным асяродку.
The international nonprofit organization Reporters Without Borders awards an annual Netizen Prize in recognition to an Internet user, blogger, cyber-dissident, or group who has helped to promote freedom of expression on the Internet.[19][20][21] The organization uses the term when describing the political repression of cyber-dissidents such as legal consequences of blogging in politically repressive environments.
Глядзі таксама
See also
Лічбавы грамадзянін – грамадзяне (ў фізічным сэнсе), якія выкарыстоўваюць інтэрнэт для таго, каб удзельнічаць у грамадстве, палітыцы і ўрадзе.[22] Інтэрнаўты - аператары або тэзнічна прасунутыя карыстальнікі інтэрнэта. [23][24] Нэцікет - сацыяльныя пагадненне для анлайн супольнасцяў. Кібепрастора - гэта новая тэрыторыя грамадства, якая заселена сецянамі. Актыўнае грамадзянсва - гэта канцэпыя, калі грамадзяне маюць вызначаныя ролі і абавязкі да грамадства і асяродку і актыўна удзельнічаюць у ім.
Digital citizen – citizens (of the physical space) using the Internet as a tool in order to engage in society, politics, and government participation[22] Internaut – operators or technically highly capable users of the Internet[23][24] Netiquette – social conventions for online communities Cyberspace – the new societal territory that is inhabited by Netizens Active citizenship – the concept that citizens have certain roles and responsibilities to society and the environment and should actively participate Internet pioneer – those who helped erect the theoretical and technological foundation of the Internet (instead of improving its content, utility or political aspects)
Крыніцы
References
Рэчы або арганізацыі пад уласнасцю супольнасці - гэта тыя фонды, якія знаходзяцца пад уласнасцю і кантролем некаторых механізмаў прадстаўлення, што дазваляюць супольнасці ўздзейнічаць на іх кіраванне і выкарыстанне, а таксама задавальняцца ўзнікшымі перавагамі.
Community owned assets or organisations are those that are owned and controlled through some representative mechanism that allows a community to influence their operation or use and to enjoy the benefits arising.
Перавагі супольнаснага ўладання ў інфраструктурных праектах, такіх як дамбы, сістэмы ірыгацыі патрабуюцца для уключэння падвышаннай адказнасці да патрэбаў гэтай супольнсці і супольнасці, якая ацэньвае гэтыя праекты больш высока.
Benefits of community ownership in infrastructure projects such as dams and irrigation are claimed to include increased responsiveness to needs of that community and the community valuing the projects more highly.