Варшава Король Университетына рәсми рәүештә нигеҙ һалыусы, Рәсәй императоры һәм Польша короле Александр I Романов (Александр Молинари портреты, 1813 йыл)
Założyciel Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, cesarz Rosji i król Polski Aleksander I Romanow, portret pędzla Aleksandra Molinari z 1813 roku
Варшава университеты – Польшаның баш ҡалаһы Варшавала 1816 йылдың 19 ноябрь (ҡырпағай) көнө нигеҙ һалынған асыҡ университет.
Uniwersytet Warszawski – publiczny uniwersytet założony 19 listopada 1816 w Warszawie.
Варшава Король Университеты (1816–1831)
Królewski Uniwersytet Warszawski 1816–1831
1816 йылдың ноябрь (ҡырпағай) айында урыҫ батшаһы Александр I Станислав Костка Потоцкий һәм Станислав Сташиц инициативаһы менән ризалашып, 1808 йылда нигеҙ һалынған Хоҡуҡ һәм Идара Фәндәре Мәктәбен (Szkoła Prawa i Nauk Administracyjnych) һәм 1809 йылда барлыҡҡа килгән Табиптар Мәктәбен (Szkoła Lekarska, Akademicki Wydział Lekarski) берләштереп, Варшава Король Университетына (Królewski Uniwersytet Warszawski) нигеҙ һала. Польшала ошо ваҡытта университет исемендә Король һүҙен ҡулланыу сәбәбе шунда: Рәсәй Империяһы менән Польша Короллеге шәхси берләшмә (unia osobowa) айҡанлы, Рәсәй императоры Польша ерҙәрендә король (Król) статусына эйә булған.
W listopadzie roku 1816 car Rosji Aleksander I przychylił się do inicjatywy Stanisława Kostki Potockiego i Stanisława Staszica, podejmując decyzję (Postanowienie naznaczające założenie Szkoły Głównej pod imieniem Królewskiego Uniwersytetu z dnia 7 (19) listopada 1816 r. – Dz.Pr.K.P. Tom XIII, Nr 51, s. 90-95) o utworzeniu Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego – przez połączenie Szkoły Prawa i Nauk Administracyjnych (zał. 1808) oraz Szkoły Lekarskiej zwanej też Akademickim Wydziałem Lekarskim (zał. 1809).
Ошо ваҡытта университетта 5 факультет булған:
Po uzupełnieniu uczelnia składała się z 5 wydziałów:
Был факультет туғыҙ кафедранан торған: Nauk Przygotowawczych; Pandektów; Prawa Polskiego Dawnego i Historii Prawa Polskiego; Prawa Cywilnego Obecnie Obowiązującego; Prawa Kryminalnego, Postępowania Cywilnego i Kryminalnego i Konstytucji; Prawa Kanonicznego; Ekonomii Politycznej, Prawa Administracyjnego, Prawa Policyjnego i Nauki Finansowej; Nauki Handlu, Prawa Handlowego i Statystyki; һәм 1819 йылғаса Технология, ауыл һәм урман хужалығы кафедраһы). Ошо кафедраның күренекле профессорҙары: Ян Бандтке (Jan Wincenty Bandtkie; Польша хоҡуғы тарихы) һәм (Fryderyk Skarbek; иҡтисад Табиблыҡ фәндәре факультеты (Wydział Nauk Lekarskich). Уның эсенә 10 кафедра ингән: Anatomii Teoretycznej i Praktycznej oraz Porównawczej; Farmacji, Farmakologii, Chemii Policyjnej i Prawnej; Fizjologii i Dietetyki; Patologii Ogólnej, Historii Medycyny i Propedeutyki; Materii Lekarskiej, Toksykologii i Formularza, czyli Receptury; Chirurgii Teoretycznej; Chirurgii Operacyjnej; Patologii i Terapii Szczegółowej; Położnictwa, Chorób Ciężarnych, Położnic i Nowo narodzonych; Chorób Epizootycznych, Medycyny Prawnej i Policji Lekarskiej.
Prawa i Nauk Administracyjnych (9 katedr: Nauk Przygotowawczych; Pandektów; Prawa Polskiego Dawnego i Historii Prawa Polskiego; Prawa Cywilnego Obecnie Obowiązującego; Prawa Kryminalnego, Postępowania Cywilnego i Kryminalnego i Konstytucji; Prawa Kanonicznego; Ekonomii Politycznej, Prawa Administracyjnego, Prawa Policyjnego i Nauki Finansowej; Nauki Handlu, Prawa Handlowego i Statystyki; Technologii, Rolnictwa i Leśnictwa: do roku 1819) – wybitnymi profesorami byli: Jan Wincenty Bandtkie (historia prawa polskiego) i Fryderyk Skarbek (ekonomia)[3] Nauk Lekarskich (10 katedr: Anatomii Teoretycznej i Praktycznej oraz Porównawczej; Farmacji, Farmakologii, Chemii Policyjnej i Prawnej; Fizjologii i Dietetyki; Patologii Ogólnej, Historii Medycyny i Propedeutyki; Materii Lekarskiej, Toksykologii i Formularza, czyli Receptury; Chirurgii Teoretycznej; Chirurgii Operacyjnej; Patologii i Terapii Szczegółowej; Położnictwa, Chorób Ciężarnych, Położnic i Nowo narodzonych; Chorób Epizootycznych, Medycyny Prawnej i Policji Lekarskiej) – wybitnymi profesorami byli: J. Mile (fizjologia), M. Roliński (anatomia) i J. B. Freyer (materia lekarska) Teologicznego (6 katedr: Pisma Świętego i Nauk Pomocniczych; Historii Kościoła; Prawa Kościelnego; Teologii Dogmatycznej; Teologii Moralnej; Teologii Pasterskiej) – wybitnymi profesorami byli: W. A. Szweykowski (teologia pasterska) i P. Szymański (biblistyka) Filozoficznego (powstał w roku 1817) Nauk i Sztuk Pięknych, powstał w roku 1818 (w latach 1826–1829 studiował tu Fryderyk Chopin)
Факультеттары
Wydziały
Университет кимәлендәге һәм факультет-ара берәмектәре
Jednostki ogólnouczelniane i międzywydziałowe
Collegium Novum (элекке университет китапханаһы бинаһы)
Collegium Novum (dawny gmach BUW)
Фәнни тикшеренеү үҙәктәре
Centra naukowo-badawcze
Башҡа берәмектәре
Inne jednostki
Dobra урамында урынлашҡан Университет Китапханаһы төп залы
Hall Główny Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie przy ul. Dobrej
Студент ойошмалары
Organizacje studenckie
Варшава Университеты нигеҙендә Польшаның төп студент ойошмалары эшләй:
Na Uniwersytecie Warszawskim działają ogólnopolskie organizacje studenckie:
„Soli Deo” Католик Академик Йәмғиәте Студенттарҙың Демократик Берләшмәһе Бойондороҡһоҙ Студент Берләшмәһе Польша Студенттары Берләшмәһе
Akademickie Stowarzyszenie Katolickie „Soli Deo” Demokratyczne Zrzeszenie Studenckie Niezależne Zrzeszenie Studentów Zrzeszenie Studentów Polskich
Кампустар һәм биналар
Kampusy i budynki uczelniane
Казимир һарайы
Pałac Kazimierzowski
Төп кампус
Kampus Główny
Варшава Университетының Астрономик обсерваторияһы
Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
Повисле (Powiśle) биҫтәһендәге кампус
Powiśle
Охота (Ochota) биҫтәһендәге кампус
Kampus Ochota
Башҡа биналары
Inne lokalizacje
Варшавалағы Төп Мәктәп ректоры һәм декандары
Rektor i dziekani Szkoły Głównej Warszawskiej
Ректорҙары
Rektorzy
Билдәле сығарылыш студенттары
Znani absolwenci i studenci
Хәҙерге идаралығы
Obecne władze
Нобель Премияһы лауреаттары
Laureaci Nagrody Nobla
Польша Йөмһүриәте Президенттары
Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej
Польша премьер-министрҙары
Premierzy Polski
Варшава университетының honoris causa докторҙары Gwardia Akademicka Варшава математика мәктәбе
Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego Gwardia Akademicka Warszawska szkoła matematyczna
Мәҙәниәттәге тәьҫораты
Uniwersytet Warszawski w kulturze
Винценты Каспшицкий, 1828 йылғы Варшавалағы Нәфис Сәнғәт Күргәҙмәһе күренеше
Wincenty Kasprzycki, Widok Wystawy Sztuk Pięknych w Warszawie w 1828 roku
1825 йылда вафат булған Александрҙың иҫтәлегенә уның ҡустыһы, император Николай I, 1830 йылда университеттың исемен Король Александр университеты (Uniwersytet Królewsko-Aleksandrowski) тип үҙгәртә (Postanowienie dozwalające Uniwersytetowi Warszawskiemu przyiąć nazwanie Uniwersytetu Królewsko-Alexandrowskiego z dnia 18 (30) marca 1830 r. – Dz.Pr.K.P. Tom XIII, Nr 51, s. 86-90).
W 1830 roku car Mikołaj I, upamiętniając swego brata Aleksandra I (zmarł w 1825 r.), przemianował uczelnię na Uniwersytet Królewsko-Aleksandrowski (Postanowienie dozwalające Uniwersytetowi Warszawskiemu przyiąć nazwanie Uniwersytetu Królewsko-Alexandrowskiego z dnia 18 (30) marca 1830 r. – Dz.Pr.K.P. Tom XIII, Nr 51, s. 86-90).
Студенттарҙың күпселеге ҡатнашҡан ҡырпағай ихтилалынан һуң университет ябыла.
Po upadku powstania listopadowego, w którym uczestniczyło wielu studentów, uniwersytet został zamknięty.
1857 йылда Медицина-хирургия академияһы (табиблыҡ һәм фармация факультеттарынан тора), 1862 йылда иһә Варшавалағы Төп Мәктәп (Szkoła Główna Warszawska) асыла. Төп мәктәп ошо дүрт факультеттан тора :
W 1857 roku otwarto Akademię Medyko-Chirurgiczną (ograniczona do dwóch wydziałów: lekarskiego i farmaceutycznego), a w 1862 Szkołę Główną Warszawską (Варшавская Главная Школа), posiadającej cztery wydziały:
Хоҡуҡ һәм Идара Филология һәм Тарих Математика һәм физика Табиблыҡ
Prawa i Administracji Filologiczno-Historyczny Matematyczno-Fizyczny Lekarski
Уҡыу йорто ректоры вазифаһын Юзеф Мяновский (Józef Mianowski) башҡарған.
Rektorem uczelni został Józef Mianowski.
Мәктәп 1869 йылда, ғинуар ихтилалынан һуң ябыла.
Szkołę zamknięto niedługo po upadku Powstania styczniowego (w 1869).
Варшава Император Университеты (1870–1918)
Cesarski Uniwersytet Warszawski 1870–1918
Варшава Император университетының мисәте
Pieczęć Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego
Ошо исемле университет 1870 йылда барлыҡҡа килә.
W 1870 roku otwarto Cesarski Uniwersytet Warszawski (Императорский Варшавский Университет). W trakcie I wojny światowej uniwersytet został ewakuowany do Rostowa nad Donem (1915), gdzie do końca lipca 1917 roku działał jako „Cesarski Uniwersytet Warszawski w m.
Беренсе бөтә донъя һуғышы ваҡытында университет Дондағы Ростовҡа күсерелә һәм 1918 йылда барлыҡҡа килгән Ростов Университетына нигеҙ була.
Rostowie nad Donem” (Императорский Варшавский Университет в г. Ростове-на-Дону). Uczelnia została następnie przekształcona postanowieniem Rządu Tymczasowego w Uniwersytet w Rostowie nad Donem.
1945 йылдан һуң
Od 1945
Варшава университетының Шәрҡиәт факультеты (Wydział Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego) – Варшава университетының егерме факультетының бере. Элек был фәнни тикшеренеү майҙансығы Варшава университетының Шәрҡиәт институты булараҡ билдәле булған (Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego).
Wydział Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego – jednostka podstawowa Uniwersytetu Warszawskiego znana wcześniej jako Instytut Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego.
Факультетта 130 тирәһе уҡытыусы һәм тикшеренеүсе эшләй, көндөҙгө һәм киске бүлектәрендә 1200-ҙән дә күп студент уҡып тора.
Pracuje w nim około 130 pracowników naukowych i kształci się ponad 1200 studentów w trybie dziennym i wieczorowym.
Бынан тыш, факультетта шәрҡи телдәр һәм әҙәбиәт ғилеме өлкәһендә PhD-докторантура кимәлендәге уҡытыу ҙа алып барыла.
Wydział prowadzi studia doktoranckie w zakresie językoznawstwa i literaturoznawstwa orientalnego.
Варшава Университетының Шәрҡиәт институты 1932 йылда барлыҡҡа килә, 1933 йылда дүрт йүнәлештә (мисриәт, һиндиәт, төркиәт һәм синология) уҡытыу башлана.
Instytut Orientalistyczny UW został założony w roku 1932. Pierwszym dyrektorem został Stanisław Schayer – założyciel IO UW.
Институтҡа нигеҙ һалған кеше – Станислав Шайер – шулай уҡ уның тәүге директоры вазифаһын башҡарған.
Już w 1933 przyjęto pierwszych studentów na cztery seminaria: egiptologiczne, indologiczne, sinologiczne i turkologiczne.
1952 йылда Шәрҡиәт институты Филология факультетының структураһына инә. Һуғыштан һуң был берәмектең фәнни тормошо әүҙемләшә килә.
W 1952 Instytut Orientalistyczny włączono w struktury Wydziału Filologicznego i od tego momentu notuje się powolny rozwój jednostki, która odbudowywała się po stratach wojennych.
1964 йылда институт ете кафедранан торған: мисриәт, һиндиәт, төркиәт, әссүриәт, синология, африканистика һәм семитология кафедралары.
Już w 1964 liczył siedem katedr: egiptologiczną, indologiczną, sinologiczną, turkologiczną, afrykanistyczną, asyriologiczną i semitystyczną.