Zésar Biec Arbués (Uesca, 1970) con radices en Santolaria de Galligo, ye mayestro d'anglés y aragonés.
Zésar Biec Arbués, nado en Huesca en 1970, é un escritor aragonés, autor de literatura infantil e xuvenil en lingua aranoesa.


Zésar Biec ye abezato a creyar narracions ta publico infantil y chovenil dende fa una decada.
Mestre de profesión é tamén membro do Consello d'a Fabla Aragonesa.

Escribe relatos curtos y cuentos infantils, asinas como bell articlo: "Literatura infantil e chobenil en aragonés" (2008) u "Os cuentos en l'amostranza de l'aragonés" (2013-2014). Ye miembro d'o Consello d'a Fabla Aragonesa.
Sobre a literatura infantil e xuvenil publiou en 2008 publicou "Literatura infantil e chobenil en aragonés" (2008) e mais "Los cuentos en la enseñanza del aragonés" (2013-2014)

En 2011 recibió o Premio de Relatos "Luis del Val" por a suya obra De cazata.
En 2011 recibiu o Premio de Relatos "Luis del Val" pola súa obra De cazata.

Obras
Obra

1995: Bel puesto en a pantalla, ganadera d'o premio "O Gua" de 1995 (literatura infantil).
1995: Bel puesto en a pantalla, gañadora do premio "O Gua" de 1995 (literatura infantil).

2000: Abenta-las ta ra mar, premio "A Carracla" con debuixos de l'autor (literatura infantil).
2000: Abenta-las ta ra mar, premio "A Carracla" con debuxos do autor (literatura infantil).

Severino Pallaruelo Campo, naixiu en Puyarruego (val de Puértolas, Sobrarbe, Uesca) en 1954, ye un escritor y profesor d'instituto aragonés.
Severino Pallaruelo Campo, nado en Puértolas en 1954, é un escritor e investigador aragonés.

Ye licenciau en Cheografía y Historia y imparte as asignaturas de sciencias socials en o IAS Biello Aragón de Samianigo. Difueras d'a suya actividat profesional en pedagochía, ha publicato numerosas obras sobre cheografía, historia y etnolochía d'Aragón.
Traxectoria Naceu no pequeno lugar de Puyarruego, no val de Puértolas no corazón dos Pireneos, Licenciado en Xeografía e Historia e profesor de ciencias sociais nun instituto de Samianigo. Publicou numerosas obras sobre xeografía, historia e mais etnoloxía de Aragón.

Biografía
Traxect

Naixiu d'un chicot lugar d'a val de Puértolas en o corazón d'os Pireneus, Severino Pallaruelo ha estau o testimonio d'a vida ruda y d'a panda desertificación d'os lugars. Estió profesor en o Instituto de Samianigo (Alto Galligo). Estcribió sobre os mitos, os ritos y as tradición d'os Pireneus, asinas como tamién d'obras d'etnolochía, cuentos y novelas inspiradas en a suya conoixencia d'o país.
.

Ha publicau escritos sobre oficios antigos, tals como os navaters: Las Navatas (1984), os pastors: Pastores del Pirineo (1988), os moliners: Los Molinos del Alto Aragón (1994). Os suyos escritos literarios son siempre amanaus a la naturaleza y a os paisaches aragoneses.
Publicou escritos sobre oficios antigos, como os navaters: Las Navatas (1984), os pastores: Pastores del Pirineo (1988), os muíñeiros: Los Molinos del Alto Aragón (1994).

Muitas d'as suyas obras son ilustradas con as suyas propias fotografías. En 2010 publica o libro O trasgresor piadoso en aragonés, a suya luenga materna, dimpuesas de 30 anyos sin escribir en aragonés. Se tracta d'un libro de poemas, reflexions y dibuixos, feitos en un aragonés muit rico.
En 2010 publicou a súa primeira obra en aragonés, o libro O trasgresor piadoso en aragonés, trátase dun libro misceláneo, composto de poemas, reflexións e debuxos, feitos nunha lingua moi rica.

Publicacions
Obras

Vinclos externos
Ligazóns externas

Pello Joxepe ye una canta popular en euskara de Navarra, fácil que d'o sieglo XIX u primerías d'o sieglo XX, y charra d'o lugar navarro de Larraul.
Pello Joxepe é unha canción popular en lingua éuscara de Navarra, composta probablemente a finais do século XIX ou comezos do século XX. A canción é moi popular en Euskal Herria e fala do lugar navarro de Larraul.

Mariano Arregui Canela, naixito o 3 de setiembre de 1937 de Ricla (Aragón) y muerto o 18 d'agosto de 2010[1] en Tarragona (Catalunya), estió un important cantaire de hota aragonesa.
Mariano Arregui Canela, nado o 3 de setembro de 1937 en Ricla (Aragón) e finado o 18 de agosto de 2010[1] en Tarragona (Cataluña), foi un importante cantante de xota aragonesa.

Con nomás 7 anyos gana o suyo primer premio de hota en L'Almunia de Donya Godina, feito que fació que decidise tresladar-se a Zaragoza ta recibir clases de Pascuala Perié.
Con só 7 anos gaña o seu primeiro premio de xota en L'Almunia de Donya Godina, feito que fixo que decidise trasladase a Zaragoza para recibir clases de Pascuala Perié.

En l'anyo 1948 gana o primer premio de Radio Zaragoza.
No ano 1948 gaña o seu primeiro premio de Radio Zaragoza.

Con o cambeyo de voz ye bells anyos sin muita actividat, pero en tornar en l'anyo 1960 gana o primer premio d'o concurso que organiza l'Agrupación Artística Aragonesa en memoria de Pilar Gascón.
Co cambio de voz queda algúns anos sen moita actividade, pero no ano 1960 gaña o primeiro premio do concurso que organiza a Agrupación Artística Aragonesa en lembranza de Pilar Gascón.

Quatre anyos dimpués, en 1964, obtiene o 2º premio d'o certamen de hota d'o Concello de Zaragoza, y a l'anyo venient o 1er premio.
Catro anos despois, en 1964, obtén o 2º premio do certame de xota do Concello de Zaragoza, e no ano seguinte o 1º premio.

En 1969 se proclamará por primera vegata campión d'Aragón de hota en o Teatro Prencipal de Zaragoza.
En 1969, proclamouse por primeira vez campión de Aragón de xota no Teatro Principal de Zaragoza.

En l'anyo 1975 obtendría o primer premio en un concurso nacional de hota organizato en a villa d'Epila, a mas de ganar por segunda vegata o campionato d'Aragón.
No ano 1975 obteu o primeiro premio nun concurso nacional de xota organizado na vila de Epila, ademais de gañar por segunda volta o campionato de Aragón.

En 1976 torna a ganar atra vegata en Epila y por tercera vegata, en o scenario d'o Teatro Prencipal, o campionato d'Aragón.
En 1976, volveu gañar en Epila y por terceira vez, no escenario do Teatro Principal, o campionato de Aragón.

En 1977 a mas de tornar a ganar en Epila a Deputación Provincial de Zaragoza le concede o prestichioso Premio Santa Isabel.
En 1977, ademais de volver gañar en Epila a Deputación Provincial de Zaragoza concédelle o prestixioso Premio Santa Isabel.

En 1979 ganará o quatreno campionato d'Aragón y en 1980 queda segundo en o concurso en homenache a Demetrio Galán Bergua, ganando tamién ixe mesmo anyo o 4eno en o concurso de misas aragonesas patrocinato por o Cabildo d'o Pilar de Zaragoza y a Deputación Cheneral d'Aragón.
En 1979, gañará o cuarto campionato de Aragón e en 1980 queda segundo no concurso en homenaxe a Demetrio Galán Bergua, gañando tamén ese mesmo ano o 4 concurso de misas aragonesas patrocinado polo Cabido do Pilar de Zaragoza e a Deputación Xeral de Aragón.

En 1981 en un homenache en o suyo lugar natal, Ricla, se creya una plaza con o suyo nombre.
En 1981, nunha homenaxe na súa vila natal, Ricla, déuselle a unha praza o seu nome.

En octubre de 1984 fa historia, logrando o cinqueno campionato d'Aragón de hota y estando asinas o cantaire que mas vegatas s'ha feito con iste premio.
En outubro de 1984 fai historia, logrando o quinto campionato de Aragón de xota, converténdose no cantante que máis veces se fixo con este premio.

Muere o día 18 d'agosto de 2010 en o Hespital Chuan XXIII de Tarragona dimpués de sufrir un redame cerebral o día 16 d'agosto, mientres pasaba as vacanzas de verano con a suya familia en Salou.
Morreu o día 18 de agosto de 2010 no Hospital Joan XXIII de Tarragona despois de sofrir un derrame cerebral o día 16 de agosto, mentres pasaba as vacacións de verán coa súa familia en Salou.

<div class="listaref references-small"
+ Engadir a tradución

José Luis González Bernal, naixito de Zaragoza (comarca de Zaragoza) o 30 de marzo de 1908 y muerto en París (Francia) o 18 de noviembre de 1939, estió un pintor y debuixant aragonés d'o Surrealismo.
José Luis González Bernal, nado en Zaragoza (comarca de Zaragoza) o 30 de marzo de 1908 e finado en París (Francia) o 18 de novembro de 1939, foi un pintor e debuxante aragonés do movemento surrealista.

Fació a suya formación artistica en a Escuela d'Artes y Oficios de Zaragoza, que completó dende 1929 en París, a on conoixió o surrealismo.
Fixo a súa formación artística na Escola de Artes e Oficios de Zaragoza, que completou dende 1929 en París, e onde coñeceu o surrealismo.

D'ideolochía anarquista, en esclatar a Guerra Civil espanyola tornó a la pensinsula a esfender a Segunda Republica espanyola a tamas d'a suya fráchil salut, morindo poco dimpués de rematar a guerra en o exilio en París.
De ideoloxía anarquista, ó estoupar a Guerra Civil española volveu á pensínsula a defender a Segunda Republica española malia a súa fráxil saúde, morrendo pouco despois de rematar a guerra no exilio en París.

A suya obra fue desconoixita en Espanya por motivos politicos dica meyatos d'os anyos 1970, quan remataba a dictadura franquista, estando alavez quan se reconoixió o suyo papel destacato en as vanguardias artisticas aragonesas d'os anyos 1930.
A súa obra foi descoñecida en España por motivos politicos até a metade dos anos 1970, cando remataba a ditadura franquista, momento no que se recoñeceu o seu papel destacado nas vangardas artísticas aragonesas dos anos 30.

Novela y relato curto
Narrativa

Referencias
Notas

Óscar Latas Alegre (Samianigo, 1968) ye un licenciato en Cheografía y Historia y diplomato en Machisterio (sciencias humanas) por a Universidat de Zaragoza. Actualment treballa de tecnico de cultura d'a Comarca de l'Alto Galligo.
Óscar Latas Alegre, nado en Samianigo en 1968, é un historiador e escritor aragonés, especializado na historiografía da lingua aragonesa. Traxectoria

Escritor en aragonés ye premiato en bells concursos altoaragoneses.
Escritor en aragonés recibiu premios en diversos concursos altoaragoneses.

D'entre a suya obra destaca o poemario Ortensia de Chudas, una colección de una ventena de poemas feitos en un cudiau y políu aragonés de trazas ansotanas con o que l'autor sarrablés plega a las chents con una gran frescura lingüística.
Entre a súa obra salienta o poemario Ortensia de Chudas, unha colección de vinte poemas escritos nun coidado e pulido aragonés de trazas ansotanas co que o autor sarrablés chega aos lectores con gran frescura lingüística.

Tenió mención d'o premio Arnal Cavero que otorga o Gubierno d'Aragón "por o dominio lingüístico, por o suyo ritmo poetico e por o tono intimista".
Logrou unha mención no premio Arnal Cavero que outorga o Goberno de Aragón "polo dominio lingüístico, polo seu ritmo poético e polo ton intimista".

En prosa ha publicau Petalos de febrero en Bordeus y en 2011 estió o ganador d'o Premio Arnal Cavero, con a novela Chuegos florals.
En prosa publicou Petalos de febrero en Bordeus e en 2011 gañou o premio Arnal Cavero, coa novela Chuegos florals.

Repuis d'asperanza y malinconía, por "a variedat d'estilos, rechistros y temas que s'achuntan en una obra narrativa de gran sensibilidat y modernidat".[1]
Repuis d'asperanza y malinconía, pola "variedade de estilos, rexistros e temas que se axuntan nunha obra narrativa de gran sensibilidade e modernidade".[1]

En ensayo destaca o estudio Misión lingüística en el Alto Aragón de Jean-Joseph Saroïhandy y bells articlos d'historiografía de l'aragonés en as revistas Alazet, Fuellas, Luenga e Fablas y Rolde como Enrebesatos istoricos d'o toponimo Samianigo (1999), Tres nuebos poemas de Cleto Torrodellas (2000), Clases de aragonés en a Unibersidá de Barcelona: Odón Apraiz, 1933 (2000), Joaquín Costa e a Pastorada de Capella (2001), Repui d'unatro bocabulario aragonés d'o sieglo XIX: Moner y Siscar (2002), R. Mª Azkue e l'aragonés en 1930: literatura popular chesa e o bocabulario ansotano d'Aznárez (2004), Os bocables recullitos por J. Saroïhandy en Zanui (2005), El aragonés en la revista Jacetania (2006), Bocabulario de pastors sobrarbencos, seguntes A. Schmitt (2006), Bozes de Torla, seguntes l'Atlas Linguistique et Ethnographique de la Gascogne (2007), Un villancico en aragonés del siglo XVII: «Escuchen al montañés», de Francisco Solana (2010), Cartas d'Antoni Maria Badia i Margarit con Veremundo Méndez Coarasa (2010), Los primeros estudios desde Cataluña sobre el aragonés (2014) u "Enrique Bordetas Mayor (1867-1938): cuatre lletras inéditas en fabla rivagorzana" (2015).
Entre a súa produción ensaística destaca o estudo Misión lingüística en el Alto Aragón de Jean-Joseph Saroïhandy e diversos artigos sobre o aragonés nas revistas Alazet, Fuellas, Luenga e Fablas e Rolde como Enrebesatos istoricos d'o toponimo Samianigo (1999), Tres nuebos poemas de Cleto Torrodellas (2000), Clases de aragonés en a Unibersidá de Barcelona: Odón Apraiz, 1933 (2000), Joaquín Costa e a Pastorada de Capella (2001), Repui d'unatro bocabulario aragonés d'o sieglo XIX: Moner y Siscar (2002), R. Mª Azkue e l'aragonés en 1930: literatura popular chesa e o bocabulario ansotano d'Aznárez (2004), Os bocables recullitos por J. Saroïhandy en Zanui (2005), El aragonés en la revista Jacetania (2006), Bocabulario de pastors sobrarbencos, seguntes A. Schmitt (2006), Bozes de Torla, seguntes l'Atlas Linguistique et Ethnographique de la Gascogne (2007), Un villancico en aragonés del siglo XVII: «Escuchen al montañés», de Francisco Solana (2010), Cartas d'Antoni Maria Badia i Margarit con Veremundo Méndez Coarasa (2010), Los primeros estudios desde Cataluña sobre el aragonés (2014) ou "Enrique Bordetas Mayor (1867-1938): cuatre lletras inéditas en fabla rivagorzana" (2015).

Berari (Premio Sietemo, 2003) Sísolas (Accésit Lo Grau, 2004) Ortensia de Chudas (Mención d'o Premio Arnal Cavero, 2004) Postaletas (Premio Sietemo, 2009) Ya s'ha dispertato Guara, 2011
Berari (Premio Sietemo, 2003) Sísolas (Accésit Lo Grau, 2004) Ortensia de Chudas (Mención do premio Arnal Cavero, 2004) Postaletas (Premio Sietemo, 2009) Ya s'ha dispertato Guara, 2011

Pétalos de febrero en Bordeus, 2007 Ablandindo gotez de soledá (Publicato tamién en catalán como Ablanint golpets de soledat, 2008) L'ombre choto de Sobrarbe, 2009 Chuegos florals.
Pétalos de febrero en Bordeus, 2007 Ablandindo gotez de soledá (Publicado tamén en catalán como Ablanint golpets de soledat, 2008) L'ombre choto de Sobrarbe, 2009 Chuegos florals.

Gubierno d'Aragón, 2012.
Goberno de Aragón, 2012.

Cartas dende Uesca, Premio 'O Reino d'os Mallos' 2013, 2014.
Cartas dende Uesca, premio 'O Reino d'os Mallos' 2013, 2014.

Andorra tién os siguients lugars declaratos Patrimonio d'a Humanidat por la UNESCO:
O Patrimonio da Humanidade da Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO) son lugares de importancia para o patrimonio cultural ou natural descritos na Convención do Patrimonio Mundial da UNESCO, estabelecida en 1972.

Cartel con un hiperdiferencialismo gallego
Cartel co hipergaleguismo *pubrico.

Es hiperdiferencialismos (hiperenxebrismos en gallego) son parablas creatas en diferents lenguas (que generalment son minorizatas) como l'aragonés u el gallego como conseqüéncia de l'aplicación de las reglas d'analogia con lo castellan.
Os hipergaleguismos ou hiperenxebrismos son vocábulos creados en galego como consecuencia da aplicación inaxeitada de regras de analoxía co castelán.