Abside de Santa Maria d'Alaón
Apsis der Kirche Santa María de Alaón


O Reyal Monesterio de Santa María d’Alaón, (tamién conoxiu como Nuestra Señora d’Alaón, u Abadía d’a Nuestra Sinyora d’a O 12​). Lo monesterio se sitia n’o monezipio de Sopeira, n’a comarca d’a Ribagorza d’a probinzia d’Uesca, Aragón
Das Kloster Santa María de Alaón (katalanisch Santa Maria de Alaó) ist ein ursprünglich als Cluniazenserpriorat gegründetes ehemaliges Benediktinerkloster in Sopeira in der Ribagorza, Provinz Huesca in Aragonien (Spanien).

Istoria
Geschichte

De par d’a guerra zibil espanyola sofrie un fuego que destruyie parti d’o monesterio y d’os suyos biens. Ye documentau dende 806 cuan o conde Begón de Tolosa qu’encomendie l’abat Crisogono a reorganizazion d’o monesterio de Santa Maria fundau n’os tiempos d’os bisigodos, seguramen n’ol sieglo VI. Estie capezera d’o pagus ripacurciense baxo r’autorida d’o bispe d’Urchel.
Das angeblich auf eine westgotische Gründung zurückgehende Kloster wurde um die Wende vom 11. zum 12. Jahrhundert neu gestiftet und im frühen 12. Jahrhundert in lombardisch-romanischem Stil erbaut.

Estie destruyiu por os musulmans en 1006 y dimpuesas perdie o suyo carauter monastico con a reforma cluniazense y o cabo d’o sieglo XI pasie ta pender de Roda de Isabana. O bispe Ramón Dalmau enfortie o monesterio designando como abat Bernardo Adelm, monche de San Bitorián, y rezibie l’ impulso d’a orden benediutina estando restaurau y adotando o suyo aspeuto autual. Estie consagrau por San Ramón (bispe de Roda) o 8 de nobiambre de 1123.
In der Desamortisation der Regierung Juan Álvarez Mendizábal wurde das Kloster 1836 geschlossen und anschließend verlassen.

Estie allora que abie o suyo inte de esplendor y dominie atros templos d’a redolada os cualos frecuentemen imition a mesma linia estetica. O abat debenie cuasi un bispe y deputau d’o raino d’Aragón asistindo ta Cortes (nueno puesto enta dreita). Un d’os suyos abats, d’o sieglo XVII, estie Benito Latras, qui fenezie cuan partizipaba n’as Cortes o 11 de junio de 1682 y o suyo cuerpo incorruto estie amanau ent’a cripta, dando orichen t’a leyenda de Cosán (u Cos Sant), o cualo aduyaba t’aber un güen biache t’os biachers qui li chitaban una moneda.
Im Jahr 1931 wurde es zum Monumento Nacional (Bien de Interés Cultural) erklärt.

Continie a bida monastica dic’a desamortizazion de Mendizábal en 1836, pasando a estar a ilesia parroquial d’o lugar de Sopeira. En par d’a la guerra zibil espanyola sofrie un fuego que destruyie parti d’o monesterio y os suyos bienes. Antimas, os reus de l’abat Benito Latras, yeran ya estaus cremaus n’o escompenzipio d’ista, ansina como alsada romanica y atros ochetos de balgua.
Im Spanischen Bürgerkrieg kam es zur Teilzerstörung durch Feuer.

A estau restaurau y o suyo estau ye correuto. O suyo cartulario ye una replega muito importan de documentos (327 documentos) referens t’o monesterio dentre 806 y 1245.​ Conoxita ye tamien a Carta d’Alaon de 845, documento asoben considerau como falso que poderba contrimostrar l’aszendenzia merobinchia d’os rais d’Aragon y consecuentmen alazetar as suyas ebentuals aspirazions t’o trono de Franzia. Estie protexiu como “Monumento Iistórico-Artístico” y incluyiu n’o "Tesoro Artistico Nacional" espanyol por o gubierno d’a Segunda Republica en 1931; y declarau Bien de Intrés Cultural por o Gubierno d’Aragón en 2004.​ .
In der Folge wurde die Kirche restauriert.

Arquitectura
Bauten und Anlage

A suya planta basilical ye de tres naus y absides zilindricos con arqueriyas ziagas, con un campanal en torre cuadrata de 4 soleros.
Die Kirche ist nach basilikalem Plan mit drei Schiffen und halbkreisförmigen Absiden mit Blendarkaden errichtet.

A puerta ye dobelata d’arco de meyo punto con arquiboltas con crismon trinitario.
Sie besitzt einen vierstöckigen quadratischen Glockenturm.

O monesterio abeba un claustro d’o cualo solamen remanan bels alazets d’as colunnas orichinals
Das Hauptportal trägt ein Christusmonogramm (Chrismon). Der Kreuzgang ist bis auf die Basen einiger Säulen abgegangen.

Románico aragonés (en espanyol)
Románico aragonés (spanischer Text)

Coordinatas: 42° 19′ 5,3″ N, 0° 44′ 59″ O
42.3181388888890.74972222222222Koordinaten: 42° 19′ 5,3″ N, 0° 44′ 59″ O