# kek/Qeqchi.xml.gz
# mam/Mam-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Sa ' li hu a ' in tz ' îbanbil retalil jo ' q ' uialeb lix xe ' xtônal li Jesucristo .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Li Jesucristo ralal xc ' ajol li rey David ut ralal xc ' ajol ajcui ' laj Abraham .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Atzin te luˈn atzin tajlal t ‑ xeˈchil Jesucrist , a tzajnin tiˈj qtzan David ex tiˈj qtzan Abraham :

(src)="b.MAT.1.2.1"> Laj Abraham , a ' an xyucua ' laj Isaac .
(src)="b.MAT.1.2.2"> Laj Isaac , a ' an xyucua ' laj Jacob .
(src)="b.MAT.1.2.3"> Ut laj Jacob , a ' an xyucua ' laj Judá jo ' eb ajcui ' li ras ut li rîtz ' in .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Ante Abraham , ttata Isaac , a ttata Jacob , a ttata Judá junx kyukˈa ttziky ex titzˈin .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Ut laj Judá ut lix Tamar , a ' aneb xna ' xyucua ' eb laj Fares ut laj Zara .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Laj Fares , a ' an xyucua ' laj Esrom .
(src)="b.MAT.1.3.3"> Ut laj Esrom , a ' an xyucua ' laj Aram .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Ante Judá tukˈa Tamar , ayeˈ kytata Fares tukˈa Zara .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Ante Fares ttata Esrom , a ttata Aram ,

(src)="b.MAT.1.4.1"> Ut laj Aram , a ' an xyucua ' laj Aminadab .
(src)="b.MAT.1.4.2"> Ut laj Aminadab , a ' an xyucua ' laj Naasón .
(src)="b.MAT.1.4.3"> Ut laj Naasón , a ' an xyucua ' laj Salmón .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> a ttata Aminadab , a ttata Naasón , a ttata Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Ut laj Salmón ut lix Rahab , a ' aneb xna ' xyucua ' laj Booz .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Laj Booz ut lix Rut , a ' aneb xna ' xyucua ' laj Obed .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Ut laj Obed , a ' an xyucua ' laj Isaí .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Ante Salmón tukˈa Rahab , ayeˈ ttata Booz , ex ante Booz tukˈa Rut , ayeˈ ttata Obed , a ttata Isaí .

(src)="b.MAT.1.6.1"> Ut laj Isaí , a ' an xyucua ' li rey David .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Ut li rey David , a ' an lix yucua ' laj Salomón riq ' uin li ixk li quicuan chok ' rixakil laj Urías .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Ante Isaí , ttata David , a nmaq kawiltaq .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> Ante David ttata Salomón , a taljo t ‑ xuˈjlbˈin Urías .

(src)="b.MAT.1.7.1"> Ut laj Salomón , a ' an xyucua ' laj Roboam .
(src)="b.MAT.1.7.2"> Ut laj Roboam , a ' an xyucua ' laj Abías .
(src)="b.MAT.1.7.3"> Ut laj Abías , a ' an xyucua ' laj Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Ante Salomón ttata Roboam , a ttata Abías , a ttata Asa ,

(src)="b.MAT.1.8.1"> Ut laj Asa , a ' an xyucua ' laj Josafat .
(src)="b.MAT.1.8.2"> Ut laj Josafat , a ' an xyucua ' laj Joram .
(src)="b.MAT.1.8.3"> Ut laj Joram , a ' an xyucua ' laj Uzías .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> a ttata Josafat , a ttata Joram , a ttata Uzías ,

(src)="b.MAT.1.9.1"> Ut laj Uzías , a ' an xyucua ' laj Jotam .
(src)="b.MAT.1.9.2"> Ut laj Jotam , a ' an xyucua ' laj Acaz .
(src)="b.MAT.1.9.3"> Ut laj Acaz , a ' an xyucua ' laj Ezequías .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> a ttata Jotam , a ttata Acaz , a ttata Ezequías ,

(src)="b.MAT.1.10.1"> Ut laj Ezequías , a ' an xyucua ' laj Manasés .
(src)="b.MAT.1.10.2"> Ut laj Manasés , a ' an xyucua ' laj Amón .
(src)="b.MAT.1.10.3"> Ut laj Amón , a ' an xyucua ' laj Josías .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> a ttata Manasés , a ttata Amón , a ttata Josías ,

(src)="b.MAT.1.11.1"> Ut laj Josías , a ' an xyucua ' laj Jeconías jo ' eb ajcui ' li rîtz ' in .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Eb a ' an que ' cuan sa ' eb li cutan nak eb laj Israel que ' chape ' ut que ' c ' ame ' aran Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> a ttata Jeconías kyukˈa txqantl titzˈin , a teˈ kyxi jtzˈoˈn aj Israel tzmax toj txˈotxˈ te Babilonia .

(src)="b.MAT.1.12.1"> Ut nak ac chapbileb chak xbaneb laj Babilonia , laj Jeconías quicuan li ralal .
(src)="b.MAT.1.12.2"> Ut a ' an laj Salatiel .
(src)="b.MAT.1.12.3"> Ut laj Salatiel , a ' an xyucua ' laj Zorobabel .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Axsa toj Babilonia ante Jeconías ok te ttata Salatiel , a ttata Zorobabel ,

(src)="b.MAT.1.13.1"> Ut laj Zorobabel , a ' an xyucua ' laj Abiud .
(src)="b.MAT.1.13.2"> Ut laj Abiud , a ' an xyucua ' laj Eliaquim .
(src)="b.MAT.1.13.3"> Ut laj Eliaquim , a ' an xyucua ' laj Azor .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> a ttata Abiud , a ttata Eliaquim , a ttata Azor ,

(src)="b.MAT.1.14.1"> Ut laj Azor , a ' an xyucua ' laj Sadoc .
(src)="b.MAT.1.14.2"> Ut laj Sadoc , a ' an xyucua ' laj Aquim .
(src)="b.MAT.1.14.3"> Ut laj Aquim , a ' an xyucua ' laj Eliud .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> a ttata Sadoc , a ttata Akim , a ttata Eliud ,

(src)="b.MAT.1.15.1"> Ut laj Eliud , a ' an xyucua ' laj Eleazar .
(src)="b.MAT.1.15.2"> Ut laj Eleazar , a ' an xyucua ' laj Matán .
(src)="b.MAT.1.15.3"> Ut laj Matán , a ' an xyucua ' laj Jacob .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> a ttata Eleazar , a ttata Matán , a ttata Jacob ,

(src)="b.MAT.1.16.1"> Ut laj Jacob , a ' an xyucua ' laj José , xbêlom lix María .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Ut lix María , a ' an lix na ' li Jesús .
(src)="b.MAT.1.16.3"> Ut li Jesús , A ' an li Cristo .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> a ttata Jse , a tchmil Mariy , a tnana Jesús , a ok tbˈi te Crist , a skˈoˈnxix tuˈn Dios tuˈn tok te Kolil .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Câlaju têp li ralal xc ' ajol laj Abraham quicuan toj nak quiyo ' la laj David .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Ac cuan câlaju têp li ralal xc ' ajol laj David nak que ' c ' ame ' aran Babilonia .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Ut chirix chic a ' an , quicuan cui ' chic câlaju têp li ralal xc ' ajol chalen toj nak quiyo ' la li Cristo .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Ikytziˈn , attaq kyajlajaj tyajil tzajnin tiˈj Abraham tzmaxiˈ tej tul itzˈje David ; ex kyajlajaj tyajil tzajnin tiˈj David , tej kyxi jtzˈoˈn aj Israel tzmax toj txˈotxˈ te Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Ex attaq kyajlajaj tyajil tzajnin , atxix teˈ kyxi jtzˈoˈnxjal toj Babilonia tzmax tej tul itzˈje Crist .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Ut lix yo ' lajic li Jesucristo , jo ' ca ' in nak quicuan : Lix María lix na ' li Jesús ac tz ' âmanbil xban laj José .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Toj mâji ' neque ' xlak ' ab rib nak lix María quicana chi yaj aj ixk xban xcuanquil li Santil Musik ' ej .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Atzin titzˈjlin Jesucrist ikytziˈn kyjaluˈn : Ante Mariy , a tnana , otaq bˈant tiˈj , tuˈn tmeje tukˈa Jse .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Me tej naˈmtaqx kykubˈ kẍe junx , bˈeˈx ok tzˈaq tal Mariy , noq tuˈn tipin Xewbˈaj Xjan .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Ut xban nak tîc xch ' ôl laj José , li ac xtz ' âman re , inc ' a ' quiraj xc ' utbal xxutân lix María .
(src)="b.MAT.1.19.2"> Xraj raj xcanabanquil chi mukmu .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Me ante Jse , a tuˈn toktaq te tchmil , tej tok tkaˈyin qa otaq tzˈok tzˈaq tal Mariy , kubˈ t ‑ ximin tuˈn tkubˈ tpaˈn tibˈ tukˈa , quˈn jun ichin tzˈaqle , ex kubˈ t ‑ ximin qa noq otaq skˈon Mariy tal .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Me tkyˈeˈtaq tuˈn tel tqanil kywutzxjal , tuˈntzintla mi kubˈ kybˈinchinxjal mibˈin tiˈj Mariy ; qalaˈ kubˈ t ‑ ximin tuˈn chebˈetaq tuˈn tkubˈ tpaˈn tibˈ tukˈa toj ewajil .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Ut yô chixc ' oxlanquil a ' in laj José nak jun lix ángel li Kâcua ' quixc ' utbesi rib chiru sa ' xmatc ' ut quixye re : -At José , ralalat li rey David , matc ' oxlac chixc ' ambal lix María chok ' âcuixakil .
(src)="b.MAT.1.20.2"> A ' an xcana chi yaj aj ixk xban xcuanquil li Santil Musik ' ej .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Ex tzmataq nximin tiˈjjo lo , ok tyekˈin jun t ‑ angel qAjaw tibˈ te toj wutzikyˈ , ex xi tqˈmaˈn te : Jse , ay tyajil qtzan nmaq kawil David .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> Mi xobˈa tuˈn tjaw mejey tukˈa Mariy , quˈn atzin tal k ‑ itzˈjil nya tkˈwal jun ichin , qalaˈ tuˈn Xewbˈaj Xjan .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Tâcuânk jun lix c ' ula ' al ch ' ina têlom .
(src)="b.MAT.1.21.2"> Ut Jesús tâq ' ue chok ' xc ' aba ' xban nak a ' an tâcolok re lix tenamit sa ' lix mâqueb , chan .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Quˈn k ‑ itzˈjil jun tal qˈa , ex k ‑ okil tqˈoˈn tbˈi Jesús .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> K ‑ okil tbˈi ikyjo , quˈn kchi kletil xjal toj il tuˈn .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Chixjunil a ' an quic ' ulman re nak tâtz ' aklok ru li quixye li profeta Isaías jo ' nak quiyehe ' re xban li Kâcua ' .
(trg)="b.MAT.1.22.1"> O bˈaj tkyaqiljo lo , noq tuˈn tjapiˈn yol tzaj tqˈmaˈn qAjaw tuˈn yolil Tyol Dios ojtxe , tej tqˈma :

(src)="b.MAT.1.23.1"> A ' an a ' in li quixye : Jun xka ' al toj mâji ' cuanjenak riq ' uin cuînk tâcuânk lix c ' ula ' al ch ' ina têlom .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Ut Emanuel tâq ' uehek ' chok ' xc ' aba ' .
(src)="b.MAT.1.23.3"> ( Isa .
(src)="b.MAT.1.23.4"> 7 : 14 ) Chi jalbil ru Emanuel naraj naxye " Li Dios cuan kiq ' uin " .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> Jun tal txin , a naˈmxtaq tlonte ichin , ex tzul itzˈje jun tal tal qˈa .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> Ex k ‑ okil juntl tbˈi Emanuel , a ntqˈmaˈn qa Dios qukˈa .

(src)="b.MAT.1.24.1"> Nak qui-aj ru laj José , quixbânu li c ' a ' ru quiyehe ' re xban lix ángel li Kâcua ' sa ' xmatc ' .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Quixc ' am lix María sa ' rochoch.Abanan inc ' a ' quicuan riq ' uin toj quiyo ' la li xbên c ' ula ' al .
(src)="b.MAT.1.24.3"> Ut Jesús quixq ' ue chok ' xc ' aba ' .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> Tej tjaw sakˈpaj Jse toj twatl , kubˈ tbˈinchin tzeˈnkuxjo otaq tqˈma t ‑ angel qAjaw te , ex bˈeˈx xi tkˈleˈn Mariy te t ‑ xuˈjil .

(src)="b.MAT.1.25.1"> Abanan inc ' a ' quicuan riq ' uin toj quiyo ' la li xbên c ' ula ' al .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Ut Jesús quixq ' ue chok ' xc ' aba ' .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Me mix i kubˈe kẍe junx , tzmaxiˈ tej tul itzˈje tnejil tal , a qˈa , a otaqxi tzˈok tzˈaq .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Ex ok tqˈoˈn tbˈi Jesús .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Nak cuânk chok ' rey laj Herodes , li Jesús quiyo ' la aran Belén xcuênt Judea .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Cuanqueb aj k ' e que ' chal chak sa ' releb sak ' e ut que ' cuulac Jerusalén .
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Antza itzˈje Jesús tojjo tal tnam Belén , toj txˈotxˈ te Judey , tej toktaq Herodes te nmaq kawil tojjo txˈotxˈ anetziˈn .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> I kanin tojjo tnam Jerusalén junjun ichin aj nabˈlqe , tzajninqe toj tjawitz qˈij ,

(src)="b.MAT.2.2.1"> Que ' patz ' oc ut que ' xye : - ¿ Bar cuan lix reyeb laj judío xyo ' la ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Xochal xban nak xkil chak toj sa ' releb sak ' e li chahim retalil lix yo ' lajic ut xochal chixlok ' oninquil , chanqueb .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> ex xi kyqanin : ¿ Jaˈtzin taˈ nmaq kawil kye xjal aj Judiy , a ma tzˈitzˈje ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Quˈn ma qliˈy tcheˈw te tqanil tojjo qtxˈotxˈa toj tjawitz qˈij , ex ma qo tzaja tzaluˈn tuˈn qkˈulin twutz .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Ut nak quirabi a ' an , li rey Herodes quisach xch ' ôl ut qui-oc xc ' a ' ux jo ' ajcui ' chixjunileb li cuanqueb Jerusalén .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Atzaj teˈ tbˈinte Herodes , a nmaq kawil , bˈeˈx najx tnabˈl kyukˈa tkyaqilxjal toj Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Ut laj Herodes quixch ' utubeb chixjunil li xbênil aj tij jo ' eb ajcui ' laj tz ' îb sa ' li tenamit ut quixpatz ' reheb bar tâyo ' lâk li Cristo .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Tuˈnpetziˈn , bˈeˈx i tzaj ttxkoˈn kykyaqil kynejil pale exqetziˈn xnaqˈtzil tiˈj tkawbˈil aj Judiy , ex xi tqanin kye : ¿ Jaˈtzin tuˈn titzˈjetaq Crist ?

(src)="b.MAT.2.5.1"> Ut eb a ' an que ' chak ' oc ut que ' xye re : -Aran Belén xcuênt Judea xban nak jo ' can tz ' îbanbil chak xban li profeta .
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Aye nejinel kyxol aj Judiy xi kytzaqˈwin : Toj tnam Belén toj txˈotxˈ Judey , chi chiˈ .
(trg)="b.MAT.2.5.2"> Quˈn ikytziˈn kyij ttzˈibˈin yolil Tyol Dios ojtxe .
(trg)="b.MAT.2.5.3"> Chiˈ kyjaluˈn :

(src)="b.MAT.2.6.1"> Jo ' ca ' in tz ' îbanbil sa ' li Santil Hu : Li tenamit Belén , xch ' och ' eb laj Judá , moco k ' axal ca ' ch ' in ta lix cuanquil sa ' xyânkeb li xnînkal ru tenamit re Judá xban nak aran tâêlk jun Acuabej ut a ' an tâberesînk re lin tenamit Israel .
(src)="b.MAT.2.6.2"> ( Miq .
(src)="b.MAT.2.6.3"> 5 : 2 )
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Ante Belén , toj ttxˈotxˈ Judá , nya tal muˈẍ tnam te kyxol tkyaqil nmaq tnam kye aj Judiy .
(trg)="b.MAT.2.6.2"> Quˈn toja , k ‑ elitze jun tnejil , a k ‑ okil kaˈyinte Ntanima , ayeˈ aj Israel , tzeˈnku jun kyikˈlel .

(src)="b.MAT.2.7.1"> Tojo ' nak laj Herodes quixbokeb laj k ' e sa ' mukmu ut quixpatz ' reheb jok ' e tz ' akal quic ' utun li chahim .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> Tuˈnpetziˈn , i tzaj ttxkoˈnte Herodes toj ewajil aye aj nabˈl , ex xi tqanin alkyexix qˈij , tej kylonte cheˈw .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Ut nak quixtaklaheb Belén quixye reheb : -Ayukex aran Belén ut q ' uehomak êch ' ôl chixsic ' bal toj retal têtau li c ' ula ' al .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Ut nak têtau chak , tolêye cue re nak tinxic ajcui ' lâin ut toxinlok ' oni chak , chan .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Ex bˈeˈxsin i xi tchqˈoˈn tzmax Belén , ex xi tqˈmaˈn kye : Ku kyxiˈy antza , ex kyxjelinxa wen tiˈjjo tal neˈẍ .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Ajtzin knet kyuˈn , kysmaˈntza tqanil weˈy , tuˈntzin ex ikyx wejiˈy tuˈn nxiˈy kˈulil twutz .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Ut nak que ' rabi li quixye li rey , eb laj k ' e que ' côeb .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Ut li chahim li que ' ril chak sa ' releb sak ' e yô chi xic c ' amol be chiruheb tojo ' nak quixakli sa ' xbên li na ' ajej cuan cui ' li c ' ula ' al .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> Tuˈntziˈn tyol Herodes , bˈeˈx i xiˈ aj nabˈl .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> Atzin teˈ cheˈw , a kyli toj tjawitz qˈij , nejnintaq kywutz ex tzmaxi weˈ , tej tkanin tibˈajjo ja , jaˈ taˈtaqjo tal kˈwal .

(src)="b.MAT.2.10.1"> Ut c ' ajo ' nak que ' saho ' sa ' xch ' ôleb chirilbal li chahim nak quixakli sa ' xbên li na ' ajej a ' an .
(trg)="b.MAT.2.10.1"> Tej kylonte aj nabˈljo cheˈw tkubˈ weˈ , bˈeˈxsin i jaw tzalaj nimxix .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Ut nak que ' oc sa ' li cab , que ' xtau li c ' ula ' al rochben lix María li na ' bej .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Ut que ' xcuik ' ib rib chiru li Jesús ut que ' xlok ' oni .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Ut que ' xte lix c ' ûlebâleb ut que ' xq ' ue lix mâtan .
(src)="b.MAT.2.11.4"> Ut li mâtan li que ' xq ' ue , a ' an li oro , li incienso ut li sununquil ban mirra xc ' aba ' .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Atzaj teˈ kyokx tuja , kyli tal kˈwal tukˈax tnana , a Mariy , ex bˈeˈx i kubˈ meje kˈulil twutz .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Ex xi kyoyin qˈanpwaq , exsin storak ex jun kˈokˈjsbˈil , mir tbˈi .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Ut que ' c ' utbesîc chiruheb xban li Dios sa ' xmatq ' ueb nak inc ' a ' chic te ' suk ' îk riq ' uin laj Herodes .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Sa ' jalan chic be que ' xc ' am nak que ' suk ' i sa ' xtenamiteb .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Tbˈajlinxiˈ ikyjo , tzaj tyekˈin Dios kye toj kywutzikyˈ , tuˈn mi chi meltzˈaj jaˈ taˈtaq Herodes .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> Tuˈnpetziˈn , tojxi junxil bˈe i ajtz meltzˈaj , tej kyajtz .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Ut nak ac xcôeb laj k ' e , jun x-ángel li Kâcua ' quixc ' ut rib chiru laj José sa ' xmatc ' ut quixye re : -Cuaclin , c ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' lix na ' .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Tex-êlk arin ut ayukex sa ' li tenamit Egipto .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Ut aran texcanâk toj lâin toxinyehok âcue .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Tex-êlelik xban nak laj Herodes oc re chixsic ' bal li c ' ula ' al re xcamsinquil.-
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Tej kyajtz aj nabˈl , jun t ‑ angel qAjaw ok tyekˈin tibˈ toj twutzikyˈ Jse , ex xi tqˈmaˈn te : Kux jaw weˈksa .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Chlentzjiy tal qˈa tukˈax tnana , ex kux cheˈxa toj txˈotxˈ Egipto , ex tenkja antza , tzmaxiˈ aj t ‑ xi nqˈmaˈn tey .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Quˈn kjyol Herodes tiˈjjo tal qˈa , tuˈn tkubˈ bˈyet .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Ut laj José qui-aj ru , quicuacli ut quixc ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' lix na ' ut sa ' ajcui ' li k ' ojyîn a ' an que ' côeb Egipto .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> Tuˈnpetziˈn , bˈeˈx jaw weˈ Jse , ex xi tchleˈn tal kˈwal tukˈa toj qnikyˈin tukˈaxjo tnana , tuˈn kyxiˈ Egipto .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Ut que ' cuan aran Egipto toj quicam laj Herodes .
(src)="b.MAT.2.15.2"> A ' an quic ' ulman jo ' quixtz ' îba li profeta li quiyehe ' re xban li Kâcua ' nak quixye : Sa ' li tenamit Egipto quinbok chak li cualal , chan .
(src)="b.MAT.2.15.3"> ( Ose .
(src)="b.MAT.2.15.4"> 11 : 1 )
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Antza i tene , tzmaxiˈ tej tkyim Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Bˈant ikyjo , noq tuˈn tjapiˈn a tqˈma qAjaw tuˈn yolil Tyol Dios ojtxe .
(trg)="b.MAT.2.15.3"> Chiˈ kyjaluˈn : Tzmax Egipto , ktzajil ntxkon weˈ nkˈwalch .

(src)="b.MAT.2.16.1"> A ' ut laj Herodes nak quiril nak quibalak ' îc xbaneb laj k ' e , k ' axal nak quichal xjosk ' il .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Ut quixtakla xcamsinquil chixjunileb li coc ' têlom cuanqueb Belén , jo ' cui ' sa ' eb li na ' ajej cuanqueb chixc ' atk .
(src)="b.MAT.2.16.3"> Que ' camsîc chixjunileb li coc ' têlom li toj c ' ula ' aleb jun xxiquic aj ca ' cab chihab xban nak quixbir rix c ' a ' ru li cutan quiyo ' la cui ' li c ' ula ' al jo ' quiyehe ' re xbaneb laj k ' e .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Tej tel tnikyˈ Herodes te , qa otaq kubˈ sbˈuˈn kyuˈn aj nabˈl , bˈeˈx tzaj tqˈoj kyiˈj .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Ex bˈeˈx ex tqˈoˈn jun tkawbˈil , tuˈn kykubˈ bˈyetjo jniˈ kˈwal , a naˈmtaq kyjapin te kabˈe abˈqˈe , ayeˈ iteˈtaq toj Belén ex kykyaqil kojbˈil tiˈjile , tzeˈnku otaq kyqˈma aj nabˈl , qa otaq tzˈitzˈje jun nmaq kawil antza .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Jo ' can nak quitz ' akloc ru li yebil xban li profeta Jeremías nak quixye chi jo ' ca ' in :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Quˈn ikytzin japin bˈajjo , a kubˈ ttzˈibˈin Jeremías , a yolil Tyol Dios ojtxe .
(trg)="b.MAT.2.17.2"> Chiˈ kyjaluˈn :

(src)="b.MAT.2.18.1"> Qui-abîc li yâbac sa ' li tenamit Ramá xban li nimla rahil ch ' ôlej , ut yot ' ba ch ' ôlej li que ' xc ' ul .
(src)="b.MAT.2.18.2"> A ' an eb li ixk aj Israel nak yôqueb chi yâbac chirixeb lix coc ' al .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Ut inc ' a ' chic neque ' raj xc ' ojobanquil xch ' ôleb xban nak ac camenakeb chic lix coc ' aleb .
(src)="b.MAT.2.18.4"> ( Jer .
(src)="b.MAT.2.18.5"> 31 : 15 )
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Bˈijte jun tqˈajqˈojil wibˈaj toj Ramá , tzeˈnku jun oqˈil tukˈa nimx bˈisbˈajil .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Nyakuj kyoqˈil kykyaqil txubˈaj aj Israel junx kyukˈa kyimnin ex kyukˈa itzˈqe , nchi oqˈ kyiˈj kyal , ayeˈ i kubˈ bˈyoˈn , ex mix aˈl nchewsin teˈ kykˈuˈj .

(src)="b.MAT.2.19.1"> Ut nak quicam laj Herodes , jun x-ángel li Kâcua ' quixc ' utbesi rib chiru laj José sa ' xmatc ' aran Egipto .
(trg)="b.MAT.2.19.1"> Me teˈ otaqxi kyim Herodes , jun t ‑ angel qAjaw ok toj twutzikyˈ Jse , tej atxtaq toj txˈotxˈ Egipto , ex tqˈma :

(src)="b.MAT.2.20.1"> Ut quixye re : -Cuaclin .
(src)="b.MAT.2.20.2"> C ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' li na ' bej ut texxic cui ' chic sa ' li tenamit Israel xban nak xe ' cam li que ' ajoc re xcamsinquil li c ' ula ' al , chan .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> ¡ Weˈksa !
(trg)="b.MAT.2.20.2"> Ex qˈinxjiy tal kˈwal tukˈiy tukˈax tnana .
(trg)="b.MAT.2.20.3"> Ku tmeltzˈaja toj txˈotxˈ te Israel , quˈn ma chi kyimjo aye kyajtaq tuˈn tkubˈ kybˈyoˈn tal kˈwal .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Ut laj José quicuacli , quixc ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' lix na ' ut quichal sa ' li tenamit Israel .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Ex bˈeˈx jaw weˈks Jse ; xi tiˈn tal kˈwal tukˈa tukˈax tnana tzmax toj txˈotxˈ te Israel .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Ut nak quirabi resil nak a ' laj Arquelao chic li rey aran Judea rêkaj laj Herodes lix yucua ' , laj José quixucuac chi xic aran .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Ut nak quic ' utbesîc chiru sa ' xmatc ' , que ' côeb sa ' jun na ' ajej xcuênt Galilea.Que ' chal ut que ' cuan sa ' jun li tenamit Nazaret xc ' aba ' xcuênt Galilea .
(src)="b.MAT.2.22.3"> A ' in quic ' ulman jo ' que ' xye li profeta nak que ' xye nak aj Nazaret tixc ' aba ' in .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Me teˈ tbˈinte Jse , qa ataq Arquelao , a tkˈwal qtzan Herodes , toktaq te kawil te t ‑ xel qtzan ttata toj txˈotxˈ te Judey , mix xaˈyil , quˈn bˈeˈx xobˈ tuˈn t ‑ xiˈ antza .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Me toj juntl wutzikyˈ ok qˈmaˈne te , tuˈn t ‑ xiˈ toj txˈotxˈ te Galiley .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Que ' chal ut que ' cuan sa ' jun li tenamit Nazaret xc ' aba ' xcuênt Galilea .
(src)="b.MAT.2.23.2"> A ' in quic ' ulman jo ' que ' xye li profeta nak que ' xye nak aj Nazaret tixc ' aba ' in .
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Atzaj teˈ tkanin antza , bˈeˈx i xiˈ najal toj tnam Nazaret toj txˈotxˈ te Galiley , tuˈntzin tjapin bˈajjo a kyqˈma yolil Tyol Dios ojtxe , qa tuˈn toktaq tbˈi Jesús , Aj Nazaret .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Mokon chic quicuulac laj Juan laj Cubsihom Ha ' sa ' li chaki ch ' och ' cuan Judea .
(src)="b.MAT.3.1.2"> Yô chixch ' olobanquil xyâlal chirix lix nimajcual cuanquilal li Dios .
(src)="b.MAT.3.1.3"> Quixye chi jo ' ca ' in :
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Tbˈajlinxiˈ ilaˈ abˈqˈe , ul Juan , a Jawsil Aˈ , tojjo tzqij txˈotxˈ , jaˈ ntiˈ kynajbˈilxjal toj , tojx ttxˈotxˈ Judey .
(trg)="b.MAT.3.1.2"> Me bˈeˈx i xiˈ nim xjal bˈilte , quˈn nyolintaq Juan tiˈj Tyol Dios ,

(src)="b.MAT.3.2.1"> -Chiyot ' ek ' êch ' ôl ut chejal êc ' a ' ux xban nak yô chak chi châlc li tâq ' uehek ' sa ' xcuanquil xban li Dios .
(src)="b.MAT.3.2.2"> Ut a ' an chic tâcuânk xcuanquil sa ' xbêneb li ralal xc ' ajol .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> ex ntqˈmaˈntaq : Ku tajtz tiˈj kyanmiˈn , quˈn a Tkawbˈil Dios toj kyaˈj kyja tul laqˈe .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Li profeta Isaías quiâtinac chirix laj Juan nak quixye chi jo ' ca ' in : A ' an tâch ' olobânk xyâlal chi cau xyâb xcux sa ' li chaki ch ' och ' , ut tixye : Yîbomak lê yu ' am ut yo ' on cuânkex chixc ' ulbal li Kâcua ' jo ' nak neque ' xyîb li be re xc ' ulbal junak li nim xcuanquil , chan .
(src)="b.MAT.3.3.2"> ( Isa .
(src)="b.MAT.3.3.3"> 40 : 3 )
(trg)="b.MAT.3.3.1"> Anteˈ Juan luˈn a kubˈ ttzˈibˈin Isaías , a yolil Tyol Dios ojtxe , tej tqˈmante kyjaluˈn : Ex bˈijte tqˈajqˈojil twiˈ jun aˈla kujxix wen tojjo tzqij txˈotxˈ , jaˈ ntiˈye kynajbˈilxjal toj .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> Chiˈ kyjaluˈn : Kybˈinchima kyibˈa twutzjo tAjaw Tkyaqil .
(trg)="b.MAT.3.3.3"> Kyqˈonx kyanmiˈn te , quˈn chˈix tul tzaluˈn twutz txˈotxˈ .

(src)="b.MAT.3.4.1"> Li rak ' narocsi laj Juan , a ' an yîbanbil riq ' uin rix li xul camello ut lix c ' âmal xsa ' a ' an yal tz ' ûm .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Aj sâc ' naxtzaca riq ' uin xya ' al sak c ' au .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> Atzin t ‑ xbˈalin Juan noq tsmal jun wiq txuk , kamey tbˈi , tukˈa tkˈalbˈil tal ttxˈaqin tzˈuˈn , tzeˈnku kyxbˈalin yaj .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> Ex atzin twa n ‑ oktaq , noq txuk tzeˈnqekuˈ txanin , ex taˈl aq toj kˈul .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Yalak bar que ' chal chak li que ' cuulac chirabinquil li c ' a ' ru yô chixyebal laj Juan .
(src)="b.MAT.3.5.2"> Nabal que ' chal Jerusalén .
(src)="b.MAT.3.5.3"> Nabal que ' chal chak Judea ut nabal cui ' chic que ' chal chak nach ' riq ' uin li nima ' Jordán .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Ex nimxjal toj tnam te Jerusalén ncheˈxtaq bˈilte , exqetziˈn toj txˈotxˈ te Judey ex tkˈatz Nim Aˈ Jordán .

(src)="b.MAT.3.6.1"> Que ' xxôto xmâqueb ut laj Juan naxcubsiheb xha ' sa ' li nima ' Jordán .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Me ayetziˈn jatz kypaˈn kyil twutz Dios , bˈeˈx i kux tqˈoˈn Juan toj nim aˈ , te jawsbˈil aˈ .

(src)="b.MAT.3.7.1"> Nak quiril nabaleb xcomoneb laj fariseo ut xcomoneb laj saduceo yôqueb chi cuulac yal re nak te ' cubsîk xha ' eb , quixye reheb : -Lâex chanchanex li ral li c ' ambolay .
(src)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Ani xyehoc êre lâex nak târûk têcol êrib chiru lix josk ' il li Dios li tâchâlk sa ' êbên ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Me atzaj teˈ tok tkaˈyin Juan nimtaq xjal kyxol Parisey ex Sadusey nchi ultaq , tuˈn kykuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ , bˈeˈx xi tqˈmaˈn kye : Ntiˈx kyeˈ kyajbˈin , ikyqexjiˈy tzeˈnku jun chˈuq maˈ kan .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Ma noqtzin tuˈn aj kykuˈxa toj aˈ , ok kchi kletiliˈy te tkawbˈil Dios kujxix wen , a chˈix tul kanin kyibˈaja ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Chebânuhak ban li us re nak tâc ' utûnk nak xyot ' e ' êch ' ôl ut xejal êc ' a ' ux .
(src)="b.MAT.3.8.2"> Chanchanakex li che ' châbil li ru naxq ' ue .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Quˈn ojtzqiˈn kyuˈn kykyaqilxjal , qa axjo kybˈinchbˈiˈn nyekˈinte qa naˈm tajtz tiˈj kyanmiˈn .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Mêc ' oxla nak inc ' a ' têc ' ul xjosk ' il li Dios yal xban nak lâex ralal xc ' ajol laj Abraham .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Lâin tinye êre nak li Dios târûk tixyo ' obtesi li pec a ' in chok ' ralal xc ' ajol laj Abraham .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> ¿ Tzeˈntzin tten nkubˈ kybˈisintza , qa aku chi kleta noq tuˈn Judiyqiˈy , a tyajil qtzan Abraham , ex nya tuˈn tajtz tiˈj kyanmiˈn ?
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Tuˈnpetziˈn , kxel nqˈmaˈn kyeˈy , noqpetzin at kolbˈiltz ikyjo , majqexpetla kyeˈ abˈj luˈn , aku chi ok tqˈoˈn Dios te tyajil Abraham , tuˈn kyklet .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Q ' uehomak retal xban nak châlc re li rakba âtin sa ' êbên jo ' nak ac cauresinbil li mâl re xyoc ' bal lix xe ' li che ' .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Ut chixjunil li che ' inc ' a ' châbil li ru naxq ' ue , nayoc ' man ut naq ' ueman sa ' xam .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Tuˈnpetziˈn , chˈix tul tkawbˈil Dios kujxix kyibˈaj kykyaqiljo ayeˈ kykyˈeˈ tuˈn tajtz tiˈj kyanmin , ikyxjo tzeˈnku tajaw jun wiˈ tze kjawil ttxˈemin , qa ntiˈ twutz n ‑ el .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Ex a tze , a ntiˈ tajbˈin , k ‑ okix toj qˈaqˈ ; ikyxtzin kchi tenbˈilajiˈy , qa mi s ‑ ajtz tiˈj kyanmiˈn .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Yâl nak lâin nincubsi êha ' riq ' uin ha ' retalil nak xyot ' e ' êch ' ôl ut xejal êc ' a ' ux .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Abanan châlc re li k ' axal nim xcuanquil .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Xban nak k ' axal nim xcuanquil chicuu lâin , moco inc ' ulub ta nak tincuisi lix xâb .
(src)="b.MAT.3.11.4"> A ' an tixcubsi êha ' riq ' uin li Santil Musik ' ej ut riq ' uin xam .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Me metzin weˈ nchi kux nqˈoˈnxjal toj aˈ , te jawsbˈil aˈ , te jun yekˈbˈil qa ma tzˈajtz tiˈj kyanmin .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Me ante tzul wiˈjxiˈy nya noq oˈkx tuˈn kykuˈxxjal tuˈn toj aˈ , te jawsbˈil aˈ , qalaˈ kxel tqˈoˈn Xewbˈaj Xjan toj kyanmin te jun majx te patbˈil jniˈ il toj .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Quˈn at nimxixtl tipin tzeˈnku weˈ , nipela at wokliˈn tuˈn woka te taqˈnil .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Ac cuan chak sa ' ruk ' lix c ' anjelebâl .
(src)="b.MAT.3.12.2"> Ut târapu ru chi us li riyajil li trigo ut tixch ' utub lix trigo sa ' lix c ' ûlebâl ut li rix tixc ' at sa ' li xam li mâ jaruj nachup , chan laj Juan .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Quˈn luˈ Kawil kkawil kyibˈaj xjal tzeˈnku jun aj triyil , a qˈiˈn ma nim tze toj tqˈobˈ te xtulbˈil triy .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> Ex k ‑ elix tpaˈn kykyaqilxjal wen kyxoljo nya wen , ikyxjo tzeˈnku jun xjal aj t ‑ xtulin triy , ex k ‑ elil tpaˈn paj tiˈj .
(trg)="b.MAT.3.12.3"> Ex kchi xel tkˈleˈn nimil toj kyaˈj tzeˈnku tuˈn tkux tkˈuˈn triy toj ttxˈutxˈ .
(trg)="b.MAT.3.12.4"> Me ayetziˈn nya nimil , ikyxjo tzeˈnku paj , ok kchi kˈwel tpatin tukˈa qˈaqˈ , a mixla k ‑ yupjilx .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Ut quicuulac xk ' ehil nak li Jesús quichal chak Galilea .
(src)="b.MAT.3.13.2"> Quicuulac riq ' uin laj Juan re nak tâcubsîk xha ' xban sa ' li nima ' Jordán .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Kyojjo qˈij anetziˈn , etz Jesús toj txˈotxˈ te Galiley , tuˈn tpon ttzi Nim Aˈ Jordán , tuˈn tkuˈx toj aˈ te jawsbˈil aˈ tuˈn Juan tojxjo nim aˈ .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Abanan laj Juan inc ' a ' raj quiraj xcubsinquil xha ' ut quixye re : -Mâcua ' raj lâin tincubsînk âha ' .
(src)="b.MAT.3.14.2"> Lâat raj ban tatcubsînk inha ' lâin , chan .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Me tkyˈeˈtaq Juan tuˈn tkuˈx Jesús toj aˈ , te jawsbˈil aˈ , ex xi tqˈmaˈn te : Ayintla weˈ tuˈn nkux tqˈoˈn toj nim aˈ te jawsbˈil aˈ , te jun yekˈbˈil qa ayiˈn ma tzˈajtz tiˈj wanmiˈn .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Me atzin teˈ , ntiˈ te til .
(trg)="b.MAT.3.14.3"> ¿ Qalatziˈn taja tuˈn tkuˈxa toj aˈ ?

(src)="b.MAT.3.15.1"> Ut li Jesús quichak ' oc ut quixye re : -Us takabânu anakcuan xban nak tento tâuxmânk chixjunil li c ' a ' ru naxye li Dios , chan .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Tojo ' nak quixc ' uluban xch ' ôl laj Juan .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Me ante Jesús xi tqˈmaˈn te : Qbˈinchinku jaˈlin , quˈn ilxix tiˈj tuˈn tbˈant quˈn , tzeˈnkuxjo tkyaqiljo taj qMan .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Ex bˈeˈx xi ttziyin Juan .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Ut nak ac xcubsîc xha ' li Jesús , qui-el chak sa ' li ha ' .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Ut sa ' junpât quiteli li choxa chiru ut quiril li Santil Musik ' ej chanchan jun li paloma nak yô chak chi cubec sa ' xbên li Jesús.Ut qui-abîc xyâb xcux li Dios toj sa ' choxa nak quixye : -A ' an a ' in li cualal raro inban .
(src)="b.MAT.3.16.3"> Nasaho ' inch ' ôl riq ' uin , chan .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Atzaj teˈ tjatz Jesús toj aˈ , bˈeˈx xi jaqpaj kyaˈj , ex xi tkaˈyin T ‑ xew Dios , a Xewbˈaj Xjan , kyjaˈtaq tkuˈtz tzeˈnku jun palom , ex kubˈ ten tibˈaj .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Ut qui-abîc xyâb xcux li Dios toj sa ' choxa nak quixye : -A ' an a ' in li cualal raro inban .
(src)="b.MAT.3.17.2"> Nasaho ' inch ' ôl riq ' uin , chan .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Ex qˈajqˈojin jun yol toj kyaˈj .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Chiˈ kyjaluˈn : Axixpen wejiˈy Nkˈwal kˈuˈjlin wuˈn , a o jaw nskˈoˈn .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Tojo ' nak li Jesús quic ' ame ' xban li Santil Musik ' ej sa ' li chaki ch ' och ' re tâyalek ' râlenquil xban laj tza .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Tbˈajlinxiˈ ikyjo , xiˈ Jesús tuˈn tkujil Xewbˈaj Xjan tzma tojjo tzqij txˈotxˈ , jaˈ ntiˈye kynajbˈilxjal toj , tuˈn tok toj joybˈil tiˈj tuˈn tajaw il , quˈn tjoy tajaw il ttxolil , tuˈn tel tikyˈin Jesús tkawbˈil tMan .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Nak ac xbânu x-ayûn ca ' c ' âl cutan ca ' c ' âl k ' ojyîn quitz ' oca .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Otaq kubˈ tpaˈn Jesús waˈyaj kaˈwnaq qˈij ex kaˈwnaq qnikyˈin , tuˈn tnaˈn Dios .
(trg)="b.MAT.4.2.2"> Tuˈnpetziˈn , tzaj waˈyaj tiˈj .

(src)="b.MAT.4.3.1"> Ut laj tza quicuulac riq ' uin ut quixye re : -Cui tz ' akal yâl nak lâat ralal li Dios , suk ' isiheb chok ' caxlan cua li pec a ' in.-
(trg)="b.MAT.4.3.1"> Tej tok tkaˈyin tajaw il ikyjo , tzaj laqˈe tkˈatz , tuˈn tok tnikyˈbˈin toklin , exsin xi tqˈmaˈn te : Qa Kˈwaˈlbˈajxixtza te Dios , qˈmanxa kye abˈj lo , tuˈn kyok te wabˈj , quˈn manyor waˈyajx tiˈja .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Quichak ' oc li Jesús ut quixye : -Inc ' a ' tinbânu a ' an xban nak tz ' îbanbil retalil sa ' li Santil Hu : Mâcua ' ca ' aj cui ' riq ' uin li naxtzaca yo ' yo cui ' li cuînk ; riq ' uin ban li âtin li naxye li Dios .
(src)="b.MAT.4.4.2"> ( Deut .
(src)="b.MAT.4.4.3"> 8 : 3 )
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Me xi ttzaqˈwin Jesús : Kyij tzˈibˈin toj Tyol Dios , qa nya noq oˈkx tuˈn wabˈj k ‑ anqˈile texjal ; qalaˈ ex tuˈn tkyaqiljo yol , a n ‑ etz toj ttzi Dios .

(src)="b.MAT.4.5.1"> Tojo ' nak quic ' ame ' xban laj tza sa ' li santil tenamit Jerusalén ; ut coxakabâk toj takec ' sa ' xbên li rochoch li Dios .
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Tbˈajlinxiˈ ikyjo , bˈeˈx xi tiˈn tajaw il Jesús toj xjan tnam te Jerusalén .
(trg)="b.MAT.4.5.2"> Jax tkˈleˈn tzmax toj tjuchˈiljo tnejil ja te naˈbˈl Dios , a nimxix tweˈ .

(src)="b.MAT.4.6.1"> Ut laj tza quixye re : -Cui tz ' akal yâl nak lâat ralal li Dios , cut âcuib tak ' a .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Mâc ' a ' tâc ' ul xban nak jo ' ca ' in tz ' îbanbil sa ' li Santil Hu : Tixtaklaheb lix ángel châcuilbal ut riq ' uin ruk ' eb tate ' xchap re nak inc ' a ' tâtoch ' lâ cuok chiru pec .
(src)="b.MAT.4.6.3"> ( Sal .
(src)="b.MAT.4.6.4"> 91 : 11-12 )
(trg)="b.MAT.4.6.1"> Ex xi tqˈmaˈn te : Qa Kˈwaˈlbˈajxixtza te Dios , xoˈnkuxsin tibˈtza , tuˈn tkupin tzmax twutz txˈotxˈ , quˈn ikytziˈn ntqˈmaˈn Tyol Dios kyjaluˈn : Kchi tzajil tsmaˈn Dios t ‑ angel te kloltiy .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Ex kjawil qˈiˈn kyuˈn toj kyqˈobˈ , tuˈntzintla mi kyˈixbˈiˈy twiˈ abˈj .

(src)="b.MAT.4.7.1"> Ut li Jesús quichak ' oc ut quixye re : -Tz ' îbanbil ajcui ' sa ' li Santil Hu chi jo ' ca ' in : Mâtz ' âma xmilagro li Kâcua ' lâ Dios yal chi mâc ' a ' rajbal .
(src)="b.MAT.4.7.2"> ( Deut .
(src)="b.MAT.4.7.3"> 6 : 16 )
(trg)="b.MAT.4.7.1"> Me xi ttzaqˈwin Jesús : Ex ikyxjo ntqˈmaˈn toj Tyol Dios kyjaluˈn : Mi tzˈok tqˈonjiy qAjaw , a tDiosa toj joybˈil tiˈjch .

(src)="b.MAT.4.8.1"> Ut quic ' ame ' cui ' chic xban laj tza sa ' xbên jun li tzûl k ' axal najt xteram .
(src)="b.MAT.4.8.2"> Ut laj tza quixc ' ut chak chiru li Jesús chixjunil li tenamit li cuan sa ' ruchich ' och ' jo ' ajcui ' lix nimal lix lok ' al cuan chi sa ' .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Ex juntl majl , xi tiˈn tajaw il Jesús tibˈaj jun wutz , ma nimxix tweˈ , ex xi tyekˈin tajaw il tkyaqil tnam twutz txˈotxˈ te , ex tkyaqiljo qˈinimil toj .

(src)="b.MAT.4.9.1"> Ut quixye re li Jesús : -Chixjunil a ' in tinq ' ue âcue cui lâat tâcuik ' ib âcuib chicuu ut tinâlok ' oni.-
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Exsin xi tqˈmaˈntz : Kxel nqˈoˈn tkyaqiljo jniˈ chiˈ tey , qa ma kubˈ mejeˈy kˈulil nwutza .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Tojo ' nak li Jesús quichak ' oc ut quixye re : -Elen chicuu lâat aj tza , xban nak jo ' ca ' in tz ' îbanbil sa ' li Santil Hu : Li Kâcua ' lâ Dios tâlok ' oni ut ca ' aj cui ' chiru a ' an tatc ' anjelak .
(src)="b.MAT.4.10.2"> ( Deut .
(src)="b.MAT.4.10.3"> 6 : 13 )
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Me ante Jesús xi ttzaqˈwin : Laqˈexa nkˈatza , ay , satanás , a tajaw il , quˈn ikytzin ntqˈmaˈn toj Tyol Dios : Kˈuliˈn oˈkx twutz qAjaw , a tDiosa , ex noq te , tuˈn tajbˈiniych .

(src)="b.MAT.4.11.1"> Tojo ' nak quicanabâc xban laj tza ut eb li ángel que ' cuulac ut que ' c ' anjelac chiru .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Tbˈajlinxiˈ ikyjo , bˈeˈx el tpaˈn tajaw il tibˈ tiˈj Jesús .
(trg)="b.MAT.4.11.2"> Ex bˈeˈx i ul junjun angel mojilte .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Nak li Jesús quirabi resil nak laj Juan cuan chi prêxil , cô Nazaret xcuênt Galilea .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Tej tbˈinte Jesús , qa otaq kux jpuˈn Juan , a Jawsil Aˈ , toj tze , bˈeˈx xiˈ toj txˈotxˈ Galiley .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Qui-el Nazaret ut cô Capernaum .
(src)="b.MAT.4.13.2"> Ut aran quicana .
(src)="b.MAT.4.13.3"> Li tenamit a ' an cuan chire li palau sa ' xch ' och ' eb laj Zabulón ut eb aj Neftalí .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Me mix kyjaye tene toj tnam Nazaret , qalaˈ bˈeˈx xiˈ toj juntl tnam toj txˈotxˈ te Galiley , Capernaum tbˈi , jun tnam nqayin taˈ ttzi nijabˈ , toj txˈotxˈ , a xi qˈon kye tyajil qtzan Zabulón ex te qtzan Neftalí , ayeˈ tkˈwal qtzan Israel .

(src)="b.MAT.4.14.1"> A ' in quic ' ulman jo ' quixye li profeta Isaías nak quixye chi jo ' ca ' in :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Bˈajjo ikyjo , noq tuˈn tjapin bˈajjo a kubˈ ttzˈibˈin Isaías , a yolil Tyol Dios ojtxe , tej tqˈma :

(src)="b.MAT.4.15.1"> Aran sa ' xch ' och ' laj Zabulón ut sa ' xch ' och ' laj Neftalí , li cuan chire li be li naxic sa ' li palau , aran jun pac ' al li nima ' Jordán , sa ' li na ' ajej Galilea bar neque ' cuan cui ' li mâcua ' eb aj judío ,
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Ay , ttxˈotxˈ Zabulón , ex te Neftalí , a tkˈatz Nim Aˈ Jordán , ex jniˈqe iteˈk ttziyile ttxuyil aˈ tojx txˈotxˈ te Galiley , jaˈ najleqe xjal nya Judiyqe .

(src)="b.MAT.4.16.1"> li tenamit chanchan li cuanqueb sa ' k ' ojyîn xban nak inc ' a ' neque ' xnau lix yâlal .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Chanchan quicutano ' nak que ' ril nak que ' xtau li colba-ib .
(src)="b.MAT.4.16.3"> Chanchan nak cuanqueb sa ' jun na ' ajej re câmc xban lix mâqueb nak quicuulac li cutan sa ' xyânkeb .
(src)="b.MAT.4.16.4"> ( Isa .
(src)="b.MAT.4.16.5"> 9 : 1-2 )
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Ayeˈ xjal tojjo txˈotxˈ lo iteˈtaq toj qxopin toj kyanmin , me o kyli jun nim tqan tzaj .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> Ex ayeˈ najleqe tojjo txˈotxˈ , a ikyˈin kyuˈnxjal ex te kyiminch , quˈn nyakuj ntiˈtaq kyoklin .
(trg)="b.MAT.4.16.3"> Me atziˈn jaˈlin , ma kyli jun nim spikyˈin , ex jun tqan tzaj , a tzunx nqopinx .

(src)="b.MAT.4.17.1"> Chalen nak quicuulac aran , li Jesús yô chixch ' olobanquil lix yâlal ut quixye : -Chiyot ' ek ' êch ' ôl ut jalomak êc ' a ' ux xban nak cuulac re xk ' ehil nak tinq ' uehek ' sa ' incuanquil xban li Dios .
(src)="b.MAT.4.17.2"> Ut lâin chic cuânk incuanquil sa ' xbêneb li cualal inc ' ajol.-
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Atxixsiˈn ttzaj xkye taqˈin Jesús , tuˈn tyolin Tyol Dios , ex xi tqˈmaˈn : Ku tajtz tiˈj kyanmiˈn , ex ku kymeltzˈaja tukˈa qMan Dios , quˈn a Tkawbˈil Dios toj kyaˈj ma tzaj laqˈe .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Sa ' jun cutan nak coxnumek ' li Jesús chire li palau cuan Galilea , quirileb cuib li cuînk rîtz ' ineb rib .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Li jun , a ' an laj Simón .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Aj Pedro nayeman re .
(src)="b.MAT.4.18.4"> Li jun chic aj Andrés xc ' aba ' .
(src)="b.MAT.4.18.5"> Yôqueb chixq ' uebal lix yoy sa ' li palau xban nak a ' aneb aj chapol car .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Nbˈettaq Jesús ttzi Nijabˈ te Galiley , tej t ‑ xi tkaˈyin kabˈe kyiẍil , kyitzˈin kyibˈ .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Ataqtziˈn jun , Simun , a toktaq juntl tbˈi Pegr , junx tukˈa titzˈin , Andrés .
(trg)="b.MAT.4.18.3"> Tzmataq nkux kyqˈoˈn kypa toj aˈ te tzuybˈil kyiẍ ,

(src)="b.MAT.4.19.1"> Li Jesús quixye reheb : -Chinêtâke .
(src)="b.MAT.4.19.2"> Mâcua ' chic caribc têbânu .
(src)="b.MAT.4.19.3"> Êras êrîtz ' in ban chic têsic ' re te ' pâbânk , chan reheb .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> xi tqˈmaˈn Jesús kye : Chi lipeka wiˈja .
(trg)="b.MAT.4.19.2"> Quˈn ayetzin kyeˈ nchi chmoˈn kyiẍ jaˈlin , me kchi xel nxnaqˈtziˈn tzeˈn tten tuˈn tbˈant kychmoˈn xjal tuˈn kyklet .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Ut sa ' junpât que ' xcanab lix yoy ut que ' xtâke li Jesús .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Jun paqx , kyij kytzaqpiˈn kypa te tzuybˈil kyiẍ , ex i xi lipe tiˈj .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Junpât na chic quibêc li Jesús nak quixtauheb cui ' chic cuibeb li cuînk rîtz ' ineb rib .
(src)="b.MAT.4.21.2"> A ' aneb laj Jacobo ut laj Juan .
(src)="b.MAT.4.21.3"> Cuanqueb sa ' lix jucub rochben laj Zebedeo lix yucua ' eb .
(src)="b.MAT.4.21.4"> Yôqueb chixxitinquil lix yoy .
(src)="b.MAT.4.21.5"> Ut li Jesús quixbokeb re nak te ' xic chirix .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Tej kyxi laqˈe chˈintl , i xi tkaˈyin Jesús kabˈetl xjal kyitzˈin kyibˈ , ayeˈ Jacob , a toktaq juntl tbˈi Santyaw , tukˈax titzˈin , Juan , tkˈwalqe Zebedey .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> Iteˈkxtaq toj jun bark tukˈax kytata nchi slepintaq kypa te tzuybˈil kyiẍ .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> I tzaj ttxkoˈn Jesús ,

(src)="b.MAT.4.22.1"> Ut sa ' junpât que ' xcanab lix yucua ' eb ut que ' xcanab li jucub ut que ' xtâke li Jesús .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> ex bˈeˈx kyij kytzaqpiˈn kybark tukˈax kytata , ex bˈeˈx i ok lipe tiˈj .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Ut li Jesús quixbeni chixjunil li na ' ajej Galilea .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Yô chixc ' utbal lix yâlal sa ' eb li cab li neque ' xch ' utub cui ' ribeb laj judío .
(src)="b.MAT.4.23.3"> Quixch ' olob xyâlal li châbil esilal chirix lix cuanquilal li Dios .
(src)="b.MAT.4.23.4"> Ut yô chixq ' uirtesinquil chixjunil li q ' uila pây ru chi yajel ut li raylal .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Nbˈettaq Jesús toj tkyaqil txˈotxˈ te Galiley , ex nxnaqˈtzintaq kyojile junjun tnam antza kyojjo muˈẍ ja te kynaˈbˈl aj Judiy Dios .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Nyolintaq Tbˈanil Tqanil tiˈj Tkawbˈil Dios , ex nqˈanintaq tkyaqil wiq yabˈil , a otaq tzˈok lemtzˈaj kyiˈjxjal .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Quicuulac resil sa ' chixjunil li na ' ajej Siria li c ' a ' ru yô chixbânunquil li Jesús aran Galilea .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Ut que ' xc ' am riq ' uin chixjunileb li yaj .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Q ' uila pây ru lix yajeleb ut lix raylaleb .
(src)="b.MAT.4.24.4"> Cuan li toj nak ' ehin xyajeleb .
(src)="b.MAT.4.24.5"> Ut cuan li cuanqueb mâus aj musik ' ej riq ' uineb ut cuanqueb ajcui ' li sic .
(src)="b.MAT.4.24.6"> Ut li Jesús naxq ' uirtesiheb.Ut quitâkêc xbaneb li q ' uila tenamit .
(src)="b.MAT.4.24.7"> Cuan li que ' chal chak Galilea .
(src)="b.MAT.4.24.8"> Cuan li que ' chal chak Decápolis .
(src)="b.MAT.4.24.9"> Cuan li que ' chal chak Jerusalén .
(src)="b.MAT.4.24.10"> Cuan li que ' chal chak Judea jo ' ajcui ' jun pac ' al li nima ' Jordán .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> El tqanil Jesús toj tkyaqil txˈotxˈ te Siria , ex i bˈaj tzaj kyiˈnxjal kyyabˈ tukˈa noq tiˈchaqku yabˈil , ex noq tiˈchaqku kyixkˈoj , exqetziˈn tzyuˈntaq kyanmin tuˈn taqˈnil tajaw il , exqetziˈn ntzajtaq nluˈlin kyiˈj , ex jniˈ qe kox ; ex bˈeˈx i el weˈ tuˈn Jesús .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Ut quitâkêc xbaneb li q ' uila tenamit .
(src)="b.MAT.4.25.2"> Cuan li que ' chal chak Galilea .
(src)="b.MAT.4.25.3"> Cuan li que ' chal chak Decápolis .
(src)="b.MAT.4.25.4"> Cuan li que ' chal chak Jerusalén .
(src)="b.MAT.4.25.5"> Cuan li que ' chal chak Judea jo ' ajcui ' jun pac ' al li nima ' Jordán .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Nimx txqan xjal ok lipe tiˈj Jesús toj txˈotxˈ te Galiley , te txˈotxˈ Decápolis , te Jerusalén , te tkyaqil txˈotxˈ te Judey , ex kyoj txˈotxˈ jlajxi Nim Aˈ Jordán .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Ut nak quirileb li q ' uila tenamit , li Jesús quitake ' sa ' xbên jun li tzûl .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Ut nak quic ' ojla , eb li yôqueb chixtâkenquil que ' xch ' utub rib riq ' uin .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Tej tok tkaˈyin Jesús txqan xjal otaq chmet tiˈj , bˈeˈx jax twiˈ wutz , ex kubˈ qe antza .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> Me awotziˈn , a t ‑ xnaqˈtzbˈin , bˈeˈx o xi laqˈeˈy tkˈatz , ex ok qtxolin qibˈa tiˈj .

(src)="b.MAT.5.2.1"> Qui-oc chixch ' olobanquil lix yâlal chiruheb ut quixye :
(trg)="b.MAT.5.2.1"> Ex ok ten Jesús xnaqˈtzil , ex tqˈma :

(src)="b.MAT.5.3.1"> -Us xak reheb li neque ' rec ' a nak cubenak xcuanquileb xban nak eb a ' an cuânkeb chic rubel lix nimajcual cuanquilal li Dios .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ nkynaˈn toj kyanmin qa atx taj toj kychwinqil , quˈn at kyoklin tiˈj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Us xak reheb li neque ' yâbac xban xrahileb xch ' ôl xban nak eb a ' an tâc ' ojobâk xch ' ôleb .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ nkynaˈn bˈis toj kyanmin , quˈn axte Dios ktzajil qˈuqbˈin te kykˈuˈj .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Us xak reheb li tûlaneb xban nak eb a ' an te ' êchanînk re li na ' ajej li yechi ' inbil reheb xban li Dios .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ o tzˈajtz tiˈj kyanmin , quˈn kchi najal tojjo txˈotxˈ , a o tzaj ttziyin Dios kye .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Us xak reheb li te ' raj ru xbânunquil li tîquilal .
(src)="b.MAT.5.6.2"> Chanchan li te ' tz ' ocâk ut te ' chakik re .
(src)="b.MAT.5.6.3"> Us xak reheb xban nak li Dios tâtenk ' ânk reheb chixbânunquil li us .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ kyajxix tuˈn kybˈinchin a taj qMan Dios , quˈn axte Dios ktzajil oninkye tuˈn tbˈant kyuˈn .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Us xak reheb li neque ' uxtânan u xban nak eb a ' an te ' uxtânâk ruheb xban li Dios .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ nqˈaqˈin kykˈuˈj kyiˈjjo txqantl , quˈn axte Dios ktzajil qˈaqˈin tkˈuˈj kyiˈj .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Us xak reheb li tîqueb xch ' ôl xban nak eb a ' an te ' ril ru li Dios .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ o txjet il toj kyanmin , quˈn ok kylaˈbˈil Dios toj kyaˈj .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Us xak reheb li neque ' xtenk ' a ras rîtz ' in chi cuânc sa ' tuktûquil usilal xban nak eb a ' an ralal xc ' ajol li Dios te ' yehek ' reheb .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ tok tilil kyuˈn , tuˈn kymujbˈin texjal kyibˈ kyxolile , quˈn axte Dios k ‑ okil qˈonte kybˈi te kˈwalbˈaj .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Us xak reheb li neque ' rahobtesîc sa ' xc ' aba ' li tîquilal , xban nak eb a ' an cuânkeb chic rubel lix cuanquilal li Dios .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Kyˈiwlinqexixjo ayeˈ n ‑ ikyˈx yajbˈil kyuˈn , noq tuˈn nkubˈ kybˈinchin a tzˈaqle , a tzeˈnku taj Dios , quˈn at kyoklin tiˈj Tkawbˈil Dios toj kyaˈj .