# jak/Jakalteko-NT.xml.gz
# la/Latin.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Haˈ icham Abraham yeb naj rey David , haˈ yichmam Comam Jesucristo .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Hac tiˈ ye istxolal yichmam Comam hacaˈ tiˈ :
(trg)="b.MAT.1.1.1">liber generationis Iesu Christi filii David filii Abraham

(src)="b.MAT.1.2.1"> Icham Abraham , haˈ icham ismam naj Isaac , naj Isaac haˈ naj ismam naj Jacob , naj Jacob , haˈ naj ismam naj Judá yeb huntekˈanxa yuẍtaj .
(trg)="b.MAT.1.2.1">Abraham genuit Isaac Isaac autem genuit Iacob Iacob autem genuit Iudam et fratres eius

(src)="b.MAT.1.3.1"> Naj Judá , haˈ naj ismam naj Fares yeb naj Zara , haˈ xin ismiˈ ebnaj cawan̈ tuˈ haˈ ton ix Tamar .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Naj Fares haˈ naj ismam naj Esrom , naj Esrom haˈ naj ismam naj Aram .
(trg)="b.MAT.1.3.1">Iudas autem genuit Phares et Zara de Thamar Phares autem genuit Esrom Esrom autem genuit Aram

(src)="b.MAT.1.4.1"> Naj Aram , haˈ naj ismam naj Aminadab , naj Aminadab , haˈ naj ismam naj Naasón , naj Naasón , haˈ naj ismam naj Salmón .
(trg)="b.MAT.1.4.1">Aram autem genuit Aminadab Aminadab autem genuit Naasson Naasson autem genuit Salmon

(src)="b.MAT.1.5.1"> Naj Salmón , haˈ naj ismam naj Booz , wal ismiˈ naj Booz , haˈ ton ix Rahab .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Naj Booz , haˈ naj ismam naj Obed , wal ismiˈ naj Obed tuˈ , haˈ ton ix Rut .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Naj Obed , haˈ naj ismam naj Isaí .
(trg)="b.MAT.1.5.1">Salmon autem genuit Booz de Rachab Booz autem genuit Obed ex Ruth Obed autem genuit Iesse Iesse autem genuit David regem

(src)="b.MAT.1.6.1"> Naj Isaí , haˈ naj ismam naj rey David .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Haxa naj David , haˈ naj ismam naj Salomón , ismiˈ naj Salomón tuˈ xin , haˈ ton ix yixalticˈa naj Urías yet yalan̈tocanoj .
(trg)="b.MAT.1.6.1">David autem rex genuit Salomonem ex ea quae fuit Uriae

(src)="b.MAT.1.7.1"> Wal naj Salomón , haˈ naj ismam naj Roboam , naj Roboam , haˈ naj ismam naj Abías , naj Abías , haˈ naj ismam naj Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1">Salomon autem genuit Roboam Roboam autem genuit Abiam Abia autem genuit Asa

(src)="b.MAT.1.8.1"> Naj Asa , haˈ naj ismam naj Josafat , naj Josafat haˈ naj ismam naj Joram , naj Joram , haˈ naj ismam naj Uzías .
(trg)="b.MAT.1.8.1">Asa autem genuit Iosaphat Iosaphat autem genuit Ioram Ioram autem genuit Oziam

(src)="b.MAT.1.9.1"> Naj Uzías , haˈ naj ismam naj Jotam , naj Jotam , haˈ naj ismam naj Acaz , naj Acaz haˈ naj ismam naj Ezequías .
(trg)="b.MAT.1.9.1">Ozias autem genuit Ioatham Ioatham autem genuit Achaz Achaz autem genuit Ezechiam

(src)="b.MAT.1.10.1"> Naj Ezequías , haˈ naj ismam naj Manasés , naj Manasés , haˈ naj ismam naj Amón , naj Amón haˈ naj ismam naj Josías .
(trg)="b.MAT.1.10.1">Ezechias autem genuit Manassen Manasses autem genuit Amon Amon autem genuit Iosiam

(src)="b.MAT.1.11.1"> Naj Josías , haˈ naj ismam naj Jeconías yeb huntekˈanxa yuẍtaj .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Haˈ yin̈ istiempohal naj Jeconías tuˈ ilaxto ebnaj Israel preso yul con̈ob Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.11.1">Iosias autem genuit Iechoniam et fratres eius in transmigratione Babylonis

(src)="b.MAT.1.12.1"> Hayet yelti ebnaj yalan̈ yip Babilonia tuˈ xin haˈ naj Jeconías , haˈ naj ismam naj Salatiel , naj Salatiel , haˈ naj ismam naj Zorobabel .
(trg)="b.MAT.1.12.1">et post transmigrationem Babylonis Iechonias genuit Salathihel Salathihel autem genuit Zorobabel

(src)="b.MAT.1.13.1"> Naj Zorobabel , haˈ naj ismam naj Abiud , naj Abiud , haˈ naj ismam naj Eliaquim , naj Eliaquim , haˈ naj ismam naj Azor .
(trg)="b.MAT.1.13.1">Zorobabel autem genuit Abiud Abiud autem genuit Eliachim Eliachim autem genuit Azor

(src)="b.MAT.1.14.1"> Naj Azor , haˈ naj ismam naj Sadoc , naj Sadoc haˈ naj ismam naj Aquim , haxa naj Aquim , haˈ naj ismam naj Eliud .
(trg)="b.MAT.1.14.1">Azor autem genuit Saddoc Saddoc autem genuit Achim Achim autem genuit Eliud

(src)="b.MAT.1.15.1"> Naj Eliud , haˈ naj ismam naj Eleazar , naj Eleazar , haˈ naj ismam naj Matán , haxa naj Matán , haˈ naj ismam naj Jacob .
(trg)="b.MAT.1.15.1">Eliud autem genuit Eleazar Eleazar autem genuit Matthan Matthan autem genuit Iacob

(src)="b.MAT.1.16.1"> Naj Jacob , haˈ naj ismam naj José , naj José tuˈ haˈ naj yichamil ix María .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Ix María tuˈ haˈ ix ismiˈ Comam Jesús , haˈ ton Comam Cristo .
(trg)="b.MAT.1.16.1">Iacob autem genuit Ioseph virum Mariae de qua natus est Iesus qui vocatur Christus

(src)="b.MAT.1.17.1"> Wal xin ay can̈lahon̈wan̈ mame yin̈ istxolal yichmam Comam Jesucristo chiichiti yin̈ icham Abraham masanta yin̈ naj rey David .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Tzujanilo yinta naj rey David tuˈ yichipaxti can̈lahon̈wan̈ mame istxolal yichmam Comam masanta yet yilaxto ebnaj Israel preso bey Babilonia .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Tzujanxa yet yilaxto ebnaj Israel preso yul con̈ob Babilonia tuˈ yichipaxti can̈lahon̈wan̈xa ebnaj mame yin̈ istxolal yichmam Comam Jesucristo masanto yin̈ istiempohal yet ispitzcˈa Comam .
(trg)="b.MAT.1.17.1">omnes ergo generationes ab Abraham usque ad David generationes quattuordecim et a David usque ad transmigrationem Babylonis generationes quattuordecim et a transmigratione Babylonis usque ad Christum generationes quattuordecim

(src)="b.MAT.1.18.1"> Hac tiˈ ye istzotiˈal yin̈ yet ispitzcˈa Comam Jesucristo .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Wal ix María takˈwebilxa yu ix ismohyi yeb naj José , yajaˈ yet maẍto chiyikˈ isba , ispitzcˈatiˈ nichˈan unin yin̈ ix yu yip Comam Espíritu Santo .
(trg)="b.MAT.1.18.1">Christi autem generatio sic erat cum esset desponsata mater eius Maria Ioseph antequam convenirent inventa est in utero habens de Spiritu Sancto

(src)="b.MAT.1.19.1"> Wal naj José waxan̈ca caw yijem naj tet isley naj Moisés , yajaˈ mach isje iscˈul naj iskˈanaˈ yin̈ ix María tuˈ , yoc yin̈ isnabal naj isbejnicano ix yin̈ ewantajil .
(trg)="b.MAT.1.19.1">Ioseph autem vir eius cum esset iustus et nollet eam traducere voluit occulte dimittere eam

(src)="b.MAT.1.20.1"> Hayet lan̈an yecˈ huneˈ tuˈ yin̈ isnabal naj , isyeni isba huneˈ yángel Comam Dios tet naj yul iswayic ; yalni naj ángel tuˈ hacaˈ tiˈ : ― José , hach titnajach yin̈ yuninal naj rey David , mach chinanon hacˈul hamohyi yeb ix María , yuto haˈ nichˈan unin ijbilico yu ix yet Comam Espíritu Santo .
(trg)="b.MAT.1.20.1">haec autem eo cogitante ecce angelus Domini in somnis apparuit ei dicens Ioseph fili David noli timere accipere Mariam coniugem tuam quod enim in ea natum est de Spiritu Sancto est

(src)="b.MAT.1.21.1"> Nichˈan unin chipitzcˈa tuˈ , Jesús chawaco isbihoj , yuto haˈ naj chicolnilti yet con̈ob yalan̈ ismul , ẍi naj ángel .
(trg)="b.MAT.1.21.1">pariet autem filium et vocabis nomen eius Iesum ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum

(src)="b.MAT.1.22.1"> Hac tuˈ yu yijni isba tzet yalcano Comam Dios tet huneˈ ischejab yet payat , yet istzˈibn̈encano hacaˈ tiˈ :
(trg)="b.MAT.1.22.1">hoc autem totum factum est ut adimpleretur id quod dictum est a Domino per prophetam dicentem

(src)="b.MAT.1.23.1"> Ay huneˈ ix kˈopo maẍto hunu winaj chikˈle , yajaˈ chipitzcˈati nichˈan winaj unin yin̈ ix , nichˈan unin chipitzcˈa tuˈ Emanuel chiyij isbi , ẍiayoj .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Emanuel , haˈ chaliloj ayco Comam Dios coxol .
(trg)="b.MAT.1.23.1">ecce virgo in utero habebit et pariet filium et vocabunt nomen eius Emmanuhel quod est interpretatum Nobiscum Deus

(src)="b.MAT.1.24.1"> Lahwi tuˈ yel iswayan̈ naj José , isyijen naj yin̈ tzet yal yángel Comam Dios , ismohyi naj yeb ix María .
(trg)="b.MAT.1.24.1">exsurgens autem Ioseph a somno fecit sicut praecepit ei angelus Domini et accepit coniugem suam

(src)="b.MAT.1.25.1"> Yajaˈ mach ishunba isba masanto yet ispitzcˈa nichˈan yunin ix .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Haˈ nichˈan unin pitzcˈa tuˈ xin , Jesús yaco naj isbihoj .
(trg)="b.MAT.1.25.1">et non cognoscebat eam donec peperit filium suum primogenitum et vocavit nomen eius Iesum

(src)="b.MAT.2.1.1"> Bey yul con̈ob Belén ayco yul ismajul txˈotxˈ Judea , haˈ tuˈ pitzcˈa nichˈan Jesús .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Yet huneˈ tiempohal tuˈ haˈ naj Herodes ayco isreyalo txˈotxˈ Judea .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Ay xin huntekˈan ebnaj caw ay ishelanil chicuyni yin̈ tzettaj ye txˈumel , ispeto ebnaj yin̈ yetcˈulal bay chiahilo tzˈayic .
(src)="b.MAT.2.1.4"> Yet yapni ebnaj bey con̈ob Jerusalén ,
(trg)="b.MAT.2.1.1">cum ergo natus esset Iesus in Bethleem Iudaeae in diebus Herodis regis ecce magi ab oriente venerunt Hierosolymam

(src)="b.MAT.2.2.1"> iskˈamben ebnaj : ― ¿ Baytuˈwal ay huneˈ naj nichˈan xapitzcˈahi , naj chioc isreyalo anma Israel tiˈ ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Jilan̈ yahilo huneˈ txˈumel yin̈ yetcˈulal bay chiahilo tzˈayic , haˈ xin akˈni cotxumulojan̈ tato xapitzcˈa naj .
(src)="b.MAT.2.2.3"> Yuxin macon̈titan̈ jikˈayo cobahan̈ tet naj , ẍi ebnaj .
(trg)="b.MAT.2.2.1">dicentes ubi est qui natus est rex Iudaeorum vidimus enim stellam eius in oriente et venimus adorare eum

(src)="b.MAT.2.3.1"> Yet yaben naj rey Herodes huneˈ tuˈ , caw somchacan̈ yul iswiˈ naj yeb sunil anma ay yul con̈ob Jerusalén .
(trg)="b.MAT.2.3.1">audiens autem Herodes rex turbatus est et omnis Hierosolyma cum illo

(src)="b.MAT.2.4.1"> Yuxin yawte naj Herodes tuˈ ebnaj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote Israel , yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés ; iskˈamben naj tet ebnaj : ― ¿ Baytaxca tuˈ chipitzcˈa naj Cristo ? ẍi naj .
(trg)="b.MAT.2.4.1">et congregans omnes principes sacerdotum et scribas populi sciscitabatur ab eis ubi Christus nasceretur

(src)="b.MAT.2.5.1"> Istakˈwi ebnaj tet naj : ― Yul con̈ob Belén yul ismajul Judea chipitzcˈa naj , yuto hac tuˈ yu istzˈibn̈elaxcanayo yul Yum Comam Dios yu huneˈ ischejab yet payat , bay chal hacaˈ tiˈ :
(trg)="b.MAT.2.5.1">at illi dixerunt ei in Bethleem Iudaeae sic enim scriptum est per prophetam

(src)="b.MAT.2.6.1"> Con̈ob Belén , haˈ caw nichˈanchˈan sata hunuxa con̈ob ay yul ismajul txˈotxˈ Judea , yajaˈ caw ecˈbalto yelapno ye sata huntekˈan con̈ob tuˈ , yuto haˈ bey tuˈ chipitzcˈa huneˈ naj yahaw .
(src)="b.MAT.2.6.2"> Haˈ naj xin chioc tan̈eno con̈ob Israel , ẍiayoj , ẍi ebnaj .
(trg)="b.MAT.2.6.1">et tu Bethleem terra Iuda nequaquam minima es in principibus Iuda ex te enim exiet dux qui reget populum meum Israhel

(src)="b.MAT.2.7.1"> Lahwi tuˈ xin , yawten naj rey Herodes ebnaj mago yin̈ ewantajil , yoc naj iskˈambeno tet ebnaj yin̈ tzet tiempohal isye isba huneˈ txˈumel tuˈ tet ebnaj .
(trg)="b.MAT.2.7.1">tunc Herodes clam vocatis magis diligenter didicit ab eis tempus stellae quae apparuit eis

(src)="b.MAT.2.8.1"> Lahwi tuˈ xin ischejnito naj Herodes tuˈ ebnaj bey con̈ob Belén , yalni naj tet ebnaj : ― Asiwe bey Belén tuˈ , caw xin chekˈambe yin̈ tzet caw ye nichˈan unin tuˈ .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Lahwi yilcha naj heyu cat heyul heyalno wetan cat intopaxojan winayo inbahan tet naj , ẍi naj .
(trg)="b.MAT.2.8.1">et mittens illos in Bethleem dixit ite et interrogate diligenter de puero et cum inveneritis renuntiate mihi ut et ego veniens adorem eum

(src)="b.MAT.2.9.1"> Lahwi yalni naj Herodes huneˈ tuˈ isto ebnaj .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Wal huneˈ txˈumel yil ebnaj yin̈ yetcˈulal bay chiahilo tzˈayic babel sata ebnaj , yoc lin̈no bay ay nichˈan Jesús tuˈ .
(trg)="b.MAT.2.9.1">qui cum audissent regem abierunt et ecce stella quam viderant in oriente antecedebat eos usque dum veniens staret supra ubi erat puer

(src)="b.MAT.2.10.1"> Hayet yilni ebnaj huneˈ txˈumel tuˈ caw tzalacan̈ ebnaj .
(trg)="b.MAT.2.10.1">videntes autem stellam gavisi sunt gaudio magno valde

(src)="b.MAT.2.11.1"> Hayet yapni ebnaj xin yocto ebnaj yul n̈a .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Yilni ebnaj nichˈan neneˈ tuˈ yeb ismiˈ , yay jahno ebnaj sata nichˈan neneˈ tuˈ , yalni ebnaj cˈulla tzotiˈ yin̈ .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Lahwi tuˈ ishajni ebnaj iscˈuwanbal , yakˈni ebnaj chˈen oro , yeb teˈ pom , yeb huntekˈan an̈ caw xukˈ sam chiyij mirra sabehal tet nichˈan Jesús tuˈ .
(trg)="b.MAT.2.11.1">et intrantes domum invenerunt puerum cum Maria matre eius et procidentes adoraverunt eum et apertis thesauris suis obtulerunt ei munera aurum tus et murram

(src)="b.MAT.2.12.1"> Yajaˈ xin hallax tet ebnaj yul iswayic tato matxa chˈecˈ ebnaj yalaˈ tet naj rey Herodes yin̈ nichˈan Jesús tuˈ , yuxin nan behalxa bay to ebnaj yet ispaxto ebnaj bey iscon̈ob .
(trg)="b.MAT.2.12.1">et responso accepto in somnis ne redirent ad Herodem per aliam viam reversi sunt in regionem suam

(src)="b.MAT.2.13.1"> Haxa yet xapaxto ebnaj mago hulicˈo ilno nichˈan Jesús , isyeni isba huneˈ yángel Comam Dios tet naj José yul iswayic , yalni naj ángel tuˈ : ― Ahan̈wano yin̈ an̈e , ito nichˈan unin tiˈ yeb ismiˈ cat hato bey Egipto .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Wal haweh bey tuˈ masanto haninan chiwalan tawet bakˈin chachmeltzohi , yuto chati naj Herodes issayomal nichˈan unin tiˈ cat ispotxˈni naj yalni , ẍi naj ángel tet naj José .
(trg)="b.MAT.2.13.1">qui cum recessissent ecce angelus Domini apparuit in somnis Ioseph dicens surge et accipe puerum et matrem eius et fuge in Aegyptum et esto ibi usque dum dicam tibi futurum est enim ut Herodes quaerat puerum ad perdendum eum

(src)="b.MAT.2.14.1"> Lahwi tuˈ yahwano naj José , yinito naj nichˈan Jesús tuˈ , isto naj yin̈ isbel yeb ix María bey Egipto yin̈ akˈbalil .
(trg)="b.MAT.2.14.1">qui consurgens accepit puerum et matrem eius nocte et recessit in Aegyptum

(src)="b.MAT.2.15.1"> Haˈ bey tuˈ xin ehayo naj yeb ix masanto cam naj rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Hac tuˈ yu yijnicano isba tzet halbilcano yu Comam Dios tet huneˈ ischejab yet payat yet istzˈibn̈encano naj hacaˈ tiˈ : “ Bey Egipto chiwawteti Incˈaholan , ” ẍiayoj .
(trg)="b.MAT.2.15.1">et erat ibi usque ad obitum Herodis ut adimpleretur quod dictum est a Domino per prophetam dicentem ex Aegypto vocavi filium meum

(src)="b.MAT.2.16.1"> Hayet yilni naj rey Herodes tato matxa ecˈ ebnaj mago yalaˈ tet naj yin̈ naj nichˈan Jesús , caw tit ishowal naj yuto etli ebnaj yin̈ naj yabe .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Ischejni naj potxˈlaxo sunil niẍte winaj unin , neneˈ masanta niẍte yin̈ cab habil ay yul con̈ob Belén yeb huntekˈanxa con̈ob ayco yin̈ ishoyanil , yuto hac tuˈ chielico istiempohal yin̈ tzet yal ebnaj mago tet naj .
(trg)="b.MAT.2.16.1">tunc Herodes videns quoniam inlusus esset a magis iratus est valde et mittens occidit omnes pueros qui erant in Bethleem et in omnibus finibus eius a bimatu et infra secundum tempus quod exquisierat a magis

(src)="b.MAT.2.17.1"> Hac tuˈ yu yijnicano isba tzet tzˈibn̈ebilcano yu naj Jeremías , huneˈ ischejab Comam Dios yet payat bay chala :
(trg)="b.MAT.2.17.1">tunc adimpletum est quod dictum est per Hieremiam prophetam dicentem

(src)="b.MAT.2.18.1"> Abelax huneˈ aw yul con̈ob Ramá , caw ay okˈil yeb nimeta biscˈulal .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Haˈ ton ix Raquel chiokˈ yin̈ej yunin , machi xin chisje ix chiakˈlax isnimanbal iscˈul ix , yuto camnaxa ej yunin ix tuˈ , ẍiayoj .
(trg)="b.MAT.2.18.1">vox in Rama audita est ploratus et ululatus multus Rachel plorans filios suos et noluit consolari quia non sunt

(src)="b.MAT.2.19.1"> Haxa yet xacam naj rey Herodes , isyeni isba huneˈ yángel Comam Dios tet naj José yul iswayic bey Egipto , yalni naj ángel tuˈ :
(trg)="b.MAT.2.19.1">defuncto autem Herode ecce apparuit angelus Domini in somnis Ioseph in Aegypto

(src)="b.MAT.2.20.1"> ― Ahan̈wanoj cat hameltzo yeb nichˈan unin tiˈ yeb ismiˈ bey hacon̈ob Israel , yuto xacam ebnaj ochen potxˈno camo nichˈan unin tiˈ , ẍi naj ángel .
(trg)="b.MAT.2.20.1">dicens surge et accipe puerum et matrem eius et vade in terram Israhel defuncti sunt enim qui quaerebant animam pueri

(src)="b.MAT.2.21.1"> Haxa yet yaben naj José huneˈ tuˈ yahwano naj , yinito naj naj nichˈan Jesús tuˈ yeb ismiˈ , ispaxti naj sat txˈotxˈ Israel hunelxa .
(trg)="b.MAT.2.21.1">qui surgens accepit puerum et matrem eius et venit in terram Israhel

(src)="b.MAT.2.22.1"> Yajaˈ yabelo naj tato naj Arquelao , iscˈahol naj rey Herodes tuˈ oc reyalo selelo bey Judea , yuxin xiw naj yapni bey tuˈ .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Yajaˈ xin hallax tet naj yul iswayic yu Comam Dios tato chito naj yul ismajul Galilea .
(trg)="b.MAT.2.22.1">audiens autem quod Archelaus regnaret in Iudaea pro Herode patre suo timuit illo ire et admonitus in somnis secessit in partes Galilaeae

(src)="b.MAT.2.23.1"> Yet yapni naj bey tuˈ yehayo naj yeb ix María yeb naj nichˈan Jesús yul con̈ob Nazaret .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Hac tuˈ yu yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano yu ebnaj ischejab Comam Dios yet payat bay chala tato nazareno chihallax yin̈ Comam Jesús .
(trg)="b.MAT.2.23.1">et veniens habitavit in civitate quae vocatur Nazareth ut adimpleretur quod dictum est per prophetas quoniam Nazareus vocabitur

(src)="b.MAT.3.1.1"> Yet huneˈ tiempohal tuˈ xin apni naj Juan anican̈ haˈ iswiˈ anma bey txˈotxˈ desierto , yul ismajul Judea .
(trg)="b.MAT.3.1.1">in diebus autem illis venit Iohannes Baptista praedicans in deserto Iudaeae

(src)="b.MAT.3.2.1"> Yalni naj tet anma apni bey tuˈ : ― Bejwecano hewatxˈen istxˈojal , yuto yocxa Comam Dios ay yul satcan̈ yahawo teyin̈ , ẍi naj .
(trg)="b.MAT.3.2.1">et dicens paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum

(src)="b.MAT.3.3.1"> Haˈ ton yin̈ naj Juan tiˈ bay yal naj Isaías , huneˈ ischejab Comam Dios yet payat , yet istzˈibn̈encano naj hacaˈ tiˈ : Ay huneˈ naj chiawi yin̈ caw ip bey huneˈ txˈotxˈ desierto , chalni naj : “ Watxˈeweco heyanma yuto chihul Comam Dios Jahawil .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Hacaˈ chu istoholban̈elax hunu beh yet chihul hunu naj jahaw , hac tuˈ cheyute hayanma , ” ẍi naj , ẍi yul Yum Comam Dios .
(trg)="b.MAT.3.3.1">hic est enim qui dictus est per Esaiam prophetam dicentem vox clamantis in deserto parate viam Domini rectas facite semitas eius

(src)="b.MAT.3.4.1"> Wal naj Juan tuˈ , xil noˈ camello watxˈebilayo xilo iskˈap naj , tzˈum noˈ xin ayco istxˈambalo naj .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Haˈ tzet chislo naj haˈ ton noˈ niẍte nokˈ hacaˈ noˈ litˈ yeb noˈ cab ay xolaj telaj .
(trg)="b.MAT.3.4.1">ipse autem Iohannes habebat vestimentum de pilis camelorum et zonam pelliciam circa lumbos suos esca autem eius erat lucustae et mel silvestre

(src)="b.MAT.3.5.1"> Hantan̈e xin anma yul con̈ob Jerusalén yeb yul ismajul Judea , yebpaxo anma ayayo istila haˈ niman Jordán apni abeno tzet yal naj .
(trg)="b.MAT.3.5.1">tunc exiebat ad eum Hierosolyma et omnis Iudaea et omnis regio circa Iordanen

(src)="b.MAT.3.6.1"> Yet chalnati anma ismul xin , cat yahcano haˈ iswiˈ yu naj Juan yul haˈ niman Jordán .
(trg)="b.MAT.3.6.1">et baptizabantur in Iordane ab eo confitentes peccata sua

(src)="b.MAT.3.7.1"> Hayet yilni naj Juan tato txˈiˈal ebnaj fariseo yeb ebnaj saduceo apni iscˈatan̈ yu yah haˈ iswiˈ , yalni naj tet ebnaj : ― Hex tiˈ caw hacaˈtan̈e heyicˈal heba yeb noˈ laba , caw helanex hecolni heba .
(src)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Mac halni teyet ta yun̈e chˈah haˈ hewiˈ yuxin chexcolcha tet huneˈ isyaˈtajil chati Comam Dios ?
(trg)="b.MAT.3.7.1">videns autem multos Pharisaeorum et Sadducaeorum venientes ad baptismum suum dixit eis progenies viperarum quis demonstravit vobis fugere a futura ira

(src)="b.MAT.3.8.1"> Tato caw yeli xaheyacano sunilal istxˈojal , yilal heyenilo yu iscˈulal chewatxˈe .
(trg)="b.MAT.3.8.1">facite ergo fructum dignum paenitentiae

(src)="b.MAT.3.9.1"> Tajca chetxum hacaˈ tiˈ : “ Han̈on̈tiˈan̈ jichmaman̈ ye icham Abraham , yuxin xacon̈colchahan̈ yalan̈ isyaˈtajil chatiˈ Comam Dios , tajca quexchi .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Wal xin chiwalan teyet , tato choche Comam Dios chu yanico Comam huntekˈan chˈen chˈen tiˈ yuninalo icham Abraham heseleloj .
(trg)="b.MAT.3.9.1">et ne velitis dicere intra vos patrem habemus Abraham dico enim vobis quoniam potest Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae

(src)="b.MAT.3.10.1"> Cawilxa yeti huneˈ isyaˈtajil chati Comam Dios , lahan hacaˈ yet yocxa chˈen eche yich xeˈ hunu te teˈ yu istzˈocˈlaxayo teˈ .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Yuxin sunil te teˈ mach cˈulo issatni chitzocˈlaxayo teˈ cat iskˈojlaxto teˈ yul kˈaˈ .
(trg)="b.MAT.3.10.1">iam enim securis ad radicem arborum posita est omnis ergo arbor quae non facit fructum bonum exciditur et in ignem mittitur

(src)="b.MAT.3.11.1"> Yin̈ caw yeli hanintiˈan han̈e ha haˈ chiwakˈan yahbalo haˈ hewiˈ yun̈e isyenicanilo isba tato caw yeli xahebejcano istxˈojal .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Yaj ay huneˈ naj tzujan yul wintajan , naj tuˈ chiyacan̈ naj haˈ hewiˈ , yaj yu iskˈakˈal yip Comam Espíritu Santo .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Haˈ naj tuˈ caw ecˈbalcano yelapno ye naj insatajan , walinan xin caw matzet welapnojan chiwabehan , nitam intˈun̈nihan isxan̈ab naj .
(trg)="b.MAT.3.11.1">ego quidem vos baptizo in aqua in paenitentiam qui autem post me venturus est fortior me est cuius non sum dignus calciamenta portare ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et igni

(src)="b.MAT.3.12.1"> Naj chul tuˈ lahan naj hacaˈ hunu naj chixunilo iskˈal ixim trigo , nan chakˈ naj ixim sat , nan chakˈpaxo naj ixim yoj , wal ixim sat tuˈ chiscˈubato naj ixim yul iscˈun̈a , haxa ixim yoj tuˈ xin chiskˈojto naj ixim xol kˈa kˈaˈ mach istan̈bal , ” ẍi naj Juan tuˈ .
(trg)="b.MAT.3.12.1">cuius ventilabrum in manu sua et permundabit aream suam et congregabit triticum suum in horreum paleas autem conburet igni inextinguibili

(src)="b.MAT.3.13.1"> Yet huneˈ tiempohal tuˈ el Comam Jesús bey Galilea , isto Comam istiˈ haˈ niman Jordán iscˈatan̈ naj Juan , yu yah haˈ iswiˈ Comam yu naj .
(trg)="b.MAT.3.13.1">tunc venit Iesus a Galilaea in Iordanen ad Iohannem ut baptizaretur ab eo

(src)="b.MAT.3.14.1"> Wal naj Juan tuˈ mach chisje naj yakˈaˈcan̈ haˈ iswiˈ Comam .
(src)="b.MAT.3.14.2"> Yalni naj tet Comam : ― Machoj , wal xin haˈ hawet hach yilal hawanican̈ haˈ inwiˈan , maẍtajach chachhul incˈatan̈an yu wanican̈an haˈ hawiˈ , ẍi naj .
(trg)="b.MAT.3.14.1">Iohannes autem prohibebat eum dicens ego a te debeo baptizari et tu venis ad me

(src)="b.MAT.3.15.1"> Yajaˈ takˈwi Comam tet naj : ― Mach chu haman̈cˈon huneˈ tiˈ , wal xin yilal coyijen tzet chal Comam Dios , ẍi Comam .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Hac tuˈ xin yu isyijen naj Juan yanican̈ haˈ iswiˈ Comam Jesús .
(trg)="b.MAT.3.15.1">respondens autem Iesus dixit ei sine modo sic enim decet nos implere omnem iustitiam tunc dimisit eum

(src)="b.MAT.3.16.1"> Yet lahwi yah haˈ iswiˈ Comam tuˈ , yahti Comam xol haˈ , yin̈n̈ena tuˈ ishajni isba satcan̈ .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Yilni Comam yayilo Comam Espíritu Santo yiban̈ hacaˈ hunu noˈ cuwis .
(trg)="b.MAT.3.16.1">baptizatus autem confestim ascendit de aqua et ecce aperti sunt ei caeli et vidit Spiritum Dei descendentem sicut columbam venientem super se

(src)="b.MAT.3.17.1"> Yabelax huneˈ yul nukˈe satcan̈ , halni hacaˈ tiˈ : ― Haˈ naj tiˈ Incˈaholan , caw xahan ay wuhan , caw chintzalahan yin̈ naj , ẍiaytij .
(trg)="b.MAT.3.17.1">et ecce vox de caelis dicens hic est Filius meus dilectus in quo mihi conplacui

(src)="b.MAT.4.1.1"> Lahwi tuˈ yilaxto Comam Jesús yu Comam Espíritu Santo bey txˈotxˈ desierto yu yilwelax Comam yu naj matzwalil .
(trg)="b.MAT.4.1.1">tunc Iesus ductus est in desertum ab Spiritu ut temptaretur a diabolo

(src)="b.MAT.4.2.1"> Caw xin yulbal cawina tzˈayic yeb cawina akˈbal mach waˈ Comam , lahwi tuˈ isn̈ohchacan̈ .
(trg)="b.MAT.4.2.1">et cum ieiunasset quadraginta diebus et quadraginta noctibus postea esuriit

(src)="b.MAT.4.3.1"> Yapni naj matzwalil yilweno Comam , yalni naj tet Comam : ― Ta yeli Iscˈahol Dios hawehi , hal tet huntekˈan chˈen chˈen tiˈ meltzojabico chˈen wahil , ẍi naj .
(trg)="b.MAT.4.3.1">et accedens temptator dixit ei si Filius Dei es dic ut lapides isti panes fiant

(src)="b.MAT.4.4.1"> Istakˈwi Comam tet naj : ― Wal xin tzˈibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios tato maẍn̈etaj yu tzet chicolo yuxin ay cokˈinal , to yupaxo Istzotiˈ Comam , ẍiayoj , ẍi Comam tet naj .
(trg)="b.MAT.4.4.1">qui respondens dixit scriptum est non in pane solo vivet homo sed in omni verbo quod procedit de ore Dei

(src)="b.MAT.4.5.1"> Lahwi tuˈ yinito naj matzwalil Comam yul con̈ob Jerusalén , iscon̈ob Comam Dios , yinato naj Comam yin̈ iswiˈ yatut Comam bey tuˈ ,
(trg)="b.MAT.4.5.1">tunc adsumit eum diabolus in sanctam civitatem et statuit eum supra pinnaculum templi

(src)="b.MAT.4.6.1"> yalni naj tet Comam : ― Tato caw yeli Iscˈahol Dios hawehi kˈojayto haba bey tiˈ , yuto tzˈibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios hacaˈ tiˈ : Chakˈati Comam Dios yángel chachistan̈eˈ yun̈e mach chaẍischayo ebnaj sat txˈotxˈ , haxinwal mach chilahwi hawoj yin̈ chˈen chˈen , ẍiayoj , ẍi naj .
(trg)="b.MAT.4.6.1">et dixit ei si Filius Dei es mitte te deorsum scriptum est enim quia angelis suis mandabit de te et in manibus tollent te ne forte offendas ad lapidem pedem tuum

(src)="b.MAT.4.7.1"> Istakˈwi Comam Jesús tet naj : ― Tzˈibn̈ebilpaxcanayo yul Yum Comam Dios hacaˈ tiˈ : “ Mach chinheyacojan yin̈ ilwebal yuto Heyahawil yeb heDiosal wehan , ” ẍiayoj , ẍi Comam .
(trg)="b.MAT.4.7.1">ait illi Iesus rursum scriptum est non temptabis Dominum Deum tuum

(src)="b.MAT.4.8.1"> Lahwi tuˈ yinito naj Comam yin̈ iswiˈ huneˈ witz caw nahat yecanocan̈ , isyeni naj sunilej con̈ob ay yul sat yiban̈kˈinal tiˈ yeb iskˈalomal con̈ob tuˈ tet Comam .
(trg)="b.MAT.4.8.1">iterum adsumit eum diabolus in montem excelsum valde et ostendit ei omnia regna mundi et gloriam eorum

(src)="b.MAT.4.9.1"> Yalni naj tet Comam : ― Sunil huntekˈan chawil tiˈ chiwakˈan tawet , yaj tato chaẍay jahno insatajan cat hawinayo haba wetan , ẍi naj tet Comam .
(trg)="b.MAT.4.9.1">et dixit illi haec tibi omnia dabo si cadens adoraveris me

(src)="b.MAT.4.10.1"> Istakˈwi Comam : ― Ach matzwalil hitzan̈ilo incˈatan̈an yuto chal yul Yum Comam Dios hacaˈ tiˈ : “ Iweyo heba tet Comam Dios yuto Heyahawil yeb heDiosal ye Comam , han̈e tet Comam xin cheyije tzet chala , ” ẍiayoj , ẍi Comam .
(trg)="b.MAT.4.10.1">tunc dicit ei Iesus vade Satanas scriptum est Dominum Deum tuum adorabis et illi soli servies

(src)="b.MAT.4.11.1"> Yet yalni Comam Jesús hacaˈ tuˈ isbejnicano naj Comam , yapni huntekˈan ebnaj ángel colwal yin̈ Comam .
(trg)="b.MAT.4.11.1">tunc reliquit eum diabolus et ecce angeli accesserunt et ministrabant ei

(src)="b.MAT.4.12.1"> Hayet yaben Comam Jesús tato alaxicto naj Juan anican̈ haˈ iswiˈ anma yul preso , isto Comam yul ismajul Galilea .
(trg)="b.MAT.4.12.1">cum autem audisset quod Iohannes traditus esset secessit in Galilaeam

(src)="b.MAT.4.13.1"> Yajaˈ xin mach cancano Comam yul con̈ob Nazaret , wal xin to Comam yul con̈ob Capernaum , haˈ tuˈ xin ehayo Comam .
(src)="b.MAT.4.13.2"> Huneˈ con̈ob tuˈ ayayo istiˈ haˈ mar Galilea , txˈotxˈ chiyij Zabulón yeb Neftalí .
(trg)="b.MAT.4.13.1">et relicta civitate Nazareth venit et habitavit in Capharnaum maritimam in finibus Zabulon et Nepthalim

(src)="b.MAT.4.14.1"> Hac tuˈ yu yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano yu naj Isaías , ischejab Comam Dios yet payat , bay chala :
(trg)="b.MAT.4.14.1">ut adimpleretur quod dictum est per Esaiam prophetam

(src)="b.MAT.4.15.1"> Txˈotxˈ Zabulón yeb txˈotxˈ Neftalí , txˈotxˈ ayicˈto satacˈto haˈ Jordán , txˈotxˈ ayayo istiˈ haˈ mar , yul ismajul txˈotxˈ Galilea bay ay txˈiˈal anma mach Israeloj .
(trg)="b.MAT.4.15.1">terra Zabulon et terra Nepthalim via maris trans Iordanen Galilaeae gentium

(src)="b.MAT.4.16.1"> Huntekˈan anma tuˈ ayticˈaco xol kˈejholo yajaˈ wal tinan̈ xin xaapni issajilkˈinal tet .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Huntekˈan anma tuˈ iscambalxaticˈa , yajaˈ wal tinan̈ xaapni issajilkˈinal yakˈlobal yanma , ẍiayoj .
(trg)="b.MAT.4.16.1">populus qui sedebat in tenebris lucem vidit magnam et sedentibus in regione et umbra mortis lux orta est eis

(src)="b.MAT.4.17.1"> Haˈ bey tuˈ xin ichico Comam Jesús yalnicˈo Istzotiˈ Comam Dios , chalni Comam : ― Bejwecano hewatxˈen istxˈojal yuto yocxa Comam Dios ay yul satcan̈ Yahawo teyin̈ , ẍi Comam .
(trg)="b.MAT.4.17.1">exinde coepit Iesus praedicare et dicere paenitentiam agite adpropinquavit enim regnum caelorum

(src)="b.MAT.4.18.1"> Hayet lan̈an isbelwi Comam Jesús istiˈ haˈ lago Galilea , yapni Comam iscˈatan̈ cawan̈ ebnaj ikˈomati cay , lan̈an yanayto ebnaj ishacˈ chiinahti noˈ cay xol haˈ .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Ebnaj cawan̈ tiˈ yuẍta isba ebnaj , haˈ ton naj Simón , naj chihallaxpaxo Pedro , yeb xin naj Andrés .
(trg)="b.MAT.4.18.1">ambulans autem iuxta mare Galilaeae vidit duos fratres Simonem qui vocatur Petrus et Andream fratrem eius mittentes rete in mare erant enim piscatores

(src)="b.MAT.4.19.1"> Yalni Comam tet ebnaj : ― Ocan̈we tzujno wintajan , wal tinan̈ haxa anma chexoc heyikˈahtij cat yoc yul inkˈaban , ẍi Comam .
(trg)="b.MAT.4.19.1">et ait illis venite post me et faciam vos fieri piscatores hominum

(src)="b.MAT.4.20.1"> Yet yaben ebnaj yalni Comam hacaˈ tuˈ , isbejnicano ebnaj ishacˈ , yoc tzujno ebnaj yinta Comam .
(trg)="b.MAT.4.20.1">at illi continuo relictis retibus secuti sunt eum

(src)="b.MAT.4.21.1"> Haniqˈuixto chito Comam Jesús xin yilnipaxo Comam cawan̈xa ebnaj yuẍta isba , haˈ ton naj Jacobo yeb naj Juan , ebnaj iscˈahol icham Zebedeo .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Ayahto ebnaj yul isbarco yeb ismam tuˈ , lan̈an xin isbujni ebnaj ishacˈ .
(src)="b.MAT.4.21.3"> Yalnipaxo Comam tet ebnaj tato chioc tzujno ebnaj yinta Comam .
(trg)="b.MAT.4.21.1">et procedens inde vidit alios duos fratres Iacobum Zebedaei et Iohannem fratrem eius in navi cum Zebedaeo patre eorum reficientes retia sua et vocavit eos

(src)="b.MAT.4.22.1"> Yet yaben ebnaj huneˈ tuˈ yanicano ebnaj isbarco yeb ismam , yoc tzujno ebnaj yinta Comam .
(trg)="b.MAT.4.22.1">illi autem statim relictis retibus et patre secuti sunt eum

(src)="b.MAT.4.23.1"> Caw sunil yul ismajul Galilea ecˈ Comam Jesús , iscuyni Comam anma yul hunun iscapilla ebnaj Israel , yalni Comam tzotiˈ cˈul yin̈ tzet chu yoc anma yul iskˈab Comam Dios .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Yakˈni cawxo Comam anma yin̈ sunilal yabil ayco yin̈ , yeb anma chiecˈyaˈ yanma .
(trg)="b.MAT.4.23.1">et circumibat Iesus totam Galilaeam docens in synagogis eorum et praedicans evangelium regni et sanans omnem languorem et omnem infirmitatem in populo

(src)="b.MAT.4.24.1"> Caw xin pujnacan̈ iskˈumal Comam yul ismajul Siria , chiniti anma macta ayco yabil yin̈ .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Ay mac chˈecˈyaˈ yanma yu yabil , ay mac ayco ischejab naj matzwalil yin̈ , aypaxo mac chilow yaxcamic yin̈ , yeb aypaxo mac camnajilo isnimanil .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Sunil huntekˈan anma tuˈ yakˈ cawxo Comam .
(trg)="b.MAT.4.24.1">et abiit opinio eius in totam Syriam et obtulerunt ei omnes male habentes variis languoribus et tormentis conprehensos et qui daemonia habebant et lunaticos et paralyticos et curavit eos

(src)="b.MAT.4.25.1"> Caw hantan̈e anma oc tzujno yinta Comam ; ay anma ah Galilea , ay anma ah Decápolis , ay anma ah Jerusalén yeb anma ah Judea , yebpaxo anma ay iskˈaxepicˈto haˈ niman Jordán .
(trg)="b.MAT.4.25.1">et secutae sunt eum turbae multae de Galilaea et Decapoli et Hierosolymis et Iudaea et de trans Iordanen

(src)="b.MAT.5.1.1"> Hayet yilni Comam Jesús tato caw hantan̈e anma apni iscˈatan̈ , yahto Comam yin̈ istzalanil huneˈ won̈an , yay tzˈon̈no Comam , ishitzico ebnaj iscuywom Comam iscˈatan̈ .
(trg)="b.MAT.5.1.1">videns autem turbas ascendit in montem et cum sedisset accesserunt ad eum discipuli eius

(src)="b.MAT.5.2.1"> Yoc Comam iscuyno ebnaj iscuywom tuˈ , yichico Comam yalni hacaˈ tiˈ :
(trg)="b.MAT.5.2.1">et aperiens os suum docebat eos dicens

(src)="b.MAT.5.3.1"> ― Sakˈal yet mac chitxumchalo yu ta mach chu iscolni isba ischuquil , yuxin yin̈n̈e Comam chicawxi iscˈul .
(src)="b.MAT.5.3.2"> Huneˈ mac tuˈ yet ay yoc yul iskˈab Comam Dios .
(trg)="b.MAT.5.3.1">beati pauperes spiritu quoniam ipsorum est regnum caelorum

(src)="b.MAT.5.4.1"> Sakˈal yet mac chiyikˈ biscˈulal yu istxˈojal chiswatxˈe , yuto chiakˈlax yakˈlobal iscˈul yu Comam Dios .
(trg)="b.MAT.5.4.1">beati mites quoniam ipsi possidebunt terram

(src)="b.MAT.5.5.1"> Sakˈal yet mac chewchotan̈e chute isba yuto chischah huneˈ txˈotxˈ haltebilcano yu Comam Dios .
(trg)="b.MAT.5.5.1">beati qui lugent quoniam ipsi consolabuntur

(src)="b.MAT.5.6.1"> Sakˈal yet mac choche iscˈul iswatxˈeˈ tzet chal Comam Dios yuto chij isba tzet choche .
(trg)="b.MAT.5.6.1">beati qui esuriunt et sitiunt iustitiam quoniam ipsi saturabuntur

(src)="b.MAT.5.7.1"> Sakˈal yet mac chitzˈay iscˈul yin̈ yet anmahil , yuto hac tuˈ chu istzˈaypaxo iscˈul Comam Dios yin̈ .
(trg)="b.MAT.5.7.1">beati misericordes quia ipsi misericordiam consequentur

(src)="b.MAT.5.8.1"> Sakˈal yet mac sajxa ye yanma yul sat Comam Dios , yuto haˈ anma tuˈ chiapni iscˈatan̈ Comam .
(trg)="b.MAT.5.8.1">beati mundo corde quoniam ipsi Deum videbunt

(src)="b.MAT.5.9.1"> Sakˈal yet mac chisayni akˈancˈulal yuto chal Comam Dios yuninaloj .
(trg)="b.MAT.5.9.1">beati pacifici quoniam filii Dei vocabuntur

(src)="b.MAT.5.10.1"> Sakˈal yet mac caj chiillaxi yu chiswatxˈe istoholal hacaˈ choche Comam , yuto ayxaco yul iskˈab Comam Dios ay yul satcan̈ .
(trg)="b.MAT.5.10.1">beati qui persecutionem patiuntur propter iustitiam quoniam ipsorum est regnum caelorum