# he/Hebrew.xml.gz
# jak/Jakalteko-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> ספר תולדת ישוע המשיח בן דוד בן אברהם ׃
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Haˈ icham Abraham yeb naj rey David , haˈ yichmam Comam Jesucristo .
(trg)="b.MAT.1.1.2"> Hac tiˈ ye istxolal yichmam Comam hacaˈ tiˈ :

(src)="b.MAT.1.2.1"> אברהם הוליד את יצחק ויצחק הוליד את יעקב ויעקב הוליד את יהודה ואת אחיו ׃
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Icham Abraham , haˈ icham ismam naj Isaac , naj Isaac haˈ naj ismam naj Jacob , naj Jacob , haˈ naj ismam naj Judá yeb huntekˈanxa yuẍtaj .

(src)="b.MAT.1.3.1"> ויהודה הוליד את פרץ ואת זרח מתמר ופרץ הוליד את חצרון וחצרון הוליד את רם ׃
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Naj Judá , haˈ naj ismam naj Fares yeb naj Zara , haˈ xin ismiˈ ebnaj cawan̈ tuˈ haˈ ton ix Tamar .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Naj Fares haˈ naj ismam naj Esrom , naj Esrom haˈ naj ismam naj Aram .

(src)="b.MAT.1.4.1"> ורם הוליד את עמינדב ועמינדב הוליד את נחשון ונחשון הוליד את שלמון ׃
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Naj Aram , haˈ naj ismam naj Aminadab , naj Aminadab , haˈ naj ismam naj Naasón , naj Naasón , haˈ naj ismam naj Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> ושלמון הוליד את בעז מרחב ובעז הוליד את עובד מרות ועובד הוליד את ישי ׃
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Naj Salmón , haˈ naj ismam naj Booz , wal ismiˈ naj Booz , haˈ ton ix Rahab .
(trg)="b.MAT.1.5.2"> Naj Booz , haˈ naj ismam naj Obed , wal ismiˈ naj Obed tuˈ , haˈ ton ix Rut .
(trg)="b.MAT.1.5.3"> Naj Obed , haˈ naj ismam naj Isaí .

(src)="b.MAT.1.6.1"> וישי הוליד את דוד המלך ודוד המלך הוליד את שלמה מאשת אוריה ׃
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Naj Isaí , haˈ naj ismam naj rey David .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> Haxa naj David , haˈ naj ismam naj Salomón , ismiˈ naj Salomón tuˈ xin , haˈ ton ix yixalticˈa naj Urías yet yalan̈tocanoj .

(src)="b.MAT.1.7.1"> ושלמה הוליד את רחבעם ורחבעם הוליד את אביה ואביה הוליד את אסא ׃
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Wal naj Salomón , haˈ naj ismam naj Roboam , naj Roboam , haˈ naj ismam naj Abías , naj Abías , haˈ naj ismam naj Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> ואסא הוליד את יהושפט ויהושפט הוליד את יורם ויורם הוליד את עזיהו ׃
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Naj Asa , haˈ naj ismam naj Josafat , naj Josafat haˈ naj ismam naj Joram , naj Joram , haˈ naj ismam naj Uzías .

(src)="b.MAT.1.9.1"> ועזיהו הוליד את יותם ויותם הוליד את אחז ואחז הוליד את יחזקיהו ׃
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Naj Uzías , haˈ naj ismam naj Jotam , naj Jotam , haˈ naj ismam naj Acaz , naj Acaz haˈ naj ismam naj Ezequías .

(src)="b.MAT.1.10.1"> ויחזקיהו הוליד את מנשה ומנשה הוליד את אמון ואמון הוליד את יאשיהו ׃
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Naj Ezequías , haˈ naj ismam naj Manasés , naj Manasés , haˈ naj ismam naj Amón , naj Amón haˈ naj ismam naj Josías .

(src)="b.MAT.1.11.1"> ויאשיהו הוליד את יכניהו ואת אחיו לעת גלות בבל ׃
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Naj Josías , haˈ naj ismam naj Jeconías yeb huntekˈanxa yuẍtaj .
(trg)="b.MAT.1.11.2"> Haˈ yin̈ istiempohal naj Jeconías tuˈ ilaxto ebnaj Israel preso yul con̈ob Babilonia .

(src)="b.MAT.1.12.1"> ואחרי גלותם בבלה הוליד יכניה את שאלתיאל ושאלתיאל הוליד את זרבבל ׃
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Hayet yelti ebnaj yalan̈ yip Babilonia tuˈ xin haˈ naj Jeconías , haˈ naj ismam naj Salatiel , naj Salatiel , haˈ naj ismam naj Zorobabel .

(src)="b.MAT.1.13.1"> וזרבבל הוליד את אביהוד ואביהוד הוליד את אליקים ואליקים הוליד את עזור ׃
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Naj Zorobabel , haˈ naj ismam naj Abiud , naj Abiud , haˈ naj ismam naj Eliaquim , naj Eliaquim , haˈ naj ismam naj Azor .

(src)="b.MAT.1.14.1"> ועזור הוליד את צדוק וצדוק הוליד את יכין ויכין הוליד את אליהוד ׃
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Naj Azor , haˈ naj ismam naj Sadoc , naj Sadoc haˈ naj ismam naj Aquim , haxa naj Aquim , haˈ naj ismam naj Eliud .

(src)="b.MAT.1.15.1"> ואליהוד הוליד את אלעזר ואלעזר הוליד את מתן ומתן הוליד את יעקב ׃
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Naj Eliud , haˈ naj ismam naj Eleazar , naj Eleazar , haˈ naj ismam naj Matán , haxa naj Matán , haˈ naj ismam naj Jacob .

(src)="b.MAT.1.16.1"> ויעקב הוליד את יוסף בעל מרים אשר ממנה נולד ישוע הנקרא משיח ׃
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Naj Jacob , haˈ naj ismam naj José , naj José tuˈ haˈ naj yichamil ix María .
(trg)="b.MAT.1.16.2"> Ix María tuˈ haˈ ix ismiˈ Comam Jesús , haˈ ton Comam Cristo .

(src)="b.MAT.1.17.1"> והנה כל הדרות מן אברהם עד דוד ארבעה עשר דרות ומן דוד עד גלות בבל ארבעה עשר דרות ומעת גלות בבל עד המשיח ארבעה עשר דרות ׃
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Wal xin ay can̈lahon̈wan̈ mame yin̈ istxolal yichmam Comam Jesucristo chiichiti yin̈ icham Abraham masanta yin̈ naj rey David .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Tzujanilo yinta naj rey David tuˈ yichipaxti can̈lahon̈wan̈ mame istxolal yichmam Comam masanta yet yilaxto ebnaj Israel preso bey Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> Tzujanxa yet yilaxto ebnaj Israel preso yul con̈ob Babilonia tuˈ yichipaxti can̈lahon̈wan̈xa ebnaj mame yin̈ istxolal yichmam Comam Jesucristo masanto yin̈ istiempohal yet ispitzcˈa Comam .

(src)="b.MAT.1.18.1"> והלדת ישוע המשיח כה היתה מרים אמו ארשה ליוסף ובטרם יבא אליה נמצאת הרה לרוח הקדש ׃
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Hac tiˈ ye istzotiˈal yin̈ yet ispitzcˈa Comam Jesucristo .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Wal ix María takˈwebilxa yu ix ismohyi yeb naj José , yajaˈ yet maẍto chiyikˈ isba , ispitzcˈatiˈ nichˈan unin yin̈ ix yu yip Comam Espíritu Santo .

(src)="b.MAT.1.19.1"> ויוסף בעלה היה איש צדיק ולא אבה לתתה לבוז ויאמר בלבו לשלחה בסתר ׃
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Wal naj José waxan̈ca caw yijem naj tet isley naj Moisés , yajaˈ mach isje iscˈul naj iskˈanaˈ yin̈ ix María tuˈ , yoc yin̈ isnabal naj isbejnicano ix yin̈ ewantajil .

(src)="b.MAT.1.20.1"> הוא חשב כזאת והנה מלאך יהוה נראה אליו בחלום ויאמר יוסף בן דוד אל תירא מכנוס אליך את מרים אשתך כי אשר הרה בה מרוח הקדש הוא ׃
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Hayet lan̈an yecˈ huneˈ tuˈ yin̈ isnabal naj , isyeni isba huneˈ yángel Comam Dios tet naj yul iswayic ; yalni naj ángel tuˈ hacaˈ tiˈ : ― José , hach titnajach yin̈ yuninal naj rey David , mach chinanon hacˈul hamohyi yeb ix María , yuto haˈ nichˈan unin ijbilico yu ix yet Comam Espíritu Santo .

(src)="b.MAT.1.21.1"> והיא ילדת בן וקראת את שמו ישוע כי הוא יושיע את עמו מעונותיהם ׃
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Nichˈan unin chipitzcˈa tuˈ , Jesús chawaco isbihoj , yuto haˈ naj chicolnilti yet con̈ob yalan̈ ismul , ẍi naj ángel .

(src)="b.MAT.1.22.1"> ותהי כל זאת למלאת את אשר דבר יהוה ביד הנביא לאמר ׃
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Hac tuˈ yu yijni isba tzet yalcano Comam Dios tet huneˈ ischejab yet payat , yet istzˈibn̈encano hacaˈ tiˈ :

(src)="b.MAT.1.23.1"> הנה העלמה הרה וילדת בן וקראו שמו עמנואל אשר פרושו האל עמנו ׃
(trg)="b.MAT.1.23.1"> Ay huneˈ ix kˈopo maẍto hunu winaj chikˈle , yajaˈ chipitzcˈati nichˈan winaj unin yin̈ ix , nichˈan unin chipitzcˈa tuˈ Emanuel chiyij isbi , ẍiayoj .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> Emanuel , haˈ chaliloj ayco Comam Dios coxol .

(src)="b.MAT.1.24.1"> וייקץ יוסף משנתו ויעש כאשר צוהו מלאך יהוה ויקח אליו את אשתו ׃
(trg)="b.MAT.1.24.1"> Lahwi tuˈ yel iswayan̈ naj José , isyijen naj yin̈ tzet yal yángel Comam Dios , ismohyi naj yeb ix María .

(src)="b.MAT.1.25.1"> ולא ידעה עד כי ילדה בן את בכורה ויקרא את שמו ישוע ׃
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Yajaˈ mach ishunba isba masanto yet ispitzcˈa nichˈan yunin ix .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Haˈ nichˈan unin pitzcˈa tuˈ xin , Jesús yaco naj isbihoj .

(src)="b.MAT.2.1.1"> ויהי כאשר נולד ישוע בבית לחם יהודה בימי הורדוס המלך ויבאו מגושים מארץ מזרח ירושלימה לאמר ׃
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Bey yul con̈ob Belén ayco yul ismajul txˈotxˈ Judea , haˈ tuˈ pitzcˈa nichˈan Jesús .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Yet huneˈ tiempohal tuˈ haˈ naj Herodes ayco isreyalo txˈotxˈ Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.3"> Ay xin huntekˈan ebnaj caw ay ishelanil chicuyni yin̈ tzettaj ye txˈumel , ispeto ebnaj yin̈ yetcˈulal bay chiahilo tzˈayic .
(trg)="b.MAT.2.1.4"> Yet yapni ebnaj bey con̈ob Jerusalén ,

(src)="b.MAT.2.2.1"> איה מלך היהודים הנולד כי ראינו את כוכבו במזרח ונבא להשתחות לו ׃
(trg)="b.MAT.2.2.1"> iskˈamben ebnaj : ― ¿ Baytuˈwal ay huneˈ naj nichˈan xapitzcˈahi , naj chioc isreyalo anma Israel tiˈ ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Jilan̈ yahilo huneˈ txˈumel yin̈ yetcˈulal bay chiahilo tzˈayic , haˈ xin akˈni cotxumulojan̈ tato xapitzcˈa naj .
(trg)="b.MAT.2.2.3"> Yuxin macon̈titan̈ jikˈayo cobahan̈ tet naj , ẍi ebnaj .

(src)="b.MAT.2.3.1"> ויהי כשמע הורדוס המלך את דבריהם ויבהל הוא וכל ירושלים עמו ׃
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Yet yaben naj rey Herodes huneˈ tuˈ , caw somchacan̈ yul iswiˈ naj yeb sunil anma ay yul con̈ob Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.4.1"> ויקהל את כל ראשי הכהנים וסופרי העם וידרש מאתם לאמר איפה יולד המשיח ׃
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Yuxin yawte naj Herodes tuˈ ebnaj yahawil yin̈ ebnaj sacerdote Israel , yeb ebnaj cuywawom yin̈ isley naj Moisés ; iskˈamben naj tet ebnaj : ― ¿ Baytaxca tuˈ chipitzcˈa naj Cristo ? ẍi naj .

(src)="b.MAT.2.5.1"> ויאמרו לו בבית לחם יהודה כי כן כתוב ביד הנביא ׃
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Istakˈwi ebnaj tet naj : ― Yul con̈ob Belén yul ismajul Judea chipitzcˈa naj , yuto hac tuˈ yu istzˈibn̈elaxcanayo yul Yum Comam Dios yu huneˈ ischejab yet payat , bay chal hacaˈ tiˈ :

(src)="b.MAT.2.6.1"> ואתה בית לחם ארץ יהודה אינך צעיר באלפי יהודה כי ממך יצא מושל אשר ירעה את עמי ישראל ׃
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Con̈ob Belén , haˈ caw nichˈanchˈan sata hunuxa con̈ob ay yul ismajul txˈotxˈ Judea , yajaˈ caw ecˈbalto yelapno ye sata huntekˈan con̈ob tuˈ , yuto haˈ bey tuˈ chipitzcˈa huneˈ naj yahaw .
(trg)="b.MAT.2.6.2"> Haˈ naj xin chioc tan̈eno con̈ob Israel , ẍiayoj , ẍi ebnaj .

(src)="b.MAT.2.7.1"> אז קרא הורדוס למגושים בסתר ויחקר אתם לדעת עת הראות הכוכב ׃
(trg)="b.MAT.2.7.1"> Lahwi tuˈ xin , yawten naj rey Herodes ebnaj mago yin̈ ewantajil , yoc naj iskˈambeno tet ebnaj yin̈ tzet tiempohal isye isba huneˈ txˈumel tuˈ tet ebnaj .

(src)="b.MAT.2.8.1"> וישלחם בית לחם ויאמר לכו חקרו היטב על דבר הילד והיה כי תמצאון אתו והגדתם לי ואבאה להשתחות לו גם אני ׃
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Lahwi tuˈ xin ischejnito naj Herodes tuˈ ebnaj bey con̈ob Belén , yalni naj tet ebnaj : ― Asiwe bey Belén tuˈ , caw xin chekˈambe yin̈ tzet caw ye nichˈan unin tuˈ .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Lahwi yilcha naj heyu cat heyul heyalno wetan cat intopaxojan winayo inbahan tet naj , ẍi naj .

(src)="b.MAT.2.9.1"> ויהי כשמעם את דברי המלך וילכו והנה הכוכב אשר ראו במזרח דרך לפניהם עד באו אל מקום אשר שם הילד ויעמד ממעל לו ׃
(trg)="b.MAT.2.9.1"> Lahwi yalni naj Herodes huneˈ tuˈ isto ebnaj .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> Wal huneˈ txˈumel yil ebnaj yin̈ yetcˈulal bay chiahilo tzˈayic babel sata ebnaj , yoc lin̈no bay ay nichˈan Jesús tuˈ .

(src)="b.MAT.2.10.1"> ויראו את הכוכב וישמחו שמחה גדולה עד מאד ׃
(trg)="b.MAT.2.10.1"> Hayet yilni ebnaj huneˈ txˈumel tuˈ caw tzalacan̈ ebnaj .

(src)="b.MAT.2.11.1"> ויבאו הביתה וימצאו את הילד עם מרים אמו ויפל על פניהם וישתחוו לו ויפתחו את אוצרותם ויקריבו לו מנחה זהב ולבונה ומר ׃
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Hayet yapni ebnaj xin yocto ebnaj yul n̈a .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Yilni ebnaj nichˈan neneˈ tuˈ yeb ismiˈ , yay jahno ebnaj sata nichˈan neneˈ tuˈ , yalni ebnaj cˈulla tzotiˈ yin̈ .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Lahwi tuˈ ishajni ebnaj iscˈuwanbal , yakˈni ebnaj chˈen oro , yeb teˈ pom , yeb huntekˈan an̈ caw xukˈ sam chiyij mirra sabehal tet nichˈan Jesús tuˈ .

(src)="b.MAT.2.12.1"> ויצוו בחלום לבלתי שוב אל הורדוס וילכו בדרך אחר אל ארצם ׃
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Yajaˈ xin hallax tet ebnaj yul iswayic tato matxa chˈecˈ ebnaj yalaˈ tet naj rey Herodes yin̈ nichˈan Jesús tuˈ , yuxin nan behalxa bay to ebnaj yet ispaxto ebnaj bey iscon̈ob .

(src)="b.MAT.2.13.1"> הם הלכו משם והנה מלאך יהוה נראה אל יוסף בחלום לאמר קום קח את הילד ואת אמו וברח לך מצרימה והיה שם עד אשר אמר אליך כי הורדוס צדה את הילד לאבדו ׃
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Haxa yet xapaxto ebnaj mago hulicˈo ilno nichˈan Jesús , isyeni isba huneˈ yángel Comam Dios tet naj José yul iswayic , yalni naj ángel tuˈ : ― Ahan̈wano yin̈ an̈e , ito nichˈan unin tiˈ yeb ismiˈ cat hato bey Egipto .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Wal haweh bey tuˈ masanto haninan chiwalan tawet bakˈin chachmeltzohi , yuto chati naj Herodes issayomal nichˈan unin tiˈ cat ispotxˈni naj yalni , ẍi naj ángel tet naj José .

(src)="b.MAT.2.14.1"> ויקם ויקח את הילד ואת אמו בלילה ויברח מצרימה ׃
(trg)="b.MAT.2.14.1"> Lahwi tuˈ yahwano naj José , yinito naj nichˈan Jesús tuˈ , isto naj yin̈ isbel yeb ix María bey Egipto yin̈ akˈbalil .

(src)="b.MAT.2.15.1"> ויהי שם עד מות הורדוס למלאת את אשר דבר יהוה ביד הנביא לאמר ממצרים קראתי לבני ׃
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Haˈ bey tuˈ xin ehayo naj yeb ix masanto cam naj rey Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Hac tuˈ yu yijnicano isba tzet halbilcano yu Comam Dios tet huneˈ ischejab yet payat yet istzˈibn̈encano naj hacaˈ tiˈ : “ Bey Egipto chiwawteti Incˈaholan , ” ẍiayoj .

(src)="b.MAT.2.16.1"> וירא הורדוס כי התלו בו המגושים ויקצף מאד וישלח וימת את כל הילדים אשר בבית לחם ובכל גבוליה מבן שנתים ולמטה כפי העת אשר חקרה מפי המגושים ׃
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Hayet yilni naj rey Herodes tato matxa ecˈ ebnaj mago yalaˈ tet naj yin̈ naj nichˈan Jesús , caw tit ishowal naj yuto etli ebnaj yin̈ naj yabe .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Ischejni naj potxˈlaxo sunil niẍte winaj unin , neneˈ masanta niẍte yin̈ cab habil ay yul con̈ob Belén yeb huntekˈanxa con̈ob ayco yin̈ ishoyanil , yuto hac tuˈ chielico istiempohal yin̈ tzet yal ebnaj mago tet naj .

(src)="b.MAT.2.17.1"> וימלא הדבר הנאמר בפי ירמיה הנביא לאמר ׃
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Hac tuˈ yu yijnicano isba tzet tzˈibn̈ebilcano yu naj Jeremías , huneˈ ischejab Comam Dios yet payat bay chala :

(src)="b.MAT.2.18.1"> קול ברמה נשמע נהי ובכי תמרורים רחל מבכה על בניה מאנה להנחם כי אינם ׃
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Abelax huneˈ aw yul con̈ob Ramá , caw ay okˈil yeb nimeta biscˈulal .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Haˈ ton ix Raquel chiokˈ yin̈ej yunin , machi xin chisje ix chiakˈlax isnimanbal iscˈul ix , yuto camnaxa ej yunin ix tuˈ , ẍiayoj .

(src)="b.MAT.2.19.1"> ויהי אחרי מות הורדוס והנה מלאך יהוה נראה בחלום אל יוסף בארץ מצרים ׃
(trg)="b.MAT.2.19.1"> Haxa yet xacam naj rey Herodes , isyeni isba huneˈ yángel Comam Dios tet naj José yul iswayic bey Egipto , yalni naj ángel tuˈ :

(src)="b.MAT.2.20.1"> ויאמר אליו קום קח את הילד ואת אמו ולך שוב אל ארץ ישראל כי מתו המבקשים את נפש הילד ׃
(trg)="b.MAT.2.20.1"> ― Ahan̈wanoj cat hameltzo yeb nichˈan unin tiˈ yeb ismiˈ bey hacon̈ob Israel , yuto xacam ebnaj ochen potxˈno camo nichˈan unin tiˈ , ẍi naj ángel .

(src)="b.MAT.2.21.1"> ויקם ויקח את הילד ואת אמו ויבא ארצה ישראל ׃
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Haxa yet yaben naj José huneˈ tuˈ yahwano naj , yinito naj naj nichˈan Jesús tuˈ yeb ismiˈ , ispaxti naj sat txˈotxˈ Israel hunelxa .

(src)="b.MAT.2.22.1"> וכשמעו כי ארקלוס מלך ביהודה תחת הורדוס אביו ירא ללכת שמה ויצוה בחלום וילך לו אל ארצות הגליל ׃
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Yajaˈ yabelo naj tato naj Arquelao , iscˈahol naj rey Herodes tuˈ oc reyalo selelo bey Judea , yuxin xiw naj yapni bey tuˈ .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Yajaˈ xin hallax tet naj yul iswayic yu Comam Dios tato chito naj yul ismajul Galilea .

(src)="b.MAT.2.23.1"> ויבא וישב בעיר אשר שמה נצרת למלאת הדבר הנאמר על פי הנביאים כי נצרי יקרא לו ׃
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Yet yapni naj bey tuˈ yehayo naj yeb ix María yeb naj nichˈan Jesús yul con̈ob Nazaret .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Hac tuˈ yu yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano yu ebnaj ischejab Comam Dios yet payat bay chala tato nazareno chihallax yin̈ Comam Jesús .

(src)="b.MAT.3.1.1"> בימים ההם בא יוחנן המטביל ויהי קרא במדבר יהודה לאמר ׃
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Yet huneˈ tiempohal tuˈ xin apni naj Juan anican̈ haˈ iswiˈ anma bey txˈotxˈ desierto , yul ismajul Judea .

(src)="b.MAT.3.2.1"> שובו כי מלכות השמים הגיעה ׃
(trg)="b.MAT.3.2.1"> Yalni naj tet anma apni bey tuˈ : ― Bejwecano hewatxˈen istxˈojal , yuto yocxa Comam Dios ay yul satcan̈ yahawo teyin̈ , ẍi naj .

(src)="b.MAT.3.3.1"> הלא זה הוא אשר נבא עליו ישעיהו הנביא לאמר קול קורא במדבר פנו דרך יהוה ישרו מסלותיו ׃
(trg)="b.MAT.3.3.1"> Haˈ ton yin̈ naj Juan tiˈ bay yal naj Isaías , huneˈ ischejab Comam Dios yet payat , yet istzˈibn̈encano naj hacaˈ tiˈ : Ay huneˈ naj chiawi yin̈ caw ip bey huneˈ txˈotxˈ desierto , chalni naj : “ Watxˈeweco heyanma yuto chihul Comam Dios Jahawil .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> Hacaˈ chu istoholban̈elax hunu beh yet chihul hunu naj jahaw , hac tuˈ cheyute hayanma , ” ẍi naj , ẍi yul Yum Comam Dios .

(src)="b.MAT.3.4.1"> והוא יוחנן לבושו שער גמלים ואזור עור במתניו ומאכלו חגבים ודבש היער ׃
(trg)="b.MAT.3.4.1"> Wal naj Juan tuˈ , xil noˈ camello watxˈebilayo xilo iskˈap naj , tzˈum noˈ xin ayco istxˈambalo naj .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> Haˈ tzet chislo naj haˈ ton noˈ niẍte nokˈ hacaˈ noˈ litˈ yeb noˈ cab ay xolaj telaj .

(src)="b.MAT.3.5.1"> ויצאו אליו ישבי ירושלים וכל יהודה וכל ככר הירדן ׃
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Hantan̈e xin anma yul con̈ob Jerusalén yeb yul ismajul Judea , yebpaxo anma ayayo istila haˈ niman Jordán apni abeno tzet yal naj .

(src)="b.MAT.3.6.1"> ויטבלו על ידו בירדן מתודים את חטאתם ׃
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Yet chalnati anma ismul xin , cat yahcano haˈ iswiˈ yu naj Juan yul haˈ niman Jordán .

(src)="b.MAT.3.7.1"> ויהי כראותו רבים מן הפרושים והצדוקים נגשים לטבילתו ויאמר להם ילדי הצפעונים מי השכיל אתכם להמלט מן הקצף הבא ׃
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Hayet yilni naj Juan tato txˈiˈal ebnaj fariseo yeb ebnaj saduceo apni iscˈatan̈ yu yah haˈ iswiˈ , yalni naj tet ebnaj : ― Hex tiˈ caw hacaˈtan̈e heyicˈal heba yeb noˈ laba , caw helanex hecolni heba .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Mac halni teyet ta yun̈e chˈah haˈ hewiˈ yuxin chexcolcha tet huneˈ isyaˈtajil chati Comam Dios ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> לכן עשו פרי הראוי לתשובה ׃
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Tato caw yeli xaheyacano sunilal istxˈojal , yilal heyenilo yu iscˈulal chewatxˈe .

(src)="b.MAT.3.9.1"> ואל תחשבו בלבבכם לאמר אברהם הוא אבינו כי אני אמר לכם כי מן האבנים האלה יכול האלהים להקים בנים לאברהם ׃
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Tajca chetxum hacaˈ tiˈ : “ Han̈on̈tiˈan̈ jichmaman̈ ye icham Abraham , yuxin xacon̈colchahan̈ yalan̈ isyaˈtajil chatiˈ Comam Dios , tajca quexchi .
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Wal xin chiwalan teyet , tato choche Comam Dios chu yanico Comam huntekˈan chˈen chˈen tiˈ yuninalo icham Abraham heseleloj .

(src)="b.MAT.3.10.1"> וכבר הושם הגרזן על שרש העצים והנה כל עץ אשר איננו עשה פרי טוב יגדע וישלך באש ׃
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Cawilxa yeti huneˈ isyaˈtajil chati Comam Dios , lahan hacaˈ yet yocxa chˈen eche yich xeˈ hunu te teˈ yu istzˈocˈlaxayo teˈ .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Yuxin sunil te teˈ mach cˈulo issatni chitzocˈlaxayo teˈ cat iskˈojlaxto teˈ yul kˈaˈ .

(src)="b.MAT.3.11.1"> הן אנכי טובל אתכם במים לתשובה והבא אחרי חזק הוא ממני אשר אינני כדי לשאת נעליו והוא יטבל אתכם ברוח הקדש ובאש ׃
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Yin̈ caw yeli hanintiˈan han̈e ha haˈ chiwakˈan yahbalo haˈ hewiˈ yun̈e isyenicanilo isba tato caw yeli xahebejcano istxˈojal .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Yaj ay huneˈ naj tzujan yul wintajan , naj tuˈ chiyacan̈ naj haˈ hewiˈ , yaj yu iskˈakˈal yip Comam Espíritu Santo .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Haˈ naj tuˈ caw ecˈbalcano yelapno ye naj insatajan , walinan xin caw matzet welapnojan chiwabehan , nitam intˈun̈nihan isxan̈ab naj .

(src)="b.MAT.3.12.1"> אשר בידו המזרה וזרה את גרנו ואסף את דגנו אל אוצרו ואת המץ ישרפנו באש אשר לא תכבה ׃
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Naj chul tuˈ lahan naj hacaˈ hunu naj chixunilo iskˈal ixim trigo , nan chakˈ naj ixim sat , nan chakˈpaxo naj ixim yoj , wal ixim sat tuˈ chiscˈubato naj ixim yul iscˈun̈a , haxa ixim yoj tuˈ xin chiskˈojto naj ixim xol kˈa kˈaˈ mach istan̈bal , ” ẍi naj Juan tuˈ .

(src)="b.MAT.3.13.1"> ויבא ישוע מן הגליל הירדנה אל יוחנן להטבל על ידו ׃
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Yet huneˈ tiempohal tuˈ el Comam Jesús bey Galilea , isto Comam istiˈ haˈ niman Jordán iscˈatan̈ naj Juan , yu yah haˈ iswiˈ Comam yu naj .

(src)="b.MAT.3.14.1"> ויוחנן חשך אותו לאמר אני צריך להטבל על ידך ואתה בא אלי ׃
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Wal naj Juan tuˈ mach chisje naj yakˈaˈcan̈ haˈ iswiˈ Comam .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Yalni naj tet Comam : ― Machoj , wal xin haˈ hawet hach yilal hawanican̈ haˈ inwiˈan , maẍtajach chachhul incˈatan̈an yu wanican̈an haˈ hawiˈ , ẍi naj .

(src)="b.MAT.3.15.1"> ויען ישוע ויאמר אליו הניחה לי כי כן נאוה לנו למלא כל הצדקה וינח לו ׃
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Yajaˈ takˈwi Comam tet naj : ― Mach chu haman̈cˈon huneˈ tiˈ , wal xin yilal coyijen tzet chal Comam Dios , ẍi Comam .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Hac tuˈ xin yu isyijen naj Juan yanican̈ haˈ iswiˈ Comam Jesús .

(src)="b.MAT.3.16.1"> ויהי כאשר נטבל ישוע וימהר לעלות מן המים והנה נפתחו לו השמים וירא את רוח אלהים יורדת כיונה ונחה עליו ׃
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Yet lahwi yah haˈ iswiˈ Comam tuˈ , yahti Comam xol haˈ , yin̈n̈ena tuˈ ishajni isba satcan̈ .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> Yilni Comam yayilo Comam Espíritu Santo yiban̈ hacaˈ hunu noˈ cuwis .

(src)="b.MAT.3.17.1"> והנה קול מן השמים אומר זה בני ידידי אשר רצתה נפשי בו ׃
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Yabelax huneˈ yul nukˈe satcan̈ , halni hacaˈ tiˈ : ― Haˈ naj tiˈ Incˈaholan , caw xahan ay wuhan , caw chintzalahan yin̈ naj , ẍiaytij .

(src)="b.MAT.4.1.1"> אז נשא הרוח את ישוע המדברה למען ינסהו השטן ׃
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Lahwi tuˈ yilaxto Comam Jesús yu Comam Espíritu Santo bey txˈotxˈ desierto yu yilwelax Comam yu naj matzwalil .

(src)="b.MAT.4.2.1"> ויהי אחרי צומו ארבעים יום וארבעים לילה וירעב ׃
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Caw xin yulbal cawina tzˈayic yeb cawina akˈbal mach waˈ Comam , lahwi tuˈ isn̈ohchacan̈ .

(src)="b.MAT.4.3.1"> ויגש אליו המנסה ויאמר אם בן האלהים אתה אמר לאבנים האלה ותהיין ללחם ׃
(trg)="b.MAT.4.3.1"> Yapni naj matzwalil yilweno Comam , yalni naj tet Comam : ― Ta yeli Iscˈahol Dios hawehi , hal tet huntekˈan chˈen chˈen tiˈ meltzojabico chˈen wahil , ẍi naj .

(src)="b.MAT.4.4.1"> ויען ויאמר הן כתוב לא על הלחם לבדו יחיה האדם כי על כל מוצא פי יי ׃
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Istakˈwi Comam tet naj : ― Wal xin tzˈibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios tato maẍn̈etaj yu tzet chicolo yuxin ay cokˈinal , to yupaxo Istzotiˈ Comam , ẍiayoj , ẍi Comam tet naj .

(src)="b.MAT.4.5.1"> וישאהו השטן אל עיר הקדש ויעמידהו על פנת בית המקדש ׃
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Lahwi tuˈ yinito naj matzwalil Comam yul con̈ob Jerusalén , iscon̈ob Comam Dios , yinato naj Comam yin̈ iswiˈ yatut Comam bey tuˈ ,

(src)="b.MAT.4.6.1"> ויאמר אליו אם בן האלהים אתה התנפל למטה כי כתוב כי מלאכיו יצוה לך ועל כפים ישאונך פן תגף באבן רגלך ׃
(trg)="b.MAT.4.6.1"> yalni naj tet Comam : ― Tato caw yeli Iscˈahol Dios hawehi kˈojayto haba bey tiˈ , yuto tzˈibn̈ebilcano yul Yum Comam Dios hacaˈ tiˈ : Chakˈati Comam Dios yángel chachistan̈eˈ yun̈e mach chaẍischayo ebnaj sat txˈotxˈ , haxinwal mach chilahwi hawoj yin̈ chˈen chˈen , ẍiayoj , ẍi naj .

(src)="b.MAT.4.7.1"> ויאמר אליו ישוע ועוד כתוב לא תנסה את יהוה אלהיך ׃
(trg)="b.MAT.4.7.1"> Istakˈwi Comam Jesús tet naj : ― Tzˈibn̈ebilpaxcanayo yul Yum Comam Dios hacaˈ tiˈ : “ Mach chinheyacojan yin̈ ilwebal yuto Heyahawil yeb heDiosal wehan , ” ẍiayoj , ẍi Comam .

(src)="b.MAT.4.8.1"> ויוסף השטן וישאהו אל הר גבה מאד ויראהו את כל ממלכות תבל וכבודן ׃
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Lahwi tuˈ yinito naj Comam yin̈ iswiˈ huneˈ witz caw nahat yecanocan̈ , isyeni naj sunilej con̈ob ay yul sat yiban̈kˈinal tiˈ yeb iskˈalomal con̈ob tuˈ tet Comam .

(src)="b.MAT.4.9.1"> ויאמר אליו את כל זאת לך אתננה אם תקד ותשתחוה לי ׃
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Yalni naj tet Comam : ― Sunil huntekˈan chawil tiˈ chiwakˈan tawet , yaj tato chaẍay jahno insatajan cat hawinayo haba wetan , ẍi naj tet Comam .

(src)="b.MAT.4.10.1"> ויאמר אליו ישוע סור ממני השטן כי כתוב ליהוה אלהיך תשתחוה ואותו לבדו תעבד ׃
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Istakˈwi Comam : ― Ach matzwalil hitzan̈ilo incˈatan̈an yuto chal yul Yum Comam Dios hacaˈ tiˈ : “ Iweyo heba tet Comam Dios yuto Heyahawil yeb heDiosal ye Comam , han̈e tet Comam xin cheyije tzet chala , ” ẍiayoj , ẍi Comam .

(src)="b.MAT.4.11.1"> וירף ממנו השטן והנה נגשו אליו מלאכים וישרתוהו ׃
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Yet yalni Comam Jesús hacaˈ tuˈ isbejnicano naj Comam , yapni huntekˈan ebnaj ángel colwal yin̈ Comam .

(src)="b.MAT.4.12.1"> ויהי כשמעו כי הסגירו את יוחנן וילך לו ארץ הגליל ׃
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Hayet yaben Comam Jesús tato alaxicto naj Juan anican̈ haˈ iswiˈ anma yul preso , isto Comam yul ismajul Galilea .

(src)="b.MAT.4.13.1"> ויעזב את נצרת ויבא וישב בכפר נחום אשר על שפת הים בגבול זבלון ונפתלי ׃
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Yajaˈ xin mach cancano Comam yul con̈ob Nazaret , wal xin to Comam yul con̈ob Capernaum , haˈ tuˈ xin ehayo Comam .
(trg)="b.MAT.4.13.2"> Huneˈ con̈ob tuˈ ayayo istiˈ haˈ mar Galilea , txˈotxˈ chiyij Zabulón yeb Neftalí .

(src)="b.MAT.4.14.1"> למלאת הנאמר על פי ישעיהו הנביא לאמר ׃
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Hac tuˈ yu yijni isba tzet tzˈibn̈ebilcano yu naj Isaías , ischejab Comam Dios yet payat , bay chala :

(src)="b.MAT.4.15.1"> ארצה זבלון וארצה נפתלי דרך הים עבר הירדן גליל הגוים ׃
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Txˈotxˈ Zabulón yeb txˈotxˈ Neftalí , txˈotxˈ ayicˈto satacˈto haˈ Jordán , txˈotxˈ ayayo istiˈ haˈ mar , yul ismajul txˈotxˈ Galilea bay ay txˈiˈal anma mach Israeloj .

(src)="b.MAT.4.16.1"> העם ההלכים בחשך ראו אור גדול וישבי בארץ צלמות אור נגה עליהם ׃
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Huntekˈan anma tuˈ ayticˈaco xol kˈejholo yajaˈ wal tinan̈ xin xaapni issajilkˈinal tet .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> Huntekˈan anma tuˈ iscambalxaticˈa , yajaˈ wal tinan̈ xaapni issajilkˈinal yakˈlobal yanma , ẍiayoj .

(src)="b.MAT.4.17.1"> מן העת ההיא החל ישוע לקרא קרוא ואמור שובו כי הגיעה מלכות השמים ׃
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Haˈ bey tuˈ xin ichico Comam Jesús yalnicˈo Istzotiˈ Comam Dios , chalni Comam : ― Bejwecano hewatxˈen istxˈojal yuto yocxa Comam Dios ay yul satcan̈ Yahawo teyin̈ , ẍi Comam .

(src)="b.MAT.4.18.1"> ויהי בהתהלכו על יד ים הגליל וירא שני אנשים אחים את שמעון הנקרא פטרוס ואת אנדרי אחיו והמה משליכים מצודה בים כי דיגים היו ׃
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Hayet lan̈an isbelwi Comam Jesús istiˈ haˈ lago Galilea , yapni Comam iscˈatan̈ cawan̈ ebnaj ikˈomati cay , lan̈an yanayto ebnaj ishacˈ chiinahti noˈ cay xol haˈ .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Ebnaj cawan̈ tiˈ yuẍta isba ebnaj , haˈ ton naj Simón , naj chihallaxpaxo Pedro , yeb xin naj Andrés .

(src)="b.MAT.4.19.1"> ויאמר אליהם לכו אחרי ואשימכם לדיגי אנשים ׃
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Yalni Comam tet ebnaj : ― Ocan̈we tzujno wintajan , wal tinan̈ haxa anma chexoc heyikˈahtij cat yoc yul inkˈaban , ẍi Comam .

(src)="b.MAT.4.20.1"> ויעזבו מהרה את המכמרות וילכו אחריו ׃
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Yet yaben ebnaj yalni Comam hacaˈ tuˈ , isbejnicano ebnaj ishacˈ , yoc tzujno ebnaj yinta Comam .

(src)="b.MAT.4.21.1"> ויהי כעברו משם וירא שני אנשים אחים אחרים את יעקב בן זבדי ואת יוחנן אחיו באניה עם זבדי אביהם מתקנים את מכמרותם ויקרא אליהם ׃
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Haniqˈuixto chito Comam Jesús xin yilnipaxo Comam cawan̈xa ebnaj yuẍta isba , haˈ ton naj Jacobo yeb naj Juan , ebnaj iscˈahol icham Zebedeo .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> Ayahto ebnaj yul isbarco yeb ismam tuˈ , lan̈an xin isbujni ebnaj ishacˈ .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> Yalnipaxo Comam tet ebnaj tato chioc tzujno ebnaj yinta Comam .

(src)="b.MAT.4.22.1"> ויעזבו מיד את האניה ואת אביהם וילכו אחריו ׃
(trg)="b.MAT.4.22.1"> Yet yaben ebnaj huneˈ tuˈ yanicano ebnaj isbarco yeb ismam , yoc tzujno ebnaj yinta Comam .

(src)="b.MAT.4.23.1"> ויסב ישוע בכל הגליל וילמד בבתי כנסיותיהם ויבשר בשורת המלכות וירפא כל מחלה וכל מדוה בעם ׃
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Caw sunil yul ismajul Galilea ecˈ Comam Jesús , iscuyni Comam anma yul hunun iscapilla ebnaj Israel , yalni Comam tzotiˈ cˈul yin̈ tzet chu yoc anma yul iskˈab Comam Dios .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Yakˈni cawxo Comam anma yin̈ sunilal yabil ayco yin̈ , yeb anma chiecˈyaˈ yanma .

(src)="b.MAT.4.24.1"> ויצא שמעו בכל ארץ סוריא ויביאו אליו את כל החולים המענים בכל חלים ומכאובים ואחוזי שדים ומכי ירח ונכי אברים וירפאם ׃
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Caw xin pujnacan̈ iskˈumal Comam yul ismajul Siria , chiniti anma macta ayco yabil yin̈ .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> Ay mac chˈecˈyaˈ yanma yu yabil , ay mac ayco ischejab naj matzwalil yin̈ , aypaxo mac chilow yaxcamic yin̈ , yeb aypaxo mac camnajilo isnimanil .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Sunil huntekˈan anma tuˈ yakˈ cawxo Comam .

(src)="b.MAT.4.25.1"> וילכו אחריו המנים המנים מן הגליל ומן עשר הערים ומירושלים ויהודה ומעבר לירדן ׃
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Caw hantan̈e anma oc tzujno yinta Comam ; ay anma ah Galilea , ay anma ah Decápolis , ay anma ah Jerusalén yeb anma ah Judea , yebpaxo anma ay iskˈaxepicˈto haˈ niman Jordán .

(src)="b.MAT.5.1.1"> ויהי כראותו את המון העם ויעל ההרה וישב שם ויגשו אליו תלמידיו ׃
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Hayet yilni Comam Jesús tato caw hantan̈e anma apni iscˈatan̈ , yahto Comam yin̈ istzalanil huneˈ won̈an , yay tzˈon̈no Comam , ishitzico ebnaj iscuywom Comam iscˈatan̈ .

(src)="b.MAT.5.2.1"> ויפתח את פיהו וילמד אותם לאמר ׃
(trg)="b.MAT.5.2.1"> Yoc Comam iscuyno ebnaj iscuywom tuˈ , yichico Comam yalni hacaˈ tiˈ :

(src)="b.MAT.5.3.1"> אשרי עניי רוח כי להם מלכות השמים ׃
(trg)="b.MAT.5.3.1"> ― Sakˈal yet mac chitxumchalo yu ta mach chu iscolni isba ischuquil , yuxin yin̈n̈e Comam chicawxi iscˈul .
(trg)="b.MAT.5.3.2"> Huneˈ mac tuˈ yet ay yoc yul iskˈab Comam Dios .

(src)="b.MAT.5.4.1"> אשרי האבלים כי הם ינחמו ׃
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Sakˈal yet mac chiyikˈ biscˈulal yu istxˈojal chiswatxˈe , yuto chiakˈlax yakˈlobal iscˈul yu Comam Dios .

(src)="b.MAT.5.5.1"> אשרי הענוים כי המה יירשו הארץ ׃
(trg)="b.MAT.5.5.1"> Sakˈal yet mac chewchotan̈e chute isba yuto chischah huneˈ txˈotxˈ haltebilcano yu Comam Dios .

(src)="b.MAT.5.6.1"> אשרי הרעבים והצמאים לצדקה כי הם ישבעו ׃
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Sakˈal yet mac choche iscˈul iswatxˈeˈ tzet chal Comam Dios yuto chij isba tzet choche .

(src)="b.MAT.5.7.1"> אשרי הרחמנים כי הם ירחמו ׃
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Sakˈal yet mac chitzˈay iscˈul yin̈ yet anmahil , yuto hac tuˈ chu istzˈaypaxo iscˈul Comam Dios yin̈ .

(src)="b.MAT.5.8.1"> אשרי ברי לבב כי הם יחזו את האלהים ׃
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Sakˈal yet mac sajxa ye yanma yul sat Comam Dios , yuto haˈ anma tuˈ chiapni iscˈatan̈ Comam .

(src)="b.MAT.5.9.1"> אשרי רדפי שלום כי בני אלהים יקראו ׃
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Sakˈal yet mac chisayni akˈancˈulal yuto chal Comam Dios yuninaloj .

(src)="b.MAT.5.10.1"> אשרי הנרדפים על דבר הצדקה כי להם מלכות השמים ׃
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Sakˈal yet mac caj chiillaxi yu chiswatxˈe istoholal hacaˈ choche Comam , yuto ayxaco yul iskˈab Comam Dios ay yul satcan̈ .