# gbi/Galela-NT.xml.gz
# kbh/Camsa-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Manena gena o Yesus Kristus Awi sihino yalefo la aku ngone panako , ena gena Yesus Awi topora gena o Daud de o Daud awi topora gena o Abraham .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Quemënga imnamna Jesucristbe bëts taitanga : Jesucristna Rey David y Abrahámbents̈ana ents̈á inamna .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Ma nonomaka o Abraham ma ngopa yanau gena o Ishak , o Ishak ma ngopa yanau o Yakub , de o Yakub ma ngopa yanau gena o Yehuda de lo awi gianongoru .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Abraham yojamna Isaacbe taitá ; Isaacna Jacobëbe taitá y Jacob , Judá y chabe cats̈átangbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.2.2"> Judá , Fares y Zarabe taitá ; y chatbe mamá Tamar yojamna ; Fares Esrombe taitá y mua Arambe taitá .
(trg)="b.MAT.1.2.3"> Aram Aminadabëbe taitá ; Aminadab Naasonbe taitá y Naasón Salmonbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.2.4"> Salmón Boozbe taitá y muabe mamá Rahab yojamna ; Booz Obedbe taitá y muabe mamá Rut yojamna ; y Obedna Isaíbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.2.5"> Isaí Rey Davidbe taitá ; David Salomonbe taitá y muabe mamá yojamna chë Uríasbe shema inamná .

(src)="b.MAT.1.7.1"> o Salomo ma ngopa yanau gena o Rehabeam , o Rehabeam ma ngopa yanau o Abia , de o Abia ma ngopa yanau o Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Salomón Roboambe taitá ; Roboam Abíasbe taitá y Abíasna Asabe taitá ; Asa Josafatbe taitá ; Josafat Jorambe taitá y Joramna Uzíasbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.7.2"> Uzías Jotambe taitá , Jotam Acazbe taitá y Acazna Ezequíasbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.7.3"> Ezequías Manasesbe taitá ; Manasés Amonbe taitá y Amón Josíasbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.7.4"> Josíasna Jeconías y chabe cats̈átangbe taitá yojamna .
(trg)="b.MAT.1.7.5"> Chë Babilonioca ents̈anga chë israelitënga tmojánishëche y choca imojanëtámena ora , Josías chë básenga yojánabamna .

(src)="b.MAT.1.12.1"> So o Babel ma tonaka yaumoka , de kagena o Yekhonya ma ngopa yanau o Sealtiel , o Sealtiel ma ngopa yanau o Zerubabel ,
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Ya Babilonioca ndutámenënga ora ; Jeconías Salatielbe taitá ; Salatiel Zorobabelbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.12.2"> Zorobabel Abiudbe taitá ; Abiud Eliaquimbe taitá y Eliaquimna Azorbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.12.3"> Azor Sadocbe taitá ; Sadoc Aquimbe taitá y Aquimna Eliudbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.12.4"> Eliud Eleazarbe taitá ; Eleazar Matanbe taitá y Matán Jacobëbe taitá .
(trg)="b.MAT.1.12.5"> Jacob Josebe taitá yojamna y Josena Mariybe boyá .
(trg)="b.MAT.1.12.6"> María Jesusbe mamá , Jesús chë Bëngbe Bëtsabe Uámana Uabuayaná , chë Cristo ca uabainá .

(src)="b.MAT.1.17.1"> So paeto o Abrahamka de ma bati o Daudka gena , kanaga o baba de o ete manga dala yamogiowo de yaruha .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Komagena lo o Daudka sidago lo o Babel ma tonaka yaumo gena , kanaga o baba de o ete manga dala yamogiowo de yaruha .
(src)="b.MAT.1.17.3"> De lo ma orasi o Babel ma tonaka yaumoka , paeto sidago lo o Salamati ma Kolano iwisibuo gena , kanaga lo o baba de o ete manga dala yamogiowo de yaruha .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Chcasna , Abrahámbents̈ana Davidbentscoñe bnë́tsana canta bëts pamíllanga imojëftsemna .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Davídbents̈ana y chë israelitënga Babilonioca imojanëtamenëntscuana inÿe bnë́tsana canta bëts pamíllanga ; y inÿe bnë́tsana canta bëts pamíllanga chë Israeloca ents̈anga imojanëtamenents̈ana , chë Cristo tojanonÿnántscoñe .

(src)="b.MAT.1.18.1"> O Yesus Kristus Awi sibuo ma jarita gena komanena : Ma awa muna magena ami ronga ongo Maria , muna de o Yusuf gena imabobaika .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Duma ona yasinoto ikawi waasi so ona imakiidu waasi , de ongo Maria he moroheka .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Ngaroko komagena imaaka , o Yusuf gena igogou-gogou wanakowa ma bobai ongo Maria moroheka gena de o Gurumi Qatetebi ma kuasa .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Jesucristo jónÿnanamna mënts̈á tojanopasá : María tbojans̈buachená Joséftaca jobouamayama , pero cabá ndoñe cánÿiñe ibontsiyena ora , tojanopasá Mariyna ngomamaná yojoquéda chë Uámana Espíritbe obenánaca .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Ma bobai o Yusuf una magena o gohiduuru moi awi sigogise qaloha o Jou Awi bobitaka de wacoho itiai .
(src)="b.MAT.1.19.2"> Komagena so awi sininga ma edekati gena wosipongoka , de wositatapu bilasu ma bobai womiholu de upa womikawi gena o nyawa moi lo upa yanako , ma ngale muna upa womisimaqe o kawasa manga simaka .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> José , Mariybe boyá , canÿe nÿetsca soyënguiñe ts̈abá jamama bos̈á inamna .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Cha ndoñe yontsebos̈e ents̈angbe delante cha mal jaquédana ; chíyecna tojanjuabó nÿe iytëcana Maríybents̈ana jtsojuánañana .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Ma orasi o Yusuf ka watagapisi awi sininga ma rabaka womidolomu eko hiwa , de una wokioloka de wotoguruga .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Awi doguruga ma rabaka una wakelelo o Jou Awi malaikat moi yahino de itemo unaka , " Yusuf , ngona gena o Daud awi ngopa de awi dano moi .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Upa nimodo ongo Maria nomiqehe , sababu o ngopa ami poko ma rabaka idadi gena ka cawali o Gikimoi Awi Gurumi Qatetebi ma kuasa so imasibolote munaka .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Y chca yojtsejuabnantscuana , mo otjenayoquëcá canÿe Bëngbe Bëtsabe ángel tbojáninÿe y chana Josébioye tbojaniyana : “ José , Davídbents̈ana ents̈á , ndoñe matenócochinÿenana Maríaftaca jobouamayama , er chë bochántsebomna s̈es̈ona chë Uámana Espíritbe obenánaca cha bochántsebomna .

(src)="b.MAT.1.21.1"> So muna done asa o ngopa yanau moi mowisibuo .
(src)="b.MAT.1.21.2"> De o ngopa Una magena ngona bilasu nowisironga o Yesus , sababu o ngopa Una magena asa Awi nyawa masirete o Israelka ma nyawa to ona manga dorou wapiki de aku wasisalamati .
(src)="b.MAT.1.21.3"> Komagena . "
(trg)="b.MAT.1.21.1"> María canÿe s̈es̈ona bochántsebomna y cha Jesús ca cochjuabaye .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> Chca echantsabaina er cha chabe ents̈anga chëngbe bacna soyënguents̈ana echanjátsebacaye ca ” — chë ángel tbojaniyana .

(src)="b.MAT.1.22.1"> O bi moi-moi qangodu magena bilasu idadi de imaaka la isiganapuka , imatero maro o kia iqomaka o Gikimoi Awi demo ma nabi Yesaya wosilefo qaboloka , ena gena ,
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Lempe chca tojanochnëngo , cachcá chaotsemnama nts̈amo Bëngbe Bëtsá chabe juabna oyebuambnayëngbiajana tojanayancá .
(trg)="b.MAT.1.22.2"> Chë oyebuambnayá mënts̈á tojánayana :

(src)="b.MAT.1.23.1"> " Done asa o jojaru ma boro moi , ngaroko de yanau imakiidu waasi , duma modami sidago lo mosibuo o ngopa yanau moi .
(src)="b.MAT.1.23.2"> De o ngopa Una magena done asa iwisironga Imanuel . "
(src)="b.MAT.1.23.3"> ( Imanuel gena o Ibranika manga demo moi ma ngale gena , " O Gikimoi wogoge dede ngone " . )
(trg)="b.MAT.1.23.1"> Chë cabá boyabása nduabuatmá ngomamaná echanjoquéda y canÿe s̈es̈ona boyabásetema bochántsebomna , y cha mochanjuabaye Emanuel ca .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> ( Emanuel endayana “ Bëngbe Bëtsá bë́ngaftaca ca ” . )

(src)="b.MAT.1.24.1"> Kagena de o Yusuf womomi de gila-gila waaka imatero maro o Jou Awi malaikat o kia itemo unaka .
(src)="b.MAT.1.24.2"> So ma jojaru ongo Maria womiqehe so womikawika .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> José chë otjénayents̈ana tojanofs̈ená ora , tojanma nts̈amo chë Bëngbe Bëtsabe ángel tbojanmandacá y Maríaftaca tojanobouamá .

(src)="b.MAT.1.25.1"> Duma una woholusi womingaho la imasikiidu dede muna .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Awi ngale gena womiqohaka sidago lo muna mopuo kasi .
(src)="b.MAT.1.25.3"> Komagena so ma bati muna o ngopa Una magena mowisibuoka .
(src)="b.MAT.1.25.4"> Qabolo de o Yusuf o ngopa Una magena wisironga o Yesus .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Pero ndoñe cánÿiñe ibontsaniyena , sinó nÿe chë s̈es̈onatema tojanonÿná orscana .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Chë s̈es̈onatema tojanonÿná orna , José chábioye Jesús ca tbojanabaye .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Idadi de imaaka komagena , so o Yesus wisibuo gena o Betlehem ma dokuka o Yudea ma daeraka , ma dongoho magena o Herodes wopareta maro ka o kolano moi .
(src)="b.MAT.2.1.2"> De kanaga lo o orasi magena o bi nyawa icocawaro nodoka o Yudea ma daera ma wange ma nyonyieka de ona magena ma soa ikukuruka , de itagi yakahino o Yerusalem ma kotano .
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Herodes judiëngbe rey yojamna ora , canÿe pueblo Judeoca , Belén ca uabáinents̈e Jesús tojanonÿná .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Chents̈ana , báseftanga , estrellënga uatsjéndayënga , magos ca uabáinënga , canÿe bëts puebloye Jerusalén ca uabáinoye tmojánashjajna .
(trg)="b.MAT.2.1.3"> Chënga tmojánabo shinÿe bocanoye luarëngocana .

(src)="b.MAT.2.2.1"> So kagena o Yerusalemka imasidiadoka , de ona o bi nyawaka yosano hika de hino itemo , " Ngomi manena miakelelo o dipaka o ngoma moi ibao o wange ma nyonyieka , de o ngoma magena misinonako kanaga o ngopa moi wisibuo la done asa wodadi o Yahudika manga kolano .
(src)="b.MAT.2.2.2"> De o ngoma magena itagi yakahisa so miamote la ma ngale miwisari de miwisuba Unaka .
(src)="b.MAT.2.2.3"> So Una magena Awi riho kiaka , tanu nimisidumu ngomika . "
(trg)="b.MAT.2.2.1"> Jerusalenocna chënga , Heródesbioye tmojána y tmojanënoticiá : “ ¿ Ndayents̈e yojtsemna chë judiëngbe rey jtsemnama tojonÿná cha ca ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Bëngbe luarëngoca shinÿe bocanoye chabe onÿnana estrella fsënjinÿe y as muents̈e cha jaboadórama tifjabo ca . ”

(src)="b.MAT.2.3.1"> So de ma Kolano Herodes wogiise o habari magena , de una wimodo de awi sininga isusa , de lo ma ngale manga kolano gena nagala done wadoosa so o Yerusalemka ma bi nyawa lo yadala yamodo de manga sininga isusa .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Rey Herodes chca tojanuena ora , corente yojtsenócochinÿena , y nÿetsca chë Jerusalenents̈e oyenë́ngnaca .

(src)="b.MAT.2.4.1"> So una wosulo la o Yahudika manga imamka ma bi sahe de manga guru agama yangodu yahino imatolomu awi kadatoka , de una wosano onaka wotemo , " O Gikimoi Awi Jaji ma Buku ma rabaka wotemo o Salamati ma Kolano wihihirika done asa wisibuo , gena togolo nginika , tanu ma riho aku nisingangasu ngohino . "
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Chents̈ana chë rey tojánachembo nÿetsca chë judiëngbe bachnangbe amë́ndayënga y chë judiëngbe ley abuátambayënga jenoyeunayëngama .
(trg)="b.MAT.2.4.2"> Mënts̈á tojanatjá : — ¿ Ndayents̈e chë Bëngbe Bëtsabe Uámana Uabuayaná , chë Cristo ca uabainá , jónÿnama ibomna ca ?

(src)="b.MAT.2.5.1"> De ona unaka itemo , " O Betlehem ma kotaka kanena o Yudea ma daeraka , sababu o kia iqomaka o Jou wotemo maro ma nabi Mikha wosilelefo qaboloka , ena gena ,
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Chënga tmojanjuá : — Judeoca , Belén pueblents̈e ca .
(trg)="b.MAT.2.5.2"> Bayté entsemna chë Bëngbe Bëtsabe juabna oyebuambnayá Miqueas mënts̈á tojanábema :

(src)="b.MAT.2.6.1"> ' He !
(src)="b.MAT.2.6.2"> Ngini o Betlehemka ma nyawa , ngini nigoge gena o Yehuda ma daera ma rabaka gena , o Yehudaka manga roriri manga goginano ma rabaka upa lo itemo to ngini nia doku qaceke de o kota qangodu o daera magena ma sigilolika .
(src)="b.MAT.2.6.3"> Sababu nogena nginino done asa o roriri moi wisibuo la aku watuda de wapalihara to Ngohi Ai nyawa gena o Israelka ma bi nyawa . ' "
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Y ts̈ëngaftanga , Judeoca Belenents̈e oyenënga , canÿe mandayá ts̈ëngaftangbents̈ana echanjabo .
(trg)="b.MAT.2.6.2"> Cha nÿetsca chë Judeoca mándayëngbiama más uamaná echántsemna , y ats̈be ents̈anga Israeloca echántsanÿena .
(trg)="b.MAT.2.6.3"> Chíyeca ts̈ëngaftangbe pueblo ndoñe nÿe bats̈á uámana pueblo quenátsmëna ca .

(src)="b.MAT.2.7.1"> Qabolo de o Herodes awi nyawa wapomaka de wasulo so itagi imapongoka , la yaaso o nyawa icocawaro ona magena so awi simaka yahino de wasano wotemo onaka , " Kapuruosi de o ngoma magena niakelelo o dipaka . "
(trg)="b.MAT.2.7.1"> Chora Herodes iytëcana chë maguënga tojánachembo y cuedádoca tojanatjá ntseco ora chë estrella tmojáninÿama .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Qabolo de una wasulo ona itagi yakahika o Betlehemka de wasihaga wotemo onaka , " Hika nitagi , la niwisari o ngopa Una magena , la nakoso niwimakeka , tanu ngohi bilasu nisingangasu ma ngale ngohi lo tahika towisuba Unaka . "
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Herodes chë soyënga yojtsetáts̈ëmbo ora , Belenoye chë maguënga tojanichamó , y mënts̈á tojanë́yana : “ Choye motsajna y ts̈abá chë s̈es̈ona s̈mochjánguango .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Chas̈mojínÿena ora , s̈mochjabëuenaye , as áts̈naca chayobená jama chë s̈es̈ona jadórama ca . ”

(src)="b.MAT.2.10.1"> Awi beseso magena yoiseka , de ona imajobo so itagi wisari .
(src)="b.MAT.2.10.2"> Imatodoka o ngoma o dipaka , iqomaka o wange ma nyonyieka de yakokelelo , gena yakelelo kali .
(src)="b.MAT.2.10.3"> Ma orasi o ngoma magena yakelelo kali gena , igogou-gogou manga sininga qanali icarawa !
(src)="b.MAT.2.10.4"> So kanaga manga dodagi ma rabaka gena , o ngoma magena iqoqoma manga simaka idadi maro o siminiko moi ma bati yaado o ngopa Una magena Awi rihoka , de asa imatogu o dipaka o tahu magena ma qokuka .
(trg)="b.MAT.2.10.1"> Chë maguënga chë estrella tmojáninÿe orna , corente oyejuayënga imojtsemna .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Gila-gila o nyawa icocawaro ona magena iwosa o tahu ma rabaka , de wikelelo o ngopa Una magena ma awa mowitotino .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Kagena de ona ibukuku de manga suba yatide Unaka .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Qabolo de manga borua yapelenga so o guraci , o manyanyi , de o bi gososo qabobou gena iwihike maro idadi manga suba ma nonako moi Unaka .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Chë yebnoye tmojánamashjna ora , chë s̈es̈ona tmojáninÿe chabe mamá Maríaftaca .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Chorna , tmojanoshaments̈é y chë s̈es̈onatema tmojanadorá .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Chora chëngbe cajontémënga tmojanëtsë́caca y tmojanats̈tá castellano , incienso y canÿe botamana uanguëts̈e soye , mirra ca uabáiniye .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Magena qabolo , de to ona manga doguruga ma rabaka o Jou wasingangasu ma ngale ona upa he itagi kali o Herodeska .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Komagena imaaka so o Herodeska ona he itagi kawa , de iliho gena o ngeko ma somoa yamote sidago imasidiado kali manga dokuka .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Chents̈ana , mo canÿe otjenayoquëcá Bëngbe Bëtsá chë maguënga tojanabuayená rey Herodesbiajana ndoñe chamondesshëcuanama .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> As chënga chents̈ana inÿe benachëjana cachëngbe luarëngoye tmojésanshëcuana .

(src)="b.MAT.2.13.1"> O nyawa icocawaro gena imajobo so ipasaka , de o Jou Awi malaikat imasimane kali o Yusuf awi doguruga ma rabaka .
(src)="b.MAT.2.13.2"> De o malaikat magena itemo o Yusufka , " O Herodes awi edekati o ngopa Una magena wisari ma ngale iwitooma .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Ma sababu magegena , so hika nomomi la o ngopa Una magena de ma awa nangaho la niloqa nimatuluru de nikahika o Mesirka nigoge .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Kagena nigogesi , de nitamaha sidago Ngohi asa tonisingangasu kali ngonaka . "
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Chë maguënga tmojtsatanoñe ora , otjénayoca José canÿe Bëngbe Bëtsabe ángelbioye tbojáninÿe y cha mënts̈á tbojaniyana : “ Motsbaná , chë s̈es̈onatema y chabe mamá mesë́biats̈e y Egiptoye motsachá .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Herodes chë s̈es̈onatema bochanjánguango jtsóbama , chíyeca choca cochtsoquedañe ats̈e chacbochjábuayenantscuana ca . ”

(src)="b.MAT.2.14.1"> O Yusuf awi gogiolo ma rabaka de womomi , so o putu magena bato o ngopa una magena de ma awa asa wangaho so itagi imatuluru o Mesirka .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> As José tojantsbaná , chë s̈es̈onatema y chabe mamá tojesanë́biats̈e y ibeta Egiptó benache tojë́ftsanbocna .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Ona yangodu kagena igoge sidago lo o Herodes wosone .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Ma dodagi komagena , so igogou maro o kia o Jou wotemo lo qabolo Awi nabika , ena gena , " Ai ngopa done asa Ngohi towiaso o Mesirno . "
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Y choca imojtsanomñe Herodes tojanóbanëntscuana .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Chca tojanopasá , cachcá chaotsemnama nts̈amo Bëngbe Bëtsá chabe juabna oyebuambnayabiajana tojanayancá .
(trg)="b.MAT.2.15.3"> Chë oyebuambnayá mënts̈á tojánayana : “ Egiptocana ats̈be uaquiñá sënjanchembo ca . ”

(src)="b.MAT.2.16.1"> Ma orasi o nyawa icocawaro ona magena ilihoka , de o Herodes asa wogiise so una wanako itiai , igogou o nyawa icocawaro gena iwisihagaka .
(src)="b.MAT.2.16.2"> So foloisi witoosa , sababu awi edekati o ngopa Una magena bilasu witooma .
(src)="b.MAT.2.16.3"> So kagena de o Herodes awi prajurit wasulo bilasu itagi o Betlehemka de magena ma sigilolika , la o bi ngopa yanau manga umuru o taungu sinotoka de isikahuku gena bilasu yatooma .
(src)="b.MAT.2.16.4"> Sababu una wositero de o nyawa icocawaro manga singangasu unaka o ngoma magena yakelelo ma nonoma o dipaka , gena he o taungu sinoto qabolo ipasaka .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Chë maguënga tmojtsaningñema Herodes tojántats̈ëmbona ora , puerte tbojánetna , y tojanmandá lempe jtsëbáyama base boyabásetemënga uta uata bomnënga y cabá uta uata ndbomnënga , Belén y chë juachañe pueblënguents̈ënga .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Uta uatama cha tojanjuabó , er uta uata yojtsemna chë maguënga chë estrella tmojáninÿama .

(src)="b.MAT.2.17.1"> So o bi ngopa yanau yatotooma gena isiganapuka o Jou Awi demo o kia iqomaka ma nabi Yeremia wosilefo qaboloka , ena gena ,
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Nts̈amo chë Bëngbe Bëtsabe juabna oyebuambnayá Jeremías tojanoyebuambacá , cachcá tojanochnëngo :

(src)="b.MAT.2.18.1"> " O Rama ma dokuka gena bai kanaga o gari isitoore qaili poli , manga sininga ipeleso de lo qasiri .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Kanaga ongo Rahel mododora de moari de lo misiduduga lo moholu bai , sababu ami ngopa yatoomaka . "
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Ramá ca uabaina pueblents̈e canÿe oyebuambnayana tmojanuena , ngménaca os̈achiyana y becá tsets̈anánaca oyebuambnayana .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Raquel yojamna chabe básengbiama os̈achiyiñe , pero ndoñe yontsebos̈e chamuatebiajuama , chabe básenga ya obanënga causa ca — cha tojanábema .

(src)="b.MAT.2.19.1"> So ipasaka de o Herodes wosoneka , de ma dongoho magena o Yusuf de awi tahu ma raba moi gena ka o Mesir kasi de o Jou Awi malaikat moi womasimane o Yusuf awi doguruga ma rabaka .
(trg)="b.MAT.2.19.1"> José cabá Egiptoca yojtsomñe ora , Herodes tojanóbana .
(trg)="b.MAT.2.19.2"> Chents̈ana , otjénayoca José canÿe Bëngbe Bëtsabe ángelbioye tbojáninÿe y cha mënts̈á tbojaniyana :

(src)="b.MAT.2.20.1"> De wotemo , " Yusuf !
(src)="b.MAT.2.20.2"> O nyawa manga edekati qatotorou ma ngale o ngopa magena witooma , gena wosoneka .
(src)="b.MAT.2.20.3"> Sababu komagena so hika nomomi la o ngopa Una magena de ma awa nasigiliho o Israel ma nyawa manga dokuka . "
(trg)="b.MAT.2.20.1"> “ Motsbaná , chë s̈es̈onatema y chabe mamá mesë́biats̈e y Israeloye cochtá .
(trg)="b.MAT.2.20.2"> Chë s̈es̈onatema jóbama bos̈ënga ya obanënga montsemna ca . ”

(src)="b.MAT.2.21.1"> Qabolo de una gila-gila womomi , so o ngopa Una magena de ma awa wasigiliho o Israel ma nyawa manga dokuka , maro o kia o malaikat magena widedemo unaka .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> As José tojantsbaná y chë s̈es̈onatema y chabe mamá Israel luaroye tojtésanëbiats̈e .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Duma o Yudea ma daeraka gena o Herodes ma ngopa moi awi ronga o Arkhelaus gena wokolanoka ma baba witagali .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Magena igogou so o Yusuf gena wogiise de wanakoka , so wimodo upa sidago o Arkhelaus o ngopa magena witooma .
(src)="b.MAT.2.22.3"> Ma sababu magegena so o Jou Awi malaikat moili yahino o Yusuf awi doguruga ma rabaka wisingangasu la ona o tahu ma raba moi imasirese kali , so itagi yakahika o Galilea ma tonaka ,
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Arquelao Judeoca yojanmánda chabe taitá Heródesbe cuentiñe , y José chca tojántats̈ëmbona orna , yojtsauatja choye jama .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Pero otjénayoca Bëngbe Bëtsá Josébioye tbojanbuayená ; chíyeca Josena Galilea ca uabaina luaroye tojána .

(src)="b.MAT.2.23.1"> o doku moi ma ronga o Nazaretka igoge .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Kagena igoge gena isiganapuka , maro o kia iqomaka o Jou Awi demo o bi nabi yalefo qaboloka ma ngale o ngopa Una magena , " Done asa o nyawa itemo Una magena o Nazaretka ma nyawa . "
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Choye tojánashjango ora , José tojána canÿe pueblo Nazaret ca uabáinoye chents̈e joyénanama .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Chca tojanochnëngo cachcá chaotsemnama nts̈amo chë Bëngbe Bëtsabe juabna oyebuambnayënga tmojanayancá .
(trg)="b.MAT.2.23.3"> Chënga tmojánayana : “ Nazaretocá ca Jesús mochantsábobaina ca . ”

(src)="b.MAT.3.1.1"> O orasi magena o Yesus kanagasi o Galilea ma tonaka wogoge so he o taungu muruo naga ipasaka , kagena de o Yohanes una o bi nyawa waoosi magena wahino de o Yudea ma tona ibobeleuka wogoge womatingaka .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Chë tempo , Juan chë Ubayaná , ents̈anga ndoyena luaroye Judeoca tojánbocna , Bëngbe Bëtsabe soyëngama jábuayenama .

(src)="b.MAT.3.5.1"> So awi ino gena ka o galasosoko de o hopu ifofufuru ma madu , de awi baju lo ka o unta ma gogo , de awi doi ma bobiliku lo ka o haiwani ma kahi .
(src)="b.MAT.3.5.2"> Kanaga o Yerusalemno ma bi nyawa , o Yudea ma bi doku de ma bi kotano ma nyawa , de o Yordan ma Selera ma sigilolino ma bi doku-dokuno ma nyawa gena he yangodu o tona ibobeleuka yahino o Yohanes Wooosika .
(src)="b.MAT.3.5.3"> So kagena o nyawa yadadala manga simaka de una wadoto de wasingangasu , de womatoore wotemo , " He !
(src)="b.MAT.3.5.4"> Ngini bilasu nimatoba de nimatoduba la nia dorou niodongosa , sababu ma orasi he imasidiado ma ngale o Gikimoi asa wopareta maro o kolano moi . "
(src)="b.MAT.3.5.5"> O Yohanes gena una manena qabolo maro o kia iqomaka o Jou Awi demo ma nabi Yesaya wosilelefo qaboloka , ena gena , " Kanaga o nyawa moi o tona ibobeleuka womatotoore , ' He !
(src)="b.MAT.3.5.6"> Ma ngale nanga Jou Awi hino gena ngini nimasidailako .
(src)="b.MAT.3.5.7"> La o ngeko gena bilasu nisibolowo de nisitiai . ' "
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Jerusalenoca ents̈anga , nÿetsca Judea luarents̈a ents̈anga y chë Jordán ca uabaina béjaye béconana oyenënga imojánbocana Juan joyeunayama .

(src)="b.MAT.3.6.1"> O riho magenaka o nyawa yadala yoise de yamote o Yohanes awi dodoto so to ona manga dorou imamangaku o Gikimoi Awi simaka , qabolo de asa o Yohanes waosi o Yordan ma Seleraka .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Bëngbe Bëtsábioye chëngbe bacna soyëngama jaimpáda chents̈ana , Juan chë Jordán béjayiñe chënga yojanëbáyana .

(src)="b.MAT.3.7.1"> So kanaga lo o Farisika ma nyawa de o Sadukika ma nyawa lo yahino ma ngale ona lo yaosi .
(src)="b.MAT.3.7.2"> Duma ma orasi o Yohanes wakelelo ona yahino de una wotemo onaka , " Icala !
(src)="b.MAT.3.7.3"> Ngini manena o nyawa nikokulai , maro o ngihia gena o nyawaka yagoli .
(src)="b.MAT.3.7.4"> Ngini nia fikiri gena ka cawali tiniosi so aku niloqa o Gikimoi Awi doosa ma sangisarano , duma nia fikiri maro magegena isala .
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Pero Juan tojáninÿe ba fariseunga y saduceunga cha chaubáyama tmojánama .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> Chënga imojamna chë judië́ngbeñe uánatsanënga Bëngbe Bëtsá ndoñe corente ntseyeunanama ; as chora tojanë́yana : “ ¡ Mëts̈cuaye ents̈anga !
(trg)="b.MAT.3.7.3"> ¿ Nda tcmënjáuyana chë echanjóshjango uabouana castigüents̈ana s̈mochjotsbocá ca ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Hika nia sopo nisimane kasi , imatero de nia dorou qangodu niapalako , la aku tinipiricaya igogou ngini gena nimatoba de nimatodubaka .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Bëngbe Bëtsábeñe ndegombre os̈buáchiyënga s̈mochtsemna , as chca chaotsinÿna chë bacna soyënga amana ts̈ëngaftanga ndegombre s̈mojtsajbanama .

(src)="b.MAT.3.9.1"> De upa lo nia sininga ma rabaka niatagapi de nitemo , ' Igogou , ngomi manena o Abraham awi ngopa de awi danoku so mia dorou ma fanggali gena miamakewa . '
(src)="b.MAT.3.9.2"> Komagenawa .
(src)="b.MAT.3.9.3"> Ngohi totemo nginika , igogou de o bi teto-teto manena bato o Gikimoi gena aku waaka o Abraham awi ngopa de awi dano so qadoohawa .
(src)="b.MAT.3.9.4"> Nakoso ngini nimatoba de nimatodubawa gena , bilasu Una asa winifanggali de o dorou .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Y ndoñe s̈mattsejuabnaye cach ts̈ëngaftangbiama jayanama : ‘ Abrahámbents̈ana ents̈anga fsëndmëna ca ’ .
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Er ats̈e s̈cuayana , Bëngbe Bëtsá quem ndëts̈béngacnaca Abrahámbents̈ana ents̈anga nanjábiama .

(src)="b.MAT.3.10.1"> O orasi manena naga o Gikimoi wosidailako qaboloka , la o nyawa nagoona imatoba de imatodubawa , ona magena asa wasisangisara de o narakaku waumo .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Gena maro o bi basu kanaga isidailako de ihadoku o gota ma hutu ma golaka eko ma ngutuka , so o bi gota la ma sopo qatotorou gena igogou done asa yatoqa de yaumo o uku isosora-sora ma rabaku .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Chë tats̈nía ya entsaprontana chë betiyeshënga tbëtëjëngocana jtseshatë́tsets̈ama .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Ndaye betiye ndoñe tontseshajo , jtseshatëts̈ana y iñoye jtsatmets̈ana .
(trg)="b.MAT.3.10.3"> Ts̈ëngaftangaftácnaca cachcá , ts̈abe soyënga ndoñe s̈montsamëse , Bëngbe Bëtsá cmochanjácastigaye .

(src)="b.MAT.3.11.1"> So ngohi manena gena ngini o nyawa tiniosi de o ake la idadi maro o nonako moi gena , igogou ngini nimatoba de nimatodubaka , duma ma orasika kanaga wimoi asa wahino wotuuruno , gena Una Awi manara foloi ilamo , so ngohi manena to Una Awi simaka gena o kia lo waali idahe , ka Awi capato taaho maro o nyawa wileleleani moi lo idadiwa .
(src)="b.MAT.3.11.2"> De ngini la kanaga nimatoba de nimatodubaka , Una magena asa wosingosa o Gurumi Qatetebi ma kuasa de o uku la nia sininga ma rabaka wopareta .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> “ Ndegombre , ats̈na béjayeca cbondubáyana Bëngbe Bëtsabe benache chas̈muatishachama .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Pero chë ats̈be ústonoye echanjabá , ats̈biama más obenana bomná comna , y ats̈e merecido taitsatobuajoñe ni mo chabe shecochëtjonëshe jtsámbañama .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Chë chabe benache aíñe chamojtishachëngbiama Bëngbe Bëtsá echanjama chë echanjabábeyeca , chë Uámana Espíritu chëngbe ainaniñe cháuamashënguama .
(trg)="b.MAT.3.11.4"> Pero chë benache ndoñe chamontishachëngbiamna , Bëngbe Bëtsá echanjama chë echanjabábeyeca , corente castigánënga chamotsemnama , mo iñeshequëcá .

(src)="b.MAT.3.12.1"> O Gikimoi wosidailako la o bi nyawa yangodu wafanggali .
(src)="b.MAT.3.12.2"> O nyawa de manga sininga itotiai ona magena wangaho o sorogaka , duma o nyawa ma dorou ona magena wasisangisara ka sidutu ikakali .
(src)="b.MAT.3.12.3"> Maro wotototoro moi awi giaka kanaga de awi tatapaka .
(src)="b.MAT.3.12.4"> Wosidailako ma ngale o tamo qangodu wataqo sidago qatebi .
(src)="b.MAT.3.12.5"> O tamo qalalake gena asa watolomu de o polaka wadiahi , duma ma soora gena asa watupu so waumo o uku isosora-soraku de lo itatatu-tatu kawa . "
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Canÿe ents̈á chabe mëts̈tá cucuats̈iñe jiyëbana , chabe trigo jtsóbobemana y chë ndoservena shácuanënga jtsejashtsëtsana .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> Chabe trigo chë grano uaquëcjnaye tsañe jtsabuájuana , y chë ndoservena shácuanëngna iñoye jtsatmets̈ana .
(trg)="b.MAT.3.12.3"> Cachcá , chë ats̈be ústonoye echanjabana , chë ts̈abe ents̈anga echanjúbuaja , y chë bacna ents̈angna canÿe íñeshiñe echantsacastígaye , y chë iñe ndocna te queochátsfsana ca ” — cha tojanë́yana .

(src)="b.MAT.3.13.1"> O orasi magena qabolo de o Yesus o Galilea ma tonaka de wotagi o Yohaneska o Yordan ma Seleraka .
(src)="b.MAT.3.13.2"> So o Yesus wogolo la Una lo aku wiosi .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> As Jesús , Galileocana tojána Jordán béjayoye , Juan yojtsemnoye , cha chabuábayama .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Duma o Yohanes asa woholu so wotemo , " Idadiwa , Baba !
(src)="b.MAT.3.14.2"> Bilasu Ngona de asa aku ngohi noiosi .
(src)="b.MAT.3.14.3"> De qadoohaso Ngona nahino ngohino .
(src)="b.MAT.3.14.4"> Komagenawa , bilasu ngohi tahika Ngonaka . "
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Pero Juan ndoñe yontsebos̈e Jesús juabáyama , y mënts̈á tbojaniyana : — Ats̈e s̈ontsemna aca chas̈cuabaye , y ¿ más ats̈e aca cbochjuabaye ca ?

(src)="b.MAT.3.15.1"> Ma ngale komagena , so o Yesus wosango unaka wotemo , " Qohaka , la o moi-moi magegena idadi , sababu ngone bilasu pamote komagena la o Gikimoi Awi dupa paaka patotiai . "
(src)="b.MAT.3.15.2"> Qabolo de o Yohanes gena wisimote so o Yesus iwiosika .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Chora Jesús tbojanjuá : — Morna chca chaotsemna .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Entsemna lempe nts̈amo Bëngbe Bëtsá tojamandacá jobedésana ca .
(trg)="b.MAT.3.15.3"> As Juan yojouena Jesús juabáyama .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Ma orasi o Yesus wiosi qabolo so o Yordan ma Seleraye asa ka wodolaye , de imatodoka o dipa ipelenga de yakelelo o Gikimoi Awi Gurumi iuti imatero maro o namo dara de itangi Unaku .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Jesús ya uabainá yojtsemna ora , chë buyeshoicana tojtanshë́bëbocna .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> Chorna Jesús tsbanánoye yojontjes̈iye y tojáninÿe chë celoca atëfjniñe y chë Uámana Espíritu mo canÿe palomatemcá chábioye yojtsastjajuana .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Ato itangi de o ili moi yoise o sorogaku itemo , " Una manena to Ngohi Ai Ngopa towidododara .
(src)="b.MAT.3.17.2"> De Una magena Ngohi towidupa . "
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Chora celocana Bëngbe Bëtsá mënts̈á tojánayana : “ Mua ats̈be bonshana uaquiñá endmëna .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Chabiama corente sëntsoyejuá ca . ”

(src)="b.MAT.4.1.1"> Qaboloku de o Gikimoi Awi Gurumi magena o Yesus wingaho o tona ibobeleuka la o Iblis iwibaja la ma ngale o dorouku wisitura .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Chents̈ana chë Uámana Espíritu ents̈anga ndoyena luaroye Jesús tbojanánatse , as Satanás chauábama cha jisháchichiyama .

(src)="b.MAT.4.2.1"> O orasi magena o Yesus gena ma deka o putu moruha de o wange moruha wooqowa de woudowa , so qabolo Una wisapika .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Chents̈e canta bnë́tsana te y canta bnë́tsana ibeta ntjascá tbojanjétana ; chíyeca chora tbojaneshë́ntsena .

(src)="b.MAT.4.3.1"> So kagena de o Iblis yahino de iwibaja itemo Unaka , " Ngona gena igogou o Gikimoi Awi Ngopa .
(src)="b.MAT.4.3.2"> So hika o bi teto manena nasulo la imadadi o roti la aku naoqo . "
(trg)="b.MAT.4.3.1"> As Satanás tbojanobobeconá y tbojaniyana : — Aca ndegombre Bëngbe Bëtsabe Uaquiñá tcomnëse , momandá quem ndëts̈benga tandës̈e chaobiama ca .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Duma Una wosango wotemo , " Kanaga o Gikimoi Awi Jaji ma Bukuka isilefoka , ' Nako o bi nyawa gena upa ka cawali o ino so ioho , duma ka cawali o Gikimoi Awi demo la yasigise de yaaka . ' "
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Pero Jesús tbojanjuá : — Bëngbe Bëtsabe uabemana palabrënguiñe mënts̈á endayana : “ Ents̈á nÿe tandë́s̈eca ndoñe vida ntsebomnana , sinó ents̈á endobena jtsiyenana lempe nts̈amo Bëngbe Bëtsá tojayancá tbojtseyeunanëse ca . ”

(src)="b.MAT.4.5.1"> Kagena qabolo de o Iblis o Yesus iwingaholi o Yerusalemka , eko o kota qatetebika , de iwihado kadaku o Gikimoi Awi Tahu ma ponaka ,
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Chents̈ana Satanás , Jerusalén , chë uámana bëts pueblo ca uabáinoye Jesús tbojanánatse , y chë Bëngbe Bëtsabe bëts yebnents̈e chë más tsbanánoca tbojanatsá .

(src)="b.MAT.4.6.1"> de itemo Unaka , " Igogou !
(src)="b.MAT.4.6.2"> Ngona o Gikimoi ma Ngopa .
(src)="b.MAT.4.6.3"> Hika kagena de kudahu nomatura , sababu o Gikimoi Awi Jaji ma Bukuka isilefoka , ' Ma ngale Ngona gena Una asa Awi malaikat wapareta , la ona magena asa inigubare , ma ngale Ani qohu lo o tetoku upa yadahe . ' "
(trg)="b.MAT.4.6.1"> Chents̈e Satanás mënts̈á tbojaniyana : — Aca ndegombre Bëngbe Bëtsabe Uaquiñá tcomnëse , muents̈ana fshantsoye montsënja , er Bëngbe Bëtsabe uabemana palabrënguiñe endayana : Bëngbe Bëtsá chabe angelënga echanjichamuá , chacmotsinÿenama .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Chënga buacuats̈ë́ngaca cmochanjishache , shecuats̈e ndëts̈beñe ndocá chacondomama ca — cha tbojaniyana .

(src)="b.MAT.4.7.1"> So o Yesus wosango wotemo , " Kanagasi o Bukuka isilefoli komanena , ' Ani Jou Gikimoi gena upa nowidahake . ' "
(trg)="b.MAT.4.7.1"> Chora Jesús tbojanjuá : — Cach Bëngbe Bëtsabe uabemana palabrënguiñe mënts̈á endayana : “ Ndoñe matsbos̈ana acbe Bëtsá chë Utabná bacna soyëngama jacochënguama ca . ”

(src)="b.MAT.4.8.1"> Kagena de o Iblis iwingaho kali o tala moi ikukuru-kuruye , so ma qokuka de wisikelelo o dunia ma bi bangsa qangodu ma loha de ma kaya Unaka ,
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Cabana , Satanás tbojanánatse canÿe bëts tjoye y betsco nÿetsca quem luarents̈a amëndayëngbenache y chents̈a nÿetsca uámana soyënga Jesúsbioye tbojaninÿinÿé .

(src)="b.MAT.4.9.1"> de itemo , " O moi-moi qangodu manena asa tonihike Ngonaka , hitilahi nobukuku de nosuba ngohika . "
(trg)="b.MAT.4.9.1"> As Satanás tbojaniyana : — Aca chacojoshëntsaments̈é y chas̈cojadorase , lempe chë soyënga cbochjats̈taye ca .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Magena de o Yesus wotemo , " Hiwa , Iblis !
(src)="b.MAT.4.10.2"> Ngosoku ma deda noloqa .
(src)="b.MAT.4.10.3"> Sababu kanaga o Bukuka isilefoka , ' Bilasu nowisuba nanga Jou Gikimoika de cawali Una nowileleani . ' "
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Y Jesús tbojanjuá : — ¡ Satanás , áts̈bents̈ana mojuaná !
(trg)="b.MAT.4.10.2"> Bëngbe Bëtsabe uabemana palabrënguiñe mënts̈á endayana : “ Bëngbe Bëtsá cochtsadorana y nÿe cha cochtseservena ca . ”

(src)="b.MAT.4.11.1"> Gila-gila o Iblis magena iloqa so o Yesus widongosaku , de imatodoka o bi malaikat yahino so asa Una iwileleanika .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> As Satanás cachcá tbojanonÿá .
(trg)="b.MAT.4.11.2"> Cachora Bëngbe Bëtsábiocana angelotémënga tmojánabo Jesús jtseservénama .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Ma orasi magena de o Yesus wogiise o Yohanes gena wibuika , so Una o Yudea ma daeraka de womasirese wokahika o Galilea ma tonaka .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Juan chë Ubayaná cárceloye tmojanëtámiama Jesús tojanuena ora , Galilea luaroye cha tojtaná .

(src)="b.MAT.4.13.1"> So o Nazaret ma doku wodongosa de wokahika o Zebulon de o Naftali ma daeraka o Galilea ma talaga ma dateka , so wogoge o Kapernaum ma dokuka .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Pero ndoñe tonjanoquedá Nazaret pueblents̈e , sinó Capernaumoca , uafjajónaye tsachañe ; choye tojána joyénanama , chë uámana bëts taitata Zabulón y Neftalibe luariñe .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Komagena waaka sidago idadi de isiganapu o kia maro iqomaka o Gikimoi Awi demo ma nabi Yesaya wosilefo qaboloka , ena gena ,
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Chca tojanochnëngo , cachcá chaotsemnama nts̈amo chë Bëngbe Bëtsabe juabna oyebuambnayá Isaías tojanayancá .
(trg)="b.MAT.4.14.2"> Isaías tojánayana :

(src)="b.MAT.4.15.1"> " Ona o Yahudika ma nyawa de lo o Yahudika ma nyawa yasowo la kanaga igogoge o Galilea ma tonaka o talaga ma dateka , kagena o Yordan ma Selera ma sonongaka , kiaka o Zebulon ma nyawa de lo o Naftali ma nyawa to ona manga tonaka .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Zabulón y Neftalibe luare , Jordán béjaye chenguánoica , uafjajónaye tsachañe ; Galilea luariñe , ndoñe judío ents̈anga oyenents̈e .

(src)="b.MAT.4.16.1"> Iqomaka ona magena o sakaputu ma rabaka ioho de yamodo done ona dede o Gikimoi imakitingaka .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Duma o orasi manena o nita ma siwa ilalamo asa yakeleloka , sababu igogou o wange moi ibaoka de yadisiwa onaka . "
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Chë mo ibetiñe cuaftsiyencá imojoyena ents̈anga , Bëngbe Bëtsabe soyënga nduabuatma causa , tmojinÿe canÿa ents̈angbe juabnënga binÿnayá .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> Chë chëngbe juabnënga binÿnayá entsebuashinÿinÿana chë Bëngbe Bëtsábioye nduabuatmëngbiama , y chë causa chabiama imomna mo obanëngcá , ndoñe binÿniñe jtsiyenëse ca — cha tojanábema .

(src)="b.MAT.4.17.1"> Ma orasi magena de isikahino o Yesus wodoto wotemo , " He !
(src)="b.MAT.4.17.2"> Nimatoba de nimatoduba la nia dorou niodongosa , sababu o Gikimoi wopareta maro o kolano moi gena he womasidiado . "
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Cach orscana Jesús tojanonts̈é ents̈anga jábuayenama : “ Bëngbe Bëtsabe amë́ndayana ya echanjóshjango .
(trg)="b.MAT.4.17.2"> Ngménaca s̈mochtenójuaboye ts̈ëngaftangbe bacna soyëngama y chca amana s̈mochtsajbaná ca . ”

(src)="b.MAT.4.18.1"> So ma moiku o Yesus wotagi-tagi o Galilea ma Talaga ma dateka , de Una wamake o nyawa yasinoto o nao isasari , ona magena o Simon ( iwisiaso lo o Petrus ) de ma nongoru moi awi ronga o Andreas .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Ona yasinoto o talaga ma dateno o nao yosoma .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Canÿe te , Jesús chë Galilea uafjajónaye tsachajana yojtsaye y ndeolpe uta boyabásata tojanÿe : canÿa yojamna Simón , chë Pedro cánaca uabainá , y chabe uabentsá Andrés .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Chatna atarraiëshangá ibnetsashbuétsets̈añe , er beonga ashebuánayata ibnamna .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Kagena de o Yesus waaso de wotemo onaka , " He !
(src)="b.MAT.4.19.2"> Hino la nimote Ngohi .
(src)="b.MAT.4.19.3"> Nako ngini gena Ngohi aku tinidoto ma ngale ngini o bi nyawa asa niadoto la imote Ngohika , imatero maro o nao niasoma la niatolomu . "
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Jesús tojanë́yana : “ Ats̈eftaca mabata ; ats̈e cbochanjábiama Bëngbe Bëtsabiama ents̈anga anguayata , y morscana nÿe beonga ashebuánayata ya ndoñe ques̈ochátsmëna ca . ”

(src)="b.MAT.4.20.1"> Gila-gila ona manga soma yodongosaka , so asa itagi Una iwimoteka .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Cachora chatbe atarraiëshangá cachcá tbojésanaboshjuana y Jesús tmojanasto .

(src)="b.MAT.4.21.1"> So kagena de Una wotagi wogila-gila , de wamake kali o nyawa yasinotoli ma ria de ma nongoru , ena o Yakobus de o Yohanes .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Ona magena de manga baba o Zebedeus manga soma isidiahi o deru ma rabaka .
(src)="b.MAT.4.21.3"> De ona lo o Yesus waaso ,
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Y más chcoye , Jesús inÿe uta cats̈átata tojánanÿe : Santiago y Juan , chë Zebedeobe uaquiñata .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> Chata ibojtsomñe canÿe barquë́shañe , chatbe taitáftaca , chëngbe atarraiëshangá atapórmayiñe .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> Jesús tojánachembo ,

(src)="b.MAT.4.22.1"> so gila-gila ona manga baba de manga deru yodongosa de asa Una iwimoteka .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> y cachora chë barquë́sha tbojésanaboshjona , chë taitá cachents̈e imojéseboshjona y Jesús tmojanasto .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Qabolo de o Yesus o Galilea ma bi doku wakiloli so wahika manga puji ma bi tahuka wodoto de o habari qaloloha wosihabari ma ngale o Gikimoi asa wopareta .
(src)="b.MAT.4.23.2"> De lo o nyawa yasisiri de yopopanyake gena yangodu wasiloha .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Jesús nÿets Galilea luarëjana yojánana , chents̈e judiëngbe enefjuana yebnënguenache abuátambaye .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Chë ts̈abe noticiënga Bëngbe Bëtsabe amë́ndayama ents̈anga yojanabuayiyná y nÿetsca s̈ocanëngama y tsets̈anëngama yojánashnaye .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Mutuwade o habari ma ngale o Yesus gena o bi nyawa yogiise de yanako sidago o bi doku o Siria ma daera ma sigilolino , so o nyawa yadadala yahino Unano .
(src)="b.MAT.4.24.2"> O nyawa ona magena yangaho o nyawa yasisiri yadala moi-moi de manga panyake imaketerowa .
(src)="b.MAT.4.24.3"> O nyawa ona magena kanaga manga siri isangisara poli , yakokitoka , yamumusu de lo manga rohe isosone yangodu ona magena Una wasilohaka .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Nÿets Siria luarëjana ents̈anga cha imojtsebáyana .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> As ents̈anga nÿetsca s̈ocana bomnënga Jesúsbioye imojtsënachaye : s̈oquënga y tsets̈anana bomnënga , bacna bayëjbe juabna uambayënga , ataque osháchichanënga y jama ndobenënga .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Jesús nÿetscanga yojánashnaye .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Sidago lo o nyawa yadala icarawa gena ka ituo-tuo Una wimote-mote .
(src)="b.MAT.4.25.2"> Ona magena o Galilea ma tonano , o Doku Mogiowo ma daerano , o Yerusalemno , o Yudea ma daerano de lo o Yordan ma Selera ma sonongano .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Mallajta ents̈anga Galileocana , Decápolis luarocana , Jerusalenocana , Judeocana y chë Jordán béjaye chenguanoicana Jesús imojústona .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Ato o Yesus wakelelo o nyawa yadadala ona magena iwimoteno , de Una wodola o qoku moiye .
(src)="b.MAT.5.1.2"> So qabolo de kagena wogogeku , de o nyawa iwimomote gena yahino so kagena iwisigilolino ,
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Jesús chë mallajta ents̈anga tojánanÿe ora , batsjoye tojántsjua y tojanótbema .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> Chabe ústonënga tmojanobobeconá y

(src)="b.MAT.5.2.1"> de Una ona magena wadoto wotemo ,
(trg)="b.MAT.5.2.1"> Jesús tojanonts̈é mënts̈á jabuátambana :

(src)="b.MAT.5.3.1"> " Ngaroko , o nyawa yamalo manga sininga ma buturu ihiwa , ka cawali o Gikimoi wasiputuru , ona igogou yosanangi , sababu ona magena igogou o Gikimoi Awi nyawa-nyawa Awi pareta ma rabaka .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë Bëngbe Bëtsabe soyënga ts̈a imuajaboto ca juabnayënga .
(trg)="b.MAT.5.3.2"> Chca ents̈anga mochántsemna chë Bëngbe Bëtsabe amë́ndayoca mochtsiyenënga .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Ngaroko , o nyawa manga sininga ipeleso , ona igogou yosanangi , sababu ona magena asa o Gikimoi wasiputuru so ona yopeleso kawa .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë mondbétsos̈achiyënga ; chënga Bëngbe Bëtsá entsëjabuáchana ngménaca ndoñe chamondë́tsemnama .

(src)="b.MAT.5.5.1"> O nyawa manga sininga qamuuqu , ona igogou yosanangi , sababu ona magenaka igogou o Gikimoi Awi jaji asa wosiganapu .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë uámanënga ndoñe mondbétsenobiamnayënga , er chënga mo chëngbe otocana soycá quem luare mochanjóyëngacñe .

(src)="b.MAT.5.6.1"> O nyawa igogou de manga dupa so manga sininga itiai o Gikimoi Awi simaka , ona igogou yosanangi , sababu o kia yodudupa gena asa o Gikimoi wahike de ma boloika .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë nÿetsca soyënguiñe ts̈abá jamama bos̈ënga .
(trg)="b.MAT.5.6.2"> Chëngbe bos̈ana entsemna mo chë oshëntsiyá y uajuendayabe bos̈ancá .
(trg)="b.MAT.5.6.3"> Chë nÿetsca soyënguiñe ts̈abá jamama bos̈ënga mochanjobenaye jëftsinÿana lempe nts̈amo tmojtsebos̈cá .

(src)="b.MAT.5.7.1"> O nyawa la kanaga o nyawa ma somoa yagalusiri , ona igogou yosanangi , sababu ona magena lo asa o Gikimoi wagalusiri .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë ínÿengbiama ongmiayënga , er Bëngbe Bëtsá chëngbiama bochanjóngmia .

(src)="b.MAT.5.8.1"> O nyawa manga sininga ibolowo , ona igogou yosanangi , sababu ona magena done asa o Gikimoi aku iwikelelo de iwinako igogou .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë nÿe ts̈abe juabnënga ainaniñe bomnënga ; chënga Bëngbe Bëtsá mochanjinÿe .

(src)="b.MAT.5.9.1"> O nyawa yodupa yaaka so o nyawa imakadame moi de moika , ona igogou yosanangi , sababu ona magena asa o Gikimoi waqehe maro Awi ngopa-ngopa masirete .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë nÿetscanga natjë́mbana chamotsiyenama amënga , er chënga Bëngbe Bëtsabe básenga ca mochantsabaina .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Ngaroko , o nyawa o sangisara yamake ma sababu manga sininga de manga gogoho magena itotiai , ona igogou yosanangi .
(src)="b.MAT.5.10.2"> Ona magena igogou o Gikimoi Awi nyawa-nyawa Awi pareta ma rabaka .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> “ Puerte oyejuayënga mochántsemna chë ínÿenga tmojama chamotsesufrínënga , nts̈amo Bëngbe Bëtsá yobos̈cá bétsamama ; chca ents̈anga mochántsemna chë Bëngbe Bëtsabe amë́ndayoca mochtsiyenënga .

(src)="b.MAT.5.11.1"> Ngaroko , o nyawa o demo ma dorou nigaka , de inisangisara , de lo nisibicara qatorou sababu ma ngale Ngohi nimote , ngini igogou nisanangi .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> “ Puerte oyejuayënga ts̈ëngaftanga s̈mochtsemna , ents̈anga chacmojoyánguango y chacmojtsë́camena ora y nÿetscna soyë́ngaca chacmojtsëbuayatsenaye ora , ats̈be ústonënga bétsemnama .

(src)="b.MAT.5.12.1"> Komagena lo iqomaka o bi nabi yasangisaraka .
(src)="b.MAT.5.12.2"> So hika ninali de sininga ifoloi isanangi .
(src)="b.MAT.5.12.3"> Sababu nia fanggali qaloha icarawa gena o Gikimoi wosidailako qabolo kadaku o sorogaka . "
(trg)="b.MAT.5.12.1"> Móyejuanga , puerte móyejuanga , ts̈ëngaftanga celoca becá s̈mochanjóyëngacñe .
(trg)="b.MAT.5.12.2"> Er nts̈amo ents̈anga ts̈ëngaftanga cmë́camena , cachcá chë Bëngbe Bëtsabe juabna oyebuambnayë́ngbioye , chë ts̈ëngaftangbe natsana monjaniyenë́ngbioye ents̈anga monjanë́camena ca ” — Jesús tojánayana .

(src)="b.MAT.5.13.1"> " Ngini manena , nakoso nia gogoho foloisi qaloha de itiai gena , asa de ma faida o dunia ma bi nyawaka .
(src)="b.MAT.5.13.2"> Maro o gasi kanaga nidogo nia inoku la o nyawa yodupa yaoqo .
(src)="b.MAT.5.13.3"> Nakoso ngini nia gogoho qatorou , magena imatero de o gasi qamiri kawa so qahaoka , de niaaka niadodoohasi la aku qamiri kali .
(src)="b.MAT.5.13.4"> Ma faida gena ihiwaka , so bilasu ka niaumo de o nyawa isidodipitoku .
(trg)="b.MAT.5.13.1"> “ Ts̈ëngaftanga , quem luarents̈a ents̈anga jtsëjabuáchanëse s̈mojtsiyena , Bëngbe Bëtsabe soyënga chamotsetats̈ëmbuama , as chëngbiama s̈mochántsemna mo chë mënts̈ena ndoñe chaondóndbemama tcojatboto tamocá .
(trg)="b.MAT.5.13.2"> Pero chë tamó fténana tojtsóbemëse , ndoñe ntsopodénana tempcá sanana cachiñe jtëtsmënana .
(trg)="b.MAT.5.13.3"> Chca , ya tondayama ntsoservénana ; chíyeca chë tamó tsáshenoye jtsëts̈enana y ents̈anga jtsebotájayana .

(src)="b.MAT.5.14.1"> Ngini manena o bi moi-moi itotiai niasikelelo maro o nita moi yadisiwa o dunia ma bi nyawaka .
(src)="b.MAT.5.14.2"> De imatero lo o doku moi la yahado o tala ma qokuka , gena o nyawa yangodu ka yakelelo .
(trg)="b.MAT.5.14.1"> “ Ts̈ëngaftanga , nts̈amo ts̈abá yomncá s̈mojtsiyenëse , as quem luarents̈a ents̈angbiama s̈mochántsemna mo chë ibetiñe tojtsebínÿna soycá .
(trg)="b.MAT.5.14.2"> Canÿe bëts pueblo batsjo juatsbuañe tomnëse , ndoñe ntsopodénana iytëmencá jtsemnama .

(src)="b.MAT.5.15.1"> De nako o poci moi gena kanaga lo pamakewa maro o poci o nyawa moi watupuka de lo o poci magena o kula wositalakeka .
(src)="b.MAT.5.15.2"> Duma bilasu o poci magena wahado ma dadamika , ma ngale o nyawa o tahu ma rabaka aku ma siwa gena yangodu yamake .
(trg)="b.MAT.5.15.1"> Canÿe uajuinÿanë́sha tcojuajuínÿena ora , ndoñe cajonëshe tajsoye jtsabuájuama , sinó tsbanánoca juajájuama , chca , nÿetsca ents̈anga chë yebnents̈e tmojtsemnëngbiama chaotsebínÿnama .

(src)="b.MAT.5.16.1"> Maro o doku moi o tala ma qokuka de o poci moi o dadamika o nyawa yangodu ka yakelelo , komagena ngini lo o loha niaaaka aku o nyawa yangodu yakelelo de ona lo nia Baba o sorogaka aku wisigiliri . "
(trg)="b.MAT.5.16.1"> Cachcá ts̈ëngaftanga , ents̈angbe delante mo binÿnayëngcá s̈mochtsemna , as chënga ts̈ëngaftanga ts̈abe soyënga s̈muamama chamuinÿama , y chca , chënga chamuinÿanÿé chë Taitá , Bëngbe Bëtsá celoca endmëná , corente uamaná y obená bétsemnama ca ” — Jesús tojánayana .

(src)="b.MAT.5.17.1"> O Yesus wasibicarasi , o nyawa yadadalaka wotemo kali , " Upa lo ngini nitemo , Ngohi tahino o duniaka ma ngale o Gikimoi Awi bobita o Musa de o nabi-nabi yalelefoka gena tasisa duma ma ngale tinidoto eko tinisingangasu ma meta itotiai nginika .
(trg)="b.MAT.5.17.1"> “ Ndoñe s̈mattsejuabnaye , nts̈amo Moisesbe leyiñe iuayancá y chë Bëngbe Bëtsabe juabna oyebuambnayënga tmojanayancá jabétsepochocama ats̈e tijabo ca .
(trg)="b.MAT.5.17.2"> Ats̈e ndoñe chiyátabo chë soyënga jabétsepochocama , sinó jabábuayenama ndayá chë soyënga ndegombre bétsayanama .

(src)="b.MAT.5.18.1"> Ngini tinisingangasu igogou , idodooha ma deka nakoso o dipa de o tona la ka pakelelosi gena , o Gikimoi Awi bobita qangodu ma rabaka kanaga ma ceceke moi lo akuwa isisa eko itagali , so o moi-moi qangodu magena bilasu idadi kasi .
(trg)="b.MAT.5.18.1"> Ndegombre s̈cuayana : Celoca y quem luare chaojëftsemnëntscuana , ndocná queochatobenaye ni canÿe punto , ni canÿe letra chë leyënguents̈ana jtsejuánana , lempe nts̈amo jochnënguama yomncá chaojtsemnëntscuana .

(src)="b.MAT.5.19.1"> Komagena so o bobita qangodu ma rabaka la kanaga o nyawa itemo manena o bobita ma ceceke moi so ngaroko yatilaku , de lo yasigaro o nyawa ma somoaka la ona lo yatilaku , de o nyawa ona magena , nakoso o Gikimoi Awi pareta ma rabaka gena , manga horomati asa ikurangi .
(src)="b.MAT.5.19.2"> Duma o nyawa la kanaga o bobita qangodu yaaka de o nyawa ma somoa lo yasigaro la ona lo yaakali , de o nyawa ona magena nakoso o Gikimoi Awi pareta ma rabaka de asa yahoromati .
(trg)="b.MAT.5.19.1"> Chíyeca , nda nÿe mo canÿe mando chë leyënguiñe ndoñe tonjoyeuná cha , masque nÿe base soye chë mando tojtsemna , y chë ínÿenga cachcá tojtsabuatambá , cha Bëngbe Bëtsabe amë́ndayoca chë más nduamaná echántsemna .
(trg)="b.MAT.5.19.2"> Pero ndëmuanÿenga tmojtsama nts̈amo Bëngbe Bëtsá tojamëndacá y chë ínÿenga cachcá chamotsamama tmojtsabuátambase , chënga Bëngbe Bëtsabe amë́ndayoca uámanënga mochántsemna .

(src)="b.MAT.5.20.1"> Komagena ngini manena akuwa niwosa o Gikimoi Awi pareta ma rabaka , ka cawali o moi-moi o kia itotiai gena niaaka ifoloisi nikaeli de o bi guru agama de lo o Farisika ma nyawa ona magena . "
(trg)="b.MAT.5.20.1"> Chë soyëngamna mënts̈á s̈cuayana : Ts̈ëngaftanga chë ley abuátambayënga y fariseúngbioye ndoñe s̈montsayënjanase , jtsamama nts̈amo Bëngbe Bëtsá tcmojamëndacá , ndocna te Bëngbe Bëtsabe amë́ndayoye ques̈mochátamashjna .

(src)="b.MAT.5.21.1"> " Ngini ningodu nianako gena iqoqomaka kanaga nia dodoto manena isingangasu qabolo nia ete de nia toporaka , ena gena , ' Ngini upa nitooma .
(src)="b.MAT.5.21.2"> Nakoso o nyawa la yotooma , ona magena bilasu yasisala . '
(trg)="b.MAT.5.21.1"> “ Ts̈ëngaftanga s̈mojouena nts̈amo Bëngbe Bëtsá ts̈ëngaftangbe bëts taitanga tojanamëndacá : ‘ Ndoñe catjóba ca .
(trg)="b.MAT.5.21.2"> Chca ochjajnayá bontsemna jobuambayana chë ents̈angbiama ts̈abá o ndoñe ts̈abá tmonjamama endbayanabe delante , ndáyeca chca ca . ’

(src)="b.MAT.5.22.1"> Duma orasi manena Ngohi totemo nginika , o nyawa nagoona la o nyawa ma somoa moi de yangamo , ona magena lo bilasu yasisala maro yotooma moi .
(src)="b.MAT.5.22.2"> De o nyawa la kanaga manga dodiao manga ronga yogaka qatorou , o nyawa ona magena bilasu yangaho la yasisala o Mahkamah Agama manga simaka .
(src)="b.MAT.5.22.3"> De lo o nyawa la kanaga manga dodiaoka yatemo , ' Nofufuma de o nyawa ma dorou ! ' o nyawa ona magena bilasu o naraka ma ukuku yaumo .
(trg)="b.MAT.5.22.1"> Pero ats̈e s̈cuayana , nda cachabe cats̈átaftaca tbojetna , chánaca bontsemna jobuambayana chë ents̈angbiama ts̈abá o ndoñe ts̈abá tmonjamama endbayanabe delante , ndáyeca chca ca .
(trg)="b.MAT.5.22.2"> Nda cachabe cats̈átbioye puerte tbojtsáboyënja , cha bontsemna chë Sanedrín ca uabaina mándayëngbe delante jobuambayana ndáyeca chca ca ; y nda cachabe cats̈atbiama opjema ca tojayana , nts̈amo cha bétsamama , cha bontsemna chë infiernoca íñeshoye jama .

(src)="b.MAT.5.23.1"> Komagena so nakoso ngini la nitagi nisumbayang de kagena o suba ma rihoka nia gaso nisisuba o Gikimoika , de nimasininga kanaga o nyawa ma somoa manga sininga niasirika so ngini inidoosaka ,
(trg)="b.MAT.5.23.1"> “ Chíyeca , nderado ndayá Bëngbe Bëtsabe bëts yebnoye tcojuamba Bëngbe Bëtsá jëtschuayama y chora tcojenojuabó acbe cats̈ata ácaftaca etonaná yojtsemna ca ,

(src)="b.MAT.5.24.1"> foloi qaloha nia gaso magena niahado kusi , la nitagi o nyawa inidodoosa magenaka la nimakadame kasi .
(src)="b.MAT.5.24.2"> Qabolo de asa nitagi nisumbayang de nia gaso magena nisisuba o Gikimoika , la o Gikimoi gena asa nia gaso waqehe qalohaka .
(trg)="b.MAT.5.24.1"> as chë tcojiyëbo soye chë altarents̈a natsanoica cochjéseboshjona , cochtá y acbe cats̈átaftaca cochtenoyántsia .
(trg)="b.MAT.5.24.2"> Chents̈ana cocayé altaroye cochjá y chë tcojuamba sóyeca Bëngbe Bëtsá cochjëtschuaye .

(src)="b.MAT.5.25.1"> Posiade-ade , nakoso o nyawa moi la ngona woningaho awi edekati wonikalaki o hakimka , de ma orasi ngini niado waasi , de hika ngona de o nyawa una magena nimakadame kasi .
(src)="b.MAT.5.25.2"> Upa sidago o nyawa una magena asa wonitota o hakimka , de o hakim lo nitota o polisika , de lo o polisi done asa nitota o bui ma tahuka .
(trg)="b.MAT.5.25.1"> “ Nderado nda tcmojademandá y cabildoye jotsánama cmojtsemna , cabá choye ndáshjango ora , betsco cháftaca cochtenoyántsia .
(trg)="b.MAT.5.25.2"> Chca ndóñese , chë demandayá mandádbioye cmochanjúshjango , chë mandado josticiëngbe cucuats̈iñe cmochanjáboshjona y chënga cárceloye cmochanjutame .

(src)="b.MAT.5.26.1"> Ngonaka tonisingangasu igogou , ngona gena o bui ma tahu ma rabano akuwa nosupu , nakoso nibobangu gena nofangu qamata waasi . "
(trg)="b.MAT.5.26.1"> Ndegombre cbëyana : Chents̈ana ndoñe quecochtë́tsbocna lempe candesopagantscuana ca ” — Jesús tojánayana .