# en/English-WEB.xml.gz
# gbi/Galela-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> The book of the genealogy of Jesus Christ , the son of David , the son of Abraham .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Manena gena o Yesus Kristus Awi sihino yalefo la aku ngone panako , ena gena Yesus Awi topora gena o Daud de o Daud awi topora gena o Abraham .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Abraham became the father of Isaac .
(src)="b.MAT.1.2.2"> Isaac became the father of Jacob .
(src)="b.MAT.1.2.3"> Jacob became the father of Judah and his brothers .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Ma nonomaka o Abraham ma ngopa yanau gena o Ishak , o Ishak ma ngopa yanau o Yakub , de o Yakub ma ngopa yanau gena o Yehuda de lo awi gianongoru .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Judah became the father of Perez and Zerah by Tamar .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Perez became the father of Hezron .
(src)="b.MAT.1.3.3"> Hezron became the father of Ram .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> O Yehuda de ma peqeka ongo Tamar manga ngopa yanau ena gena o Peres de o Zerah , o Peres ma ngopa yanau o Hezron , o Hezron ma ngopa yanau o Ram ,

(src)="b.MAT.1.4.1"> Ram became the father of Amminadab .
(src)="b.MAT.1.4.2"> Amminadab became the father of Nahshon .
(src)="b.MAT.1.4.3"> Nahshon became the father of Salmon .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> o Ram ma ngopa yanau o Abinadab , o Abinadab ma ngopa yanau o Nahason , de o Nahason ma ngopa yanau o Salmon .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Salmon became the father of Boaz by Rahab .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Boaz became the father of Obed by Ruth .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Obed became the father of Jesse .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> O Salmon de ma peqeka ongo Rahab manga ngopa yanau o Boas , o Boas de ma peqeka ongo Rut manga ngopa yanau o Obed , o Obed ma ngopa yanau o Isai ,

(src)="b.MAT.1.6.1"> Jesse became the father of King David .
(src)="b.MAT.1.6.2"> David became the father of Solomon by her who had been the wife of Uriah .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> de o Isai ma ngopa yanau ma Kolano Daud .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> So kagena de o Daud ma ngopa yanau o Salomo ( o Salomo ma awa ena gena o Uria ma balo ) ,

(src)="b.MAT.1.7.1"> Solomon became the father of Rehoboam .
(src)="b.MAT.1.7.2"> Rehoboam became the father of Abijah .
(src)="b.MAT.1.7.3"> Abijah became the father of Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> o Salomo ma ngopa yanau gena o Rehabeam , o Rehabeam ma ngopa yanau o Abia , de o Abia ma ngopa yanau o Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> Asa became the father of Jehoshaphat .
(src)="b.MAT.1.8.2"> Jehoshaphat became the father of Joram .
(src)="b.MAT.1.8.3"> Joram became the father of Uzziah .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> De o Asa ma ngopa yanau o Yosafat , o Yosafat ma ngopa yanau o Yoram , de o Yoram ma ngopa yanau o Uzia .

(src)="b.MAT.1.9.1"> Uzziah became the father of Jotham .
(src)="b.MAT.1.9.2"> Jotham became the father of Ahaz .
(src)="b.MAT.1.9.3"> Ahaz became the father of Hezekiah .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> De o Uzia ma ngopa yanau o Yotam , o Yotam ma ngopa yanau o Ahas , o Ahas ma ngopa yanau o Hizkia ,

(src)="b.MAT.1.10.1"> Hezekiah became the father of Manasseh .
(src)="b.MAT.1.10.2"> Manasseh became the father of Amon .
(src)="b.MAT.1.10.3"> Amon became the father of Josiah .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> o Hizkia ma ngopa yanau o Manasye , o Manasye ma ngopa yanau o Amon , o Amon ma ngopa yanau o Yosia ,

(src)="b.MAT.1.11.1"> Josiah became the father of Jechoniah and his brothers , at the time of the exile to Babylon .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> de o Yosia ma ngopa yanau o Yekhonya de kanaga lo awi gianongoru yamuruo naga , ena gena ma orasi o Yahudika ma nyawa yatago de yaumo o Babel ma tonaka .

(src)="b.MAT.1.12.1"> After the exile to Babylon , Jechoniah became the father of Shealtiel .
(src)="b.MAT.1.12.2"> Shealtiel became the father of Zerubbabel .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> So o Babel ma tonaka yaumoka , de kagena o Yekhonya ma ngopa yanau o Sealtiel , o Sealtiel ma ngopa yanau o Zerubabel ,

(src)="b.MAT.1.13.1"> Zerubbabel became the father of Abiud .
(src)="b.MAT.1.13.2"> Abiud became the father of Eliakim .
(src)="b.MAT.1.13.3"> Eliakim became the father of Azor .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> o Zerubabel ma ngopa yanau o Abihud , o Abihud ma ngopa yanau o Elyakim , de o Elyakim ma ngopa yanau o Azor ,

(src)="b.MAT.1.14.1"> Azor became the father of Sadoc .
(src)="b.MAT.1.14.2"> Sadoc became the father of Achim .
(src)="b.MAT.1.14.3"> Achim became the father of Eliud .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> de o Azor ma ngopa yanau o Zadok , de o Zadok ma ngopa yanau o Akhim , de o Akhim ma ngopa yanau o Eliud ,

(src)="b.MAT.1.15.1"> Eliud became the father of Eleazar .
(src)="b.MAT.1.15.2"> Eleazar became the father of Matthan .
(src)="b.MAT.1.15.3"> Matthan became the father of Jacob .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> de o Eliud ma ngopa yanau o Eleazar , de o Eleazar ma ngopa yanau o Matan , de o Matan ma ngopa yanau o Yakub .

(src)="b.MAT.1.16.1"> Jacob became the father of Joseph , the husband of Mary , from whom was born Jesus , who is called Christ .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Kagena de o Yakub ma ngopa yanau o Yusuf , de o Yusuf gena ongo Maria ma roka , muna magena mowisibubuo o Yesus , Una magena o Salamati ma Kolano .

(src)="b.MAT.1.17.1"> So all the generations from Abraham to David are fourteen generations ; from David to the exile to Babylon fourteen generations ; and from the carrying away to Babylon to the Christ , fourteen generations .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> So paeto o Abrahamka de ma bati o Daudka gena , kanaga o baba de o ete manga dala yamogiowo de yaruha .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Komagena lo o Daudka sidago lo o Babel ma tonaka yaumo gena , kanaga o baba de o ete manga dala yamogiowo de yaruha .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> De lo ma orasi o Babel ma tonaka yaumoka , paeto sidago lo o Salamati ma Kolano iwisibuo gena , kanaga lo o baba de o ete manga dala yamogiowo de yaruha .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Now the birth of Jesus Christ was like this ; for after his mother , Mary , was engaged to Joseph , before they came together , she was found pregnant by the Holy Spirit .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> O Yesus Kristus Awi sibuo ma jarita gena komanena : Ma awa muna magena ami ronga ongo Maria , muna de o Yusuf gena imabobaika .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Duma ona yasinoto ikawi waasi so ona imakiidu waasi , de ongo Maria he moroheka .
(trg)="b.MAT.1.18.3"> Ngaroko komagena imaaka , o Yusuf gena igogou-gogou wanakowa ma bobai ongo Maria moroheka gena de o Gurumi Qatetebi ma kuasa .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Joseph , her husband , being a righteous man , and not willing to make her a public example , intended to put her away secretly .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Ma bobai o Yusuf una magena o gohiduuru moi awi sigogise qaloha o Jou Awi bobitaka de wacoho itiai .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Komagena so awi sininga ma edekati gena wosipongoka , de wositatapu bilasu ma bobai womiholu de upa womikawi gena o nyawa moi lo upa yanako , ma ngale muna upa womisimaqe o kawasa manga simaka .

(src)="b.MAT.1.20.1"> But when he thought about these things , behold , an angel of the Lord appeared to him in a dream , saying , " Joseph , son of David , do n't be afraid to take to yourself Mary , your wife , for that which is conceived in her is of the Holy Spirit .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Ma orasi o Yusuf ka watagapisi awi sininga ma rabaka womidolomu eko hiwa , de una wokioloka de wotoguruga .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> Awi doguruga ma rabaka una wakelelo o Jou Awi malaikat moi yahino de itemo unaka , " Yusuf , ngona gena o Daud awi ngopa de awi dano moi .
(trg)="b.MAT.1.20.3"> Upa nimodo ongo Maria nomiqehe , sababu o ngopa ami poko ma rabaka idadi gena ka cawali o Gikimoi Awi Gurumi Qatetebi ma kuasa so imasibolote munaka .

(src)="b.MAT.1.21.1"> She shall bring forth a son .
(src)="b.MAT.1.21.2"> You shall call his name Jesus , for it is he who shall save his people from their sins . "
(trg)="b.MAT.1.21.1"> So muna done asa o ngopa yanau moi mowisibuo .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> De o ngopa Una magena ngona bilasu nowisironga o Yesus , sababu o ngopa Una magena asa Awi nyawa masirete o Israelka ma nyawa to ona manga dorou wapiki de aku wasisalamati .
(trg)="b.MAT.1.21.3"> Komagena . "

(src)="b.MAT.1.22.1"> Now all this has happened , that it might be fulfilled which was spoken by the Lord through the prophet , saying ,
(trg)="b.MAT.1.22.1"> O bi moi-moi qangodu magena bilasu idadi de imaaka la isiganapuka , imatero maro o kia iqomaka o Gikimoi Awi demo ma nabi Yesaya wosilefo qaboloka , ena gena ,

(src)="b.MAT.1.23.1"> " Behold , the virgin shall be with child , and shall bring forth a son .
(src)="b.MAT.1.23.2"> They shall call his name Immanuel " ; which is , being interpreted , " God with us . "
(trg)="b.MAT.1.23.1"> " Done asa o jojaru ma boro moi , ngaroko de yanau imakiidu waasi , duma modami sidago lo mosibuo o ngopa yanau moi .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> De o ngopa Una magena done asa iwisironga Imanuel . "
(trg)="b.MAT.1.23.3"> ( Imanuel gena o Ibranika manga demo moi ma ngale gena , " O Gikimoi wogoge dede ngone " . )

(src)="b.MAT.1.24.1"> Joseph arose from his sleep , and did as the angel of the Lord commanded him , and took his wife to himself ;
(trg)="b.MAT.1.24.1"> Kagena de o Yusuf womomi de gila-gila waaka imatero maro o Jou Awi malaikat o kia itemo unaka .
(trg)="b.MAT.1.24.2"> So ma jojaru ongo Maria womiqehe so womikawika .

(src)="b.MAT.1.25.1"> and did n't know her sexually until she had brought forth her firstborn son .
(src)="b.MAT.1.25.2"> He named him Jesus .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Duma una woholusi womingaho la imasikiidu dede muna .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Awi ngale gena womiqohaka sidago lo muna mopuo kasi .
(trg)="b.MAT.1.25.3"> Komagena so ma bati muna o ngopa Una magena mowisibuoka .
(trg)="b.MAT.1.25.4"> Qabolo de o Yusuf o ngopa Una magena wisironga o Yesus .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Now when Jesus was born in Bethlehem of Judea in the days of King Herod , behold , wise men from the east came to Jerusalem , saying ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Idadi de imaaka komagena , so o Yesus wisibuo gena o Betlehem ma dokuka o Yudea ma daeraka , ma dongoho magena o Herodes wopareta maro ka o kolano moi .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> De kanaga lo o orasi magena o bi nyawa icocawaro nodoka o Yudea ma daera ma wange ma nyonyieka de ona magena ma soa ikukuruka , de itagi yakahino o Yerusalem ma kotano .

(src)="b.MAT.2.2.1"> " Where is he who is born King of the Jews ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> For we saw his star in the east , and have come to worship him . "
(trg)="b.MAT.2.2.1"> So kagena o Yerusalemka imasidiadoka , de ona o bi nyawaka yosano hika de hino itemo , " Ngomi manena miakelelo o dipaka o ngoma moi ibao o wange ma nyonyieka , de o ngoma magena misinonako kanaga o ngopa moi wisibuo la done asa wodadi o Yahudika manga kolano .
(trg)="b.MAT.2.2.2"> De o ngoma magena itagi yakahisa so miamote la ma ngale miwisari de miwisuba Unaka .
(trg)="b.MAT.2.2.3"> So Una magena Awi riho kiaka , tanu nimisidumu ngomika . "

(src)="b.MAT.2.3.1"> When King Herod heard it , he was troubled , and all Jerusalem with him .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> So de ma Kolano Herodes wogiise o habari magena , de una wimodo de awi sininga isusa , de lo ma ngale manga kolano gena nagala done wadoosa so o Yerusalemka ma bi nyawa lo yadala yamodo de manga sininga isusa .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Gathering together all the chief priests and scribes of the people , he asked them where the Christ would be born .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> So una wosulo la o Yahudika manga imamka ma bi sahe de manga guru agama yangodu yahino imatolomu awi kadatoka , de una wosano onaka wotemo , " O Gikimoi Awi Jaji ma Buku ma rabaka wotemo o Salamati ma Kolano wihihirika done asa wisibuo , gena togolo nginika , tanu ma riho aku nisingangasu ngohino . "

(src)="b.MAT.2.5.1"> They said to him , " In Bethlehem of Judea , for this is written through the prophet ,
(trg)="b.MAT.2.5.1"> De ona unaka itemo , " O Betlehem ma kotaka kanena o Yudea ma daeraka , sababu o kia iqomaka o Jou wotemo maro ma nabi Mikha wosilelefo qaboloka , ena gena ,

(src)="b.MAT.2.6.1"> ' You Bethlehem , land of Judah , are in no way least among the princes of Judah : for out of you shall come forth a governor , who shall shepherd my people , Israel . ' "
(trg)="b.MAT.2.6.1"> ' He !
(trg)="b.MAT.2.6.2"> Ngini o Betlehemka ma nyawa , ngini nigoge gena o Yehuda ma daera ma rabaka gena , o Yehudaka manga roriri manga goginano ma rabaka upa lo itemo to ngini nia doku qaceke de o kota qangodu o daera magena ma sigilolika .
(trg)="b.MAT.2.6.3"> Sababu nogena nginino done asa o roriri moi wisibuo la aku watuda de wapalihara to Ngohi Ai nyawa gena o Israelka ma bi nyawa . ' "

(src)="b.MAT.2.7.1"> Then Herod secretly called the wise men , and learned from them exactly what time the star appeared .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> Qabolo de o Herodes awi nyawa wapomaka de wasulo so itagi imapongoka , la yaaso o nyawa icocawaro ona magena so awi simaka yahino de wasano wotemo onaka , " Kapuruosi de o ngoma magena niakelelo o dipaka . "

(src)="b.MAT.2.8.1"> He sent them to Bethlehem , and said , " Go and search diligently for the young child .
(src)="b.MAT.2.8.2"> When you have found him , bring me word , so that I also may come and worship him . "
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Qabolo de una wasulo ona itagi yakahika o Betlehemka de wasihaga wotemo onaka , " Hika nitagi , la niwisari o ngopa Una magena , la nakoso niwimakeka , tanu ngohi bilasu nisingangasu ma ngale ngohi lo tahika towisuba Unaka . "

(src)="b.MAT.2.10.1"> When they saw the star , they rejoiced with exceedingly great joy .
(trg)="b.MAT.2.10.1"> Awi beseso magena yoiseka , de ona imajobo so itagi wisari .
(trg)="b.MAT.2.10.2"> Imatodoka o ngoma o dipaka , iqomaka o wange ma nyonyieka de yakokelelo , gena yakelelo kali .
(trg)="b.MAT.2.10.3"> Ma orasi o ngoma magena yakelelo kali gena , igogou-gogou manga sininga qanali icarawa !
(trg)="b.MAT.2.10.4"> So kanaga manga dodagi ma rabaka gena , o ngoma magena iqoqoma manga simaka idadi maro o siminiko moi ma bati yaado o ngopa Una magena Awi rihoka , de asa imatogu o dipaka o tahu magena ma qokuka .

(src)="b.MAT.2.11.1"> They came into the house and saw the young child with Mary , his mother , and they fell down and worshiped him .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Opening their treasures , they offered to him gifts : gold , frankincense , and myrrh .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Gila-gila o nyawa icocawaro ona magena iwosa o tahu ma rabaka , de wikelelo o ngopa Una magena ma awa mowitotino .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Kagena de ona ibukuku de manga suba yatide Unaka .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Qabolo de manga borua yapelenga so o guraci , o manyanyi , de o bi gososo qabobou gena iwihike maro idadi manga suba ma nonako moi Unaka .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Being warned in a dream that they should n't return to Herod , they went back to their own country another way .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Magena qabolo , de to ona manga doguruga ma rabaka o Jou wasingangasu ma ngale ona upa he itagi kali o Herodeska .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> Komagena imaaka so o Herodeska ona he itagi kawa , de iliho gena o ngeko ma somoa yamote sidago imasidiado kali manga dokuka .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Now when they had departed , behold , an angel of the Lord appeared to Joseph in a dream , saying , " Arise and take the young child and his mother , and flee into Egypt , and stay there until I tell you , for Herod will seek the young child to destroy him . "
(trg)="b.MAT.2.13.1"> O nyawa icocawaro gena imajobo so ipasaka , de o Jou Awi malaikat imasimane kali o Yusuf awi doguruga ma rabaka .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> De o malaikat magena itemo o Yusufka , " O Herodes awi edekati o ngopa Una magena wisari ma ngale iwitooma .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Ma sababu magegena , so hika nomomi la o ngopa Una magena de ma awa nangaho la niloqa nimatuluru de nikahika o Mesirka nigoge .
(trg)="b.MAT.2.13.4"> Kagena nigogesi , de nitamaha sidago Ngohi asa tonisingangasu kali ngonaka . "

(src)="b.MAT.2.14.1"> He arose and took the young child and his mother by night , and departed into Egypt ,
(trg)="b.MAT.2.14.1"> O Yusuf awi gogiolo ma rabaka de womomi , so o putu magena bato o ngopa una magena de ma awa asa wangaho so itagi imatuluru o Mesirka .

(src)="b.MAT.2.15.1"> and was there until the death of Herod ; that it might be fulfilled which was spoken by the Lord through the prophet , saying , " Out of Egypt I called my son . "
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Ona yangodu kagena igoge sidago lo o Herodes wosone .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Ma dodagi komagena , so igogou maro o kia o Jou wotemo lo qabolo Awi nabika , ena gena , " Ai ngopa done asa Ngohi towiaso o Mesirno . "

(src)="b.MAT.2.16.1"> Then Herod , when he saw that he was mocked by the wise men , was exceedingly angry , and sent out , and killed all the male children who were in Bethlehem and in all the surrounding countryside , from two years old and under , according to the exact time which he had learned from the wise men .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Ma orasi o nyawa icocawaro ona magena ilihoka , de o Herodes asa wogiise so una wanako itiai , igogou o nyawa icocawaro gena iwisihagaka .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> So foloisi witoosa , sababu awi edekati o ngopa Una magena bilasu witooma .
(trg)="b.MAT.2.16.3"> So kagena de o Herodes awi prajurit wasulo bilasu itagi o Betlehemka de magena ma sigilolika , la o bi ngopa yanau manga umuru o taungu sinotoka de isikahuku gena bilasu yatooma .
(trg)="b.MAT.2.16.4"> Sababu una wositero de o nyawa icocawaro manga singangasu unaka o ngoma magena yakelelo ma nonoma o dipaka , gena he o taungu sinoto qabolo ipasaka .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Then that which was spoken by Jeremiah the prophet was fulfilled , saying ,
(trg)="b.MAT.2.17.1"> So o bi ngopa yanau yatotooma gena isiganapuka o Jou Awi demo o kia iqomaka ma nabi Yeremia wosilefo qaboloka , ena gena ,

(src)="b.MAT.2.18.1"> " A voice was heard in Ramah , lamentation , weeping and great mourning , Rachel weeping for her children ; she would n't be comforted , because they are no more . "
(trg)="b.MAT.2.18.1"> " O Rama ma dokuka gena bai kanaga o gari isitoore qaili poli , manga sininga ipeleso de lo qasiri .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Kanaga ongo Rahel mododora de moari de lo misiduduga lo moholu bai , sababu ami ngopa yatoomaka . "

(src)="b.MAT.2.19.1"> But when Herod was dead , behold , an angel of the Lord appeared in a dream to Joseph in Egypt , saying ,
(trg)="b.MAT.2.19.1"> So ipasaka de o Herodes wosoneka , de ma dongoho magena o Yusuf de awi tahu ma raba moi gena ka o Mesir kasi de o Jou Awi malaikat moi womasimane o Yusuf awi doguruga ma rabaka .

(src)="b.MAT.2.20.1"> " Arise and take the young child and his mother , and go into the land of Israel , for those who sought the young child 's life are dead . "
(trg)="b.MAT.2.20.1"> De wotemo , " Yusuf !
(trg)="b.MAT.2.20.2"> O nyawa manga edekati qatotorou ma ngale o ngopa magena witooma , gena wosoneka .
(trg)="b.MAT.2.20.3"> Sababu komagena so hika nomomi la o ngopa Una magena de ma awa nasigiliho o Israel ma nyawa manga dokuka . "

(src)="b.MAT.2.21.1"> He arose and took the young child and his mother , and came into the land of Israel .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Qabolo de una gila-gila womomi , so o ngopa Una magena de ma awa wasigiliho o Israel ma nyawa manga dokuka , maro o kia o malaikat magena widedemo unaka .

(src)="b.MAT.2.22.1"> But when he heard that Archelaus was reigning over Judea in the place of his father , Herod , he was afraid to go there .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Being warned in a dream , he withdrew into the region of Galilee ,
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Duma o Yudea ma daeraka gena o Herodes ma ngopa moi awi ronga o Arkhelaus gena wokolanoka ma baba witagali .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Magena igogou so o Yusuf gena wogiise de wanakoka , so wimodo upa sidago o Arkhelaus o ngopa magena witooma .
(trg)="b.MAT.2.22.3"> Ma sababu magegena so o Jou Awi malaikat moili yahino o Yusuf awi doguruga ma rabaka wisingangasu la ona o tahu ma raba moi imasirese kali , so itagi yakahika o Galilea ma tonaka ,

(src)="b.MAT.2.23.1"> and came and lived in a city called Nazareth ; that it might be fulfilled which was spoken through the prophets : " He will be called a Nazarene . "
(trg)="b.MAT.2.23.1"> o doku moi ma ronga o Nazaretka igoge .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Kagena igoge gena isiganapuka , maro o kia iqomaka o Jou Awi demo o bi nabi yalefo qaboloka ma ngale o ngopa Una magena , " Done asa o nyawa itemo Una magena o Nazaretka ma nyawa . "

(src)="b.MAT.3.1.1"> In those days , John the Baptizer came , preaching in the wilderness of Judea , saying ,
(trg)="b.MAT.3.1.1"> O orasi magena o Yesus kanagasi o Galilea ma tonaka wogoge so he o taungu muruo naga ipasaka , kagena de o Yohanes una o bi nyawa waoosi magena wahino de o Yudea ma tona ibobeleuka wogoge womatingaka .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Then people from Jerusalem , all of Judea , and all the region around the Jordan went out to him .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> So awi ino gena ka o galasosoko de o hopu ifofufuru ma madu , de awi baju lo ka o unta ma gogo , de awi doi ma bobiliku lo ka o haiwani ma kahi .
(trg)="b.MAT.3.5.2"> Kanaga o Yerusalemno ma bi nyawa , o Yudea ma bi doku de ma bi kotano ma nyawa , de o Yordan ma Selera ma sigilolino ma bi doku-dokuno ma nyawa gena he yangodu o tona ibobeleuka yahino o Yohanes Wooosika .
(trg)="b.MAT.3.5.3"> So kagena o nyawa yadadala manga simaka de una wadoto de wasingangasu , de womatoore wotemo , " He !
(trg)="b.MAT.3.5.4"> Ngini bilasu nimatoba de nimatoduba la nia dorou niodongosa , sababu ma orasi he imasidiado ma ngale o Gikimoi asa wopareta maro o kolano moi . "
(trg)="b.MAT.3.5.5"> O Yohanes gena una manena qabolo maro o kia iqomaka o Jou Awi demo ma nabi Yesaya wosilelefo qaboloka , ena gena , " Kanaga o nyawa moi o tona ibobeleuka womatotoore , ' He !
(trg)="b.MAT.3.5.6"> Ma ngale nanga Jou Awi hino gena ngini nimasidailako .
(trg)="b.MAT.3.5.7"> La o ngeko gena bilasu nisibolowo de nisitiai . ' "

(src)="b.MAT.3.6.1"> They were baptized by him in the Jordan , confessing their sins .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> O riho magenaka o nyawa yadala yoise de yamote o Yohanes awi dodoto so to ona manga dorou imamangaku o Gikimoi Awi simaka , qabolo de asa o Yohanes waosi o Yordan ma Seleraka .

(src)="b.MAT.3.7.1"> But when he saw many of the Pharisees and Sadducees coming for his baptism , he said to them , " You offspring of vipers , who warned you to flee from the wrath to come ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> So kanaga lo o Farisika ma nyawa de o Sadukika ma nyawa lo yahino ma ngale ona lo yaosi .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> Duma ma orasi o Yohanes wakelelo ona yahino de una wotemo onaka , " Icala !
(trg)="b.MAT.3.7.3"> Ngini manena o nyawa nikokulai , maro o ngihia gena o nyawaka yagoli .
(trg)="b.MAT.3.7.4"> Ngini nia fikiri gena ka cawali tiniosi so aku niloqa o Gikimoi Awi doosa ma sangisarano , duma nia fikiri maro magegena isala .

(src)="b.MAT.3.8.1"> Therefore bring forth fruit worthy of repentance !
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Hika nia sopo nisimane kasi , imatero de nia dorou qangodu niapalako , la aku tinipiricaya igogou ngini gena nimatoba de nimatodubaka .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Do n't think to yourselves , ' We have Abraham for our father , ' for I tell you that God is able to raise up children to Abraham from these stones .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> De upa lo nia sininga ma rabaka niatagapi de nitemo , ' Igogou , ngomi manena o Abraham awi ngopa de awi danoku so mia dorou ma fanggali gena miamakewa . '
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Komagenawa .
(trg)="b.MAT.3.9.3"> Ngohi totemo nginika , igogou de o bi teto-teto manena bato o Gikimoi gena aku waaka o Abraham awi ngopa de awi dano so qadoohawa .
(trg)="b.MAT.3.9.4"> Nakoso ngini nimatoba de nimatodubawa gena , bilasu Una asa winifanggali de o dorou .

(src)="b.MAT.3.10.1"> " Even now the axe lies at the root of the trees .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Therefore every tree that does n't bring forth good fruit is cut down , and cast into the fire .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> O orasi manena naga o Gikimoi wosidailako qaboloka , la o nyawa nagoona imatoba de imatodubawa , ona magena asa wasisangisara de o narakaku waumo .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Gena maro o bi basu kanaga isidailako de ihadoku o gota ma hutu ma golaka eko ma ngutuka , so o bi gota la ma sopo qatotorou gena igogou done asa yatoqa de yaumo o uku isosora-sora ma rabaku .

(src)="b.MAT.3.11.1"> I indeed baptize you in water for repentance , but he who comes after me is mightier than I , whose shoes I am not worthy to carry .
(src)="b.MAT.3.11.2"> He will baptize you in the Holy Spirit .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> So ngohi manena gena ngini o nyawa tiniosi de o ake la idadi maro o nonako moi gena , igogou ngini nimatoba de nimatodubaka , duma ma orasika kanaga wimoi asa wahino wotuuruno , gena Una Awi manara foloi ilamo , so ngohi manena to Una Awi simaka gena o kia lo waali idahe , ka Awi capato taaho maro o nyawa wileleleani moi lo idadiwa .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> De ngini la kanaga nimatoba de nimatodubaka , Una magena asa wosingosa o Gurumi Qatetebi ma kuasa de o uku la nia sininga ma rabaka wopareta .

(src)="b.MAT.3.12.1"> His winnowing fork is in his hand , and he will thoroughly cleanse his threshing floor .
(src)="b.MAT.3.12.2"> He will gather his wheat into the barn , but the chaff he will burn up with unquenchable fire . "
(trg)="b.MAT.3.12.1"> O Gikimoi wosidailako la o bi nyawa yangodu wafanggali .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> O nyawa de manga sininga itotiai ona magena wangaho o sorogaka , duma o nyawa ma dorou ona magena wasisangisara ka sidutu ikakali .
(trg)="b.MAT.3.12.3"> Maro wotototoro moi awi giaka kanaga de awi tatapaka .
(trg)="b.MAT.3.12.4"> Wosidailako ma ngale o tamo qangodu wataqo sidago qatebi .
(trg)="b.MAT.3.12.5"> O tamo qalalake gena asa watolomu de o polaka wadiahi , duma ma soora gena asa watupu so waumo o uku isosora-soraku de lo itatatu-tatu kawa . "

(src)="b.MAT.3.13.1"> Then Jesus came from Galilee to the Jordan to John , to be baptized by him .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> O orasi magena qabolo de o Yesus o Galilea ma tonaka de wotagi o Yohaneska o Yordan ma Seleraka .
(trg)="b.MAT.3.13.2"> So o Yesus wogolo la Una lo aku wiosi .

(src)="b.MAT.3.14.1"> But John would have hindered him , saying , " I need to be baptized by you , and you come to me ? "
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Duma o Yohanes asa woholu so wotemo , " Idadiwa , Baba !
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Bilasu Ngona de asa aku ngohi noiosi .
(trg)="b.MAT.3.14.3"> De qadoohaso Ngona nahino ngohino .
(trg)="b.MAT.3.14.4"> Komagenawa , bilasu ngohi tahika Ngonaka . "

(src)="b.MAT.3.15.1"> But Jesus , answering , said to him , " Allow it now , for this is the fitting way for us to fulfill all righteousness . "
(src)="b.MAT.3.15.2"> Then he allowed him .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Ma ngale komagena , so o Yesus wosango unaka wotemo , " Qohaka , la o moi-moi magegena idadi , sababu ngone bilasu pamote komagena la o Gikimoi Awi dupa paaka patotiai . "
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Qabolo de o Yohanes gena wisimote so o Yesus iwiosika .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Jesus , when he was baptized , went up directly from the water : and behold , the heavens were opened to him .
(src)="b.MAT.3.16.2"> He saw the Spirit of God descending as a dove , and coming on him .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Ma orasi o Yesus wiosi qabolo so o Yordan ma Seleraye asa ka wodolaye , de imatodoka o dipa ipelenga de yakelelo o Gikimoi Awi Gurumi iuti imatero maro o namo dara de itangi Unaku .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Behold , a voice out of the heavens said , " This is my beloved Son , with whom I am well pleased . "
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Ato itangi de o ili moi yoise o sorogaku itemo , " Una manena to Ngohi Ai Ngopa towidododara .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> De Una magena Ngohi towidupa . "

(src)="b.MAT.4.1.1"> Then Jesus was led up by the Spirit into the wilderness to be tempted by the devil .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Qaboloku de o Gikimoi Awi Gurumi magena o Yesus wingaho o tona ibobeleuka la o Iblis iwibaja la ma ngale o dorouku wisitura .

(src)="b.MAT.4.2.1"> When he had fasted forty days and forty nights , he was hungry afterward .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> O orasi magena o Yesus gena ma deka o putu moruha de o wange moruha wooqowa de woudowa , so qabolo Una wisapika .

(src)="b.MAT.4.3.1"> The tempter came and said to him , " If you are the Son of God , command that these stones become bread . "
(trg)="b.MAT.4.3.1"> So kagena de o Iblis yahino de iwibaja itemo Unaka , " Ngona gena igogou o Gikimoi Awi Ngopa .
(trg)="b.MAT.4.3.2"> So hika o bi teto manena nasulo la imadadi o roti la aku naoqo . "

(src)="b.MAT.4.4.1"> But he answered , " It is written , ' Man shall not live by bread alone , but by every word that proceeds out of the mouth of God . ' "
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Duma Una wosango wotemo , " Kanaga o Gikimoi Awi Jaji ma Bukuka isilefoka , ' Nako o bi nyawa gena upa ka cawali o ino so ioho , duma ka cawali o Gikimoi Awi demo la yasigise de yaaka . ' "

(src)="b.MAT.4.5.1"> Then the devil took him into the holy city .
(src)="b.MAT.4.5.2"> He set him on the pinnacle of the temple ,
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Kagena qabolo de o Iblis o Yesus iwingaholi o Yerusalemka , eko o kota qatetebika , de iwihado kadaku o Gikimoi Awi Tahu ma ponaka ,

(src)="b.MAT.4.6.1"> and said to him , " If you are the Son of God , throw yourself down , for it is written , ' He will put his angels in charge of you . ' and , ' On their hands they will bear you up , so that you do n't dash your foot against a stone . ' "
(trg)="b.MAT.4.6.1"> de itemo Unaka , " Igogou !
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Ngona o Gikimoi ma Ngopa .
(trg)="b.MAT.4.6.3"> Hika kagena de kudahu nomatura , sababu o Gikimoi Awi Jaji ma Bukuka isilefoka , ' Ma ngale Ngona gena Una asa Awi malaikat wapareta , la ona magena asa inigubare , ma ngale Ani qohu lo o tetoku upa yadahe . ' "

(src)="b.MAT.4.7.1"> Jesus said to him , " Again , it is written , ' You shall not test the Lord , your God . ' "
(trg)="b.MAT.4.7.1"> So o Yesus wosango wotemo , " Kanagasi o Bukuka isilefoli komanena , ' Ani Jou Gikimoi gena upa nowidahake . ' "

(src)="b.MAT.4.8.1"> Again , the devil took him to an exceedingly high mountain , and showed him all the kingdoms of the world , and their glory .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Kagena de o Iblis iwingaho kali o tala moi ikukuru-kuruye , so ma qokuka de wisikelelo o dunia ma bi bangsa qangodu ma loha de ma kaya Unaka ,

(src)="b.MAT.4.9.1"> He said to him , " I will give you all of these things , if you will fall down and worship me . "
(trg)="b.MAT.4.9.1"> de itemo , " O moi-moi qangodu manena asa tonihike Ngonaka , hitilahi nobukuku de nosuba ngohika . "

(src)="b.MAT.4.10.1"> Then Jesus said to him , " Get behind me , Satan !
(src)="b.MAT.4.10.2"> For it is written , ' You shall worship the Lord your God , and you shall serve him only . ' "
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Magena de o Yesus wotemo , " Hiwa , Iblis !
(trg)="b.MAT.4.10.2"> Ngosoku ma deda noloqa .
(trg)="b.MAT.4.10.3"> Sababu kanaga o Bukuka isilefoka , ' Bilasu nowisuba nanga Jou Gikimoika de cawali Una nowileleani . ' "

(src)="b.MAT.4.11.1"> Then the devil left him , and behold , angels came and served him .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Gila-gila o Iblis magena iloqa so o Yesus widongosaku , de imatodoka o bi malaikat yahino so asa Una iwileleanika .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Now when Jesus heard that John was delivered up , he withdrew into Galilee .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Ma orasi magena de o Yesus wogiise o Yohanes gena wibuika , so Una o Yudea ma daeraka de womasirese wokahika o Galilea ma tonaka .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Leaving Nazareth , he came and lived in Capernaum , which is by the sea , in the region of Zebulun and Naphtali ,
(trg)="b.MAT.4.13.1"> So o Nazaret ma doku wodongosa de wokahika o Zebulon de o Naftali ma daeraka o Galilea ma talaga ma dateka , so wogoge o Kapernaum ma dokuka .

(src)="b.MAT.4.14.1"> that it might be fulfilled which was spoken through Isaiah the prophet , saying ,
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Komagena waaka sidago idadi de isiganapu o kia maro iqomaka o Gikimoi Awi demo ma nabi Yesaya wosilefo qaboloka , ena gena ,

(src)="b.MAT.4.15.1"> " The land of Zebulun and the land of Naphtali , toward the sea , beyond the Jordan , Galilee of the Gentiles ,
(trg)="b.MAT.4.15.1"> " Ona o Yahudika ma nyawa de lo o Yahudika ma nyawa yasowo la kanaga igogoge o Galilea ma tonaka o talaga ma dateka , kagena o Yordan ma Selera ma sonongaka , kiaka o Zebulon ma nyawa de lo o Naftali ma nyawa to ona manga tonaka .

(src)="b.MAT.4.16.1"> the people who sat in darkness saw a great light , to those who sat in the region and shadow of death , to them light has dawned . "
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Iqomaka ona magena o sakaputu ma rabaka ioho de yamodo done ona dede o Gikimoi imakitingaka .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> Duma o orasi manena o nita ma siwa ilalamo asa yakeleloka , sababu igogou o wange moi ibaoka de yadisiwa onaka . "

(src)="b.MAT.4.17.1"> From that time , Jesus began to preach , and to say , " Repent !
(src)="b.MAT.4.17.2"> For the Kingdom of Heaven is at hand . "
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Ma orasi magena de isikahino o Yesus wodoto wotemo , " He !
(trg)="b.MAT.4.17.2"> Nimatoba de nimatoduba la nia dorou niodongosa , sababu o Gikimoi wopareta maro o kolano moi gena he womasidiado . "

(src)="b.MAT.4.18.1"> Walking by the sea of Galilee , he saw two brothers : Simon , who is called Peter , and Andrew , his brother , casting a net into the sea ; for they were fishermen .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> So ma moiku o Yesus wotagi-tagi o Galilea ma Talaga ma dateka , de Una wamake o nyawa yasinoto o nao isasari , ona magena o Simon ( iwisiaso lo o Petrus ) de ma nongoru moi awi ronga o Andreas .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Ona yasinoto o talaga ma dateno o nao yosoma .

(src)="b.MAT.4.19.1"> He said to them , " Come after me , and I will make you fishers for men . "
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Kagena de o Yesus waaso de wotemo onaka , " He !
(trg)="b.MAT.4.19.2"> Hino la nimote Ngohi .
(trg)="b.MAT.4.19.3"> Nako ngini gena Ngohi aku tinidoto ma ngale ngini o bi nyawa asa niadoto la imote Ngohika , imatero maro o nao niasoma la niatolomu . "

(src)="b.MAT.4.20.1"> They immediately left their nets and followed him .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Gila-gila ona manga soma yodongosaka , so asa itagi Una iwimoteka .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Going on from there , he saw two other brothers , James the son of Zebedee , and John his brother , in the boat with Zebedee their father , mending their nets .
(src)="b.MAT.4.21.2"> He called them .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> So kagena de Una wotagi wogila-gila , de wamake kali o nyawa yasinotoli ma ria de ma nongoru , ena o Yakobus de o Yohanes .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> Ona magena de manga baba o Zebedeus manga soma isidiahi o deru ma rabaka .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> De ona lo o Yesus waaso ,

(src)="b.MAT.4.22.1"> They immediately left the boat and their father , and followed him .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> so gila-gila ona manga baba de manga deru yodongosa de asa Una iwimoteka .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Jesus went about in all Galilee , teaching in their synagogues , preaching the Good News of the Kingdom , and healing every disease and every sickness among the people .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Qabolo de o Yesus o Galilea ma bi doku wakiloli so wahika manga puji ma bi tahuka wodoto de o habari qaloloha wosihabari ma ngale o Gikimoi asa wopareta .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> De lo o nyawa yasisiri de yopopanyake gena yangodu wasiloha .

(src)="b.MAT.4.24.1"> The report about him went out into all Syria .
(src)="b.MAT.4.24.2"> They brought to him all who were sick , afflicted with various diseases and torments , possessed with demons , epileptics , and paralytics ; and he healed them .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Mutuwade o habari ma ngale o Yesus gena o bi nyawa yogiise de yanako sidago o bi doku o Siria ma daera ma sigilolino , so o nyawa yadadala yahino Unano .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> O nyawa ona magena yangaho o nyawa yasisiri yadala moi-moi de manga panyake imaketerowa .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> O nyawa ona magena kanaga manga siri isangisara poli , yakokitoka , yamumusu de lo manga rohe isosone yangodu ona magena Una wasilohaka .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Great multitudes from Galilee , Decapolis , Jerusalem , Judea and from beyond the Jordan followed him .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Sidago lo o nyawa yadala icarawa gena ka ituo-tuo Una wimote-mote .
(trg)="b.MAT.4.25.2"> Ona magena o Galilea ma tonano , o Doku Mogiowo ma daerano , o Yerusalemno , o Yudea ma daerano de lo o Yordan ma Selera ma sonongano .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Seeing the multitudes , he went up onto the mountain .
(src)="b.MAT.5.1.2"> When he had sat down , his disciples came to him .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Ato o Yesus wakelelo o nyawa yadadala ona magena iwimoteno , de Una wodola o qoku moiye .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> So qabolo de kagena wogogeku , de o nyawa iwimomote gena yahino so kagena iwisigilolino ,

(src)="b.MAT.5.2.1"> He opened his mouth and taught them , saying ,
(trg)="b.MAT.5.2.1"> de Una ona magena wadoto wotemo ,

(src)="b.MAT.5.3.1"> " Blessed are the poor in spirit , for theirs is the Kingdom of Heaven .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> " Ngaroko , o nyawa yamalo manga sininga ma buturu ihiwa , ka cawali o Gikimoi wasiputuru , ona igogou yosanangi , sababu ona magena igogou o Gikimoi Awi nyawa-nyawa Awi pareta ma rabaka .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Blessed are those who mourn , for they shall be comforted .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Ngaroko , o nyawa manga sininga ipeleso , ona igogou yosanangi , sababu ona magena asa o Gikimoi wasiputuru so ona yopeleso kawa .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Blessed are the gentle , for they shall inherit the earth .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> O nyawa manga sininga qamuuqu , ona igogou yosanangi , sababu ona magenaka igogou o Gikimoi Awi jaji asa wosiganapu .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Blessed are those who hunger and thirst after righteousness , for they shall be filled .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> O nyawa igogou de manga dupa so manga sininga itiai o Gikimoi Awi simaka , ona igogou yosanangi , sababu o kia yodudupa gena asa o Gikimoi wahike de ma boloika .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Blessed are the merciful , for they shall obtain mercy .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> O nyawa la kanaga o nyawa ma somoa yagalusiri , ona igogou yosanangi , sababu ona magena lo asa o Gikimoi wagalusiri .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Blessed are the pure in heart , for they shall see God .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> O nyawa manga sininga ibolowo , ona igogou yosanangi , sababu ona magena done asa o Gikimoi aku iwikelelo de iwinako igogou .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Blessed are the peacemakers , for they shall be called children of God .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> O nyawa yodupa yaaka so o nyawa imakadame moi de moika , ona igogou yosanangi , sababu ona magena asa o Gikimoi waqehe maro Awi ngopa-ngopa masirete .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Blessed are those who have been persecuted for righteousness ' sake , for theirs is the Kingdom of Heaven .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Ngaroko , o nyawa o sangisara yamake ma sababu manga sininga de manga gogoho magena itotiai , ona igogou yosanangi .
(trg)="b.MAT.5.10.2"> Ona magena igogou o Gikimoi Awi nyawa-nyawa Awi pareta ma rabaka .

(src)="b.MAT.5.11.1"> " Blessed are you when people reproach you , persecute you , and say all kinds of evil against you falsely , for my sake .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> Ngaroko , o nyawa o demo ma dorou nigaka , de inisangisara , de lo nisibicara qatorou sababu ma ngale Ngohi nimote , ngini igogou nisanangi .

(src)="b.MAT.5.12.1"> Rejoice , and be exceedingly glad , for great is your reward in heaven .
(src)="b.MAT.5.12.2"> For that is how they persecuted the prophets who were before you .
(trg)="b.MAT.5.12.1"> Komagena lo iqomaka o bi nabi yasangisaraka .
(trg)="b.MAT.5.12.2"> So hika ninali de sininga ifoloi isanangi .
(trg)="b.MAT.5.12.3"> Sababu nia fanggali qaloha icarawa gena o Gikimoi wosidailako qabolo kadaku o sorogaka . "

(src)="b.MAT.5.13.1"> " You are the salt of the earth , but if the salt has lost its flavor , with what will it be salted ?
(src)="b.MAT.5.13.2"> It is then good for nothing , but to be cast out and trodden under the feet of men .
(trg)="b.MAT.5.13.1"> " Ngini manena , nakoso nia gogoho foloisi qaloha de itiai gena , asa de ma faida o dunia ma bi nyawaka .
(trg)="b.MAT.5.13.2"> Maro o gasi kanaga nidogo nia inoku la o nyawa yodupa yaoqo .
(trg)="b.MAT.5.13.3"> Nakoso ngini nia gogoho qatorou , magena imatero de o gasi qamiri kawa so qahaoka , de niaaka niadodoohasi la aku qamiri kali .
(trg)="b.MAT.5.13.4"> Ma faida gena ihiwaka , so bilasu ka niaumo de o nyawa isidodipitoku .

(src)="b.MAT.5.14.1"> You are the light of the world .
(src)="b.MAT.5.14.2"> A city located on a hill ca n't be hidden .
(trg)="b.MAT.5.14.1"> Ngini manena o bi moi-moi itotiai niasikelelo maro o nita moi yadisiwa o dunia ma bi nyawaka .
(trg)="b.MAT.5.14.2"> De imatero lo o doku moi la yahado o tala ma qokuka , gena o nyawa yangodu ka yakelelo .