# crp/Creole.xml.gz
# nl/Dutch.xml.gz
(src)="b.GEN.1.1.1"> Nan konmansman , Bondye kreye syèl la ak latè a
(trg)="b.GEN.1.1.1"> In het begin heeft God de hemelen en de aarde gemaakt .
(src)="b.GEN.1.2.1"> Men latè pa t ' gen fòm , li pa t ' gen anyen sou li .
(src)="b.GEN.1.2.2"> Fènwa te kouvri toupatou .
(src)="b.GEN.1.2.3"> Lespri Bondye t ' ap plane sou dlo ki te kouvri tout latè
(trg)="b.GEN.1.2.1"> De aarde was woest en leeg en de Geest van God zweefde boven de watermassa .
(trg)="b.GEN.1.2.2"> Over de watermassa lag een diepe duisternis .
(src)="b.GEN.1.3.1"> Bondye di .
(src)="b.GEN.1.3.2"> Se pou limyè fèt .
(src)="b.GEN.1.3.3"> Epi limyè te fèt
(trg)="b.GEN.1.3.1"> Toen zei God : " Laat er licht zijn . "
(trg)="b.GEN.1.3.2"> En toen was er licht .
(src)="b.GEN.1.4.1"> Bondye wè limyè a te bon .
(src)="b.GEN.1.4.2"> Bondye mete limyè a yon bò , li mete fènwa a yon lòt bò
(trg)="b.GEN.1.4.1"> Het beviel God en Hij maakte een duidelijke scheiding tussen het licht en het donker .
(src)="b.GEN.1.5.1"> Bondye rele limyè a lajounen , li rele fènwa a lannwit .
(src)="b.GEN.1.5.2"> Yon lannwit pase , yon maten rive .
(src)="b.GEN.1.5.3"> Se te premye jou a
(trg)="b.GEN.1.5.1"> Het licht noemde Hij ' dag ' en het donker ' nacht ' .
(trg)="b.GEN.1.5.2"> Het werd avond en het werd weer morgen : de eerste dag .
(src)="b.GEN.1.6.1"> Bondye di ankò .
(src)="b.GEN.1.6.2"> Se pou gen yon vout nan mitan dlo a pou separe dlo a an de
(trg)="b.GEN.1.6.1"> Toen zei God : " Laat de watermassa uit elkaar gaan , zodat de wolkenhemel en de zeeën worden gevormd . "
(src)="b.GEN.1.7.1"> Bondye fè vout la separe dlo a an de , yon pati anwo vout la , yon lòt pati anba l ' .
(src)="b.GEN.1.7.2"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.7.1"> Zo maakte God de wolkenhemel , door de watermassa te verdelen tussen hemel en aarde .
(src)="b.GEN.1.8.1"> Bondye rele vout la syèl .
(src)="b.GEN.1.8.2"> Yon lannwit pase , yon maten rive .
(src)="b.GEN.1.8.3"> Se te dezyèm jou a
(trg)="b.GEN.1.8.1"> Het werd avond en het werd weer morgen : de tweede dag .
(src)="b.GEN.1.9.1"> Bondye di ankò .
(src)="b.GEN.1.9.2"> Se pou dlo ki anba syèl la sanble yon sèl kote pou kote ki sèk la ka parèt .
(src)="b.GEN.1.9.3"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.9.1"> Daarna zei God : " Laat het water onder de hemel samenstromen in zeeën en het droge land zichtbaar worden . "
(trg)="b.GEN.1.9.2"> En dat gebeurde .
(src)="b.GEN.1.10.1"> Bondye rele kote ki sèk la tè .
(src)="b.GEN.1.10.2"> Li rele pil dlo a lanmè .
(src)="b.GEN.1.10.3"> Bondye gade sa l ' te fè a , li wè l ' bon
(trg)="b.GEN.1.10.1"> God noemde het droge land ' aarde ' en het samengestroomde water ' zeeën ' .
(trg)="b.GEN.1.10.2"> God zag dat het goed was .
(src)="b.GEN.1.11.1"> Bondye di .
(src)="b.GEN.1.11.2"> Se pou tè a pouse tout kalite plant : zèb , plant ki bay grenn , pyebwa ki bay fwi ak tout grenn yo .
(src)="b.GEN.1.11.3"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.11.1"> En God zei : " Laten er allerlei gewassen , zaaddragende planten en vruchtbomen met zaad in hun vruchten op aarde groeien .
(src)="b.GEN.1.12.1"> Tè a pouse tout kalite plant : zèb , plant ki bay grenn , pyebwa ki bay fwi ak tout grenn yo .
(src)="b.GEN.1.12.2"> Bondye gade sa l ' te fè a , li wè l ' bon
(trg)="b.GEN.1.12.1"> De zaden zullen steeds weer planten en bomen voortbrengen . "
(trg)="b.GEN.1.12.2"> Dat gebeurde en ook nu was het goed , zag God .
(src)="b.GEN.1.13.1"> Yon lannwit pase , yon maten rive .
(src)="b.GEN.1.13.2"> Se te twazyèm jou a
(trg)="b.GEN.1.13.1"> Het werd avond en weer morgen : de derde dag .
(src)="b.GEN.1.14.1"> Bondye di ankò .
(src)="b.GEN.1.14.2"> Se pou limyè parèt nan syèl la pou separe lajounen ak lannwit .
(src)="b.GEN.1.14.3"> Y ' a sèvi pou make jou yo , lanne yo ak sezon yo
(trg)="b.GEN.1.14.1"> Toen zei God : " Ik wil dat er heldere lichten aan de hemel verschijnen om de aarde te verlichten en het verschil tussen dag en nacht aan te geven .
(src)="b.GEN.1.15.1"> Y ' a sèvi limyè nan syèl la pou klere tout latè a .
(src)="b.GEN.1.15.2"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.15.1"> Die lichten zullen de vaste tijden regelen en de dagen en jaren aangeven . "
(trg)="b.GEN.1.15.2"> En zo gebeurde het .
(src)="b.GEN.1.16.1"> Bondye fè de gwo limyè , pi gwo a pou kòmande sou lajounen , pi piti a pou kòmande sou lannwit .
(src)="b.GEN.1.16.2"> Li fè zetwal yo tou
(trg)="b.GEN.1.16.1"> God maakte twee grote lichten , de zon en de maan , die de aarde moesten verlichten .
(trg)="b.GEN.1.16.2"> Het grootste licht , de zon , beheerste de dag en het kleinere , de maan , beheerste de nacht .
(trg)="b.GEN.1.16.3"> Tegelijkertijd maakte God de sterren .
(src)="b.GEN.1.17.1"> Li mete yo nan syèl la pou klere latè a
(trg)="b.GEN.1.17.1"> Hij plaatste de lichten aan de hemel om de aarde te verlichten ,
(src)="b.GEN.1.18.1"> pou kòmande sou lajounen ak sou lannwit , pou separe limyè ak fènwa .
(src)="b.GEN.1.18.2"> Bondye gade sa l ' te fè a , li wè l ' bon
(trg)="b.GEN.1.18.1"> dag en nacht aan te geven en het donker van het licht te scheiden .
(trg)="b.GEN.1.18.2"> God zag dat het goed was .
(src)="b.GEN.1.19.1"> Yon lannwit pase , yon maten rive .
(src)="b.GEN.1.19.2"> Se te katriyèm jou a
(trg)="b.GEN.1.19.1"> Dit alles gebeurde op de vierde dag .
(src)="b.GEN.1.20.1"> Bondye di ankò .
(src)="b.GEN.1.20.2"> Se pou dlo yo kale anpil anpil bèt vivan .
(src)="b.GEN.1.20.3"> Se pou zwazo vole nan syèl la anwo tè a .
(src)="b.GEN.1.20.4"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.20.1"> Vervolgens zei God : " Ik wil dat de zeeën wemelen van vis en ander leven en laat de lucht vol zijn met allerlei soorten vogels . "
(src)="b.GEN.1.21.1"> Bondye kreye gwo bèt lanmè yo , tout kalite bèt vivan k ' ap naje nan dlo ansanm ak tout kalite zwazo .
(src)="b.GEN.1.21.2"> Bondye gade sa l ' te fè a , li wè l ' bon
(trg)="b.GEN.1.21.1"> Zo maakte God de grote zeedieren , allerlei vissen en vogels , elk naar hun eigen aard .
(trg)="b.GEN.1.21.2"> En Hij keek er met welgevallen naar en zegende ze .
(trg)="b.GEN.1.21.3"> " Vermenigvuldig je en bevolk de zeeën " , zei Hij tegen hen en tegen de vogels zei Hij : " Zorg dat jullie aantal groeit , zodat de aarde vol wordt . "
(src)="b.GEN.1.23.1"> Yon lannwit pase , yon maten rive .
(src)="b.GEN.1.23.2"> Se te senkyèm jou a
(trg)="b.GEN.1.23.1"> Nadat het avond was geweest , werd het weer morgen : de vijfde dag .
(src)="b.GEN.1.24.1"> Bondye di ankò .
(src)="b.GEN.1.24.2"> Se pou tè a kale tout kalite bèt vivan , bèt yo gade , bèt ki trennen sou vant , bèt nan bwa .
(src)="b.GEN.1.24.3"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.24.1"> God zei toen : " Laat de aarde dieren voortbrengen ; vee , kruipende dieren en allerlei wilde dieren . "
(trg)="b.GEN.1.24.2"> En weer gebeurde wat Hij had gezegd .
(src)="b.GEN.1.25.1"> Bondye fè tout kalite bèt , bèt nan bwa , bèt yo gade , bèt ki trennen sou vant .
(src)="b.GEN.1.25.2"> Li gade sa l ' te fè a , li wè l ' bon
(trg)="b.GEN.1.25.1"> God maakte alle soorten wilde dieren , vee en kruipende dieren , elk naar hun eigen soort .
(trg)="b.GEN.1.25.2"> God zag dat ook dat goed was .
(src)="b.GEN.1.26.1"> Bondye di ankò .
(src)="b.GEN.1.26.2"> Ann fè moun .
(src)="b.GEN.1.26.3"> N ' ap fè l ' pòtre ak nou , pou li sanble ak nou .
(src)="b.GEN.1.26.4"> La gen pouvwa sou pwason ki nan lanmè yo , sou zwazo ki nan syèl la , sou tout bèt yo gade , sou tout latè , sou tout bèt nan bwa , sou tout bèt ki trennen sou vant sou tè a
(trg)="b.GEN.1.26.1"> Toen zei God : " Laat Ons mensen maken die op Ons lijken en kunnen heersen over alle dieren op aarde , in de zeeën en in de lucht . "
(src)="b.GEN.1.27.1"> Bondye kreye moun .
(src)="b.GEN.1.27.2"> Li fè l ' pòtre ak li .
(src)="b.GEN.1.27.3"> Li kreye yo gason ak fi
(trg)="b.GEN.1.27.1"> God schiep daarop de mens als Zijn evenbeeld .
(trg)="b.GEN.1.27.2"> Als man en vrouw schiep Hij hen .
(src)="b.GEN.1.28.1"> Li ba yo benediksyon , li di .
(src)="b.GEN.1.28.2"> Fè pitit , fè anpil anpil pitit mete sou tè a .
(src)="b.GEN.1.28.3"> Donte tè a .
(src)="b.GEN.1.28.4"> Mwen ban nou pouvwa sou pwason ki nan lanmè , sou zwazo ki nan syèl la , ak sou tout bèt vivan k ' ap mache sou tè a
(trg)="b.GEN.1.28.1"> God zegende hen en zei : " Vermenigvuldig je , bevolk de aarde en onderwerp haar .
(trg)="b.GEN.1.28.2"> Heers over de vissen , de vogels en alle andere dieren .
(src)="b.GEN.1.29.1"> Bondye di .
(src)="b.GEN.1.29.2"> Gade .
(src)="b.GEN.1.29.3"> Mwen ban nou tout kalite plant ki bay grenn ak tout kalite pyebwa ki bay fwi ak grenn pou nou manje
(trg)="b.GEN.1.29.1"> Kijk om je heen !
(trg)="b.GEN.1.29.2"> Overal op aarde staan zaaddragende planten en vruchtbomen , die Ik jullie tot voedsel geef .
(src)="b.GEN.1.30.1"> Men , tout bèt ki sou tè a , tout zwazo ki nan syèl la , tout bèt ki trennen sou vant , wi tout bèt vivan , m ' ap ba yo zèb vèt pou yo manje .
(src)="b.GEN.1.30.2"> Se konsa sa te pase
(trg)="b.GEN.1.30.1"> Al het gras en de planten heb Ik als voedsel aan de dieren en de vogels gegeven . "
(src)="b.GEN.1.31.1"> Bondye gade sa l ' te fè a , li wè l ' bon nèt .
(src)="b.GEN.1.31.2"> Yon lannwit pase , yon maten rive .
(src)="b.GEN.1.31.3"> Se te sizyèm jou a
(trg)="b.GEN.1.31.1"> Toen overzag God alles wat Hij gemaakt had en het was heel goed .
(trg)="b.GEN.1.31.2"> Zo eindigde de zesde dag .
(src)="b.GEN.2.1.1"> Konsa , Bondye te fin fè syèl la , latè a ansanm ak tout sa ki ladan yo
(trg)="b.GEN.2.1.1"> Zo werden de hemelen en de aarde en alles wat leeft gemaakt .
(src)="b.GEN.2.2.1"> Sou sis jou , Bondye te fin fè tout sa l ' t ' ap fè a .
(src)="b.GEN.2.2.2"> Setyèm jou a , li sispann travay
(trg)="b.GEN.2.2.1"> Op de zevende dag rustte God na afloop van Zijn scheppend werk .
(src)="b.GEN.2.3.1"> Li beni setyèm jou a , li mete l ' apa pou li , paske se jou sa a li te sispann travay apre li te fin kreye tout sa l ' t ' ap kreye a
(trg)="b.GEN.2.3.1"> Hij zegende die zevende dag en maakte hem tot een bijzondere , heilige dag , omdat Hij die dag Zijn scheppingswerk besloot .
(src)="b.GEN.2.4.1"> Se konsa sa te pase lè Bondye t ' ap kreye syèl la ak latè a .
(src)="b.GEN.2.4.2"> Lè Seyè a , Bondye a , t ' ap fè latè ansanm ak tou sa ki nan syèl la
(trg)="b.GEN.2.4.1"> Dit is een samenvatting van het werk dat de HERE God verrichtte toen Hij de hemelen en de aarde heeft gemaakt .
(src)="b.GEN.2.5.1"> pa t ' gen yon ti pyebwa sou tè a .
(src)="b.GEN.2.5.2"> Ankenn zèb pa t ' ankò pouse nan jaden , paske Bondye pa t ' voye lapli tonbe sou tè a .
(src)="b.GEN.2.5.3"> Lèfini , pa t ' gen moun pou travay latè
(trg)="b.GEN.2.5.1"> Er waren nog geen planten of gewassen opgekomen uit de aarde , omdat de HERE God het nog niet had laten regenen .
(trg)="b.GEN.2.5.2"> Ook was er nog niemand , die het land kon bewerken .
(src)="b.GEN.2.6.1"> Men , yon vapè dlo leve soti nan tè a , li wouze tout tè a
(trg)="b.GEN.2.6.1"> Er steeg echter een damp uit de aarde op , die het land bevochtigde .
(src)="b.GEN.2.7.1"> Lè sa a , Seyè a , Bondye a , pran pousyè tè , li fè yon nonm .
(src)="b.GEN.2.7.2"> Li soufle nan twou nen nonm lan pou l ' ba li lavi .
(src)="b.GEN.2.7.3"> Epi nonm lan vin vivan
(trg)="b.GEN.2.7.1"> Toen vormde de HERE God het lichaam van de mens uit stof van de aarde en blies hem de levensadem in .
(trg)="b.GEN.2.7.2"> Zo werd de mens een levend wezen .
(src)="b.GEN.2.8.1"> Seyè a , Bondye a , plante yon jaden yon kote yo rele Edenn , bò kote solèy leve a .
(src)="b.GEN.2.8.2"> Se la li mete nonm li te fè a
(trg)="b.GEN.2.8.1"> De HERE God plantte een hof in Eden , in het oosten en bracht de mens , die Hij had geschapen daarheen .
(src)="b.GEN.2.9.1"> Seyè a , Bondye a , te fè tout kalite pyebwa leve nan jaden an , bèl pyebwa ki donnen fwi ki bon pou manje .
(src)="b.GEN.2.9.2"> Nan mitan jaden an te gen de gwo pyebwa .
(src)="b.GEN.2.9.3"> Yonn se te pyebwa ki bay lavi a , lòt la se te pyebwa ki fè moun konnen sa ki byen ak sa ki mal la
(trg)="b.GEN.2.9.1"> In de hof plantte Hij prachtige fruitbomen .
(trg)="b.GEN.2.9.2"> Midden in de hof plaatste Hij de boom van het leven en de boom van de kennis van goed en kwaad .
(src)="b.GEN.2.10.1"> Yon gwo larivyè soti nan peyi Edenn , li wouze jaden an .
(src)="b.GEN.2.10.2"> Larivyè a te fè kat branch
(trg)="b.GEN.2.10.1"> Vanuit Eden vloeide een rivier door de hof , die hem vruchtbaar maakte en zich daar in vier rivieren splitste .
(src)="b.GEN.2.11.1"> Premye branch lan te rele Pichon .
(src)="b.GEN.2.11.2"> Se larivyè sa a ki wouze tout peyi Avila a , peyi kote yo jwenn anpil lò a
(trg)="b.GEN.2.11.1"> Eén rivier heet de Pison en stroomt rond het land Havila , bekend om zijn goud , balsemhars en het edelgesteente chrysopraas .
(src)="b.GEN.2.13.1"> Dezyèm larivyè a rele Giyon .
(src)="b.GEN.2.13.2"> Se li ki wouze tout peyi Kouch la
(trg)="b.GEN.2.13.1"> De tweede rivier heet Gihon en stroomt door het land Ethiopië .
(src)="b.GEN.2.14.1"> Twazyèm larivyè a rele Tig .
(src)="b.GEN.2.14.2"> Se li ki pase nan peyi Lasiri , sou bò solèy leve a .
(src)="b.GEN.2.14.3"> Katriyèm larivyè a se Lefrat
(trg)="b.GEN.2.14.1"> De derde rivier is de Tigris en stroomt naar het oosten van Assur .
(trg)="b.GEN.2.14.2"> De vierde rivier is de Eufraat .
(src)="b.GEN.2.15.1"> Seyè a , Bondye a , pran nonm lan , li mete l ' nan jaden Edenn lan pou l ' travay li , pou l ' pran swen l '
(trg)="b.GEN.2.15.1"> De HERE God plaatste de mens in de hof van Eden om de zorg daarvan op zich te nemen en de hof te bewerken .
(src)="b.GEN.2.16.1"> Seyè a , Bondye a , bay nonm lan lòd sa a .
(src)="b.GEN.2.16.2"> Ou mèt manje donn tout pyebwa ki nan jaden an
(trg)="b.GEN.2.16.1"> Maar Hij waarschuwde de mens : " Je mag van alle bomen in de hof eten , maar niet van de boom van de kennis van goed en kwaad .
(trg)="b.GEN.2.16.2"> Want als je daarvan eet , zul je zeker sterven . "
(src)="b.GEN.2.18.1"> Seyè a , Bondye a , di ankò .
(src)="b.GEN.2.18.2"> Sa pa bon pou nonm lan rete pou kont li .
(src)="b.GEN.2.18.3"> M ' ap fè yon lòt moun sanble avè l ' pou ede l '
(trg)="b.GEN.2.18.1"> En de HERE God zei : " Het is niet goed voor de mens alleen te zijn .
(trg)="b.GEN.2.18.2"> Ik zal iemand maken met wie hij zijn leven kan delen en die hem kan helpen . "
(src)="b.GEN.2.19.1"> Se konsa , Seyè a , Bondye a , pran pousyè tè , li fè tout kalite zannimo ki nan savann ak tout kalite zwazo k ' ap vole nan syèl la .
(src)="b.GEN.2.19.2"> Lè l ' fini , li mennen yo bay nonm lan pou wè ki non li tapral ba yo .
(src)="b.GEN.2.19.3"> Se non li te ba yo a ki rete pou yo nèt
(trg)="b.GEN.2.19.1"> De HERE God maakte uit het stof dieren en vogels en bracht ze bij de mens om te zien hoe hij ze zou noemen .
(trg)="b.GEN.2.19.2"> De naam die hij koos , zou voor altijd hun naam blijven .
(trg)="b.GEN.2.19.3"> Maar geen van deze dieren was geschikt als helper voor Adam .
(src)="b.GEN.2.21.1"> Lè sa a , Seyè a , Bondye a , fè dòmi pran nonm lan .
(src)="b.GEN.2.21.2"> Msye dòmi nèt ale .
(src)="b.GEN.2.21.3"> Pandan l ' ap dòmi an , Bondye louvri bò kòt li , li wete yon zo kòt .
(src)="b.GEN.2.21.4"> Apre sa , li fèmen twou a byen fèmen
(trg)="b.GEN.2.21.1"> Toen liet de HERE God Adam in een diepe slaap vallen , nam een rib uit zijn lichaam en sloot de plaats waaruit Hij de rib had genomen .
(src)="b.GEN.2.22.1"> Avèk zo kòt li te wete nan nonm lan , li fè yon fanm , li mennen l ' ba li
(trg)="b.GEN.2.22.1"> Uit die rib maakte Hij een vrouw en Hij bracht haar bij de mens .
(src)="b.GEN.2.23.1"> Lè nonm lan wè l ' , li di .
(src)="b.GEN.2.23.2"> Aa !
(src)="b.GEN.2.23.3"> Fwa sa a , men yonn ki menm jan avè m ' !
(src)="b.GEN.2.23.4"> Zo l ' se zo mwen .
(src)="b.GEN.2.23.5"> Chè l ' se chè mwen .
(src)="b.GEN.2.23.6"> Y ' a rele l ' fanm , paske se nan gason li soti
(trg)="b.GEN.2.23.1"> " Ja , dit is wat ik nodig had ! " riep Adam blij uit , " zij is echt een deel van mijn lichaam .
(trg)="b.GEN.2.23.2"> Ik zal haar mannin noemen , omdat zij is genomen uit de man . "
(src)="b.GEN.2.24.1"> Se poutèt sa , gason an va kite papa l ' ak manman l ' pou l ' mete tèt li ansanm ak madanm li , pou tout de fè yon sèl
(trg)="b.GEN.2.24.1"> Dit verklaart waarom een man zijn vader en moeder verlaat , zich bij zijn vrouw voegt en werkelijk één met haar wordt .
(src)="b.GEN.2.25.1"> Nonm lan ak madanm li te toutouni .
(src)="b.GEN.2.25.2"> Men , yo pa t ' wont rete konsa
(trg)="b.GEN.2.25.1"> Hoewel de man en de vrouw allebei naakt waren , hinderde hen dat niet , want zij kenden geen schaamte .
(src)="b.GEN.3.1.1"> Sèpan se bèt ki te pi rize nan tout bèt raje Seyè a , Bondye a , te kreye .
(src)="b.GEN.3.1.2"> Li di fanm lan konsa .
(src)="b.GEN.3.1.3"> Eske Bondye te janm di piga nou manje donn tout pyebwa ki nan jaden an
(trg)="b.GEN.3.1.1"> De slang was listiger dan alle andere dieren , die de HERE God had gemaakt .
(trg)="b.GEN.3.1.2"> Hij zocht de vrouw op en vroeg : " God heeft jullie zeker wel verboden van de bomen in de hof te eten , hè ? "
(src)="b.GEN.3.2.1"> Fanm lan reponn sèpan an .
(src)="b.GEN.3.2.2"> Nou gen dwa manje donn tout pyebwa ki nan jaden an
(trg)="b.GEN.3.2.1"> " Nee hoor " , antwoordde de vrouw , " wij mogen van alle bomen eten , behalve van die in het midden van de hof .
(trg)="b.GEN.3.2.2"> Wij mogen hem zelfs niet aanraken , want dan zullen wij sterven . "
(src)="b.GEN.3.4.1"> Lè sa a , sèpan an di fanm lan .
(src)="b.GEN.3.4.2"> Se pa vre .
(src)="b.GEN.3.4.3"> Nou p ' ap mouri kras
(trg)="b.GEN.3.4.1"> " Dat is een leugen " , zei de slang , " je zult niet sterven .
(src)="b.GEN.3.5.1"> Bondye di nou sa paske li konnen jou nou manje ladan l ' , je nou va louvri. n ' a vin tankou Bondye , n ' a konn sa ki byen ak sa ki mal
(trg)="b.GEN.3.5.1"> God zegt dat alleen , omdat Hij weet dat jullie aan Hem gelijk zullen zijn als je daarvan eet .
(trg)="b.GEN.3.5.2"> Je ogen zullen open gaan en evenals God zul je het onderscheid kennen tussen goed en kwaad . "
(src)="b.GEN.3.6.1"> Fanm lan gade , li wè jan pyebwa a te bèl , jan fwi yo sanble yo ta bon nan bouch .
(src)="b.GEN.3.6.2"> Li santi li ta manje ladan l ' pou je l ' ka louvri .
(src)="b.GEN.3.6.3"> Li keyi kèk fwi .
(src)="b.GEN.3.6.4"> Li manje , li pote bay mari l ' ki manje tou
(trg)="b.GEN.3.6.1"> De vrouw liet zich ompraten .
(trg)="b.GEN.3.6.2"> Zij keek naar de boom en zag dat de vrucht eetbaar was en er prachtig uitzag .
(trg)="b.GEN.3.6.3"> Die vrucht kon haar verstandig maken !
(trg)="b.GEN.3.6.4"> Ze plukte wat vruchten en at ervan .
(trg)="b.GEN.3.6.5"> Zij gaf ook haar man van de vruchten en hij at er ook van .
(src)="b.GEN.3.7.1"> Manje yo fin manje , je yo louvri , lè sa a , yo vin konnen yo toutouni .
(src)="b.GEN.3.7.2"> Yo pran kèk fèy figfrans , yo koud yo ansanm , yo fè tanga mete sou yo
(trg)="b.GEN.3.7.1"> Toen zij dat hadden gedaan , viel het hun opeens op dat ze naakt waren en zij schaamden zich .
(trg)="b.GEN.3.7.2"> Van bladeren van een vijgeboom maakten ze schortjes en hingen die om hun middel .
(src)="b.GEN.3.8.1"> Jou sa a , solèy te fèk fin kouche lè nonm lan ak madanm li tande vwa Seyè a , Bondye a , ki t ' ap pwonmennen nan jaden an .
(src)="b.GEN.3.8.2"> Y ' al kache nan mitan pyebwa ki nan jaden an pou Seyè a , Bondye a , pa wè yo
(trg)="b.GEN.3.8.1"> Die avond hoorden zij de HERE God door de hof wandelen en zij verborgen zich snel tussen de bomen .
(src)="b.GEN.3.9.1"> Men , Seyè a , Bondye a , rele nonm lan , li di l ' .
(src)="b.GEN.3.9.2"> Kote ou ye
(trg)="b.GEN.3.9.1"> De HERE God riep : " Adam , waar ben je ? "
(src)="b.GEN.3.10.1"> Nonm lan reponn li .
(src)="b.GEN.3.10.2"> Mwen tande vwa ou nan jaden an , mwen pè .
(src)="b.GEN.3.10.3"> M al kache pou ou , paske mwen toutouni
(trg)="b.GEN.3.10.1"> Adam antwoordde benepen : " Ik hoorde U en toen werd ik bang , want ik wilde niet dat U mij naakt zou zien .
(trg)="b.GEN.3.10.2"> Daarom verstopte ik me . "
(src)="b.GEN.3.11.1"> Seyè a , Bondye a , di l ' .
(src)="b.GEN.3.11.2"> Ki moun ki di ou te toutouni ?
(src)="b.GEN.3.11.3"> Eske ou te manje fwi pyebwa mwen te di ou pa manje a
(trg)="b.GEN.3.11.1"> " Wie heeft je verteld dat je naakt bent ? " vroeg de HERE God .
(trg)="b.GEN.3.11.2"> " Of heb je soms gegeten van de boom waarvoor Ik jullie had gewaarschuwd ? "
(src)="b.GEN.3.12.1"> Nonm lan reponn .
(src)="b.GEN.3.12.2"> Fanm ou te ban mwen an , se li menm ki ban mwen fwi pyebwa a pou m ' manje , epi mwen manje l '
(trg)="b.GEN.3.12.1"> " Ja " , bekende Adam , " maar de vrouw die U mij hebt gegeven , heeft de schuld .
(trg)="b.GEN.3.12.2"> Zij heeft mij ervan gegeven en toen heb ik ervan gegeten . "
(src)="b.GEN.3.13.1"> Seyè a , Bondye a , mande fanm lan .
(src)="b.GEN.3.13.2"> Poukisa ou fè sa ?
(src)="b.GEN.3.13.3"> Fanm lan reponn li .
(src)="b.GEN.3.13.4"> Se pa mwen non !
(src)="b.GEN.3.13.5"> Se sèpan an wi ki pran tèt mwen ki fè m ' manje l '
(trg)="b.GEN.3.13.1"> De HERE God wendde Zich tot de vrouw en vroeg : " Hoe kon je dat nu doen ? "
(trg)="b.GEN.3.13.2"> Maar ook zij schoof de schuld van zich af .
(trg)="b.GEN.3.13.3"> " De slang heeft mij bedrogen en verleid " , zei zij .
(src)="b.GEN.3.14.1"> Seyè a , Bondye a , di sèpan an konsa .
(src)="b.GEN.3.14.2"> Poutèt sa ou fè a , ou madichonnen nan mitan tout bèt jaden ak tout bèt nan bwa .
(src)="b.GEN.3.14.3"> W ' a rale sou vant ou .
(src)="b.GEN.3.14.4"> W ' a manje pousyè tè jouk jou ou mouri
(trg)="b.GEN.3.14.1"> Toen zei de HERE God tegen de slang : " Ik zal je hiervoor straffen .
(trg)="b.GEN.3.14.2"> Onder alle dieren op aarde zul jij een vervloekte zijn !
(trg)="b.GEN.3.14.3"> Je hele verdere leven zul je op je buik door het stof kruipen .
(src)="b.GEN.3.15.1"> Ou menm ak fanm lan , m ' ap fè nou lènmi yonn ak lòt .
(src)="b.GEN.3.15.2"> Pitit pitit pa l ' ak pitit pitit pa ou ap lènmi tou .
(src)="b.GEN.3.15.3"> Pitit pitit li ap kraze tèt ou , epi ou menm w ' ap mòde l ' nan talon pye l '
(trg)="b.GEN.3.15.1"> De vrouw en jij , en al jullie nakomelingen , zullen voortaan vijanden zijn .
(trg)="b.GEN.3.15.2"> Eén van haar nakomelingen zal je de kop vermorzelen en jij zult zijn hiel verbrijzelen . "
(src)="b.GEN.3.16.1"> Li di fanm lan .
(src)="b.GEN.3.16.2"> Lè w ' ap fè pitit , m ' ap fè soufrans ou vin pi rèd .
(src)="b.GEN.3.16.3"> Wa gen pou soufri anpil lè w ' ap akouche .
(src)="b.GEN.3.16.4"> W ' ap toujou anvi mari ou .
(src)="b.GEN.3.16.5"> Men , se mari ou ki va chèf ou
(trg)="b.GEN.3.16.1"> Na die woorden zei God tegen de vrouw : " Voortaan zul je met veel pijn en moeite kinderen krijgen .
(trg)="b.GEN.3.16.2"> Je zult verlangen naar je man en hij zal jouw meester zijn ! "
(src)="b.GEN.3.17.1"> Apre sa li di Adan .
(src)="b.GEN.3.17.2"> Ou koute pawòl madanm ou , pa vre !
(src)="b.GEN.3.17.3"> Ou manje fwi pyebwa mwen te ba ou lòd pa manje a .
(src)="b.GEN.3.17.4"> Poutèt sa ou fè a , m ' ap madichonnen tè a .
(src)="b.GEN.3.17.5"> W ' a gen pou travay di toutan pou fè tè a bay sa ou bezwen pou viv
(trg)="b.GEN.3.17.1"> Tegen Adam zei Hij : " Omdat je naar je vrouw hebt geluisterd en ondanks mijn waarschuwing toch van de boom hebt gegeten , zal Ik de aardbodem vervloeken .
(trg)="b.GEN.3.17.2"> Voortaan zul je hard moeten werken om in leven te blijven .
(src)="b.GEN.3.18.1"> Tè a va kale tout kalite pikan ak pengwen ba ou .
(src)="b.GEN.3.18.2"> W ' a manje fèy ki pouse nan raje
(trg)="b.GEN.3.18.1"> Er zullen dorens en distels groeien en je zult de gewassen van het veld eten .
(src)="b.GEN.3.19.1"> Se swe kouraj ou ki pou fè ou mete yon moso pen nan bouch ou jouk lè wa tounen nan tè kote ou soti a .
(src)="b.GEN.3.19.2"> Paske , se pousyè ou ye , ou gen pou tounen pousyè ankò
(trg)="b.GEN.3.19.1"> Tot de dag van je dood zul je zwetend het land bewerken om te kunnen leven .
(trg)="b.GEN.3.19.2"> Dan zal je lichaam vergaan tot het stof van de aarde .
(trg)="b.GEN.3.19.3"> Want uit stof ben je gemaakt en tot stof zul je weer worden . "
(src)="b.GEN.3.20.1"> Adan bay madanm li non , li rele l ' Ev , paske se li menm ki manman tout moun k ' ap viv sou tè a
(trg)="b.GEN.3.20.1"> En de man noemde zijn vrouw Eva , moeder van alle levenden , omdat uit haar alle mensen zouden worden geboren .
(src)="b.GEN.3.21.1"> Lè sa a , Seyè a , Bondye a , pran po bèt , li fè rad pou Adan ansanm ak madanm li , li biye yo
(trg)="b.GEN.3.21.1"> De HERE God maakte van dierehuid kleding voor Adam en zijn vrouw .
(src)="b.GEN.3.22.1"> Apre sa , Seyè a , Bondye a , di .
(src)="b.GEN.3.22.2"> Koulye a , Adan vin konnen sa ki byen ak sa ki mal tankou yonn nan nou .
(src)="b.GEN.3.22.3"> Nou p ' ap kite l ' lonje men l ' keyi fwi pyebwa ki bay lavi a pou l ' manje l ' , pou l ' pa viv pou tout tan
(trg)="b.GEN.3.22.1"> " Door te eten van de boom van de kennis van goed en kwaad is de mens gelijk geworden aan één van Ons .
(trg)="b.GEN.3.22.2"> Als hij nu van de boom van het leven eet , zal hij ook nog voor altijd leven " , vond de HERE God .
(src)="b.GEN.3.23.1"> Se konsa , Seyè a , Bondye a , mete Adan deyò nan jaden Edenn lan .
(src)="b.GEN.3.23.2"> Li voye l ' al travay tè , menm tè Bondye te pran pou fè l ' la
(trg)="b.GEN.3.23.1"> Daarom verbande Hij de mens voor altijd uit de hof van Eden en stuurde hem weg om het land te bewerken , waaruit hij was voortgekomen .
(src)="b.GEN.3.24.1"> Se konsa , li te mete Adan deyò .
(src)="b.GEN.3.24.2"> Sou bò kote solèy leve nan jaden an , li mete kèk zanj cheriben ak yon manchèt klere kou dife nan men yo .
(src)="b.GEN.3.24.3"> Yo t ' ap dragonnen nan tout direksyon pou anpeche moun pwoche bò pyebwa ki bay lavi a
(trg)="b.GEN.3.24.1"> God verdreef de mens en plaatste een engel met een vlammend zwaard ten oosten van de hof om de toegang tot de boom van het leven te bewaken .
(src)="b.GEN.4.1.1"> Lè sa a , Adan kouche ak Ev , madanm li .
(src)="b.GEN.4.1.2"> Madanm li vin ansent .
(src)="b.GEN.4.1.3"> Li fè yon pitit gason , li rele l ' Kayen , epi li di .
(src)="b.GEN.4.1.4"> Avèk konkou Bondye , mwen gen yon gason
(trg)="b.GEN.4.1.1"> Adam had gemeenschap met Eva en zij raakte in verwachting .
(trg)="b.GEN.4.1.2"> De zoon die werd geboren , noemden zij Kaïn .
(trg)="b.GEN.4.1.3"> " Want " , zei Eva , " met hulp van de HERE heb ik een man ter wereld gebracht . "
(src)="b.GEN.4.2.1"> Apre sa , li fè Abèl , frè Kayen .
(src)="b.GEN.4.2.2"> Abèl te gadò mouton , Kayen menm te travay latè
(trg)="b.GEN.4.2.1"> Hun volgende kind was ook een zoon , Abel .
(trg)="b.GEN.4.2.2"> Abel werd schaapherder en Kaïn legde zich toe op de landbouw .
(src)="b.GEN.4.3.1"> Kèk tan apre sa , Kayen pran nan rekòt li , li ofri bay Seye a
(trg)="b.GEN.4.3.1"> Na verloop van tijd brachten Kaïn en Abel beiden een offer aan de HERE .
(trg)="b.GEN.4.3.2"> Kaïn een deel van zijn oogst , maar Abel bracht van het beste van zijn kudde , ook het vet .
(trg)="b.GEN.4.3.3"> De HERE accepteerde het offer van Abel ,
(src)="b.GEN.4.5.1"> Men , li pa t ' asepte ofrann Kayen an .
(src)="b.GEN.4.5.2"> Lè Kayen wè sa , li te move anpil .
(src)="b.GEN.4.5.3"> Li move , li mare figi l ' byen mare
(trg)="b.GEN.4.5.1"> maar dat van Kaïn niet .
(trg)="b.GEN.4.5.2"> Kaïn voelde zich vernederd en werd boos .
(trg)="b.GEN.4.5.3"> Zijn gezicht vertrok van woede .
(src)="b.GEN.4.6.1"> Lè sa a , Seyè a di Kayen .
(src)="b.GEN.4.6.2"> Poukisa ou move konsa ?
(src)="b.GEN.4.6.3"> Poukisa ou mare figi ou konsa
(trg)="b.GEN.4.6.1"> " Waarom ben je boos ? " vroeg de HERE hem .
(trg)="b.GEN.4.6.2"> " Waarom trek je zo'n kwaad gezicht ?
(src)="b.GEN.4.7.1"> Si sa ou te fè a te byen , ou pa ta rive nan sitiyasyon sa a .
(src)="b.GEN.4.7.2"> Men , paske ou fè sa ki mal , peche kouche nan papòt ou .
(src)="b.GEN.4.7.3"> L ' ap tann konsa lè pou l ' pran tèt ou .
(src)="b.GEN.4.7.4"> Men , ou menm , se pou ou kenbe tèt ak li
(trg)="b.GEN.4.7.1"> Je zou vrolijk kunnen kijken als je maar doet wat goed is .
(trg)="b.GEN.4.7.2"> Maar als je weigert te gehoorzamen , moet je oppassen .
(trg)="b.GEN.4.7.3"> Want de zonde ligt op de loer , klaar om je leven te vernietigen .
(trg)="b.GEN.4.7.4"> Als je wilt , kun je hem echter overwinnen . "
(src)="b.GEN.4.8.1"> Yon jou , Kayen di Abèl , frè li .
(src)="b.GEN.4.8.2"> Ann al nan jaden .
(src)="b.GEN.4.8.3"> Vwala , antan yo nan jaden an , Kayen vire sou frè li , li touye li
(trg)="b.GEN.4.8.1"> Op een dag stelde Kaïn Abel voor de velden in te gaan .
(trg)="b.GEN.4.8.2"> Toen ze daar samen liepen , overmeesterde Kaïn zijn broer en vermoordde hem .
(src)="b.GEN.4.9.1"> Seyè a mande Kayen .
(src)="b.GEN.4.9.2"> Kote Abèl , frè ou la ?
(src)="b.GEN.4.9.3"> Kayen reponn .
(src)="b.GEN.4.9.4"> Mwen pa konnen .
(src)="b.GEN.4.9.5"> Eske ou te mete m ' veye l '
(trg)="b.GEN.4.9.1"> Maar kort daarna vroeg de HERE aan Kaïn : " Waar is je broer ?
(trg)="b.GEN.4.9.2"> Waar is Abel ? "
(trg)="b.GEN.4.9.3"> " Hoe weet ik dat nu ? " antwoordde Kaïn ontwijkend .
(trg)="b.GEN.4.9.4"> " Moet ik dan altijd op hem passen ? "
(src)="b.GEN.4.10.1"> Bondye di l ' konsa .
(src)="b.GEN.4.10.2"> Kisa ou fè konsa ?
(src)="b.GEN.4.10.3"> San Abèl , frè ou , ki koule atè a , ap rele tankou yon vwa moun .
(src)="b.GEN.4.10.4"> Li rive jouk nan zòrèy mwen .
(src)="b.GEN.4.10.5"> L ' ap mande revanj
(trg)="b.GEN.4.10.1"> Maar de HERE zei : " Wat heb je gedaan ?
(trg)="b.GEN.4.10.2"> Het bloed van je broer roept naar Mij vanaf de aarde !
(src)="b.GEN.4.11.1"> Koulye a , tè ki te louvri bouch li pou l ' te bwè san frè ou ou te fè koule a , menm tè sa a ap tounen yon madichon pou ou
(trg)="b.GEN.4.11.1"> Van nu af aan verban Ik je van de grond , waarop het bloed van je broer heeft gevloeid .
(src)="b.GEN.4.12.1"> Lè w ' a travay latè , li p ' ap ba ou sa l ' te dwe ba ou .
(src)="b.GEN.4.12.2"> W ' ap tounen yon vakabon k ' ap plede mache toupatou sou latè san rete
(trg)="b.GEN.4.12.1"> Hoe je ook zwoegt en ploetert , de aarde zal je nooit voldoende opleveren .
(trg)="b.GEN.4.12.2"> Voortaan zul je een vluchteling zijn , die van de ene naar de andere plaats zwerft . "
(src)="b.GEN.4.13.1"> Kayen di Seyè a : Chatiman an twòp pou mwen .
(src)="b.GEN.4.13.2"> Mwen p ' ap ka sipòte l '
(trg)="b.GEN.4.13.1"> " Deze straf is zwaarder dan ik kan dragen ! " protesteerde Kaïn .
(src)="b.GEN.4.14.1"> Men ou mete m ' deyò sou tè sa a koulye a , se kache pou m ' al kache pou ou pa wè m ' .
(src)="b.GEN.4.14.2"> M ' ap tounen yon vakabon k ' ap plede mache toupatou sou latè san rete .
(src)="b.GEN.4.14.3"> Nenpòt moun ki jwenn mwen va touye m '
(trg)="b.GEN.4.14.1"> " U verjaagt mij van mijn grond en uit Uw nabijheid .
(trg)="b.GEN.4.14.2"> U maakt mij een dakloze zwerver en ieder die mij ziet , zal proberen mij te doden ! "
(src)="b.GEN.4.15.1"> Seyè a di : Non .
(src)="b.GEN.4.15.2"> Paske , si yon moun touye Kayen , y ' ap fè l ' peye sa sèt fwa .
(src)="b.GEN.4.15.3"> Se konsa , li mete yon siy sou Kayen pou moun pa touye l ' si yo jwenn li
(trg)="b.GEN.4.15.1"> Maar de HERE antwoordde : " Niemand zal je doden , want degene die dat doet , zal Ik zevenmaal zwaarder straffen dan Ik jou heb gedaan . "
(trg)="b.GEN.4.15.2"> En de HERE plaatste een merkteken op Kaïn als waarschuwing aan anderen dat ze hem niet mochten doden .
(src)="b.GEN.4.16.1"> Apre sa , Kayen wete kò l ' devan Seyè a , li al rete nan yon peyi yo rele Nòd , lòt bò jaden Edenn lan , sou kote solèy leve a
(trg)="b.GEN.4.16.1"> Zo verliet Kaïn de HERE en vestigde zich in het land Nod , ten oosten van Eden .
(src)="b.GEN.4.17.1"> Kayen kouche avèk madanm li .
(src)="b.GEN.4.17.2"> Madanm li vin ansent , li fè yon ti gason yo rele Enòk .
(src)="b.GEN.4.17.3"> Apre sa , Kayen bati yon vil , li rele l ' Enòk .
(src)="b.GEN.4.17.4"> Li ba l ' menm non ak pitit gason l ' lan
(trg)="b.GEN.4.17.1"> Kaïns vrouw raakte in verwachting en kreeg een zoon , Henoch .
(trg)="b.GEN.4.17.2"> Toen Kaïn een stad stichtte , noemde hij die stad ook Henoch , naar zijn zoon .
(src)="b.GEN.4.18.1"> Enòk te fè yon pitit gason yo rele Irad .
(src)="b.GEN.4.18.2"> Se Irad sa a ki te papa Meoujaèl .
(src)="b.GEN.4.18.3"> Meoujaèl te papa Metouchaèl .
(src)="b.GEN.4.18.4"> Se Metouchaèl ki te papa Lemèk
(trg)="b.GEN.4.18.1"> Henoch was de vader van Irad ; Irad was de vader van Mehujaël ; de zoon van Mehujaël was Methusaël ; Methusaël was de vader van Lamech .
(src)="b.GEN.4.19.1"> Lemèk te gen de madanm .
(src)="b.GEN.4.19.2"> Yonn te rele Ada , lòt la te rele Zila
(trg)="b.GEN.4.19.1"> Lamech trouwde twee vrouwen : Ada en Zilla .
(src)="b.GEN.4.20.1"> Se Ada ki manman Jabal .
(src)="b.GEN.4.20.2"> Jabal sa a , se li menm ki zansèt tout moun sa yo ki rete anba tant epi ki gade bèt
(trg)="b.GEN.4.20.1"> Ada kreeg een zoon , Jabal .
(trg)="b.GEN.4.20.2"> Hij werd de vader van de veehoeders en de mensen , die in tenten wonen .
(src)="b.GEN.4.21.1"> Frè menm manman ak li a te rele Joubal .
(src)="b.GEN.4.21.2"> Se li menm ki zansèt tout moun sa yo k ' ap jwe gita ak fif
(trg)="b.GEN.4.21.1"> Zijn broer heette Jubal en werd vader van allen , die de citer en de fluit bespelen .
(src)="b.GEN.4.22.1"> Zila menm bò pa l ' te manman Toubal Kayen , yon bòs fòjon ki te konn travay kwiv ak fè .
(src)="b.GEN.4.22.2"> Toubal Kayen te gen yon sè menm manman ak li ki te rele Naama
(trg)="b.GEN.4.22.1"> Lamechs tweede vrouw , Zilla , kreeg een zoon met de naam Tubal-Kaïn .
(trg)="b.GEN.4.22.2"> Hij legde zich toe op de metaalbewerking en werd de vader van de smeden .
(trg)="b.GEN.4.22.3"> Zijn zuster heette Naäma .
(src)="b.GEN.4.23.1"> Yon jou Lemèk di madanm li yo : Ada ak Zila , koute sa m ' ap di nou !
(src)="b.GEN.4.23.2"> Madanm mwen yo , tande byen sa m ' ap di nou !
(src)="b.GEN.4.23.3"> Mwen touye yon moun paske li leve men li sou mwen .
(src)="b.GEN.4.23.4"> Mwen touye yon jenn gason paske li mete san m ' deyò
(trg)="b.GEN.4.23.1"> Op een dag riep Lamech zijn vrouwen bij zich en zei : " Luister , vrouwen !
(trg)="b.GEN.4.23.2"> Een man , die mij verwondde en een jongen , die mij sloeg , doodde ik .
(src)="b.GEN.4.24.1"> Si yon moun touye Kayen y ' ap fè l ' peye sa sèt fwa .
(src)="b.GEN.4.24.2"> Men , si yon moun touye m ' , mwen menm Lemèk , y ' ap fè l ' peye sa swasanndisèt fwa
(trg)="b.GEN.4.24.1"> Hij , die Kaïn doodt , wordt zevenmaal zo zwaar gestraft , maar de man die Lamech doodt , zal 77 maal zo zwaar worden gestraft . "
(src)="b.GEN.4.25.1"> Adan te kouche ak madanm li ankò .
(src)="b.GEN.4.25.2"> Madanm li fè yon ti gason .
(src)="b.GEN.4.25.3"> Madanm lan di : Bondye ban m ' yon lòt gason pou ranplase Abèl Kayen te touye a .
(src)="b.GEN.4.25.4"> Li rele l ' Sèt
(trg)="b.GEN.4.25.1"> Adam en Eva kregen later nog een zoon en noemden hem Seth .
(trg)="b.GEN.4.25.2"> " Want " , zei Eva , " God heeft mij een zoon gegeven in de plaats van Abel , die door Kaïn werd vermoord . "
(src)="b.GEN.4.26.1"> Sèt , pou tèt pa l ' , vin gen yon pitit gason , li rele l ' Enòk .
(src)="b.GEN.4.26.2"> Se lè sa a moun konmanse fè sèvis pou Seyè a
(trg)="b.GEN.4.26.1"> Seth groeide op en kreeg een zoon die hij Enos noemde .
(trg)="b.GEN.4.26.2"> In die tijd begonnen de mensen de HERE God voor het eerst te aanbidden .