# cak/Cakchiquel-NT.xml.gz
# pot/Potawatomi-PART.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Re wuj ri nuchop el waweˈ , jun wuj ri tzˈibatal wi ca ri quibiˈ ri ye ojer tak ratiˈt rumamaˈ ri Jesucristo .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Can nikˈalajin wi cˈa chi Riyaˈ can jun chique ri ye ralcˈual ca ri rey David , y can ralcˈual ca chukaˈ ri Abraham .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> OTISU ie ' i msInukIn iaianke ' pmatse ' cuk iukwan Cisus Knayst we ' kwIsmukot Te ' pItun , ipi Te ' pIt we ' kwusmukcIn E ' pIne ' amun ;

(src)="b.MAT.1.2.1"> Ri Abraham yariˈ ri xalcˈualan ri Isaac ; ri Isaac xralcˈualaj ri Jacob ; ri Jacob xralcˈualaj ri Judá y ri nicˈaj chic rachˈalal .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> E ' pIne ' e ' m okiwosmukon AysIkIn , ipi AysIk kiwosmukon Ce ' kapIn , ipi Ce ' kap kiwosmukon CotusIn , ipi niw wikane ' iIn ;

(src)="b.MAT.1.3.1"> Yacˈa ri Judá y ri Tamar ri rixjayil xecalcˈualaj ri Fares y ri Zara ; yacˈa ri Fares ri xalcˈualan ri Esrom ; y ri Esrom xralcˈualaj ri Aram .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> IcI Cotus kiwosmukon Pe ' nIsIn , ipi Se ' ne ' , Te ' me ' cI kao kie ' iwat , ipi Pe ' nIs kiwosmukon E ' snumIn , ipi E ' snum kiwosmukon E ' numIn ,

(src)="b.MAT.1.4.1"> Y ri Aram xralcˈualaj ri Aminadab ; ri Aminadab xralcˈualaj ri Naasón ; y ri Naasón xralcˈualaj ri Salmón .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Ipi E ' num kiwosmukon E ' mInite ' pIn , ipi E ' mInite ' p kiwosmukon Ne ' e ' sunIn , ipi Ne ' e ' sun kiwosmukon SanmunIn ,

(src)="b.MAT.1.5.1"> Y ri Salmón y ri Rahab ri rixjayil xcalcˈualaj ri Booz ; ri Booz y ri Rut ri rixjayil xcalcˈualaj ri Obed ; y ri Obed xralcˈualaj ri Isaí .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Ipi Sanmun kiwosmukon Poe ' sIn , niwcI kaokie ' icIn Ne ' ke ' pIn , ipi Poe ' s kiwosmukon , OpItIn , kaokie ' icIn NwtIn ipi OpIt kiwosmukon Ce ' siIn ;

(src)="b.MAT.1.6.1"> Y ri Isaí xralcˈualaj ri David ri xoc jun rey ; y ri rey David xralcˈualaj ri Salomón .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Y ri ruteˈ ri Salomón , ya ri rixjayil ca ri Urías .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Ipi Ce ' si kiwosmukon Te ' pItIn kaokumawIt , ipi Te ' pIt kaokumawIt kiwosmukon Sanumun ; kaokie ' cIn kaowiwpninIn Ionaie ' s ;

(src)="b.MAT.1.7.1"> Yacˈa ri Salomón xralcˈualaj ri Roboam ; ri Roboam xralcˈualaj ri Abías ; y ri Abías xralcˈualaj ri Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Ipi Sanumun kiwosmukon NopoumIn , ipi Nopoum , kiwosmukon E ' pie ' In , ipi E ' pie ' kiwosmukon E ' se ' In ;

(src)="b.MAT.1.8.1"> Y ri Asa xralcˈualaj ri Josafat ; ri Josafat xralcˈualaj ri Joram ; y ri Joram xralcˈualaj ri Uzías .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Ipi E ' se ' kiwosmukon Cose ' pe ' tIn , ipi CosIpe ' t kiwosmukon Cone ' mIn , ipi Cone ' m kiwosmukon Osaye ' sIn :

(src)="b.MAT.1.9.1"> Y ri Uzías xralcˈualaj ri Jotam ; ri Jotam xralcˈualaj ri Acaz ; y ri Acaz xralcˈualaj ri Ezequías .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Ipi Osaye ' s kiwosmukon Cote ' mIn ipi Cote ' m kiwosmukon E ' ke ' sIn ipi E ' ke ' s kiwosmukon IsikayusIn ;

(src)="b.MAT.1.10.1"> Y ri Ezequías xralcˈualaj ri Manasés ; ri Manasés xralcˈualaj ri Amón ; y ri Amón xralcˈualaj ri Josías .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Ipi Isikayus kiwosmukon Me ' ne ' se ' sIn , ipi Me ' ne ' se ' s kiwosmukon E ' munIn , ipi E ' mun kiwosmukon CosayusIn ;

(src)="b.MAT.1.11.1"> Y ri Josías xralcˈualaj ri Jeconías y ri ye nicˈaj chic rachˈalal ri Jeconías .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Y ya tiempo riˈ tek ri kech aj Israel xechapatej el y xeˈucˈuex cˈa pa Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Ipi Cosayus kiwosmukon Ce ' koniasIn , ipi wikane ' iIn , iwcI ipic e ' kimacintwa Pe ' pinun ;

(src)="b.MAT.1.12.1"> Y tek yecˈo chic chiriˈ pa Babilonia , ri Jeconías xralcˈualaj ri Salatiel ; y ri Salatiel xralcˈualaj ri Zorobabel .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> IcI kapie ' ntwa , ipI Pe ' pinun Ce ' konias kiwosmukon Se ' ne ' tie ' nIn , ipi Se ' ne ' tie ' n kiwosmukon Sonope ' pe ' nIn :

(src)="b.MAT.1.13.1"> Y ri Zorobabel xralcˈualaj ri Abiud ; ri Abiud xralcˈualaj ri Eliaquim ; y ri Eliaquim xralcˈualaj ri Azor .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Ipi Sonope ' pe ' n kiwosmukon E ' ipie ' tIn , ipi E ' pie ' t kiwosmukon E ' naye ' kumIn , ipi E ' naye ' kum kiwosmukon E ' sunIn ;

(src)="b.MAT.1.14.1"> Y ri Azor xralcˈualaj ri Sadoc ; ri Sadoc xralcˈualaj ri Aquim ; y ri Aquim xralcˈualaj ri Eliud .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Ipi E ' sun kiwosmukon Se ' takIn , ipi Se ' tak kiwosmukon E ' kImIn , ipi E ' kIm kiwosmukon InayiatIn ;

(src)="b.MAT.1.15.1"> Y ri Eliud xralcˈualaj ri Eleazar ; ri Eleazar xralcˈualaj ri Matán ; ri Matán xralcˈualaj chukaˈ jun ri Jacob chukaˈ rubiˈ .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Ipi Inayiat kiwosmukon Inie ' se ' nIn , ipi Inie ' se ' kiwosmukon Me ' te ' nIn , ipi Me ' te ' n kiwosmukon Ce ' kapIn ;

(src)="b.MAT.1.16.1"> Y ri Jacob xralcˈualaj cˈa ri José ri xoc rachijil ri María .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Y ri María riˈ yariˈ ri xalan ri Jesús ri Cristo .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Ipi Ce ' kap kiwosmukon CosipIn , onape ' mIn o Me ' ni kanikukocIn Cisus oie ' o kashInkanIt Knayst .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Cajlajuj cˈa sol winek xecˈaseˈ el , ri nitiquir pe riqˈui ri Abraham cˈa riqˈui ri rey David .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Cajlajuj chukaˈ sol winek xecˈaseˈ el , ri nitiquir pe riqˈui ri rey David cˈa chupan ri tiempo tek ri kech aj Israel xechapatej el y xeˈucˈuex cˈa pa Babilonia .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Y cajlajuj chukaˈ sol winek xecˈaseˈ el , ri nitiquir pe tek ri kech aj Israel xebecˈojeˈ pa Babilonia , hasta riqˈui ri tiempo tek xalex ri Cristo .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> OtIcI ie ' i cak iaianke ' pmatsowunIn kaocukwat E ' pIne ' -e ' m nash Te ' pIt , Ke ' iapI mtatso shItnie ' w iaianke ' pmatsowunIn , ipi Te ' pIt nash kamacintwa Pe ' pe ' nunuk ke ' iapI mtatso shItInie ' w iaianke ' pmatsowunIn icI pic kamacintwa Pe ' pe ' nunuk nash Knayst , ke ' iapI mtatso shItInie ' w iaianke ' pmatsowunIn .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Y ri ralaxbel ri Jesucristo quecˈareˈ ri rubanic : Ri María ruteˈ ri Jesucristo , jun cˈa kˈopoj ri cˈutun chic ruma ri José .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Y xcˈulwachitej cˈa chi tek cˈa ma jane quicˈuan ta quiˈ , xnabetej chi ri María yawaˈ chic riche ( rixin ) chi nicˈojeˈ ral .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Yacˈa ri María queriˈ xril ruma ruchukˈaˈ ri Lokˈolaj Espíritu .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> OtIcI KanikIt Cisus Knayst otI kanomkuk , ni okie ' iIn Me ' niIn kakishknontwat ni CosipIn e ' pwamshI witike ' twat okikukIshkwan pInoce ' iIn e ' ki ne ' nmukot Kshe ' mIne ' ton .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Yacˈa ri José ri nbeˈoc rachijil ri María , can jun chojmilaj winek wi ; y man cˈa xrajoˈ ta xuyaˈ ( xutzek ) ruqˈuix ri María chiquiwech ri winek , rumariˈ xrajoˈ chi man ta ninabex chi nuyaˈ ca .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> IcI CosipIn onape ' mun kimnoshuwe ' psin cowi kine ' ntusi , e ' wipwakuke ' ncukasnIt , ntawac kimoc e ' wipke ' at kine ' ntum .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Y ri José ya cˈa riˈ ri nuchˈob pa ránima .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Y pa rachicˈ xucˈut cˈa riˈ jun ángel riche ( rixin ) ri Ajaf chuwech , y xbix chare ruma ri ángel riˈ : Riyit José , ri yit jun chique ri ye ralcˈual ca ri rey David , man cˈa taxibij ta awiˈ chi yacˈuleˈ riqˈui ri María ri acˈutun chic riche ( rixin ) chi ntoc awixjayil .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Wacami petenak chic alanic chrij ruma ya ri Lokˈolaj Espíritu xka pa ruwiˈ .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Me ' kwacI otI e ' ie ' shite ' at , PInI Kshe ' mIne ' to omIshIne ' we ' mIn nkipie ' otusuk kinapitum , OtI okikon , Cosip we ' kwIsmukwiIn Te ' pIt ke ' ko kwtukIn e ' wiwicIt Me ' ni kiwish , iwsI otI e ' ncukot kane ' nmukot Kshe ' mIne ' to OcipamIn .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Ri acˈal cˈa ri xtralaj ri María , ti cˈajol ( alaˈ ) , y JESUS cˈa rubiˈ xtayaˈ , ruma ya Riyaˈ ri xquecolo ri winek chupan ri quimac .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> KuokwIsI , Cisus cI kIshInkana , wino kuke ' skonan otInIshInape ' mIn , i e ' patasnIt .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Ronojel cˈa reˈ xcˈulwachitej riche ( rixin ) chi can nibanatej ri xbix ruma ri Dios chare ri profeta Isaías ri jun chique ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca , tek xubij :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Caye ' k otI kanomkuk e ' wi te ' pwe ' mkuk Kshe ' mIne ' to ni iacimot otI kikIto :

(src)="b.MAT.1.23.1"> Tiwetamaj cˈa chi xticˈojeˈ jun ri cˈa kˈopoj na y xticˈojeˈ jun ral , astapeˈ man cˈo ta riqˈui achi .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Y can xtralaj na wi jun acˈal , ti cˈajol ( alaˈ ) , ri xtubiniˈaj Emanuel .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> PInI ! she ' shksi kIncuko ku ' okwIsIcI otI okishInkanawan Ime ' niun ; i ie ' i KshmIne ' to kuwice ' okonan e ' kItok .

(src)="b.MAT.1.24.1"> Re biˈaj reˈ can ntel cˈa chi tzij chi ri Dios cˈo kiqˈui .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Tek xcˈastej cˈa ri José , can xuben wi achiˈel ri xbix chare ruma ri ángel riche ( rixin ) ri Ajaf .
(src)="b.MAT.1.24.3"> Riyaˈ can xucˈom na wi ri María riche ( rixin ) chi xoc rixjayil .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> Pic cI Cosip kaonIshkat me ' kwa e ' npapIt oki te ' pwe ' twan Kshe ' mIne ' ton omIshIne ' we ' mIn kakot , icI e ' kiw otapInImatsot ni wiwun .

(src)="b.MAT.1.25.1"> Pero ri José majun xunek ta ri María cˈa ya tek alaxnek chic na ri nabey ral .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Y tek xalex ri acˈal , JESUS ri rubiˈ xuyaˈ .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> CocI okikuke ' nmasin nash ni onutmoshanIn okwIsIn ; kaniknIt Cisus cI okishInkanan .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Ri Jesús xalex cˈa pa tinamit Belén , ri tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Tek xalex ri Jesús , ya cˈa ri Herodes ri rey , y yacˈariˈ tek jun caˈiˈ achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , xeˈapon pa Jerusalem .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Ri achiˈaˈ riˈ , pa relebel kˈij ye petenak wi ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> UPIC cI Cisus kanikIt , iukwanuk Pe ' tne ' um Otanuk Cwtie ' uk , me ' kwa E ' nut e ' ie ' okimawut ; PInI e ' pianIt ne ' pwakancIn nInwun we ' cmokuk Cinwse ' ne ' muk ; e ' pie ' shiawat ;

(src)="b.MAT.2.2.1"> y xquicˈutuj cˈa chique ri winek : ¿ Acuchi ( achique ) cˈo wi ri acˈal ri qui ‑ Rey ri israelitas ri xa cˈa xalex ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Ri ruchˈumil katzˈeton pe riyoj cˈa quelaˈ pa relebel kˈij , y xojpe chuyaˈic rukˈij , xechaˈ .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> OtIcI kikItwuk , TInipicI okanikIt otokumamwan Cwiuk ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> NkiwaptumwamIn otInukomIn we ' cmokuk ; ie ' i we ' cpie ' shiaiak e ' winume ' kItokIt .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Tek ri rey Herodes xracˈaxaj ri xquibij ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , xsach rucˈuˈx .
(src)="b.MAT.2.3.2"> Y can queriˈ cˈa chukaˈ xquicˈulwachij ri winek ri aj pa tinamit Jerusalem .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Pic E ' nut okuma kanotuk , notI kikicum mkoshkate ' ntum , ipi caye ' k Cinose ' ne ' muk kaie ' cuk .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Y ri rey Herodes xerumol cˈa quinojel ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ chiquicojol ri israelitas , y cˈacˈariˈ xucˈutuj chique chi acuchi ( achique ) cˈa nalex wi ri Cristo .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> IcI pic kakishmaosomat caye ' k kcI-me ' matmokcIn , ipi otonpie ' ke ' mwan ki nIshInape ' k , kakishmaoce ' tiwat win okinatawan , TInipi Knayst ke ' cInikIt ?

(src)="b.MAT.2.5.1"> Xepe ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ xquibij cˈa chare ri rey : Ri Cristo nalex pa tinamit Belén waweˈ pa rucuenta re Judea .
(src)="b.MAT.2.5.2"> Ruma jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca , quecˈareˈ ri rutzˈiban ca :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> IcI otI okinawan iukwanuksI Pe ' tnium Cwtie ' uk e ' kiwuk ; iw kashupie ' ike ' t iacimot :

(src)="b.MAT.2.6.1"> Y riyit tinamit Belén ri yitcˈo pa Judá , riyit ma can ta yit coˈol chiquicojol ri nimaˈk tak tinamit chiriˈ pa Judá , ruma ya ri chiriˈ awuqˈui riyit xtipe wi ri ucˈuey bey , y can xqueruchajij ri nutinamit Israel achiˈel nuben jun utzilaj aj yukˈ ,
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Ipi kin Pe ' tnium e ' kiwuk Cwtie ' uk , cosu kin , otapine ' kitupite ' ntakwsusi we ' kmaocuk Cwtie ' uk ; kin su kaotIna okuma ke ' tupakwnat ntInIshInape ' muk Isne ' iIn .

(src)="b.MAT.2.7.1"> nichaˈ ri Dios , xechaˈ apo chare ri rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.7.2"> Yacˈariˈ tek ri rey Herodes pan ewel xerusiqˈuij ( xeroyoj ) ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , y xucˈutuj ca jabel chique janipeˈ chic kˈij tiquitzˈet wi ri ruchˈumil ri Cristo .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> IcI E ' nut pic kimoc e ' kintomat ni ne ' pwakancIn nInwun , e ' kin natowat me ' me ' cIk ; TInicI pic nuk kanakwsIt ?

(src)="b.MAT.2.8.1"> Cˈacˈariˈ tek xerutek el pa tinamit Belén y xubij el chique : Quixbiyin cˈa chilaˈ y ticanoj ri acˈal , y tek iwilon chic ca , noˈibij ca chuwe , riche ( rixin ) chi riyin yibe chukaˈ chuyaˈic rukˈij .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> IcI e ' kinokanat Pe ' tniumuk , otI okinan , Wishiak , ipi pmawike ' ntone ' ok we ' shknikIt opInoce ' , icI kimkawe ' k , pie ' witumoshike ' k , ninke ' e ' wishiaian e ' wiwInume ' kituwuk .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Y tek ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ quicˈaxan chic cˈa ri chˈabel ri xbix el chique ruma ri rey Herodes , xebe .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Y ri chˈumil ri quitzˈeton pe riyeˈ ri cˈa acuchi ( achique ) quepe wi , pa relebel kˈij , can rucˈuan cˈa el quibey .
(src)="b.MAT.2.9.3"> Y tek xeˈapon , ri chˈumil riˈ xpaˈeˈ pa ruwiˈ ri acuchi ( achique ) cˈo wi ri acˈal .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> IcI pInI , pic cI kanotwawat ni okuman kinmumacik , icI niw onukon kawapmawapIt we ' cmokuk , kinmInikanin , pama kinkase ' shikacIiIt we ' shknikIt pInoce ' kacIiIt .

(src)="b.MAT.2.10.1"> Y tek xquitzˈet cˈa ri chˈumil chi xpaˈeˈ , sibilaj xquicot ri cánima .
(trg)="b.MAT.2.10.1"> Pic cI kawapmawat ni nukon kikcImnwe ' ntumwuk , ipi kimnawan koswuk .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Yacˈa tek ri achiˈaˈ riˈ xeˈoc apo pa jay , can xquitzˈet wi cˈa ri acˈal y ri María ri ruteˈ ri acˈal , y can yacˈariˈ xexuqueˈ xemajeˈ ka riche ( rixin ) chi xquiyaˈ rukˈij ri acˈal .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Y chukaˈ can xequijakalaˈ cˈa ri quiyaconobal y xquisipaj cˈa ca kˈanapuek , pon y mirra chare .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> IcI pic kapiawat wikwamuk okiwapmawan , niw kaoshkIniknIt pInoce ' iIn , ipi Me ' ni okie ' iIn , icI e ' kipmukocnowat , ipi e ' nume ' kitowawat ; icI pic kapaknumwat iukwanIn we ' onItnukIn , e ' kimawan mikwe ' wunIn osaw shonia , ipi mnomiakowun .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Y ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , can xkˈalajsex cˈa chiquiwech ri pa cachicˈ , chi man chic quetzolin ta pa quibey riche ( rixin ) chi nbequiyaˈ ca rubixic chare ri rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Y can queriˈ wi xquiben ri achiˈaˈ riˈ , ruma tek xetzolin chic el pa quiruwachˈulef , xa jun wi chic chi bey ri xquicˈuaj el .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> IcI e ' kiwitumakwat , Kshe ' mIne ' ton e ' kiapwawat ke ' kowi minI shiake ' k E ' nut e ' iIt , icI e ' kishiawat e ' tnukie ' wat ototanwak , pkan kinImIshie ' k .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Y tek ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ ye elenak chic el , can yacˈariˈ tek jun ángel riche ( rixin ) ri Ajaf Dios xucˈut riˈ chuwech ri José pa rachicˈ .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Y ri ángel riˈ xubij chare : Cayacatej cˈa el .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Tacˈuaj el ri acˈal rachibilan ri ruteˈ y quixanmej el waweˈ .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Quixbiyin cˈa pan Egipto y quixcˈojeˈ chilaˈ , y riyin xtinyaˈ rubixic chawe tek utz chic yixtzolin pe .
(src)="b.MAT.2.13.5"> Ruma chi re wacami , ri rey Herodes can xtorucanoj wi re acˈal riche ( rixin ) chi nucamisaj , xchaˈ chare .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> IcI pic kamaciwat PInI Cosip kiwapman Kshe ' mune ' to omIshInIwe ' mIn e ' napituk otI otukon , Psukwin ipi otapIn we ' shknikIt pInoce ' , ipi niw okie ' iIn , ipI cI Iciptuk oshumok ; icI shi iuk ; pama pie ' toian kikitowun , iukwanwi E ' nut okupantone ' wan we ' shknikIt pInoce ' iIn e ' winsat .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Y ri José can yacˈariˈ tek xcˈastej , y can chupan cˈa ri akˈaˈ riˈ xquichop el bey riche ( rixin ) chi xebe cˈa pan Egipto , xucˈuaj el ri acˈal y ri teˈej .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> PicI win kapsukwit kiwtapInan niw we ' shkniknIt , pInoce ' iIn , ipi niw okie ' iIn , nipatipuk e ' kishumaciwat iukwanuk Iciptuk .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Can chilaˈ wi cˈa pan Egipto xebecˈojeˈ wi y xetzolin pan Israel cˈa ya tek caminek chic ri rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Riche ( rixin ) chi queriˈ can nibanatej na cˈa ri rukˈalajsan ri Ajaf Dios chuwech ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.2.15.3"> Ri tzˈibatal cˈa ca nubij : Pan Egipto cˈa cˈo wi ri nucˈajol tek xinsiqˈuij ( xinwoyoj ) .
(src)="b.MAT.2.15.4"> Quecˈariˈ ri rubin ri Dios .
(trg)="b.MAT.2.15.1"> IcI shi pIne ' e ' ikiiIt , pama kanponIt E ' nutIn , iwsI ie ' i ote ' pwe ' wun kakItot , Kshe ' munIto otacimonInwun , kItwak , iw ie ' i kaocIntomuk O nkwIs iukwanuk Iciptuk .

(src)="b.MAT.2.16.1"> Y can yacˈariˈ tek ri rey Herodes xunabej chi ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ xa ma xquiben ta ri achiˈel ri rubin el riyaˈ chique , rumariˈ xyacatej cˈa sibilaj royowal y xutek cˈa quicamisaxic quinojel ri tak cˈajolaˈ ( alaboniˈ ) ri xa cˈa ma jane nikˈax ta cacaˈ quijunaˈ ri yecˈo chiriˈ pa tinamit Belén , y ri yecˈo pa tak lugar ri yecˈo pe chunakajal ri tinamit .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Queriˈ xuben ruma riyaˈ can retaman ca chi cˈo chic caˈiˈ junaˈ titzˈetetej wi ri chˈumil cuma ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> IcI E ' nut e ' kikike ' ntuk e ' ki papnInmukot ni ne ' pwakancIn nInwun , kikcInshkatsI e ' kinokashwe ' t , icI kaye ' k e ' kinsIckasnIt pInoce ' iIn e ' inIcIn shi Pe ' tniumuk ; ipi caye ' k pe ' shoc e ' inIcIn nashponkIsnIcIn , ipi iwpic e ' kiwi ke ' nata ‘ wat niw ne ' pwakancIn nInwun .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Waweˈ can xbanatej wi cˈa achiˈel ri tzˈibatal ca ruma ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca , ri xubiniˈaj Jeremías , tek xubij ca :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Iw ie ' i , te ' pwe ' wun kakitot , iukwan Ce ' nimaye ' , iacimot otI kakItot ;

(src)="b.MAT.2.18.1"> Chiriˈ cˈa pa tinamit Ramá xacˈaxatej okˈej .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Can cˈo wi nimalaj bis .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Cˈo cˈa jun ri nujikˈ okˈej .
(src)="b.MAT.2.18.4"> Riˈ ya ri Raquel yerokˈej ri ral , y astapeˈ nibochiˈix , xa can ma nikˈax ta cˈa ri bis chare ruma ri ral xecom .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Iukwanuk Ne ' me ' uk okinotanawa notakwsuwun wishkwe ' we ' ksuwun , ipi moik , ipi kcIshke ' ntumwun ; Ne ' ce ' n otumwuman onicanse ' iIn , cowi kshkumnowankosi ; osam co wuie ' iwin .

(src)="b.MAT.2.19.1"> Queriˈ ri tzˈibatal ca ruma ri Jeremías .
(src)="b.MAT.2.19.2"> Y tek caminek chic el ri rey Herodes , can yacˈariˈ tek ri ángel riche ( rixin ) ri Ajaf Dios xucˈut chic riˈ chuwech ri José pa rachicˈ , ri chilaˈ pan Egipto .
(trg)="b.MAT.2.19.1"> Pic cI E ' nut kanpot PInI Kshe ' mIne ' to omIshIne ' we ' mIn okiwtuskon Cosip kinaptum shi Iciptuk ,

(src)="b.MAT.2.20.1"> Y ri ángel riche ( rixin ) ri Ajaf xubij cˈa chare : Cayacatej cˈa el .
(src)="b.MAT.2.20.2"> Tacˈuaj el ri acˈal rachibilan ri ruteˈ y quixtzolin cˈa pan Israel .
(src)="b.MAT.2.20.3"> Ruma ri xeˈajowan chi xquicamisaj ta ri acˈal , xecom yan .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> OtI okikon , Psukwin , ipi otapIn we ' shknikIt pInoce ' , ipi niw okie ' iIn , icIshiak e ' kiwuk Isne ' iIn , kinpokwshIki kapmIntone ' kuk , niw we ' shkniknIncIn pInoce ' iIn opumatsiwnInIn .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Y ri José can xuben wi cˈa ri xbix chare pa rachicˈ ruma ri ángel .
(src)="b.MAT.2.21.2"> Xucˈuaj el ri acˈal , y ri teˈej .
(src)="b.MAT.2.21.3"> Y xetzolin cˈa pan Israel .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> IcI win e ' kipsukwit , e ' kiwtapnat , niw we ' shkniknIncIn pInoce ' iIn , ipi niw okie ' iIn , icI e ' kishiawat e ' kiwuk Isne ' iIn .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Xa yacˈa riyaˈ tek xracˈaxaj chi ya ri Arquelao ri rucˈajol ca ri rey Herodes ri oconek aj kˈatbel tzij pa Judea , xuxibij riˈ chi yecˈojeˈ ka ri chiriˈ pa Judea .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Y xkˈalajsex cˈa chuwech ri José pa jun achicˈ chi tucˈuaj el ri acˈal y ri teˈej cˈa pa Galilea .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Pic cI kanotuk Akine ' us kaokumawnIt Cwtie ' uk , e ' kinapshkumwat ni osIn E ' nutIn win kikwtacI ipI e ' wishiat ; kaian wuwitmakot Kshe ' mIne ' ton e ' kinaptuk , icI kipke ' wak e ' kishiat Ke ' niniuk .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Y xeˈapon cˈa pa tinamit Nazaret y chiriˈ xecˈojeˈ wi ka , riche ( rixin ) chi queriˈ can nibanatej na cˈa achiˈel ri tzˈibatal ca cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Riyeˈ can quitzˈiban ca chi ri Jesús can cˈo na chi nibix nazareno chare .
(trg)="b.MAT.2.23.1"> IcI kapiat e ' kiwutat kcI otanuk Ne ' sune ' t kishInkate ' , iw ie ' i te ' pwe ' wun kakItot iacimocuk Win kshInkaso Ne ' sIni nInI .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Chupan cˈa ri kˈij riˈ , ri Juan ri Bautista xuchop rukˈalajsaxic ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek ri yeˈapon riqˈui , ri chiriˈ pa jun desierto ri cˈo chiriˈ pa rucuenta ri Judea .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> ICI niw e ' kishkiwuk kipie ' wak Can , Ke ' ctapie ' nwe ' t , e ' pmukie ' kwe ' t no ‘ wmtukwakukik Cwtie ' uk .

(src)="b.MAT.3.2.1"> Riyaˈ xubij cˈa chique ri winek : Can titzolin cˈa pe icˈuˈx riqˈui ri Dios , ruma xa nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri Dios , nichaˈ chique .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> OtIcI kItwak , Kisate ' ntmok ; osam otokumauwun shpumuk pe ' shoc pie ' te ' mkIt .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Can chrij cˈa ri Juan riˈ chˈonak wi ca ri profeta Isaías , jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Riyaˈ quecˈareˈ ri rutzˈiban ca : Cˈo cˈa jun achi ri xticˈojeˈ pa jun desierto .
(src)="b.MAT.3.3.3"> Y riyaˈ xturek cˈa ruchiˈ riche ( rixin ) chi xtubij chique ri winek ri xqueˈapon riqˈui : Tichojmirisaj apo rubey ri Ajaf .
(src)="b.MAT.3.3.4"> Y can choj cˈa tibanaˈ chare .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> OtI ie ' o kaiacImukocIn iacimoncIn Ise ' iusIn , kItwak , OwIiu otInwe ' wun nkot pe ' motnakwsIt na ‘ mtukwakukikumuk , Nikan oshInwitak , Te ' pe ' n mukwie ' kon wshItwuk tupasI mie ' we ' sIn .

(src)="b.MAT.3.4.1"> Quecˈariˈ ri tzˈibatal ca .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Ri rutziak cˈa ri Juan ri Bautista banon riqˈui rusmal camello , y rucusan jun tzˈum ri oconek ximibel xerupan .
(src)="b.MAT.3.4.3"> Y ri ruway ye cˈa ri sacˈ y ri cab ri niquiyaˈ ri tak chicop pa tak juyuˈ .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> OpshIie ' o Can , kamtItIkIn kcowe ' si wisiumIn , ipi mishakIn kcipsonIn , pe ' mkcipsocIn , ipi kaotumicimowut , iukwan e ' tsawe ' ncIn , ipi amo sispakwut ,

(src)="b.MAT.3.5.1"> Y ri winek ri yeˈapon cˈa riqˈui ri Juan ri Bautista , sibilaj cˈa ye qˈuiy .
(src)="b.MAT.3.5.2"> Yecˈo cˈa ri ye aj pa tinamit Jerusalem , ri tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea .
(src)="b.MAT.3.5.3"> Y yecˈo chukaˈ ri aj pa nicˈaj chic tinamit riche ( rixin ) ri Judea .
(src)="b.MAT.3.5.4"> Y chukaˈ can yecˈo cˈa ri yepe cˈa quelaˈ chunakajal ri raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.3.5.5"> Can quinojel cˈa ri winek riˈ ri yeˈapon riqˈui .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> IwcI e ' kipie ' naskakot Cinose ' ne ' m , ipi caye ' k Cwtie ' , ipi caye ' k kiwtayiukwan e ' pmukiwuk Cantanuk .

(src)="b.MAT.3.6.1"> Ri winek cˈa riˈ yeban cˈa el bautizar ruma riyaˈ ri chiriˈ pa raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.3.6.2"> Y can yequikˈalajsaj wi cˈa ri quimac .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> IcI e ' ki kcitapie ' nat shi Cantanuk , e ' kiwitumake ' wat omIcshuwe ' psiwnawan .

(src)="b.MAT.3.7.1"> Y tek riyaˈ xutzˈet chi can ye qˈuiy cˈa chique ri achiˈaˈ fariseos y ye qˈuiy chukaˈ chique ri achiˈaˈ saduceos yeˈapon riqˈui ruma nicajoˈ chi yeban el bautizar ruma riyaˈ , riyaˈ xubij cˈa chique : Riyix xa yix achiˈel itzel tak cumatz , ruma niwajoˈ yixanmej chuwech ri rucˈayewal .
(src)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Achique xbin chiwe chi utz yixanmej chuwech ri rucˈayewal ri xtutek pe ri Dios , re chkawech apo ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Pic kawapmat e ' mane ' nIt Pe ' nIsiIn , ipi Se ' cwsiIn , e ' pianIt e ' tshI kcItapie ' nwe ' t , otIcI okinan , O ! pe ' matsie ' k pwatacke ' ie ' k mIntoie ' k ! we ' nicI kakoie ' k e ' wioshImotme ' k , iw nshkatsowun wapiamkuk .

(src)="b.MAT.3.8.1"> Riyix rajawaxic cˈa chi nikˈalajin chupan ri icˈaslen chi can kitzij xtzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Pie ' toke ' , i we ' wnunuk pmatsowun e ' wiwapitI wuie ' k , kisate ' ntumwun .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Man cˈa tichˈob ta ka riyix chi can xu ( xe ) wi ruma chi yix ralcˈual ca ri Abraham , chi ruma ta riˈ xquixcolotej , ma que ta riˈ .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Ruma xa ta ri Dios nrajoˈ , Riyaˈ can nicowin wi nuben ralcˈual ri Abraham chique re abej re yeˈitzˈet waweˈ .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Ke ' kowi , ke ' ko , ne ' ntuke ' k kiiwawa , E ' pIne ' -e ' mntoosmamIn , ktInum cI nin , Kshe ' mIne ' to otakshkIton , notI sIniIn , e ' wipsukwipnat pInoce ' iIn iukwanIn E ' pIne ' - e ' mIn .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Ri rucˈayewal ri nuyaˈ ri Dios xa nipe yan .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Riyaˈ can xtuben achiˈel nuben jun achi ri cˈo chic ri iquej pa rukˈaˈ riche ( rixin ) chi xqueruchoy ri cheˈ ri xa ma yewachin ta jabel .
(src)="b.MAT.3.10.3"> Y ronojel cˈa ri xqueruchoy el , xqueruqˈuek pa kˈakˈ .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Ipi iw iukwan pkumsakIn okitonawa e ' wce ' pkiwuk , iukwanIn ni mtukon , ipi cI niw mtukon pwapie ' tomkItnuk we ' onItnuk micum kukishkukaso , ipi cI , shkote ' k kupukcikaso .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Riyin , pa yaˈ yixinben wi bautizar tek nitzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Pero cˈo cˈa jun achi ri xtipe re chkawech apo , ri man achiˈel ta oc riyin .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Riyin can ma yin rucˈamon ta ( takal ta chuwij ) riche ( rixin ) chi ncˈuaj ri ruxajab , ruma ri jun achi riˈ can más wi nim rukˈij y can más wi nim ruchukˈaˈ que chinuwech riyin .
(src)="b.MAT.3.11.4"> Tek Riyaˈ xtipe , can xquixruben wi bautizar riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu y riqˈui kˈakˈ .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Nin we ' we ' nI , kitakcItapie ' num shi npik , e ' kisate ' ntume ' k , win cie ' ko ke ' pie ' pukwnIshkowut nin , win wusimI pite ' ntakwsI icI nin , coiI nin ntupit e ' ntakwsIsi , icIi e ' wipmaotawuk omuksInIn , win ie ' k kukcitapie ' nkowa shi Kshe ' mIne ' to ocipamIn ipi iukwan shkote ' k .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Y can ruchojmirisan chic riˈ riche ( rixin ) chi nuben achiˈel nuben jun achi tek nujoskˈij ri rutrigo pan era , ri can cˈo chic jun horqueta pa rukˈaˈ riche ( rixin ) chi nuqˈuek chuwacakˈikˈ ri trigo ri chˈayon chic .
(src)="b.MAT.3.12.2"> Ri trigo ri nuchayuj ca riˈ , yariˈ ri numol y nuyec .
(src)="b.MAT.3.12.3"> Yacˈa ri raken ri trigo ri nucˈuaj el cakˈikˈ , xa nuporoj pa kˈakˈ ri majun bey nichuptej ta .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> WinsI kie ' nuk nonouwun one ' cik , icI we ' we ' nI okupinakwan opIskakomIn , ipi okumawtoston opukwe ' shkInum ; okIton mukukok , icIie ' k okIdakswan oshIikwe ' mnIn , shi kakuk shkote ' k .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Y yacˈariˈ tek ri Jesús petenak cˈa pa Galilea y xapon riqˈui ri Juan chiriˈ chuchiˈ ri raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.3.13.2"> Riyaˈ can petenak cˈa riche ( rixin ) chi niban el bautizar ruma ri Juan ri Bautista .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> IcI e ' pie ' ocupiat Cisus iukwanuk Ke ' nIniuk , e ' shiat Catanuk e ' iInIt CanIn e ' wikcItapie ' nkot .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Yacˈa ri Juan ma nrajoˈ ta nuben bautizar ri Jesús , y nubij cˈa chare : Xa yin ta riyin riˈ ri utz chi yiban bautizar awuma riyit y mani chi can yit cˈa riyit ri xatoka wuqˈui riyin , riche ( rixin ) chi yatinben el bautizar , xchaˈ ri Juan .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> CancI okikna ‘ moan , otI okinan , NinsI ie ' k ktakcItapie ' n ; TacI e ' pie ' naska ‘ wiIn , nin .

(src)="b.MAT.3.15.1"> Yacˈa ri Jesús xubij chare ri Juan ri Bautista : Riyoj rajawaxic cˈa chi nikaben ronojel ri nubij ri Dios chake .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Rumariˈ re wacami rajawaxic cˈa chi riyit yinaben bautizar riyin .
(src)="b.MAT.3.15.3"> Y cˈacˈariˈ tek ri Juan ri Bautista xuben bautizar ri Jesús .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Cisus cI okinkwe ' twan otI okinan , NocImasI i kInomkIt nkom , Iw ke ' shuwe ' pse ' ikon e ' wite ' pwe ' k , caye ' k mInoshuwe ' psiwun .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> IwcI e ' kite ' pwe ' twat .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Y tek ri Jesús banon chic cˈa bautizar , xbeˈel pe pa yaˈ .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Y Riyaˈ xutzˈet cˈa chi ri caj xjakatej y xutzˈet chukaˈ chi ri Lokˈolaj Espíritu riche ( rixin ) ri Dios nika cˈa pe pa ruwiˈ achiˈel jun palomax .
(src)="b.MAT.3.16.3"> Can choj wi cˈa petenak pa ruwiˈ Riyaˈ .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> IcI Cisus kakishkcItapie ' nkot , iwcI papuk kashIpie ' kwashuk , icI pInI e ' kinsakwsanuk , Kishuk , ipi kiwapman Kshe ' mIne ' to OcipamIn , e ' pie ' nisashkanIt , ke ' cwa mIne ' to mimi ; e ' pie ' pkIshnInIt wiiwuk .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Y can cˈo cˈa jun chˈabel xpe chilaˈ chicaj y xubij : Yareˈ ri Nucˈajol y can sibilaj nwajoˈ , y nucukuban nucˈuˈx riqˈui , xchaˈ ri chˈabel riˈ .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> IcI pInI , notakwsowun shpumuk , otI kikItomkIt , OtI ie ' o te ' panuk NkwIs , nin ke ' cmInonwe ' It .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Y yacˈariˈ tek ri Jesús xucˈuex ruma ri Lokˈolaj Espíritu riche ( rixin ) chi xbe cˈa pa jun desierto , riche ( rixin ) chi nitojtobex cˈa ruma ri itzel winek .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> IWCI Cisus e ' kimacinkot KcI CipamIn now ' mtukwakik , e ' wikwcItupe ' nmukot ni mIcImIne ' ton .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Tek ri Jesús can cawinek kˈij y cawinek akˈaˈ chic ri ma waynek ta , yacˈariˈ tek xpe runumic .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> IcI pic , KapwawisnIt nie ' waptuk tso kishuk , ipi nie ' waptuk tso tpuk ; iwcI e ' pkIte ' t .

(src)="b.MAT.4.3.1"> Y can yacˈariˈ tek xpe ri itzel winek nutojtobej ri Jesús , y xubij cˈa chare : Wi kas kitzij chi yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios , tabanaˈ cˈa chique re abej reˈ chi queˈoc caxlan wey , xchaˈ .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> IcI pic kakocItpe ' nmukocIn kapianIt e ' cIiIt otI okikon ; KishpIn kin We ' kwIsmukwiIn Kshe ' mIne ' to , kIton notI sIniIn e ' wiwshIckate ' k e ' wikwe ' shkInwuk .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chare ri itzel winek : Tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios , chi ma xu ( xe ) ta wi riqˈui caxlan wey nicˈaseˈ wi ri winek , xa can nicˈaseˈ chukaˈ riqˈui ronojel ri ruchˈabel ri Dios .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Okinkwe ' twancI ipi otI okinan otI e ' shonupie ' kate ' k ; NInI cowitapmatsIsi , pe ' pshuk pkwe ' shkIn mtIno ; mtIno ie ' ki cak kikitowun we ' cpie ' sakumom kuk otonik Kshe ' mIne ' to .

(src)="b.MAT.4.5.1"> Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xucˈuaj ri Jesús cˈa chupan ri lokˈolaj tinamit Jerusalem , y cˈa pa ruwiˈ ri rachoch ri Dios xberuyaˈ wi .
(trg)="b.MAT.4.5.1"> IucI mIcImIne ' ton okisho ' wnukon iukwuanuk kcI otanuk , e ' kiw cipitupukot shi kwItupuk nume ' okumkok .

(src)="b.MAT.4.6.1"> Cˈacˈariˈ tek ri itzel winek xubij chare ri Jesús : Wi kas kitzij chi yit Rucˈajol ri Dios , tacˈakaˈ ka awiˈ pa xulan .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios tzˈibatal ca , nubij : Ri Dios can xquerutek pe ri ruˈángeles awuqˈui riche ( rixin ) chi yatquichajij .
(src)="b.MAT.4.6.3"> Xcatquiliˈej pa quikˈaˈ , riche ( rixin ) chi queriˈ ma xtachakˈij ( xtatochˈ ) ta awaken chuwech abej ,
(trg)="b.MAT.4.6.1"> OtIcI otukon , KishpIn kin , okwIsmukwiIn Kshe ' mIne ' to , pie ' ocIniswe ' pnItson ; otukwshI e ' shonIpie ' kate ' k , Win okuwitmowan omIshInIwe ' mIn , e ' wikuwapmukwiIn ipi onIciwak kupumukwitInukok wikake ' e ' wipwapaksite ' shnIn sInik .

(src)="b.MAT.4.7.1"> xchaˈ chare .
(src)="b.MAT.4.7.2"> Yacˈa ri Jesús xubij chare ri itzel winek : Riyin ma nben ta ri narayij riyit .
(src)="b.MAT.4.7.3"> Ruma tzˈibatal ca chukaˈ chupan ri ruchˈabel ri Dios chi ma tatojtobej ta ri Awajaf Dios , xchaˈ ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> Cisus cI otI okinan , otukwshI e ' shwunIpie ' ka te ' k minI , Ke ' kowi kwcItupe ' nmakIn Te ' pe ' nmukwiIn Kshe ' mIne ' to .

(src)="b.MAT.4.8.1"> Y ri itzel winek xucˈuaj chic cˈa ri Jesús cˈa pa ruwiˈ jun juyuˈ ri nej jotol chicaj , y xucˈut cˈa chuwech ronojel ri cajawaren y ri quicˈojlen ri nimaˈk tak tinamit ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> MinI cI , mIcImIne ' to okishonan e ' cI kcI pkotnianuk e ' kiwaptuat , caye ' k okumauwun shotI kik , e ' pic wuntInuk .

(src)="b.MAT.4.9.1"> Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xubij cˈa chare ri Jesús : Can ronojel cˈa re xincˈut chawech xtinyaˈ chawe , wi yaxuqueˈ yamajeˈ chinuwech riche ( rixin ) chi nayaˈ nukˈij , xchaˈ chare ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Ipi otI okinan , caye ' k notI , kuminIn , KishpIn pmukocnIn , ipi nume ' kItoiIn .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare : Cabiyin quelaˈ riyit Satanás .
(src)="b.MAT.4.10.2"> Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca , nubij : Xaxu ( xaxe wi ) cˈa ri Ajaf Dios tayaˈ rukˈij , y xaxu ( xaxe wi ) chukaˈ Riyaˈ ri rucˈamon chi nanimaj ri nubij , xchaˈ ri Jesús chare .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> OtIcI Cisus okinan , Nkoci , shian , MIcImIne ' to , otukwshI e ' shwunupie ' kate ' k , Nume ' kito ‘ w Te ' pe ' nmukwuiIn , Kshe ' mIne ' to wintIno kie ' pmItwut .

(src)="b.MAT.4.11.1"> Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xuyaˈ ca ri Jesús .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Y xeˈoka ri ángeles riqˈui ri Jesús , y xquichop niquinimaj niquilij .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> IwcIni , mIcImIne ' ton kashInkInkot , ipi pInI mIshInwe ' n e ' pianIt , icI e ' pie ' pmitakot .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Y tek ri Jesús xracˈaxaj chi ri Juan ri Bautista xchapatej y xyaˈox ( xyaˈ ) pa cárcel , yacˈariˈ tek ri Jesús xtzolin chic pa ruwachˈulef Galilea .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> IcI pic Cisus kanotuk , ni CanIn e ' kikpakwukasnIt , kishImaci shi Ke ' niniuk ;

(src)="b.MAT.4.13.1"> Pero xa ma xcˈojeˈ ta ka pa tinamit Nazaret , xa xuyaˈ ca ri tinamit riˈ , riche ( rixin ) chi xbecˈojeˈ pa jun tinamit ri Capernaum rubiˈ ; jun tinamit ri cˈo chuchiˈ jun choy .
(src)="b.MAT.4.13.2"> Ri Capernaum riˈ pa culef ri ye quiy quimam ca ri Zabulón y ri Neftalí cˈo wi .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> IcI e ' nkItuk Ne ' se ' nIt ; e ' kishiat e ' wIiIt cikcukum Ke ' panium e ' te ' nuk , ipi e ' pie ' kokumukianuk Se ' pwnIn , ipi Ne ' ptInum .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Ri Jesús xapon cˈa chupan ri jun tinamit riˈ , riche ( rixin ) chi queriˈ nibanatej ri tzˈibatal ca ruma ri profeta Isaías , ri achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.4.14.2"> Y riyaˈ rubin cˈa ca :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Niiw ie ' ni te ' pwe ' onIn kakitot Ise ' us iacimot otI kItwak ,

(src)="b.MAT.4.15.1"> Ri winek ri yecˈo pa culef ca ri ye riy rumam ri Zabulón y ri yecˈo ri pa culef ca ri ye riy rumam ri Neftalí ; ri acuchi ( achique ) nikˈax wi ri bey ri nibe chuchiˈ mar , ri jucˈan chic ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.4.15.2"> Ri chilaˈ pa Galilea , acuchi ( achique ) xa jubaˈ ma quiyon chic winek ri ma ye israelitas ta yecˈo .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Iw e ' kiwuk Se ' pwnIn , ipi e ' kiwuk Ne ' ptInum shiw cikcukum wus ipI Catan : o Ke ' nIni mawak Me ' ikIscIk ;

(src)="b.MAT.4.16.1"> Can ye tinamit cˈa ri achiˈel pa kˈekuˈm yecˈo wi , y xapon cˈa ri Nimalaj Sakil quiqˈui .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Y chukaˈ can ye tinamit cˈa ri pa rumujal ri camic yecˈo wi , y xapon cˈa quiqˈui ri nisakirisan quiche ( quixin ) .
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Kiw nIshInape ' k kacipitupcuk , e ' kiskupkonianuk okiwaptanawa e ' kikcI wase ' anuk , kiw cI kacipitupIcuk , e ' tnukie ' wat , ipi e ' cipamtomkuk npowIn ; wase ' iak kipie ' mokse ' mkIt .

(src)="b.MAT.4.17.1"> Queriˈ ri tzˈibatal ca .
(src)="b.MAT.4.17.2"> Y tek ri Jesús xapon ri pa tinamit Capernaum , can yacˈariˈ tek xuchop rutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios y nubij cˈa chique ri winek : Can titzolin cˈa pe icˈuˈx riqˈui ri Dios , ruma xa can nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri caj , xchaˈ ri Jesús chique .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> IwcI pic Cisus e ' pmowe ' pkie ' kwe ' t , otI kikIto ; Kisate ' ntumok ; iukwankwshI okumauwun e ' te ' k shpumuk kishkot pe ' shoc pie ' iumkIt .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Y tek ri Jesús benak cˈa chuchiˈ ri choy Galilea , xerutzˈet cˈa ye caˈiˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , ya ri Simón ri nibix chukaˈ Pedro chare , rachibilan ri Andrés ri rachˈalal .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Riyeˈ can ye aj chapoy car wi , rumariˈ tek yetajin niquiqˈuek ka ri quiyaˈl chapabel car chupan ri choy .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> IcI Cisus e ' pmose ' t cikcukum Ke ' nIniuk , okiwapman nish we ' wikane ' itIncIn ; Sayiman e ' shnukasot Pitu , ipi E ' nto , ni wikane ' iIn , e ' tshI pukInanIt supiIn kiukumik ; kikikoske ' ‘ onInwuk .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Y tek ri Jesús xchˈo quiqˈui ri caˈiˈ aj chapoy tak car riˈ , xubij chique : Quinitzekelbej y xtincˈut chiwech achique rubanic yeˈichˈec pe winek riche ( rixin ) chi yinquitzekelbej .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> IcI otI okinan , Naktone ' o ‘ shuk ; kaoshe ' num e ' wikikoskawe ' p nInwuk .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , can yacˈariˈ xquiyaˈ ca ri chapoj car y xquitzekelbej el .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> IcI papuk e ' kinkaawat otIsupimwan , icI e ' kinaktone ' wawat .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Cˈa jubaˈ cˈa quebiyin apo , tek ri Jesús xerutzˈet cˈa ye caˈiˈ chic achiˈaˈ ri cachˈalal quiˈ .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Y ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , ya ri Jacobo y ri Juan ri ye rucˈajol ri jun achi Zebedeo rubiˈ .
(src)="b.MAT.4.21.3"> Riyeˈ can ya cˈa ri pa jucuˈ yesamej wi riqˈui ri Zebedeo ri quitataˈ , yequicˈojoj cˈa ri quiyaˈl chapabel car .
(src)="b.MAT.4.21.4"> Y xpe cˈa ri Jesús xerusiqˈuij ( xeroyoj ) riche ( rixin ) chi niquitzekelbej .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> IcI e ' nmaocImacit shiw , okiwapman minI , anIt nish we ' wikane ' itIncIn , Ce ' ms , We ' kwIsmukot Se ' pitiIn , ipi Can wikane ' iIn pic napkwanuk , Se ' pitiIn , oswan e ' na ' towat , otusupimwan ; icI e ' kintomat .

(src)="b.MAT.4.22.1"> Y ri Jacobo y ri Juan , ri ye caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , can yacˈariˈ tek xquiyaˈ ca ri quijucuˈ y ri quitataˈ y xquitzekelbej el ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> IcI papuk e ' kinkItmowat onapkwanwa ipi oswan ; e ' kinaktone ' wawat .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Ri Jesús can ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea xapon wi , nucˈut cˈa ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios , nutzijoj cˈa ri lokˈolaj chˈabel ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Yerucˈachojsaj cˈa winek ri jalajoj chi yabilal y kˈaxon ntoc chique .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> IcI Cisus e ' kipashiat Ke ' nIniuk e ' pmuknomake ' t ; iukwanuk otInume ' okumkomwak , ipi e ' pmukie ' kwe ' t mnoacImowun , iukwan okumauwun , ipi e ' pmIne ' se ' we ' t cak , e ' shnakwuk iakwnoke ' wun , ipi cak e ' shnakwuk kwtuke ' ntumwun ki nIshInape ' k .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Ri rutzijol ri Jesús xapon cˈa pa ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Siria .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Y ri ye yawaˈiˈ xecˈamer cˈa pe chuwech ri Jesús riche ( rixin ) chi yerucˈachojsaj el , yawaˈiˈ ri ma junan ta ruwech yabil ntoc chique .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Yecˈo ri can kˈaxon cˈa riche ( rixin ) ri chˈaculaj ri ntoc chique .
(src)="b.MAT.4.24.4"> Yecˈo ri xa itzel tak espíritu ri ye oconek quiqˈui .
(src)="b.MAT.4.24.5"> Yecˈo cˈa ri ye chˈuˈj y yecˈo cˈa chukaˈ ri ye siquirnek .
(src)="b.MAT.4.24.6"> Y can quinojel cˈa ri yawaˈiˈ riˈ xerucˈachojsaj el .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> IcIi , otI win wiacmukwsIwun e ' kipashiamke ' tnuk kiswe ' shkie ' nI shi caye ' k Sinie ' uk ; okipie ' twawancI niw caye ' k iakwnokancIn ni nIshInape ' n , ipi ni na ‘ we ' napinIncIn , ipi kwe ' tukitoncIn , ipi niw packakwancIn mIcImIne ' ton , ipi ni ne ' kaptIncIn , ipi niw ne ' nie ' psIncIn , icI win e ' kine ' se ' at .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Y ri Jesús can xtzekelbex cˈa cuma sibilaj ye qˈuiy winek ri ye petenak pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea , cuma chukaˈ ri ye petenak pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Decápolis , ri yepe pa Jerusalem y ri ye petenak pa nicˈaj chic tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Judea .
(src)="b.MAT.4.25.2"> Y can queriˈ chukaˈ , xtzekelbex cuma sibilaj ye qˈuiy winek ri ye petenak cˈa jucˈan chic ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> IcI okipme ' nashkakon ke ' cmaoce ' ‘ tincIn nIshInape ' n , pie ' ocupie ' n Ke ' nIniuk , ipi kiwcupie ' n Tike ' ponIsuk , ipi kiwcupie ' n Cinose ' ne ' muk , ipi kiwcupie ' n Cwtie ' uk , ipi kiwcupie ' n wus ipI Catanuk .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Y tek ri Jesús xerutzˈet chi ye sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon quiˈ , Riyaˈ xjoteˈ cˈa pa ruwiˈ jun juyuˈ , y xtzˈuyeˈ cˈa ka .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Y cˈacˈariˈ xquimol apo quiˈ ri ye rudiscípulos riqˈui .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> ICI kawapmat niw maoce ' tincIn , e ' okwIcowe ' t , e ' shpItnianuk , icI kacipitupIt ni e ' knomowacIn okipie ' naskakon .

(src)="b.MAT.5.2.1"> Y yacˈariˈ tek ri Jesús xuchop nitzijon riche ( rixin ) chi yerutijoj , y xubij cˈa :
(trg)="b.MAT.5.2.1"> IcI e ' ki pakinuk ioton ; icI e ' ki knomowat , otI kikIto .

(src)="b.MAT.5.3.1"> Jabel ruwaquikˈij ri winek ri can niquinaˈ pa cánima chi nicˈatzin ri Dios chique , ruma quiche ( quixin ) riyeˈ ri rajawaren ri caj .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> Shuwe ' ntakwsik , ki ke ' tmake ' nkuk , ocipamwan ki ie ' ki , te ' pe ' ntukuk okumauwuni shpumuk kishkok .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Jabel ruwaquikˈij ri yeˈokˈ chuwech ri Dios , ruma riyeˈ xquebochiˈix ruma ri Dios .
(src)="b.MAT.5.4.2"> Y xquequicot .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Shuwe ' ntakwsik ki kasate ' ntukuk ; ki ie ' ki ke ' mnwe ' ntukuk .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Jabel ruwaquikˈij ri chˈuchˈuj cánima , ruma riyeˈ xtoc quiche ( quixin ) ri ruwachˈulef ri rutzujun ( rusujun ) ca ri Dios chique .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> Shuwe ' ntakwsik ki pwakcIne ' ntukuk wio ’ wawa ; ki ie ' ki ke ' tpe ' ntumwat kI .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Jabel ruwaquikˈij ri can ninum y nicˈat cánima chrij ri chojmilaj cˈaslen riqˈui ri Dios , ruma ri Dios xtuben cˈa chique chi xtichˈuchˈuˈ ka ri cánima .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Shuwe ' ntakwsik ki , pe ' kIte ' we ' ntukuk , ipi e ' kakaskite ' e ' skuk , iukwan mnoshuwe ' psowun ; ki ie ' ki ke ' moshkIne ' sanuk

(src)="b.MAT.5.7.1"> Jabel ruwaquikˈij ri can niquijoyowaj quiwech ri winek , ruma riyeˈ can xtijoyowex chukaˈ quiwech .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Shuwe ' ntakwsik ki she ' we ' ncIke ' cIk ; ki ie ' ki ke ' kshkItocuk , she ' we ' ncuke ' wun .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Jabel ruwaquikˈij ri chˈajchˈoj cánima , ruma riyeˈ can xtiquitzˈet cˈa ruwech ri Dios .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Shuwe ' ntakwsik ki , kiw pante ' acIk ; kiie ' ki ke ' wapmacIk Kshe ' mIne ' ton .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Jabel ruwaquikˈij ri cˈo cánima riche ( rixin ) chi yequibochiˈij ri yebano oyowal , ruma riyeˈ xtibix chique chi ye ralcˈual ri Dios .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Shuwe ' ntakwsik ki , tpantowun we ' shtocuk ; ki ie ' ki , ke ' shInkascIk Kshe ' mIne ' to onicansIn .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Jabel ruwaquikˈij ri niquikˈaxaj tijoj pokonal pa quikˈaˈ nicˈaj chic , ruma can choj wi ri quicˈaslen chuwech ri Dios .
(src)="b.MAT.5.10.2"> Can jabel wi ruwaquikˈij , ruma chi quiche ( quixin ) riyeˈ ri rajawaren ri caj .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Shuwe ' ntakwsik ki mnoshuwe ' psuwun , we ' ckwtukitowat ki ie ' ki te ' pe ' ntukuk okumauwun shpumuk kishkok .