# cak/Cakchiquel-NT.xml.gz
# chr/Cherokee-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Re wuj ri nuchop el waweˈ , jun wuj ri tzˈibatal wi ca ri quibiˈ ri ye ojer tak ratiˈt rumamaˈ ri Jesucristo .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Can nikˈalajin wi cˈa chi Riyaˈ can jun chique ri ye ralcˈual ca ri rey David , y can ralcˈual ca chukaˈ ri Abraham .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> ᎯᎠ ᎪᏪᎵ ᎧᏃᎮᎭ ᏧᏁᏢᏔᏅᏒ ᏥᏌ ᎦᎶᏁᏛ , ᏕᏫ ᎤᏪᏥ , ᎡᏆᎭᎻ ᎤᏪᏥ .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Ri Abraham yariˈ ri xalcˈualan ri Isaac ; ri Isaac xralcˈualaj ri Jacob ; ri Jacob xralcˈualaj ri Judá y ri nicˈaj chic rachˈalal .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> ᎡᏆᎭᎻ ᎡᏏᎩ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎡᏏᎩᏃ ᏤᎦᏈ ᎤᏕᏁᎴᎢ , ᏤᎦᏈᏃ ᏧᏓ ᎠᎴ ᎾᏍᎩ ᎠᎾᏓᏅᏟ ᎬᏩᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.3.1"> Yacˈa ri Judá y ri Tamar ri rixjayil xecalcˈualaj ri Fares y ri Zara ; yacˈa ri Fares ri xalcˈualan ri Esrom ; y ri Esrom xralcˈualaj ri Aram .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> ᏧᏓᏃ ᏇᎵᏏ ᎠᎴ ᏎᎳ ᎬᏩᏕᏁᎴᎢ ᏖᎹ ᏚᎾᏄᎪᏫᏎᎢ ; ᏇᎵᏏᏃ ᎢᏏᎳᎻ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎢᏏᎳᎻᏃ ᎡᎵᎻ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.4.1"> Y ri Aram xralcˈualaj ri Aminadab ; ri Aminadab xralcˈualaj ri Naasón ; y ri Naasón xralcˈualaj ri Salmón .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> ᎡᎵᎻᏃ ᎡᎻᏂᏓᏈ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎡᎻᏂᏓᏈᏃ ᎾᏐᏂ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎾᏐᏂᏃ ᏌᎵᎹ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.5.1"> Y ri Salmón y ri Rahab ri rixjayil xcalcˈualaj ri Booz ; ri Booz y ri Rut ri rixjayil xcalcˈualaj ri Obed ; y ri Obed xralcˈualaj ri Isaí .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> ᏌᎵᎹᏃ ᏉᏏ ᎤᏕᏁᎴᎢ ᎴᎭᏫ ᎤᎾᎸᎪᏫᏎᎢ ; ᏉᏏᏃ ᎣᏇᏗ ᎤᏕᏁᎴᎢ ᎷᏏ ᎤᎾᏄᎪᏫᏎᎢ ; ᎣᏇᏗᏃ ᏤᏏ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.6.1"> Y ri Isaí xralcˈualaj ri David ri xoc jun rey ; y ri rey David xralcˈualaj ri Salomón .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Y ri ruteˈ ri Salomón , ya ri rixjayil ca ri Urías .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> ᏤᏏᏃ ᏕᏫ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᏕᏫᏃ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᏐᎵᎹᏅ ᎤᏕᏁᎴᎢ ᏳᎳᏯ ᎤᏓᏴᏛ ᎤᎾᏄᎪᏫᏎᎢ ;

(src)="b.MAT.1.7.1"> Yacˈa ri Salomón xralcˈualaj ri Roboam ; ri Roboam xralcˈualaj ri Abías ; y ri Abías xralcˈualaj ri Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> ᏐᎵᎹᏅᏃ ᎶᏉᎹ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎶᏉᎹᏃ ᎡᏆᏯ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎡᏆᏯᏃ ᎡᏏ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.8.1"> Y ri Asa xralcˈualaj ri Josafat ; ri Josafat xralcˈualaj ri Joram ; y ri Joram xralcˈualaj ri Uzías .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> ᎡᏏᏃ ᏦᏏᏆ ᎤᏕᏁᎴᎢ . ᏦᏏᏆᏃ ᏦᎳᎻ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᏦᎳᎻᏃ ᎣᏌᏯ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.9.1"> Y ri Uzías xralcˈualaj ri Jotam ; ri Jotam xralcˈualaj ri Acaz ; y ri Acaz xralcˈualaj ri Ezequías .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> ᎣᏌᏯᏃ ᏦᏓᎻ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᏦᏓᎻᏃ ᎡᎭᏏ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎡᎭᏏᏃ ᎮᏏᎦᏯ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.10.1"> Y ri Ezequías xralcˈualaj ri Manasés ; ri Manasés xralcˈualaj ri Amón ; y ri Amón xralcˈualaj ri Josías .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> ᎮᏏᎦᏯᏃ ᎹᎾᏏ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎹᎾᏏᏃ ᎠᎼᏂ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎠᎼᏂᏃ ᏦᏌᏯ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.11.1"> Y ri Josías xralcˈualaj ri Jeconías y ri ye nicˈaj chic rachˈalal ri Jeconías .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Y ya tiempo riˈ tek ri kech aj Israel xechapatej el y xeˈucˈuex cˈa pa Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> ᏦᏌᏯᏃ ᏤᎪᎾᏯ ᎠᎴ ᎠᎾᏓᏅᏟ ᎬᏩᏕᏁᎴᎢ ; ᎾᎯᏳ ᏓᏗᎶᏂ ᏥᏫᏗᎨᎦᏘᏅᏍᏔᏁᎢ ;

(src)="b.MAT.1.12.1"> Y tek yecˈo chic chiriˈ pa Babilonia , ri Jeconías xralcˈualaj ri Salatiel ; y ri Salatiel xralcˈualaj ri Zorobabel .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> ᏓᏗᎶᏂᏃ ᏫᏗᎨᎦᏘᏃᎸ ᏤᎪᎾᏯ ᏌᎳᏓᏱᎵ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᏌᎳᏓᏱᎵᏃ ᏥᎳᏇᎵ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.13.1"> Y ri Zorobabel xralcˈualaj ri Abiud ; ri Abiud xralcˈualaj ri Eliaquim ; y ri Eliaquim xralcˈualaj ri Azor .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> ᏥᎳᏇᎵᏃ ᎠᏆᏯᏗ ᎤᏕᏁᎴᎢ , ᎠᏆᏯᏗᏃ ᎢᎳᏯᎩᎻ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎢᎳᏯᎩᎻᏃ ᎡᏐ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.14.1"> Y ri Azor xralcˈualaj ri Sadoc ; ri Sadoc xralcˈualaj ri Aquim ; y ri Aquim xralcˈualaj ri Eliud .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> ᎡᏐᏃ ᏎᏙᎩ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᏎᏙᎩᏃ ᎡᎩᎻ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎡᎩᎻᏃ ᎢᎳᏯᏗ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.15.1"> Y ri Eliud xralcˈualaj ri Eleazar ; ri Eleazar xralcˈualaj ri Matán ; ri Matán xralcˈualaj chukaˈ jun ri Jacob chukaˈ rubiˈ .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> ᎢᎳᏯᏗᏃ ᎢᎵᎡᏌ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎢᎵᎡᏌᏃ ᎹᏓᏂ ᎤᏕᏁᎴᎢ ; ᎹᏓᏂᏃ ᏤᎦᏈ ᎤᏕᏁᎴᎢ ;

(src)="b.MAT.1.16.1"> Y ri Jacob xralcˈualaj cˈa ri José ri xoc rachijil ri María .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Y ri María riˈ yariˈ ri xalan ri Jesús ri Cristo .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> ᏤᎦᏈᏃ ᏦᏩ ᎤᏕᏁᎴᎢ , ᎾᏍᎩ ᎺᎵ ᎤᏰᎯ ᎾᏍᎩ ᏧᎾᏄᎪᏫᏎ ᏥᏌ ᎦᎶᏁᏛ ᏣᏃᎭᎰᎢ .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Cajlajuj cˈa sol winek xecˈaseˈ el , ri nitiquir pe riqˈui ri Abraham cˈa riqˈui ri rey David .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Cajlajuj chukaˈ sol winek xecˈaseˈ el , ri nitiquir pe riqˈui ri rey David cˈa chupan ri tiempo tek ri kech aj Israel xechapatej el y xeˈucˈuex cˈa pa Babilonia .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Y cajlajuj chukaˈ sol winek xecˈaseˈ el , ri nitiquir pe tek ri kech aj Israel xebecˈojeˈ pa Babilonia , hasta riqˈui ri tiempo tek xalex ri Cristo .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> ᎾᏍᎩᏃ ᏂᎦᏛ ᏄᎾᏓᏁᏟᏴᏒ ᎡᏆᎭᎻ ᏤᎮ ᎾᎯᏳ ᏅᏓᎬᏩᏓᎴᏅᏛ ᏕᏫᏃ ᏤᎮ ᏅᏛᏍᏘ ᏂᎦᏚ ᏄᎾᏓᏁᏟᏴᏎᎢ ; ᏕᏫᏃ ᏤᎮ ᎾᎯᏳ ᏅᎵᎬᏩᏓᎴᏅᏛ ᏓᏗᎶᏂᏃ ᏥᏫᏗᎨᎦᏘᏅᏍᏔᏁ ᎾᎯᏳ ᏅᏛᏍᏘ ᏂᎦᏚ ᏄᎾᏓᏁᏟᏴᏎᎢ ; ᏓᏗᎶᏂᏃ ᎾᎯᏳ ᏥᏫᏗᎨᎦᏘᏅᏍᏔᏁ ᎤᏓᏳᏓᎴᏅᏛ ᏥᏌᏃ ᏧᏕᏁ ᎾᎯᏳ ᏅᏛᏍᏘ ᏂᎦᏚ ᏄᎾᏓᏁᏟᏴᏎᎢ .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Y ri ralaxbel ri Jesucristo quecˈareˈ ri rubanic : Ri María ruteˈ ri Jesucristo , jun cˈa kˈopoj ri cˈutun chic ruma ri José .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Y xcˈulwachitej cˈa chi tek cˈa ma jane quicˈuan ta quiˈ , xnabetej chi ri María yawaˈ chic riche ( rixin ) chi nicˈojeˈ ral .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Yacˈa ri María queriˈ xril ruma ruchukˈaˈ ri Lokˈolaj Espíritu .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> ᎾᏍᎩᏃ ᎯᎠ ᏄᎵᏍᏔᏂᏙᎴ ᎤᏕᏅᏥᏌ ᎦᎶᏁᏛ . ᎾᏍᎩ ᎺᎵ ᏥᏌ ᎤᏥ ᏦᏩ ᎤᏓᏴᏍᏗ , ᎠᏏᏉ ᏂᏓᎾᏤᎬᎾ ᎨᏎᎢ , ᎤᏁᎵᏤ ᎦᎸᏉᏗᏳ ᎠᏓᏅᏙ ᎤᏓᏅᏖᎸᎯ .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Yacˈa ri José ri nbeˈoc rachijil ri María , can jun chojmilaj winek wi ; y man cˈa xrajoˈ ta xuyaˈ ( xutzek ) ruqˈuix ri María chiquiwech ri winek , rumariˈ xrajoˈ chi man ta ninabex chi nuyaˈ ca .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> ᏦᏩ ᎾᏍᎩ Ꮎ ᏧᎾᏨᏍᏗ ᎤᏓᏅᏘᏳ ᎨᏒ ᎢᏳᏍᏗ , ᎠᎴ ᏄᏚᎵᏍᎬᎾ ᎨᏒ ᎢᏳᏍᏗ ᎬᏂᎨᏒ ᎤᏕᎰᎯᏍᏙᏗᏱ , ᎤᏕᎵᏛᏉ ᎢᏴᏛ ᏮᏓᏥᏯᎧᏂ , ᎤᏪᎵᏎᎢ .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Y ri José ya cˈa riˈ ri nuchˈob pa ránima .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Y pa rachicˈ xucˈut cˈa riˈ jun ángel riche ( rixin ) ri Ajaf chuwech , y xbix chare ruma ri ángel riˈ : Riyit José , ri yit jun chique ri ye ralcˈual ca ri rey David , man cˈa taxibij ta awiˈ chi yacˈuleˈ riqˈui ri María ri acˈutun chic riche ( rixin ) chi ntoc awixjayil .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Wacami petenak chic alanic chrij ruma ya ri Lokˈolaj Espíritu xka pa ruwiˈ .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> ᎠᏎᏃ ᎠᏏᏉ ᎯᎠ ᎾᏍᎩ ᏄᏍᏕᎠᏓᏅᏖᏍᎨᎢ , ᎬᏂᏳᏉ ᏗᎧᎿᏩᏗᏙᎯ ᏱᎰᏩ ᎤᏅᏏᏛ ᎬᏂᎨᏒ ᏄᏛᏁᎴ ᎠᏍᎩᏓᏍᎬᎢ , ᎯᎠ ᏂᎦᏪᏍᎨᎢ ; ᏦᏩ , ᏕᏫ ᎤᏪᏥ , ᏞᏍᏗ ᏣᏍᎦᎸ ᎯᏯᏅᏗᏱ ᎺᎵ ᏣᏓᏴᏍᏗ , ᎾᏍᎩᏰᏃ Ꮎ ᏥᎦᏁᎵ ᎦᎸᏉᏗᏳ ᎠᏓᏅᏙ ᎤᏓᏅᏖᎸᎯ ;

(src)="b.MAT.1.21.1"> Ri acˈal cˈa ri xtralaj ri María , ti cˈajol ( alaˈ ) , y JESUS cˈa rubiˈ xtayaˈ , ruma ya Riyaˈ ri xquecolo ri winek chupan ri quimac .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> ᎠᎴ ᏓᎦᎾᏄᎪᏫᏏ ᎠᏧᏣ , ᎾᏍᎩᏃ ᏥᏌ ᏕᎯᏲᎥᎭ , ᏧᏤᎵᏰᏃ ᏴᏫ ᏙᏛᏍᏕᎸᎯ ᏙᏓᎫᏓᎴᏏ ᎤᏂᏍᎦᏅᏨᎢ .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Ronojel cˈa reˈ xcˈulwachitej riche ( rixin ) chi can nibanatej ri xbix ruma ri Dios chare ri profeta Isaías ri jun chique ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca , tek xubij :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> ᎾᏍᎩᏃ ᎯᎠ ᏂᎦᏗᏳ ᏄᎵᏍᏔᏂᏙᎴ ᎤᏙᎯᏳᏗᏱ ᎠᏰᎸᏒᎢ ᎯᎠ ᏥᏄᏪᏎ ᏱᎰᏩ ᎠᏙᎴᎰᏍᎩ ᎠᎬᏗᏍᎬᎢ ;

(src)="b.MAT.1.23.1"> Tiwetamaj cˈa chi xticˈojeˈ jun ri cˈa kˈopoj na y xticˈojeˈ jun ral , astapeˈ man cˈo ta riqˈui achi .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Y can xtralaj na wi jun acˈal , ti cˈajol ( alaˈ ) , ri xtubiniˈaj Emanuel .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> ᎬᏂᏳᏉ ᎠᏛ ᎾᏥᏰᎲᎾ ᎦᏁᎵᏛ ᎨᏎᏍᏗ , ᎠᎴ ᏓᎦᎾᏄᎪᏫᏏ ᎠᏧᏣ , ᎾᏍᎩᏃ ᎢᎹᏄᎡᎵ ᎠᏃᏎᎮᏍᏗ , ᎾᏍᎩ ᎠᏁᏢᏔᏅᎯ ᎨᏒ ᎯᎠ ᏄᏍᏗ ᎦᏛᎦ , ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎢᎨᎳᏗᏙᎭ .

(src)="b.MAT.1.24.1"> Re biˈaj reˈ can ntel cˈa chi tzij chi ri Dios cˈo kiqˈui .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Tek xcˈastej cˈa ri José , can xuben wi achiˈel ri xbix chare ruma ri ángel riche ( rixin ) ri Ajaf .
(src)="b.MAT.1.24.3"> Riyaˈ can xucˈom na wi ri María riche ( rixin ) chi xoc rixjayil .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> ᏦᏩᏃ ᎤᏰᏨ ᎤᎸᏅᎢ ᏗᎧᎿᏩᏗᏙᎯ ᏱᎰᏩ ᏅᏓᏳᏅᏏᏛ ᏄᏪᏎᎸ ᏄᏛᏁᎴᎢ , ᎤᏯᏅᎨᏉ ᎤᏓᏴᏍᏗ .

(src)="b.MAT.1.25.1"> Pero ri José majun xunek ta ri María cˈa ya tek alaxnek chic na ri nabey ral .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Y tek xalex ri acˈal , JESUS ri rubiˈ xuyaˈ .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> ᎠᎴ ᎥᏝ ᏳᎦᏙᎥᏎᎢ ᎬᏂ ᎤᎾᏄᎪᏫᏒ ᎢᎬᏱ ᎡᎯ ᎤᏪᏥ ᎠᏧᏣ , ᏥᏌᏃ ᏑᏬᎡᎢ .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Ri Jesús xalex cˈa pa tinamit Belén , ri tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Tek xalex ri Jesús , ya cˈa ri Herodes ri rey , y yacˈariˈ tek jun caˈiˈ achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , xeˈapon pa Jerusalem .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Ri achiˈaˈ riˈ , pa relebel kˈij ye petenak wi ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> ᏥᏌᏃ ᎤᏕᏅ ᎦᏚᏱ ᎦᏚᎲ ᏧᏗᏱ , ᎾᎯᏳ ᏤᎮ ᎡᎶᏛ ᎤᎬᏫᏳᎯ , ᎬᏂᏳᏉ ᎤᏂᎷᏤ ᏥᎷᏏᎵᎻ ᎠᏂᎦᏔᎿᎢ ᏅᏙ ᏗᎧᎸᎬ ᎢᏗᏢ ᏧᏂᎶᏎᎢ ,

(src)="b.MAT.2.2.1"> y xquicˈutuj cˈa chique ri winek : ¿ Acuchi ( achique ) cˈo wi ri acˈal ri qui ‑ Rey ri israelitas ri xa cˈa xalex ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Ri ruchˈumil katzˈeton pe riyoj cˈa quelaˈ pa relebel kˈij , y xojpe chuyaˈic rukˈij , xechaˈ .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> ᎯᎠ ᏄᏂᏪᏎᎢ ; ᎭᏢ Ꮎ ᏧᏕᏅ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎠᏂᏧᏏ ᎤᎾᏤᎵᎦ , ᎣᎩᎪᎲᏰᏃ ᎤᏤᎵ ᏃᏈᏏ ᏗᎧᎸᎬ ᎢᏗᏢ , ᎠᎴ ᎣᏣᏓᏙᎵᏍᏓᏁᎵᎦ .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Tek ri rey Herodes xracˈaxaj ri xquibij ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , xsach rucˈuˈx .
(src)="b.MAT.2.3.2"> Y can queriˈ cˈa chukaˈ xquicˈulwachij ri winek ri aj pa tinamit Jerusalem .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> ᎡᎶᏛᏃ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎤᏛᎦᏅ ᎾᏍᎩ , ᎤᏪᎵᎯᏍᏗ ᎤᏓᏅᏓᏕᎢ , ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᏥᎷᏏᎵᎻ ᎠᏁᎯ .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Y ri rey Herodes xerumol cˈa quinojel ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ chiquicojol ri israelitas , y cˈacˈariˈ xucˈutuj chique chi acuchi ( achique ) cˈa nalex wi ri Cristo .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> ᏚᎳᏫᏛᏃ ᏂᎦᏛ ᏄᏂᎬᏫᏳᏒ ᎠᏥᎸ ᎠᏁᎶᎯ , ᎠᎴ ᏴᏫ ᏗᏃᏪᎳᏁᎯ , ᏚᏛᏛᏁᎢ , ᎾᎿ ᎤᏕᏗ ᎨᏒ ᎦᎶᏁᏛ .

(src)="b.MAT.2.5.1"> Xepe ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ xquibij cˈa chare ri rey : Ri Cristo nalex pa tinamit Belén waweˈ pa rucuenta re Judea .
(src)="b.MAT.2.5.2"> Ruma jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca , quecˈareˈ ri rutzˈiban ca :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> ᎯᎠᏃ ᏂᎬᏩᏪᏎᎴᎢ ; ᏧᏗᏱ ᎦᏚᏱ ᎦᏚᎲᎢ ; ᎯᎠᏰᏃ ᏄᏩᏅ ᎤᏬᏪᎳ ᎠᏙᎴᎰᏍᎩ ;

(src)="b.MAT.2.6.1"> Y riyit tinamit Belén ri yitcˈo pa Judá , riyit ma can ta yit coˈol chiquicojol ri nimaˈk tak tinamit chiriˈ pa Judá , ruma ya ri chiriˈ awuqˈui riyit xtipe wi ri ucˈuey bey , y can xqueruchajij ri nutinamit Israel achiˈel nuben jun utzilaj aj yukˈ ,
(trg)="b.MAT.2.6.1"> ᎠᎴ ᏂᎯ ᎦᏚᏱ ᎦᏚᎲ ᏧᏗᏱ , ᎥᏝᏍᎩᏂ ᏣᏍᏗᎧᏂ ᏱᎩ , ᏥᎶᏓᏑᏯ ᏄᏂᎬᏫᏳᏒ ᏧᏗᏱ , ᏂᎯᏰᏃ ᏓᏣᏄᎪᏥ ᏗᏆᏤᎵ ᏴᏫ ᎢᏏᎵ-ᏗᎧᏁᏤᎯ .

(src)="b.MAT.2.7.1"> nichaˈ ri Dios , xechaˈ apo chare ri rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.7.2"> Yacˈariˈ tek ri rey Herodes pan ewel xerusiqˈuij ( xeroyoj ) ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , y xucˈutuj ca jabel chique janipeˈ chic kˈij tiquitzˈet wi ri ruchˈumil ri Cristo .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> ᎿᏉᏃ ᎡᎶᏛ ᎤᏕᎵᏛ ᏫᏚᏯᏅᎲ ᎾᏍᎩ ᎠᏂᎦᏔᎿᎢ , ᎣᏍᏛ ᏚᏛᏘᏌᏁ ᎢᏳᏉ ᎾᏍᎩ ᏃᏈᏏ ᎤᎾᏄᎪᏨᎢ .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Cˈacˈariˈ tek xerutek el pa tinamit Belén y xubij el chique : Quixbiyin cˈa chilaˈ y ticanoj ri acˈal , y tek iwilon chic ca , noˈibij ca chuwe , riche ( rixin ) chi riyin yibe chukaˈ chuyaˈic rukˈij .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> ᎠᎴ ᏚᏅᏎ ᎦᏚᏱ , ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎢ ; ᎢᏤᎾ ᎣᏍᏛ ᏪᏥᏲᎦ ᎾᏍᎩ ᎤᏍᏗ ᎠᏲᎵ , ᎢᏳᏃ ᎡᏥᏩᏛᎲᎭ , ᎢᏍᎩᏃᏁᎵᎸᎭ , ᎠᏴᏃ ᎾᏍᏉ ᏫᏥᎷᏨᎭ , ᎠᎴ ᏥᏯᏓᏙᎵᏍᏓᏁᎸᎭ .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Y tek ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ quicˈaxan chic cˈa ri chˈabel ri xbix el chique ruma ri rey Herodes , xebe .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Y ri chˈumil ri quitzˈeton pe riyeˈ ri cˈa acuchi ( achique ) quepe wi , pa relebel kˈij , can rucˈuan cˈa el quibey .
(src)="b.MAT.2.9.3"> Y tek xeˈapon , ri chˈumil riˈ xpaˈeˈ pa ruwiˈ ri acuchi ( achique ) cˈo wi ri acˈal .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> ᎤᎾᏛᎦᏃᏁᎸᏃ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎤᎾᏂᎩᏎᎢ , ᎬᏂᏳᏉᏃ ᏃᏈᏏ , ᎾᏍᎩ ᎤᏂᎪᎲᎯ ᏗᎧᎸᎬ ᎢᏗᏢ , ᎢᎬᏱ ᎤᏁᏅᎡᎴᎢ , ᎬᏂ ᏭᎷᏥᎸ ᎠᎴ ᎤᎴᏫᏍᏔᏅ ᎦᎸᎳᏗᏢ ᎾᎿ ᎠᏥᎵ ᎡᎲᎢ .

(src)="b.MAT.2.10.1"> Y tek xquitzˈet cˈa ri chˈumil chi xpaˈeˈ , sibilaj xquicot ri cánima .
(trg)="b.MAT.2.10.1"> ᎤᏂᎪᎲᏃ ᎾᏍᎩ ᏃᏈᏏ , ᎤᎶᏔᏅᎯ ᎤᎾᎵᎮᎵᏤᎢ .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Yacˈa tek ri achiˈaˈ riˈ xeˈoc apo pa jay , can xquitzˈet wi cˈa ri acˈal y ri María ri ruteˈ ri acˈal , y can yacˈariˈ xexuqueˈ xemajeˈ ka riche ( rixin ) chi xquiyaˈ rukˈij ri acˈal .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Y chukaˈ can xequijakalaˈ cˈa ri quiyaconobal y xquisipaj cˈa ca kˈanapuek , pon y mirra chare .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> ᎠᏓᏁᎸᏃ ᎤᏂᏴᎸ ᎤᏂᎪᎮ ᎠᏲᏝ ᎠᎴ ᎤᏥ ᎺᎵ , ᎠᎴ ᎡᎳᏗ ᏚᎾᏓᏅᏁᎢ , ᎤᎾᏓᏙᎵᏍᏓᏁᎴᎢ , ᎠᎴ ᏧᎬᏩᎶᏗ ᎤᏂᎳᏅᏛ ᏚᏂᏍᏚᎢᏒ ᎤᏂᏁᎸᏁ ᏅᎾᎵᏍᎪᎸᏔᏅᎯ , ᎠᏕᎸ-ᏓᎶᏂᏛ , ᎠᎴ ᎤᎦᎾᏍᏛ ᎦᏩᏒᎩ ᎠᏜ , ᎠᎴ ᎻᎳ .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Y ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ , can xkˈalajsex cˈa chiquiwech ri pa cachicˈ , chi man chic quetzolin ta pa quibey riche ( rixin ) chi nbequiyaˈ ca rubixic chare ri rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Y can queriˈ wi xquiben ri achiˈaˈ riˈ , ruma tek xetzolin chic el pa quiruwachˈulef , xa jun wi chic chi bey ri xquicˈuaj el .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> ᎠᎾᏍᎩᏓᏍᎬᏃ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᏚᏁᏤᎸ ᎡᎶᏛᏱ ᏭᏂᎶᎯᏍᏗᏱ ᏂᎨᏒᎾ , ᎤᎾᏂᎩᏒ ᎤᏣᏘᏂᏉ ᎢᏗᏢ ᏭᏂᎶᏎ ᎢᎤᏁᏅ ᎤᎾᏤᎵᎪᎯ .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Y tek ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ ye elenak chic el , can yacˈariˈ tek jun ángel riche ( rixin ) ri Ajaf Dios xucˈut riˈ chuwech ri José pa rachicˈ .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Y ri ángel riˈ xubij chare : Cayacatej cˈa el .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Tacˈuaj el ri acˈal rachibilan ri ruteˈ y quixanmej el waweˈ .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Quixbiyin cˈa pan Egipto y quixcˈojeˈ chilaˈ , y riyin xtinyaˈ rubixic chawe tek utz chic yixtzolin pe .
(src)="b.MAT.2.13.5"> Ruma chi re wacami , ri rey Herodes can xtorucanoj wi re acˈal riche ( rixin ) chi nucamisaj , xchaˈ chare .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> ᎤᎾᏂᎩᏒᏃ ᎬᏂᏳᏉ ᏗᎧᎿᏩᏗᏙᎯ ᎤᏅᏏᏛ ᏱᎰᏩ ᎬᏂᎨᏒ ᏄᏛᏁᎴ ᏦᏩ ᎠᏍᎩᏓᏍᎬᎢ , ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᏔᎴᎲᎦ , ᎠᎴ ᏔᏘᏄᎦ ᎠᏲᎵ ᎠᎴ ᎤᏥ ᎠᎴ ᎭᎵᏘ , ᎢᏥᏈ ᏫᎶᎯ , ᎾᎿᏃ ᏪᎮᏍᏗ ᎬᏂ ᏫᎬᏁᏤᎸᎭ , ᎡᎶᏛᏰᏃ ᎠᏎ ᏛᏲᎵ ᎤᏍᏗ ᎠᏲᎵ ᎤᎯᏍᏗᏱ .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Y ri José can yacˈariˈ tek xcˈastej , y can chupan cˈa ri akˈaˈ riˈ xquichop el bey riche ( rixin ) chi xebe cˈa pan Egipto , xucˈuaj el ri acˈal y ri teˈej .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> ᎿᏉᏃ ᏚᎴᏅ ᎤᏘᏅᏎ ᎠᏲᎵ ᎠᎴ ᏅᏥ ᏒᏃᏱ , ᎠᎴ ᎢᏥᏈᏱ ᏭᎶᏎᎢ .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Can chilaˈ wi cˈa pan Egipto xebecˈojeˈ wi y xetzolin pan Israel cˈa ya tek caminek chic ri rey Herodes .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Riche ( rixin ) chi queriˈ can nibanatej na cˈa ri rukˈalajsan ri Ajaf Dios chuwech ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.2.15.3"> Ri tzˈibatal cˈa ca nubij : Pan Egipto cˈa cˈo wi ri nucˈajol tek xinsiqˈuij ( xinwoyoj ) .
(src)="b.MAT.2.15.4"> Quecˈariˈ ri rubin ri Dios .
(trg)="b.MAT.2.15.1"> ᎠᎴ ᎾᎿ ᏪᎮ ᎬᏂ ᎡᎶᏛ ᎤᏲᎱᏒ ; ᎤᏙᎯᏳᏁ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎤᏁᏨᎢ , ᎠᏙᎴᎰᏍᎩ ᏧᏮᏔᏁᎢ , ᎯᎠ ᏥᏄᏪᏎᎢ ; ᎢᏥᏈᏱ ᏫᏥᏯᏅᎲ ᎠᏇᏥ .

(src)="b.MAT.2.16.1"> Y can yacˈariˈ tek ri rey Herodes xunabej chi ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ xa ma xquiben ta ri achiˈel ri rubin el riyaˈ chique , rumariˈ xyacatej cˈa sibilaj royowal y xutek cˈa quicamisaxic quinojel ri tak cˈajolaˈ ( alaboniˈ ) ri xa cˈa ma jane nikˈax ta cacaˈ quijunaˈ ri yecˈo chiriˈ pa tinamit Belén , y ri yecˈo pa tak lugar ri yecˈo pe chunakajal ri tinamit .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Queriˈ xuben ruma riyaˈ can retaman ca chi cˈo chic caˈiˈ junaˈ titzˈetetej wi ri chˈumil cuma ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> ᎿᏉᏃ ᎡᎶᏛ ᎤᏙᎴᎰᏒ ᎠᏂᎦᏔᎿᎢ ᎬᏩᎵᏓᏍᏔᏅᎢ , ᎤᏣᏔᏅᎯ ᎤᏔᎳᏬᏎᎢ , ᎠᎴ ᎤᏓᏅᏎ ᏫᏚᏂᎰᏁ ᏂᎦᏛ ᏗᏂᏲᎵ ᎦᏚᏱ ᎠᏁᎯ , ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᏂᎬᎾᏛ ᎾᎿᏂ , ᏔᎵ ᎢᏳᎾᏕᏘᏴᏛ ᏩᏍᏘ , ᎾᎯᏳ ᏅᏓᏳᏓᎴᏅᏛ ᏥᏓᎵᏏᎾᎯᏍᏓᏁᎮ ᏥᏓᏛᏛᎮᎸᎥᏍᎨ ᎠᏂᎦᏔᎿᎢ .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Waweˈ can xbanatej wi cˈa achiˈel ri tzˈibatal ca ruma ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca , ri xubiniˈaj Jeremías , tek xubij ca :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> ᎿᏉᏃ ᎤᏙᎯᏳᏁ ᏤᎵᎹᏯ ᎠᏙᎴᎰᏍᎩ ᎤᏁᏨᎯ , ᎠᎴ ᏥᏄᏪᏎᎢ ;

(src)="b.MAT.2.18.1"> Chiriˈ cˈa pa tinamit Ramá xacˈaxatej okˈej .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Can cˈo wi nimalaj bis .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Cˈo cˈa jun ri nujikˈ okˈej .
(src)="b.MAT.2.18.4"> Riˈ ya ri Raquel yerokˈej ri ral , y astapeˈ nibochiˈix , xa can ma nikˈax ta cˈa ri bis chare ruma ri ral xecom .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> ᎴᎹᏱ ᎧᏁᎬ ᎤᎾᏛᎦᏅᎩ , ᏓᏂᏴᎬᎢ , ᎠᎴ ᏓᎾᏠᏱᎲᎢ , ᎠᎴ ᎤᏣᏘ ᎤᏁᎷᎬᎢ ; ᎴᏥᎵ ᏓᏍᎪᏂᎲ ᏧᏪᏥ , ᎠᎴ ᏄᏚᎵᏍᎬᎾ ᎨᏒ ᎤᏄᏬᎯᏍᏗᏱ , ᏅᏗᎦᎵᏍᏙᏗᏍᎬ ᎾᏁᎲᎾᏉ ᎨᏒᎢ .

(src)="b.MAT.2.19.1"> Queriˈ ri tzˈibatal ca ruma ri Jeremías .
(src)="b.MAT.2.19.2"> Y tek caminek chic el ri rey Herodes , can yacˈariˈ tek ri ángel riche ( rixin ) ri Ajaf Dios xucˈut chic riˈ chuwech ri José pa rachicˈ , ri chilaˈ pan Egipto .
(trg)="b.MAT.2.19.1"> ᎿᏉᏃ ᎡᎶᏛ ᎤᏲᎱᏒ , ᎬᏂᏳᏉ ᏗᎧᎿᏩᏗᏙᎯ ᏱᎰᏩ ᎤᏤᎵᎦ ᎬᏂᎨᏒ ᏄᏛᏁᎴ ᏦᏩ ᎠᏍᎩᏓᏍᎬ ᎢᏥᏈᏱ ,

(src)="b.MAT.2.20.1"> Y ri ángel riche ( rixin ) ri Ajaf xubij cˈa chare : Cayacatej cˈa el .
(src)="b.MAT.2.20.2"> Tacˈuaj el ri acˈal rachibilan ri ruteˈ y quixtzolin cˈa pan Israel .
(src)="b.MAT.2.20.3"> Ruma ri xeˈajowan chi xquicamisaj ta ri acˈal , xecom yan .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᏔᎴᎲᎦ ᎠᎴ ᎭᏘᏄᎦ ᎠᏲᎵ ᎠᎴ ᎤᏥ , ᎠᎴ ᎮᎾ ᎢᏏᎵᏱ , ᎿᏉᏰᏃ ᏚᏂᏲᎱᏒ ᎠᏲᎵ ᎬᏅ ᏧᏂᏲᎲᎩ .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Y ri José can xuben wi cˈa ri xbix chare pa rachicˈ ruma ri ángel .
(src)="b.MAT.2.21.2"> Xucˈuaj el ri acˈal , y ri teˈej .
(src)="b.MAT.2.21.3"> Y xetzolin cˈa pan Israel .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> ᏚᎴᏅᏃ ᎤᏘᏅᏎ ᎠᏲᎵ ᎠᎴ ᎤᏥ , ᎠᎴ ᎢᏏᎵᏱ ᏭᎷᏤᎢ .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Xa yacˈa riyaˈ tek xracˈaxaj chi ya ri Arquelao ri rucˈajol ca ri rey Herodes ri oconek aj kˈatbel tzij pa Judea , xuxibij riˈ chi yecˈojeˈ ka ri chiriˈ pa Judea .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Y xkˈalajsex cˈa chuwech ri José pa jun achicˈ chi tucˈuaj el ri acˈal y ri teˈej cˈa pa Galilea .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> ᎠᏎᏃ ᎤᏛᎦᏅ ᎠᏥᎳ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒ ᏧᏗᏱ ᎤᏙᏓ ᎡᎶᏛ ᎤᏓᏁᏟᏴᏍᏓᏁᎸᎢ , ᎤᏍᎦᎴ ᎾᎿ ᏭᎶᎯᏍᏗᏱ ; ᎠᏎᏃ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎤᏪᏯᏔᏅᎯ ᎨᏒ ᎠᏍᎩᏓᏍᎬᎢ , ᎨᎵᎵ ᏭᎪᎸᏍᏔᏁᎢ ;

(src)="b.MAT.2.23.1"> Y xeˈapon cˈa pa tinamit Nazaret y chiriˈ xecˈojeˈ wi ka , riche ( rixin ) chi queriˈ can nibanatej na cˈa achiˈel ri tzˈibatal ca cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Riyeˈ can quitzˈiban ca chi ri Jesús can cˈo na chi nibix nazareno chare .
(trg)="b.MAT.2.23.1"> ᎦᏚᎲᏃ ᎾᏎᎵᏗ ᏧᏙᎢᏛ ᏭᎷᏨ ᎾᎿ ᎡᎮᎢ . ᎾᏍᎩᏃ ᎤᏙᎯᏳᏁ ᎠᎾᏙᎴᎰᏍᎩ ᏧᏂᏁᏤᎢ , ᎾᏎᎵᏗ ᎡᎯ ᎠᎪᏎᎮᏍᏗ , ᏧᎾᏛᏁᎢ .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Chupan cˈa ri kˈij riˈ , ri Juan ri Bautista xuchop rukˈalajsaxic ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek ri yeˈapon riqˈui , ri chiriˈ pa jun desierto ri cˈo chiriˈ pa rucuenta ri Judea .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> ᎾᎯᏳ ᎤᎷᏤ ᏣᏂ ᏗᏓᏬᏍᎩ ᎠᎵᏥᏙᎲᏍᎨ ᎢᎾᎨ ᏧᏗᏱ ,

(src)="b.MAT.3.2.1"> Riyaˈ xubij cˈa chique ri winek : Can titzolin cˈa pe icˈuˈx riqˈui ri Dios , ruma xa nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri Dios , nichaˈ chique .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> ᎯᎠ ᏂᎦᏪᏍᎨᎢ ; ᏗᏥᏁᏟᏴᎾ ᏕᏣᏓᏅᏛᎢ , ᎿᏉᏰᏃ ᎦᎸᎳᏗ ᎡᎯ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒ ᎡᏍᎦᏂᏳ ᏓᏯᎢ .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Can chrij cˈa ri Juan riˈ chˈonak wi ca ri profeta Isaías , jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Riyaˈ quecˈareˈ ri rutzˈiban ca : Cˈo cˈa jun achi ri xticˈojeˈ pa jun desierto .
(src)="b.MAT.3.3.3"> Y riyaˈ xturek cˈa ruchiˈ riche ( rixin ) chi xtubij chique ri winek ri xqueˈapon riqˈui : Tichojmirisaj apo rubey ri Ajaf .
(src)="b.MAT.3.3.4"> Y can choj cˈa tibanaˈ chare .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> ᎾᏍᎩ ᎯᎠ Ꮎ ᏥᎧᏁᎢᏍᏗᏍᎨ ᎠᏙᎴᎰᏍᎩ ᎢᏌᏯ , ᎯᎠ ᏥᏂᎦᏪᏍᎨᎢ ; ᎤᏪᎷᎦ ᎩᎶ ᎢᎾᎨᎢ , ᎯᎠ ᏂᎦᏪᎭ ; ᎣᏍᏛ ᏂᏨᎦ ᏱᎰᏩ ᎤᎶᎯᏍᏗᏱ , ᏚᏅᏅ ᏗᏥᏥᏃᎯᏍᏓ .

(src)="b.MAT.3.4.1"> Quecˈariˈ ri tzˈibatal ca .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Ri rutziak cˈa ri Juan ri Bautista banon riqˈui rusmal camello , y rucusan jun tzˈum ri oconek ximibel xerupan .
(src)="b.MAT.3.4.3"> Y ri ruway ye cˈa ri sacˈ y ri cab ri niquiyaˈ ri tak chicop pa tak juyuˈ .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> ᎾᏍᎩᏃ ᎯᎠ ᏣᏂ ᎤᏄᏪ ᎨᎻᎵ ᎤᏍᏘᏰᏅᎯ , ᎦᏃᏥᏃ ᎤᏓᏠᏍᏕᎢ , ᎤᎵᏍᏓᏴᏗᏃ ᎥᎴ ᎨᏎ ᎢᎾᎨᏃ ᎡᎯ ᏩᏚᎵᏏ .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Y ri winek ri yeˈapon cˈa riqˈui ri Juan ri Bautista , sibilaj cˈa ye qˈuiy .
(src)="b.MAT.3.5.2"> Yecˈo cˈa ri ye aj pa tinamit Jerusalem , ri tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea .
(src)="b.MAT.3.5.3"> Y yecˈo chukaˈ ri aj pa nicˈaj chic tinamit riche ( rixin ) ri Judea .
(src)="b.MAT.3.5.4"> Y chukaˈ can yecˈo cˈa ri yepe cˈa quelaˈ chunakajal ri raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.3.5.5"> Can quinojel cˈa ri winek riˈ ri yeˈapon riqˈui .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> ᎾᏉᏃ ᏫᎬᏩᎷᏤᎴ ᏥᎷᏏᎵᎻ ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᏧᏗᏱ , ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᎾᏅᎾᏛ ᏦᏓᏂ ,

(src)="b.MAT.3.6.1"> Ri winek cˈa riˈ yeban cˈa el bautizar ruma riyaˈ ri chiriˈ pa raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.3.6.2"> Y can yequikˈalajsaj wi cˈa ri quimac .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> ᏦᏓᏂᏃ ᏕᎤᏬᎡᎢ , ᎠᏂᏃᎲᏍᎨ ᎤᏂᏍᎦᏅᏨᎢ .

(src)="b.MAT.3.7.1"> Y tek riyaˈ xutzˈet chi can ye qˈuiy cˈa chique ri achiˈaˈ fariseos y ye qˈuiy chukaˈ chique ri achiˈaˈ saduceos yeˈapon riqˈui ruma nicajoˈ chi yeban el bautizar ruma riyaˈ , riyaˈ xubij cˈa chique : Riyix xa yix achiˈel itzel tak cumatz , ruma niwajoˈ yixanmej chuwech ri rucˈayewal .
(src)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Achique xbin chiwe chi utz yixanmej chuwech ri rucˈayewal ri xtutek pe ri Dios , re chkawech apo ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> ᎠᏎᏃ ᏚᎪᎲ ᎤᏂᏣᏘ ᎠᏂᏆᎵᏏ ᎠᎴ ᎠᏂᏌᏚᏏ ᎠᏂᎷᎬ ᏓᏓᏬᏍᎬᎢ , ᎯᎠ ᏂᏚᏪᎭᎴᎢ ; Ꮵ ! ᎢᎾᏛ ᏧᏁᏥ ᏂᎯ ! ᎦᎪ ᎢᏤᏯᏔᏅ ᎡᏣᎵᎡᏗᏱ ᎤᏔᎳᏬᎯᏍᏗ ᏨᏣᎢ ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Riyix rajawaxic cˈa chi nikˈalajin chupan ri icˈaslen chi can kitzij xtzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> ᎢᏥᎾᏄᎪᏩᏲᎪ ᎠᏙᎴᎰᎯᏍᏙᏗ ᏕᏥᏁᏟᏴᏒ ᏕᏣᏓᏅᏛᎢ ;

(src)="b.MAT.3.9.1"> Man cˈa tichˈob ta ka riyix chi can xu ( xe ) wi ruma chi yix ralcˈual ca ri Abraham , chi ruma ta riˈ xquixcolotej , ma que ta riˈ .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Ruma xa ta ri Dios nrajoˈ , Riyaˈ can nicowin wi nuben ralcˈual ri Abraham chique re abej re yeˈitzˈet waweˈ .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> ᎠᎴ ᏝᏍᏗ ᎯᎠ ᏅᏓᏲᏥᏪᏏ ᎢᏤᎵᏒᎩ ᏙᏗᏣᏓᏅᏛᎢ ; ᎡᏆᎭᎻ ᎣᎩᏙᏓ ; ᎢᏨᏲᏎᏰᏃ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᏰᎵᏉ ᎯᎠ ᏅᏯ ᏱᏕᎬᏓ ᏱᏕᎪᏢᎾ ᎡᏆᎭᎻ ᏧᏪᏥ .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Ri rucˈayewal ri nuyaˈ ri Dios xa nipe yan .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Riyaˈ can xtuben achiˈel nuben jun achi ri cˈo chic ri iquej pa rukˈaˈ riche ( rixin ) chi xqueruchoy ri cheˈ ri xa ma yewachin ta jabel .
(src)="b.MAT.3.10.3"> Y ronojel cˈa ri xqueruchoy el , xqueruqˈuek pa kˈakˈ .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> ᎠᎴ ᎾᏍᏉ ᎦᏳᎳ ᎦᎷᏯᏍᏗ ᎠᎭ ᏚᎿᏍᏕᏢ ᏕᏡᎬᎢ ; ᎾᏍᎩᏃ ᏂᎦᏛ ᏕᏡᎬ ᎠᏃᏍᏛ ᎾᎾᏓᏛᏍᎬᎾ ᏗᎦᎴᏴᏍᏙᏗ ᎠᎴ ᎠᏥᎸᏱ ᏫᏓᏗᏅᏗ ᎨᏎᏍᏗ .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Riyin , pa yaˈ yixinben wi bautizar tek nitzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Pero cˈo cˈa jun achi ri xtipe re chkawech apo , ri man achiˈel ta oc riyin .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Riyin can ma yin rucˈamon ta ( takal ta chuwij ) riche ( rixin ) chi ncˈuaj ri ruxajab , ruma ri jun achi riˈ can más wi nim rukˈij y can más wi nim ruchukˈaˈ que chinuwech riyin .
(src)="b.MAT.3.11.4"> Tek Riyaˈ xtipe , can xquixruben wi bautizar riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu y riqˈui kˈakˈ .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> ᎠᏴ ᎤᏙᎯᏳᎯ ᎠᎹ ᏕᏨᏯᏬᏍᏗᎭ ᏗᏥᏁᏟᏴᏍᏗᏱ ᏕᏣᏓᏅᏛ ᎤᎬᏩᎵ ; ᎠᏎᏃ ᎾᏍᎩ Ꮎ ᎣᏂ ᏨᏓᏯᎢ ᎤᏟᎯᏳ ᎤᎵᏂᎩᏗᏳ ᎡᏍᎦᏉ ᎠᏴ , ᏧᎳᏑᎶ ᎥᏝ ᏰᎵ ᏱᏂᎪᎢ ᏗᎩᏂᏓᏍᏗᏱ ; ᎾᏍᎩᏍᎩᏂ ᎦᎸᏉᏗᏳ ᎠᏓᏅᏙ ᎠᎴ ᎠᏥᎸ ᏙᏓᏣᏬᏍᏔᏂ .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Y can ruchojmirisan chic riˈ riche ( rixin ) chi nuben achiˈel nuben jun achi tek nujoskˈij ri rutrigo pan era , ri can cˈo chic jun horqueta pa rukˈaˈ riche ( rixin ) chi nuqˈuek chuwacakˈikˈ ri trigo ri chˈayon chic .
(src)="b.MAT.3.12.2"> Ri trigo ri nuchayuj ca riˈ , yariˈ ri numol y nuyec .
(src)="b.MAT.3.12.3"> Yacˈa ri raken ri trigo ri nucˈuaj el cakˈikˈ , xa nuporoj pa kˈakˈ ri majun bey nichuptej ta .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> ᎾᏍᎩ ᎦᎳᏐᏫᏍᏗ ᎤᏤᎵᎦ ᎠᏰᎭ , ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᏓᎦᎳᏐᏫᏏ , ᎤᏤᎵᏃ ᎤᎦᏔᏔᏅᎯ ᏓᎦᏟᏌᏂ ᏛᏂ ᎠᏓᎾᏅᏗᏱ ᎤᏘᏴᎯᏍᎩᏂ ᏛᎪᎲᏍᏔᏂ ᏂᎬᏠᏍᎬᎾ ᎠᏥᎸᏱ .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Y yacˈariˈ tek ri Jesús petenak cˈa pa Galilea y xapon riqˈui ri Juan chiriˈ chuchiˈ ri raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.3.13.2"> Riyaˈ can petenak cˈa riche ( rixin ) chi niban el bautizar ruma ri Juan ri Bautista .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> ᎿᏉᏃ ᏥᏌ ᎨᎵᎵ ᏧᎶᏎᎢ , ᏦᏓᏂ ᎤᎷᏤ ᏣᏂ ᎡᏙᎲᎢ ᎠᎦᏬᏍᏗᏱ ᎤᏰᎸᏎᎢ .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Yacˈa ri Juan ma nrajoˈ ta nuben bautizar ri Jesús , y nubij cˈa chare : Xa yin ta riyin riˈ ri utz chi yiban bautizar awuma riyit y mani chi can yit cˈa riyit ri xatoka wuqˈui riyin , riche ( rixin ) chi yatinben el bautizar , xchaˈ ri Juan .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> ᎠᏎᏃ ᏣᏂ ᏚᏢᏫᏎᎴᏉ , ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎢ ; ᎠᏴᏍᎩᏂ ᏱᏍᏆᏬᎥ ; ᏥᎪᏃ ᎢᏍᎩᎷᏤᎭ ?

(src)="b.MAT.3.15.1"> Yacˈa ri Jesús xubij chare ri Juan ri Bautista : Riyoj rajawaxic cˈa chi nikaben ronojel ri nubij ri Dios chake .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Rumariˈ re wacami rajawaxic cˈa chi riyit yinaben bautizar riyin .
(src)="b.MAT.3.15.3"> Y cˈacˈariˈ tek ri Juan ri Bautista xuben bautizar ri Jesús .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> ᏥᏌᏃ ᏧᏁᏨ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᎤᏁᎳᎩ ᎮᎳ ᎪᎯ ᎨᏒᎢ , ᎣᏏᏳᏰᏃ ᎾᏍᎩ ᎢᎩᎾᏛᏁᏗᏱ ᎩᏂᏍᏆᏗᏍᏗᏱ ᏂᎦᎥ ᏚᏳᎪᏛ ᎨᏒᎢ . ᎩᎳ ᎤᏁᎳᎩ ᎤᏪᎵᏎᎴᎢ .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Y tek ri Jesús banon chic cˈa bautizar , xbeˈel pe pa yaˈ .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Y Riyaˈ xutzˈet cˈa chi ri caj xjakatej y xutzˈet chukaˈ chi ri Lokˈolaj Espíritu riche ( rixin ) ri Dios nika cˈa pe pa ruwiˈ achiˈel jun palomax .
(src)="b.MAT.3.16.3"> Can choj wi cˈa petenak pa ruwiˈ Riyaˈ .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> ᏥᏌᏃ ᎠᎦᏬᎥ , ᎩᎳᏉ ᎢᏴᏛ ᎤᎿᎷᏎᎢ , ᎠᎹᏱ ᎤᏓᏅᏎᎢ , ᎠᎴ ᎬᏂᏳᏉ ᎦᎸᎳᏗ ᏣᏥᏍᏚᎩᎡᎴᎢ , ᎠᎴ ᏭᎪᎮ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎤᏓᏅᏙ ᎡᎳᏗ ᏅᏧᏛᎿᏗᏎ ᎫᎴ-ᏗᏍᎪᏂᎯ ᏗᏤᎵᏛ ; ᎠᎴ ᎤᏪᏯᎸᏤᎢ .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Y can cˈo cˈa jun chˈabel xpe chilaˈ chicaj y xubij : Yareˈ ri Nucˈajol y can sibilaj nwajoˈ , y nucukuban nucˈuˈx riqˈui , xchaˈ ri chˈabel riˈ .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> ᎠᎴ ᎬᏂᏳᏉ ᎯᎠ ᏅᏧᏪᏎ ᎦᎸᎳᏗ ; ᎯᎠ ᏥᎨᏳᎢ ᎠᏇᏥ , ᎾᏍᎩ ᎣᏏᏳ ᏥᏥᏰᎸᎠ .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Y yacˈariˈ tek ri Jesús xucˈuex ruma ri Lokˈolaj Espíritu riche ( rixin ) chi xbe cˈa pa jun desierto , riche ( rixin ) chi nitojtobex cˈa ruma ri itzel winek .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> ᎿᏉᏃ ᎠᏓᏅᏙ ᎢᎾᎨ ᏭᏘᏅᏍᏔᏁ ᏥᏌ , ᎠᏍᎩᎾ ᎤᎪᎵᏰᏗᏱ ᎠᏰᎸᏎᎢ .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Tek ri Jesús can cawinek kˈij y cawinek akˈaˈ chic ri ma waynek ta , yacˈariˈ tek xpe runumic .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> ᏅᎦᏍᎪᎯᏃ ᏧᏙᏓᏆᏛ ᎠᎴ ᏅᎦᏍᎪᎯ ᏧᏒᎯᏛ ᎠᎹᏟ ᎤᏩᏅ ᎩᎳ ᎤᏲᏏᏌᏁᎢ

(src)="b.MAT.4.3.1"> Y can yacˈariˈ tek xpe ri itzel winek nutojtobej ri Jesús , y xubij cˈa chare : Wi kas kitzij chi yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios , tabanaˈ cˈa chique re abej reˈ chi queˈoc caxlan wey , xchaˈ .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> ᎿᏉᏃ ᎤᎪᎵᏰᏍᎩ ᎤᎷᏤᎸ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎢ ; ᎢᏳᏃ ᏂᎯ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎤᏪᏥ ᎨᏎᏍᏗ , ᎯᎠ ᏅᏯ ᎦᏚ ᎤᎾᏙᏢᏗᏱ ᎯᏁᎩ .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chare ri itzel winek : Tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios , chi ma xu ( xe ) ta wi riqˈui caxlan wey nicˈaseˈ wi ri winek , xa can nicˈaseˈ chukaˈ riqˈui ronojel ri ruchˈabel ri Dios .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> ᎠᏎᏃ ᎤᏁᏨ , ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎢ ; ᎯᎠ ᏂᎬᏅ ᎪᏪᎳ , ᏴᏫ ᎥᏝ ᎦᏚᏉ ᎤᏩᏒ ᏱᎬᎿᏗᏍᏗ , ᏂᎦᎥᏍᎩᏂ ᎧᏃᎮᏛ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎠᎰᎵ ᏅᏓᏳᎾᏄᎪᏨᎯ .

(src)="b.MAT.4.5.1"> Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xucˈuaj ri Jesús cˈa chupan ri lokˈolaj tinamit Jerusalem , y cˈa pa ruwiˈ ri rachoch ri Dios xberuyaˈ wi .
(trg)="b.MAT.4.5.1"> ᎿᏉᏃ ᎠᏍᎩᎾ ᎦᎸᏉᏗᏳ ᏗᎦᏚᎲ ᏭᏘᏅᏍᏔᏁᎢ , ᎠᎴ ᏭᎩᎸᏔᏁ ᎤᏍᎪᎵ ᎤᏛᏅ-ᏗᎦᎳᏫᎢᏍᏗᏱ ;

(src)="b.MAT.4.6.1"> Cˈacˈariˈ tek ri itzel winek xubij chare ri Jesús : Wi kas kitzij chi yit Rucˈajol ri Dios , tacˈakaˈ ka awiˈ pa xulan .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios tzˈibatal ca , nubij : Ri Dios can xquerutek pe ri ruˈángeles awuqˈui riche ( rixin ) chi yatquichajij .
(src)="b.MAT.4.6.3"> Xcatquiliˈej pa quikˈaˈ , riche ( rixin ) chi queriˈ ma xtachakˈij ( xtatochˈ ) ta awaken chuwech abej ,
(trg)="b.MAT.4.6.1"> ᎯᎠᏃ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᎢᏳᏃ ᏂᎯ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎤᏪᏥ ᎨᏎᏍᏗ , ᎭᏓᎶᎥᏓ ᏨᏒ ; ᎯᎠᏰᏃ ᏂᎬᏅ ᎢᎪᏪᎳ ; ᎠᏎ ᏙᏓᎧᏁᏤᎵ ᎫᏤᎵ ᏗᏂᎧᎿᏩᏗᏙᎯ ᏂᏌ ᎨᏒ ᎤᎬᏩᎵ , ᎠᎴ ᏧᏃᏰᏂ ᎨᏣᏌᎳᏙᏕᏍᏗ ᎾᏍᎩ ᎢᎸᎯᏳ ᏅᏲᎯ ᏣᎾᏍᏆᎶᏍᏙᏗᏱ ᏂᎨᏒᎾ .

(src)="b.MAT.4.7.1"> xchaˈ chare .
(src)="b.MAT.4.7.2"> Yacˈa ri Jesús xubij chare ri itzel winek : Riyin ma nben ta ri narayij riyit .
(src)="b.MAT.4.7.3"> Ruma tzˈibatal ca chukaˈ chupan ri ruchˈabel ri Dios chi ma tatojtobej ta ri Awajaf Dios , xchaˈ ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> ᏥᏌ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᎯᎠ ᎾᏍᏉ ᏂᎬᏅ ᎢᎪᏪᎳ ; ᏞᏍᏗ ᎯᎪᎵᏰᎥᎩ ᏱᎰᏩ ᏣᏁᎳᏅᎯ .

(src)="b.MAT.4.8.1"> Y ri itzel winek xucˈuaj chic cˈa ri Jesús cˈa pa ruwiˈ jun juyuˈ ri nej jotol chicaj , y xucˈut cˈa chuwech ronojel ri cajawaren y ri quicˈojlen ri nimaˈk tak tinamit ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> ᎿᏆᎴ ᎠᏍᎩᎾ ᎤᏣᏘ ᎢᏅ-ᎢᎦᏘ ᎣᏓᎸ ᏫᎤᏘᏅᏍᏔᏁᎢ , ᎠᎴ ᏚᏎᎮᎴ ᏂᎦᎥ ᎠᏰᎵ ᏕᎪᏢᏩᏗᏒ ᎡᎳᏂᎬᎢ , ᎠᎴ ᎾᏍᎩ ᏂᏚᏬᏚᏒᎢ ;

(src)="b.MAT.4.9.1"> Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xubij cˈa chare ri Jesús : Can ronojel cˈa re xincˈut chawech xtinyaˈ chawe , wi yaxuqueˈ yamajeˈ chinuwech riche ( rixin ) chi nayaˈ nukˈij , xchaˈ chare ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> ᎠᎴ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᎯᎠ ᏂᎦᏛ ᏱᏕᎬᏲᎯᏏ , ᎢᏳᏃ ᏱᏣᏓᏅᏅ , ᎠᎴ ᏱᏍᏆᏓᏙᎵᏍᏓᏁᎸ .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare : Cabiyin quelaˈ riyit Satanás .
(src)="b.MAT.4.10.2"> Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca , nubij : Xaxu ( xaxe wi ) cˈa ri Ajaf Dios tayaˈ rukˈij , y xaxu ( xaxe wi ) chukaˈ Riyaˈ ri rucˈamon chi nanimaj ri nubij , xchaˈ ri Jesús chare .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> ᎿᏉᏃ ᏥᏌ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎴᎢ ; ᎤᏟ ᏫᎶᎯ , ᏎᏓᏂ , ᎯᎠᏰᏃ ᏂᎬᏅ ᎢᎪᏪᎳ ; ᎠᏎ ᎯᏯᏓᏙᎵᏍᏓᏁᎮᏍᏗ ᏱᎰᏩ ᏣᏁᎳᏅᎯ , ᎠᎴ ᎾᏍᎩᏉ ᎤᏩᏒᎯᏳ ᏕᎯᏯᏁᎶᏕᏍᏗ .

(src)="b.MAT.4.11.1"> Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xuyaˈ ca ri Jesús .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Y xeˈoka ri ángeles riqˈui ri Jesús , y xquichop niquinimaj niquilij .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> ᎩᎳᏃ ᎠᏍᎩᎾ ᎤᏓᏅᎡᎴᎢ , ᎬᏂᏳᏉᏃ ᏗᏂᎧᎿᏩᏗᏙᎯ ᎤᏂᎷᏤᎢ , ᎠᎴ ᎬᏩᏍᏕᎸᎯᏙᎴᎢ .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Y tek ri Jesús xracˈaxaj chi ri Juan ri Bautista xchapatej y xyaˈox ( xyaˈ ) pa cárcel , yacˈariˈ tek ri Jesús xtzolin chic pa ruwachˈulef Galilea .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> ᏥᏌᏃ ᎤᏛᎦᏅ ᏣᏂ ᎠᏥᏍᏚᎲᎢ , ᎨᎵᎵ ᏭᎶᏎᎢ .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Pero xa ma xcˈojeˈ ta ka pa tinamit Nazaret , xa xuyaˈ ca ri tinamit riˈ , riche ( rixin ) chi xbecˈojeˈ pa jun tinamit ri Capernaum rubiˈ ; jun tinamit ri cˈo chuchiˈ jun choy .
(src)="b.MAT.4.13.2"> Ri Capernaum riˈ pa culef ri ye quiy quimam ca ri Zabulón y ri Neftalí cˈo wi .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> ᎾᏎᎵᏗᏃ ᎤᏓᏅᏒ ᎨᏆᏂ ᎨᎷᏤ ᎾᎿ ᏭᏕᏁᎢ , ᎾᏍᎩ ᎥᏓᎵ ᎠᎹᏳᎶᏗ ᏥᎦᏚᎭ , ᏤᏆᎳᏂ ᎠᎴ ᏁᏩᏔᎵ ᎤᎾᏤᎵᎪᎯ ,

(src)="b.MAT.4.14.1"> Ri Jesús xapon cˈa chupan ri jun tinamit riˈ , riche ( rixin ) chi queriˈ nibanatej ri tzˈibatal ca ruma ri profeta Isaías , ri achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca .
(src)="b.MAT.4.14.2"> Y riyaˈ rubin cˈa ca :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> ᎤᏙᎯᏳᏗᏱ ᎠᏙᎴᎰᏍᎩ ᎢᏌᏯ ᏧᏁᏤᎢ , ᎯᎠ ᏥᏄᏪᏎᎢ ;

(src)="b.MAT.4.15.1"> Ri winek ri yecˈo pa culef ca ri ye riy rumam ri Zabulón y ri yecˈo ri pa culef ca ri ye riy rumam ri Neftalí ; ri acuchi ( achique ) nikˈax wi ri bey ri nibe chuchiˈ mar , ri jucˈan chic ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán .
(src)="b.MAT.4.15.2"> Ri chilaˈ pa Galilea , acuchi ( achique ) xa jubaˈ ma quiyon chic winek ri ma ye israelitas ta yecˈo .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> ᏤᏆᎳᏂ ᎤᎾᏤᎵᎪᎯ , ᎠᎴ ᏁᏩᏔᎵ ᎤᎾᏤᎵᎪᎯ , ᎢᏓᎵ ᎢᏗᏢ , ᏦᏓᏂ ᎤᏗᏗᏢ , ᎨᎵᎵ ᏧᎾᏓᎴᏅᏛ ᏴᏫ ᏓᏂᏁᎸᎢ ,

(src)="b.MAT.4.16.1"> Can ye tinamit cˈa ri achiˈel pa kˈekuˈm yecˈo wi , y xapon cˈa ri Nimalaj Sakil quiqˈui .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Y chukaˈ can ye tinamit cˈa ri pa rumujal ri camic yecˈo wi , y xapon cˈa quiqˈui ri nisakirisan quiche ( quixin ) .
(trg)="b.MAT.4.16.1"> ᏴᏫ ᎤᎵᏏᎬ ᏣᏂᏅᎩ ᎤᏣᏘ ᎢᎦᎦᏘ ᎤᏂᎪᎲ , ᎾᏃ ᎠᏲᎱᎯᏍᏗᏱ ᎨᏒ ᎤᏤᎵᎪᎯ ᎠᎴ ᎤᏓᏩᏗᏍᎬ ᏣᏂᏅᎩ , ᎢᎦᎦᏘ ᎤᏂᎾᏄᎪᏤᎸ .

(src)="b.MAT.4.17.1"> Queriˈ ri tzˈibatal ca .
(src)="b.MAT.4.17.2"> Y tek ri Jesús xapon ri pa tinamit Capernaum , can yacˈariˈ tek xuchop rutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios y nubij cˈa chique ri winek : Can titzolin cˈa pe icˈuˈx riqˈui ri Dios , ruma xa can nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri caj , xchaˈ ri Jesús chique .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> ᎾᎯᏳ ᏥᏌ ᎤᎴᏅᎮ ᎠᎵᏥᏙᎲᏍᎨᎢ , ᎯᎠ ᏂᎦᏪᏍᎨᎢ ; ᏗᏥᏁᏟᏴᎾ ᏕᏣᏓᏅᏛᎢ , ᎿᏉᏰᏃ ᎦᎸᎳᏗ ᎡᎯ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒ ᎡᏍᎦᏂᏳ ᏓᏯᎢ .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Y tek ri Jesús benak cˈa chuchiˈ ri choy Galilea , xerutzˈet cˈa ye caˈiˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , ya ri Simón ri nibix chukaˈ Pedro chare , rachibilan ri Andrés ri rachˈalal .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Riyeˈ can ye aj chapoy car wi , rumariˈ tek yetajin niquiqˈuek ka ri quiyaˈl chapabel car chupan ri choy .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> ᏥᏌᏃ ᎠᎢᏒ ᎨᎵᎵ ᎥᏓᎷᎶᏗ ᏚᎪᎮ ᎠᏂᏔᎵ ᎠᎾᎵᏅᏟ , ᏌᏩᏂ ᏈᏓ ᏣᏃᏎᎰᎢ ᎤᏅᏟᏃ ᎡᏂᏗ , ᎥᏓᎵ ᎠᏂᎦᏯᎷᎥᏍᎨᎢ-ᎠᏂᎦᏯᎷᎥᏍᎩᏰᏃ ᎨᏎᎢ .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Y tek ri Jesús xchˈo quiqˈui ri caˈiˈ aj chapoy tak car riˈ , xubij chique : Quinitzekelbej y xtincˈut chiwech achique rubanic yeˈichˈec pe winek riche ( rixin ) chi yinquitzekelbej .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> ᎯᎠᏃ ᏂᏚᏪᏎᎴᎢ ; ᏍᎩᏂᏍᏓᏩᏚᎦ , ᏴᏫᏃ ᎢᏍᏗᎦᏯᎷᎥᏍᎩ ᏅᏓᏍᏛᏴᏁᎵ .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , can yacˈariˈ xquiyaˈ ca ri chapoj car y xquitzekelbej el .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> ᎩᎳᏉᏃ ᎢᏴᏛ ᏚᏂᏲᏎ ᏗᎦᏯᎷᏗ ᎠᎴ ᎬᏩᏍᏓᏩᏛᏎᎢ .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Cˈa jubaˈ cˈa quebiyin apo , tek ri Jesús xerutzˈet cˈa ye caˈiˈ chic achiˈaˈ ri cachˈalal quiˈ .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Y ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , ya ri Jacobo y ri Juan ri ye rucˈajol ri jun achi Zebedeo rubiˈ .
(src)="b.MAT.4.21.3"> Riyeˈ can ya cˈa ri pa jucuˈ yesamej wi riqˈui ri Zebedeo ri quitataˈ , yequicˈojoj cˈa ri quiyaˈl chapabel car .
(src)="b.MAT.4.21.4"> Y xpe cˈa ri Jesús xerusiqˈuij ( xeroyoj ) riche ( rixin ) chi niquitzekelbej .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> ᎾᎿᏃ ᏫᎤᏪᏅ , ᎠᏂᏔᎵ ᏅᏩᎾᏓᎴ ᎠᎾᎵᏅᏟ ᏚᎪᎮᎢ , ᏥᎻ ᏤᏈᏗ ᎤᏪᏥ ᎤᏅᏟᏃ ᏣᏂ , ᏤᏈᏗ ᎤᏂᏙᏓ ᏥᏳᎯ ᎤᎾᏣᎡᎢ , ᏓᏃᏢᎯᏏᏍᎨ ᏧᏂᎦᏯᎷᏗ ; ᏫᏚᏯᏅᎮᏃ .

(src)="b.MAT.4.22.1"> Y ri Jacobo y ri Juan , ri ye caˈiˈ achiˈaˈ riˈ , can yacˈariˈ tek xquiyaˈ ca ri quijucuˈ y ri quitataˈ y xquitzekelbej el ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> ᎩᎳᏉᏃ ᎢᏴᏛ ᏚᏂᏲᏎ ᏥᏳ ᎠᎴ ᎤᏂᏙᏓ , ᎠᎴ ᎬᏩᏍᏓᏩᏛᏎᎢ .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Ri Jesús can ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea xapon wi , nucˈut cˈa ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios , nutzijoj cˈa ri lokˈolaj chˈabel ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Yerucˈachojsaj cˈa winek ri jalajoj chi yabilal y kˈaxon ntoc chique .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> ᏥᏌᏃ ᏂᎬᎾᏛ ᎨᎵᎵ ᎡᏙᎮᎢ ᏓᏕᏲᎲᏍᎨ ᏧᏂᎳᏫᎢᏍᏗᏱ , ᎠᎴ ᎠᎵᏥᏙᎲᏍᎨ ᎣᏍᏛ ᎧᏃᎮᏛ , ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒ ᎧᏃᎮᏍᎨᎢ , ᎠᎴ ᏕᎧᏅᏫᏍᎨ ᏧᎵᎴᏅᏛ ᏚᏂᏢᎬᎢ , ᎠᎴ ᏧᏓᎴᏅᏛ ᎥᏳᎩ ᏴᏫ ᎤᏁᎲᎢ .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Ri rutzijol ri Jesús xapon cˈa pa ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Siria .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Y ri ye yawaˈiˈ xecˈamer cˈa pe chuwech ri Jesús riche ( rixin ) chi yerucˈachojsaj el , yawaˈiˈ ri ma junan ta ruwech yabil ntoc chique .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Yecˈo ri can kˈaxon cˈa riche ( rixin ) ri chˈaculaj ri ntoc chique .
(src)="b.MAT.4.24.4"> Yecˈo ri xa itzel tak espíritu ri ye oconek quiqˈui .
(src)="b.MAT.4.24.5"> Yecˈo cˈa ri ye chˈuˈj y yecˈo cˈa chukaˈ ri ye siquirnek .
(src)="b.MAT.4.24.6"> Y can quinojel cˈa ri yawaˈiˈ riˈ xerucˈachojsaj el .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> ᏕᎦᏃᏣᎸᏃ ᏂᎬᎾᏛ ᏏᎵᏱ ᎤᏰᎵᏎᎢ ; ᏕᎬᏩᏘᏃᎮᎴᏃ ᏂᎦᏛ ᏧᏂᏢᎩ , ᏧᏓᎴᏅᏛ ᎥᏳᎩ ᎠᎴ ᎡᎯᏍᏗ ᎤᏂᏱᎵᏙᎯ , ᎠᎴ ᎾᏍᏉ ᎠᏂᏍᎩᎾ ᏗᎬᏩᏂᏯᎢ , ᎠᎴ ᎾᏍᏉ ᏧᏂᎸᏃᏘᏍᎩ , ᎠᎴ ᎾᏍᏉ ᏧᏂᎾᏫᏍᎩ ; ᏚᏅᏩᏁᏃ .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Y ri Jesús can xtzekelbex cˈa cuma sibilaj ye qˈuiy winek ri ye petenak pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea , cuma chukaˈ ri ye petenak pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Decápolis , ri yepe pa Jerusalem y ri ye petenak pa nicˈaj chic tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Judea .
(src)="b.MAT.4.25.2"> Y can queriˈ chukaˈ , xtzekelbex cuma sibilaj ye qˈuiy winek ri ye petenak cˈa jucˈan chic ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> ᎤᏂᏣᏘᏃ ᏴᏫ ᎬᏩᏍᏓᏩᏛᏎᎢ ᏅᏓᏳᏂᎶᏒᎯ ᎨᎵᎵ , ᎠᏍᎪᎯᏃ-ᎦᏚᎩᏱ , ᎠᎴ ᏥᎷᏏᎵᎻ , ᎠᎴ ᏧᏗᏱ , ᎠᎴ ᏦᏓᏂ ᏍᎪᏂᏗᏢ .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Y tek ri Jesús xerutzˈet chi ye sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon quiˈ , Riyaˈ xjoteˈ cˈa pa ruwiˈ jun juyuˈ , y xtzˈuyeˈ cˈa ka .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Y cˈacˈariˈ xquimol apo quiˈ ri ye rudiscípulos riqˈui .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> ᎤᏂᏣᏘᏃ ᏫᏚᎪᎲ ᎤᏌᎯᎸ ᎤᎿᎷᏎᎢ , ᎤᏪᏅᏃ ᎬᏩᏍᏓᏩᏗᏙᎯ ᎬᏩᎷᏤᎴᎢ .

(src)="b.MAT.5.2.1"> Y yacˈariˈ tek ri Jesús xuchop nitzijon riche ( rixin ) chi yerutijoj , y xubij cˈa :
(trg)="b.MAT.5.2.1"> ᎠᎰᎵᏃ ᎤᏍᏚᎢᏒ ᏚᏪᏲᏁ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎢ ;

(src)="b.MAT.5.3.1"> Jabel ruwaquikˈij ri winek ri can niquinaˈ pa cánima chi nicˈatzin ri Dios chique , ruma quiche ( quixin ) riyeˈ ri rajawaren ri caj .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎤᏲ ᎢᏳᎾᏛᎿᏕᎩ ᏚᎾᏓᏅᏛᎢ ; ᎤᎾᏤᎵᏰᏃ ᎦᎸᎳᏗ ᎡᎯ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒᎢ .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Jabel ruwaquikˈij ri yeˈokˈ chuwech ri Dios , ruma riyeˈ xquebochiˈix ruma ri Dios .
(src)="b.MAT.5.4.2"> Y xquequicot .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎤᏲ ᎤᎾᏓᏅᏔᏩᏕᎩ , ᏛᎨᏥᏄᏬᎯᏍᏔᏂᏰᏃ .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Jabel ruwaquikˈij ri chˈuchˈuj cánima , ruma riyeˈ xtoc quiche ( quixin ) ri ruwachˈulef ri rutzujun ( rusujun ) ca ri Dios chique .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎤᎾᏓᏅᏘ , ᎦᏙᎯᏰᏃ ᎤᎾᏤᎵ ᎢᏳᎵᏍᏙᏗ .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Jabel ruwaquikˈij ri can ninum y nicˈat cánima chrij ri chojmilaj cˈaslen riqˈui ri Dios , ruma ri Dios xtuben cˈa chique chi xtichˈuchˈuˈ ka ri cánima .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎤᏂᏲᏏᏍᎩ ᎠᎴ ᎤᏂᏔᏕᎩᏍᎩ ᎤᎾᏓᏅᏘ ᎢᏳᎾᎵᏍᏙᏗᏱ ; ᏛᎨᏥᎧᎵᎵᏰᏃ .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Jabel ruwaquikˈij ri can niquijoyowaj quiwech ri winek , ruma riyeˈ can xtijoyowex chukaˈ quiwech .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎤᎾᏓᏙᎵᏣᏘ , ᏛᎨᏥᏙᎵᏥᏰᏃ .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Jabel ruwaquikˈij ri chˈajchˈoj cánima , ruma riyeˈ can xtiquitzˈet cˈa ruwech ri Dios .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᏧᏓᏅᎦᎸᏛ ᏧᏂᎾᏫ , ᎤᏁᎳᏅᎯᏰᏃ ᎤᏂᎪᏩᏛᏗ ;

(src)="b.MAT.5.9.1"> Jabel ruwaquikˈij ri cˈo cánima riche ( rixin ) chi yequibochiˈij ri yebano oyowal , ruma riyeˈ xtibix chique chi ye ralcˈual ri Dios .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎠᏃᎯᏍᏗᏍᎩ , ᎤᏁᎳᏅᎯᏰᏃ ᏧᏪᏥ ᏛᎨᎪᏎᎵ .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Jabel ruwaquikˈij ri niquikˈaxaj tijoj pokonal pa quikˈaˈ nicˈaj chic , ruma can choj wi ri quicˈaslen chuwech ri Dios .
(src)="b.MAT.5.10.2"> Can jabel wi ruwaquikˈij , ruma chi quiche ( quixin ) riyeˈ ri rajawaren ri caj .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> ᎣᏏᏳ ᎢᏳᎾᎵᏍᏓᏁᏗ ᎤᏲ ᎢᎨᎬᎾᏕᎩ ᏚᏳᎪᏛ ᎨᏒ ᎤᏂᏍᏛᏗᏍᎩ , ᎤᎾᏤᎵᏰᏃ ᎦᎸᎳᏗ ᎡᎯ ᎤᎬᏫᏳᎯ ᎨᏒᎢ .