# bsn/Barasana-NT.xml.gz
# kek/Qeqchi.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Jesús ñacami “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶ja mu̶ ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i , Abraham ñamasir ' i , to yicõari , U̶ju̶ David ñamasir ' i jãnami .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Tire mu̶a masisere bojagu̶ ñari , ĩ ñicu̶a vãmere mu̶are gotigu̶agu̶ yaja yu̶ .
(src)="b.MAT.1.1.3"> Ado bajiro vãme cu̶timasiñujarã ĩna :
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Sa ' li hu a ' in tz ' îbanbil retalil jo ' q ' uialeb lix xe ' xtônal li Jesucristo .
(trg)="b.MAT.1.1.2"> Li Jesucristo ralal xc ' ajol li rey David ut ralal xc ' ajol ajcui ' laj Abraham .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Abraham ñamasir ' i macu̶ ñamasiñuju Isaac .
(src)="b.MAT.1.2.2"> Isaac macu̶ ñamasiñuju Jacob .
(src)="b.MAT.1.2.3"> Jacob macu̶ ñamasiñuju Judá .
(src)="b.MAT.1.2.4"> To yicõari , gãjerã ĩ bederã quẽne ñamasiñujarã .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Laj Abraham , a ' an xyucua ' laj Isaac .
(trg)="b.MAT.1.2.2"> Laj Isaac , a ' an xyucua ' laj Jacob .
(trg)="b.MAT.1.2.3"> Ut laj Jacob , a ' an xyucua ' laj Judá jo ' eb ajcui ' li ras ut li rîtz ' in .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Judá rĩa Fares , to yicõari , Zara ñamasiñujarã .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Ĩna jaco ñamasiñuju Tamar .
(src)="b.MAT.1.3.3"> Fares macu̶ ñamasiñuju Esrom .
(src)="b.MAT.1.3.4"> Esrom macu̶ ñamasiñuju Aram .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Ut laj Judá ut lix Tamar , a ' aneb xna ' xyucua ' eb laj Fares ut laj Zara .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Laj Fares , a ' an xyucua ' laj Esrom .
(trg)="b.MAT.1.3.3"> Ut laj Esrom , a ' an xyucua ' laj Aram .

(src)="b.MAT.1.4.1"> Aram macu̶ ñamasiñuju Aminadab .
(src)="b.MAT.1.4.2"> Aminadab macu̶ ñamasiñuju Naasón .
(src)="b.MAT.1.4.3"> Naasón macu̶ ñamasiñuju Salmón .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Ut laj Aram , a ' an xyucua ' laj Aminadab .
(trg)="b.MAT.1.4.2"> Ut laj Aminadab , a ' an xyucua ' laj Naasón .
(trg)="b.MAT.1.4.3"> Ut laj Naasón , a ' an xyucua ' laj Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Salmón macu̶ ñamasiñuju Booz .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Ĩ jaco ñamasiñuju Rahab .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Booz macu̶ ñamasiñuju Obed .
(src)="b.MAT.1.5.4"> Ĩ jaco ñamasiñuju Rut .
(src)="b.MAT.1.5.5"> Obed macu̶ ñamasiñuju Isa ' i .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Ut laj Salmón ut lix Rahab , a ' aneb xna ' xyucua ' laj Booz .
(trg)="b.MAT.1.5.2"> Laj Booz ut lix Rut , a ' aneb xna ' xyucua ' laj Obed .
(trg)="b.MAT.1.5.3"> Ut laj Obed , a ' an xyucua ' laj Isaí .

(src)="b.MAT.1.6.1"> Isa ' i macu̶ ñamasiñuju U̶ju̶ David vãme cu̶tigu̶ .
(src)="b.MAT.1.6.2"> David macu̶ ñamasiñuju Salomón .
(src)="b.MAT.1.6.3"> Ĩ jaco ñamasiñuju Ur ' ias ñamasir ' i manajo .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Ut laj Isaí , a ' an xyucua ' li rey David .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> Ut li rey David , a ' an lix yucua ' laj Salomón riq ' uin li ixk li quicuan chok ' rixakil laj Urías .

(src)="b.MAT.1.7.1"> Salomón macu̶ ñamasiñuju Roboam .
(src)="b.MAT.1.7.2"> Roboam macu̶ ñamasiñuju Ab ' ias .
(src)="b.MAT.1.7.3"> Ab ' ias macu̶ ñamasiñuju Asa .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Ut laj Salomón , a ' an xyucua ' laj Roboam .
(trg)="b.MAT.1.7.2"> Ut laj Roboam , a ' an xyucua ' laj Abías .
(trg)="b.MAT.1.7.3"> Ut laj Abías , a ' an xyucua ' laj Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> Asa macu̶ ñamasiñuju Josafat .
(src)="b.MAT.1.8.2"> Josafat macu̶ ñamasiñuju Joram .
(src)="b.MAT.1.8.3"> Joram macu̶ ñamasiñuju Uz ' ias .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Ut laj Asa , a ' an xyucua ' laj Josafat .
(trg)="b.MAT.1.8.2"> Ut laj Josafat , a ' an xyucua ' laj Joram .
(trg)="b.MAT.1.8.3"> Ut laj Joram , a ' an xyucua ' laj Uzías .

(src)="b.MAT.1.9.1"> Uz ' ias macu̶ ñamasiñuju Jotam .
(src)="b.MAT.1.9.2"> Jotam macu̶ ñamasiñuju Acaz .
(src)="b.MAT.1.9.3"> Acaz macu̶ ñamasiñuju Ezequ ' ias .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Ut laj Uzías , a ' an xyucua ' laj Jotam .
(trg)="b.MAT.1.9.2"> Ut laj Jotam , a ' an xyucua ' laj Acaz .
(trg)="b.MAT.1.9.3"> Ut laj Acaz , a ' an xyucua ' laj Ezequías .

(src)="b.MAT.1.10.1"> Ezequ ' ias macu̶ ñamasiñuju Manasés .
(src)="b.MAT.1.10.2"> Manasés macu̶ ñamasiñuju Amón .
(src)="b.MAT.1.10.3"> Amón macu̶ ñamasiñuju Jos ' ias .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Ut laj Ezequías , a ' an xyucua ' laj Manasés .
(trg)="b.MAT.1.10.2"> Ut laj Manasés , a ' an xyucua ' laj Amón .
(trg)="b.MAT.1.10.3"> Ut laj Amón , a ' an xyucua ' laj Josías .

(src)="b.MAT.1.11.1"> Jos ' ias macu̶ ñamasiñuju Jecon ' ias .
(src)="b.MAT.1.11.2"> To yicõari , ĩ bederã quẽne ñamasiñujarã .
(src)="b.MAT.1.11.3"> To bajiro ĩna bajiñariju̶ , Israel sitanare ñejecõari , Babiloniana ĩnare juamasiñujarã , ĩnare rotiajeru̶arã .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Ut laj Josías , a ' an xyucua ' laj Jeconías jo ' eb ajcui ' li rîtz ' in .
(trg)="b.MAT.1.11.2"> Eb a ' an que ' cuan sa ' eb li cutan nak eb laj Israel que ' chape ' ut que ' c ' ame ' aran Babilonia .

(src)="b.MAT.1.12.1"> Quẽna Jecon ' ias macu̶ ñamasiñuju Salatiel .
(src)="b.MAT.1.12.2"> Salatiel macu̶ ñamasiñuju Zorobabel .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Ut nak ac chapbileb chak xbaneb laj Babilonia , laj Jeconías quicuan li ralal .
(trg)="b.MAT.1.12.2"> Ut a ' an laj Salatiel .
(trg)="b.MAT.1.12.3"> Ut laj Salatiel , a ' an xyucua ' laj Zorobabel .

(src)="b.MAT.1.13.1"> Zorobabel macu̶ ñamasiñuju Abiud .
(src)="b.MAT.1.13.2"> Abiud macu̶ ñamasiñuju Eliaquim .
(src)="b.MAT.1.13.3"> Eliaquim macu̶ ñamasiñuju Azor .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Ut laj Zorobabel , a ' an xyucua ' laj Abiud .
(trg)="b.MAT.1.13.2"> Ut laj Abiud , a ' an xyucua ' laj Eliaquim .
(trg)="b.MAT.1.13.3"> Ut laj Eliaquim , a ' an xyucua ' laj Azor .

(src)="b.MAT.1.14.1"> Azor macu̶ ñamasiñuju Sadoc .
(src)="b.MAT.1.14.2"> Sadoc macu̶ ñamasiñuju Aquim .
(src)="b.MAT.1.14.3"> Aquim macu̶ ñamasiñuju Eliud .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Ut laj Azor , a ' an xyucua ' laj Sadoc .
(trg)="b.MAT.1.14.2"> Ut laj Sadoc , a ' an xyucua ' laj Aquim .
(trg)="b.MAT.1.14.3"> Ut laj Aquim , a ' an xyucua ' laj Eliud .

(src)="b.MAT.1.15.1"> Eliud macu̶ ñamasiñuju Eleazar .
(src)="b.MAT.1.15.2"> Eleazar macu̶ ñamasiñuju Matán .
(src)="b.MAT.1.15.3"> Matán macu̶ ñamasiñuju Jacob .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Ut laj Eliud , a ' an xyucua ' laj Eleazar .
(trg)="b.MAT.1.15.2"> Ut laj Eleazar , a ' an xyucua ' laj Matán .
(trg)="b.MAT.1.15.3"> Ut laj Matán , a ' an xyucua ' laj Jacob .

(src)="b.MAT.1.16.1"> Jacob macu̶ ñañuju José .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Ĩ ñañuju Mar ' ia manaju̶ .
(src)="b.MAT.1.16.3"> So ñañuju “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i , Jesús jaco .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Ut laj Jacob , a ' an xyucua ' laj José , xbêlom lix María .
(trg)="b.MAT.1.16.2"> Ut lix María , a ' an lix na ' li Jesús .
(trg)="b.MAT.1.16.3"> Ut li Jesús , A ' an li Cristo .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Abraham rĩa jãnerabatia , David ĩ ñamasiariaju̶ne ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñasu̶omasiñujarã .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Abraham macu̶ ñamasiñuju Isaac .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Isaac macu̶ ñamasiñuju Jacob .
(src)="b.MAT.1.17.4"> To bajiro mani cõĩaruji vajama , David ĩ ñamasiriajau̶ne ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñamasiñujarã ĩna .
(src)="b.MAT.1.17.5"> Tiju̶ bero , quẽna David macu̶ ñamasiñuju Salomón .
(src)="b.MAT.1.17.6"> Salomón macu̶ ñamasiñuju Roboam .
(src)="b.MAT.1.17.7"> To bajiro mani cõĩaruji vajama , Babilonia macaju̶ Israel sitanare ĩna jua vamasiriajau̶ne quẽna ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñamasiñujarã ĩna .
(src)="b.MAT.1.17.8"> Jecon ' ias macu̶ ñañuju Salatiel .
(src)="b.MAT.1.17.9"> Salatiel macu̶ ñañuju Zorobabel .
(src)="b.MAT.1.17.10"> To bajiro mani cõĩaruji vajama , “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i ĩ ruyuarirodo ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñamasiñujarã quẽna .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Câlaju têp li ralal xc ' ajol laj Abraham quicuan toj nak quiyo ' la laj David .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Ac cuan câlaju têp li ralal xc ' ajol laj David nak que ' c ' ame ' aran Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> Ut chirix chic a ' an , quicuan cui ' chic câlaju têp li ralal xc ' ajol chalen toj nak quiyo ' la li Cristo .

(src)="b.MAT.1.18.1"> “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i , Jesús ĩ ruyuare ado bajiro bajiyuju : Ĩ jaco ñaroco , Mar ' ia vãme cu̶tigo ñañuju so .
(src)="b.MAT.1.18.2"> So manaju̶ ñarocu̶ ñañuju José .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Ĩ rãca so ñaroto rĩjoro , Esp ' iritu Santo sore ejacõari , sore macu̶ yiyuju ĩ .
(src)="b.MAT.1.18.4"> Sore ĩ macu̶ yijare , macu̶ sãñagõ ñañuju so .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Ut lix yo ' lajic li Jesucristo , jo ' ca ' in nak quicuan : Lix María lix na ' li Jesús ac tz ' âmanbil xban laj José .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Toj mâji ' neque ' xlak ' ab rib nak lix María quicana chi yaj aj ixk xban xcuanquil li Santil Musik ' ej .

(src)="b.MAT.1.19.1"> José , so manaju̶ ñarocu̶ quẽnagũ̶ ñañuju .
(src)="b.MAT.1.19.2"> To bajiro bajigu̶ ñari , masa ĩaro rĩjoroju̶a bojoneoro so tãmu̶orotire bojabesuju .
(src)="b.MAT.1.19.3"> To bajiri , masa ĩna ajibeto , “ Mu̶re bojabeaja yu̶ ” , sore yiru̶aboayuju .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Ut xban nak tîc xch ' ôl laj José , li ac xtz ' âman re , inc ' a ' quiraj xc ' utbal xxutân lix María .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Xraj raj xcanabanquil chi mukmu .

(src)="b.MAT.1.20.1"> To bajiro tu̶oĩa ĩ cãniatone , ĩ cãjiriaroju̶ Diore moabosagu̶ ángel , ĩre ruyuaĩoñuju .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Ruyuaĩocõari , ado bajiro ĩre gotiyuju : — Ajiya José , David ñamasir ' i jãnami .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Mar ' iare manajo cu̶tiru̶a güibesa .
(src)="b.MAT.1.20.4"> Esp ' iritu Santo sore ĩ macu̶ yijare , macu̶ sãñagõ ñaamo so .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Ut yô chixc ' oxlanquil a ' in laj José nak jun lix ángel li Kâcua ' quixc ' utbesi rib chiru sa ' xmatc ' ut quixye re : -At José , ralalat li rey David , matc ' oxlac chixc ' ambal lix María chok ' âcuixakil .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> A ' an xcana chi yaj aj ixk xban xcuanquil li Santil Musik ' ej .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Macu̶ cu̶oru̶ocomo so .
(src)="b.MAT.1.21.2"> Ĩre , Jesús ĩre vãme yiru̶cu̶ja mu̶ .
(src)="b.MAT.1.21.3"> Masa rojose ĩna yise ñajare , Dios ĩ masiriose vaja , vaja yirẽtobosarocu̶ ñaru̶cu̶mi ĩ .
(src)="b.MAT.1.21.4"> To bajiro yirocu̶ ĩ ñajare , Jesús ĩre vãme yiru̶cu̶ja mu̶ — Josére ĩre yiyuju ángel .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Tâcuânk jun lix c ' ula ' al ch ' ina têlom .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> Ut Jesús tâq ' ue chok ' xc ' aba ' xban nak a ' an tâcolok re lix tenamit sa ' lix mâqueb , chan .

(src)="b.MAT.1.22.1"> “ Ado bajiro bajiru̶aroja ” Diore gotirẽtobosamasir ' i ĩ yimasire ñajare , to bajiro yiyuju ángel .
(src)="b.MAT.1.22.2"> Ado bajiro yimasiñuju :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Chixjunil a ' an quic ' ulman re nak tâtz ' aklok ru li quixye li profeta Isaías jo ' nak quiyehe ' re xban li Kâcua ' .

(src)="b.MAT.1.23.1"> “ Rõmio , ũ̶mu̶a rãca ñabeco , macu̶ sãñagõ ñaru̶ocomo so .
(src)="b.MAT.1.23.2"> To bajiri macu̶ cu̶oru̶ocomo so .
(src)="b.MAT.1.23.3"> ‘ Emanuel ’ ĩre yiru̶arãma masa ” , yimasiñuju Diore gotirẽtobosarimasu̶ .
(src)="b.MAT.1.23.4"> ( “ Mani rãca ñaami Dios ” yire ũni ñaja “ Emanuel ” yirema . )
(trg)="b.MAT.1.23.1"> A ' an a ' in li quixye : Jun xka ' al toj mâji ' cuanjenak riq ' uin cuînk tâcuânk lix c ' ula ' al ch ' ina têlom .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> Ut Emanuel tâq ' uehek ' chok ' xc ' aba ' .
(trg)="b.MAT.1.23.3"> ( Isa .
(trg)="b.MAT.1.23.4"> 7 : 14 ) Chi jalbil ru Emanuel naraj naxye " Li Dios cuan kiq ' uin " .

(src)="b.MAT.1.24.1"> “ Esp ' iritu Santo su̶orine macu̶ sãñaamo ” ángel ĩ yire ñajare , Mar ' iare ĩ ya viju̶ ãmicoasuju José .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Macu̶ sãñagõ so ñajare , so rãca ñabetirũgũñuju .
(src)="b.MAT.1.24.3"> So cu̶oro bero , Jesús ĩre vãme yiyuju .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> Nak qui-aj ru laj José , quixbânu li c ' a ' ru quiyehe ' re xban lix ángel li Kâcua ' sa ' xmatc ' .
(trg)="b.MAT.1.24.2"> Quixc ' am lix María sa ' rochoch.Abanan inc ' a ' quicuan riq ' uin toj quiyo ' la li xbên c ' ula ' al .
(trg)="b.MAT.1.24.3"> Ut Jesús quixq ' ue chok ' xc ' aba ' .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Judea sita ñarimaca , Belén vãme cu̶ti macaju̶ ruyuayuju ĩ .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Ĩ ruyuarirodore ti sita u̶ju̶ , Herodes vãme cu̶tigu̶ ñañuju .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Jesús ĩ ruyuaro bero , Jerusalén macaju̶ ejayujarã , muiju ĩ jiadoju̶a vadiriarã , ñocoa ĩna bajisere buerimasa .
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Nak cuânk chok ' rey laj Herodes , li Jesús quiyo ' la aran Belén xcuênt Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Cuanqueb aj k ' e que ' chal chak sa ' releb sak ' e ut que ' cuulac Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.2.1"> Ti maca ejacõari , sẽniĩañujarã ĩna : — ¿ Nore ñati jud ' io masa u̶ju̶ ñarocu̶ ruyuar ' ima ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Muiju ĩ jiadoju̶a ñocore ĩabu̶jacõari , “ Toju̶ ruyuagu̶mi ” yirã ñari , ĩre rũ̶cu̶bu̶oroana vadiaja yu̶a — yiyujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> Que ' patz ' oc ut que ' xye : - ¿ Bar cuan lix reyeb laj judío xyo ' la ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Xochal xban nak xkil chak toj sa ' releb sak ' e li chahim retalil lix yo ' lajic ut xochal chixlok ' oninquil , chanqueb .

(src)="b.MAT.2.3.1"> To bajiro ĩna sẽniĩacudisere ajicõari , toagu̶ u̶ju̶ , Herodes bu̶to tu̶oĩagüiyuju , “ Ĩju̶a , u̶ju̶ yu̶ ñasere yu̶re ẽmaru̶cu̶mi ” yitu̶oĩagũ̶ ñari .
(src)="b.MAT.2.3.2"> Ĩre bajiro rĩne tu̶oĩañujarã ti macana Jerusalén macana quẽne .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Ut nak quirabi a ' an , li rey Herodes quisach xch ' ôl ut qui-oc xc ' a ' ux jo ' ajcui ' chixjunileb li cuanqueb Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.4.1"> To bajiro tu̶oĩagũ̶ ñari , paia u̶jarãre , Dios ĩ rotimasire gotimasiorimasare quẽne ĩnare jirẽoñuju Herodes .
(src)="b.MAT.2.4.2"> Ĩna ejaro ĩacõari , ado bajiro ĩnare sẽniĩañuju ĩ : — “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõarocu̶ma , ¿ noju̶ , “ Ruyuaru̶cu̶mi ” yiyujari Dios ocare masa ĩna ucamasire ? — ĩnare yiyuju ĩ .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Ut laj Herodes quixch ' utubeb chixjunil li xbênil aj tij jo ' eb ajcui ' laj tz ' îb sa ' li tenamit ut quixpatz ' reheb bar tâyo ' lâk li Cristo .

(src)="b.MAT.2.5.1"> To bajiro ĩ yisẽniĩarone , ado bajiro ĩre yicu̶diyujarã ĩna : — “ Judea sita Belén vãme cu̶ti macaju̶ ruyuaru̶cu̶mi ” yiucamasiñumi sĩgũ̶ Diore gotirẽtobosarimasu̶ .
(src)="b.MAT.2.5.2"> Ado bajiro yaja ĩ ucamasire :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Ut eb a ' an que ' chak ' oc ut que ' xye re : -Aran Belén xcuênt Judea xban nak jo ' can tz ' îbanbil chak xban li profeta .

(src)="b.MAT.2.6.1"> “ Judea sita ñarimaca Belén vãme cu̶ti maca , jairimaca me ñaboarine , ñamasuri maca ñaru̶aroja ti maca .
(src)="b.MAT.2.6.2"> Ti macagu̶ u̶ju̶ ñamasugũ̶ ruyuaru̶cu̶mi .
(src)="b.MAT.2.6.3"> Ĩ ñaru̶cu̶mi yu̶ yarã Israel sitana u̶ju̶ .
(src)="b.MAT.2.6.4"> Ĩnare quẽnaro ĩatirũ̶nu̶ru̶cu̶mi ĩ , yiyuju Dios ” , yiucare ñaja — ĩre yigotiyujarã Dios ĩ rotimasire gotimasiorimasa .
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Jo ' ca ' in tz ' îbanbil sa ' li Santil Hu : Li tenamit Belén , xch ' och ' eb laj Judá , moco k ' axal ca ' ch ' in ta lix cuanquil sa ' xyânkeb li xnînkal ru tenamit re Judá xban nak aran tâêlk jun Acuabej ut a ' an tâberesînk re lin tenamit Israel .
(trg)="b.MAT.2.6.2"> ( Miq .
(trg)="b.MAT.2.6.3"> 5 : 2 )

(src)="b.MAT.2.7.1"> To ĩna yisere ajicõari , quẽna ñocoa ĩna bajisere buerimasare masa ĩna ajibeto ĩnare jiyuju Herodes .
(src)="b.MAT.2.7.2"> To yicõari , ado bajiro ĩnare sẽniĩañuju ĩ : — ¿ Divato masu ñoco ruyuasu̶ori ? — ĩnare yisẽniĩañuju .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> Tojo ' nak laj Herodes quixbokeb laj k ' e sa ' mukmu ut quixpatz ' reheb jok ' e tz ' akal quic ' utun li chahim .

(src)="b.MAT.2.8.1"> To yigajano , Belénju̶ ĩnare varotiyuju ĩ : — Vasa .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Sũcare , quẽnaro ĩre macama .
(src)="b.MAT.2.8.3"> Ĩre ĩabu̶jacõari , yu̶re gotirã vaba .
(src)="b.MAT.2.8.4"> Yu̶ quẽne ĩre rũ̶cu̶bu̶ogu̶ varu̶ yaja — yiyuju , ĩnare yitogu̶ .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Ut nak quixtaklaheb Belén quixye reheb : -Ayukex aran Belén ut q ' uehomak êch ' ôl chixsic ' bal toj retal têtau li c ' ula ' al .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Ut nak têtau chak , tolêye cue re nak tinxic ajcui ' lâin ut toxinlok ' oni chak , chan .

(src)="b.MAT.2.9.1"> To bajiro ĩ yirotisere ajicõari , ĩ yirore bajirone vasujarã ĩna .
(src)="b.MAT.2.9.2"> To ĩna vatone , muiju jiadoju̶a ñoco , ĩna ĩar ' i , ĩnare rĩjoro cu̶ti vasuju .
(src)="b.MAT.2.9.3"> To bajiva , tujarũ̶gũ̶ñuju , sũca ĩ ñaro veca .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> Ut nak que ' rabi li quixye li rey , eb laj k ' e que ' côeb .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> Ut li chahim li que ' ril chak sa ' releb sak ' e yô chi xic c ' amol be chiruheb tojo ' nak quixakli sa ' xbên li na ' ajej cuan cui ' li c ' ula ' al .

(src)="b.MAT.2.10.1"> Ñoco ĩ tujarũ̶gũ̶sere ĩacõari , bu̶to variquẽna vasujarã ĩna , ñocoa ĩna bajisere buerimasa .
(trg)="b.MAT.2.10.1"> Ut c ' ajo ' nak que ' saho ' sa ' xch ' ôleb chirilbal li chahim nak quixakli sa ' xbên li na ' ajej a ' an .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Ñoco ĩ ñaro ẽñeroca ñarivi sãjacõari , ĩna ĩajama , to ñañuju sũca , ĩ jaco rãca .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Ĩre ĩacõari , ĩ rĩjoroju̶a gu̶somuniari tuetuejayujarã ĩna , ĩre rũ̶cu̶bu̶oquẽnariorã .
(src)="b.MAT.2.11.3"> To bajiro yigajano , ĩna juavarere jãnacõari , oro , quẽnase su̶tise to yicõari , mirra vãme cu̶tisere quẽne ĩre ĩsiñujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Ut nak que ' oc sa ' li cab , que ' xtau li c ' ula ' al rochben lix María li na ' bej .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Ut que ' xcuik ' ib rib chiru li Jesús ut que ' xlok ' oni .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Ut que ' xte lix c ' ûlebâleb ut que ' xq ' ue lix mâtan .
(trg)="b.MAT.2.11.4"> Ut li mâtan li que ' xq ' ue , a ' an li oro , li incienso ut li sununquil ban mirra xc ' aba ' .

(src)="b.MAT.2.12.1"> To ĩna yiro bero , ĩna cãjiriaroju̶ , “ Herodes tu̶ tudiabesa .
(src)="b.MAT.2.12.2"> ‘ To ñagũ̶mi sũca ’ yimasibeticõato ĩ ” , ĩnare yiyuju Dios .
(src)="b.MAT.2.12.3"> To bajiri tire masicõari , Jerusalénju̶ vamenane gaje maaju̶ tudicoasujarã ĩna yuja , ĩna ya macaju̶ .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Ut que ' c ' utbesîc chiruheb xban li Dios sa ' xmatq ' ueb nak inc ' a ' chic te ' suk ' îk riq ' uin laj Herodes .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> Sa ' jalan chic be que ' xc ' am nak que ' suk ' i sa ' xtenamiteb .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Ñocoa ĩna bajisere buerimasa ĩna tudiato bero , José ĩ cãjiriaroju̶ ĩre ruyuayuju ángel quẽna .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Ruyuacõari , ado bajiro ĩre yiyuju : — Yujiya .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Sũcare , ĩ jacore quẽne Egiptoju̶ ĩnare ũmato rudiasa mu̶ .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Tone ñacõama maji .
(src)="b.MAT.2.13.5"> Mu̶re yu̶ gotiroju̶ tudiaba .
(src)="b.MAT.2.13.6"> Herodes , Jesúre sĩaru̶ ĩre macaru̶cu̶mi — Josére ĩre yiyuju ángel .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Ut nak ac xcôeb laj k ' e , jun x-ángel li Kâcua ' quixc ' ut rib chiru laj José sa ' xmatc ' ut quixye re : -Cuaclin , c ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' lix na ' .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Tex-êlk arin ut ayukex sa ' li tenamit Egipto .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Ut aran texcanâk toj lâin toxinyehok âcue .
(trg)="b.MAT.2.13.4"> Tex-êlelik xban nak laj Herodes oc re chixsic ' bal li c ' ula ' al re xcamsinquil.-

(src)="b.MAT.2.14.1"> To ĩ yijare , yujicõari , Jesúre , ĩ jacore quẽne ñamine Egiptoju̶ ĩnare ũmato rudicoasuju .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> Ut laj José qui-aj ru , quicuacli ut quixc ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' lix na ' ut sa ' ajcui ' li k ' ojyîn a ' an que ' côeb Egipto .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Toju̶ ĩna ñatoyene bajirocacoasuju U̶ju̶ Herodes .
(src)="b.MAT.2.15.2"> “ Egipto sitaju̶ yu̶ macu̶ ĩ ñaro ĩre jicõaru̶cu̶ja yu̶ ” , ĩre gotirẽtobosarimasu̶ su̶orine Dios ĩ yimasire ñajare , to bajirone bajiyuju .
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Ut que ' cuan aran Egipto toj quicam laj Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> A ' an quic ' ulman jo ' quixtz ' îba li profeta li quiyehe ' re xban li Kâcua ' nak quixye : Sa ' li tenamit Egipto quinbok chak li cualal , chan .
(trg)="b.MAT.2.15.3"> ( Ose .
(trg)="b.MAT.2.15.4"> 11 : 1 )

(src)="b.MAT.2.16.1"> Bajirocabecu̶ju̶ , ñocoa ĩna bajisere buerimasa ĩre gotimenane , gaje maaju̶ ĩna tudiarere ajicõari , bu̶to jũnisiniñuju Herodes .
(src)="b.MAT.2.16.2"> To bajiri jũnisinigũ̶ ñari , Belén ñarãre , ti maca tu̶anare rĩamasa ju̶a cũ̶ma tu̶sanare ũ̶mu̶are , to yicõari , ĩna bero ruyuariarãre quẽne sĩarotijeocõañuju .
(src)="b.MAT.2.16.3"> Ñocoa ĩna bajisere buerimasa , “ Ju̶a cũ̶ma tu̶saju̶ ” ĩna yirere ajigu̶ ñari , ĩnare sĩarotiyuju Herodes .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> A ' ut laj Herodes nak quiril nak quibalak ' îc xbaneb laj k ' e , k ' axal nak quichal xjosk ' il .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Ut quixtakla xcamsinquil chixjunileb li coc ' têlom cuanqueb Belén , jo ' cui ' sa ' eb li na ' ajej cuanqueb chixc ' atk .
(trg)="b.MAT.2.16.3"> Que ' camsîc chixjunileb li coc ' têlom li toj c ' ula ' aleb jun xxiquic aj ca ' cab chihab xban nak quixbir rix c ' a ' ru li cutan quiyo ' la cui ' li c ' ula ' al jo ' quiyehe ' re xbaneb laj k ' e .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Raquel ñamasirio so rĩare maigõ , so otimasiriarore bajiro Belén macana ĩna rĩare mairã , ĩna otirotire tu̶oĩacõari , ado bajiro ucamasiñumi Diore gotirẽtobosarimasu̶ Jerem ' ias vãme cu̶tigu̶ :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Jo ' can nak quitz ' akloc ru li yebil xban li profeta Jeremías nak quixye chi jo ' ca ' in :

(src)="b.MAT.2.18.1"> “ Ramá vãme cu̶ti macago so rĩare so tu̶oĩa otise ruyuru̶aroja .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Oticõa ñaru̶ocomo so , Raquel vãme cu̶tigo , so rĩare otigo .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Gãjerã , ‘ Otibesa ’ sore ĩna yiboajaquẽne , ajibetiru̶ocomo , so rĩa ñamasiboariarãre godocu̶tigo ñari ” , yiucamasiñumi Jerem ' ias .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Qui-abîc li yâbac sa ' li tenamit Ramá xban li nimla rahil ch ' ôlej , ut yot ' ba ch ' ôlej li que ' xc ' ul .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> A ' an eb li ixk aj Israel nak yôqueb chi yâbac chirixeb lix coc ' al .
(trg)="b.MAT.2.18.3"> Ut inc ' a ' chic neque ' raj xc ' ojobanquil xch ' ôleb xban nak ac camenakeb chic lix coc ' aleb .
(trg)="b.MAT.2.18.4"> ( Jer .
(trg)="b.MAT.2.18.5"> 31 : 15 )

(src)="b.MAT.2.19.1"> Egiptoju̶ José ĩ ñaro rijacoasuju Herodes .
(src)="b.MAT.2.19.2"> Ĩ rijato bero , José ĩ cãjiriaroju̶re sĩgũ̶ ángel ĩre ruyuaĩoñuju quẽna .
(src)="b.MAT.2.19.3"> To bajicõari , ado bajiro ĩre yiyuju :
(trg)="b.MAT.2.19.1"> Ut nak quicam laj Herodes , jun x-ángel li Kâcua ' quixc ' utbesi rib chiru laj José sa ' xmatc ' aran Egipto .

(src)="b.MAT.2.20.1"> — ¡ Yujiya !
(src)="b.MAT.2.20.2"> Jesúre , ĩ jacore quẽne Israel sitaju̶ ĩnare ũmato tudiasa .
(src)="b.MAT.2.20.3"> Ĩre sĩaru̶aboacana rijajedicoajama ĩna — Josére ĩre yiyuju ángel .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> Ut quixye re : -Cuaclin .
(trg)="b.MAT.2.20.2"> C ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' li na ' bej ut texxic cui ' chic sa ' li tenamit Israel xban nak xe ' cam li que ' ajoc re xcamsinquil li c ' ula ' al , chan .

(src)="b.MAT.2.21.1"> To ĩ yijare , yujicõari , Jesúre , ĩ jacore quẽne Israel sitaju̶ ĩnare ũmato vasuju José .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Ut laj José quicuacli , quixc ' am li c ' ula ' al jo ' cui ' lix na ' ut quichal sa ' li tenamit Israel .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Maa vacu̶ju̶ , ajiyuju José : “ Herodes ñaboar ' i macu̶ , Arquelao vãme cu̶tigu̶ , ĩ jacu̶re vasoagu̶ Judea sitaju̶ ñañuju ” , yire quetire ajiyuju .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Ti quetire ajicõari , güigu̶ ñari , toju̶ varu̶abesuju .
(src)="b.MAT.2.22.3"> To bajiro bajigu̶ne , quẽna toju̶ cãjiriañuju ĩ .
(src)="b.MAT.2.22.4"> Cãjiriacõari , “ Toju̶ yu̶ vajama , quẽnabetoja .
(src)="b.MAT.2.22.5"> Galilea sitaju̶a varu̶cu̶ja yu̶ ” , yitu̶oĩañuju .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Ut nak quirabi resil nak a ' laj Arquelao chic li rey aran Judea rêkaj laj Herodes lix yucua ' , laj José quixucuac chi xic aran .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Ut nak quic ' utbesîc chiru sa ' xmatc ' , que ' côeb sa ' jun na ' ajej xcuênt Galilea.Que ' chal ut que ' cuan sa ' jun li tenamit Nazaret xc ' aba ' xcuênt Galilea .
(trg)="b.MAT.2.22.3"> A ' in quic ' ulman jo ' que ' xye li profeta nak que ' xye nak aj Nazaret tixc ' aba ' in .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Galilea sitaju̶ ejacõari , Nazaret vãme cu̶ti macaju̶ ñagũ̶ vasuju .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Diore gotirẽtobosarimasa , “ Nazaret macagu̶ ñaru̶cu̶mi ‘ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ’ yigu̶ , Dios ĩ cõarocu̶ ” , Jesúre ĩna yiucamasire ñajare , to bajirone bajiyuju .
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Que ' chal ut que ' cuan sa ' jun li tenamit Nazaret xc ' aba ' xcuênt Galilea .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> A ' in quic ' ulman jo ' que ' xye li profeta nak que ' xye nak aj Nazaret tixc ' aba ' in .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Tirodori bero , Juan Bautista vãme cu̶tigu̶ , Judea sitaju̶ yucú̶ manoju̶ ejayuju .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Mokon chic quicuulac laj Juan laj Cubsihom Ha ' sa ' li chaki ch ' och ' cuan Judea .
(trg)="b.MAT.3.1.2"> Yô chixch ' olobanquil xyâlal chirix lix nimajcual cuanquilal li Dios .
(trg)="b.MAT.3.1.3"> Quixye chi jo ' ca ' in :

(src)="b.MAT.3.2.1"> Toju̶ ejacõari , ado bajiro ĩre ajirã ejarãre gotimasiorũgũñuju ĩ : — Yoaro mene ejaru̶cu̶mi “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõarocu̶ .
(src)="b.MAT.3.2.2"> To bajiri rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , Dios ĩ bojaseju̶are yi yuya mu̶a — ĩnare yirũgũñuju ĩ .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> -Chiyot ' ek ' êch ' ôl ut chejal êc ' a ' ux xban nak yô chak chi châlc li tâq ' uehek ' sa ' xcuanquil xban li Dios .
(trg)="b.MAT.3.2.2"> Ut a ' an chic tâcuânk xcuanquil sa ' xbêneb li ralal xc ' ajol .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Ĩne ñañuju , “ Ado bajiro yiru̶cu̶mi ” Diore gotirẽtobosarimasu̶ Isa ' ias vãme cu̶timasir ' i ĩ yiucamasir ' i .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Ado bajiro ĩre yiucamasiñuju Isa ' ias : “ Yucú̶ manoju̶ sĩgũ̶ masu̶ ado bajiro goticudirũgũru̶cu̶mi : ‘ Mani u̶ju̶ ejaru̶cu̶mi .
(src)="b.MAT.3.3.3"> To bajiri , rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , quẽnaseju̶are tu̶oĩaña mu̶a , ĩre yurã ’ yiru̶cu̶mi sĩgũ̶ ” , yiucamasiñuju Isa ' ias , Juan ĩ bajirotire goti rĩjoro yigu̶ .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> Li profeta Isaías quiâtinac chirix laj Juan nak quixye chi jo ' ca ' in : A ' an tâch ' olobânk xyâlal chi cau xyâb xcux sa ' li chaki ch ' och ' , ut tixye : Yîbomak lê yu ' am ut yo ' on cuânkex chixc ' ulbal li Kâcua ' jo ' nak neque ' xyîb li be re xc ' ulbal junak li nim xcuanquil , chan .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> ( Isa .
(trg)="b.MAT.3.3.3"> 40 : 3 )

(src)="b.MAT.3.4.1"> Camello joane suariaro sãñagũ̶ ñañuju ĩ .
(src)="b.MAT.3.4.2"> To yicõari , vecu̶ gaserone vẽñaricũñuju , ĩ sãñasere .
(src)="b.MAT.3.4.3"> Ñimia ba , to yicõari , beroa ocore idi , yirũgũñuju .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> Li rak ' narocsi laj Juan , a ' an yîbanbil riq ' uin rix li xul camello ut lix c ' âmal xsa ' a ' an yal tz ' ûm .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> Aj sâc ' naxtzaca riq ' uin xya ' al sak c ' au .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Ĩre ajirã , jãjarã masa ejayujarã .
(src)="b.MAT.3.5.2"> Jerusalén macana , Judea sitana , to yicõari , Jordán vãme cu̶tiya tu̶ana quẽne ejayujarã , ĩre ajirã .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Yalak bar que ' chal chak li que ' cuulac chirabinquil li c ' a ' ru yô chixyebal laj Juan .
(trg)="b.MAT.3.5.2"> Nabal que ' chal Jerusalén .
(trg)="b.MAT.3.5.3"> Nabal que ' chal chak Judea ut nabal cui ' chic que ' chal chak nach ' riq ' uin li nima ' Jordán .

(src)="b.MAT.3.6.1"> To bajiro ĩ gotisere ajirã ñari , “ Rojose mani yisere Dios manire masirioato ” yirã , “ Rojose yirã ñaja yu̶a ” Diore ĩna yigotiro bero , Jordán vãme cu̶tirisaju̶ oco rãca ĩnare bautiza ñañuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Que ' xxôto xmâqueb ut laj Juan naxcubsiheb xha ' sa ' li nima ' Jordán .

(src)="b.MAT.3.7.1"> To bajiro ĩ yiñarone , fariseo masa , to yicõari saduceo masa quẽne Juan oco rãca ĩ bautizasere bojarã ejayujarã .
(src)="b.MAT.3.7.2"> Ĩna ejasere ĩacõari , ado bajiro ĩnare yiyuju Juan : — Oco rãca mu̶are yu̶ bautizasere bojaboaja mu̶a .
(src)="b.MAT.3.7.3"> Vãtia u̶ju̶ rojose ĩ yirore bajirone rojose yijairã ñaja mu̶a .
(src)="b.MAT.3.7.4"> To bajiro bajirã ñari , “ Rojose yu̶a yise vaja rojose yu̶are yibetiru̶cu̶mi Dios ” yitu̶oĩa vadiboaja mu̶a .
(src)="b.MAT.3.7.5"> ¿ To bajiro mu̶a bajise su̶orine rojose mu̶a tãmu̶orotire masibeatique mu̶a ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Nak quiril nabaleb xcomoneb laj fariseo ut xcomoneb laj saduceo yôqueb chi cuulac yal re nak te ' cubsîk xha ' eb , quixye reheb : -Lâex chanchanex li ral li c ' ambolay .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Ani xyehoc êre lâex nak târûk têcol êrib chiru lix josk ' il li Dios li tâchâlk sa ' êbên ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Rojosere yitu̶jacõari , “ Quẽnarã ñaama ” masa mu̶are ĩna yiĩamasirotire yirã , quẽnaseju̶are yirũgũrona ñaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Chebânuhak ban li us re nak tâc ' utûnk nak xyot ' e ' êch ' ôl ut xejal êc ' a ' ux .
(trg)="b.MAT.3.8.2"> Chanchanakex li che ' châbil li ru naxq ' ue .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Ado bajiro yitu̶oĩabesa mu̶a : “ Abraham ñamasir ' i jãnerabatia ñamasurã mani ñajare , rojose mani yise vaja rojose manire yibetiru̶cu̶mi Dios ” yitu̶oĩabesa .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Adiari gũ̶tari rãca Abraham jãnerabatiare ĩ godoveoru̶ajama , godoveomasigũ̶mi Dios — ĩnare yiyuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Mêc ' oxla nak inc ' a ' têc ' ul xjosk ' il li Dios yal xban nak lâex ralal xc ' ajol laj Abraham .
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Lâin tinye êre nak li Dios târûk tixyo ' obtesi li pec a ' in chok ' ralal xc ' ajol laj Abraham .

(src)="b.MAT.3.10.1"> — Oteriayucú̶ri , rica mani yucú̶rire bajiro bajiaja mu̶a .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Rica manijare , quẽareacõari , soereariarore bajiro yiru̶cu̶mi Dios .
(src)="b.MAT.3.10.3"> Tire bajirone yiecoru̶arãja mu̶a quẽne , mu̶a tu̶oĩavasoabetijama .
(src)="b.MAT.3.10.4"> ¡ Quẽnase mu̶a yibetire ĩacõari , jeame yatibetimeju̶ mu̶are rearu̶cu̶mi Dios ! — ĩnare yiyuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Q ' uehomak retal xban nak châlc re li rakba âtin sa ' êbên jo ' nak ac cauresinbil li mâl re xyoc ' bal lix xe ' li che ' .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Ut chixjunil li che ' inc ' a ' châbil li ru naxq ' ue , nayoc ' man ut naq ' ueman sa ' xam .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Gaje vãme ado bajiro gotiyuju Juan : — Yu̶ berore yu̶ rẽtoro masigũ̶ ejaru̶cu̶mi .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Ñamasurã rĩne ĩre yibosamasiama , ñamasugũ̶ masu ĩ ñajare .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Rojose ĩna yisere yitu̶jacõari , Dios ĩ bojaseju̶are yirãre oco rãca bautizarũgũaja yu̶ .
(src)="b.MAT.3.11.4"> To bajiro yu̶ yirũgũse ti quẽnaboajaquẽne , yu̶ bero ejagu̶ ĩ moaseju̶a quẽnamasucõaru̶aroja .
(src)="b.MAT.3.11.5"> Ĩma , Esp ' iritu Santore cõamasiru̶cu̶mi , masare .
(src)="b.MAT.3.11.6"> Ĩ su̶orine “ Dios ĩ bojabetire yaja yu̶a ” yimasicõari , tu̶oĩavasoaru̶arãma — ĩnare yiyuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Yâl nak lâin nincubsi êha ' riq ' uin ha ' retalil nak xyot ' e ' êch ' ôl ut xejal êc ' a ' ux .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Abanan châlc re li k ' axal nim xcuanquil .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Xban nak k ' axal nim xcuanquil chicuu lâin , moco inc ' ulub ta nak tincuisi lix xâb .
(trg)="b.MAT.3.11.4"> A ' an tixcubsi êha ' riq ' uin li Santil Musik ' ej ut riq ' uin xam .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Gaje vãme ado bajiro masare gotiyuju Juan : — Yu̶ bero ejagu̶ju̶ama , trigo ajere besegu̶re bajiro yiru̶cu̶mi , masare .
(src)="b.MAT.3.12.2"> To bajiri ti gasere yireacõari , soereariarore bajiro yiru̶cu̶mi , jeame yatibetimeju̶ masare cõagũ̶ , to yicõari , quẽnase cõrone juagu̶re bajiro yiru̶cu̶mi , ĩre ajitirũ̶nu̶rãre juavacu̶ — ĩnare yiyuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Ac cuan chak sa ' ruk ' lix c ' anjelebâl .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> Ut târapu ru chi us li riyajil li trigo ut tixch ' utub lix trigo sa ' lix c ' ûlebâl ut li rix tixc ' at sa ' li xam li mâ jaruj nachup , chan laj Juan .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Cojorũ̶mu̶ Galilea sitaju̶ ñar ' i , Jordán vãme cu̶tirisaju̶ vasuju Jesús .
(src)="b.MAT.3.13.2"> Juan tu̶ju̶ ejacõari , oco rãca ĩre bautizarotiyuju .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Ut quicuulac xk ' ehil nak li Jesús quichal chak Galilea .
(trg)="b.MAT.3.13.2"> Quicuulac riq ' uin laj Juan re nak tâcubsîk xha ' xban sa ' li nima ' Jordán .

(src)="b.MAT.3.14.1"> To bajiro ĩre ĩ yiboajaquẽne , oco rãca ĩre bautizaru̶abesuju Juan : — Bajibeaja .
(src)="b.MAT.3.14.2"> No yigu̶ mu̶re bautizamasibecu̶ja yu̶ .
(src)="b.MAT.3.14.3"> Mu̶ju̶a , yu̶ rẽtoro masigũ̶ ñari , oco rãca yu̶re bautizarocu̶ ñaja mu̶ — Jesúre ĩre yiyuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Abanan laj Juan inc ' a ' raj quiraj xcubsinquil xha ' ut quixye re : -Mâcua ' raj lâin tincubsînk âha ' .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Lâat raj ban tatcubsînk inha ' lâin , chan .

(src)="b.MAT.3.15.1"> To ĩ yisere ajicõari , ado bajiro ĩre yicu̶diyuju Jesús : — Yu̶re oco rãca mu̶ bautizasere bojaami Dios .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Ñajediro Dios ĩ rotirore bajiro cu̶diroti ñaja manire — Juanre ĩre yiyuju Jesús .
(src)="b.MAT.3.15.3"> To bajiro ĩ yijare , — Bau̶ .
(src)="b.MAT.3.15.4"> To bajirone bojaroja — ĩre yicu̶dicõari , Jesúre oco rãca ĩre bautizayuju Juan .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Ut li Jesús quichak ' oc ut quixye re : -Us takabânu anakcuan xban nak tento tâuxmânk chixjunil li c ' a ' ru naxye li Dios , chan .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Tojo ' nak quixc ' uluban xch ' ôl laj Juan .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Jesús ĩ majarũ̶gũ̶rirĩmarone ũ̶mu̶agasero soje jãnacoasuju ti .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Ti jãnarone , õ vecaju̶ Jesús ĩ ĩamu̶orone , bujare bajigu̶ rujiadicõari , Jesús joere rocajeoyuju Esp ' iritu Santo .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Ut nak ac xcubsîc xha ' li Jesús , qui-el chak sa ' li ha ' .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> Ut sa ' junpât quiteli li choxa chiru ut quiril li Santil Musik ' ej chanchan jun li paloma nak yô chak chi cubec sa ' xbên li Jesús.Ut qui-abîc xyâb xcux li Dios toj sa ' choxa nak quixye : -A ' an a ' in li cualal raro inban .
(trg)="b.MAT.3.16.3"> Nasaho ' inch ' ôl riq ' uin , chan .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Jesús joere ĩ rocaejarone , ado bajiro yi ocaruyuyuju õ vecaju̶ : — Yu̶ macu̶ , yu̶ maigũ̶ masu ñaja mu̶ .
(src)="b.MAT.3.17.2"> Mu̶ rãca bu̶to variquẽnaja yu̶ — ĩre yi ocaruyuyuju .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Ut qui-abîc xyâb xcux li Dios toj sa ' choxa nak quixye : -A ' an a ' in li cualal raro inban .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Nasaho ' inch ' ôl riq ' uin , chan .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Jesús , oco rãca Juanre ĩ bautizarotiro bero , yucú̶ manoju̶ ĩre ũmato vasuju Esp ' iritu Santo , “ Satanás ĩ bojarore bajiro rojose Jesúre ĩre yirotiĩato ” yigu̶ .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Tojo ' nak li Jesús quic ' ame ' xban li Santil Musik ' ej sa ' li chaki ch ' och ' re tâyalek ' râlenquil xban laj tza .

(src)="b.MAT.4.2.1"> To bajiri toju̶ , yucú̶ manoju̶ ju̶arã masa cõro ñarirũ̶mu̶ri , ñamiri quẽne tocãrãca ñamirine babecu̶ne ñacõarũgũñuju Jesús .
(src)="b.MAT.4.2.2"> To bajigu̶ ñari , bu̶to ñiorijayuju ĩ yuja .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Nak ac xbânu x-ayûn ca ' c ' âl cutan ca ' c ' âl k ' ojyîn quitz ' oca .

(src)="b.MAT.4.3.1"> To ĩ bajiro ĩacõari , ado bajiro rojose ĩre yirotiĩaboayuju vãtia u̶ju̶ , Satanás : — Dios macu̶ne mu̶ ñajama , adiari gũ̶tarine pan godoveoya mu̶ — ĩre yirotiboayuju , Jesúre .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> Ut laj tza quicuulac riq ' uin ut quixye re : -Cui tz ' akal yâl nak lâat ralal li Dios , suk ' isiheb chok ' caxlan cua li pec a ' in.-

(src)="b.MAT.4.4.1"> To bajiro Satanás ĩre ĩ yiboajaquẽne , — Yibeaja yu̶ .
(src)="b.MAT.4.4.2"> Dios oca masa ĩna ucamasire ado bajiro gotiaja : “ Bare rĩne ñamasuse me ñaja .
(src)="b.MAT.4.4.3"> Dios ocare mani cu̶diseju̶a ñaja ñamasusema .
(src)="b.MAT.4.4.4"> ‘ Bare ti manijare , rijarearu̶arãja ’ yire ti ñaboajaquẽne , Dios rijarere ĩ bojabetijama , rijabetiru̶arãja .
(src)="b.MAT.4.4.5"> ‘ Caticõa ñato ’ yigu̶ yimasigũ̶ ñaami ĩ ” , yigotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire — ĩre yiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Quichak ' oc li Jesús ut quixye : -Inc ' a ' tinbânu a ' an xban nak tz ' îbanbil retalil sa ' li Santil Hu : Mâcua ' ca ' aj cui ' riq ' uin li naxtzaca yo ' yo cui ' li cuînk ; riq ' uin ban li âtin li naxye li Dios .
(trg)="b.MAT.4.4.2"> ( Deut .
(trg)="b.MAT.4.4.3"> 8 : 3 )

(src)="b.MAT.4.5.1"> To ĩ yiro bero , Jerusalénju̶ , Dios ĩ beseria maca ñamasuri macaju̶ Jesúre ĩre ũmato vasuju Satanás .
(src)="b.MAT.4.5.2"> To ejacõari , Diore yirũ̶cu̶bu̶oriavi joeju̶ ĩre ũmato mu̶jasuju .
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Tojo ' nak quic ' ame ' xban laj tza sa ' li santil tenamit Jerusalén ; ut coxakabâk toj takec ' sa ' xbên li rochoch li Dios .

(src)="b.MAT.4.6.1"> To ĩre ũmato mu̶jaejacõari , ado bajiro yiyuju Satanás : — Dios oca masa ĩna ucamasire ado bajiro gotiaja : “ Ĩre moabosarimasa ángel mesare mu̶re coderotiru̶cu̶mi Dios .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Mu̶ quediajama , ‘ Gũ̶ta joeju̶ rocajeocõari , ĩ gu̶bo jearomi ’ yirã , mu̶re boca ñiaru̶arãma ĩna ” , yigotiaja Dios oca .
(src)="b.MAT.4.6.3"> To bajiri Dios macu̶ne mu̶ ñajama , adoju̶ne jatiquedi rujiaĩasaque mu̶ — Jesúre yirotiboayuju Satanás .
(trg)="b.MAT.4.6.1"> Ut laj tza quixye re : -Cui tz ' akal yâl nak lâat ralal li Dios , cut âcuib tak ' a .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Mâc ' a ' tâc ' ul xban nak jo ' ca ' in tz ' îbanbil sa ' li Santil Hu : Tixtaklaheb lix ángel châcuilbal ut riq ' uin ruk ' eb tate ' xchap re nak inc ' a ' tâtoch ' lâ cuok chiru pec .
(trg)="b.MAT.4.6.3"> ( Sal .
(trg)="b.MAT.4.6.4"> 91 : 11-12 )

(src)="b.MAT.4.7.1"> To bajiro ĩ yiboajaquẽne , Jesúju̶ama , ado bajiro ĩre yiyuju : — To bajiro mu̶ yisere cu̶dibeaja yu̶ .
(src)="b.MAT.4.7.2"> “ Dios ĩ yiriarore bajiro yu̶re boca ñiaru̶arãma ángel mesa ” yigu̶ , yu̶ jatiquediĩajama , Dios ĩ bojabetire yigu̶ yigu̶ja yu̶ .
(src)="b.MAT.4.7.3"> Gajeye ado bajiro gotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire : “ ‘ Dios , “ Yiru̶cu̶ja ” yiyumi ’ yitu̶oĩacõari , ‘ To bajiro masu yiru̶ yiyujari ’ yimasiru̶arã , mu̶a tu̶oĩarore bajiro mu̶a yiajejama , quẽnabeaja ” , yigotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire — ĩre yiyuju Jesús , Satanáre .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> Ut li Jesús quichak ' oc ut quixye re : -Tz ' îbanbil ajcui ' sa ' li Santil Hu chi jo ' ca ' in : Mâtz ' âma xmilagro li Kâcua ' lâ Dios yal chi mâc ' a ' rajbal .
(trg)="b.MAT.4.7.2"> ( Deut .
(trg)="b.MAT.4.7.3"> 6 : 16 )

(src)="b.MAT.4.8.1"> To bajiro ĩ yiro bero , gũ̶tau̶ ũ̶mu̶aricu̶ joeju̶ Jesúre ũmato vasuju Satanás quẽna .
(src)="b.MAT.4.8.2"> Toju̶ ũmato ejacõari , adi macaru̶cu̶ro ñarimacari jediro ĩre ĩojeocõañuju .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Ut quic ' ame ' cui ' chic xban laj tza sa ' xbên jun li tzûl k ' axal najt xteram .
(trg)="b.MAT.4.8.2"> Ut laj tza quixc ' ut chak chiru li Jesús chixjunil li tenamit li cuan sa ' ruchich ' och ' jo ' ajcui ' lix nimal lix lok ' al cuan chi sa ' .

(src)="b.MAT.4.9.1"> Ĩre ĩogajanocõari , ado bajiro ĩre yiyuju Satanás : — Yu̶ rĩjoroju̶a gu̶somuniari tuetucõari , “ Yu̶ u̶ju̶ ñamasugũ̶ ñaja mu̶ ” yu̶re mu̶ yirũ̶cu̶bu̶ojama , adi sita ñajedirore mu̶re ĩsiru̶cu̶ja yu̶ — Jesúre ĩre yiyuju Satanás .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Ut quixye re li Jesús : -Chixjunil a ' in tinq ' ue âcue cui lâat tâcuik ' ib âcuib chicuu ut tinâlok ' oni.-

(src)="b.MAT.4.10.1"> To bajiro ĩ yise ñajare , ado bajiro ĩre cu̶diyuju Jesús : — Vasa mu̶ .
(src)="b.MAT.4.10.2"> Ado bajiro gotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire : “ Mani u̶ju̶ Dios sĩgũ̶rene , ‘ Yu̶ u̶ju̶ ñamasugũ̶ ñaja mu̶ ’ ĩre yirũ̶cu̶bu̶ocõari , cu̶diroti ñaja ” , yigotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire — Satanáre yiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Tojo ' nak li Jesús quichak ' oc ut quixye re : -Elen chicuu lâat aj tza , xban nak jo ' ca ' in tz ' îbanbil sa ' li Santil Hu : Li Kâcua ' lâ Dios tâlok ' oni ut ca ' aj cui ' chiru a ' an tatc ' anjelak .
(trg)="b.MAT.4.10.2"> ( Deut .
(trg)="b.MAT.4.10.3"> 6 : 13 )

(src)="b.MAT.4.11.1"> To bajiro Jesús ĩ yisere ajicõari , vacoasuju Satanás yuja .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Ĩ vato bero , Jesúre ejarẽmorã ejayujarã ángel mesa .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Tojo ' nak quicanabâc xban laj tza ut eb li ángel que ' cuulac ut que ' c ' anjelac chiru .

(src)="b.MAT.4.12.1"> “ Tubiberiaviju̶ tubibe ecocoajami Juan ” yise quetire ajicõari , Galilea sitaju̶ tudicoasuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Nak li Jesús quirabi resil nak laj Juan cuan chi prêxil , cô Nazaret xcuênt Galilea .

(src)="b.MAT.4.13.1"> To va , ĩ ya maca Nazaret vãme cu̶ti macaju̶ eja , no cõro mene ñaboa , Capernaum vãme cu̶ti macaju̶ ñagũ̶ vasuju .
(src)="b.MAT.4.13.2"> Ti maca ñañuju u̶tabu̶cu̶ra Galilea vãme cu̶tira tu̶ju̶ , Zabulón sita , to yicõari , Neftal ' i sita tu̶ ñarimaca .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Qui-el Nazaret ut cô Capernaum .
(trg)="b.MAT.4.13.2"> Ut aran quicana .
(trg)="b.MAT.4.13.3"> Li tenamit a ' an cuan chire li palau sa ' xch ' och ' eb laj Zabulón ut eb aj Neftalí .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Ti macaju̶ Jesús ĩ ñajama , Diore gotirẽtobosarimasu̶ Isa ' ias vãme cu̶timasir ' i , ado bajiro ĩ yiucamasire ñari , bajiyuju :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> A ' in quic ' ulman jo ' quixye li profeta Isaías nak quixye chi jo ' ca ' in :

(src)="b.MAT.4.15.1"> “ Jordán vãme cu̶tirisa jodeju̶ Galilea vãme cu̶tira ñaja .
(src)="b.MAT.4.15.2"> Tira tu̶re ñaja Zabulón sita , to yicõari Neftal ' i sita .
(src)="b.MAT.4.15.3"> Ti sitaju̶re jud ' io masa me ñaama , Diore masimena .
(src)="b.MAT.4.15.4"> Ĩnare gotimasiocõari , rojose ĩna tãmu̶oborotire ĩnare yirẽtobosarocu̶re cõaru̶cu̶mi Dios , ĩ bojarore bajiro ‘ Quẽnaro yirã ñato ’ yigu̶ ” , yiucamasiñumi Isa ' ias .
(src)="b.MAT.4.15.5"> To bajiro ĩ yiucamasiriarore bajirone , ti sitaju̶ ejayuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Aran sa ' xch ' och ' laj Zabulón ut sa ' xch ' och ' laj Neftalí , li cuan chire li be li naxic sa ' li palau , aran jun pac ' al li nima ' Jordán , sa ' li na ' ajej Galilea bar neque ' cuan cui ' li mâcua ' eb aj judío ,

(src)="b.MAT.4.17.1"> Ti sitaju̶ ejacõari , Dios ocare , ado bajise masare gotimasiocudisu̶oyuju Jesús : — Diore rotibosarocu̶ , ĩ rotisu̶oroti mojoroaca ru̶yaja .
(src)="b.MAT.4.17.2"> U̶ju̶ Dios yarã quẽnaro ĩ yirona mu̶a ñaru̶ajama , rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , yu̶re ajitirũ̶nu̶ña — masare yigotimasiocudisu̶oyuju ĩ .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Chalen nak quicuulac aran , li Jesús yô chixch ' olobanquil lix yâlal ut quixye : -Chiyot ' ek ' êch ' ôl ut jalomak êc ' a ' ux xban nak cuulac re xk ' ehil nak tinq ' uehek ' sa ' incuanquil xban li Dios .
(trg)="b.MAT.4.17.2"> Ut lâin chic cuânk incuanquil sa ' xbêneb li cualal inc ' ajol.-

(src)="b.MAT.4.18.1"> Cojorũ̶mu̶ , u̶tabu̶cu̶ra Galilea vãme cu̶tira tu̶ju̶ vacudigu̶ vasuju Jesús .
(src)="b.MAT.4.18.2"> To vacu̶ju̶ , ĩañuju , Simón vãme cu̶tigu̶re , bero Pedro vãme cu̶tirocu̶re , ĩ bedi Andrére quẽne .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Vai sĩarimasa ñañujarã ĩna .
(src)="b.MAT.4.18.4"> Bajiyucu̶rire rearoderuu yiñañujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Sa ' jun cutan nak coxnumek ' li Jesús chire li palau cuan Galilea , quirileb cuib li cuînk rîtz ' ineb rib .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Li jun , a ' an laj Simón .
(trg)="b.MAT.4.18.3"> Aj Pedro nayeman re .
(trg)="b.MAT.4.18.4"> Li jun chic aj Andrés xc ' aba ' .
(trg)="b.MAT.4.18.5"> Yôqueb chixq ' uebal lix yoy sa ' li palau xban nak a ' aneb aj chapol car .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Ĩna tu̶ ejacõari , ado bajiro yiyuju Jesús : — Yu̶ rãca vayá .
(src)="b.MAT.4.19.2"> Yucu̶rema mu̶a vai vejese ũnirene masa yu̶re ĩna ajitirũ̶nu̶rotire gotimasiobosarimasa ñaru̶arãja mu̶a — ĩnare yiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Li Jesús quixye reheb : -Chinêtâke .
(trg)="b.MAT.4.19.2"> Mâcua ' chic caribc têbânu .
(trg)="b.MAT.4.19.3"> Êras êrîtz ' in ban chic têsic ' re te ' pâbânk , chan reheb .

(src)="b.MAT.4.20.1"> To ĩ yirirĩmarone , ĩna bajiyucu̶rire cũ , ĩre su̶yacoasujarã .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Ut sa ' junpât que ' xcanab lix yoy ut que ' xtâke li Jesús .

(src)="b.MAT.4.21.1"> To yi varũtu vacu̶ne , gãjerã ju̶arã ñarãre ĩnare jiyuju Jesús .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Ĩna ñañujarã Santiago , ĩ bedi Juan rãca .
(src)="b.MAT.4.21.3"> Ĩna jacu̶ Zebedeo rãca cũmuaju̶ ĩna bajiyucu̶rire siaquẽno sãñañujarã .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Junpât na chic quibêc li Jesús nak quixtauheb cui ' chic cuibeb li cuînk rîtz ' ineb rib .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> A ' aneb laj Jacobo ut laj Juan .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> Cuanqueb sa ' lix jucub rochben laj Zebedeo lix yucua ' eb .
(trg)="b.MAT.4.21.4"> Yôqueb chixxitinquil lix yoy .
(trg)="b.MAT.4.21.5"> Ut li Jesús quixbokeb re nak te ' xic chirix .

(src)="b.MAT.4.22.1"> To ĩ yisere ajicõarãju̶ma , ĩna jacu̶re , to yicõari ĩna cũmuare quẽne vaveocoasujarã , Jesúre su̶yana .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> Ut sa ' junpât que ' xcanab lix yucua ' eb ut que ' xcanab li jucub ut que ' xtâke li Jesús .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Galilea sitaju̶ gotimasiocudiyuju Jesús .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Tocãrãca macarirene Dios ocare ĩna bueriviriju̶ sãjaejacõari , oca quẽnasere masare ĩnare gotimasioñuju .
(src)="b.MAT.4.23.3"> “ U̶ju̶ Dios yarã quẽnaro ĩ yirona mu̶a ñaru̶ajama , rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , yu̶re ajitirũ̶nu̶ña ” , ĩnare yigotimasioñuju .
(src)="b.MAT.4.23.4"> To yicõari , rijaye cu̶tirãre ĩnare catioyuju .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Ut li Jesús quixbeni chixjunil li na ' ajej Galilea .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Yô chixc ' utbal lix yâlal sa ' eb li cab li neque ' xch ' utub cui ' ribeb laj judío .
(trg)="b.MAT.4.23.3"> Quixch ' olob xyâlal li châbil esilal chirix lix cuanquilal li Dios .
(trg)="b.MAT.4.23.4"> Ut yô chixq ' uirtesinquil chixjunil li q ' uila pây ru chi yajel ut li raylal .

(src)="b.MAT.4.24.1"> To bajiri Jesús rijarãre ĩ catiosere masa ĩna gotibatojare , Siria sitana quẽne tire ajicõari , rijaye cu̶tirãre juaejayujarã , “ Jesús ĩnare catiato ” yirã .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Ĩna u̶su̶riju̶ vãtia sãñarãre quẽne juaejayujarã , “ Vãtiare bureato Jesús ” yirã .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Rijaquedirãre , to yicõari , micarãre quẽne juaejayujarã , Jesúre catiorotirã .
(src)="b.MAT.4.24.4"> Ĩna ñaro cõrone ĩnare catioyuju .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Quicuulac resil sa ' chixjunil li na ' ajej Siria li c ' a ' ru yô chixbânunquil li Jesús aran Galilea .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> Ut que ' xc ' am riq ' uin chixjunileb li yaj .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Q ' uila pây ru lix yajeleb ut lix raylaleb .
(trg)="b.MAT.4.24.4"> Cuan li toj nak ' ehin xyajeleb .
(trg)="b.MAT.4.24.5"> Ut cuan li cuanqueb mâus aj musik ' ej riq ' uineb ut cuanqueb ajcui ' li sic .
(trg)="b.MAT.4.24.6"> Ut li Jesús naxq ' uirtesiheb.Ut quitâkêc xbaneb li q ' uila tenamit .
(trg)="b.MAT.4.24.7"> Cuan li que ' chal chak Galilea .
(trg)="b.MAT.4.24.8"> Cuan li que ' chal chak Decápolis .
(trg)="b.MAT.4.24.9"> Cuan li que ' chal chak Jerusalén .
(trg)="b.MAT.4.24.10"> Cuan li que ' chal chak Judea jo ' ajcui ' jun pac ' al li nima ' Jordán .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Jesús ĩ vacudiro cõrone , jãjarã masa ĩre su̶yajojicõañujarã .
(src)="b.MAT.4.25.2"> Galilea sitana , Decápolis macana , Jerusalén macana , Judea sitana , to yicõari , Jordán vãme cu̶tirisa gajejacatu̶ana quẽne ĩre su̶yarũgũñujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Ut quitâkêc xbaneb li q ' uila tenamit .
(trg)="b.MAT.4.25.2"> Cuan li que ' chal chak Galilea .
(trg)="b.MAT.4.25.3"> Cuan li que ' chal chak Decápolis .
(trg)="b.MAT.4.25.4"> Cuan li que ' chal chak Jerusalén .
(trg)="b.MAT.4.25.5"> Cuan li que ' chal chak Judea jo ' ajcui ' jun pac ' al li nima ' Jordán .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Jãjarã masa ĩna ñasere ĩacõari , buroju̶ majaejayuju .
(src)="b.MAT.5.1.2"> To ĩ bajirone , ĩ buerã ĩ tu̶ rẽjañujarã .
(src)="b.MAT.5.1.3"> Ĩna ejaro ĩacõari , ado bajiro ĩnare gotimasiosu̶oyuju Jesús : — “ Masimena ñari , mu̶ ejarẽmose bu̶to bojaja yu̶a ” , Diore ĩre yisẽnirũgũrãma , ĩ yarã ñarãma .
(src)="b.MAT.5.1.4"> To bajiri , rojose tãmu̶oboarine , Dios tu̶ju̶ variquẽnarona ñarãma .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Ut nak quirileb li q ' uila tenamit , li Jesús quitake ' sa ' xbên jun li tzûl .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> Ut nak quic ' ojla , eb li yôqueb chixtâkenquil que ' xch ' utub rib riq ' uin .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Yucu̶rire Dios ĩ bojabetire yicõari , tu̶oĩasu̶tiritiñarã quẽne , variquẽnarona ñarãma , beroju̶ ĩna tu̶oĩasu̶tiritisere Dios ĩnare ĩ yirẽtobosaroti ti ñajare .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Us xak reheb li neque ' yâbac xban xrahileb xch ' ôl xban nak eb a ' an tâc ' ojobâk xch ' ôleb .

(src)="b.MAT.5.5.1"> “ Masimena ñaja yu̶a ” yirã , Dios ĩ ejarẽmosere sẽnirũgũrã ñari , Dios ĩ goticatore bajirone variquẽnaru̶arãma , adi macaru̶cu̶roana u̶jarã ĩna ñarotire Dios ĩnare ĩ yirẽtobosaroti ñajare .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> Us xak reheb li tûlaneb xban nak eb a ' an te ' êchanînk re li na ' ajej li yechi ' inbil reheb xban li Dios .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Gajeye rẽtoro Dios ĩ bojasere yiru̶a tu̶oĩarã quẽne , variquẽnarona ñarãma , “ Yu̶ bojasere yivariquẽnato ” yigu̶ , Dios , ĩnare ĩ ejarẽmose ti ñajare .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Us xak reheb li te ' raj ru xbânunquil li tîquilal .
(trg)="b.MAT.5.6.2"> Chanchan li te ' tz ' ocâk ut te ' chakik re .
(trg)="b.MAT.5.6.3"> Us xak reheb xban nak li Dios tâtenk ' ânk reheb chixbânunquil li us .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Gãjerãre ĩamaicõari , quẽnaro yirã quẽne , variquẽnaru̶arãma , Dios quẽne , ĩnare ĩamaicõari , quẽnaro ĩ yiroti ti ñajare .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Us xak reheb li neque ' uxtânan u xban nak eb a ' an te ' uxtânâk ruheb xban li Dios .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Dios ĩ bojarore bajiro rĩne quẽnase tu̶oĩarã variquẽnarãma ĩna quẽne , beroju̶ Diore ĩarona ñari .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Us xak reheb li tîqueb xch ' ôl xban nak eb a ' an te ' ril ru li Dios .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Quẽnaro ñarotire oca quẽnorã quẽne , variquẽnaru̶arãma , “ Yu̶ rĩa ñaama ” Dios ĩ yiĩarona ñari .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Us xak reheb li neque ' xtenk ' a ras rîtz ' in chi cuânc sa ' tuktûquil usilal xban nak eb a ' an ralal xc ' ajol li Dios te ' yehek ' reheb .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Dios ĩ rotirore bajirone ĩna yise su̶orine gãjerãju̶a rojose ĩnare ĩna yiboajaquẽne , variquẽnaru̶arãma , U̶ju̶ Dios yarã quẽnaro ĩ yirã ñari .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Us xak reheb li neque ' rahobtesîc sa ' xc ' aba ' li tîquilal , xban nak eb a ' an cuânkeb chic rubel lix cuanquilal li Dios .

(src)="b.MAT.5.11.1"> Yu̶re mu̶a ajitirũ̶nu̶se su̶orine gãjerã mu̶are ajatud ' icõari , “ Rojorã ñaama ” mu̶are ĩna yisocaboajaquẽne , variquẽnaru̶arãja mu̶a .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> Us xak êre nak texhobek ' ut texrahobtesîk sa ' inc ' aba ' ut tâyehek ' êre c ' a ' ak re ru chi mâusilal chi yal tic ' ti ' .

(src)="b.MAT.5.12.1"> To bajiro mu̶are ĩna yiboajaquẽne , bu̶to variquẽnaña mu̶a , “ Beroju̶ Dios tu̶ju̶ ejarã , quẽnase bu̶jaru̶arãja ” yimasirã ñari .
(src)="b.MAT.5.12.2"> Mu̶a rĩjoroana , Diore gotirẽtobosamasiriarãre quẽne , rojose mu̶are ĩna yirore bajirone ĩnare quẽne rojose yimasiñujarã masa — ĩnare yiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.5.12.1"> Miraho ' êch ' ôl .
(trg)="b.MAT.5.12.2"> Chisahok ' ban êch ' ôl riq ' uin li c ' a ' ru tâuxk êre xban nak k ' axal nim lê k ' ajcâmunquil tâq ' uehek ' êre sa ' choxa .
(trg)="b.MAT.5.12.3"> Moco ca ' aj cui ' ta lâex yôquex chi c ' uluc re li raylal .
(trg)="b.MAT.5.12.4"> Jo ' can aj ban cui ' que ' xc ' ul li profeta li que ' cuan junxil .

(src)="b.MAT.5.13.1"> Quẽna ado bajiro ĩ buerãre ĩnare gotiyuju Jesús : — Moa ñaja bare sãre .
(src)="b.MAT.5.13.2"> Mu̶a barotire vaibu̶cu̶ rii catisere cũrãma , moa turãja mu̶a , “ Boarobe ” yirã .
(src)="b.MAT.5.13.3"> Moa ti ocaboase ti ocabeticoajama , “ Quẽna tudiocato ” yirã , no bajiro yimasimenaja mu̶a .
(src)="b.MAT.5.13.4"> To bajiri , tire reacõarãja , “ Tire masa cu̶davu̶oreacõato ” yirã .
(src)="b.MAT.5.13.5"> Moa ocatu̶jabetire bajiro mu̶a bajijama , quẽnaja .
(src)="b.MAT.5.13.6"> Yu̶re mu̶a ajitirũ̶nu̶ tu̶jabetijama , moa ocatu̶jabetire bajiro bajirã ñaru̶arãja mu̶a .
(src)="b.MAT.5.13.7"> To bajiboarine , yu̶re mu̶a ajitirũ̶nu̶ tu̶jajama , quẽna yu̶re tudiajitirũ̶nu̶betiru̶arãja .
(src)="b.MAT.5.13.8"> Mu̶a su̶orine quẽnaro yimenama gãjerã .
(src)="b.MAT.5.13.9"> To bajiri mu̶are bojabetiru̶cu̶ja — ĩnare yiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.5.13.1"> Lâex aj pâbanel chanchanex li atz ' am li nac ' anjelac arin sa ' ruchich ' och ' .
(trg)="b.MAT.5.13.2"> Cui ta li atz ' am tâsachk xqui ' al , ¿ c ' a ' ta raj chic ru tâoc cui ' ?
(trg)="b.MAT.5.13.3"> Mâc ' a ' chic tâoc cui ' .
(trg)="b.MAT.5.13.4"> Yal re tz ' ekec ' aj chic ut re yek ' îc .

(src)="b.MAT.5.14.1"> Quẽna ado bajiro ĩnare gotiyuju : — Rẽtiaroju̶re busubatosere bajiro bajiroti ñaja mu̶are .
(src)="b.MAT.5.14.2"> To bajiro mu̶a bajijare , busubatose quẽnaro ti ruyurore bajirone mu̶are ĩaru̶arãma masa .
(src)="b.MAT.5.14.3"> Jairimaca buro joeju̶ ñarimaca quẽnaro ti ruyurore bajirone mu̶are ĩajedicõaru̶arãma .
(trg)="b.MAT.5.14.1"> Lâex aj pâbanel , lâex lix cutan saken li ruchich ' och ' .
(trg)="b.MAT.5.14.2"> Junak tenamit cuan sa ' xbên junak tzûl mâ jaruj naru xmukbal .