# ake/Akawaio-NT.xml.gz
# quc/Kiche-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Serɨ serɨ Sises tamokori ton ese ' asi ' , kin pe te ' sen Tepi ' pa pe iyesi ' pʉ , Epʉra ' an pa pe nɨrɨ kanan iyesi ' pʉ .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Are waˈ ri qui biˈ ri u mam ri Jesús ojer .
(trg)="b.MAT.1.1.2"> Ri Jesús Are rachalaxic ri ka mam David xukujeˈ ri ka mam Abraham ojer .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Epʉra ' an esi ' pʉ Aisi ' kʉipʉnʉ pe , Aisi ' esi ' pʉ Seko ' kʉipʉnʉ pe , Seko ' esi ' pʉ Isuta mɨrɨ awonsi ' kɨ iyakon non kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Ri ka mam Abraham are u tat ri ka mam Isaac .
(trg)="b.MAT.1.2.2"> Ri ka mam Isaac are u tat ri ka mam Jacob .
(trg)="b.MAT.1.2.3"> Ri ka mam Jacob are u tat ri ka mam Judá xukujeˈ tak ri e rachalal ri areˈ .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Isuta esi ' pʉ Peres mɨrɨ awonsi ' kɨ Sera pokon kʉipʉnʉ pe , Temarʉ esi ' pʉ na ' ne ' to ' san pe .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Peres esi ' pʉ Esuran kʉipʉnʉ pe , Esuran esi ' pʉ Ran kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Ri ka mam Judá are u tat ri ka mam Fares xukujeˈ ri ka mam Zara .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Ri qui nan cˈut are ri nan Tamar .
(trg)="b.MAT.1.3.3"> Ri ka mam Fares are u tat ri ka mam Esrom .
(trg)="b.MAT.1.3.4"> Ri ka mam Esrom are u tat ri ka mam Aram .

(src)="b.MAT.1.4.1"> Ran esi ' pʉ Aminatapu kʉipʉnʉ pe , Aminatapu esi ' pʉ Naisan kʉipʉnʉ pe , Naisan esi ' pʉ Sarʉman kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Ri ka mam Aram are u tat ri ka mam Aminadab .
(trg)="b.MAT.1.4.2"> Ri ka mam Aminadab are u tat ri ka mam Naasón .
(trg)="b.MAT.1.4.3"> Ri ka mam Naasón are u tat ri ka mam Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Sarʉman esi ' pʉ Powas kʉipʉnʉ pe , Reyapu esi ' pʉ na ' ne ' isan pe , Powas esi ' pʉ Ope ' kʉipʉnʉ pe , Ru ' esi ' pʉ na ' ne ' isan pe , Ope ' esi ' pʉ Ise ' si kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Ri ka mam Salmón are u tat ri ka mam Booz .
(trg)="b.MAT.1.5.2"> Ru nan ri ka mam Booz are ri nan Rahab .
(trg)="b.MAT.1.5.3"> Ri ka mam Booz are u tat ri ka mam Obed .
(trg)="b.MAT.1.5.4"> Ru nan ri ka mam Obed are ri nan Rut .
(trg)="b.MAT.1.5.5"> Ri ka mam Obed are u tat ri ka mam Isaí .

(src)="b.MAT.1.6.1"> Ise ' si nin si esi ' pʉ mɨrɨ Tepi ' kin pe te ' sen kʉipʉnʉ pe .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Tepi ' esi ' pʉ Saraman kʉipʉnʉ pe , Iuraya no ' pʉ rʉ ' pʉ esi ' pʉ na ' ne ' isan pe ,
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Ri ka mam Isaí are u tat ri ka mam David ri nim takanel .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> Ri ka mam David ri nim takanel rucˈ ri chichuˈ ri xrixokilaj na ri tat Urías , e areˈ u nan u tat ri ka mam Salomón .

(src)="b.MAT.1.7.1"> Saraman esi ' pʉ Reyopowan kʉipʉnʉ pe , Reyopowan esi ' pʉ Apaya kʉipʉnʉ pe , Apaya esi ' pʉ Esa kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Ri ka mam Salomón are u tat ri ka mam Roboam .
(trg)="b.MAT.1.7.2"> Ri ka mam Roboam are u tat ri ka mam Abías .
(trg)="b.MAT.1.7.3"> Ri ka mam Abías are u tat ri ka mam Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> Esa esi ' pʉ Iseyosapa ' kʉipʉnʉ pe , Iseyosapa ' esi ' pʉ Iseyoran kʉipʉnʉ pe , Iseyoran esi ' pʉ Usaya kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Ri ka mam Asa are u tat ri ka mam Josafat .
(trg)="b.MAT.1.8.2"> Ri ka mam Josafat are u tat ri ka mam Joram .
(trg)="b.MAT.1.8.3"> Ri ka mam Joram are u tat ri ka mam Uzías .

(src)="b.MAT.1.9.1"> Usaya esi ' pʉ Iso ' tan kʉipʉnʉ pe , Iso ' tan esi ' pʉ Eyas kʉipʉnʉ pe , Eyas esi ' pʉ Esi ' kaya kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Ri ka mam Uzías are u tat ri ka mam Jotam .
(trg)="b.MAT.1.9.2"> Ri ka mam Jotam are u tat ri ka mam Acaz .
(trg)="b.MAT.1.9.3"> Ri ka mam Acaz are u tat ri ka mam Ezequías .

(src)="b.MAT.1.10.1"> Esi ' kaya esi ' pʉ Mana ' sa kʉipʉnʉ pe , Mana ' sa esi ' pʉ Eman kʉipʉnʉ pe , Eman esi ' pʉ Iso ' saya kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Ri ka mam Ezequías are u tat ri ka mam Manasés .
(trg)="b.MAT.1.10.2"> Ri ka mam Manasés are u tat ri ka mam Amón .
(trg)="b.MAT.1.10.3"> Ri ka mam Amón are u tat ri ka mam Josías .

(src)="b.MAT.1.11.1"> Iso ' saya esi ' pʉ Ise ' konaya mɨrɨ awonsi ' kɨ iyakon non kʉipʉnʉ pe .
(src)="b.MAT.1.11.2"> To ' eyaton non uya Esuwerʉ amʉ ' a ' sisa ' arɨ a ' tai ' ne Paperan pona .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Ri ka mam Josías are u tat ri ka mam Jeconías , xukujeˈ ri e rachalal .
(trg)="b.MAT.1.11.2"> Pa tak ri kˈij riˈ xecˈam bi ri winak aj Israel , xeopan cˈu pa ri tinimit Babilonia .

(src)="b.MAT.1.12.1"> Paperan pona Esuwerʉ amʉ ' a ' sisa ' asa ' to ' eyaton non uya a ' tai : Ise ' konaya esi ' pʉ Siya ' tiyerʉ kʉipʉnʉ pe , Siya ' tiyerʉ esi ' pʉ Userupaperʉ kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Aretak ri winak aj Israel e cˈo chic pa ri tinimit Babilonia , ri ka mam Jeconías xcˈoji jun u cˈojol , Salatiel u biˈ .
(trg)="b.MAT.1.12.2"> Ri ka mam Salatiel are u tat ri ka mam Zorobabel .

(src)="b.MAT.1.13.1"> Userupaperʉ esi ' pʉ Apaiyutʉ kʉipʉnʉ pe , Apaiyutʉ esi ' pʉ Iraiya ' kin kʉipʉnʉ pe , Iraiya ' kin esi ' pʉ Esorʉ kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Ri ka mam Zorobabel are u tat ri ka mam Abiud .
(trg)="b.MAT.1.13.2"> Ri ka mam Abiud are u tat ri ka mam Eliaquim .
(trg)="b.MAT.1.13.3"> Ri ka mam Eliaquim are u tat ri ka mam Azor .

(src)="b.MAT.1.14.1"> Esorʉ esi ' pʉ Isato ' kʉipʉnʉ pe , Isato ' esi ' pʉ A ' kin kʉipʉnʉ pe , A ' kin esi ' pʉ Iraiyutʉ kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Ri ka mam Azor are u tat ri ka mam Sadoc .
(trg)="b.MAT.1.14.2"> Ri ka mam Sadoc are u tat ri ka mam Aquim .
(trg)="b.MAT.1.14.3"> Ri ka mam Aquim are u tat ri ka mam Eliud .

(src)="b.MAT.1.15.1"> Iraiyutʉ esi ' pʉ Eriyesarʉ kʉipʉnʉ pe , Eriyesarʉ esi ' pʉ Ma ' tan kʉipʉnʉ pe , Ma ' tan esi ' pʉ Seko ' kʉipʉnʉ pe ,
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Ri ka mam Eliud are u tat ri ka mam Eleazar .
(trg)="b.MAT.1.15.2"> Ri ka mam Eleazar are u tat ri ka mam Matán .
(trg)="b.MAT.1.15.3"> Ri ka mam Matán are u tat ri ka mam Jacob .

(src)="b.MAT.1.16.1"> Seko ' esi ' pʉ Isose ' kʉipʉnʉ pe , Meri taan ' pʉ si .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Meri esi ' pʉ Sises san pe , Kʉrai tato ' san pe si .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Ri ka mam Jacob are ru tat ri a José ri rachajil ri María .
(trg)="b.MAT.1.16.2"> We María riˈ are cˈu waˈ ru nan ri Jesús ri cäbix Cristo che .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Epʉra ' an awonsi ' kɨ Tepi ' , kin pe te ' sen pʉ ' kʉ pona , 14 kaisa rɨ itamokori ton u ' tɨsa ' esi ' pʉ mɨrɨ .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Tepi ' , kin pe te ' sen awonsi ' kɨ , to ' eyaton non uya Esuwerʉ amʉ ' a ' sisa ' arɨ Paperan pona pʉ ' kʉ pona , 14 kaisa rɨ itamokori ton u ' tɨsa ' esi ' pʉ mɨrɨ .
(src)="b.MAT.1.17.3"> To ' eyaton non uya Esuwerʉ amʉ ' a ' sisa ' arɨ ' pʉ Paperan pona awonsi ' kɨ , Kʉrai entu pʉ ' kʉ pona , 14 kaisa rɨ itamokori ton u ' tɨsa ' esi ' pʉ mɨrɨ .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Je riˈ chi cajlajuj juchˈob tataxelab cachiˈl ri qui cˈojol e ocˈowinak xchaptaj lok rucˈ ri ka mam Abraham cˈä rucˈ ri ka mam David .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Cajlajuj chic xchaptaj lok rucˈ ri ka mam David cˈä aretak xecˈam bi ri winak aj Israel , xeopan pa ri tinimit Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> Te cˈu riˈ e cˈo chi cajlajuj chic cˈä xil na u wäch ri Cristo .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Serɨ serɨ , Sises Kʉrai entu ' pʉ pantomʉ : Isanon pe te ' ton kon , Meri , mɨrɨ awonsi ' kɨ Isose ' pokon usauro ' sa ' esi ' pʉ temari ' mato ' kon pe , e ' tane to ' uta ' pɨtʉ rawɨrɨ rɨ , tʉumono ' tasa ' i ' tu ' pʉ Meri uya , Wakʉ A ' kwarʉ winɨ .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Are je waˈ xbantajic aretak xil u wäch ri alaj a Jesús : Ri kˈapoj al María ru nan u yoˈm chi u tzij che cˈulanem rucˈ ri a José .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Mäjaˈ cˈu quecˈuliˈc aretak ri al María xcanaj yawab winak rumal ru chukˈab ri Lokˈalaj Espíritu .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Isose ' esi ' pʉ ipokena ' pe te ' sen , mɨrɨpan ekoneka ' pʉ ama ' ai imari ' mato ' tʉuya ereutanʉ ' to ' pe tʉuya .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Ri a José cˈut ri rachajil are jun achi ri jicom ranimaˈ cho ri Dios , man craj tä cˈut cäresaj u qˈuixbal ri al María chquiwäch ri winak .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Rumal riˈ xuchomaj u yaˈic canok xak chi cˈuyal .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Mɨrɨ pɨ ' isenuminka ' pʉ tʉpo , Papa inserʉʉi uyee ' pʉ ipiya ' iye ' ne ' pɨtʉ yau , mɨrɨpan uya ta ' pʉ ipɨ ' , “ Isose ' , Tepi ' pa rʉ ' pʉ , tenari ' nʉnse pʉra Meri anʉnkɨ ɨno ' pʉ pe , apʉne pʉra Wakʉ A ' kwarʉ winɨ imono ' tasa ' mɨrɨ .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Aretak jeˈ tajin cuchomaj waˈ , xpe jun ángel ri takom lok rumal ri Dios ri xucˈut rib chuwäch ri a José pa ri u waram , xubij che : A José , at baˈ at rachalaxic ri tat David .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> Maxej awib chucˈamic ri al María che awixokil , rumal chi ri ral ri quil na u wäch , are rech ri Lokˈalaj Espíritu waˈ .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Warawo ' pe entunʉ ' to ' iya oton , imʉre mese ' tɨi ' Sises tukai ' , apʉne pʉra tʉtonpa ton pika ' tɨto ' iya oton pe iyesi pɨ ' to ' makooi apai , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Ri areˈ cäcˈoji na jun ral ala , cacoj cˈu na JESÚS che u biˈ .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> ( Ri “ Jesús ” quel cubij “ Toˈl Ke ” . )
(trg)="b.MAT.1.21.3"> Jeˈ u biˈ waˈ rumal chi queutoˈ na ru winakil , queresaj na pa ri qui mac , ― xcha ri ángel .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Serɨ e ' kupʉ ' pʉ pena Papa usaurokʉ ' pʉ pu ' kena ' Aisaya awɨrɨ a ' ku ' tɨnin pe :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Ronojel waˈ xbantajic rech kas jeˈ quel wi jas ru bim ri Kajaw Dios rumal ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri cubij :

(src)="b.MAT.1.23.1"> “ A ' pɨ ' pʉn uri ' san umono ' tato ' oton , mɨrɨpan entuto ' oton warawo ' pe , mɨrɨpan esa ' to ' oton to ' uya Maniwerʉ tukai ' tawon , ” ta ' pʉ iya , “ Papa esi upiyau ' nokon ” ta e ' kwa pe .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> Ri kˈapoj ali cäcanaj na can yawab winak , cäril cˈu na u wäch jun ral ala ri cäbix na Emanuel che ,

(src)="b.MAT.1.24.1"> Isose ' upakasa ' uya nin si , Meri mari ' ma ' pʉ mɨrɨ , Itepuru inserʉʉi uya tauro ' ka ' pʉ awɨrɨ , mɨrɨpan uya arɨ ' pʉ tiwʉ ' ta ' ,
(trg)="b.MAT.1.24.1"> ― cächaˈ .
(trg)="b.MAT.1.24.2"> Quel cubij waˈ : Ri Dios cˈo kucˈ , ― cächa riˈ .
(trg)="b.MAT.1.24.3"> Aretak xcˈastaj ri a José che ru waram , xunimaj ri xbix che rumal ri ángel ri takom lok rumal ri Dios .
(trg)="b.MAT.1.24.4"> Xucˈam ri al María che rixokil .

(src)="b.MAT.1.25.1"> e ' tane iyentu rawɨrɨ a ' pɨ ' pɨtʉ ' pʉ iya pen .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Mɨrɨpan mʉre entusa ' ese ' tɨ ' pʉ iya “ Sises ” tukai ' .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Man xquirik tä cˈu na quib , xane cˈä teˈ aretak xil na u wäch ri ral ri al María .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Ri a José xucoj cˈu JESÚS che u biˈ .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Sises entu ' pʉ tʉpo Pe ' teri ' en po Isutiya yau , kin pe Era ' esi a ' tai , pu ' kena ' amʉ ' uyee ' pʉ wʉi enu uyepʉ winɨpai Surusiran pona ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Ri alaj a Jesús xil u wäch pa ri tinimit Belén , ri cˈo pa Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Are chiˈ cˈo ri tat Herodes che nim takanel puwiˈ ronojel ri Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.3"> Xeopan cˈu jujun achijab ajnoˈjab pa ri tinimit Jerusalén , jelaˈ cˈu quepe pa relbal kˈij .

(src)="b.MAT.2.2.1"> mɨrɨpan kon uya , “ Nai airɨ mʉre , Esuwerʉ amʉ ' kin pe te ' ton entusa ' nai ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Kaiyono ' epa ' kasa ' ene ' pʉ ina uya iyentusa ' ekamanin .
(src)="b.MAT.2.2.3"> Mɨrɨ pɨ ' apurɨpɨ ' se ' na ina uye ' sa ' , ” ta ' pʉ to ' uya .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> Xquitaˈ cˈu u tzijol chilaˈ , xquibij : ¿ Jawijeˈ cäriktaj wi ri nim takanel ri cätakan na pa qui wiˈ ri winak aj Israel ri cˈä teˈ xil u wäch ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Xa xkil ru chˈimil pa relbal kˈij , rumal riˈ xujpe chukˈijilaxic , ― xechaˈ .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Serɨ tawon etasa ' kin pe te ' sen Era ' uya a ' tai , isewankama ' pʉ , mɨrɨpan kaisa rɨ Surusiran pon kon usewankama ' pʉ .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Aretak ri tat Herodes ri nim takanel xuta waˈ , sibalaj xsach u cˈux , jeˈ xukujeˈ conojel ri niqˈuiaj winak aj Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Tanporo Papa ena ' use ' man nɨto ' tʉrawasomanin nan epuru ton mɨrɨ awonsi ' kɨ Main pɨ ' enupanin nan amʉranʉ ' sa ' tʉuya a ' tai , to ' ekama ' po ' pʉ iya , “ Nai yau Kʉrai entuto ' oton tasa ' pu ' kena ' amʉ ' uya nai ? ” tukai ' .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Xtakan cˈu ri nim takanel che qui siqˈuixic ri qui nimakil sacerdotes , xukujeˈ ri tijonelab re ri Pixab , xutaˈ cˈu chque jawijeˈ quil wi na u wäch ri Cristo .

(src)="b.MAT.2.5.1"> “ Pe ' teri ' en po , Isutiya yau , ” tukai ' to ' uya eikʉ ' pʉ .
(src)="b.MAT.2.5.2"> “ Serɨ tukai ' pu ' kena ' uya imenuka ' pʉ esi pena rɨ :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Ri e areˈ xquibij che : Pa ri tinimit Belén ri cˈo pa Judea , rumal chi ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios je waˈ xutzˈibaj :

(src)="b.MAT.2.6.1"> “ ‘ Ɨmɨrɨ ' nokon , Isutiya yawon , Pe ' teri ' en pata pon kon , Isutiya yawo ' nan pata ton tentakai ' apata kon yau eke esa ' wannɨ e ' sepoto ' oton , karimeru esa ' esi to ' esa ' pe kasa umunkɨ , Esuwerʉ amʉ ' esa ' pe te ' ton , ’ tawon , ” ta ' pʉ to ' uya .
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Ri at tinimit Belén , at riˈ ri rech ri rulew ri Judá , machomaj chi ri at man nim tä a kˈij at chquiwäch ri kˈatal tak tzij ri e cˈo chilaˈ , rumal chi awucˈ at quel wi na jun nim cˈamal be , ri cucˈam na qui be ri nu winak aj Israel ,

(src)="b.MAT.2.7.1"> Serɨ etasa ' Era ' uya a ' tai , tʉmaimu ennoko ' pʉ iya pu ' kena ' amʉ ' piya ' to ' pokon pe ama ' ai te ' sepoto ' kon pe , mɨrɨpan kon winɨ eta ' pʉ iya , mɨrɨ a ' tai kaiyono ' epa ' ka ' pʉ tukai ' .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> ― cächaˈ , ― xecha ri tijonelab re ri Pixab .
(trg)="b.MAT.2.7.2"> Are cˈu ri tat Herodes chelakˈal xeusiqˈuij ri ajnoˈjab , xutaˈ cˈu chque jampaˈ kas xcˈutun ri chˈimil .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Mɨrɨpan kon ennoko ' pʉ iya Pe ' teri ' en pona , “ Wakʉ pe mʉre mʉwarinpatʉi ' .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Eposa ' auya ' nokon a ' tai , upana ' tɨi ' mɨsi ' tʉi ' , urɨ rɨ nɨrɨ utɨto ' pe apurɨpɨ ' se ' na , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Te riˈ xeutak bi pa Belén , xubij bi chque : Jix baˈ jelaˈ , chitatabelaˈ jawijeˈ cˈo wi ri acˈal .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Aretak quiriko , chixpe chubixic chwe , rech ri in xukujeˈ quineˈ na chukˈijilaxic , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Kin maimu eta tʉuya ' nokon tʉpo , to ' utɨ ' pʉ , mɨrɨpan kon uya kaiyono ' kanan enkaa ' pʉ , tʉnene ' pʉ kon nʉ ' pʉ wʉi enu uyepʉ winɨ , mɨrɨpan pɨ ' to ' epori ' ma ' pʉ .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Mɨrɨpan kon rawɨrɨ kaiyono ' utɨ ' pʉ , mɨrɨpan ereuta ' pʉ mʉre pata epoi .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> Ri ajnoˈjab xuwi xquito ri xbix chque rumal ri nim takanel , xebeˈc .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> Are cˈu ri chˈimil ri xquil pa relbal kˈij xnabej chquiwäch , cˈä xopan na puwiˈ ri cˈo wi ri acˈal , xtaqˈui cˈu chilaˈ .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Mɨrɨ a ' tai , pu ' kena ' amʉ ' ewomʉ ' pʉ ɨutɨ ta ' .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Mʉre si ensa ' tʉuya ' nokon a ' tai , isan , Meri pokon pe , to ' e ' sekunka ' pʉ apurɨpɨtʉ pe .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Mɨrɨ a ' tai , timamin kon yen a ' koka ' pʉ to ' uya , mɨrɨpan kon uya irepapɨtʉ ' pʉ epe ' kena ' ton ke : korʉ ke , a ' po ' nan ikɨtun , pʉrankensens tato ' ke mɨrɨ awonsi ' kɨ karapa , mɨrʉ tato ' ke .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Xeboc cˈu bi pa ri ja , xquil cˈu ri acˈal cˈo rucˈ ri al María ru nan .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Xexuquiˈc , xquikˈijilaj ri acˈal .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Te cˈu riˈ xquijak u wiˈ ri qui cˈolibal , xquisipaj kˈän puak , incienso , xukujeˈ mirra che ri Areˈ .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Papa uya to ' pana ' tɨ ' pʉ to ' e ' ne ' pɨtʉ yau , to ' enna ' po namai ' kin pe te ' sen Era ' piya ' , mɨrɨpan kon enna ' po ' pʉ tʉpata kon ya ' tʉron nɨ awɨrɨ .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Te cˈu riˈ xbix chque pa achicˈ chi meocˈow chi jelaˈ jawijeˈ cˈo wi ri tat Herodes .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> Xetzelej cˈu bi pa ri qui tinimit , xquicˈam bi jun be chic .

(src)="b.MAT.2.13.1"> To ' utɨ ' pʉ tʉpo , Itepuru inserʉʉi usenpoika ' pʉ Isose ' piya ' iye ' ne ' pɨtʉ yau , “ Isose ' , e ' mʉ ' sa ' ka ' , mʉre mɨrɨ awonsi ' kɨ isan tanʉnse ainʉnkɨ Isi ' pona .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Kin Era ' man iwarinpa pɨ ' iwɨto ' pe tʉuya , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Aretak e benak chi ri ajnoˈjab , xpe jun ángel ri takom lok rumal ri Dios , xucˈut rib chuwäch ri a José pa achicˈ , xubij che : Chatwalijok , chacˈama bi ri acˈal , rachiˈl ru nan , chixanimaj bic .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Jix pa Egipto , chixcanaj cˈu na can chilaˈ cˈä quinbij na chiwe jampaˈ quixpetic .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Je riˈ chibana rumal chi ri tat Herodes cutzucuj na u cämisaxic ri acˈal , ― xcha ri ángel che .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Mɨrɨpan e ' mʉ ' sa ' kasa ' uya mʉre mɨrɨ awonsi ' kɨ isan arɨ ' pʉ ewarupɨ nau Isi ' pona ,
(trg)="b.MAT.2.14.1"> Xwalij cˈu ri a José , xucˈam ri acˈal , rachiˈl ru nan , chakˈab cˈut xebel bic , xebeˈ pa Egipto .

(src)="b.MAT.2.15.1"> mɨrɨpan kon uko ' mamʉ ' pʉ Era ' uma ' ta pona rɨ .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Pena pu ' kena ' amʉ ' nekama ' pʉ uta ' ku ' tɨ ' pʉ , “ Umu kɨ ' ma uya Isi ' apai , ” tawon .
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Chilaˈ xecˈoji wi na cˈä xcäm na ri tat Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Jeˈ xbantaj waˈ rech kas jeˈ quel wi jas ri xubij ri Dios rumal ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri cubij : “ Pa Egipto xinsiqˈuij wi lok ri nu Cˈojol , ” ― cächaˈ .

(src)="b.MAT.2.16.1"> Era ' uya i ' tusa ' a ' tai pu ' kena ' amʉ ' uya tennakasa ' , ipan pe isakorota ' pʉ , mɨrɨpan uya , “ Warawo ' munkɨ amʉ ' Pe ' teri ' en pon kon itʉ ' katɨ ' asa ' ron wʉipiya airon kon mɨrɨ awonsi ' kɨ mɨrɨ o ' koi ' no kon nɨ , ” ta ' pʉ iya , pu ' kena ' amʉ ' uya ekama ' pʉ rʉ ' pʉ pɨ ' .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Aretak ri tat Herodes xretamaj chi man are tä kas tzij ri xbix can che cumal ri ajnoˈjab , sibalaj xpe royowal .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Xutak cˈu qui cämisaxic conojel ri acˈalab alabom ri tzˈakat chi quieb qui junab xukujeˈ ri mäjaˈ cätzˈakat quieb qui junab ri e cˈo pa ri tinimit Belén xukujeˈ ri e cˈo pa tak ri tinimit chunakaj ri Belén , jeˈ jas ri kˈij ri xquibij can ri ajnoˈjab .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Mɨrɨ a ' tai , pu ' kena ' Iseremaya nekama ' pʉ uta ' ku ' tɨ ' pʉ :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Xa je riˈ kas jeˈ xel wi jas ri xutzˈibaj can ri ka mam Jeremías ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri cubij :

(src)="b.MAT.2.18.1"> “ Main useta Rama pata po , tʉuta ' kwarʉkai ' ukaran nɨ esi eke pe rɨ , Rʉi ' serʉ esi ukaran nɨ pɨ ' tʉmunkɨ amʉ ' wenai , tʉpori ' ma i ' se pʉra iyesi , to ' pʉra iyesi pɨ ' , ” tawon .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Xtataj cˈut chi cˈo jun ri curak u chiˈ pa ri tinimit Ramá , nimalaj okˈej waˈ , nimalaj bis cäbanic .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Are ri nan Raquel ri cubisoj qui wäch ri ral , ri man cuyaˈ taj cäcuˈbisax u cˈux rumal chi ya e cäminak chic ri ral ,

(src)="b.MAT.2.19.1"> Era ' uma ' ta ' pʉ tʉpo , inserʉ usenpoika ' pʉ iye ' ne ' pɨtʉ yau Isose ' piya ' , Isi ' po ,
(trg)="b.MAT.2.19.1"> ― cächaˈ .
(trg)="b.MAT.2.19.2"> Aretak cˈut cäminak chic ri tat Herodes , jun ángel ri takom lok rumal ri Dios xucˈut rib chuwäch ri a José pa achicˈ jelaˈ pa Egipto , xubij che :

(src)="b.MAT.2.20.1"> “ E ' mʉ ' sa ' ka ' , mʉre mɨrɨ awonsi ' kɨ isan akɨ Esuwerʉ pata pona .
(src)="b.MAT.2.20.2"> Kamoro mʉre wɨnɨ i ' se te ' san uma ' ta ' pʉ man , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> Chatwalijok , chacˈama bi ri acˈal awucˈ , xukujeˈ ru nan , chixtzelej chi na jumul pa Israel .
(trg)="b.MAT.2.20.2"> Xecäm cˈu conojel ri cäcaj cäquicämisaj ri acˈal , ― xcha che .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Mɨrɨpan e ' mʉ ' sa ' ka ' pʉ , mʉre mɨrɨ awonsi ' kɨ isan arɨ ' pʉ iya , mɨrɨpan kon utɨ ' pʉ Esuwerʉ pata pona .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Xwalij cˈu ri a José , xucˈam bi ri acˈal rachiˈl ru nan , xtzelej chi na jumul pa Israel .

(src)="b.MAT.2.22.1"> E ' tane A ' keras enasa ' tʉkʉipʉnʉ Era ' pata ' pʉ ya ' kin pe Isutiya po eta ' pʉ iya .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Enari ' ke ' pe iyesi ' pʉ , mɨrɨ ya ' ɨtɨpai pʉra .
(src)="b.MAT.2.22.3"> Ipanamasa ' esi ' pʉ iye ' ne ' pɨtʉ yau , mɨrɨpan utɨ ' pʉ Kiyarari nono pona .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Aretak cˈut ri a José xuto chi are ri tat Arquelao chic cˈo che nim takanel pa Judea chuqˈuexel ri Herodes ru tat , xuxej rib xeˈ jelaˈ .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Xchˈabex cˈu rumal ri Dios pa achicˈ , rumal riˈ jelaˈ xeˈ wi pa Galilea .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Mɨrɨpan utɨ ' pʉ ɨko ' manse ' na Nasare ' pona .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Pu ' kena ' ton nekama ' pʉ uta ' ku ' tɨ ' pʉ mɨrɨ , “ Nasarin tukai ' esa ' to ' oton , ” tawon .
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Aretak xopan chilaˈ , jelaˈ xecˈol wi pa ri tinimit Nazaret .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Jeˈ xbantaj waˈ rech kas jeˈ quel wi ri xquibij can ri kˈalajisal tak re ru Lokˈ Pixab ri Dios , chi ri Jesús cäbix na aj Nazaret che .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Mɨrɨ a ' tai , Isaan Pa ' tes uyee ' pʉ .
(src)="b.MAT.3.1.2"> Itekare ekama ' pʉ iya Isutiya rɨmono ' taai awɨrɨ ,
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Pa tak ri kˈij riˈ ri tat Juan Kasal Jaˈ xopan pa Judea , pa tak ri juyub ri cätzˈinowic .
(trg)="b.MAT.3.1.2"> Tajin cutzijoj ru Lokˈ Pixab ri Dios .

(src)="b.MAT.3.2.1"> “ Amakooi kon apai era ' tɨtɨ ' , apʉne pʉra Papa e ' to ' esa ' wannɨ pe a ' ko pe man , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> Cubij cˈu chque ri winak : Chiqˈuexa ri iwanimaˈ , chiqˈuexa ri i chomanic , rumal chi xa jubikˈ chic man cuchaplej ru takanic ri Dios , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Isaan pʉse rɨ pu ' kena ' Aisaya usaurokʉ ' pʉ rʉ ' pʉ ipɨ ' : “ Rɨmono ' tau ka ' pon ukɨ ' pɨ ' nʉnpɨtʉ , ‘ Itepuru e ' ma ikonekatɨ ' , to ' sa rɨ ite ' ma ikonekatɨ ' , ’ tawon , ” ta ' pʉ rʉ ' pʉ ipɨ ' .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> We tat Juan riˈ are waˈ ri xtzˈibax can chrij ojer rumal ri ka mam Isaías , ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri cubij : Cˈo jun ri co cächˈaw pa tak ri juyub ri quetzˈinowic , cubij : “ Chibana u banic ri nim be ri cäbin wi ri Kajaw .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> Chisucˈumaj , chibana sibalaj jicom che , ”

(src)="b.MAT.3.4.1"> Isaan pon esi ' pʉ kiyamerʉ i ' po ' konekasa ' , o ' pi ' pɨ konekasa ' esi ' pʉ ipokʉrʉʉi pe iworo ' pai pɨ ' .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Iti ' kiyari esi ' pʉ kairau amʉ ' mɨrɨ awonsi ' kɨ teusan e ' ku .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> ― xcha ri ka mam Isaías .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> Are cˈu ri tat Juan xucoj atzˈiak ri banom rucˈ ri rismal jun awaj , camello u biˈ , tzˈum cˈu ru pas .
(trg)="b.MAT.3.4.3"> Xa sacˈ xukujeˈ uwal cheˈ xutijo .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Ka ' pon amʉ ' utɨ ' pʉ ipiya ' Surusiran mɨrɨ awonsi ' kɨ Isutiya apai , tanporo Isotan nono piyawo ' nan pata apai ' ne .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Xepe cˈu ri winak aj Jerusalén , xukujeˈ ri e cˈo pa tak niqˈuiaj tak tinimit chic re Judea xukujeˈ ri e cˈo chunakaj ri nimaˈ Jordán , xeopan cˈu rucˈ ri tat Juan chutatabexic ri cubij .

(src)="b.MAT.3.6.1"> Tʉmakooi kon ekama pɨ ' , mɨrɨpan kon pa ' taisima ' pʉ iya Isotan tuna tʉu ' tɨsen kau .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Aretak xquikˈalajisaj ri qui mac , xban cˈu qui kasnaˈ rumal ri tat Juan pa ri nimaˈ Jordán .

(src)="b.MAT.3.7.1"> E ' tane tu ' ke Pari ' si amʉ ' mɨrɨ awonsi ' kɨ Satu ' si amʉ ' uyepʉ ene tʉuya a ' tai epa ' taisiman ku ' to ' iya airɨ , ta ' pʉ iya to ' pɨ ' , “ Ɨmɨrɨ ' nokon ɨsɨ ton ɨkʉi munkɨ ton !
(src)="b.MAT.3.7.2"> Ɨnʉ ' uya apana ' tɨsa ' kon ayainʉmʉ kon pa nʉye ' ai ' ne ' ekota ' man nɨto ' piyapai ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Aretak cˈut xril ri tat Juan chi e qˈuia chque ri tataˈib fariseos xukujeˈ ri tataˈib saduceos xepetic rech cäban qui kasnaˈ , xubij chque : ¡ Ri alak subanelab tak winak !
(trg)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Jachin cˈu ri xbin chech alak chi rajwaxic canimaj alak chuwäch ri nimalaj royowal ri Dios ri cäpetic ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Epetatɨ ' ɨyera ' tɨsa ' kon amakooi kon apai ekamanin ke .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Bana baˈ alak ri takal u banic , ri cukˈalajisaj chi kas tzij xqˈuextaj ri animaˈ alak , ri chomanic alak .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Mɨrɨ awonsi ' kɨ ɨmɨrɨ ' nokon pe rɨ kɨsenuminkatʉu , ‘ Epʉra ' an esi ina kʉipʉnʉ pe , ’ tukai ' .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Apana ' tɨ uya ' nokon serɨ , serɨ ton tɨ ' apai Papa uya Epʉra ' an munkɨ oton kon koneka mɨrɨ .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Mächaplej cˈu alak u bixic pa animaˈ alak : “ Ri uj , uj rachalaxic can ri ka mam Abraham . ”
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Quinbij cˈu chech alak chi ri Dios cäcowinic cuban chque tak we abaj riˈ chi e rachalaxic can ri ka mam Abraham .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Wa ' ka e ' kamasa ' man yʉi amʉ ' mi ' airɨ , mɨrɨ awonsi ' kɨ tanporon yʉi amʉ ' tepetasen pen a ' tɨto ' oton nɨ mɨrɨ , mɨrɨpan eno ' ma apo ' ya ' .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Cämic riˈ tajin cäcoj ri iquiäj che tak ri qui xeraˈ ri cheˈ rech quetˈoyic .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Ronojel cheˈ ri man cuya tä utzalaj u wäch , cätˈoy cˈu na waˈ , cäporox na pa ri kˈakˈ .

(src)="b.MAT.3.11.1"> “ Apa ' taisima uya ' nokon tuna ke , amakooi kon apai ɨyera ' tɨ kon pa .
(src)="b.MAT.3.11.2"> E ' tane uye ' ma ' pʉ pe meruntɨ kuru uyepʉ mɨrɨ uyentaino , isapatooi arɨ uya poken pʉra e ' ai ' ne ' .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Apa ' taisima iya ' nokon mɨrɨ Wakʉ A ' kwarʉ ke mɨrɨ awonsi ' kɨ apo ' ke .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Ri in kas tzij quinban kasnaˈ alak rucˈ joron , cˈutbal waˈ chi qˈuexom chi animaˈ alak , qˈuexom chi ri chomanic alak .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Cäpe chi cˈu na jun chic ri cuban na kasnaˈ alak rucˈ ri Lokˈalaj Espíritu xukujeˈ rucˈ kˈakˈ .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Ri Areˈ nim na u kˈij chnuwäch in , nim cˈu na u banic .
(trg)="b.MAT.3.11.4"> Man takal tä chwe in chi quinquir ru cˈamal u xajäb .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Sara ' sara ' pan ti ' kiyari pi ' pɨ menkato ' iya ike esi itemiyatʉ yau , mɨrɨpan uya i ' kwato ' tʉuya apon akoroka , ta ' nasi , wi ' amʉranʉkʉ iya itiwʉ ' ta ' , ipi ' pɨ rʉ ' pʉ po ' tɨ iya tʉusenkʉ ' sen pen apo ' ke , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Ri Areˈ are jas jun achi ri cujoskˈij ru trico .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> Rucˈam chi ru pala , cujopij cˈu na ri trico , cutas che ri pajo .
(trg)="b.MAT.3.12.3"> Cucˈol na ri trico pa ri cˈuja .
(trg)="b.MAT.3.12.4"> Are cˈu ri pajo cuporoj na pa jun kˈakˈ ri man cächup tä chic , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Mɨrɨ a ' tai , Sises uyee ' pʉ Kiyarari winɨ Isaan piya ' Isotan tuna airɨ tʉpa ' taisimato ' pe iya ,
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Xel cˈu lok ri Jesús pa Galilea , xopan chuchiˈ ri nimaˈ Jordán ri cˈo wi ri tat Juan rech cäban u kasnaˈ rumal .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Isaan esi ' pʉ ɨnereutanʉ ' pai , mɨrɨpan uya ta ' pʉ ipɨ ' , “ Upa ' taisima auya ru ' ku i ' se e ' ai ' , mɨrɨ pe ' e ' tane upiya ' ɨuye ' sa ' ? ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Man xraj tä cˈu ri tat Juan , xane xubij che ri Jesús : Ri in man takal tä chwe chi quinban kasnaˈ la .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Rajwaxic ne chi ri lal cäban la nu kasnaˈ in , ― cächaˈ .
(trg)="b.MAT.3.14.3"> ¿ Jas che xpe la wucˈ in ? ― xcha che ri Jesús .

(src)="b.MAT.3.15.1"> Sises uya eikʉ ' pʉ , “ Tɨwɨ mɨrɨ kasa rɨ iku ' kɨ , serɨ pe rɨken iye ' to ' pe .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Serɨ winɨ tanporo Papa e ' to ' i ' se rɨ kupʉ mɨrɨ , ” ta ' pʉ iya .
(src)="b.MAT.3.15.3"> Mɨrɨ a ' tai , Isaan uya ikupʉ ' pʉ imaimu awɨrɨ .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Xubij cˈu ri Jesús che : Che we chanim riˈ , chaya chwe chi jeˈ quinban waˈ .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Are cˈu waˈ takalic rech cäkaˈno jachique ri cätakan wi ri Dios , ― xcha che .
(trg)="b.MAT.3.15.3"> Ri tat Juan cˈut xunimaj ri xubij .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Inke pʉra tepa ' taisima ' pʉ rʉ ' pʉ pe , Sises ekanwaka ' pʉ tuna kapai .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Mɨrɨ a ' tai kuru rɨ , ka ' uta ' koka ' pʉ , mɨrɨpan uya Papa A ' kwarʉ u ' tɨ ene ' pʉ wako ' wa kasa , mɨrɨpan uta ' si ' pʉ ipɨ ' .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Aretak cˈut xbantaj u kasnaˈ ri Jesús , xel lok ri Areˈ pa ri jaˈ .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> ¡ Chanim xjakjob ri caj !
(trg)="b.MAT.3.16.3"> Ri Jesús cˈut xril ri Lokˈalaj Espíritu xkaj lok puwiˈ ri Areˈ , jeˈ u banic jun palomäx .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Main , Epʉn winon uya ta ' pʉ , “ Umu pʉse rɨ , uni ' nʉnkanʉ ; ipɨ ' epori ' mayai ' , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Te riˈ xtataj cˈut chi cächˈaw lok jun chicaj ri xubij : Are ri Lokˈalaj nu Cˈojol waˈ .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Cäquicot ri wanimaˈ rumal , ― xchaˈ .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Mɨrɨ a ' tai , Iya ' kwarʉ uya Sises arɨ ' pʉ rɨmono ' ta ' Makoi uya i ' tupɨ ' to ' pe .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Te cˈu riˈ ri Lokˈalaj Espíritu xucˈam bi ri Jesús pa tak juyub ri quetzˈinowic , rech cätakchiˈx che mac chilaˈ rumal ri Itzel .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Tʉuseruma tʉpo tenta ' nai ' pʉra 40 kaisa rɨ wʉi mɨrɨ awonsi ' kɨ ewarupɨ , mɨrɨpan esi ' pʉ ipan pe kuru iwan pe .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Cawinak kˈij , cawinak akˈab xcˈoji chilaˈ , man cˈo tä cˈu jas ri xutijo .
(trg)="b.MAT.4.2.2"> Te cˈu riˈ sibalaj xnumic .

(src)="b.MAT.4.3.1"> I ' tupɨ ' nin uyee ' pʉ ipiya ' , mɨrɨpan uya ta ' pʉ ipɨ ' , “ Papa Mumu pe ɨwesi yau , se ton tɨ ' amʉ ' pɨ ' pʉreti pe enakɨ ka ' kɨ , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> Xpe cˈu ri Itzel , xopan rucˈ ri Jesús rech cutakchiˈj ri Areˈ che mac , xubij che : We kas tzij chi lal u Cˈojol ri Dios , takan la chque tak we abaj riˈ chi cäcaˈn na wa , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Sises uya eikʉ ' pʉ , “ Iye ' menukasa ' , ‘ Ka ' pon esi tʉuko ' mansen pʉreti pɨ ' rɨken pen , e ' tane tanporon nɨ main pɨ ' Papa mʉta yapai tʉuye ' sen , ’ tawon , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Xchˈaw ri Jesús , xubij che : Ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic cubij : “ Man xak tä xuwi rumal ri wa quecˈasi na ri winak , xane xukujeˈ rumal ronojel ru Tzij ri Dios , ” ― cächaˈ , ― xcha ri Jesús che .

(src)="b.MAT.4.5.1"> Mɨrɨ a ' tai , Makoi uya Sises arɨ ' pʉ wakʉ eke pata pona , mɨrɨpan uya Papa ena ' Esuwerʉ amʉ ' use ' mato ' , ɨpʉremato ' iwʉ ' ka ' tawon inakapu putu po iye ' mʉ ' sa ' kato ' pe ikupʉ ' pʉ .
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Ri Itzel xucˈam bi ri Jesús pa ri lokˈalaj tinimit Jerusalén , xupakba cˈu puwiˈ ri nimalaj rachoch Dios .

(src)="b.MAT.4.6.1"> “ Papa Mumu pe ɨwesi yau , ata ' mo ' kakɨ , apʉne pʉra iye ' menukasa ' : “ ‘ Tinserʉʉi ton apiyo ' ma iya ɨpɨ ' , mɨrɨpan kon uya temiyatʉ kon yau ayanʉmʉ tɨ ' pona a ' ta wɨnɨ auya namai ' , ’ tawon , ” ta ' pʉ Makoi uya ipɨ ' .
(trg)="b.MAT.4.6.1"> Te riˈ xubij che : We kas tzij chi lal u Cˈojol ri Dios , qˈuiäka bi ib la iquim , rumal chi ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic cubij : Ri Dios queutak na lok ri ángeles awucˈ che a chajixic .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Catquichap na che ra kˈab che a toˈic rech man cachakˈij tä rawakan cho abaj ,

(src)="b.MAT.4.7.1"> Sises uya eikʉ ' pʉ , “ Iye ' menukasa ' rɨ nɨrɨ , ‘ Itepuru , Papa , itese ' pɨ ' ɨwe ' to ' kʉsi ' tupɨtʉi , ’ tasa ' , ” ta ' pʉ iya ipɨ ' .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> ― cächaˈ , ― xcha ri Itzel che .
(trg)="b.MAT.4.7.2"> Ri Jesús xchˈawic , xubij che : Xukujeˈ cubij ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic : “ Mayac royowal ri Awajaw , ri a Dios , ” ― cächaˈ , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.8.1"> Makoi uya kanan arɨ ' pʉ ka ' tawon wʉ ' pona , mɨrɨpan uya tanporo eke ton pata enpoika ' pʉ itenu ya ' , mɨrɨ awonsi ' kɨ wakʉ pe rɨ iye ' to ' .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Te cˈu riˈ ri Itzel xucˈam bi ri Jesús puwiˈ jun nimalaj juyub .
(trg)="b.MAT.4.8.2"> Xeucˈut cˈu conojel tak ri tinimit ajuwächulew chuwäch ri Areˈ , xukujeˈ ri qui kˈinomal .

(src)="b.MAT.4.9.1"> “ Tanporo serɨ ton ke ɨrepa uya , urɨ pɨ ' te ' sekunkai ' ɨwɨpʉrema yau , ” ta ' pʉ iya ipɨ ' .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Xubij cˈu che ri Jesús : Ronojel waˈ quinya che la , we cäxuqui la , quinkˈijilaj la , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Sises uya ta ' pʉ ipɨ ' , “ Upiyapai enta , Se ' tan !
(src)="b.MAT.4.10.2"> Apʉne pʉra iye ' menukasa ' , ‘ Itepuru , Papa , itese ' pɨ ' ɨwe ' to ' pɨ ' rɨken ɨpʉrema ' ; Kʉrɨ rɨ rɨken poitorʉ pe e ' kɨ , ’ tawon , ” ta ' pʉ Sises uya .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Xchˈaw ri Jesús , xubij che : Jat , Satanás , chatel chnuwäch rumal chi ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic cubij : “ Chakˈijilaj ri Awajaw ri a Dios , xuwi cˈu ri Areˈ chapatänij , ” ― cächaˈ , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.11.1"> Mɨrɨpan piyapai Makoi utɨ ' pʉ .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Inserʉ amʉ ' uyee ' pʉ ipika ' tɨi ' .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Xel cˈu bi ri Itzel rucˈ ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.11.2"> Xepe cˈu jujun ángeles rech quepatänin che ri Areˈ .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Sises uya Isaan esi pariki ' si tau tawon etasa ' a ' tai , iyenna ' po ' pʉ Kiyarari pona .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Ri Jesús , aretak xuto chi cˈo ri tat Juan pa cheˈ , xeˈ pa Galilea .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Ɨko ' manse ' na itɨ ' pʉ Ka ' paneyan pona , Nasare ' tʉnɨnse .
(src)="b.MAT.4.13.2"> Mɨrɨ pata esi ' pʉ mɨrɨ parau ku ' pɨri piyau Sepuran mɨrɨ awonsi ' kɨ Na ' tari nono airɨ .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Man xcanaj tä cˈu can pa ri tinimit Nazaret , xane xa xcˈoji pa Capernaum , jun tinimit Romano waˈ ri cˈo chiˈ ri mar chquinakaj ri ojer tak tinimit Zabulón rucˈ Neftalí .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Pu ' kena ' Aisaya uya ta ' pʉ rʉ ' pʉ a ' ku ' tɨ pe :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Jeˈ xbantaj waˈ rech kas jeˈ quel wi jas ri xutzˈibaj can ri ka mam Isaías ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri cubij :

(src)="b.MAT.4.15.1"> “ Sepuran mɨrɨ awonsi ' kɨ Na ' tari nono pon kon , ka ' pon amʉ ' Kiyarari e ' ma awɨron kon mɨrɨ awonsi ' kɨ tuna Isotan ratoi pon kon , Kiyarari , Esuwerʉ amʉ ' pen nono yau te ' san .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Winak aj Zabulón , winak aj Neftalí , ix riˈ ri nakaj ix cˈo wi che ri mar , chˈäkäp che ri nimaˈ Jordán , chilaˈ pa Galilea jawijeˈ e cˈo wi winak ri man aj Israel taj .

(src)="b.MAT.4.16.1"> Pʉsamoro ka ' pon amʉ ' ewarupɨ yau tʉuko ' mansan uya eke rɨ iweyu ensa ' man ; uma ' tan nɨto ' nono yau te ' san pona iweyu e ' wei ' tɨsa ' man . ”
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Ri winak ri jeˈ ta ne e cˈo pa kˈekum xquil jun nimalaj sakil .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> E areˈ winak waˈ ri e cˈo pa ri qui mac , ri e cˈo cho ri cämical , xpe jun nimalaj sakil pa qui wiˈ ,

(src)="b.MAT.4.17.1"> Mɨrɨ si ' kɨrɨ rɨ Sises epiya ' tɨ ' pʉ itekare ekama pɨ ' , “ Era ' tɨtɨ ' amakooi kon apai , apʉne pʉra Papa e ' to ' esa ' wannɨ pe man a ' ko pe ! ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> ― xcha ri ka mam Isaías .
(trg)="b.MAT.4.17.2"> Cˈä te riˈ cˈut ri Jesús xuchaplej u tzijoxic ru Lokˈ Pixab ri Dios , xubij cˈu chque ri winak : Chiqˈuexa ri iwanimaˈ , chiqˈuexa ri i chomanic , rumal chi xa jubikˈ chic man cuchaplej ru takanic ri Dios , ― xcha chque ri winak .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Sises usarɨ koro ' tau parau ku ' pɨri Kiyarari piyawɨrɨ , ka ' pon ene ' pʉ iya , takon ya ' te ' san , Saiman itese ' , Pi ' ta tato ' ipɨ ' , mɨrɨ awonsi ' kɨ Anturu si itakon .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Tʉpunwerʉ kon tʉrʉ pɨ ' to ' esi ' pʉ parau ku ' pɨri kau , apʉne pʉra moro ' amʉ ' a ' sinin nan pe tesi kon pɨ ' .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Ocˈowem cuban ri Jesús chuchiˈ ri mar re Galilea , xeril cˈu quieb achijab cachalal quib .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Ri jun are ri tat Simón ri xukujeˈ cäbix Pedro che , ri jun chic are ri tat Andrés .
(trg)="b.MAT.4.18.3"> Tajin cäquiqˈuiäk bi jun cˈat chapäbal cär pa ri cho rumal chi e chapal tak cär ri e areˈ .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Sises uya ta ' pʉ to ' pɨ ' , “ Upɨkɨrɨ ɨsi ' tɨ ' , ɨkonekato ' kon pe uya ka ' pon amʉ ' a ' sinin nan pe , ” ta ' pʉ iya .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Ri Jesús xubij chque : Chixsaˈj wucˈ .
(trg)="b.MAT.4.19.2"> Quinban cˈu na chiwe chi quixoc che qui mulixic winak che qui qˈuexwäch ri cär , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Mɨrɨ pe rɨ , tʉpunwerʉ kon tʉnɨnse to ' utɨ ' pʉ ipɨkɨrɨ .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Chanim xquiya can ri qui cˈat , xebeˈ rucˈ ri Jesús .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Mɨrɨ apai tʉutɨi ' , tʉron kon asa ' ron kon ɨsirunan ene ' pʉ iya , Isens mɨrɨ awonsi ' kɨ Isaan , Sepiti munkɨ amʉ ' .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Kanau yau to ' esi ' pʉ , tʉkʉipʉnʉ kon Sepiti pokon pe tʉpunwerʉ kon konepɨtʉ pɨ ' .
(src)="b.MAT.4.21.3"> Sises uya to ' kɨ ' ma ' pʉ .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Ocˈowinak chi apan jubikˈ ri Jesús , xeril chi cˈu quieb achijab chic cachalal quib .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> E areˈ ri tat Jacobo rachiˈl ri tat Juan .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> E u cˈojol ri tat Zebedeo waˈ .
(trg)="b.MAT.4.21.4"> E cˈo pa jun barco cachiˈl ri qui tat , tajin cäquicˈojoj cˈu ri qui cˈat .
(trg)="b.MAT.4.21.5"> Xesiqˈuix cˈu rumal ri Jesús .

(src)="b.MAT.4.22.1"> Inke pʉra , tʉkanwa kon mɨrɨ awonsi ' kɨ tʉkʉipʉnʉ kon tʉnɨnse to ' utɨ ' pʉ ipɨkɨrɨ .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> Ri e areˈ cˈut chanim xquiya can ri barco rucˈ ri Zebedeo ri qui tat , xebeˈ rucˈ ri Jesús .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Sises utɨ ' pʉ siya rɨ Kiyarari awɨrɨ ka ' pon amʉ ' enupa pɨ ' Esuwerʉ amʉ ' usenupato ' iwʉ ' tau ' ne .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Wakʉ itekare ekama pɨ ' iyesi ' pʉ , Papa e ' to ' esa ' wannɨ pe pɨ ' .
(src)="b.MAT.4.23.3"> Paran pokon kon mɨrɨ awonsi ' kɨ takuru ' kena ' nan ka ' pon amʉ ' epi ' tɨ pɨ ' iyesi ' pʉ .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Ri Jesús xbin pa conojel tak ri tinimit re Galilea , xuya tijonic chque ri winak pa tak ri rachoch Dios .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Xutzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chrij ru takanic ri Dios pa qui wiˈ ri winak .
(trg)="b.MAT.4.23.3"> Xukujeˈ xucunaj ronojel u wäch yabil ri cˈo chque .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Itekareei utɨ ' pʉ siya rɨ Siriya poron pata awɨrɨ ' ne rɨ , mɨrɨpan ka ' pon amʉ ' uya tanporo e ' ne ' pe te ' san nee ' pʉ ipiya ' , ti ' tui ' pʉra rɨ teparan ke te ' san .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Tʉron kon eparan esi ' pʉ ipan pe kuru te ' kʉnkʉnmasen , tʉron kon yau makoi a ' kwarʉ esi ' pʉ , tʉron kon eparan esi ' pʉ yai to ' enno ' pɨ ' nin , tʉron kon ipu ' tɨka ' pɨ ' sa ' kon Sises uya tanporo pʉsamoro epi ' tɨ ' pʉ .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Xtataj cˈu u tzijol ri Jesús cumal ri winak pa conojel tak ri tinimit re Siria .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> Ri winak cˈut xequicˈam lok conojel ri qui rikom cˈäx rumal qˈuia u wäch cˈäxcˈol , yabil , kˈoxom .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Xequicˈam lok ri e cˈo itzel tak espíritus chque , xukujeˈ ri winak ri man utz tä chi qui jolom rumal chi e elinak chˈuj , xequicˈam cˈu lok ri cäminak qui cuerpo .
(trg)="b.MAT.4.24.4"> Ri Jesús cˈut xeucunaj conojel .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Eke pe rɨ anpisin Kiyarari awɨron kon , Te ' ka ' pores , Surusiran , Isutiya pon kon , mɨrɨ awonsi ' kɨ Isotan nono ratoi pon kon utɨ ' pʉ ipɨkɨrɨ .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> E qˈuia winak cˈut aj Galilea xebeˈ rucˈ ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.25.2"> Xukujeˈ e cˈo winak aj Decápolis , aj Jerusalén , aj Judea , e cˈo cˈu ri xepe chˈäkäp che ri nimaˈ Jordán .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Sises uya anpisin pe ka ' pon amʉ ' ensa ' a ' tai , iyekainʉmʉ ' pʉ i ' kʉrʉ pona , mɨrɨpan ereuta ' pʉ .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Ipoitorʉ ton amʉra ' pʉ ipiya ' ,
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Aretak ri Jesús xeril ri qˈuialaj winak , xpaki puwiˈ ri juyub , xtˈuyi chilaˈ .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> Xquimulij cˈu quib ru tijoxelab rucˈ .

(src)="b.MAT.5.2.1"> mɨrɨpan kon enupa pɨ ' iye ' sara ' tɨ ' pʉ :
(trg)="b.MAT.5.2.1"> Ri Jesús xuchaplej qui tijoxic , je waˈ xubij chque :

(src)="b.MAT.5.3.1"> “ Pori ' pe entu ' ma ' na ' ne ' nan ta ' kwarʉ kon yau esi , apʉne pʉra to ' iwano ' pe Papa e ' to ' esa ' wannɨ pe esi .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> Utz que ri cäquinaˈ pa canimaˈ chi cˈo ri rajwaxic chque ri cäpe chilaˈ chicaj .
(trg)="b.MAT.5.3.2"> Ri Dios cˈut cätakan na pa qui wiˈ .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro tʉuta ' kwarʉkai ' ukaran nɨ pɨ ' na ' ne ' nan serɨ pe , apʉne pʉra Papa uya pori ' pe to ' ku ' to ' oton .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Utz que ri quebisonic rumal chi ri Dios cäcuˈbisan na qui cˈux .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro mɨ pe te ' ku ' san pen , apʉne pʉra tanporo rɨ non tʉrʉ Papa uya to ' ena ' .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> Utz que ri man cäcaˈn tä nimal .
(trg)="b.MAT.5.5.2"> Ri e areˈ cˈut cäquechbej na ri ulew ri u bim ri Dios chi cuya chque .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro iwan pe , mɨrɨ awonsi ' kɨ tuna ' kiri ' ke na ' ne ' nan ipokena ' i ' se , apʉne pʉra to ' rɨ a ' wetato ' oton .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Utz que ri quenumic , ri cächakiˈj qui chiˈ che jun cˈaslemal jicom .
(trg)="b.MAT.5.6.2"> Are cˈu ri Dios cäyoˈw na waˈ chque .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro ɨsentu ' kena ' ton , apʉne pʉra Papa usentu ' mato ' oton to ' pɨ ' .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Utz que ri quel qui cˈux chque niqˈuiaj winak chic .
(trg)="b.MAT.5.7.2"> Ri Dios cˈut cutokˈobisaj na qui wäch ri e areˈ .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro wakʉ pe tewan kon yau nekonekayai ' ne ' nan , apʉne pʉra to ' uya Papa ento ' oton .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Utz que ri sak canimaˈ .
(trg)="b.MAT.5.8.2"> Ri e areˈ cˈut cäquil na u wäch ri Dios .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro ɨsɨ pe te ' san i ' nɨ ' pankanin nan , apʉne pʉra Papa munkɨ amʉ ' pe to ' e ' to ' oton .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Utz que ri cäquitzucuj u yaˈic utzil chquixol ri winak .
(trg)="b.MAT.5.9.2"> Ri Dios cubij na chi e areˈ ralcˈual ri Areˈ .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Pori ' pe te ' ton kon kamoro ɨsɨ pe rɨ , ipan pe rɨ tʉkota ' masan wakʉ kupʉ to ' uya wenai , to ' iwano ' pe Papa e ' to ' esa ' wannɨ pe esi .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Utz que ri quetzelax qui wäch rumal ru banic ri jicomal cho ri Dios .
(trg)="b.MAT.5.10.2"> Ri Dios cˈut cätakan na pa qui wiˈ .

(src)="b.MAT.5.11.1"> “ Pori ' pe ɨwesi kon mɨrɨ ka ' pon amʉ ' uya asapema kon a ' tai , iwenai pʉra ɨkota ' ma ' nokon a ' tai mɨrɨ awonsi ' kɨ to ' usaurokʉ ɨri pe rɨ ɨpɨ ' nokon a ' tai urɨ uriya ' .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> Utz iwe ix aretak cäban cˈäx chiwe cumal ri winak , quixyokˈ cumal , cäquibij ronojel u wäch ri man kas tzij taj chiwij , xa rumal chi quixcojon chwe in .