# acu/Achuar-NT.xml.gz
# quc/Kiche-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Ju papikia Jesucristo pachisar aarmawaitai .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Jesucristo Davidta weari ayayi .
(src)="b.MAT.1.1.3"> Tura Davidcha Abrahama weari ayayi .
(src)="b.MAT.1.1.4"> Tura Abrahama weari ainau , tura Davidta weari ainau naaringkia ju papinum aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Are waˈ ri qui biˈ ri u mam ri Jesús ojer .
(trg)="b.MAT.1.1.2"> Ri Jesús Are rachalaxic ri ka mam David xukujeˈ ri ka mam Abraham ojer .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Abraham Isaacan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.2.2"> Tura Isaac Jacobon yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.2.3"> Tura Jacob Judán tura Judá yachí ainauncha yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Ri ka mam Abraham are u tat ri ka mam Isaac .
(trg)="b.MAT.1.2.2"> Ri ka mam Isaac are u tat ri ka mam Jacob .
(trg)="b.MAT.1.2.3"> Ri ka mam Jacob are u tat ri ka mam Judá xukujeˈ tak ri e rachalal ri areˈ .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Tura Judá Tamaran nuwatak , ni uchirin Faresan tura chikich uchirin Zara naartinun yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Tura Fares Esroman yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Ri ka mam Judá are u tat ri ka mam Fares xukujeˈ ri ka mam Zara .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Ri qui nan cˈut are ri nan Tamar .
(trg)="b.MAT.1.3.3"> Ri ka mam Fares are u tat ri ka mam Esrom .
(trg)="b.MAT.1.3.4"> Ri ka mam Esrom are u tat ri ka mam Aram .

(src)="b.MAT.1.4.1"> Tura Esrom Araman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.2"> Tura Aram Aminadaban yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.3"> Tura Aminadab Naasónkan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.4"> Tura Naasón Salmónkan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Ri ka mam Aram are u tat ri ka mam Aminadab .
(trg)="b.MAT.1.4.2"> Ri ka mam Aminadab are u tat ri ka mam Naasón .
(trg)="b.MAT.1.4.3"> Ri ka mam Naasón are u tat ri ka mam Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Tura Salmón Rahaban nuwatak Boozan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Tura Booz Rutan nuwatak Obedan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Tura Obed Isaín yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Ri ka mam Salmón are u tat ri ka mam Booz .
(trg)="b.MAT.1.5.2"> Ru nan ri ka mam Booz are ri nan Rahab .
(trg)="b.MAT.1.5.3"> Ri ka mam Booz are u tat ri ka mam Obed .
(trg)="b.MAT.1.5.4"> Ru nan ri ka mam Obed are ri nan Rut .
(trg)="b.MAT.1.5.5"> Ri ka mam Obed are u tat ri ka mam Isaí .

(src)="b.MAT.1.6.1"> Tura Isaí apu Davidtan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Davidka Israela apuri ayayi .
(src)="b.MAT.1.6.3"> Tura David Uríasa nuwarin nuwatak , ni uchirin Salomónkan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Ri ka mam Isaí are u tat ri ka mam David ri nim takanel .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> Ri ka mam David ri nim takanel rucˈ ri chichuˈ ri xrixokilaj na ri tat Urías , e areˈ u nan u tat ri ka mam Salomón .

(src)="b.MAT.1.7.1"> Tura Salomón Roboaman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.7.2"> Tura Roboam Abíasan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.7.3"> Tura Abías Asan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Ri ka mam Salomón are u tat ri ka mam Roboam .
(trg)="b.MAT.1.7.2"> Ri ka mam Roboam are u tat ri ka mam Abías .
(trg)="b.MAT.1.7.3"> Ri ka mam Abías are u tat ri ka mam Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> Tura Asa Josafatan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.8.2"> Tura Josafat Joraman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.8.3"> Tura Joram Oseasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Ri ka mam Asa are u tat ri ka mam Josafat .
(trg)="b.MAT.1.8.2"> Ri ka mam Josafat are u tat ri ka mam Joram .
(trg)="b.MAT.1.8.3"> Ri ka mam Joram are u tat ri ka mam Uzías .

(src)="b.MAT.1.9.1"> Tura Oseas Jotaman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.9.2"> Tura Jotam Acazan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.9.3"> Tura Acaz Ezequíasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Ri ka mam Uzías are u tat ri ka mam Jotam .
(trg)="b.MAT.1.9.2"> Ri ka mam Jotam are u tat ri ka mam Acaz .
(trg)="b.MAT.1.9.3"> Ri ka mam Acaz are u tat ri ka mam Ezequías .

(src)="b.MAT.1.10.1"> Tura Ezequías Manasésan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.10.2"> Tura Manasés Amónkan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.10.3"> Tura Amón Josíasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Ri ka mam Ezequías are u tat ri ka mam Manasés .
(trg)="b.MAT.1.10.2"> Ri ka mam Manasés are u tat ri ka mam Amón .
(trg)="b.MAT.1.10.3"> Ri ka mam Amón are u tat ri ka mam Josías .

(src)="b.MAT.1.11.1"> Tura Josías Jeconíasan tura Jeconíasa yachí ainaun yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Tura Babilonianmaya apuri Israel ainaun nepetkau asamtai , Israel ainaun achikiar Babilonianam jukiarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Ri ka mam Josías are u tat ri ka mam Jeconías , xukujeˈ ri e rachalal .
(trg)="b.MAT.1.11.2"> Pa tak ri kˈij riˈ xecˈam bi ri winak aj Israel , xeopan cˈu pa ri tinimit Babilonia .

(src)="b.MAT.1.12.1"> Tura Jeconías nuni pujus Salatielan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.12.2"> Tura Salatiel Zorobabelan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Aretak ri winak aj Israel e cˈo chic pa ri tinimit Babilonia , ri ka mam Jeconías xcˈoji jun u cˈojol , Salatiel u biˈ .
(trg)="b.MAT.1.12.2"> Ri ka mam Salatiel are u tat ri ka mam Zorobabel .

(src)="b.MAT.1.13.1"> Tura Zorobabel Abiudan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.13.2"> Tura Abiud Eliaquiman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.13.3"> Tura Eliaquim Azoran yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Ri ka mam Zorobabel are u tat ri ka mam Abiud .
(trg)="b.MAT.1.13.2"> Ri ka mam Abiud are u tat ri ka mam Eliaquim .
(trg)="b.MAT.1.13.3"> Ri ka mam Eliaquim are u tat ri ka mam Azor .

(src)="b.MAT.1.14.1"> Tura Azor Sadócan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.14.2"> Tura Sadóc Aquiman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.14.3"> Tura Aquim Eliudan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Ri ka mam Azor are u tat ri ka mam Sadoc .
(trg)="b.MAT.1.14.2"> Ri ka mam Sadoc are u tat ri ka mam Aquim .
(trg)="b.MAT.1.14.3"> Ri ka mam Aquim are u tat ri ka mam Eliud .

(src)="b.MAT.1.15.1"> Tura Eliud Eleazaran yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.15.2"> Tura Eleazar Matánan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.15.3"> Tura Matán Jacobon yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Ri ka mam Eliud are u tat ri ka mam Eleazar .
(trg)="b.MAT.1.15.2"> Ri ka mam Eleazar are u tat ri ka mam Matán .
(trg)="b.MAT.1.15.3"> Ri ka mam Matán are u tat ri ka mam Jacob .

(src)="b.MAT.1.16.1"> Tura Jacob Josén , Marí aishrin yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Marísha Jesúsan jurermiayi .
(src)="b.MAT.1.16.3"> Tura Jesúska Yus akupkamu asamtai Mesías inaikiamuitai .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Ri ka mam Jacob are ru tat ri a José ri rachajil ri María .
(trg)="b.MAT.1.16.2"> We María riˈ are cˈu waˈ ru nan ri Jesús ri cäbix Cristo che .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Tura Jesúsa weari Abrahamnumia nángkamas Davidnum jeatak catorce ( 14 ) weari inaikiamu armiayi .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Tura Davidnumia nángkamas Israel ainau Babilonianam achikmau jeakuri catorce ( 14 ) wearisha inaikiamu armiayi .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Nuni nángkamas Mesíasjai mash irumram ataksha catorce ( 14 ) weari inaikiamu armiayi .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Je riˈ chi cajlajuj juchˈob tataxelab cachiˈl ri qui cˈojol e ocˈowinak xchaptaj lok rucˈ ri ka mam Abraham cˈä rucˈ ri ka mam David .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Cajlajuj chic xchaptaj lok rucˈ ri ka mam David cˈä aretak xecˈam bi ri winak aj Israel , xeopan pa ri tinimit Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> Te cˈu riˈ e cˈo chi cajlajuj chic cˈä xil na u wäch ri Cristo .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Jesucristo tu akiinamiayi .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Jesúsa nukuri Marín nuwatkataj tusa , José niin chichasmiayi .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Tu chichasar kanakar pujuinai , Yuse Wakani kakarmarijai Marí japrukmiayi .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Are je waˈ xbantajic aretak xil u wäch ri alaj a Jesús : Ri kˈapoj al María ru nan u yoˈm chi u tzij che cˈulanem rucˈ ri a José .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Mäjaˈ cˈu quecˈuliˈc aretak ri al María xcanaj yawab winak rumal ru chukˈab ri Lokˈalaj Espíritu .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Marí japrukamtai , José nuna nekaa , pengker nintintin asa , aints ainau nuna nekaawarai tusa , takamtaik uuk inaisatas wakerimiayi .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Ri a José cˈut ri rachajil are jun achi ri jicom ranimaˈ cho ri Dios , man craj tä cˈut cäresaj u qˈuixbal ri al María chquiwäch ri winak .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Rumal riˈ xuchomaj u yaˈic canok xak chi cˈuyal .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Tu nintimias pujamtai , Yuse awemamuri Josén karanam wantintukmiayi .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Tura chicharak : — Joséya Davidta weariya , ame chichasmaurum María japruku wainiatmek natsaamtsuk jeemin jukita .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Yuse Wakani aitkamu asa japruki .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Aretak jeˈ tajin cuchomaj waˈ , xpe jun ángel ri takom lok rumal ri Dios ri xucˈut rib chuwäch ri a José pa ri u waram , xubij che : A José , at baˈ at rachalaxic ri tat David .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> Maxej awib chucˈamic ri al María che awixokil , rumal chi ri ral ri quil na u wäch , are rech ri Lokˈalaj Espíritu waˈ .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Tura asamtai uchin jurertatui .
(src)="b.MAT.1.21.2"> Turamtai nu uchikia aints ainaun tunaanumia uwemtikratin asamtai , nu uchikia Jesús inaikiatatme , — timiayi .
(src)="b.MAT.1.21.3"> Nuna naaringkia Uwemtikiartin taku tawai .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Ri areˈ cäcˈoji na jun ral ala , cacoj cˈu na JESÚS che u biˈ .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> ( Ri “ Jesús ” quel cubij “ Toˈl Ke ” . )
(trg)="b.MAT.1.21.3"> Jeˈ u biˈ waˈ rumal chi queutoˈ na ru winakil , queresaj na pa ri qui mac , ― xcha ri ángel .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Nu turunatnunka yaanchuik Yuse chichamen etserin aarmia nunisang umikmiayi .
(src)="b.MAT.1.22.2"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Ronojel waˈ xbantajic rech kas jeˈ quel wi jas ru bim ri Kajaw Dios rumal ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri cubij :

(src)="b.MAT.1.23.1"> “ Antuktaram .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Nawan aintsjai tumichu japruktinuitai .
(src)="b.MAT.1.23.3"> Tura asa uchin jurertinuitai .
(src)="b.MAT.1.23.4"> Tura uchin Emanuel inaikiatnuitai . ”
(src)="b.MAT.1.23.5"> Nuna ta nuka “ Yus iijai pujawai ” taku tawai .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> Ri kˈapoj ali cäcanaj na can yawab winak , cäril cˈu na u wäch jun ral ala ri cäbix na Emanuel che ,

(src)="b.MAT.1.24.1"> Turamtai José shintar , Yuse awemamuri timiaun miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Tura Marín ni jeen jukimiayi .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> ― cächaˈ .
(trg)="b.MAT.1.24.2"> Quel cubij waˈ : Ri Dios cˈo kucˈ , ― cächa riˈ .
(trg)="b.MAT.1.24.3"> Aretak xcˈastaj ri a José che ru waram , xunimaj ri xbix che rumal ri ángel ri takom lok rumal ri Dios .
(trg)="b.MAT.1.24.4"> Xucˈam ri al María che rixokil .

(src)="b.MAT.1.25.1"> Tura uchi eemkauri akiintsaing , ni jeen jukiyat , nijaingkia tumatsuk pujus , Marí uchin jurermiayi .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Tura uchin jurer , naarin Jesúsan inaikiamiayi .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Man xquirik tä cˈu na quib , xane cˈä teˈ aretak xil na u wäch ri ral ri al María .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Ri a José xucoj cˈu JESÚS che u biˈ .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Herodes Judea nungkanam apu pujai , Jesús Belén yaktanam Judea nungkanam akiinamiayi .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Jesús akiinau asamtai , nekau aints ainau tsaa taakmanumanini jiinkiar Jerusalénnum jearmiayi .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Tura apu Herodes pujamunam jear ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Ri alaj a Jesús xil u wäch pa ri tinimit Belén , ri cˈo pa Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Are chiˈ cˈo ri tat Herodes che nim takanel puwiˈ ronojel ri Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.3"> Xeopan cˈu jujun achijab ajnoˈjab pa ri tinimit Jerusalén , jelaˈ cˈu quepe pa relbal kˈij .

(src)="b.MAT.2.2.1"> Herodesan iniinak : — ¿ Judío apuri akiina nusha tuning puja ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Iikia tsaa taakmanumanini angkuaji wainkau asar , apu akiinayi tusar : Ameka Apu wajastatme titasar winiji , — tiarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> Xquitaˈ cˈu u tzijol chilaˈ , xquibij : ¿ Jawijeˈ cäriktaj wi ri nim takanel ri cätakan na pa qui wiˈ ri winak aj Israel ri cˈä teˈ xil u wäch ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Xa xkil ru chˈimil pa relbal kˈij , rumal riˈ xujpe chukˈijilaxic , ― xechaˈ .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Tinamtai apu Herodes nuna antuk : Wikitjai apunka tusa , napchau nintimramiayi .
(src)="b.MAT.2.3.2"> Turamtai Jerusalénnum pujuinausha mash napchau nintimrarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Aretak ri tat Herodes ri nim takanel xuta waˈ , sibalaj xsach u cˈux , jeˈ xukujeˈ conojel ri niqˈuiaj winak aj Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Tura asaramtai apu Herodeska sacerdote juuntri ainaun mash untsuk , tura Moisésa chichame nuikiartin ainauncha mash irur : — ¿ Tuning akiinatnuita Cristoa ? — tu iniasmiayi .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Xtakan cˈu ri nim takanel che qui siqˈuixic ri qui nimakil sacerdotes , xukujeˈ ri tijonelab re ri Pixab , xutaˈ cˈu chque jawijeˈ quil wi na u wäch ri Cristo .

(src)="b.MAT.2.5.1"> Tu iniam , Yuse chichamen etserin tu aarmau asamtai aiminak : — Belén yaktanam Judá nungkanam nuni akiinatnuitai .
(src)="b.MAT.2.5.2"> Cristo akiinatniuri pachis aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Ri e areˈ xquibij che : Pa ri tinimit Belén ri cˈo pa Judea , rumal chi ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios je waˈ xutzˈibaj :

(src)="b.MAT.2.6.1"> Yus chichaak : “ Judá nungkanam yakat Belén tutai mianchauka achatnuitai .
(src)="b.MAT.2.6.2"> Antsu nu yaktanam juun apu akiinatnua nuka Israela weari ainaun inartinuitai .
(src)="b.MAT.2.6.3"> Tura asamtai nu yaktaka chikich yakat Judá nungkanam aa nuna nangkamasang juun atinuitai , ” Yus timiayi .
(src)="b.MAT.2.6.4"> Tu aarmawaitai , — tusar aimkarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.6.1"> Ri at tinimit Belén , at riˈ ri rech ri rulew ri Judá , machomaj chi ri at man nim tä a kˈij at chquiwäch ri kˈatal tak tzij ri e cˈo chilaˈ , rumal chi awucˈ at quel wi na jun nim cˈamal be , ri cucˈam na qui be ri nu winak aj Israel ,

(src)="b.MAT.2.7.1"> Tu aiminamtai , apu Herodes nekataj tusa , nekau ainaun tsaa taakmanumanini winiarmia nunaka akanak juki : — ¿ Angkuajisha nekasrumsha warutia wainkamarume ? — tu iniasmiayi .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> ― cächaˈ , ― xecha ri tijonelab re ri Pixab .
(trg)="b.MAT.2.7.2"> Are cˈu ri tat Herodes chelakˈal xeusiqˈuij ri ajnoˈjab , xutaˈ cˈu chque jampaˈ kas xcˈutun ri chˈimil .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Tura nuna nekaa , Belén yaktanam awemak : — Nuni wetaram .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Turaram uchi pujatsuash tusaram , tenapkesrum nekaataram .
(src)="b.MAT.2.8.3"> Tura wainkaram umisrum waketkiram winasha ujatkataram .
(src)="b.MAT.2.8.4"> Turakrumin wisha wena uchin : Ameka apu wajastatme , titasan wakerajai , — anangkak timiayi .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Te riˈ xeutak bi pa Belén , xubij bi chque : Jix baˈ jelaˈ , chitatabelaˈ jawijeˈ cˈo wi ri acˈal .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Aretak quiriko , chixpe chubixic chwe , rech ri in xukujeˈ quineˈ na chukˈijilaxic , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Apu Herodes tu akatramu asar , nekau ainau apu jeenia jiinkiar , Belénnum wearmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Tura jinta weenak , angkuajin tsaa taakmanumanini wainkarmia nunaka ataksha wainkarmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.3"> Tura nuna wainkar nukap warasarmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.4"> Tura uchi pujamunam tupnik angkuaji ketun jiisar , nuke wear jean wainkarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> Ri ajnoˈjab xuwi xquito ri xbix chque rumal ri nim takanel , xebeˈc .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> Are cˈu ri chˈimil ri xquil pa relbal kˈij xnabej chquiwäch , cˈä xopan na puwiˈ ri cˈo wi ri acˈal , xtaqˈui cˈu chilaˈ .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Tura jean wainkar nuni wayaawar , uchi nukuri Maríjai pujuinaun wainkarmiayi .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Tura wainkar tikishmatrar : — Ameka apu atatme , — tiarmiayi .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Tura kichik kichik ni kajurin urakar , ni kajurinia kurin , tura keematai kungkurman , nunia shirikpin mirra tutain uchin susarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Xeboc cˈu bi pa ri ja , xquil cˈu ri acˈal cˈo rucˈ ri al María ru nan .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Xexuquiˈc , xquikˈijilaj ri acˈal .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Te cˈu riˈ xquijak u wiˈ ri qui cˈolibal , xquisipaj kˈän puak , incienso , xukujeˈ mirra che ri Areˈ .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Tura arum kashi kaninamtai , Yus nu nekau aints ainaun karanam chicharak : — Judío apuringkia ujatsuk , tupnik atumi nungkari waketkitaram , — timiayi .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Tu timiau asar , chikich jintak ni nungkarin waketkiarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Te cˈu riˈ xbix chque pa achicˈ chi meocˈow chi jelaˈ jawijeˈ cˈo wi ri tat Herodes .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> Xetzelej cˈu bi pa ri qui tinimit , xquicˈam bi jun be chic .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Nekau ainau waketkiaramtai , Yuse awemamuri Josén karanam aneachmau wantintukmiayi .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Tura chicharak : — Joséya nantakta .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Tura nantakim uchi nukurijai jukim , Egipto nungkanam weta .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Apu Herodes uchin eak maatas wakerau asamtai turata .
(src)="b.MAT.2.13.5"> Tura nuni pujakmin , waketkita tusan ujaktatjame , — timiayi .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Aretak e benak chi ri ajnoˈjab , xpe jun ángel ri takom lok rumal ri Dios , xucˈut rib chuwäch ri a José pa achicˈ , xubij che : Chatwalijok , chacˈama bi ri acˈal , rachiˈl ru nan , chixanimaj bic .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Jix pa Egipto , chixcanaj cˈu na can chilaˈ cˈä quinbij na chiwe jampaˈ quixpetic .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Je riˈ chibana rumal chi ri tat Herodes cutzucuj na u cämisaxic ri acˈal , ― xcha ri ángel che .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Tamati Josésha wári nantaki , uchin nukurijai juki , kashi Egipto nungkanam wearmiayi .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> Xwalij cˈu ri a José , xucˈam ri acˈal , rachiˈl ru nan , chakˈab cˈut xebel bic , xebeˈ pa Egipto .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Tura Egiptonam jear : Herodes jakamtai waketkimi tusar nakasarmiayi .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Nu turatnunka pachis yaanchuik Yus ni chichamen etsernun aamtikramiayi .
(src)="b.MAT.2.15.3"> Yus nuna miatrusang umikti tusa turamiayi .
(src)="b.MAT.2.15.4"> Nu aarmauka nuwaitai : “ Egipto nungkanmaya wina Uchirun untsukmiajai . ”
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Chilaˈ xecˈoji wi na cˈä xcäm na ri tat Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Jeˈ xbantaj waˈ rech kas jeˈ quel wi jas ri xubij ri Dios rumal ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri cubij : “ Pa Egipto xinsiqˈuij wi lok ri nu Cˈojol , ” ― cächaˈ .

(src)="b.MAT.2.16.1"> Apu Herodes nekau ainaun taarti tusa naka nakaka ni tacharamtai , wina anangkrua tusa , nukap kajekmiayi .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Tura nekau ainaun : ¿ Angkuajin warutia wainkamarume ? nuwik tu iniasu asa , nuna paan nekaa , ni suntarin akupak : “ Uchi aishmang yamai akiinau ainau tura yamai wekaarau ainausha , tura yamai chicharu ainausha , tres musach jeatak Belén yaktanam pujuinau , tura arakchichu pujuinausha mash amuktaram , ” tusa akupkamiayi .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Aretak ri tat Herodes xretamaj chi man are tä kas tzij ri xbix can che cumal ri ajnoˈjab , sibalaj xpe royowal .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Xutak cˈu qui cämisaxic conojel ri acˈalab alabom ri tzˈakat chi quieb qui junab xukujeˈ ri mäjaˈ cätzˈakat quieb qui junab ri e cˈo pa ri tinimit Belén xukujeˈ ri e cˈo pa tak ri tinimit chunakaj ri Belén , jeˈ jas ri kˈij ri xquibij can ri ajnoˈjab .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Tu akatramu asar , uchi ainaun mash maawarmiayi .
(src)="b.MAT.2.17.2"> Nu uchi ainaun maamurin pachis Yuse chichamen etserin Jeremías yaanchuik aarmia nuna miatrusarang umikiarmiayi .
(src)="b.MAT.2.17.3"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Xa je riˈ kas jeˈ xel wi jas ri xutzˈibaj can ri ka mam Jeremías ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri cubij :

(src)="b.MAT.2.18.1"> “ Ramá yaktanam nuwa kakar juutmau antuukatnuitai .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Nuwa juutu puja nuka Raquelaitai .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Ni uchiri mash amutkamu asa , jikiamak kakar juutui .
(src)="b.MAT.2.18.4"> Antsu jikiamtsuk asata tinamaitiat antatsui . ”
(src)="b.MAT.2.18.5"> Tu aarmawaitai .
(src)="b.MAT.2.18.6"> Nu aarmauka apu Herodeska akiintsaing , ukunam atiniun pachis aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Xtataj cˈut chi cˈo jun ri curak u chiˈ pa ri tinimit Ramá , nimalaj okˈej waˈ , nimalaj bis cäbanic .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Are ri nan Raquel ri cubisoj qui wäch ri ral , ri man cuyaˈ taj cäcuˈbisax u cˈux rumal chi ya e cäminak chic ri ral ,

(src)="b.MAT.2.19.1"> Tura apu Herodes jakamtai , José Egiptonam pujai , Yuse awemamuri nayaimpinmaya ataksha tari , karanam wantintuk chicharak :
(trg)="b.MAT.2.19.1"> ― cächaˈ .
(trg)="b.MAT.2.19.2"> Aretak cˈut cäminak chic ri tat Herodes , jun ángel ri takom lok rumal ri Dios xucˈut rib chuwäch ri a José pa achicˈ jelaˈ pa Egipto , xubij che :

(src)="b.MAT.2.20.1"> “ Joséya nantakta .
(src)="b.MAT.2.20.2"> Uchin maatas wakerimia nuka yanchuk jakau asamtai , uchi nukurijai jukim Israel nungkanam waketkita , ” timiayi .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> Chatwalijok , chacˈama bi ri acˈal awucˈ , xukujeˈ ru nan , chixtzelej chi na jumul pa Israel .
(trg)="b.MAT.2.20.2"> Xecäm cˈu conojel ri cäcaj cäquicämisaj ri acˈal , ― xcha che .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Tamati José nantaki uchin nukurijai juki , Israel nungkanam waketkimiayi .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Xwalij cˈu ri a José , xucˈam bi ri acˈal rachiˈl ru nan , xtzelej chi na jumul pa Israel .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Tura nuni jear , ni apari jakau asamtai , Herodesa uchiri Arequelao naartin Judea nungkanam aints ainaun inawai tamaun antuk , José nuni wetan shamiayi .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Tura karanam : Israel nungkanam weep timiaun antuku asa , Galilea nungkanam wemiayi .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Aretak cˈut ri a José xuto chi are ri tat Arquelao chic cˈo che nim takanel pa Judea chuqˈuexel ri Herodes ru tat , xuxej rib xeˈ jelaˈ .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Xchˈabex cˈu rumal ri Dios pa achicˈ , rumal riˈ jelaˈ xeˈ wi pa Galilea .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Tura Galilea nungkanam pujustas , Nazaret yaktanam wemiayi .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Nu turunamuka yaanchuik Yuse chichamen etserin timiaun miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.2.23.3"> Nu Jesúsan pachis timiauka nuwaitai : “ Nazaretnumia aintsuitai tiartinuitai . ”
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Aretak xopan chilaˈ , jelaˈ xecˈol wi pa ri tinimit Nazaret .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Jeˈ xbantaj waˈ rech kas jeˈ quel wi ri xquibij can ri kˈalajisal tak re ru Lokˈ Pixab ri Dios , chi ri Jesús cäbix na aj Nazaret che .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Jesús tuke Nazaretnum pujamtai , imiakratin Juan Judea nungkanam taa , numi atsamunam Yuse chichamen etsermiayi .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Pa tak ri kˈij riˈ ri tat Juan Kasal Jaˈ xopan pa Judea , pa tak ri juyub ri cätzˈinowic .
(trg)="b.MAT.3.1.2"> Tajin cutzijoj ru Lokˈ Pixab ri Dios .

(src)="b.MAT.3.2.1"> Tura aints ainaun chicharak : — Yus aints ainaun nayaimpinmaya inartin kinta jeau asamtai , atumi tunaari inaisaram tuke Yus nemarkataram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> Cubij cˈu chque ri winak : Chiqˈuexa ri iwanimaˈ , chiqˈuexa ri i chomanic , rumal chi xa jubikˈ chic man cuchaplej ru takanic ri Dios , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Yaanchuik Juankun pachis Yuse chichame etserin Isaías aarmia nuna miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Nu aarmauka nuwaitai : Numi atsamunam aints taa kakar chichaak : “ Aints ainau apu wekaasatniun jintan tupin iwiarina nunisrumek atumi ninti iwiarataram , ” timiayi .
(src)="b.MAT.3.3.3"> Tu aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> We tat Juan riˈ are waˈ ri xtzˈibax can chrij ojer rumal ri ka mam Isaías , ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri cubij : Cˈo jun ri co cächˈaw pa tak ri juyub ri quetzˈinowic , cubij : “ Chibana u banic ri nim be ri cäbin wi ri Kajaw .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> Chisucˈumaj , chibana sibalaj jicom che , ”

(src)="b.MAT.3.4.1"> Juan kamiyu uren kachumnuyayi .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Tura peetirincha nuwap najanamun peeyayi .
(src)="b.MAT.3.4.3"> Tura manchincha yuyayi .
(src)="b.MAT.3.4.4"> Tura wapasa yumirincha uminuyayi .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> ― xcha ri ka mam Isaías .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> Are cˈu ri tat Juan xucoj atzˈiak ri banom rucˈ ri rismal jun awaj , camello u biˈ , tzˈum cˈu ru pas .
(trg)="b.MAT.3.4.3"> Xa sacˈ xukujeˈ uwal cheˈ xutijo .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Tura Yuse chichamen etsermatai , Jerusalénnumia aints ainau , tura Judea nungkanmaya ainausha , tura Jordán entsanam arakchichu pujuinausha untsuri Juan etsermaun antukartas kaunkarmiayi .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Xepe cˈu ri winak aj Jerusalén , xukujeˈ ri e cˈo pa tak niqˈuiaj tak tinimit chic re Judea xukujeˈ ri e cˈo chunakaj ri nimaˈ Jordán , xeopan cˈu rucˈ ri tat Juan chutatabexic ri cubij .

(src)="b.MAT.3.6.1"> Tura aints ainau : Yus wína tunaarun sakturat tusar ni tunaarin etserkaramtai , Juan nu aints ainaun Jordánnum imaimiayi .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Aretak xquikˈalajisaj ri qui mac , xban cˈu qui kasnaˈ rumal ri tat Juan pa ri nimaˈ Jordán .

(src)="b.MAT.3.7.1"> Turamtai fariseo ainau , tura saduceo ainausha untsuri Juan aints ainaun imiaamun jiisartas kaunkarmiayi .
(src)="b.MAT.3.7.2"> Tura kaunkaramtai , Juan nu aints ainaun chicharak : — Atumka napia tumau ainarmincha ¿ yaachia atumin mairam uwemratatrume turamiarume ?
(src)="b.MAT.3.7.3"> Atumka nangkamrum : Wisha mainka uwemrainjapi , tura Yuska winaka wait wajaktinnaka suruschaintapi ¿ tu nintimsarmesha pujarme ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Aretak cˈut xril ri tat Juan chi e qˈuia chque ri tataˈib fariseos xukujeˈ ri tataˈib saduceos xepetic rech cäban qui kasnaˈ , xubij chque : ¡ Ri alak subanelab tak winak !
(trg)="b.MAT.3.7.2"> ¿ Jachin cˈu ri xbin chech alak chi rajwaxic canimaj alak chuwäch ri nimalaj royowal ri Dios ri cäpetic ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Nekasrum uwemratasrum wakerakrumka , atumi tunaaringkia inaisaram ukuktaram .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Bana baˈ alak ri takal u banic , ri cukˈalajisaj chi kas tzij xqˈuextaj ri animaˈ alak , ri chomanic alak .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Atumka nangkamrum : Iikia Abrahama uchirinji , tura asar Yuse aintsri ainiaji tarume .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Antsu wikia tajarme : Yuska ju kaya tepa junaka juki : Juka Abrahama weari ati tusa , ningki wakerakka turamnawaitai .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Mächaplej cˈu alak u bixic pa animaˈ alak : “ Ri uj , uj rachalaxic can ri ka mam Abraham . ”
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Quinbij cˈu chech alak chi ri Dios cäcowinic cuban chque tak we abaj riˈ chi e rachalaxic can ri ka mam Abraham .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Atumka numi nerechua nunisketrume .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Tura aints jachan juki numi nerechun ajak nuna kanawen charur epeawai .
(src)="b.MAT.3.10.3"> Yuska nu aintsua nunisketai .
(src)="b.MAT.3.10.4"> Atumi tunaari inait nakitakrumka , nekasrum wait wajaktinuitrume .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> Cämic riˈ tajin cäcoj ri iquiäj che tak ri qui xeraˈ ri cheˈ rech quetˈoyic .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Ronojel cheˈ ri man cuya tä utzalaj u wäch , cätˈoy cˈu na waˈ , cäporox na pa ri kˈakˈ .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Atumi tunaari inaisaram Yus umirkataram tusan , wikia aya entsanmak imiajrume .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Antsu wína ukurun winitata nuka wína nangkatusang kakaram atatui .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Wikia mianchau asan , natsaamakun ni sapatrin takuschatnuitjai .
(src)="b.MAT.3.11.4"> Yuse Wakani Yusnau ainautirmi nintin piatramkatatrume .
(src)="b.MAT.3.11.5"> Antsu Yus umirchau ainautirminka ji kajintrashtinnum japramatatrume .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Ri in kas tzij quinban kasnaˈ alak rucˈ joron , cˈutbal waˈ chi qˈuexom chi animaˈ alak , qˈuexom chi ri chomanic alak .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Cäpe chi cˈu na jun chic ri cuban na kasnaˈ alak rucˈ ri Lokˈalaj Espíritu xukujeˈ rucˈ kˈakˈ .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Ri Areˈ nim na u kˈij chnuwäch in , nim cˈu na u banic .
(trg)="b.MAT.3.11.4"> Man takal tä chwe in chi quinquir ru cˈamal u xajäb .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Niisha Yusnau ainaun , tura Yusen umirchau ainauncha akantratnuitai .
(src)="b.MAT.3.12.2"> Aints trigon pakawa nunisang turatnuitai .
(src)="b.MAT.3.12.3"> Trigo jingkiajincha , tura saapencha akankatas pear su su umpui jingkiajinak juwawai tura jeanam ukuawai .
(src)="b.MAT.3.12.4"> Antsu saapen epeawai .
(src)="b.MAT.3.12.5"> Yuscha nunisang niinu ainaunka ni jeen jukiartinuitai .
(src)="b.MAT.3.12.6"> Antsu niin umirchau ainaunka ji kajintrashtinnum japatnuitai , — Juan etserak timiayi .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Ri Areˈ are jas jun achi ri cujoskˈij ru trico .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> Rucˈam chi ru pala , cujopij cˈu na ri trico , cutas che ri pajo .
(trg)="b.MAT.3.12.3"> Cucˈol na ri trico pa ri cˈuja .
(trg)="b.MAT.3.12.4"> Are cˈu ri pajo cuporoj na pa jun kˈakˈ ri man cächup tä chic , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Nunia Jesús Galilea nungkanmaya jiinki , Jordán entsanam wína imiatti tusa Juankun werimiayi .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Xel cˈu lok ri Jesús pa Galilea , xopan chuchiˈ ri nimaˈ Jordán ri cˈo wi ri tat Juan rech cäban u kasnaˈ rumal .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Tura wainiat Juan Jesúsan imaichmin nekapeak chicharak : — Ame nekasam wína imiatmin ayatum ¿ wína imiatit tusam winam ? — timiayi .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Man xraj tä cˈu ri tat Juan , xane xubij che ri Jesús : Ri in man takal tä chwe chi quinban kasnaˈ la .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Rajwaxic ne chi ri lal cäban la nu kasnaˈ in , ― cächaˈ .
(trg)="b.MAT.3.14.3"> ¿ Jas che xpe la wucˈ in ? ― xcha che ri Jesús .

(src)="b.MAT.3.15.1"> Tu iniam Jesús ayaak : — Ja ai , yamaikia imiatia .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Yus turataram turamin asamtai , nuka mash umikminuitji , — timiayi .
(src)="b.MAT.3.15.3"> Tamati Juan Jesúsan imaimiayi .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Xubij cˈu ri Jesús che : Che we chanim riˈ , chaya chwe chi jeˈ quinban waˈ .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Are cˈu waˈ takalic rech cäkaˈno jachique ri cätakan wi ri Dios , ― xcha che .
(trg)="b.MAT.3.15.3"> Ri tat Juan cˈut xunimaj ri xubij .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Tura imiaim , Jesús entsanmaya jiinki , nayaim uranniun wainkamiayi .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Turamtai Yuse Wakani yapangma tumau Jesúsa muuken winitmiayi .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Aretak cˈut xbantaj u kasnaˈ ri Jesús , xel lok ri Areˈ pa ri jaˈ .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> ¡ Chanim xjakjob ri caj !
(trg)="b.MAT.3.16.3"> Ri Jesús cˈut xril ri Lokˈalaj Espíritu xkaj lok puwiˈ ri Areˈ , jeˈ u banic jun palomäx .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Turamtai nayaimpinmaya chichaman antukarmiayi .
(src)="b.MAT.3.17.2"> Nu chichamka nuwaitai . — Juka wína Uchiruitai , wína aneetiruitai .
(src)="b.MAT.3.17.3"> Niin pengker nintimtusan pujajai , — Yus timiayi .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Te riˈ xtataj cˈut chi cächˈaw lok jun chicaj ri xubij : Are ri Lokˈalaj nu Cˈojol waˈ .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Cäquicot ri wanimaˈ rumal , ― xchaˈ .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Yuse Wakani Jesúsan engkemtuau asa , aints atsamunam Jesús Satanásjai nekapnaisati tusa akupkamiayi .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Te cˈu riˈ ri Lokˈalaj Espíritu xucˈam bi ri Jesús pa tak juyub ri quetzˈinowic , rech cätakchiˈx che mac chilaˈ rumal ri Itzel .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Tura akupkamu asa , nu nungkanam cuarenta ( 40 ) kinta ijiarma pujus yaparmiayi .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Cawinak kˈij , cawinak akˈab xcˈoji chilaˈ , man cˈo tä cˈu jas ri xutijo .
(trg)="b.MAT.4.2.2"> Te cˈu riˈ sibalaj xnumic .

(src)="b.MAT.4.3.1"> Tura timiá tsukamak pujamtai , Satanás nuna wainak : Watska , wína chichamrun umirtukchatpiash tusa , Jesúsan nekapsatas chicharak : — Nekasam Yuse Uchiritkumka ¿ waruka nangkamisha yaparusha pujame ?
(src)="b.MAT.4.3.2"> ¿ Warukaya kaya tepa ju jukim yuwatasam pang najantsume ? — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> Xpe cˈu ri Itzel , xopan rucˈ ri Jesús rech cutakchiˈj ri Areˈ che mac , xubij che : We kas tzij chi lal u Cˈojol ri Dios , takan la chque tak we abaj riˈ chi cäcaˈn na wa , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Atsa , turashtatjai .
(src)="b.MAT.4.4.2"> Yuse chichame tu aarmawaitai : “ Aints aya yutanak yutanak nintimtinauka tukeka pujuschartinuitai .
(src)="b.MAT.4.4.3"> Antsu Yuse chichamen nintimtinauka nekasar tuke pujusartinuitai , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Xchˈaw ri Jesús , xubij che : Ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic cubij : “ Man xak tä xuwi rumal ri wa quecˈasi na ri winak , xane xukujeˈ rumal ronojel ru Tzij ri Dios , ” ― cächaˈ , ― xcha ri Jesús che .

(src)="b.MAT.4.5.1"> Nuniangka Satanás Jesúsan ayas , pengker yaktanam Jerusalén tutainum umamiayi .
(src)="b.MAT.4.5.2"> Tura Yus seatai juun jea yakí wajakmanum iwiak ,
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Ri Itzel xucˈam bi ri Jesús pa ri lokˈalaj tinimit Jerusalén , xupakba cˈu puwiˈ ri nimalaj rachoch Dios .

(src)="b.MAT.4.6.1"> ataksha nekapsatas chicharak : — Nekasam Yuse Uchiritkumka , tsekengkim yakiiya ayaarta .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Yuse chichamesha tu aarmawaitai : “ Yus ni awemamuri irunun amin waitmakarti tusa inartinuitai .
(src)="b.MAT.4.6.3"> Turamtai nawemin kayan tukumkai tusar , Yuse awemamuri ainau ni uwejejai achirmakartatui ” tu aarmau asamtai , tsekengkim yakiiya ayaarta , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.6.1"> Te riˈ xubij che : We kas tzij chi lal u Cˈojol ri Dios , qˈuiäka bi ib la iquim , rumal chi ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic cubij : Ri Dios queutak na lok ri ángeles awucˈ che a chajixic .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Catquichap na che ra kˈab che a toˈic rech man cachakˈij tä rawakan cho abaj ,

(src)="b.MAT.4.7.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Atsa , turashtatjai .
(src)="b.MAT.4.7.2"> Chikich aarmausha tu aarmawaitai : “ Atumi Yusri atumi Apuri asamtai , nangkamrum nekapsatasrum wakerukairap , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> ― cächaˈ , ― xcha ri Itzel che .
(trg)="b.MAT.4.7.2"> Ri Jesús xchˈawic , xubij che : Xukujeˈ cubij ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic : “ Mayac royowal ri Awajaw , ri a Dios , ” ― cächaˈ , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.8.1"> Tamati nunia Satanás Jesúsan ataksha ayas , mura nekas juunnum iwiakmiayi .
(src)="b.MAT.4.8.2"> Tura nuni mash nungka aa nuna , tura nu nungkanmaya yakat ainauncha , nekas pengker aa nunasha mash inaktusmiayi .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Te cˈu riˈ ri Itzel xucˈam bi ri Jesús puwiˈ jun nimalaj juyub .
(trg)="b.MAT.4.8.2"> Xeucˈut cˈu conojel tak ri tinimit ajuwächulew chuwäch ri Areˈ , xukujeˈ ri qui kˈinomal .

(src)="b.MAT.4.9.1"> Tura Satanás chicharak : — Ju nungka ainau mash winaruitai .
(src)="b.MAT.4.9.2"> Turayatun tikishmatruram : Ameka wína Apuruitme turutkumningkia , junaka mash aminu ati tusan susatatjame , — anangkak timiayi .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Xubij cˈu che ri Jesús : Ronojel waˈ quinya che la , we cäxuqui la , quinkˈijilaj la , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Satanása weta .
(src)="b.MAT.4.10.2"> Yuse chichame tu aarmawaitai : “ Atumi Yusri atumi Apuri asamtai : Ameketme Apum titaram .
(src)="b.MAT.4.10.3"> Turaram atumi Yusri nuke umirkataram , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Xchˈaw ri Jesús , xubij che : Jat , Satanás , chatel chnuwäch rumal chi ru Lokˈ Pixab ri Dios ri Tzˈibtalic cubij : “ Chakˈijilaj ri Awajaw ri a Dios , xuwi cˈu ri Areˈ chapatänij , ” ― cächaˈ , ― xcha che .

(src)="b.MAT.4.11.1"> Tamati Satanás Jesúsan nepetkatatkama tujintak ukukmiayi .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Turamtai Yuse awemamuri nayaimpinmaya Jesúsan kakamtikrartas kautkarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Xel cˈu bi ri Itzel rucˈ ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.11.2"> Xepe cˈu jujun ángeles rech quepatänin che ri Areˈ .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Imiakratin Juankun achikiar kársernum engkewaramtai , Jesús Galilea nungkanam waketkimiayi .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Ri Jesús , aretak xuto chi cˈo ri tat Juan pa cheˈ , xeˈ pa Galilea .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Tura Nazaretnum jea , nuningkia pujuschamiayi , antsu nunia jiinki Zabulón nungkanam , tura Neftalí nungkanmasha Capernaum yaktanam juun kucha yantamen pujustas wemiayi .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Man xcanaj tä cˈu can pa ri tinimit Nazaret , xane xa xcˈoji pa Capernaum , jun tinimit Romano waˈ ri cˈo chiˈ ri mar chquinakaj ri ojer tak tinimit Zabulón rucˈ Neftalí .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Tura asa yaanchuik Yuse chichamen etserin Isaías naartin nu nungkanmaya ainaun pachis aarmia nunaka miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.4.14.2"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Jeˈ xbantaj waˈ rech kas jeˈ quel wi jas ri xutzˈibaj can ri ka mam Isaías ri kˈalajisal re ru Lokˈ Pixab ri Dios ri cubij :

(src)="b.MAT.4.15.1"> “ Yaanchuik Israela uchiri Zabulón naartinu weari ainausha nunia Neftalí weari ainausha juun kucha yantamen puju armiayi .
(src)="b.MAT.4.15.2"> Nu nungkasha Galilea tutayi .
(src)="b.MAT.4.15.3"> Nuni Israelchau ainau untsuri pujusar , Jordán entsa majincha untsuri pujuinawai .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Winak aj Zabulón , winak aj Neftalí , ix riˈ ri nakaj ix cˈo wi che ri mar , chˈäkäp che ri nimaˈ Jordán , chilaˈ pa Galilea jawijeˈ e cˈo wi winak ri man aj Israel taj .

(src)="b.MAT.4.16.1"> Nunia aints ainau tunau asar , teenam pujuinawa nunisarang pujú armiayi .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Tura nuni pujuinau yamaikia uwemratin chichaman antukar , aints paaniun waininawa nunisarang pujusarmiayi .
(src)="b.MAT.4.16.3"> Nu aints ainau jakawa nunisarang teenam pujuinayat , nu paaniunka wainkarmiayi . ”
(src)="b.MAT.4.16.4"> Tu aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Ri winak ri jeˈ ta ne e cˈo pa kˈekum xquil jun nimalaj sakil .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> E areˈ winak waˈ ri e cˈo pa ri qui mac , ri e cˈo cho ri cämical , xpe jun nimalaj sakil pa qui wiˈ ,

(src)="b.MAT.4.17.1"> Nunia Jesús Yuse chichamen etsertan nangkamamiayi .
(src)="b.MAT.4.17.2"> Tura chichaak : — Yus nayaimpinmaya aints ainaun inartin kinta jeatak wajasi .
(src)="b.MAT.4.17.3"> Tura asamtai atumi tunaari inaisaram tuke Yus nemarkataram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> ― xcha ri ka mam Isaías .
(trg)="b.MAT.4.17.2"> Cˈä te riˈ cˈut ri Jesús xuchaplej u tzijoxic ru Lokˈ Pixab ri Dios , xubij cˈu chque ri winak : Chiqˈuexa ri iwanimaˈ , chiqˈuexa ri i chomanic , rumal chi xa jubikˈ chic man cuchaplej ru takanic ri Dios , ― xcha chque ri winak .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Jesús Galilea nungkanam juun kucha kaanmatkarin wekaas , namakan achiun jimiaran wainkamiayi .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Nuka namakan achikiartas reden juun kuchanam ujungkarmiayi .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Nu aintsu naaringkia Simón Pedroyayi .
(src)="b.MAT.4.18.4"> Nuna yachí naaringkia Andrésuyayi .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Ocˈowem cuban ri Jesús chuchiˈ ri mar re Galilea , xeril cˈu quieb achijab cachalal quib .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Ri jun are ri tat Simón ri xukujeˈ cäbix Pedro che , ri jun chic are ri tat Andrés .
(trg)="b.MAT.4.18.3"> Tajin cäquiqˈuiäk bi jun cˈat chapäbal cär pa ri cho rumal chi e chapal tak cär ri e areˈ .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Tura Jesús nu aintsun wainak chicharak : — Wína nemartustaram .
(src)="b.MAT.4.19.2"> Tura namak achiarme nutiksarmek aints ainau wina chichamur ujakmintrum , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Ri Jesús xubij chque : Chixsaˈj wucˈ .
(trg)="b.MAT.4.19.2"> Quinban cˈu na chiwe chi quixoc che qui mulixic winak che qui qˈuexwäch ri cär , ― xcha chque .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Tamati nuna antukar , ni rederin japawar ukukiar , Jesúsjai tsaniasar wearmiayi .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Chanim xquiya can ri qui cˈat , xebeˈ rucˈ ri Jesús .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Tura arakchichu wekaasar , juun Zebedeo naartiniun ni uchiri Santiagojai , tura Juanjai ni rederin kanunam apainak pujuinaun wainkamiayi .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Tura wainak Jesús chicharak : — Wína nemartustaram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Ocˈowinak chi apan jubikˈ ri Jesús , xeril chi cˈu quieb achijab chic cachalal quib .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> E areˈ ri tat Jacobo rachiˈl ri tat Juan .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> E u cˈojol ri tat Zebedeo waˈ .
(trg)="b.MAT.4.21.4"> E cˈo pa jun barco cachiˈl ri qui tat , tajin cäquicˈojoj cˈu ri qui cˈat .
(trg)="b.MAT.4.21.5"> Xesiqˈuix cˈu rumal ri Jesús .

(src)="b.MAT.4.22.1"> Tamati Santiagosha , tura Juansha ayu tusar , kanunmaya jiinkiar ni aparinka ukukiar , Jesúsjai tsaniasar wekaasarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> Ri e areˈ cˈut chanim xquiya can ri barco rucˈ ri Zebedeo ri qui tat , xebeˈ rucˈ ri Jesús .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Tura Jesús Galilea nungkanam wekaas , chikich chikich yaktanam iruntai jeanam waya , nunia aints ainaun nuiniarmiayi .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Tura nuiniak : Yus aints ainaun tu inartinuitai tusa , Yusnum uwemratin chichaman etserkamiayi .
(src)="b.MAT.4.23.3"> Tura aints sungkurmakar pujuinaun , tura najaiminak pujuinauncha mash tsuwarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Ri Jesús xbin pa conojel tak ri tinimit re Galilea , xuya tijonic chque ri winak pa tak ri rachoch Dios .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Xutzijoj ri Utzalaj Tzij re ri Evangelio chrij ru takanic ri Dios pa qui wiˈ ri winak .
(trg)="b.MAT.4.23.3"> Xukujeˈ xucunaj ronojel u wäch yabil ri cˈo chque .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Tura asamtai Siria nungkanam pujuinausha Jesús tsuwakratmaun nekawarmiayi .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Tura nuna nekawar , jainauncha tura sungkurintin ainauncha , tura najaiminak pujuinauncha , tura iwianchrintin ainauncha , tura waurinak pujuinauncha , tura wekaichau ainauncha Jesúsnum itaarmiayi .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Tura itaaramtai Jesús nu aints ainaun tsuwarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Xtataj cˈu u tzijol ri Jesús cumal ri winak pa conojel tak ri tinimit re Siria .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> Ri winak cˈut xequicˈam lok conojel ri qui rikom cˈäx rumal qˈuia u wäch cˈäxcˈol , yabil , kˈoxom .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Xequicˈam lok ri e cˈo itzel tak espíritus chque , xukujeˈ ri winak ri man utz tä chi qui jolom rumal chi e elinak chˈuj , xequicˈam cˈu lok ri cäminak qui cuerpo .
(trg)="b.MAT.4.24.4"> Ri Jesús cˈut xeucunaj conojel .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Tura asamtai Galilea nungkanmaya ainau , tura Decápolis yaktanmaya ainausha , tura Jerusalén yaktanmaya ainausha , tura Judea nungkanmaya ainausha , tura Jordán entsa amajin pujuinausha untsuri Jesúsan nemariarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> E qˈuia winak cˈut aj Galilea xebeˈ rucˈ ri Jesús .
(trg)="b.MAT.4.25.2"> Xukujeˈ e cˈo winak aj Decápolis , aj Jerusalén , aj Judea , e cˈo cˈu ri xepe chˈäkäp che ri nimaˈ Jordán .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Aints timiá untsuri kaunkaru asaramtai , Jesús nu aints ainaun ukuki , mura waka nuni keemsamiayi .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Turamtai ni nuiniatiri ainausha nuni wakaar , nijai tsaniasar keemsarmiayi .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Aretak ri Jesús xeril ri qˈuialaj winak , xpaki puwiˈ ri juyub , xtˈuyi chilaˈ .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> Xquimulij cˈu quib ru tijoxelab rucˈ .

(src)="b.MAT.5.2.1"> Tura keemsaramtai , Jesús nuiniatan nangkamamiayi .
(trg)="b.MAT.5.2.1"> Ri Jesús xuchaplej qui tijoxic , je waˈ xubij chque :

(src)="b.MAT.5.3.1"> Nunia Jesús ni nuiniatirin nuiniak : “ Aints ainau : Iikia nekasar Yuse Wakani yuumaji , tu nintimsar pujuinauka Yusnum tuke pujusartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> Utz que ri cäquinaˈ pa canimaˈ chi cˈo ri rajwaxic chque ri cäpe chilaˈ chicaj .
(trg)="b.MAT.5.3.2"> Ri Dios cˈut cätakan na pa qui wiˈ .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Tura ni tunaarin nintimsar wake mesekar juutinak pujuinauka Yus ni tunaarin tsangkuramu asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Utz que ri quebisonic rumal chi ri Dios cäcuˈbisan na qui cˈux .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Tura jampechu ainaun Yus yamaram nungkanam pujusarti timiau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> Utz que ri man cäcaˈn tä nimal .
(trg)="b.MAT.5.5.2"> Ri e areˈ cˈut cäquechbej na ri ulew ri u bim ri Dios chi cuya chque .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Tura yaparinawa nunisarang tura kitaminawa nunisarang Yuse wakeramurin najanawartas wakerinauka , Yus turuwarti tusa yaingmau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Utz que ri quenumic , ri cächakiˈj qui chiˈ che jun cˈaslemal jicom .
(trg)="b.MAT.5.6.2"> Are cˈu ri Dios cäyoˈw na waˈ chque .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Tura chikich ainaun wait anentin ainaunka Yuscha niincha nunisang wait anentamu asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Utz que ri quel qui cˈux chque niqˈuiaj winak chic .
(trg)="b.MAT.5.7.2"> Ri Dios cˈut cutokˈobisaj na qui wäch ri e areˈ .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Tura péngke nintintin ainau Yusnum jear , Yusen wainkartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Utz que ri sak canimaˈ .
(trg)="b.MAT.5.8.2"> Ri e areˈ cˈut cäquil na u wäch ri Dios .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Tura aints chikich ainaun : Maanitsuk asataram tinu ainaunka pachis Yus : Wína uchir ainawai timiau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Utz que ri cäquitzucuj u yaˈic utzil chquixol ri winak .
(trg)="b.MAT.5.9.2"> Ri Dios cubij na chi e areˈ ralcˈual ri Areˈ .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Tura aints Yuse wakeramurin najaninak wait wajainauka tuke nangkantsuk Yusnum pujusartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Utz que ri quetzelax qui wäch rumal ru banic ri jicomal cho ri Dios .
(trg)="b.MAT.5.10.2"> Ri Dios cˈut cätakan na pa qui wiˈ .

(src)="b.MAT.5.11.1"> Atumka wína umirtuku asakrumin , aints ainau atumin jiyatminak , tura pasé awajtaminak , atumin pachitmasar waitrinak pasé chichainamtaisha warastinuitrume .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> Utz iwe ix aretak cäban cˈäx chiwe cumal ri winak , quixyokˈ cumal , cäquibij ronojel u wäch ri man kas tzij taj chiwij , xa rumal chi quixcojon chwe in .