# acu/Achuar-NT.xml.gz
# bsn/Barasana-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Ju papikia Jesucristo pachisar aarmawaitai .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Jesucristo Davidta weari ayayi .
(src)="b.MAT.1.1.3"> Tura Davidcha Abrahama weari ayayi .
(src)="b.MAT.1.1.4"> Tura Abrahama weari ainau , tura Davidta weari ainau naaringkia ju papinum aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Jesús ñacami “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶ja mu̶ ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i , Abraham ñamasir ' i , to yicõari , U̶ju̶ David ñamasir ' i jãnami .
(trg)="b.MAT.1.1.2"> Tire mu̶a masisere bojagu̶ ñari , ĩ ñicu̶a vãmere mu̶are gotigu̶agu̶ yaja yu̶ .
(trg)="b.MAT.1.1.3"> Ado bajiro vãme cu̶timasiñujarã ĩna :

(src)="b.MAT.1.2.1"> Abraham Isaacan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.2.2"> Tura Isaac Jacobon yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.2.3"> Tura Jacob Judán tura Judá yachí ainauncha yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Abraham ñamasir ' i macu̶ ñamasiñuju Isaac .
(trg)="b.MAT.1.2.2"> Isaac macu̶ ñamasiñuju Jacob .
(trg)="b.MAT.1.2.3"> Jacob macu̶ ñamasiñuju Judá .
(trg)="b.MAT.1.2.4"> To yicõari , gãjerã ĩ bederã quẽne ñamasiñujarã .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Tura Judá Tamaran nuwatak , ni uchirin Faresan tura chikich uchirin Zara naartinun yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Tura Fares Esroman yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Judá rĩa Fares , to yicõari , Zara ñamasiñujarã .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Ĩna jaco ñamasiñuju Tamar .
(trg)="b.MAT.1.3.3"> Fares macu̶ ñamasiñuju Esrom .
(trg)="b.MAT.1.3.4"> Esrom macu̶ ñamasiñuju Aram .

(src)="b.MAT.1.4.1"> Tura Esrom Araman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.2"> Tura Aram Aminadaban yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.3"> Tura Aminadab Naasónkan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.4"> Tura Naasón Salmónkan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Aram macu̶ ñamasiñuju Aminadab .
(trg)="b.MAT.1.4.2"> Aminadab macu̶ ñamasiñuju Naasón .
(trg)="b.MAT.1.4.3"> Naasón macu̶ ñamasiñuju Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Tura Salmón Rahaban nuwatak Boozan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Tura Booz Rutan nuwatak Obedan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Tura Obed Isaín yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Salmón macu̶ ñamasiñuju Booz .
(trg)="b.MAT.1.5.2"> Ĩ jaco ñamasiñuju Rahab .
(trg)="b.MAT.1.5.3"> Booz macu̶ ñamasiñuju Obed .
(trg)="b.MAT.1.5.4"> Ĩ jaco ñamasiñuju Rut .
(trg)="b.MAT.1.5.5"> Obed macu̶ ñamasiñuju Isa ' i .

(src)="b.MAT.1.6.1"> Tura Isaí apu Davidtan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Davidka Israela apuri ayayi .
(src)="b.MAT.1.6.3"> Tura David Uríasa nuwarin nuwatak , ni uchirin Salomónkan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Isa ' i macu̶ ñamasiñuju U̶ju̶ David vãme cu̶tigu̶ .
(trg)="b.MAT.1.6.2"> David macu̶ ñamasiñuju Salomón .
(trg)="b.MAT.1.6.3"> Ĩ jaco ñamasiñuju Ur ' ias ñamasir ' i manajo .

(src)="b.MAT.1.7.1"> Tura Salomón Roboaman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.7.2"> Tura Roboam Abíasan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.7.3"> Tura Abías Asan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Salomón macu̶ ñamasiñuju Roboam .
(trg)="b.MAT.1.7.2"> Roboam macu̶ ñamasiñuju Ab ' ias .
(trg)="b.MAT.1.7.3"> Ab ' ias macu̶ ñamasiñuju Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> Tura Asa Josafatan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.8.2"> Tura Josafat Joraman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.8.3"> Tura Joram Oseasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Asa macu̶ ñamasiñuju Josafat .
(trg)="b.MAT.1.8.2"> Josafat macu̶ ñamasiñuju Joram .
(trg)="b.MAT.1.8.3"> Joram macu̶ ñamasiñuju Uz ' ias .

(src)="b.MAT.1.9.1"> Tura Oseas Jotaman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.9.2"> Tura Jotam Acazan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.9.3"> Tura Acaz Ezequíasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Uz ' ias macu̶ ñamasiñuju Jotam .
(trg)="b.MAT.1.9.2"> Jotam macu̶ ñamasiñuju Acaz .
(trg)="b.MAT.1.9.3"> Acaz macu̶ ñamasiñuju Ezequ ' ias .

(src)="b.MAT.1.10.1"> Tura Ezequías Manasésan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.10.2"> Tura Manasés Amónkan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.10.3"> Tura Amón Josíasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Ezequ ' ias macu̶ ñamasiñuju Manasés .
(trg)="b.MAT.1.10.2"> Manasés macu̶ ñamasiñuju Amón .
(trg)="b.MAT.1.10.3"> Amón macu̶ ñamasiñuju Jos ' ias .

(src)="b.MAT.1.11.1"> Tura Josías Jeconíasan tura Jeconíasa yachí ainaun yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Tura Babilonianmaya apuri Israel ainaun nepetkau asamtai , Israel ainaun achikiar Babilonianam jukiarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Jos ' ias macu̶ ñamasiñuju Jecon ' ias .
(trg)="b.MAT.1.11.2"> To yicõari , ĩ bederã quẽne ñamasiñujarã .
(trg)="b.MAT.1.11.3"> To bajiro ĩna bajiñariju̶ , Israel sitanare ñejecõari , Babiloniana ĩnare juamasiñujarã , ĩnare rotiajeru̶arã .

(src)="b.MAT.1.12.1"> Tura Jeconías nuni pujus Salatielan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.12.2"> Tura Salatiel Zorobabelan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Quẽna Jecon ' ias macu̶ ñamasiñuju Salatiel .
(trg)="b.MAT.1.12.2"> Salatiel macu̶ ñamasiñuju Zorobabel .

(src)="b.MAT.1.13.1"> Tura Zorobabel Abiudan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.13.2"> Tura Abiud Eliaquiman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.13.3"> Tura Eliaquim Azoran yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Zorobabel macu̶ ñamasiñuju Abiud .
(trg)="b.MAT.1.13.2"> Abiud macu̶ ñamasiñuju Eliaquim .
(trg)="b.MAT.1.13.3"> Eliaquim macu̶ ñamasiñuju Azor .

(src)="b.MAT.1.14.1"> Tura Azor Sadócan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.14.2"> Tura Sadóc Aquiman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.14.3"> Tura Aquim Eliudan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Azor macu̶ ñamasiñuju Sadoc .
(trg)="b.MAT.1.14.2"> Sadoc macu̶ ñamasiñuju Aquim .
(trg)="b.MAT.1.14.3"> Aquim macu̶ ñamasiñuju Eliud .

(src)="b.MAT.1.15.1"> Tura Eliud Eleazaran yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.15.2"> Tura Eleazar Matánan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.15.3"> Tura Matán Jacobon yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Eliud macu̶ ñamasiñuju Eleazar .
(trg)="b.MAT.1.15.2"> Eleazar macu̶ ñamasiñuju Matán .
(trg)="b.MAT.1.15.3"> Matán macu̶ ñamasiñuju Jacob .

(src)="b.MAT.1.16.1"> Tura Jacob Josén , Marí aishrin yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Marísha Jesúsan jurermiayi .
(src)="b.MAT.1.16.3"> Tura Jesúska Yus akupkamu asamtai Mesías inaikiamuitai .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Jacob macu̶ ñañuju José .
(trg)="b.MAT.1.16.2"> Ĩ ñañuju Mar ' ia manaju̶ .
(trg)="b.MAT.1.16.3"> So ñañuju “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i , Jesús jaco .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Tura Jesúsa weari Abrahamnumia nángkamas Davidnum jeatak catorce ( 14 ) weari inaikiamu armiayi .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Tura Davidnumia nángkamas Israel ainau Babilonianam achikmau jeakuri catorce ( 14 ) wearisha inaikiamu armiayi .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Nuni nángkamas Mesíasjai mash irumram ataksha catorce ( 14 ) weari inaikiamu armiayi .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Abraham rĩa jãnerabatia , David ĩ ñamasiariaju̶ne ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñasu̶omasiñujarã .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Abraham macu̶ ñamasiñuju Isaac .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> Isaac macu̶ ñamasiñuju Jacob .
(trg)="b.MAT.1.17.4"> To bajiro mani cõĩaruji vajama , David ĩ ñamasiriajau̶ne ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñamasiñujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.1.17.5"> Tiju̶ bero , quẽna David macu̶ ñamasiñuju Salomón .
(trg)="b.MAT.1.17.6"> Salomón macu̶ ñamasiñuju Roboam .
(trg)="b.MAT.1.17.7"> To bajiro mani cõĩaruji vajama , Babilonia macaju̶ Israel sitanare ĩna jua vamasiriajau̶ne quẽna ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñamasiñujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.1.17.8"> Jecon ' ias macu̶ ñañuju Salatiel .
(trg)="b.MAT.1.17.9"> Salatiel macu̶ ñañuju Zorobabel .
(trg)="b.MAT.1.17.10"> To bajiro mani cõĩaruji vajama , “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i ĩ ruyuarirodo ju̶aãmo cõro , gu̶bo babari rãca jẽnituarirãcu̶ ñamasiñujarã quẽna .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Jesucristo tu akiinamiayi .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Jesúsa nukuri Marín nuwatkataj tusa , José niin chichasmiayi .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Tu chichasar kanakar pujuinai , Yuse Wakani kakarmarijai Marí japrukmiayi .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõar ' i , Jesús ĩ ruyuare ado bajiro bajiyuju : Ĩ jaco ñaroco , Mar ' ia vãme cu̶tigo ñañuju so .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> So manaju̶ ñarocu̶ ñañuju José .
(trg)="b.MAT.1.18.3"> Ĩ rãca so ñaroto rĩjoro , Esp ' iritu Santo sore ejacõari , sore macu̶ yiyuju ĩ .
(trg)="b.MAT.1.18.4"> Sore ĩ macu̶ yijare , macu̶ sãñagõ ñañuju so .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Marí japrukamtai , José nuna nekaa , pengker nintintin asa , aints ainau nuna nekaawarai tusa , takamtaik uuk inaisatas wakerimiayi .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> José , so manaju̶ ñarocu̶ quẽnagũ̶ ñañuju .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> To bajiro bajigu̶ ñari , masa ĩaro rĩjoroju̶a bojoneoro so tãmu̶orotire bojabesuju .
(trg)="b.MAT.1.19.3"> To bajiri , masa ĩna ajibeto , “ Mu̶re bojabeaja yu̶ ” , sore yiru̶aboayuju .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Tu nintimias pujamtai , Yuse awemamuri Josén karanam wantintukmiayi .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Tura chicharak : — Joséya Davidta weariya , ame chichasmaurum María japruku wainiatmek natsaamtsuk jeemin jukita .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Yuse Wakani aitkamu asa japruki .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> To bajiro tu̶oĩa ĩ cãniatone , ĩ cãjiriaroju̶ Diore moabosagu̶ ángel , ĩre ruyuaĩoñuju .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> Ruyuaĩocõari , ado bajiro ĩre gotiyuju : — Ajiya José , David ñamasir ' i jãnami .
(trg)="b.MAT.1.20.3"> Mar ' iare manajo cu̶tiru̶a güibesa .
(trg)="b.MAT.1.20.4"> Esp ' iritu Santo sore ĩ macu̶ yijare , macu̶ sãñagõ ñaamo so .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Tura asamtai uchin jurertatui .
(src)="b.MAT.1.21.2"> Turamtai nu uchikia aints ainaun tunaanumia uwemtikratin asamtai , nu uchikia Jesús inaikiatatme , — timiayi .
(src)="b.MAT.1.21.3"> Nuna naaringkia Uwemtikiartin taku tawai .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Macu̶ cu̶oru̶ocomo so .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> Ĩre , Jesús ĩre vãme yiru̶cu̶ja mu̶ .
(trg)="b.MAT.1.21.3"> Masa rojose ĩna yise ñajare , Dios ĩ masiriose vaja , vaja yirẽtobosarocu̶ ñaru̶cu̶mi ĩ .
(trg)="b.MAT.1.21.4"> To bajiro yirocu̶ ĩ ñajare , Jesús ĩre vãme yiru̶cu̶ja mu̶ — Josére ĩre yiyuju ángel .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Nu turunatnunka yaanchuik Yuse chichamen etserin aarmia nunisang umikmiayi .
(src)="b.MAT.1.22.2"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> “ Ado bajiro bajiru̶aroja ” Diore gotirẽtobosamasir ' i ĩ yimasire ñajare , to bajiro yiyuju ángel .
(trg)="b.MAT.1.22.2"> Ado bajiro yimasiñuju :

(src)="b.MAT.1.23.1"> “ Antuktaram .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Nawan aintsjai tumichu japruktinuitai .
(src)="b.MAT.1.23.3"> Tura asa uchin jurertinuitai .
(src)="b.MAT.1.23.4"> Tura uchin Emanuel inaikiatnuitai . ”
(src)="b.MAT.1.23.5"> Nuna ta nuka “ Yus iijai pujawai ” taku tawai .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> “ Rõmio , ũ̶mu̶a rãca ñabeco , macu̶ sãñagõ ñaru̶ocomo so .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> To bajiri macu̶ cu̶oru̶ocomo so .
(trg)="b.MAT.1.23.3"> ‘ Emanuel ’ ĩre yiru̶arãma masa ” , yimasiñuju Diore gotirẽtobosarimasu̶ .
(trg)="b.MAT.1.23.4"> ( “ Mani rãca ñaami Dios ” yire ũni ñaja “ Emanuel ” yirema . )

(src)="b.MAT.1.24.1"> Turamtai José shintar , Yuse awemamuri timiaun miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Tura Marín ni jeen jukimiayi .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> “ Esp ' iritu Santo su̶orine macu̶ sãñaamo ” ángel ĩ yire ñajare , Mar ' iare ĩ ya viju̶ ãmicoasuju José .
(trg)="b.MAT.1.24.2"> Macu̶ sãñagõ so ñajare , so rãca ñabetirũgũñuju .
(trg)="b.MAT.1.24.3"> So cu̶oro bero , Jesús ĩre vãme yiyuju .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Herodes Judea nungkanam apu pujai , Jesús Belén yaktanam Judea nungkanam akiinamiayi .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Jesús akiinau asamtai , nekau aints ainau tsaa taakmanumanini jiinkiar Jerusalénnum jearmiayi .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Tura apu Herodes pujamunam jear ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Judea sita ñarimaca , Belén vãme cu̶ti macaju̶ ruyuayuju ĩ .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Ĩ ruyuarirodore ti sita u̶ju̶ , Herodes vãme cu̶tigu̶ ñañuju .
(trg)="b.MAT.2.1.3"> Jesús ĩ ruyuaro bero , Jerusalén macaju̶ ejayujarã , muiju ĩ jiadoju̶a vadiriarã , ñocoa ĩna bajisere buerimasa .

(src)="b.MAT.2.2.1"> Herodesan iniinak : — ¿ Judío apuri akiina nusha tuning puja ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Iikia tsaa taakmanumanini angkuaji wainkau asar , apu akiinayi tusar : Ameka Apu wajastatme titasar winiji , — tiarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> Ti maca ejacõari , sẽniĩañujarã ĩna : — ¿ Nore ñati jud ' io masa u̶ju̶ ñarocu̶ ruyuar ' ima ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Muiju ĩ jiadoju̶a ñocore ĩabu̶jacõari , “ Toju̶ ruyuagu̶mi ” yirã ñari , ĩre rũ̶cu̶bu̶oroana vadiaja yu̶a — yiyujarã ĩna .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Tinamtai apu Herodes nuna antuk : Wikitjai apunka tusa , napchau nintimramiayi .
(src)="b.MAT.2.3.2"> Turamtai Jerusalénnum pujuinausha mash napchau nintimrarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> To bajiro ĩna sẽniĩacudisere ajicõari , toagu̶ u̶ju̶ , Herodes bu̶to tu̶oĩagüiyuju , “ Ĩju̶a , u̶ju̶ yu̶ ñasere yu̶re ẽmaru̶cu̶mi ” yitu̶oĩagũ̶ ñari .
(trg)="b.MAT.2.3.2"> Ĩre bajiro rĩne tu̶oĩañujarã ti macana Jerusalén macana quẽne .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Tura asaramtai apu Herodeska sacerdote juuntri ainaun mash untsuk , tura Moisésa chichame nuikiartin ainauncha mash irur : — ¿ Tuning akiinatnuita Cristoa ? — tu iniasmiayi .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> To bajiro tu̶oĩagũ̶ ñari , paia u̶jarãre , Dios ĩ rotimasire gotimasiorimasare quẽne ĩnare jirẽoñuju Herodes .
(trg)="b.MAT.2.4.2"> Ĩna ejaro ĩacõari , ado bajiro ĩnare sẽniĩañuju ĩ : — “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõarocu̶ma , ¿ noju̶ , “ Ruyuaru̶cu̶mi ” yiyujari Dios ocare masa ĩna ucamasire ? — ĩnare yiyuju ĩ .

(src)="b.MAT.2.5.1"> Tu iniam , Yuse chichamen etserin tu aarmau asamtai aiminak : — Belén yaktanam Judá nungkanam nuni akiinatnuitai .
(src)="b.MAT.2.5.2"> Cristo akiinatniuri pachis aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> To bajiro ĩ yisẽniĩarone , ado bajiro ĩre yicu̶diyujarã ĩna : — “ Judea sita Belén vãme cu̶ti macaju̶ ruyuaru̶cu̶mi ” yiucamasiñumi sĩgũ̶ Diore gotirẽtobosarimasu̶ .
(trg)="b.MAT.2.5.2"> Ado bajiro yaja ĩ ucamasire :

(src)="b.MAT.2.6.1"> Yus chichaak : “ Judá nungkanam yakat Belén tutai mianchauka achatnuitai .
(src)="b.MAT.2.6.2"> Antsu nu yaktanam juun apu akiinatnua nuka Israela weari ainaun inartinuitai .
(src)="b.MAT.2.6.3"> Tura asamtai nu yaktaka chikich yakat Judá nungkanam aa nuna nangkamasang juun atinuitai , ” Yus timiayi .
(src)="b.MAT.2.6.4"> Tu aarmawaitai , — tusar aimkarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.6.1"> “ Judea sita ñarimaca Belén vãme cu̶ti maca , jairimaca me ñaboarine , ñamasuri maca ñaru̶aroja ti maca .
(trg)="b.MAT.2.6.2"> Ti macagu̶ u̶ju̶ ñamasugũ̶ ruyuaru̶cu̶mi .
(trg)="b.MAT.2.6.3"> Ĩ ñaru̶cu̶mi yu̶ yarã Israel sitana u̶ju̶ .
(trg)="b.MAT.2.6.4"> Ĩnare quẽnaro ĩatirũ̶nu̶ru̶cu̶mi ĩ , yiyuju Dios ” , yiucare ñaja — ĩre yigotiyujarã Dios ĩ rotimasire gotimasiorimasa .

(src)="b.MAT.2.7.1"> Tu aiminamtai , apu Herodes nekataj tusa , nekau ainaun tsaa taakmanumanini winiarmia nunaka akanak juki : — ¿ Angkuajisha nekasrumsha warutia wainkamarume ? — tu iniasmiayi .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> To ĩna yisere ajicõari , quẽna ñocoa ĩna bajisere buerimasare masa ĩna ajibeto ĩnare jiyuju Herodes .
(trg)="b.MAT.2.7.2"> To yicõari , ado bajiro ĩnare sẽniĩañuju ĩ : — ¿ Divato masu ñoco ruyuasu̶ori ? — ĩnare yisẽniĩañuju .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Tura nuna nekaa , Belén yaktanam awemak : — Nuni wetaram .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Turaram uchi pujatsuash tusaram , tenapkesrum nekaataram .
(src)="b.MAT.2.8.3"> Tura wainkaram umisrum waketkiram winasha ujatkataram .
(src)="b.MAT.2.8.4"> Turakrumin wisha wena uchin : Ameka apu wajastatme , titasan wakerajai , — anangkak timiayi .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> To yigajano , Belénju̶ ĩnare varotiyuju ĩ : — Vasa .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Sũcare , quẽnaro ĩre macama .
(trg)="b.MAT.2.8.3"> Ĩre ĩabu̶jacõari , yu̶re gotirã vaba .
(trg)="b.MAT.2.8.4"> Yu̶ quẽne ĩre rũ̶cu̶bu̶ogu̶ varu̶ yaja — yiyuju , ĩnare yitogu̶ .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Apu Herodes tu akatramu asar , nekau ainau apu jeenia jiinkiar , Belénnum wearmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Tura jinta weenak , angkuajin tsaa taakmanumanini wainkarmia nunaka ataksha wainkarmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.3"> Tura nuna wainkar nukap warasarmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.4"> Tura uchi pujamunam tupnik angkuaji ketun jiisar , nuke wear jean wainkarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> To bajiro ĩ yirotisere ajicõari , ĩ yirore bajirone vasujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> To ĩna vatone , muiju jiadoju̶a ñoco , ĩna ĩar ' i , ĩnare rĩjoro cu̶ti vasuju .
(trg)="b.MAT.2.9.3"> To bajiva , tujarũ̶gũ̶ñuju , sũca ĩ ñaro veca .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Tura jean wainkar nuni wayaawar , uchi nukuri Maríjai pujuinaun wainkarmiayi .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Tura wainkar tikishmatrar : — Ameka apu atatme , — tiarmiayi .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Tura kichik kichik ni kajurin urakar , ni kajurinia kurin , tura keematai kungkurman , nunia shirikpin mirra tutain uchin susarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Ñoco ĩ ñaro ẽñeroca ñarivi sãjacõari , ĩna ĩajama , to ñañuju sũca , ĩ jaco rãca .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Ĩre ĩacõari , ĩ rĩjoroju̶a gu̶somuniari tuetuejayujarã ĩna , ĩre rũ̶cu̶bu̶oquẽnariorã .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> To bajiro yigajano , ĩna juavarere jãnacõari , oro , quẽnase su̶tise to yicõari , mirra vãme cu̶tisere quẽne ĩre ĩsiñujarã ĩna .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Tura arum kashi kaninamtai , Yus nu nekau aints ainaun karanam chicharak : — Judío apuringkia ujatsuk , tupnik atumi nungkari waketkitaram , — timiayi .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Tu timiau asar , chikich jintak ni nungkarin waketkiarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> To ĩna yiro bero , ĩna cãjiriaroju̶ , “ Herodes tu̶ tudiabesa .
(trg)="b.MAT.2.12.2"> ‘ To ñagũ̶mi sũca ’ yimasibeticõato ĩ ” , ĩnare yiyuju Dios .
(trg)="b.MAT.2.12.3"> To bajiri tire masicõari , Jerusalénju̶ vamenane gaje maaju̶ tudicoasujarã ĩna yuja , ĩna ya macaju̶ .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Nekau ainau waketkiaramtai , Yuse awemamuri Josén karanam aneachmau wantintukmiayi .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Tura chicharak : — Joséya nantakta .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Tura nantakim uchi nukurijai jukim , Egipto nungkanam weta .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Apu Herodes uchin eak maatas wakerau asamtai turata .
(src)="b.MAT.2.13.5"> Tura nuni pujakmin , waketkita tusan ujaktatjame , — timiayi .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Ñocoa ĩna bajisere buerimasa ĩna tudiato bero , José ĩ cãjiriaroju̶ ĩre ruyuayuju ángel quẽna .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Ruyuacõari , ado bajiro ĩre yiyuju : — Yujiya .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Sũcare , ĩ jacore quẽne Egiptoju̶ ĩnare ũmato rudiasa mu̶ .
(trg)="b.MAT.2.13.4"> Tone ñacõama maji .
(trg)="b.MAT.2.13.5"> Mu̶re yu̶ gotiroju̶ tudiaba .
(trg)="b.MAT.2.13.6"> Herodes , Jesúre sĩaru̶ ĩre macaru̶cu̶mi — Josére ĩre yiyuju ángel .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Tamati Josésha wári nantaki , uchin nukurijai juki , kashi Egipto nungkanam wearmiayi .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> To ĩ yijare , yujicõari , Jesúre , ĩ jacore quẽne ñamine Egiptoju̶ ĩnare ũmato rudicoasuju .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Tura Egiptonam jear : Herodes jakamtai waketkimi tusar nakasarmiayi .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Nu turatnunka pachis yaanchuik Yus ni chichamen etsernun aamtikramiayi .
(src)="b.MAT.2.15.3"> Yus nuna miatrusang umikti tusa turamiayi .
(src)="b.MAT.2.15.4"> Nu aarmauka nuwaitai : “ Egipto nungkanmaya wina Uchirun untsukmiajai . ”
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Toju̶ ĩna ñatoyene bajirocacoasuju U̶ju̶ Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> “ Egipto sitaju̶ yu̶ macu̶ ĩ ñaro ĩre jicõaru̶cu̶ja yu̶ ” , ĩre gotirẽtobosarimasu̶ su̶orine Dios ĩ yimasire ñajare , to bajirone bajiyuju .

(src)="b.MAT.2.16.1"> Apu Herodes nekau ainaun taarti tusa naka nakaka ni tacharamtai , wina anangkrua tusa , nukap kajekmiayi .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Tura nekau ainaun : ¿ Angkuajin warutia wainkamarume ? nuwik tu iniasu asa , nuna paan nekaa , ni suntarin akupak : “ Uchi aishmang yamai akiinau ainau tura yamai wekaarau ainausha , tura yamai chicharu ainausha , tres musach jeatak Belén yaktanam pujuinau , tura arakchichu pujuinausha mash amuktaram , ” tusa akupkamiayi .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Bajirocabecu̶ju̶ , ñocoa ĩna bajisere buerimasa ĩre gotimenane , gaje maaju̶ ĩna tudiarere ajicõari , bu̶to jũnisiniñuju Herodes .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> To bajiri jũnisinigũ̶ ñari , Belén ñarãre , ti maca tu̶anare rĩamasa ju̶a cũ̶ma tu̶sanare ũ̶mu̶are , to yicõari , ĩna bero ruyuariarãre quẽne sĩarotijeocõañuju .
(trg)="b.MAT.2.16.3"> Ñocoa ĩna bajisere buerimasa , “ Ju̶a cũ̶ma tu̶saju̶ ” ĩna yirere ajigu̶ ñari , ĩnare sĩarotiyuju Herodes .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Tu akatramu asar , uchi ainaun mash maawarmiayi .
(src)="b.MAT.2.17.2"> Nu uchi ainaun maamurin pachis Yuse chichamen etserin Jeremías yaanchuik aarmia nuna miatrusarang umikiarmiayi .
(src)="b.MAT.2.17.3"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Raquel ñamasirio so rĩare maigõ , so otimasiriarore bajiro Belén macana ĩna rĩare mairã , ĩna otirotire tu̶oĩacõari , ado bajiro ucamasiñumi Diore gotirẽtobosarimasu̶ Jerem ' ias vãme cu̶tigu̶ :

(src)="b.MAT.2.18.1"> “ Ramá yaktanam nuwa kakar juutmau antuukatnuitai .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Nuwa juutu puja nuka Raquelaitai .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Ni uchiri mash amutkamu asa , jikiamak kakar juutui .
(src)="b.MAT.2.18.4"> Antsu jikiamtsuk asata tinamaitiat antatsui . ”
(src)="b.MAT.2.18.5"> Tu aarmawaitai .
(src)="b.MAT.2.18.6"> Nu aarmauka apu Herodeska akiintsaing , ukunam atiniun pachis aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> “ Ramá vãme cu̶ti macago so rĩare so tu̶oĩa otise ruyuru̶aroja .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Oticõa ñaru̶ocomo so , Raquel vãme cu̶tigo , so rĩare otigo .
(trg)="b.MAT.2.18.3"> Gãjerã , ‘ Otibesa ’ sore ĩna yiboajaquẽne , ajibetiru̶ocomo , so rĩa ñamasiboariarãre godocu̶tigo ñari ” , yiucamasiñumi Jerem ' ias .

(src)="b.MAT.2.19.1"> Tura apu Herodes jakamtai , José Egiptonam pujai , Yuse awemamuri nayaimpinmaya ataksha tari , karanam wantintuk chicharak :
(trg)="b.MAT.2.19.1"> Egiptoju̶ José ĩ ñaro rijacoasuju Herodes .
(trg)="b.MAT.2.19.2"> Ĩ rijato bero , José ĩ cãjiriaroju̶re sĩgũ̶ ángel ĩre ruyuaĩoñuju quẽna .
(trg)="b.MAT.2.19.3"> To bajicõari , ado bajiro ĩre yiyuju :

(src)="b.MAT.2.20.1"> “ Joséya nantakta .
(src)="b.MAT.2.20.2"> Uchin maatas wakerimia nuka yanchuk jakau asamtai , uchi nukurijai jukim Israel nungkanam waketkita , ” timiayi .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> — ¡ Yujiya !
(trg)="b.MAT.2.20.2"> Jesúre , ĩ jacore quẽne Israel sitaju̶ ĩnare ũmato tudiasa .
(trg)="b.MAT.2.20.3"> Ĩre sĩaru̶aboacana rijajedicoajama ĩna — Josére ĩre yiyuju ángel .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Tamati José nantaki uchin nukurijai juki , Israel nungkanam waketkimiayi .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> To ĩ yijare , yujicõari , Jesúre , ĩ jacore quẽne Israel sitaju̶ ĩnare ũmato vasuju José .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Tura nuni jear , ni apari jakau asamtai , Herodesa uchiri Arequelao naartin Judea nungkanam aints ainaun inawai tamaun antuk , José nuni wetan shamiayi .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Tura karanam : Israel nungkanam weep timiaun antuku asa , Galilea nungkanam wemiayi .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Maa vacu̶ju̶ , ajiyuju José : “ Herodes ñaboar ' i macu̶ , Arquelao vãme cu̶tigu̶ , ĩ jacu̶re vasoagu̶ Judea sitaju̶ ñañuju ” , yire quetire ajiyuju .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Ti quetire ajicõari , güigu̶ ñari , toju̶ varu̶abesuju .
(trg)="b.MAT.2.22.3"> To bajiro bajigu̶ne , quẽna toju̶ cãjiriañuju ĩ .
(trg)="b.MAT.2.22.4"> Cãjiriacõari , “ Toju̶ yu̶ vajama , quẽnabetoja .
(trg)="b.MAT.2.22.5"> Galilea sitaju̶a varu̶cu̶ja yu̶ ” , yitu̶oĩañuju .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Tura Galilea nungkanam pujustas , Nazaret yaktanam wemiayi .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Nu turunamuka yaanchuik Yuse chichamen etserin timiaun miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.2.23.3"> Nu Jesúsan pachis timiauka nuwaitai : “ Nazaretnumia aintsuitai tiartinuitai . ”
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Galilea sitaju̶ ejacõari , Nazaret vãme cu̶ti macaju̶ ñagũ̶ vasuju .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Diore gotirẽtobosarimasa , “ Nazaret macagu̶ ñaru̶cu̶mi ‘ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ’ yigu̶ , Dios ĩ cõarocu̶ ” , Jesúre ĩna yiucamasire ñajare , to bajirone bajiyuju .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Jesús tuke Nazaretnum pujamtai , imiakratin Juan Judea nungkanam taa , numi atsamunam Yuse chichamen etsermiayi .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Tirodori bero , Juan Bautista vãme cu̶tigu̶ , Judea sitaju̶ yucú̶ manoju̶ ejayuju .

(src)="b.MAT.3.2.1"> Tura aints ainaun chicharak : — Yus aints ainaun nayaimpinmaya inartin kinta jeau asamtai , atumi tunaari inaisaram tuke Yus nemarkataram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> Toju̶ ejacõari , ado bajiro ĩre ajirã ejarãre gotimasiorũgũñuju ĩ : — Yoaro mene ejaru̶cu̶mi “ Rotimu̶orũ̶gõru̶cu̶mi ” yigu̶ , Dios ĩ cõarocu̶ .
(trg)="b.MAT.3.2.2"> To bajiri rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , Dios ĩ bojaseju̶are yi yuya mu̶a — ĩnare yirũgũñuju ĩ .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Yaanchuik Juankun pachis Yuse chichame etserin Isaías aarmia nuna miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Nu aarmauka nuwaitai : Numi atsamunam aints taa kakar chichaak : “ Aints ainau apu wekaasatniun jintan tupin iwiarina nunisrumek atumi ninti iwiarataram , ” timiayi .
(src)="b.MAT.3.3.3"> Tu aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> Ĩne ñañuju , “ Ado bajiro yiru̶cu̶mi ” Diore gotirẽtobosarimasu̶ Isa ' ias vãme cu̶timasir ' i ĩ yiucamasir ' i .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> Ado bajiro ĩre yiucamasiñuju Isa ' ias : “ Yucú̶ manoju̶ sĩgũ̶ masu̶ ado bajiro goticudirũgũru̶cu̶mi : ‘ Mani u̶ju̶ ejaru̶cu̶mi .
(trg)="b.MAT.3.3.3"> To bajiri , rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , quẽnaseju̶are tu̶oĩaña mu̶a , ĩre yurã ’ yiru̶cu̶mi sĩgũ̶ ” , yiucamasiñuju Isa ' ias , Juan ĩ bajirotire goti rĩjoro yigu̶ .

(src)="b.MAT.3.4.1"> Juan kamiyu uren kachumnuyayi .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Tura peetirincha nuwap najanamun peeyayi .
(src)="b.MAT.3.4.3"> Tura manchincha yuyayi .
(src)="b.MAT.3.4.4"> Tura wapasa yumirincha uminuyayi .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> Camello joane suariaro sãñagũ̶ ñañuju ĩ .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> To yicõari , vecu̶ gaserone vẽñaricũñuju , ĩ sãñasere .
(trg)="b.MAT.3.4.3"> Ñimia ba , to yicõari , beroa ocore idi , yirũgũñuju .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Tura Yuse chichamen etsermatai , Jerusalénnumia aints ainau , tura Judea nungkanmaya ainausha , tura Jordán entsanam arakchichu pujuinausha untsuri Juan etsermaun antukartas kaunkarmiayi .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Ĩre ajirã , jãjarã masa ejayujarã .
(trg)="b.MAT.3.5.2"> Jerusalén macana , Judea sitana , to yicõari , Jordán vãme cu̶tiya tu̶ana quẽne ejayujarã , ĩre ajirã .

(src)="b.MAT.3.6.1"> Tura aints ainau : Yus wína tunaarun sakturat tusar ni tunaarin etserkaramtai , Juan nu aints ainaun Jordánnum imaimiayi .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> To bajiro ĩ gotisere ajirã ñari , “ Rojose mani yisere Dios manire masirioato ” yirã , “ Rojose yirã ñaja yu̶a ” Diore ĩna yigotiro bero , Jordán vãme cu̶tirisaju̶ oco rãca ĩnare bautiza ñañuju Juan .

(src)="b.MAT.3.7.1"> Turamtai fariseo ainau , tura saduceo ainausha untsuri Juan aints ainaun imiaamun jiisartas kaunkarmiayi .
(src)="b.MAT.3.7.2"> Tura kaunkaramtai , Juan nu aints ainaun chicharak : — Atumka napia tumau ainarmincha ¿ yaachia atumin mairam uwemratatrume turamiarume ?
(src)="b.MAT.3.7.3"> Atumka nangkamrum : Wisha mainka uwemrainjapi , tura Yuska winaka wait wajaktinnaka suruschaintapi ¿ tu nintimsarmesha pujarme ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> To bajiro ĩ yiñarone , fariseo masa , to yicõari saduceo masa quẽne Juan oco rãca ĩ bautizasere bojarã ejayujarã .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> Ĩna ejasere ĩacõari , ado bajiro ĩnare yiyuju Juan : — Oco rãca mu̶are yu̶ bautizasere bojaboaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.3.7.3"> Vãtia u̶ju̶ rojose ĩ yirore bajirone rojose yijairã ñaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.3.7.4"> To bajiro bajirã ñari , “ Rojose yu̶a yise vaja rojose yu̶are yibetiru̶cu̶mi Dios ” yitu̶oĩa vadiboaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.3.7.5"> ¿ To bajiro mu̶a bajise su̶orine rojose mu̶a tãmu̶orotire masibeatique mu̶a ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Nekasrum uwemratasrum wakerakrumka , atumi tunaaringkia inaisaram ukuktaram .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Rojosere yitu̶jacõari , “ Quẽnarã ñaama ” masa mu̶are ĩna yiĩamasirotire yirã , quẽnaseju̶are yirũgũrona ñaja mu̶a .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Atumka nangkamrum : Iikia Abrahama uchirinji , tura asar Yuse aintsri ainiaji tarume .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Antsu wikia tajarme : Yuska ju kaya tepa junaka juki : Juka Abrahama weari ati tusa , ningki wakerakka turamnawaitai .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Ado bajiro yitu̶oĩabesa mu̶a : “ Abraham ñamasir ' i jãnerabatia ñamasurã mani ñajare , rojose mani yise vaja rojose manire yibetiru̶cu̶mi Dios ” yitu̶oĩabesa .
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Adiari gũ̶tari rãca Abraham jãnerabatiare ĩ godoveoru̶ajama , godoveomasigũ̶mi Dios — ĩnare yiyuju Juan .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Atumka numi nerechua nunisketrume .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Tura aints jachan juki numi nerechun ajak nuna kanawen charur epeawai .
(src)="b.MAT.3.10.3"> Yuska nu aintsua nunisketai .
(src)="b.MAT.3.10.4"> Atumi tunaari inait nakitakrumka , nekasrum wait wajaktinuitrume .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> — Oteriayucú̶ri , rica mani yucú̶rire bajiro bajiaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Rica manijare , quẽareacõari , soereariarore bajiro yiru̶cu̶mi Dios .
(trg)="b.MAT.3.10.3"> Tire bajirone yiecoru̶arãja mu̶a quẽne , mu̶a tu̶oĩavasoabetijama .
(trg)="b.MAT.3.10.4"> ¡ Quẽnase mu̶a yibetire ĩacõari , jeame yatibetimeju̶ mu̶are rearu̶cu̶mi Dios ! — ĩnare yiyuju Juan .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Atumi tunaari inaisaram Yus umirkataram tusan , wikia aya entsanmak imiajrume .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Antsu wína ukurun winitata nuka wína nangkatusang kakaram atatui .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Wikia mianchau asan , natsaamakun ni sapatrin takuschatnuitjai .
(src)="b.MAT.3.11.4"> Yuse Wakani Yusnau ainautirmi nintin piatramkatatrume .
(src)="b.MAT.3.11.5"> Antsu Yus umirchau ainautirminka ji kajintrashtinnum japramatatrume .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Gaje vãme ado bajiro gotiyuju Juan : — Yu̶ berore yu̶ rẽtoro masigũ̶ ejaru̶cu̶mi .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Ñamasurã rĩne ĩre yibosamasiama , ñamasugũ̶ masu ĩ ñajare .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Rojose ĩna yisere yitu̶jacõari , Dios ĩ bojaseju̶are yirãre oco rãca bautizarũgũaja yu̶ .
(trg)="b.MAT.3.11.4"> To bajiro yu̶ yirũgũse ti quẽnaboajaquẽne , yu̶ bero ejagu̶ ĩ moaseju̶a quẽnamasucõaru̶aroja .
(trg)="b.MAT.3.11.5"> Ĩma , Esp ' iritu Santore cõamasiru̶cu̶mi , masare .
(trg)="b.MAT.3.11.6"> Ĩ su̶orine “ Dios ĩ bojabetire yaja yu̶a ” yimasicõari , tu̶oĩavasoaru̶arãma — ĩnare yiyuju Juan .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Niisha Yusnau ainaun , tura Yusen umirchau ainauncha akantratnuitai .
(src)="b.MAT.3.12.2"> Aints trigon pakawa nunisang turatnuitai .
(src)="b.MAT.3.12.3"> Trigo jingkiajincha , tura saapencha akankatas pear su su umpui jingkiajinak juwawai tura jeanam ukuawai .
(src)="b.MAT.3.12.4"> Antsu saapen epeawai .
(src)="b.MAT.3.12.5"> Yuscha nunisang niinu ainaunka ni jeen jukiartinuitai .
(src)="b.MAT.3.12.6"> Antsu niin umirchau ainaunka ji kajintrashtinnum japatnuitai , — Juan etserak timiayi .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Gaje vãme ado bajiro masare gotiyuju Juan : — Yu̶ bero ejagu̶ju̶ama , trigo ajere besegu̶re bajiro yiru̶cu̶mi , masare .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> To bajiri ti gasere yireacõari , soereariarore bajiro yiru̶cu̶mi , jeame yatibetimeju̶ masare cõagũ̶ , to yicõari , quẽnase cõrone juagu̶re bajiro yiru̶cu̶mi , ĩre ajitirũ̶nu̶rãre juavacu̶ — ĩnare yiyuju Juan .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Nunia Jesús Galilea nungkanmaya jiinki , Jordán entsanam wína imiatti tusa Juankun werimiayi .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Cojorũ̶mu̶ Galilea sitaju̶ ñar ' i , Jordán vãme cu̶tirisaju̶ vasuju Jesús .
(trg)="b.MAT.3.13.2"> Juan tu̶ju̶ ejacõari , oco rãca ĩre bautizarotiyuju .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Tura wainiat Juan Jesúsan imaichmin nekapeak chicharak : — Ame nekasam wína imiatmin ayatum ¿ wína imiatit tusam winam ? — timiayi .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> To bajiro ĩre ĩ yiboajaquẽne , oco rãca ĩre bautizaru̶abesuju Juan : — Bajibeaja .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> No yigu̶ mu̶re bautizamasibecu̶ja yu̶ .
(trg)="b.MAT.3.14.3"> Mu̶ju̶a , yu̶ rẽtoro masigũ̶ ñari , oco rãca yu̶re bautizarocu̶ ñaja mu̶ — Jesúre ĩre yiyuju Juan .

(src)="b.MAT.3.15.1"> Tu iniam Jesús ayaak : — Ja ai , yamaikia imiatia .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Yus turataram turamin asamtai , nuka mash umikminuitji , — timiayi .
(src)="b.MAT.3.15.3"> Tamati Juan Jesúsan imaimiayi .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> To ĩ yisere ajicõari , ado bajiro ĩre yicu̶diyuju Jesús : — Yu̶re oco rãca mu̶ bautizasere bojaami Dios .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Ñajediro Dios ĩ rotirore bajiro cu̶diroti ñaja manire — Juanre ĩre yiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.3.15.3"> To bajiro ĩ yijare , — Bau̶ .
(trg)="b.MAT.3.15.4"> To bajirone bojaroja — ĩre yicu̶dicõari , Jesúre oco rãca ĩre bautizayuju Juan .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Tura imiaim , Jesús entsanmaya jiinki , nayaim uranniun wainkamiayi .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Turamtai Yuse Wakani yapangma tumau Jesúsa muuken winitmiayi .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Jesús ĩ majarũ̶gũ̶rirĩmarone ũ̶mu̶agasero soje jãnacoasuju ti .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> Ti jãnarone , õ vecaju̶ Jesús ĩ ĩamu̶orone , bujare bajigu̶ rujiadicõari , Jesús joere rocajeoyuju Esp ' iritu Santo .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Turamtai nayaimpinmaya chichaman antukarmiayi .
(src)="b.MAT.3.17.2"> Nu chichamka nuwaitai . — Juka wína Uchiruitai , wína aneetiruitai .
(src)="b.MAT.3.17.3"> Niin pengker nintimtusan pujajai , — Yus timiayi .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Jesús joere ĩ rocaejarone , ado bajiro yi ocaruyuyuju õ vecaju̶ : — Yu̶ macu̶ , yu̶ maigũ̶ masu ñaja mu̶ .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Mu̶ rãca bu̶to variquẽnaja yu̶ — ĩre yi ocaruyuyuju .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Yuse Wakani Jesúsan engkemtuau asa , aints atsamunam Jesús Satanásjai nekapnaisati tusa akupkamiayi .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Jesús , oco rãca Juanre ĩ bautizarotiro bero , yucú̶ manoju̶ ĩre ũmato vasuju Esp ' iritu Santo , “ Satanás ĩ bojarore bajiro rojose Jesúre ĩre yirotiĩato ” yigu̶ .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Tura akupkamu asa , nu nungkanam cuarenta ( 40 ) kinta ijiarma pujus yaparmiayi .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> To bajiri toju̶ , yucú̶ manoju̶ ju̶arã masa cõro ñarirũ̶mu̶ri , ñamiri quẽne tocãrãca ñamirine babecu̶ne ñacõarũgũñuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.2.2"> To bajigu̶ ñari , bu̶to ñiorijayuju ĩ yuja .

(src)="b.MAT.4.3.1"> Tura timiá tsukamak pujamtai , Satanás nuna wainak : Watska , wína chichamrun umirtukchatpiash tusa , Jesúsan nekapsatas chicharak : — Nekasam Yuse Uchiritkumka ¿ waruka nangkamisha yaparusha pujame ?
(src)="b.MAT.4.3.2"> ¿ Warukaya kaya tepa ju jukim yuwatasam pang najantsume ? — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> To ĩ bajiro ĩacõari , ado bajiro rojose ĩre yirotiĩaboayuju vãtia u̶ju̶ , Satanás : — Dios macu̶ne mu̶ ñajama , adiari gũ̶tarine pan godoveoya mu̶ — ĩre yirotiboayuju , Jesúre .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Atsa , turashtatjai .
(src)="b.MAT.4.4.2"> Yuse chichame tu aarmawaitai : “ Aints aya yutanak yutanak nintimtinauka tukeka pujuschartinuitai .
(src)="b.MAT.4.4.3"> Antsu Yuse chichamen nintimtinauka nekasar tuke pujusartinuitai , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> To bajiro Satanás ĩre ĩ yiboajaquẽne , — Yibeaja yu̶ .
(trg)="b.MAT.4.4.2"> Dios oca masa ĩna ucamasire ado bajiro gotiaja : “ Bare rĩne ñamasuse me ñaja .
(trg)="b.MAT.4.4.3"> Dios ocare mani cu̶diseju̶a ñaja ñamasusema .
(trg)="b.MAT.4.4.4"> ‘ Bare ti manijare , rijarearu̶arãja ’ yire ti ñaboajaquẽne , Dios rijarere ĩ bojabetijama , rijabetiru̶arãja .
(trg)="b.MAT.4.4.5"> ‘ Caticõa ñato ’ yigu̶ yimasigũ̶ ñaami ĩ ” , yigotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire — ĩre yiyuju Jesús .

(src)="b.MAT.4.5.1"> Nuniangka Satanás Jesúsan ayas , pengker yaktanam Jerusalén tutainum umamiayi .
(src)="b.MAT.4.5.2"> Tura Yus seatai juun jea yakí wajakmanum iwiak ,
(trg)="b.MAT.4.5.1"> To ĩ yiro bero , Jerusalénju̶ , Dios ĩ beseria maca ñamasuri macaju̶ Jesúre ĩre ũmato vasuju Satanás .
(trg)="b.MAT.4.5.2"> To ejacõari , Diore yirũ̶cu̶bu̶oriavi joeju̶ ĩre ũmato mu̶jasuju .

(src)="b.MAT.4.6.1"> ataksha nekapsatas chicharak : — Nekasam Yuse Uchiritkumka , tsekengkim yakiiya ayaarta .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Yuse chichamesha tu aarmawaitai : “ Yus ni awemamuri irunun amin waitmakarti tusa inartinuitai .
(src)="b.MAT.4.6.3"> Turamtai nawemin kayan tukumkai tusar , Yuse awemamuri ainau ni uwejejai achirmakartatui ” tu aarmau asamtai , tsekengkim yakiiya ayaarta , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.6.1"> To ĩre ũmato mu̶jaejacõari , ado bajiro yiyuju Satanás : — Dios oca masa ĩna ucamasire ado bajiro gotiaja : “ Ĩre moabosarimasa ángel mesare mu̶re coderotiru̶cu̶mi Dios .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Mu̶ quediajama , ‘ Gũ̶ta joeju̶ rocajeocõari , ĩ gu̶bo jearomi ’ yirã , mu̶re boca ñiaru̶arãma ĩna ” , yigotiaja Dios oca .
(trg)="b.MAT.4.6.3"> To bajiri Dios macu̶ne mu̶ ñajama , adoju̶ne jatiquedi rujiaĩasaque mu̶ — Jesúre yirotiboayuju Satanás .

(src)="b.MAT.4.7.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Atsa , turashtatjai .
(src)="b.MAT.4.7.2"> Chikich aarmausha tu aarmawaitai : “ Atumi Yusri atumi Apuri asamtai , nangkamrum nekapsatasrum wakerukairap , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> To bajiro ĩ yiboajaquẽne , Jesúju̶ama , ado bajiro ĩre yiyuju : — To bajiro mu̶ yisere cu̶dibeaja yu̶ .
(trg)="b.MAT.4.7.2"> “ Dios ĩ yiriarore bajiro yu̶re boca ñiaru̶arãma ángel mesa ” yigu̶ , yu̶ jatiquediĩajama , Dios ĩ bojabetire yigu̶ yigu̶ja yu̶ .
(trg)="b.MAT.4.7.3"> Gajeye ado bajiro gotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire : “ ‘ Dios , “ Yiru̶cu̶ja ” yiyumi ’ yitu̶oĩacõari , ‘ To bajiro masu yiru̶ yiyujari ’ yimasiru̶arã , mu̶a tu̶oĩarore bajiro mu̶a yiajejama , quẽnabeaja ” , yigotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire — ĩre yiyuju Jesús , Satanáre .

(src)="b.MAT.4.8.1"> Tamati nunia Satanás Jesúsan ataksha ayas , mura nekas juunnum iwiakmiayi .
(src)="b.MAT.4.8.2"> Tura nuni mash nungka aa nuna , tura nu nungkanmaya yakat ainauncha , nekas pengker aa nunasha mash inaktusmiayi .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> To bajiro ĩ yiro bero , gũ̶tau̶ ũ̶mu̶aricu̶ joeju̶ Jesúre ũmato vasuju Satanás quẽna .
(trg)="b.MAT.4.8.2"> Toju̶ ũmato ejacõari , adi macaru̶cu̶ro ñarimacari jediro ĩre ĩojeocõañuju .

(src)="b.MAT.4.9.1"> Tura Satanás chicharak : — Ju nungka ainau mash winaruitai .
(src)="b.MAT.4.9.2"> Turayatun tikishmatruram : Ameka wína Apuruitme turutkumningkia , junaka mash aminu ati tusan susatatjame , — anangkak timiayi .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Ĩre ĩogajanocõari , ado bajiro ĩre yiyuju Satanás : — Yu̶ rĩjoroju̶a gu̶somuniari tuetucõari , “ Yu̶ u̶ju̶ ñamasugũ̶ ñaja mu̶ ” yu̶re mu̶ yirũ̶cu̶bu̶ojama , adi sita ñajedirore mu̶re ĩsiru̶cu̶ja yu̶ — Jesúre ĩre yiyuju Satanás .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Satanása weta .
(src)="b.MAT.4.10.2"> Yuse chichame tu aarmawaitai : “ Atumi Yusri atumi Apuri asamtai : Ameketme Apum titaram .
(src)="b.MAT.4.10.3"> Turaram atumi Yusri nuke umirkataram , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> To bajiro ĩ yise ñajare , ado bajiro ĩre cu̶diyuju Jesús : — Vasa mu̶ .
(trg)="b.MAT.4.10.2"> Ado bajiro gotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire : “ Mani u̶ju̶ Dios sĩgũ̶rene , ‘ Yu̶ u̶ju̶ ñamasugũ̶ ñaja mu̶ ’ ĩre yirũ̶cu̶bu̶ocõari , cu̶diroti ñaja ” , yigotiaja Dios oca masa ĩna ucamasire — Satanáre yiyuju Jesús .

(src)="b.MAT.4.11.1"> Tamati Satanás Jesúsan nepetkatatkama tujintak ukukmiayi .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Turamtai Yuse awemamuri nayaimpinmaya Jesúsan kakamtikrartas kautkarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> To bajiro Jesús ĩ yisere ajicõari , vacoasuju Satanás yuja .
(trg)="b.MAT.4.11.2"> Ĩ vato bero , Jesúre ejarẽmorã ejayujarã ángel mesa .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Imiakratin Juankun achikiar kársernum engkewaramtai , Jesús Galilea nungkanam waketkimiayi .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> “ Tubiberiaviju̶ tubibe ecocoajami Juan ” yise quetire ajicõari , Galilea sitaju̶ tudicoasuju Jesús .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Tura Nazaretnum jea , nuningkia pujuschamiayi , antsu nunia jiinki Zabulón nungkanam , tura Neftalí nungkanmasha Capernaum yaktanam juun kucha yantamen pujustas wemiayi .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> To va , ĩ ya maca Nazaret vãme cu̶ti macaju̶ eja , no cõro mene ñaboa , Capernaum vãme cu̶ti macaju̶ ñagũ̶ vasuju .
(trg)="b.MAT.4.13.2"> Ti maca ñañuju u̶tabu̶cu̶ra Galilea vãme cu̶tira tu̶ju̶ , Zabulón sita , to yicõari , Neftal ' i sita tu̶ ñarimaca .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Tura asa yaanchuik Yuse chichamen etserin Isaías naartin nu nungkanmaya ainaun pachis aarmia nunaka miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.4.14.2"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Ti macaju̶ Jesús ĩ ñajama , Diore gotirẽtobosarimasu̶ Isa ' ias vãme cu̶timasir ' i , ado bajiro ĩ yiucamasire ñari , bajiyuju :

(src)="b.MAT.4.15.1"> “ Yaanchuik Israela uchiri Zabulón naartinu weari ainausha nunia Neftalí weari ainausha juun kucha yantamen puju armiayi .
(src)="b.MAT.4.15.2"> Nu nungkasha Galilea tutayi .
(src)="b.MAT.4.15.3"> Nuni Israelchau ainau untsuri pujusar , Jordán entsa majincha untsuri pujuinawai .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> “ Jordán vãme cu̶tirisa jodeju̶ Galilea vãme cu̶tira ñaja .
(trg)="b.MAT.4.15.2"> Tira tu̶re ñaja Zabulón sita , to yicõari Neftal ' i sita .
(trg)="b.MAT.4.15.3"> Ti sitaju̶re jud ' io masa me ñaama , Diore masimena .
(trg)="b.MAT.4.15.4"> Ĩnare gotimasiocõari , rojose ĩna tãmu̶oborotire ĩnare yirẽtobosarocu̶re cõaru̶cu̶mi Dios , ĩ bojarore bajiro ‘ Quẽnaro yirã ñato ’ yigu̶ ” , yiucamasiñumi Isa ' ias .
(trg)="b.MAT.4.15.5"> To bajiro ĩ yiucamasiriarore bajirone , ti sitaju̶ ejayuju Jesús .

(src)="b.MAT.4.17.1"> Nunia Jesús Yuse chichamen etsertan nangkamamiayi .
(src)="b.MAT.4.17.2"> Tura chichaak : — Yus nayaimpinmaya aints ainaun inartin kinta jeatak wajasi .
(src)="b.MAT.4.17.3"> Tura asamtai atumi tunaari inaisaram tuke Yus nemarkataram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Ti sitaju̶ ejacõari , Dios ocare , ado bajise masare gotimasiocudisu̶oyuju Jesús : — Diore rotibosarocu̶ , ĩ rotisu̶oroti mojoroaca ru̶yaja .
(trg)="b.MAT.4.17.2"> U̶ju̶ Dios yarã quẽnaro ĩ yirona mu̶a ñaru̶ajama , rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , yu̶re ajitirũ̶nu̶ña — masare yigotimasiocudisu̶oyuju ĩ .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Jesús Galilea nungkanam juun kucha kaanmatkarin wekaas , namakan achiun jimiaran wainkamiayi .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Nuka namakan achikiartas reden juun kuchanam ujungkarmiayi .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Nu aintsu naaringkia Simón Pedroyayi .
(src)="b.MAT.4.18.4"> Nuna yachí naaringkia Andrésuyayi .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Cojorũ̶mu̶ , u̶tabu̶cu̶ra Galilea vãme cu̶tira tu̶ju̶ vacudigu̶ vasuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> To vacu̶ju̶ , ĩañuju , Simón vãme cu̶tigu̶re , bero Pedro vãme cu̶tirocu̶re , ĩ bedi Andrére quẽne .
(trg)="b.MAT.4.18.3"> Vai sĩarimasa ñañujarã ĩna .
(trg)="b.MAT.4.18.4"> Bajiyucu̶rire rearoderuu yiñañujarã ĩna .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Tura Jesús nu aintsun wainak chicharak : — Wína nemartustaram .
(src)="b.MAT.4.19.2"> Tura namak achiarme nutiksarmek aints ainau wina chichamur ujakmintrum , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Ĩna tu̶ ejacõari , ado bajiro yiyuju Jesús : — Yu̶ rãca vayá .
(trg)="b.MAT.4.19.2"> Yucu̶rema mu̶a vai vejese ũnirene masa yu̶re ĩna ajitirũ̶nu̶rotire gotimasiobosarimasa ñaru̶arãja mu̶a — ĩnare yiyuju Jesús .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Tamati nuna antukar , ni rederin japawar ukukiar , Jesúsjai tsaniasar wearmiayi .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> To ĩ yirirĩmarone , ĩna bajiyucu̶rire cũ , ĩre su̶yacoasujarã .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Tura arakchichu wekaasar , juun Zebedeo naartiniun ni uchiri Santiagojai , tura Juanjai ni rederin kanunam apainak pujuinaun wainkamiayi .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Tura wainak Jesús chicharak : — Wína nemartustaram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> To yi varũtu vacu̶ne , gãjerã ju̶arã ñarãre ĩnare jiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> Ĩna ñañujarã Santiago , ĩ bedi Juan rãca .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> Ĩna jacu̶ Zebedeo rãca cũmuaju̶ ĩna bajiyucu̶rire siaquẽno sãñañujarã .

(src)="b.MAT.4.22.1"> Tamati Santiagosha , tura Juansha ayu tusar , kanunmaya jiinkiar ni aparinka ukukiar , Jesúsjai tsaniasar wekaasarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> To ĩ yisere ajicõarãju̶ma , ĩna jacu̶re , to yicõari ĩna cũmuare quẽne vaveocoasujarã , Jesúre su̶yana .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Tura Jesús Galilea nungkanam wekaas , chikich chikich yaktanam iruntai jeanam waya , nunia aints ainaun nuiniarmiayi .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Tura nuiniak : Yus aints ainaun tu inartinuitai tusa , Yusnum uwemratin chichaman etserkamiayi .
(src)="b.MAT.4.23.3"> Tura aints sungkurmakar pujuinaun , tura najaiminak pujuinauncha mash tsuwarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Galilea sitaju̶ gotimasiocudiyuju Jesús .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Tocãrãca macarirene Dios ocare ĩna bueriviriju̶ sãjaejacõari , oca quẽnasere masare ĩnare gotimasioñuju .
(trg)="b.MAT.4.23.3"> “ U̶ju̶ Dios yarã quẽnaro ĩ yirona mu̶a ñaru̶ajama , rojose mu̶a yisere yitu̶jacõari , yu̶re ajitirũ̶nu̶ña ” , ĩnare yigotimasioñuju .
(trg)="b.MAT.4.23.4"> To yicõari , rijaye cu̶tirãre ĩnare catioyuju .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Tura asamtai Siria nungkanam pujuinausha Jesús tsuwakratmaun nekawarmiayi .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Tura nuna nekawar , jainauncha tura sungkurintin ainauncha , tura najaiminak pujuinauncha , tura iwianchrintin ainauncha , tura waurinak pujuinauncha , tura wekaichau ainauncha Jesúsnum itaarmiayi .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Tura itaaramtai Jesús nu aints ainaun tsuwarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> To bajiri Jesús rijarãre ĩ catiosere masa ĩna gotibatojare , Siria sitana quẽne tire ajicõari , rijaye cu̶tirãre juaejayujarã , “ Jesús ĩnare catiato ” yirã .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> Ĩna u̶su̶riju̶ vãtia sãñarãre quẽne juaejayujarã , “ Vãtiare bureato Jesús ” yirã .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Rijaquedirãre , to yicõari , micarãre quẽne juaejayujarã , Jesúre catiorotirã .
(trg)="b.MAT.4.24.4"> Ĩna ñaro cõrone ĩnare catioyuju .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Tura asamtai Galilea nungkanmaya ainau , tura Decápolis yaktanmaya ainausha , tura Jerusalén yaktanmaya ainausha , tura Judea nungkanmaya ainausha , tura Jordán entsa amajin pujuinausha untsuri Jesúsan nemariarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Jesús ĩ vacudiro cõrone , jãjarã masa ĩre su̶yajojicõañujarã .
(trg)="b.MAT.4.25.2"> Galilea sitana , Decápolis macana , Jerusalén macana , Judea sitana , to yicõari , Jordán vãme cu̶tirisa gajejacatu̶ana quẽne ĩre su̶yarũgũñujarã ĩna .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Aints timiá untsuri kaunkaru asaramtai , Jesús nu aints ainaun ukuki , mura waka nuni keemsamiayi .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Turamtai ni nuiniatiri ainausha nuni wakaar , nijai tsaniasar keemsarmiayi .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Jãjarã masa ĩna ñasere ĩacõari , buroju̶ majaejayuju .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> To ĩ bajirone , ĩ buerã ĩ tu̶ rẽjañujarã .
(trg)="b.MAT.5.1.3"> Ĩna ejaro ĩacõari , ado bajiro ĩnare gotimasiosu̶oyuju Jesús : — “ Masimena ñari , mu̶ ejarẽmose bu̶to bojaja yu̶a ” , Diore ĩre yisẽnirũgũrãma , ĩ yarã ñarãma .
(trg)="b.MAT.5.1.4"> To bajiri , rojose tãmu̶oboarine , Dios tu̶ju̶ variquẽnarona ñarãma .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Tura ni tunaarin nintimsar wake mesekar juutinak pujuinauka Yus ni tunaarin tsangkuramu asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> Yucu̶rire Dios ĩ bojabetire yicõari , tu̶oĩasu̶tiritiñarã quẽne , variquẽnarona ñarãma , beroju̶ ĩna tu̶oĩasu̶tiritisere Dios ĩnare ĩ yirẽtobosaroti ti ñajare .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Tura jampechu ainaun Yus yamaram nungkanam pujusarti timiau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> “ Masimena ñaja yu̶a ” yirã , Dios ĩ ejarẽmosere sẽnirũgũrã ñari , Dios ĩ goticatore bajirone variquẽnaru̶arãma , adi macaru̶cu̶roana u̶jarã ĩna ñarotire Dios ĩnare ĩ yirẽtobosaroti ñajare .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Tura yaparinawa nunisarang tura kitaminawa nunisarang Yuse wakeramurin najanawartas wakerinauka , Yus turuwarti tusa yaingmau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> Gajeye rẽtoro Dios ĩ bojasere yiru̶a tu̶oĩarã quẽne , variquẽnarona ñarãma , “ Yu̶ bojasere yivariquẽnato ” yigu̶ , Dios , ĩnare ĩ ejarẽmose ti ñajare .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Tura chikich ainaun wait anentin ainaunka Yuscha niincha nunisang wait anentamu asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> Gãjerãre ĩamaicõari , quẽnaro yirã quẽne , variquẽnaru̶arãma , Dios quẽne , ĩnare ĩamaicõari , quẽnaro ĩ yiroti ti ñajare .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Tura péngke nintintin ainau Yusnum jear , Yusen wainkartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> Dios ĩ bojarore bajiro rĩne quẽnase tu̶oĩarã variquẽnarãma ĩna quẽne , beroju̶ Diore ĩarona ñari .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Tura aints chikich ainaun : Maanitsuk asataram tinu ainaunka pachis Yus : Wína uchir ainawai timiau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> Quẽnaro ñarotire oca quẽnorã quẽne , variquẽnaru̶arãma , “ Yu̶ rĩa ñaama ” Dios ĩ yiĩarona ñari .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Tura aints Yuse wakeramurin najaninak wait wajainauka tuke nangkantsuk Yusnum pujusartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> Dios ĩ rotirore bajirone ĩna yise su̶orine gãjerãju̶a rojose ĩnare ĩna yiboajaquẽne , variquẽnaru̶arãma , U̶ju̶ Dios yarã quẽnaro ĩ yirã ñari .

(src)="b.MAT.5.11.1"> Atumka wína umirtuku asakrumin , aints ainau atumin jiyatminak , tura pasé awajtaminak , atumin pachitmasar waitrinak pasé chichainamtaisha warastinuitrume .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> Yu̶re mu̶a ajitirũ̶nu̶se su̶orine gãjerã mu̶are ajatud ' icõari , “ Rojorã ñaama ” mu̶are ĩna yisocaboajaquẽne , variquẽnaru̶arãja mu̶a .

(src)="b.MAT.5.12.1"> Yaanchuik atum akiintsurmining , Yuse chichamen etserin ainauncha nunisarang pasé awajin armiayi .
(src)="b.MAT.5.12.2"> Tura asar atumnasha nunisarang pasé awajtaminamtaisha , atumsha nunisrumek wait wajau asaram , nayaimpinam Yusnum pujustinuitrume .
(src)="b.MAT.5.12.3"> Tura asaram pengker nintimsaram pujustaram .
(src)="b.MAT.5.12.4"> Tura nukap warastaram , ” Jesús timiayi .
(trg)="b.MAT.5.12.1"> To bajiro mu̶are ĩna yiboajaquẽne , bu̶to variquẽnaña mu̶a , “ Beroju̶ Dios tu̶ju̶ ejarã , quẽnase bu̶jaru̶arãja ” yimasirã ñari .
(trg)="b.MAT.5.12.2"> Mu̶a rĩjoroana , Diore gotirẽtobosamasiriarãre quẽne , rojose mu̶are ĩna yirore bajirone ĩnare quẽne rojose yimasiñujarã masa — ĩnare yiyuju Jesús .

(src)="b.MAT.5.13.1"> Nunia Jesús ataksha nuiniak : “ Atumka weea tumawaitrume .
(src)="b.MAT.5.13.2"> Weesha tuke wakeruktinuitai .
(src)="b.MAT.5.13.3"> Tura wee michumangka ¿ itiur ataksha yapaktinuita ?
(src)="b.MAT.5.13.4"> Wee michumangka , waríksha itiurkachmin asamtai , aints ainau nuna aanum aints wekaatainum japawar ukukmiaun nawejai najainawai .
(src)="b.MAT.5.13.5"> Turamu asaramtai atumsha Yus umirtsuk pujakrumningkia , Yuska atumin wee michu aanum japamua nunisang japrama ukurmaktinuitrume .
(trg)="b.MAT.5.13.1"> Quẽna ado bajiro ĩ buerãre ĩnare gotiyuju Jesús : — Moa ñaja bare sãre .
(trg)="b.MAT.5.13.2"> Mu̶a barotire vaibu̶cu̶ rii catisere cũrãma , moa turãja mu̶a , “ Boarobe ” yirã .
(trg)="b.MAT.5.13.3"> Moa ti ocaboase ti ocabeticoajama , “ Quẽna tudiocato ” yirã , no bajiro yimasimenaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.5.13.4"> To bajiri , tire reacõarãja , “ Tire masa cu̶davu̶oreacõato ” yirã .
(trg)="b.MAT.5.13.5"> Moa ocatu̶jabetire bajiro mu̶a bajijama , quẽnaja .
(trg)="b.MAT.5.13.6"> Yu̶re mu̶a ajitirũ̶nu̶ tu̶jabetijama , moa ocatu̶jabetire bajiro bajirã ñaru̶arãja mu̶a .
(trg)="b.MAT.5.13.7"> To bajiboarine , yu̶re mu̶a ajitirũ̶nu̶ tu̶jajama , quẽna yu̶re tudiajitirũ̶nu̶betiru̶arãja .
(trg)="b.MAT.5.13.8"> Mu̶a su̶orine quẽnaro yimenama gãjerã .
(trg)="b.MAT.5.13.9"> To bajiri mu̶are bojabetiru̶cu̶ja — ĩnare yiyuju Jesús .

(src)="b.MAT.5.14.1"> “ Atumka ju nungkanam paaniua nunisrumek pujau asaram , aints ainaun paan nintimtikratnuitrume .
(src)="b.MAT.5.14.2"> Atumka yakat muranam aa nusha paan wainkatnuitrume .
(src)="b.MAT.5.14.3"> Tura asamtai atumsha yakta nunisrumek anumkachminuitrume .
(trg)="b.MAT.5.14.1"> Quẽna ado bajiro ĩnare gotiyuju : — Rẽtiaroju̶re busubatosere bajiro bajiroti ñaja mu̶are .
(trg)="b.MAT.5.14.2"> To bajiro mu̶a bajijare , busubatose quẽnaro ti ruyurore bajirone mu̶are ĩaru̶arãma masa .
(trg)="b.MAT.5.14.3"> Jairimaca buro joeju̶ ñarimaca quẽnaro ti ruyurore bajirone mu̶are ĩajedicõaru̶arãma .

(src)="b.MAT.5.15.1"> Aints ainau kantiin akawar chingnanmaka engkeenatsui , antsu yakí kentsar jeanam pujuinaun mash paan wainmamtikinawai .
(trg)="b.MAT.5.15.1"> Sĩabusuoriare jẽocõari , sotu̶ne tiare mubu̶amenaja mu̶a .
(trg)="b.MAT.5.15.2"> Tiare jẽocõari , “ Ñajediro ti vianare busuato ” yirã , vecaju̶ jeorãja mu̶a .