# acu/Achuar-NT.xml.gz
# amu/Amuzgo-NT.xml.gz


(src)="b.MAT.1.1.1"> Ju papikia Jesucristo pachisar aarmawaitai .
(src)="b.MAT.1.1.2"> Jesucristo Davidta weari ayayi .
(src)="b.MAT.1.1.3"> Tura Davidcha Abrahama weari ayayi .
(src)="b.MAT.1.1.4"> Tura Abrahama weari ainau , tura Davidta weari ainau naaringkia ju papinum aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.1.1.1"> Luaa ñˈoom na matseijndaaˈñenaˈ tsjaaⁿ nnˈaⁿ na tuiiñe Jesucristo , na wjaacˈoomnaˈ David ñequio Abraham na jndyowicantyjooˈ joona na tueˈcañoomnaˈ jom .

(src)="b.MAT.1.2.1"> Abraham Isaacan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.2.2"> Tura Isaac Jacobon yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.2.3"> Tura Jacob Judán tura Judá yachí ainauncha yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.2.1"> Abraham , jom tsotye Isaac , Isaac tsotye Jacob , Jacob tsotye Judá ñequio ntyjee tsaⁿˈñeeⁿ .

(src)="b.MAT.1.3.1"> Tura Judá Tamaran nuwatak , ni uchirin Faresan tura chikich uchirin Zara naartinun yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.3.2"> Tura Fares Esroman yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.3.1"> Judá ñequio yuscu na jndyu Tamar , ndana Fares ñequio Zara .
(trg)="b.MAT.1.3.2"> Fares tsotye Esrom , Esrom tsotye Aram .

(src)="b.MAT.1.4.1"> Tura Esrom Araman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.2"> Tura Aram Aminadaban yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.3"> Tura Aminadab Naasónkan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.4.4"> Tura Naasón Salmónkan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.4.1"> Aram tsotye Aminadab , Aminadab tsotye Naasón , Naasón tsotye Salmón .

(src)="b.MAT.1.5.1"> Tura Salmón Rahaban nuwatak Boozan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.5.2"> Tura Booz Rutan nuwatak Obedan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.5.3"> Tura Obed Isaín yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.5.1"> Salmón ñequio yuscu Rahab , ndana Booz , Booz ñequio scoomˈm Rut , ndana Obed , Obed tsotye Isaí .

(src)="b.MAT.1.6.1"> Tura Isaí apu Davidtan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.6.2"> Davidka Israela apuri ayayi .
(src)="b.MAT.1.6.3"> Tura David Uríasa nuwarin nuwatak , ni uchirin Salomónkan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.6.1"> Isaí tsotye David tsaⁿ na tyoluiiñe rey , David toˈñoom scuuˈ tsˈoo Urías , tˈoom ndana Salomón .

(src)="b.MAT.1.7.1"> Tura Salomón Roboaman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.7.2"> Tura Roboam Abíasan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.7.3"> Tura Abías Asan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.7.1"> Salomón tsotye Roboam , Roboam tsotye Abías , Abías tsotye Asa .

(src)="b.MAT.1.8.1"> Tura Asa Josafatan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.8.2"> Tura Josafat Joraman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.8.3"> Tura Joram Oseasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.8.1"> Asa tsotye Josafat , Josafat tsotye Joram , Joram tsotye Uzías .

(src)="b.MAT.1.9.1"> Tura Oseas Jotaman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.9.2"> Tura Jotam Acazan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.9.3"> Tura Acaz Ezequíasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.9.1"> Uzías tsotye Jotam , Jotam tsotye Acaz , Acaz tsotye Ezequías .

(src)="b.MAT.1.10.1"> Tura Ezequías Manasésan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.10.2"> Tura Manasés Amónkan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.10.3"> Tura Amón Josíasan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.10.1"> Ezequías tsotye Manasés , Manasés tsotye Amón , Amón tsotye Josías .

(src)="b.MAT.1.11.1"> Tura Josías Jeconíasan tura Jeconíasa yachí ainaun yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.11.2"> Tura Babilonianmaya apuri Israel ainaun nepetkau asamtai , Israel ainaun achikiar Babilonianam jukiarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.11.1"> Josías tsotye Jeconías ñequio ntyjee tsaⁿˈñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.1.11.2"> Joona tuiindyena tiempo quia tyˈe nnˈaⁿ Israel na pra̱so ndyuaa Babilonia ncˈe na ticanaⁿndye nnˈaⁿ Israel ndiaˈ ñˈeⁿ nnˈaⁿ ndyuaaˈñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.1.11.3"> Tyˈecho naⁿˈñeeⁿ joona na tyondyeˈntjomtyeⁿna .

(src)="b.MAT.1.12.1"> Tura Jeconías nuni pujus Salatielan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.12.2"> Tura Salatiel Zorobabelan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.12.1"> Jnda̱ teinom na tyˈecho nnˈaⁿ Babilonia nnˈaⁿ Israel ndyuaana , tuiiñe jnda Jeconías ndyuaaˈñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.1.12.2"> Jndyu tsaⁿˈñeeⁿ Salatiel , Salatiel jom tsotye Zorobabel .

(src)="b.MAT.1.13.1"> Tura Zorobabel Abiudan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.13.2"> Tura Abiud Eliaquiman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.13.3"> Tura Eliaquim Azoran yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.13.1"> Zorobabel tsotye Abiud , Abiud tsotye Eliaquim , Eliaquim tsotye Azor .

(src)="b.MAT.1.14.1"> Tura Azor Sadócan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.14.2"> Tura Sadóc Aquiman yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.14.3"> Tura Aquim Eliudan yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.14.1"> Azor tsotye Sadoc , Sadoc tsotye Aquim , Aquim tsotye Eliud .

(src)="b.MAT.1.15.1"> Tura Eliud Eleazaran yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.15.2"> Tura Eleazar Matánan yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.15.3"> Tura Matán Jacobon yajutmarmiayi .
(trg)="b.MAT.1.15.1"> Eliud tsotye Eleazar , Eleazar tsotye Matán , Matán tsotye Jacob .

(src)="b.MAT.1.16.1"> Tura Jacob Josén , Marí aishrin yajutmarmiayi .
(src)="b.MAT.1.16.2"> Marísha Jesúsan jurermiayi .
(src)="b.MAT.1.16.3"> Tura Jesúska Yus akupkamu asamtai Mesías inaikiamuitai .
(trg)="b.MAT.1.16.1"> Jacob tsotye José , José saaˈ María .
(trg)="b.MAT.1.16.2"> Ndoˈ Maríaˈñeeⁿ na seincueⁿ Jesús na cwiluiiñe Cristo .

(src)="b.MAT.1.17.1"> Tura Jesúsa weari Abrahamnumia nángkamas Davidnum jeatak catorce ( 14 ) weari inaikiamu armiayi .
(src)="b.MAT.1.17.2"> Tura Davidnumia nángkamas Israel ainau Babilonianam achikmau jeakuri catorce ( 14 ) wearisha inaikiamu armiayi .
(src)="b.MAT.1.17.3"> Nuni nángkamas Mesíasjai mash irumram ataksha catorce ( 14 ) weari inaikiamu armiayi .
(trg)="b.MAT.1.17.1"> Jnda̱a̱ˈ canchooˈñequiee ndiiˈ tsjaaⁿ na jndyowicantyjooˈ , jnaⁿnaˈ Abraham , tueˈcañoomnaˈ hasta David .
(trg)="b.MAT.1.17.2"> Ndoˈ cwiicheⁿ canchooˈñequiee ndiiˈ tsjaaⁿ na jndyowicantyjooˈ , jnaⁿnaˈ David , tueˈcañoomnaˈ tiempo quia na tyˈe nnˈaⁿ Israel na pra̱so ndyuaa Babilonia .
(trg)="b.MAT.1.17.3"> Ndoˈ cwiicheⁿ canchooˈñequiee ndiiˈ tsjaaⁿ na jndyowicantyjooˈ , jnaⁿnaˈ quia tyˈecho nnˈaⁿ Babilonia nnˈaⁿ Israel , tueˈcañoomnaˈ hasta xjeⁿ na tuiiñe nquii na cwiluiiñe Cristo .

(src)="b.MAT.1.18.1"> Jesucristo tu akiinamiayi .
(src)="b.MAT.1.18.2"> Jesúsa nukuri Marín nuwatkataj tusa , José niin chichasmiayi .
(src)="b.MAT.1.18.3"> Tu chichasar kanakar pujuinai , Yuse Wakani kakarmarijai Marí japrukmiayi .
(trg)="b.MAT.1.18.1"> Luaa waa na tuiiñe Jesucristo .
(trg)="b.MAT.1.18.2"> Quia waacheⁿ ñomcaaˈ tsoñeeⁿ María ñequio José , ndoˈ cwii tjo̱o̱cheⁿ na nntjomndyena , teitquiooˈ na majndeiiñe María cantyja najndeii Espíritu Santo .

(src)="b.MAT.1.19.1"> Marí japrukamtai , José nuna nekaa , pengker nintintin asa , aints ainau nuna nekaawarai tusa , takamtaik uuk inaisatas wakerimiayi .
(trg)="b.MAT.1.19.1"> Ndoˈ José , tsaⁿ na nluiiñe saaˈ María , jom tsˈaⁿ na ñequiiˈcheⁿ tyocantyjaaˈ tsˈom na ntsˈaa yuu na matyˈiomyanaˈ .
(trg)="b.MAT.1.19.2"> Ticalˈue tsˈoom na nluiˈjnaaⁿˈñe tsaⁿˈñeeⁿ , joˈ chii seitioom na cweˈ ñemaaⁿˈ nntyuiiˈ ñomca .

(src)="b.MAT.1.20.1"> Tu nintimias pujamtai , Yuse awemamuri Josén karanam wantintukmiayi .
(src)="b.MAT.1.20.2"> Tura chicharak : — Joséya Davidta weariya , ame chichasmaurum María japruku wainiatmek natsaamtsuk jeemin jukita .
(src)="b.MAT.1.20.3"> Yuse Wakani aitkamu asa japruki .
(trg)="b.MAT.1.20.1"> Yocheⁿ na luaaˈ matseitioom , tsoomˈm ndaa na teitquiooˈñe cwii ángel cwentaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom nnoom .
(trg)="b.MAT.1.20.2"> Tso tsaⁿˈñeeⁿ : — ˈU José na cwiluiindyuˈ tsjaaⁿ David na jndyowicantyjooˈ tintyˈueˈ na nncoˈñomˈ María na nluiiñê scuˈ .
(trg)="b.MAT.1.20.3"> Ee cantyja najndeii Espíritu Santo joˈ na jndeiiñê .

(src)="b.MAT.1.21.1"> Tura asamtai uchin jurertatui .
(src)="b.MAT.1.21.2"> Turamtai nu uchikia aints ainaun tunaanumia uwemtikratin asamtai , nu uchikia Jesús inaikiatatme , — timiayi .
(src)="b.MAT.1.21.3"> Nuna naaringkia Uwemtikiartin taku tawai .
(trg)="b.MAT.1.21.1"> Nntseincueⁿ cwii yuˈndaa na tsaⁿsˈa .
(trg)="b.MAT.1.21.2"> Ndoˈ ˈu nntseicajndyuˈ juu Jesús .
(trg)="b.MAT.1.21.3"> Ee na tseixmaaⁿ na nncwjiˈnˈmaaⁿñê nnˈaⁿ na mˈaⁿ cantyja ˈnaaⁿˈaⁿ .
(trg)="b.MAT.1.21.4"> Nntseicanoomˈm jnaⁿ na laˈxmaⁿ naⁿˈñeeⁿ .

(src)="b.MAT.1.22.1"> Nu turunatnunka yaanchuik Yuse chichamen etserin aarmia nunisang umikmiayi .
(src)="b.MAT.1.22.2"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.1.22.1"> Chaˈtso nmeiⁿˈ tuii cha catseicanda̱a̱ˈñenaˈ ñˈoom na seineiⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom ñequio ñˈoom ˈndyoo profeta .

(src)="b.MAT.1.23.1"> “ Antuktaram .
(src)="b.MAT.1.23.2"> Nawan aintsjai tumichu japruktinuitai .
(src)="b.MAT.1.23.3"> Tura asa uchin jurertinuitai .
(src)="b.MAT.1.23.4"> Tura uchin Emanuel inaikiatnuitai . ”
(src)="b.MAT.1.23.5"> Nuna ta nuka “ Yus iijai pujawai ” taku tawai .
(trg)="b.MAT.1.23.1"> Tso tsaⁿˈñeeⁿ : Queⁿˈyoˈ cwenta , nndeiiñe cwii yuscundyua .
(trg)="b.MAT.1.23.2"> Nntseincueⁿ cwii tyochjoo ndoˈ njndyu Emanuel .
(trg)="b.MAT.1.23.3"> Ñˈoom Emanuel matsonaˈ : Tyˈo̱o̱tsˈom mˈaaⁿ ñˈeⁿndyo̱ jaa .

(src)="b.MAT.1.24.1"> Turamtai José shintar , Yuse awemamuri timiaun miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.1.24.2"> Tura Marín ni jeen jukimiayi .
(trg)="b.MAT.1.24.1"> Jnda̱ na lcwii tsˈom José na tsoomˈm ndaa , quia joˈ seicana̱a̱ⁿ ñˈoom na sa̱ˈntjom ángel cwentaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom , toˈñoom María na scoomˈm .

(src)="b.MAT.1.25.1"> Tura uchi eemkauri akiintsaing , ni jeen jukiyat , nijaingkia tumatsuk pujus , Marí uchin jurermiayi .
(src)="b.MAT.1.25.2"> Tura uchin jurer , naarin Jesúsan inaikiamiayi .
(trg)="b.MAT.1.25.1"> Sa̱a̱ ticatjomndyena na mandiñoomˈ hasta quia jnda̱ seincuii scoomˈm yuˈndaaˈñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.1.25.2"> Quia joˈ José seicajñoom yuˈndaaˈñeeⁿ Jesús .

(src)="b.MAT.2.1.1"> Herodes Judea nungkanam apu pujai , Jesús Belén yaktanam Judea nungkanam akiinamiayi .
(src)="b.MAT.2.1.2"> Jesús akiinau asamtai , nekau aints ainau tsaa taakmanumanini jiinkiar Jerusalénnum jearmiayi .
(src)="b.MAT.2.1.3"> Tura apu Herodes pujamunam jear ,
(trg)="b.MAT.2.1.1"> Ncuee na tyomˈaaⁿ Herodes rey , tuiiñe Jesús tsjoom Belén tsˈo̱ndaa Judea .
(trg)="b.MAT.2.1.2"> Luaa tuii , tquieˈcañom nnˈaⁿ na jndo̱ˈ nˈom Jerusalén , na jnaⁿ jo ndoˈ na macaluiˈ ñeˈquioomˈ .

(src)="b.MAT.2.2.1"> Herodesan iniinak : — ¿ Judío apuri akiina nusha tuning puja ?
(src)="b.MAT.2.2.2"> Iikia tsaa taakmanumanini angkuaji wainkau asar , apu akiinayi tusar : Ameka Apu wajastatme titasar winiji , — tiarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.2.1"> Tyotaˈxˈeendyena : — ¿ Yuu mˈaaⁿ nqueⁿ na tuiiñê rey cwentaa nnˈaⁿ judíos ?
(trg)="b.MAT.2.2.2"> Ee jâ jnda̱ ntyˈiaayâ na teitquiooˈñe caxjuu cwentaaⁿˈaⁿ na ndicwaⁿ mˈaaⁿyâ ndyuaayâ jo ndoˈ yuu na macaluiˈ ñeˈquioomˈ .
(trg)="b.MAT.2.2.3"> Joˈ na tquio̱o̱yâ na nlatˈmaaⁿˈndyô̱ jom .

(src)="b.MAT.2.3.1"> Tinamtai apu Herodes nuna antuk : Wikitjai apunka tusa , napchau nintimramiayi .
(src)="b.MAT.2.3.2"> Turamtai Jerusalénnum pujuinausha mash napchau nintimrarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.3.1"> Quia na jndii Herodes ñˈoomwaaˈ , jeeⁿ seiñˈeeⁿˈñenaˈ jom ndoˈ mati chaˈtso nnˈaⁿ Jerusalén .

(src)="b.MAT.2.4.1"> Tura asaramtai apu Herodeska sacerdote juuntri ainaun mash untsuk , tura Moisésa chichame nuikiartin ainauncha mash irur : — ¿ Tuning akiinatnuita Cristoa ? — tu iniasmiayi .
(trg)="b.MAT.2.4.1"> Joˈ chii seitjoom chaˈtso ntyee na cwiluiitquiendye , ñequio nnˈaⁿ na mˈaⁿ tsjoomˈñeeⁿ na cwitˈmo̱o̱ⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés .
(trg)="b.MAT.2.4.2"> Ndoˈ taxˈeeñê nda̱a̱ naⁿˈñeeⁿ yuu tsonaˈ na nluiiñe juu na cwiluiiñe Cristo .

(src)="b.MAT.2.5.1"> Tu iniam , Yuse chichamen etserin tu aarmau asamtai aiminak : — Belén yaktanam Judá nungkanam nuni akiinatnuitai .
(src)="b.MAT.2.5.2"> Cristo akiinatniuri pachis aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.2.5.1"> Naⁿˈñeeⁿ jluena nnoom : — Ndiˈ , matso ljeii na tsjoom Belén tsˈo̱ndaa Judea , joˈ joˈ nluiiñê .
(trg)="b.MAT.2.5.2"> Ee luaa waa na seiljeii profeta :

(src)="b.MAT.2.6.1"> Yus chichaak : “ Judá nungkanam yakat Belén tutai mianchauka achatnuitai .
(src)="b.MAT.2.6.2"> Antsu nu yaktanam juun apu akiinatnua nuka Israela weari ainaun inartinuitai .
(src)="b.MAT.2.6.3"> Tura asamtai nu yaktaka chikich yakat Judá nungkanam aa nuna nangkamasang juun atinuitai , ” Yus timiayi .
(src)="b.MAT.2.6.4"> Tu aarmawaitai , — tusar aimkarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.6.1"> ˈO nnˈaⁿ tsjoom Belén , tsˈo̱ndaa Judá , meiⁿchjoo ticjuˈcjenaˈ tsjomˈyoˈ quiiˈntaaⁿ njoom ntˈmaⁿ chaˈwaa tsˈo̱ndaa Judá .
(trg)="b.MAT.2.6.2"> Ee quiiˈntaaⁿˈyoˈ nluiˈ cwii tsˈaⁿ na nluiitquieñe na nnteixˈee nnˈaaⁿya Israel .

(src)="b.MAT.2.7.1"> Tu aiminamtai , apu Herodes nekataj tusa , nekau ainaun tsaa taakmanumanini winiarmia nunaka akanak juki : — ¿ Angkuajisha nekasrumsha warutia wainkamarume ? — tu iniasmiayi .
(trg)="b.MAT.2.7.1"> Quia joˈ cweˈ ntyˈiu tqueeⁿˈñe Herodes nnˈaⁿ na jndo̱ˈ nˈom na jnaⁿ jo ndoˈ na macaluiˈ ñeˈquioomˈ .
(trg)="b.MAT.2.7.2"> Tcuu tcuu taxˈeeñê nda̱a̱na ˈñeeⁿ xjeⁿˈñeeⁿ na teiˈtquiooˈñe caxjuu .

(src)="b.MAT.2.8.1"> Tura nuna nekaa , Belén yaktanam awemak : — Nuni wetaram .
(src)="b.MAT.2.8.2"> Turaram uchi pujatsuash tusaram , tenapkesrum nekaataram .
(src)="b.MAT.2.8.3"> Tura wainkaram umisrum waketkiram winasha ujatkataram .
(src)="b.MAT.2.8.4"> Turakrumin wisha wena uchin : Ameka apu wajastatme , titasan wakerajai , — anangkak timiayi .
(trg)="b.MAT.2.8.1"> Jnda̱ joˈ jñoom joona na cˈoona tsjoom Belén .
(trg)="b.MAT.2.8.2"> Tsoom nda̱a̱na : — Catsaˈyoˈ , ndoˈ cataˈxˈeeˈjndaaˈndyoˈ yuu mˈaaⁿ tyochjooˈñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.2.8.3"> Ndoˈ quia na jnda̱ jliuˈyoˈ jom , quiolaˈcandiiˈyoˈ ja , cha mati ja nncjo̱ , nntseitˈmaaⁿˈndyo̱ jom .

(src)="b.MAT.2.9.1"> Apu Herodes tu akatramu asar , nekau ainau apu jeenia jiinkiar , Belénnum wearmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.2"> Tura jinta weenak , angkuajin tsaa taakmanumanini wainkarmia nunaka ataksha wainkarmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.3"> Tura nuna wainkar nukap warasarmiayi .
(src)="b.MAT.2.9.4"> Tura uchi pujamunam tupnik angkuaji ketun jiisar , nuke wear jean wainkarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.9.1"> Naⁿˈñeeⁿ , quia na jnda̱ jndyena ñˈomˈndyoo rey Herodesˈñeeⁿ mana tyˈena .
(trg)="b.MAT.2.9.2"> Ndoˈ juu caxjuu na teiˈtquiooˈñe nda̱a̱na na ndicwaⁿ mˈaⁿna ndyuaana jo ndoˈ na macaluiˈ ñeˈquioomˈ , tjajndyeenaˈ jo nda̱a̱na hasta tueˈcañoomnaˈ ndyeyu yuu na mˈaaⁿ tyochjooˈñeeⁿ .

(src)="b.MAT.2.11.1"> Tura jean wainkar nuni wayaawar , uchi nukuri Maríjai pujuinaun wainkarmiayi .
(src)="b.MAT.2.11.2"> Tura wainkar tikishmatrar : — Ameka apu atatme , — tiarmiayi .
(src)="b.MAT.2.11.3"> Tura kichik kichik ni kajurin urakar , ni kajurinia kurin , tura keematai kungkurman , nunia shirikpin mirra tutain uchin susarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.11.1"> Quia tyˈequieˈna naquiiˈ wˈaa , ntyˈiaana juu tyochjoo ñequio tsoñeeⁿ María .
(trg)="b.MAT.2.11.2"> Tyˈecataˈna cantyena na tyolaˈtˈmaaⁿˈndyena jom .
(trg)="b.MAT.2.11.3"> Tjeiiˈna ˈnaⁿ na jnda na cwileiˈchona .
(trg)="b.MAT.2.11.4"> Lˈana naya jom sˈom cajaⁿ ñˈeⁿ suu ndoˈ ñˈeⁿ nasei cachi na tuiinaˈ ñˈeⁿ ntsueeˈ tsˈoom mirra .

(src)="b.MAT.2.12.1"> Tura arum kashi kaninamtai , Yus nu nekau aints ainaun karanam chicharak : — Judío apuringkia ujatsuk , tupnik atumi nungkari waketkitaram , — timiayi .
(src)="b.MAT.2.12.2"> Tu timiau asar , chikich jintak ni nungkarin waketkiarmiayi .
(trg)="b.MAT.2.12.1"> Jnda̱ chii cwiicheⁿ nato tyˈelcweeˈna ndyuaa tsjoomna ee sˈaa Tyˈo̱o̱tsˈom na tsoona ndaa , joˈ na seijndo̱ˈnaˈ nˈomna na ticˈoolcweeˈna na mˈaaⁿ Herodesˈñeeⁿ .

(src)="b.MAT.2.13.1"> Nekau ainau waketkiaramtai , Yuse awemamuri Josén karanam aneachmau wantintukmiayi .
(src)="b.MAT.2.13.2"> Tura chicharak : — Joséya nantakta .
(src)="b.MAT.2.13.3"> Tura nantakim uchi nukurijai jukim , Egipto nungkanam weta .
(src)="b.MAT.2.13.4"> Apu Herodes uchin eak maatas wakerau asamtai turata .
(src)="b.MAT.2.13.5"> Tura nuni pujakmin , waketkita tusan ujaktatjame , — timiayi .
(trg)="b.MAT.2.13.1"> Jnda̱ na jluiˈ naⁿˈñeeⁿ , teitquiooˈñe cwii ángel cwentaaˈ Ta Tyˈo̱o̱tsˈom nnom José xjeⁿ na tsoomˈm ndaa .
(trg)="b.MAT.2.13.2"> Tso ángelˈñeeⁿ nnoom : — Quicantyjaˈ , cjaˈñˈoomˈ tyochjoo ñequio tsoñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.2.13.3"> Caleiˈnomˈyoˈ , catsaˈyoˈ ndyuaa Egipto , ndoˈ joˈ joˈ cˈomˈyoˈ hasta xjeⁿ na nntseicandiiya .
(trg)="b.MAT.2.13.4"> Ee nlˈue Herodes tyochjoo na nntseicueⁿˈeⁿ juu .

(src)="b.MAT.2.14.1"> Tamati Josésha wári nantaki , uchin nukurijai juki , kashi Egipto nungkanam wearmiayi .
(trg)="b.MAT.2.14.1"> Quia joˈ teicantyjaaⁿ , ndoˈ cweˈ natsjom tjañˈoom tyochjoo ñequio tsondyee .
(trg)="b.MAT.2.14.2"> Tyˈena Egipto .

(src)="b.MAT.2.15.1"> Tura Egiptonam jear : Herodes jakamtai waketkimi tusar nakasarmiayi .
(src)="b.MAT.2.15.2"> Nu turatnunka pachis yaanchuik Yus ni chichamen etsernun aamtikramiayi .
(src)="b.MAT.2.15.3"> Yus nuna miatrusang umikti tusa turamiayi .
(src)="b.MAT.2.15.4"> Nu aarmauka nuwaitai : “ Egipto nungkanmaya wina Uchirun untsukmiajai . ”
(trg)="b.MAT.2.15.1"> Joˈ joˈ tˈomna hasta na tueˈ Herodes .
(trg)="b.MAT.2.15.2"> Na tuii na luaaˈ seicanda̱a̱ˈñenaˈ ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na tyoñequiaa profeta .
(trg)="b.MAT.2.15.3"> Matsonaˈ : “ Tjeiiˈa Jndaaya na mˈaaⁿ ndyuaa Egipto . ”

(src)="b.MAT.2.16.1"> Apu Herodes nekau ainaun taarti tusa naka nakaka ni tacharamtai , wina anangkrua tusa , nukap kajekmiayi .
(src)="b.MAT.2.16.2"> Tura nekau ainaun : ¿ Angkuajin warutia wainkamarume ? nuwik tu iniasu asa , nuna paan nekaa , ni suntarin akupak : “ Uchi aishmang yamai akiinau ainau tura yamai wekaarau ainausha , tura yamai chicharu ainausha , tres musach jeatak Belén yaktanam pujuinau , tura arakchichu pujuinausha mash amuktaram , ” tusa akupkamiayi .
(trg)="b.MAT.2.16.1"> Juu Herodes , jnda̱ na ljeiiⁿ na joo nnˈaⁿ na jndo̱ˈ nˈom ticalaˈñˈoomˈndyena jom , seiwˈiiyayaaⁿ .
(trg)="b.MAT.2.16.2"> Jñoom sondaro tsjoom Belén ndoˈ chaˈwaa ndiocheⁿ yuu na mˈaⁿ nnˈaⁿ .
(trg)="b.MAT.2.16.3"> Sa̱ˈntjoom na calaˈcwjee naⁿˈñeeⁿ chaˈtso tyonchˈu na we ndyuu ndoˈ na cjeti mˈaⁿ .
(trg)="b.MAT.2.16.4"> Ee laaˈtiˈ tjeiiⁿˈeⁿ cwenta cwanti xuee na teitquiooˈñe jndyee caxjuuˈñeeⁿ cantyja ˈnaaⁿˈ ñˈoom ndyuee nnˈaⁿ na jndo̱ˈ nˈom .

(src)="b.MAT.2.17.1"> Tu akatramu asar , uchi ainaun mash maawarmiayi .
(src)="b.MAT.2.17.2"> Nu uchi ainaun maamurin pachis Yuse chichamen etserin Jeremías yaanchuik aarmia nuna miatrusarang umikiarmiayi .
(src)="b.MAT.2.17.3"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.2.17.1"> Ndoˈ na luaaˈ sˈaaⁿ , seicanda̱a̱ˈñenaˈ ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na seiljeii profeta Jeremías .
(trg)="b.MAT.2.17.2"> Ee seineiiⁿ ñˈoom tjañoomˈ chiuu seichjooˈnaˈ nˈom yolcu judías tsjoom Belén na jlaˈcwjee sondaro ndana .

(src)="b.MAT.2.18.1"> “ Ramá yaktanam nuwa kakar juutmau antuukatnuitai .
(src)="b.MAT.2.18.2"> Nuwa juutu puja nuka Raquelaitai .
(src)="b.MAT.2.18.3"> Ni uchiri mash amutkamu asa , jikiamak kakar juutui .
(src)="b.MAT.2.18.4"> Antsu jikiamtsuk asata tinamaitiat antatsui . ”
(src)="b.MAT.2.18.5"> Tu aarmawaitai .
(src)="b.MAT.2.18.6"> Nu aarmauka apu Herodeska akiintsaing , ukunam atiniun pachis aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.2.18.1"> Tsoom : Teicˈuaa naquiiˈ tsjoom Ramá na cwityuee londyee yocanchˈu .
(trg)="b.MAT.2.18.2"> Jndeii cwilaˈxuaana , cwityueena cantyja ˈnaaⁿ ndana meiⁿ taleiquiaanaˈ na nnjoomna , ee tja̱ ndana .

(src)="b.MAT.2.19.1"> Tura apu Herodes jakamtai , José Egiptonam pujai , Yuse awemamuri nayaimpinmaya ataksha tari , karanam wantintuk chicharak :
(trg)="b.MAT.2.19.1"> Jnda̱ na tueˈ Herodes , quia joˈ teitquiooˈñenndaˈ ángel cwentaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom nnom José xjeⁿ na tsoomˈm ndaa .
(trg)="b.MAT.2.19.2"> Ndicwaⁿ mˈaⁿna ndyuaa Egipto .

(src)="b.MAT.2.20.1"> “ Joséya nantakta .
(src)="b.MAT.2.20.2"> Uchin maatas wakerimia nuka yanchuk jakau asamtai , uchi nukurijai jukim Israel nungkanam waketkita , ” timiayi .
(trg)="b.MAT.2.20.1"> Tso nnoom : — Quicantyjaˈ , cjaˈñˈoomˈ tyochjoo ñequio tsoñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.2.20.2"> Tsalcweˈyoˈ ndyuaa nnˈaⁿ Israel .
(trg)="b.MAT.2.20.3"> Ee jnda̱ tja̱ nnˈaⁿ na ñelˈueeˈndye na ñeˈcalaˈcueeˈ jom .

(src)="b.MAT.2.21.1"> Tamati José nantaki uchin nukurijai juki , Israel nungkanam waketkimiayi .
(trg)="b.MAT.2.21.1"> Quia joˈ teicantyjaaⁿ , tjañˈoom tyochjoo ñˈeⁿ tsondyee .
(trg)="b.MAT.2.21.2"> Tyˈelcweeˈna ndyuaana ndyuaa Israel .

(src)="b.MAT.2.22.1"> Tura nuni jear , ni apari jakau asamtai , Herodesa uchiri Arequelao naartin Judea nungkanam aints ainaun inawai tamaun antuk , José nuni wetan shamiayi .
(src)="b.MAT.2.22.2"> Tura karanam : Israel nungkanam weep timiaun antuku asa , Galilea nungkanam wemiayi .
(trg)="b.MAT.2.22.1"> Joo ncueeˈñeeⁿ mˈaaⁿ Arquelao tsˈiaaⁿ tsˈo̱ndaa Judea yuu na tyotsa̱ˈntjom tsotyeeⁿ Herodes .
(trg)="b.MAT.2.22.2"> Sa̱a̱ quia na jndii José na ljoˈ , tˈoom na nquiaⁿˈaⁿ na nncjaⁿ Judea .
(trg)="b.MAT.2.22.3"> Mati sˈaanndaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na tsoomˈm ndaa na tancjaⁿ joˈ joˈ .
(trg)="b.MAT.2.22.4"> Joˈ chii tjaaⁿ cwiicheⁿ ntyja , tsˈo̱ndaa Galilea .

(src)="b.MAT.2.23.1"> Tura Galilea nungkanam pujustas , Nazaret yaktanam wemiayi .
(src)="b.MAT.2.23.2"> Nu turunamuka yaanchuik Yuse chichamen etserin timiaun miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.2.23.3"> Nu Jesúsan pachis timiauka nuwaitai : “ Nazaretnumia aintsuitai tiartinuitai . ”
(trg)="b.MAT.2.23.1"> Tjaaⁿ cwii tsjoom na jndyu Nazaret .
(trg)="b.MAT.2.23.2"> Joˈ joˈ ljooˈñê .
(trg)="b.MAT.2.23.3"> Na tuii na luaaˈ seicanda̱a̱ˈñenaˈ ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na tyoñeˈquia profetas na nntseicajndyunaˈ Jesús tsˈaⁿ Nazaret .

(src)="b.MAT.3.1.1"> Jesús tuke Nazaretnum pujamtai , imiakratin Juan Judea nungkanam taa , numi atsamunam Yuse chichamen etsermiayi .
(trg)="b.MAT.3.1.1"> Tueˈntyjo̱ xuee na teitquiooˈñe Juan , to̱o̱ⁿˈo̱ⁿ na tyotseitsˈoomñê nnˈaⁿ .
(trg)="b.MAT.3.1.2"> Tyoñequiaaⁿ ñˈoom nda̱a̱na tsˈo̱ndaa Judea jo ndoˈ yuu tjaa nnˈaⁿ cˈom .

(src)="b.MAT.3.2.1"> Tura aints ainaun chicharak : — Yus aints ainaun nayaimpinmaya inartin kinta jeau asamtai , atumi tunaari inaisaram tuke Yus nemarkataram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.3.2.1"> Tyotsoom : — Calcweˈ nˈomˈyoˈ ee juu na matsa̱ˈntjom Tyˈo̱o̱tsˈom mandyocwjeˈcañoomnaˈ ˈo .

(src)="b.MAT.3.3.1"> Yaanchuik Juankun pachis Yuse chichame etserin Isaías aarmia nuna miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.3.3.2"> Nu aarmauka nuwaitai : Numi atsamunam aints taa kakar chichaak : “ Aints ainau apu wekaasatniun jintan tupin iwiarina nunisrumek atumi ninti iwiarataram , ” timiayi .
(src)="b.MAT.3.3.3"> Tu aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.3.3.1"> Cantyja ˈnaaⁿˈ Juanˈñeeⁿ na tyotseineiⁿ profeta Isaías , tsoom : Mˈaaⁿ cwii tsˈaⁿ jo ndoˈ yuu tjaa nnˈaⁿ cˈoom na jndeii matseineiⁿ nda̱a̱na .
(trg)="b.MAT.3.3.2"> Matso tsaⁿˈñeeⁿ : “ Calajndaaˈndyoˈ naquiiˈ nˈomˈyoˈ chaˈcwijom cwii nato na juu joˈ nndyocwjeˈcañoom nquii na cwiluiiñe na nntsa̱ˈntjom ˈo .
(trg)="b.MAT.3.3.3"> Cataˈndyoˈxcweˈyoˈ chaˈcwijom na cwilayo̱ˈyoˈ nato na nñoom . ”

(src)="b.MAT.3.4.1"> Juan kamiyu uren kachumnuyayi .
(src)="b.MAT.3.4.2"> Tura peetirincha nuwap najanamun peeyayi .
(src)="b.MAT.3.4.3"> Tura manchincha yuyayi .
(src)="b.MAT.3.4.4"> Tura wapasa yumirincha uminuyayi .
(trg)="b.MAT.3.4.1"> Juanˈñeeⁿ tyocweⁿ liaa na tuii ñequio sooˈ camello .
(trg)="b.MAT.3.4.2"> Tyochuˈtyeⁿ tsiaⁿˈaⁿ ñequio cwii tjaⁿ .
(trg)="b.MAT.3.4.3"> Ndoˈ nantquie na tyocwaaⁿˈaⁿ calcaa ntyueˈ ñequio tsiomˈ jnda̱a̱ .

(src)="b.MAT.3.5.1"> Tura Yuse chichamen etsermatai , Jerusalénnumia aints ainau , tura Judea nungkanmaya ainausha , tura Jordán entsanam arakchichu pujuinausha untsuri Juan etsermaun antukartas kaunkarmiayi .
(trg)="b.MAT.3.5.1"> Ndoˈ jndye nnˈaⁿ tsjoom Jerusalén ñequio nnˈaⁿ na mˈaⁿ chaˈwaa tsˈo̱ndaa Judea ndoˈ mati nnˈaⁿ na mˈaⁿ cantsu ˈndyoo jndaa Jordán , tyoˈoona na mˈaaⁿ .

(src)="b.MAT.3.6.1"> Tura aints ainau : Yus wína tunaarun sakturat tusar ni tunaarin etserkaramtai , Juan nu aints ainaun Jordánnum imaimiayi .
(trg)="b.MAT.3.6.1"> Seitsˈoomñê joona tsˈom jndaa Jordán jnda̱ na lcweˈ nˈomna jnaaⁿna .

(src)="b.MAT.3.7.1"> Turamtai fariseo ainau , tura saduceo ainausha untsuri Juan aints ainaun imiaamun jiisartas kaunkarmiayi .
(src)="b.MAT.3.7.2"> Tura kaunkaramtai , Juan nu aints ainaun chicharak : — Atumka napia tumau ainarmincha ¿ yaachia atumin mairam uwemratatrume turamiarume ?
(src)="b.MAT.3.7.3"> Atumka nangkamrum : Wisha mainka uwemrainjapi , tura Yuska winaka wait wajaktinnaka suruschaintapi ¿ tu nintimsarmesha pujarme ?
(trg)="b.MAT.3.7.1"> Sa̱a̱ quia na ntyˈiaaⁿˈaⁿ na jndye nnˈaⁿ fariseos ñequio saduceos tquiona na mˈaaⁿ na ñeˈcwitsˈoomndyena , quia joˈ tsoom nda̱a̱na : — ˈO cwiluiindyoˈ chaˈna canduu na cwileiˈnomˈyoˈ na nquiaayoˈ na nntˈuiiwiˈnaˈ jooyoˈ .
(trg)="b.MAT.3.7.2"> Ee ˈo cwinquioˈyoˈ na mˈaaⁿya na nquiaˈyoˈ na nntseiwˈii Tyˈo̱o̱tsˈom ˈo . ¿ ˈÑeeⁿ tˈmo̱ⁿ nda̱a̱ˈyoˈ na waa na nnda̱a̱ nluiˈnˈmaaⁿndyoˈ nawiˈ na quia nndyo ?

(src)="b.MAT.3.8.1"> Nekasrum uwemratasrum wakerakrumka , atumi tunaaringkia inaisaram ukuktaram .
(trg)="b.MAT.3.8.1"> Caˈndyeˈyoˈ na tisˈa ndoˈ calˈaˈyoˈ yuu na ya , quia joˈ mˈmo̱ⁿnaˈ na mayuuˈcheⁿ cwilcweˈ nˈomˈyoˈ .

(src)="b.MAT.3.9.1"> Atumka nangkamrum : Iikia Abrahama uchirinji , tura asar Yuse aintsri ainiaji tarume .
(src)="b.MAT.3.9.2"> Antsu wikia tajarme : Yuska ju kaya tepa junaka juki : Juka Abrahama weari ati tusa , ningki wakerakka turamnawaitai .
(trg)="b.MAT.3.9.1"> Meiⁿ ticalasˈandyoˈ cheⁿncjoˈyoˈ naquiiˈ nˈomˈyoˈ na nnduˈyoˈ : “ Jaa tjaa na teincuuˈ nacjooya ee Abraham cwiluiiñê weloo welooya . ”
(trg)="b.MAT.3.9.2"> Candyeˈyoˈ nntsjo̱o̱ , meiiⁿ cweˈ ljo̱ˈmeiiⁿ nnda̱a̱ nntseicwaqueⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom na nluiindyenaˈ tsjaaⁿ Abraham na jndyowicantyjooˈ , quia joˈ nˈndiinaˈ ˈo .

(src)="b.MAT.3.10.1"> Atumka numi nerechua nunisketrume .
(src)="b.MAT.3.10.2"> Tura aints jachan juki numi nerechun ajak nuna kanawen charur epeawai .
(src)="b.MAT.3.10.3"> Yuska nu aintsua nunisketai .
(src)="b.MAT.3.10.4"> Atumi tunaari inait nakitakrumka , nekasrum wait wajaktinuitrume .
(trg)="b.MAT.3.10.1"> ˈO matseijomnaˈ chaˈcwijom nˈoom na tisˈa ta̱ cwilˈa .
(trg)="b.MAT.3.10.2"> Ndoˈ manquiuˈyoˈ nˈoom na ticalˈa ta̱ naya , maxjeⁿ nntˈuanaˈ .
(trg)="b.MAT.3.10.3"> Ndoˈ xeⁿ jnda̱ tˈua nˈoomˈñeeⁿ nntioom nnˈaⁿ joonaˈ quiiˈ chom .
(trg)="b.MAT.3.10.4"> Maluaaˈ matseijomnaˈ nntsˈaa Tyˈo̱o̱tsˈom ñˈeⁿndyoˈ ˈo xeⁿ ticalˈaˈyoˈ yuu na ya .

(src)="b.MAT.3.11.1"> Atumi tunaari inaisaram Yus umirkataram tusan , wikia aya entsanmak imiajrume .
(src)="b.MAT.3.11.2"> Antsu wína ukurun winitata nuka wína nangkatusang kakaram atatui .
(src)="b.MAT.3.11.3"> Wikia mianchau asan , natsaamakun ni sapatrin takuschatnuitjai .
(src)="b.MAT.3.11.4"> Yuse Wakani Yusnau ainautirmi nintin piatramkatatrume .
(src)="b.MAT.3.11.5"> Antsu Yus umirchau ainautirminka ji kajintrashtinnum japramatatrume .
(trg)="b.MAT.3.11.1"> Ja mayuuˈ matseitsˈo̱o̱ⁿndyo̱ ˈo ñequio ndaatioo ee na cwilcweˈ nˈomˈyoˈ .
(trg)="b.MAT.3.11.2"> Sa̱a̱ mandyontyjo̱ nqueⁿ na nntseitsˈoomñê ˈo ñequio Espíritu Santo naquiiˈ nˈomˈyoˈ ndoˈ ñequio chom .
(trg)="b.MAT.3.11.3"> Nqueⁿ tˈmaⁿti tseixmaaⁿ , nchiiti ja .
(trg)="b.MAT.3.11.4"> Meiⁿ ticatseixmaⁿya na cweˈ ja nntˈuiya lcoomˈm na nñequiaya joonaˈ na nñjoom .

(src)="b.MAT.3.12.1"> Niisha Yusnau ainaun , tura Yusen umirchau ainauncha akantratnuitai .
(src)="b.MAT.3.12.2"> Aints trigon pakawa nunisang turatnuitai .
(src)="b.MAT.3.12.3"> Trigo jingkiajincha , tura saapencha akankatas pear su su umpui jingkiajinak juwawai tura jeanam ukuawai .
(src)="b.MAT.3.12.4"> Antsu saapen epeawai .
(src)="b.MAT.3.12.5"> Yuscha nunisang niinu ainaunka ni jeen jukiartinuitai .
(src)="b.MAT.3.12.6"> Antsu niin umirchau ainaunka ji kajintrashtinnum japatnuitai , — Juan etserak timiayi .
(trg)="b.MAT.3.12.1"> Jnda̱ jaawindyooˈ na nntuˈxeⁿndyoˈ ee laxmaⁿˈyoˈ chaˈcwijom lqueeⁿ na ndicwaⁿ cwajndii .
(trg)="b.MAT.3.12.2"> Luaa tsˈiaaⁿ cantyja ˈnaaⁿˈ lqueeⁿ .
(trg)="b.MAT.3.12.3"> Matseicueeñe tsˈaⁿ lqueeⁿ hasta na nljuˈñˈeⁿ .
(trg)="b.MAT.3.12.4"> Jnda̱ chii nntseiweeⁿ lqueeⁿ na ya naquiiˈ wˈaa .
(trg)="b.MAT.3.12.5"> Sa̱a̱ nchuaaˈnaˈ njñoom chom .
(trg)="b.MAT.3.12.6"> Maluaaˈ matseijomnaˈ na nntsˈaa Tyˈo̱o̱tsˈom .
(trg)="b.MAT.3.12.7"> Nnˈaⁿ na ya cwilˈa macoˈñoom joona sa̱a̱ nnˈaⁿ na tisˈa cwilˈa , nntseicoom joona ñequio chom na tijoom canduuˈ .

(src)="b.MAT.3.13.1"> Nunia Jesús Galilea nungkanmaya jiinki , Jordán entsanam wína imiatti tusa Juankun werimiayi .
(trg)="b.MAT.3.13.1"> Quia joˈ jnaⁿ Jesús tsˈo̱ndaa Galilea , tjaaⁿ jndaa Jordán na nntseitsˈoomñe Juan jom .

(src)="b.MAT.3.14.1"> Tura wainiat Juan Jesúsan imaichmin nekapeak chicharak : — Ame nekasam wína imiatmin ayatum ¿ wína imiatit tusam winam ? — timiayi .
(trg)="b.MAT.3.14.1"> Sa̱a̱ tiñeˈnquiaañe Juan na caluii na ljoˈ .
(trg)="b.MAT.3.14.2"> Tsoom : — Cwa jnda̱ tyjeˈcañoomˈ ja na catseitsˈoomndyo̱ ˈu meiiⁿ na matsonaˈ na ˈu catseitsˈoomndyuˈ ja .

(src)="b.MAT.3.15.1"> Tu iniam Jesús ayaak : — Ja ai , yamaikia imiatia .
(src)="b.MAT.3.15.2"> Yus turataram turamin asamtai , nuka mash umikminuitji , — timiayi .
(src)="b.MAT.3.15.3"> Tamati Juan Jesúsan imaimiayi .
(trg)="b.MAT.3.15.1"> Tˈo̱ Jesús , matsoom nnom : — Jeˈ quiaandyuˈtoˈ na caluii na ljoˈ .
(trg)="b.MAT.3.15.2"> Ee macaⁿnaˈ na laaˈtiˈ calacanda̱a̱ˈndyo̱ chaˈtso cantyja na matyˈiomyanaˈ .
(trg)="b.MAT.3.15.3"> Ndoˈ tancueeˈ Juan .

(src)="b.MAT.3.16.1"> Tura imiaim , Jesús entsanmaya jiinki , nayaim uranniun wainkamiayi .
(src)="b.MAT.3.16.2"> Turamtai Yuse Wakani yapangma tumau Jesúsa muuken winitmiayi .
(trg)="b.MAT.3.16.1"> Jnda̱ na teitsˈoomñe Jesús , jlueeⁿˈeⁿ quiiˈ ndaa .
(trg)="b.MAT.3.16.2"> Ndoˈ seicanaaⁿñenaˈ tsjo̱ˈluee .
(trg)="b.MAT.3.16.3"> Ntyˈiaaⁿˈaⁿ Espíritu na cwiluiiñe Tyˈo̱o̱tsˈom ndyocue chaˈcwijom catuˈ .
(trg)="b.MAT.3.16.4"> Jndyocaljo nacjoomˈm .

(src)="b.MAT.3.17.1"> Turamtai nayaimpinmaya chichaman antukarmiayi .
(src)="b.MAT.3.17.2"> Nu chichamka nuwaitai . — Juka wína Uchiruitai , wína aneetiruitai .
(src)="b.MAT.3.17.3"> Niin pengker nintimtusan pujajai , — Yus timiayi .
(trg)="b.MAT.3.17.1"> Ndoˈ nandye cañoomˈluee teicˈuaa na seineiⁿ Tyˈo̱o̱tsˈom .
(trg)="b.MAT.3.17.2"> Tsoom : — Luaañe Jndaaya na jeeⁿ candyaˈ tsˈo̱o̱ⁿ .
(trg)="b.MAT.3.17.3"> Cantyja ˈnaaⁿˈ jom mañequiaanaˈ na neiⁿya .

(src)="b.MAT.4.1.1"> Yuse Wakani Jesúsan engkemtuau asa , aints atsamunam Jesús Satanásjai nekapnaisati tusa akupkamiayi .
(trg)="b.MAT.4.1.1"> Jnda̱ joˈ tjañˈoom Espíritu Santo Jesús jo ndoˈ yuu tjaa nnˈaⁿ cˈom .
(trg)="b.MAT.4.1.2"> Joˈ joˈ tyoqueⁿñe tsaⁿjndii na nntsˈaa xjeⁿ jom .

(src)="b.MAT.4.2.1"> Tura akupkamu asa , nu nungkanam cuarenta ( 40 ) kinta ijiarma pujus yaparmiayi .
(trg)="b.MAT.4.2.1"> Tyomˈaaⁿ wenˈaaⁿ xuee ndoˈ wenˈaaⁿ tsjom tîcwaaⁿˈaⁿ , jnda̱ chii jndyo na ñejnoomˈm .

(src)="b.MAT.4.3.1"> Tura timiá tsukamak pujamtai , Satanás nuna wainak : Watska , wína chichamrun umirtukchatpiash tusa , Jesúsan nekapsatas chicharak : — Nekasam Yuse Uchiritkumka ¿ waruka nangkamisha yaparusha pujame ?
(src)="b.MAT.4.3.2"> ¿ Warukaya kaya tepa ju jukim yuwatasam pang najantsume ? — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.3.1"> Ndoˈ tyjeˈcañoom tsaⁿjndii na machˈee xjeⁿ nnˈaⁿ .
(trg)="b.MAT.4.3.2"> Tso nnoom : — Xeⁿ mayuuˈcheⁿ cwiluiindyuˈ Jnda Tyˈo̱o̱tsˈom , cwa catsa̱ˈntjomˈ ljo̱ˈmeiiⁿ na catseicwaqueⁿnaˈ tyooˈ joonaˈ na nlcwaˈ .

(src)="b.MAT.4.4.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Atsa , turashtatjai .
(src)="b.MAT.4.4.2"> Yuse chichame tu aarmawaitai : “ Aints aya yutanak yutanak nintimtinauka tukeka pujuschartinuitai .
(src)="b.MAT.4.4.3"> Antsu Yuse chichamen nintimtinauka nekasar tuke pujusartinuitai , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.4.1"> Tˈo̱ Jesús : — Ja xocatsˈaa na ljoˈ ee waa ljeii ˈnaaⁿˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na matsonaˈ : “ Nchii cweˈ cantyja ˈnaaⁿˈ tyooˈ na wandoˈ tsˈaⁿ , sa̱a̱ cantyja ˈnaaⁿ chaˈtso ñˈoom na mañequiaa Tyˈo̱o̱tsˈom . ”

(src)="b.MAT.4.5.1"> Nuniangka Satanás Jesúsan ayas , pengker yaktanam Jerusalén tutainum umamiayi .
(src)="b.MAT.4.5.2"> Tura Yus seatai juun jea yakí wajakmanum iwiak ,
(trg)="b.MAT.4.5.1"> Jnda̱ joˈ tjañˈoom tsaⁿjndii Jesús Jerusalén tsjoom na ljuˈ cwentaaˈ Tyˈo̱o̱tsˈom .
(trg)="b.MAT.4.5.2"> Tqueeⁿ juu xqueⁿ tsiuˈ watsˈom tˈmaⁿ .

(src)="b.MAT.4.6.1"> ataksha nekapsatas chicharak : — Nekasam Yuse Uchiritkumka , tsekengkim yakiiya ayaarta .
(src)="b.MAT.4.6.2"> Yuse chichamesha tu aarmawaitai : “ Yus ni awemamuri irunun amin waitmakarti tusa inartinuitai .
(src)="b.MAT.4.6.3"> Turamtai nawemin kayan tukumkai tusar , Yuse awemamuri ainau ni uwejejai achirmakartatui ” tu aarmau asamtai , tsekengkim yakiiya ayaarta , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.6.1"> Tsoom nnom Jesús : — Xeⁿ mayuuˈcheⁿ cwiluiindyuˈ Jnda Tyˈo̱o̱tsˈom , cwa cjuˈndyuˈ jo nacje .
(trg)="b.MAT.4.6.2"> Ee luaa matso ñˈoom ˈnaaⁿˈaⁿ : Nquii Tyˈo̱o̱tsˈom nñequiaaⁿ ˈu luee ángeles cwentaaⁿˈaⁿ na calˈana cwenta ˈu .
(trg)="b.MAT.4.6.3"> Ndoˈ nntyjeeˈ lueena ˈu cha tincjaacañjom ljo̱ˈ ncˈeˈ .

(src)="b.MAT.4.7.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Atsa , turashtatjai .
(src)="b.MAT.4.7.2"> Chikich aarmausha tu aarmawaitai : “ Atumi Yusri atumi Apuri asamtai , nangkamrum nekapsatasrum wakerukairap , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.7.1"> Quia joˈ tˈo̱ Jesús nnom , tsoom : — Ja tijoom catsˈaa chaˈna matsuˈ luaaˈ ee mati waa cwiicheⁿ ljeii ˈnaaⁿˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na matsonaˈ : “ Tintsaˈ xjeⁿ Ta Tyˈo̱o̱tsˈom cwentaˈ . ”

(src)="b.MAT.4.8.1"> Tamati nunia Satanás Jesúsan ataksha ayas , mura nekas juunnum iwiakmiayi .
(src)="b.MAT.4.8.2"> Tura nuni mash nungka aa nuna , tura nu nungkanmaya yakat ainauncha , nekas pengker aa nunasha mash inaktusmiayi .
(trg)="b.MAT.4.8.1"> Jnda̱ chii tjañˈoom tsaⁿjndii Jesús cwii sjo̱ nandye .
(trg)="b.MAT.4.8.2"> Joˈ joˈ tˈmo̱o̱ⁿ nnom chaˈtsoti nˈiaaⁿ tˈmaⁿ na mˈaⁿ nnˈaⁿ tsjoomnancue , ñequio na tˈmaⁿ matseitˈmaaⁿˈñenaˈ joo .

(src)="b.MAT.4.9.1"> Tura Satanás chicharak : — Ju nungka ainau mash winaruitai .
(src)="b.MAT.4.9.2"> Turayatun tikishmatruram : Ameka wína Apuruitme turutkumningkia , junaka mash aminu ati tusan susatatjame , — anangkak timiayi .
(trg)="b.MAT.4.9.1"> Ndoˈ tsoom nnom : — Chaˈtso nmeiⁿˈ nntio̱o̱ lˈo̱ˈ xeⁿ nlcoˈ xtyeˈ na nntseitˈmaaⁿˈndyuˈ ja .

(src)="b.MAT.4.10.1"> Tamaitiat Jesús ayaak : — Satanása weta .
(src)="b.MAT.4.10.2"> Yuse chichame tu aarmawaitai : “ Atumi Yusri atumi Apuri asamtai : Ameketme Apum titaram .
(src)="b.MAT.4.10.3"> Turaram atumi Yusri nuke umirkataram , ” — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.10.1"> Ndoˈ tˈo̱ Jesús nnoom , tso : — Quindyo̱o̱ˈ nacañomya ˈu Satanás , ee ñˈoomˈ Tyˈo̱o̱tsˈom na teiljeii matsonaˈ : “ Catseitˈmaaⁿˈndyuˈ nquii Ta Tyˈo̱o̱tsˈom cwentaˈ , ndoˈ macanda̱ nnom nqueⁿ candiˈntjomˈ . ”

(src)="b.MAT.4.11.1"> Tamati Satanás Jesúsan nepetkatatkama tujintak ukukmiayi .
(src)="b.MAT.4.11.2"> Turamtai Yuse awemamuri nayaimpinmaya Jesúsan kakamtikrartas kautkarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.11.1"> Quia joˈ ˈndii tsaⁿjndii jom .
(trg)="b.MAT.4.11.2"> Ndoˈ tquieˈcañom ángeles , tyondyeˈntjomna nnoom .

(src)="b.MAT.4.12.1"> Imiakratin Juankun achikiar kársernum engkewaramtai , Jesús Galilea nungkanam waketkimiayi .
(trg)="b.MAT.4.12.1"> Quia jndii Jesús na jnda̱ mamˈaaⁿ Juan pra̱so , tjalcweeⁿˈeⁿ tsˈo̱ndaa Galilea .

(src)="b.MAT.4.13.1"> Tura Nazaretnum jea , nuningkia pujuschamiayi , antsu nunia jiinki Zabulón nungkanam , tura Neftalí nungkanmasha Capernaum yaktanam juun kucha yantamen pujustas wemiayi .
(trg)="b.MAT.4.13.1"> Tjaaⁿ tsjomˈm Nazaret , sa̱a̱ taticaljooˈñê joˈ joˈ .
(trg)="b.MAT.4.13.2"> Tjaaⁿ na nljooˈñê tsjoom Capernaum na mˈaaⁿnaˈ ˈndyoo ndaaluee .
(trg)="b.MAT.4.13.3"> Joˈ joˈ ndyuaa cwentaa nnˈaⁿ tmaaⁿˈ Zabulón ñequio Neftalí .

(src)="b.MAT.4.14.1"> Tura asa yaanchuik Yuse chichamen etserin Isaías naartin nu nungkanmaya ainaun pachis aarmia nunaka miatrusang umikmiayi .
(src)="b.MAT.4.14.2"> Nu aarmauka nuwaitai :
(trg)="b.MAT.4.14.1"> Ndoˈ joo ndyuaaˈñeeⁿ tyomˈaaⁿ cha nntseicanda̱a̱ˈñenaˈ ñˈoom na seiljeii profeta Isaías , matsonaˈ :

(src)="b.MAT.4.15.1"> “ Yaanchuik Israela uchiri Zabulón naartinu weari ainausha nunia Neftalí weari ainausha juun kucha yantamen puju armiayi .
(src)="b.MAT.4.15.2"> Nu nungkasha Galilea tutayi .
(src)="b.MAT.4.15.3"> Nuni Israelchau ainau untsuri pujusar , Jordán entsa majincha untsuri pujuinawai .
(trg)="b.MAT.4.15.1"> Nntseixueeñenaˈ jo nda̱a̱ nnˈaⁿ na mˈaⁿ ndyuaa cwentaaˈ Zabulón ndoˈ jo nda̱a̱ nnˈaⁿ na mˈaⁿ ndyuaa cwentaaˈ Neftalí .
(trg)="b.MAT.4.15.2"> Nntseixueeñenaˈ jo nda̱a̱ nnˈaⁿ na mˈaⁿ ndyuaa ˈndyoo ndaaluee , ñequio ndyuaa xndyaaˈ jndaa Jordán , ñequio tsˈo̱ndaa Galilea yuu na mˈaⁿ nnˈaⁿ na nchii nnˈaⁿ judíos .

(src)="b.MAT.4.16.1"> Nunia aints ainau tunau asar , teenam pujuinawa nunisarang pujú armiayi .
(src)="b.MAT.4.16.2"> Tura nuni pujuinau yamaikia uwemratin chichaman antukar , aints paaniun waininawa nunisarang pujusarmiayi .
(src)="b.MAT.4.16.3"> Nu aints ainau jakawa nunisarang teenam pujuinayat , nu paaniunka wainkarmiayi . ”
(src)="b.MAT.4.16.4"> Tu aarmawaitai .
(trg)="b.MAT.4.16.1"> Naⁿˈñeeⁿ mˈaⁿna nacje ˈnaaⁿˈ najaaⁿñe , sa̱a̱ jeˈ jeˈ jnda̱ teitquiooˈ cwii na jeeⁿ caxueeñe jo nda̱a̱na .
(trg)="b.MAT.4.16.2"> Ndoˈ mati mˈaⁿna na manchjenaˈ joona na wiˈ cwitjoomna , sa̱a̱ jeˈ jnda̱ seicaxueeñenaˈ jo nda̱a̱na .

(src)="b.MAT.4.17.1"> Nunia Jesús Yuse chichamen etsertan nangkamamiayi .
(src)="b.MAT.4.17.2"> Tura chichaak : — Yus nayaimpinmaya aints ainaun inartin kinta jeatak wajasi .
(src)="b.MAT.4.17.3"> Tura asamtai atumi tunaari inaisaram tuke Yus nemarkataram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.17.1"> Xjeⁿˈñeeⁿ jnaⁿnaˈ na to̱ˈ Jesús na tyoñequiaaⁿ ñˈoom .
(trg)="b.MAT.4.17.2"> Tsoom : — Calcweˈ nˈomˈyoˈ , ee juu na matsa̱ˈntjom Tyˈo̱o̱tsˈom mandyocwjeˈcañoomnaˈ ˈo .

(src)="b.MAT.4.18.1"> Jesús Galilea nungkanam juun kucha kaanmatkarin wekaas , namakan achiun jimiaran wainkamiayi .
(src)="b.MAT.4.18.2"> Nuka namakan achikiartas reden juun kuchanam ujungkarmiayi .
(src)="b.MAT.4.18.3"> Nu aintsu naaringkia Simón Pedroyayi .
(src)="b.MAT.4.18.4"> Nuna yachí naaringkia Andrésuyayi .
(trg)="b.MAT.4.18.1"> Xjeⁿ na mawinom Jesús ˈndyoo ndaaluee Galilea , ljeiiⁿ we nnˈaⁿ na ñenquii tsˈaⁿ ntseinda , Simón , tsaⁿ na jndyu Pedro ñequio Andrés tyjee tsaⁿˈñeeⁿ .
(trg)="b.MAT.4.18.2"> Cwitueeˈna tsquiˈ ˈnaaⁿna tsˈom ndaaluee ee nnˈaⁿ cwitjeiiˈ calcaa joona .

(src)="b.MAT.4.19.1"> Tura Jesús nu aintsun wainak chicharak : — Wína nemartustaram .
(src)="b.MAT.4.19.2"> Tura namak achiarme nutiksarmek aints ainau wina chichamur ujakmintrum , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.19.1"> Tso Jesús nda̱a̱na : — Quiolajomndyoˈ ñˈeⁿndyo̱ ndoˈ ja nntsˈaa na nlaˈtjomˈyoˈ nnˈaⁿ tachii cweˈ calcaa .

(src)="b.MAT.4.20.1"> Tamati nuna antukar , ni rederin japawar ukukiar , Jesúsjai tsaniasar wearmiayi .
(trg)="b.MAT.4.20.1"> Joona mañoomˈ ˈndyena nlquiˈ ˈnaaⁿna , tyˈelaˈjomndyena ñˈeⁿñê .

(src)="b.MAT.4.21.1"> Tura arakchichu wekaasar , juun Zebedeo naartiniun ni uchiri Santiagojai , tura Juanjai ni rederin kanunam apainak pujuinaun wainkamiayi .
(src)="b.MAT.4.21.2"> Tura wainak Jesús chicharak : — Wína nemartustaram , — timiayi .
(trg)="b.MAT.4.21.1"> Ndoˈ na tja tjatyeeⁿ ljeiiⁿ cwiicheⁿ we tsˈaⁿ , ntseinda Zebedeo naⁿˈñeeⁿ , Jacobo ñˈeⁿ tyjeeⁿ Juan .
(trg)="b.MAT.4.21.2"> Ñjomndyena tsˈom wˈaandaa .
(trg)="b.MAT.4.21.3"> Cwilaˈyo̱na nlquiˈ ˈnaaⁿna ñequio tsotyena Zebedeo .
(trg)="b.MAT.4.21.4"> Quia joˈ tˈmaⁿ Jesús joona .

(src)="b.MAT.4.22.1"> Tamati Santiagosha , tura Juansha ayu tusar , kanunmaya jiinkiar ni aparinka ukukiar , Jesúsjai tsaniasar wekaasarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.22.1"> Ndoˈ mañoomˈ ˈndyena wˈaandaa ñˈeⁿ tsotyena , tyˈelajomndyena ñˈeⁿñê .

(src)="b.MAT.4.23.1"> Tura Jesús Galilea nungkanam wekaas , chikich chikich yaktanam iruntai jeanam waya , nunia aints ainaun nuiniarmiayi .
(src)="b.MAT.4.23.2"> Tura nuiniak : Yus aints ainaun tu inartinuitai tusa , Yusnum uwemratin chichaman etserkamiayi .
(src)="b.MAT.4.23.3"> Tura aints sungkurmakar pujuinaun , tura najaiminak pujuinauncha mash tsuwarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.23.1"> Tyomanom Jesús chaˈwaa tsˈo̱ndaa Galilea .
(trg)="b.MAT.4.23.2"> Tyoˈmo̱o̱ⁿ nda̱a̱ nnˈaⁿ naquiiˈ lanˈom ˈnaaⁿna .
(trg)="b.MAT.4.23.3"> Tyoñequiaaⁿ ñˈoom naya cantyja na matsa̱ˈntjom Tyˈo̱o̱tsˈom .
(trg)="b.MAT.4.23.4"> Ndoˈ tyotseinˈmaaⁿ nnˈaⁿ chaˈtso nnom ntycu na wiina .

(src)="b.MAT.4.24.1"> Tura asamtai Siria nungkanam pujuinausha Jesús tsuwakratmaun nekawarmiayi .
(src)="b.MAT.4.24.2"> Tura nuna nekawar , jainauncha tura sungkurintin ainauncha , tura najaiminak pujuinauncha , tura iwianchrintin ainauncha , tura waurinak pujuinauncha , tura wekaichau ainauncha Jesúsnum itaarmiayi .
(src)="b.MAT.4.24.3"> Tura itaaramtai Jesús nu aints ainaun tsuwarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.24.1"> Ndoˈ tˈom ñˈoom cantyja ˈnaaⁿˈaⁿ chaˈwaa ndyuaa Siria .
(trg)="b.MAT.4.24.2"> Naⁿˈñeeⁿ tquiochona chaˈtso nnˈaⁿwii na mˈaaⁿ na cwitjoom jndye nnom ntycu ñequio na maquiinaˈ joo .
(trg)="b.MAT.4.24.3"> Mati ñˈeeⁿ nnˈaⁿ na cwileiˈcho jndyetia joo , ñˈeeⁿ nnˈaⁿ na maleiñˈoom tycuweeˈ , ndoˈ ñˈeeⁿ nnˈaⁿ na cwitjoom tycutqueeⁿ .
(trg)="b.MAT.4.24.4"> Seinˈmaaⁿ joona .

(src)="b.MAT.4.25.1"> Tura asamtai Galilea nungkanmaya ainau , tura Decápolis yaktanmaya ainausha , tura Jerusalén yaktanmaya ainausha , tura Judea nungkanmaya ainausha , tura Jordán entsa amajin pujuinausha untsuri Jesúsan nemariarmiayi .
(trg)="b.MAT.4.25.1"> Joˈ chii tˈmaⁿ ntmaaⁿˈ nnˈaⁿ tyˈentyjo̱ naxeeⁿˈeⁿ .
(trg)="b.MAT.4.25.2"> Jnaⁿ naⁿˈñeeⁿ tsˈo̱ndaa Galilea , ñˈeⁿ nnˈaⁿ ndyuaa njoom Decápolis , ñˈeⁿ tsjoom Jerusalén , ñˈeⁿ tsˈo̱ndaa Judea , ndoˈ xndyaaˈ jndaa Jordán .

(src)="b.MAT.5.1.1"> Aints timiá untsuri kaunkaru asaramtai , Jesús nu aints ainaun ukuki , mura waka nuni keemsamiayi .
(src)="b.MAT.5.1.2"> Turamtai ni nuiniatiri ainausha nuni wakaar , nijai tsaniasar keemsarmiayi .
(trg)="b.MAT.5.1.1"> Quia na ntyˈiaaˈ Jesús na jndye nnˈaⁿ , tjawaaⁿ cwii ta .
(trg)="b.MAT.5.1.2"> Jnda̱ na tjacjom , tyˈentyjaˈ nnˈaⁿ na cwilaˈjomndye ñˈeⁿñê .

(src)="b.MAT.5.2.1"> Tura keemsaramtai , Jesús nuiniatan nangkamamiayi .
(trg)="b.MAT.5.2.1"> To̱o̱ⁿˈo̱ⁿ na tˈmo̱o̱ⁿ nda̱a̱na .

(src)="b.MAT.5.3.1"> Nunia Jesús ni nuiniatirin nuiniak : “ Aints ainau : Iikia nekasar Yuse Wakani yuumaji , tu nintimsar pujuinauka Yusnum tuke pujusartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.3.1"> Tsoom : — Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na cwilaˈno̱ⁿˈ na ntyˈiaandye jo nnom Tyˈo̱o̱tsˈom , ee naⁿˈñeeⁿ cwilaˈjomndyena cantyja na matsa̱ˈntjoom .

(src)="b.MAT.5.4.1"> Tura ni tunaarin nintimsar wake mesekar juutinak pujuinauka Yus ni tunaarin tsangkuramu asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.4.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na chjooˈ nˈom cantyja jnaaⁿna , ee quia nñequiaa Tyˈo̱o̱tsˈom na tˈmaⁿ nˈomna .

(src)="b.MAT.5.5.1"> Tura jampechu ainaun Yus yamaram nungkanam pujusarti timiau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.5.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na cwitueeˈndyecje jo nnom Tyˈo̱o̱tsˈom ee nndaana na nncˈomna tsjoomnancue xco .

(src)="b.MAT.5.6.1"> Tura yaparinawa nunisarang tura kitaminawa nunisarang Yuse wakeramurin najanawartas wakerinauka , Yus turuwarti tusa yaingmau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.6.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na mˈaⁿna chaˈcwijom na ñeˈjndoˈna ndoˈ ñeˈcwena ee na ntyjaaˈ nˈomna na nnda̱a̱ nlˈana yuu na matyˈiomyanaˈ .
(trg)="b.MAT.5.6.2"> Ee canda̱a̱ˈya nñequiaa Tyˈo̱o̱tsˈom na cwicantyjaaˈ nˈomna .

(src)="b.MAT.5.7.1"> Tura chikich ainaun wait anentin ainaunka Yuscha niincha nunisang wait anentamu asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.7.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na mˈaⁿ na wiˈ nˈom ncˈiaa , ee nncˈoom Tyˈo̱o̱tsˈom na wiˈ tsˈoom joona .

(src)="b.MAT.5.8.1"> Tura péngke nintintin ainau Yusnum jear , Yusen wainkartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.8.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na ljuˈ naquiiˈ nˈom , ee nntyˈiaa nda̱a̱na nquii Tyˈo̱o̱tsˈom .

(src)="b.MAT.5.9.1"> Tura aints chikich ainaun : Maanitsuk asataram tinu ainaunka pachis Yus : Wína uchir ainawai timiau asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.9.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na cwitaˈya ncˈiaa na cwilaˈntjaˈndye , ee nntseicajndyu Tyˈo̱o̱tsˈom joona ntseinaaⁿ .

(src)="b.MAT.5.10.1"> Tura aints Yuse wakeramurin najaninak wait wajainauka tuke nangkantsuk Yusnum pujusartin asar warasartinuitai .
(trg)="b.MAT.5.10.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiiⁿ nnˈaⁿ na cwintyjo̱ ncˈiaana joona ncˈe na mˈaⁿna cantyja na matyˈiomyanaˈ , ee laˈxmaⁿ naⁿˈñeeⁿ cantyja na matsa̱ˈntjom Tyˈo̱o̱tsˈom .

(src)="b.MAT.5.11.1"> Atumka wína umirtuku asakrumin , aints ainau atumin jiyatminak , tura pasé awajtaminak , atumin pachitmasar waitrinak pasé chichainamtaisha warastinuitrume .
(trg)="b.MAT.5.11.1"> ’ Mañequiaanaˈ na neiⁿˈyoˈ quia na cwilaˈjnaaⁿˈ nnˈaⁿ ˈo , ndoˈ quia cwitaˈwiˈna ˈo ndoˈ cwitueeˈna chaˈtso nnom ñˈoomwiˈ nacjoˈyoˈ na cweˈ cantu ncˈe na mˈaⁿˈyoˈ cantyja ˈnaⁿya .