# tl/ted2020-1140.xml.gz
# zh/ted2020-1140.xml.gz
(src)="1"> Nakakatuwa dito sa TED .
(trg)="1"> 好荣幸来到TED .
(src)="2"> Alam niyo , sa tingin ko may mga pagtatanghal na hindi ko lubusang maiintindihan , ngunit ang mga pinakamahuhusay na konsepto ay yaong mga tumatagos hanggang talampakan .
(trg)="2"> 我想到一些令我 印象深刻噶演示 ， 不过最精彩噶 系我脚下噶故事 。
(src)="3"> Ang maliliit na bagay sa buhay , na madalas nating nalilimutan , katulad ng polinasyon , na ating winawalang-bahala .
(trg)="3"> 果D生命中微小噶野 我地有时会晤记得 ， 譬如大家都知道噶授粉 。
(src)="4"> Walang kwento tungkol sa mga pollinators -- mga bubuyog , paniki , hummingbirds , paru-paro -- nang hindi kinukwento ang istorya ng pagkakaroon ng mga bulaklak at kung paano sila nagkasabay sa ebolusyon sa loob ng 50 milyong taon .
(trg)="4"> 你讲唔出有关授粉者噶故事 蜜蜂 、 蝙蝠 、 蜂鸟 、 蝴蝶 ... 而排除关于花噶诞生 以及距地点样在哩 50 亿年里面 共同进化 。
(src)="5"> Kinukunan ko ang mga bulaklak gamit ang time-lapse 24 oras sa isang araw , 7 araw sa isang linggo , sa loob ng 35 taon .
(trg)="5"> 我拍摄左花随时间推移而变化噶视频 每日 24 个钟 ， 每周 7 日 ， 超过 35 年 。
(src)="6"> Ang mapanood silang gumalaw na parang isang sayaw ay hindi ko pagsasawaan .
(trg)="6"> 为了睇到距地噶变化 系孜孜不倦噶舞蹈
(src)="7"> Napupuno ako ng pagkamangha at binubuksan nito ang aking puso .
(trg)="7"> 距令我惊叹 ， 距打开左我噶心扉 。
(src)="8"> Ang kagandahan at panghahalina , sa aking paniniwala , ay gamit ng kalikasan upang ito 'y magtagal , dahil napapangalagaan natin ang mga bagay na napapamahal sa atin .
(trg)="8"> 我相信美丽和诱惑 系大自然噶生存工具 ， 因为我地会保护果D我地所爱噶野 。
(src)="9"> Ang kanilang ugnayan ay isang kwento ng pag-ibig na bumubuhay sa mundo .
(trg)="9"> 距地噶关系 系滋润地球噶爱情故事 。
(src)="10"> Pinapaalala nito sa atin na kabahagi din tayo ng kalikasan , at hindi tayo nakahiwalay dito .
(trg)="10"> 距令我想起我地系大自然噶一部分 ， 并无脱离自然 。
(src)="11"> Nang narinig ko ang tungkol sa mga naglahong bubuyog , at sa Colony Collapse Disorder , ito ang nag-udyok sa akin na kumilos .
(trg)="11"> 当我听到蜜蜂消失 ， 蜂群衰落果阵 ， 我想即刻行动 。
(src)="12"> Umaasa tayo sa mga pollinators sa halos ikatlo ng lahat ng prutas at gulay na ating kinakain .
(trg)="12"> 我地都要依赖授粉者 我地所食噶蔬菜和水果超过 1 / 3 需要距地 。
(src)="13"> At maraming siyentipiko ang naniniwala na ito ang pinakaseryosong suliranin na kinakaharap ng sangkatauhan .
(trg)="13"> 唔少科学家认为 哩个系人类所面临噶最严重噶问题
(src)="14"> Dapat itong magsilbing babala .
(trg)="14"> 就好似煤矿中噶金丝雀 ，
(src)="15"> Kapag sila 'y naglaho , tayo din ay maglalaho .
(trg)="15"> 如果距地灭绝 ， 人类都会消亡 。
(src)="16"> Pinapaalala nito na kabahagi tayo ng kalikasan at kailangan natin itong alagaan .
(trg)="16"> 距令我想起我地系大自然噶一部分 ， 我地要保护好距
(src)="17"> Ang nag-udyok sa 'kin na kunan ang kanilang gawain ay noong nagtanong ako sa aking mga tagapayo sa agham : " Ano ang nagpapagalaw sa mga pollinators ? "
(trg)="17"> 令我要去拍摄距地行为噶动机来自于 我向我噶科学顾问请教左D野 ： 系乜嘢激发左授粉者噶积极性 ？
(src)="18"> Sagot nila , " Iyon ay ang pagtataya sa mga panganib at gantimpala . "
(trg)="18"> 好 ， 答案同 危险与报答有关 。
(src)="19"> Gaya ng isang mausisang bata , nagtanong pa ako , " Bakit ganoon ? "
(trg)="19"> 我就好似一个天真噶细路咁问问题 ： “ 点解噶 ？ ”
(src)="20"> Sagot nila , " Marahil , dahil gusto nilang magtagal . "
(trg)="20"> 距地话 ： “ 额 ， 因为距地想生存落去 。 ”
(src)="21"> Nagpatuloy pa ako , " Bakit ? "
(trg)="21"> 我继续问 ： “ 点解噶 ？ ”
(src)="22"> " Marahil , para magparami . "
(trg)="22"> “ 额 ， 为左繁殖 。 ”
(src)="23"> " Bakit naman ? "
(trg)="23"> “ 额 .. 点解啊 ？ ”
(src)="24"> At akala ko ang isasagot nila , " Marahil , dahil gusto nilang makipagtalik . "
(trg)="24"> 我觉得距地好可能会讲 ： “ 额 .. 同性有关 。 ”
(src)="25"> Sagot naman ni Chip Taylor , ang aming experto sa monarch butterfly , " Walang nagtatagal ng panghabambuhay .
(trg)="25"> 王蝶专家Chip Taylor话 “ 任何野都唔会无限持续落去 ，
(src)="26"> Ang lahat ng nasa kalawakan ay mawawala . "
(trg)="26"> 所有野最终都会在宇宙中消逝 。 “
(src)="27"> At doon ako nawindang .
(trg)="27"> 哩句话令我震撼 。
(src)="28"> Dahil naunawaan ko na inimbento ng kalikasan ang pagpaparami bilang mekanismo upang magpatuloy ang buhay , bilang puwersa sa bawat isa sa atin na nagdudugtong sa kabuuang ebolusyon .
(trg)="28"> 因为我意识到 大自然创造左繁殖 来作为传承生命噶机制 ， 作为穿越我地噶生命力量 ， 距令我地成为生命进化噶纽带 。
(src)="29"> Dahil bihirang nakikita ng ating payak na mata , ang ugnayang ito na pumapagitna sa mundo ng mga hayop at halaman ay tunay na kahanga-hanga .
(trg)="29"> 好难用肉眼去捕捉 哩个在动物世界和植物世界 之间噶十字路口 真系一个魔幻般噶瞬间 。
(src)="30"> Ito 'y isang mahiwagang sandali kung saan nililikha ng buhay ang kanyang sarili , nang paulit-ulit .
(trg)="30"> 生命噶自我繁殖 系一个神秘的瞬间 ， 生生不息 。
(src)="31"> Kaya heto ang mumunting dagta mula sa aking mga kuha .
(trg)="31"> 跟住落来噶系哩部影片噶精华
(src)="32"> Umaasa ako na kayo 'y sisimsim , huhuni at magtatanim ng ilang buto upang makapagbunga ng isang maaliwas na hardin .
(trg)="32"> 我希望你地好好欣赏 跟住在花园里 播下种子 。
(src)="33"> At lagi kayong maglaan ng oras upang amuyin ang mga bulaklak , at hayaan niyo na punuin kayo nito ng pagkahalina , at maalala ang pakiramdam ng pagkamangha .
(trg)="33"> 花时间闻下D花 ， 距会令你充满美丽 ， 以及重现惊叹噶感觉 。
(src)="34"> Heto ang ilan sa mga imahe mula sa aking kuha .
(trg)="34"> 现在我地睇下哩部影片 。
(src)="35"> ( Musika ) ( Palakpakan ) Salamat .
(trg)="35"> （ 音乐 ） （ 鼓掌 ） 多谢
(src)="36"> Maraming salamat .
(trg)="36"> 多谢晒
(src)="37"> ( Palakpakan ) Salamat .
(trg)="37"> （ 鼓掌 ） 多谢
(src)="38"> ( Palakpakan )
(trg)="38"> （ 鼓掌 ）
# tl/ted2020-1183.xml.gz
# zh/ted2020-1183.xml.gz
(src)="1"> Ilang taon na ang nakalipas , pakiramdam ko ay lugmok na ako , kaya nagpasya akong sundan ang mga yapak ni Morgan Spurlock , isang magaling na pilosopo ng Amerika , na sumubok ng bago sa loob ng 30 araw .
(trg)="1"> 幾年前 , 我突然覺得生活枯燥無味 , 於是我決定步 偉大嘅美國思想家 Morgan Spurlock 嘅後麈 , 嘗試持續 30 日做一啲新嘅事情 。
(src)="2"> Simple lang ang ideyang ito .
(trg)="2"> 呢個主意其實好簡單 。
(src)="3"> Isipin mo ang isang bagay na gusto mong idagdag sa iyong karanasan at subukan mo iyon sa sumusunod na 30 araw .
(trg)="3"> 諗吓有啲你好想添加喺你人生裡面嘅嘢 然後喺嚟緊果 30 日試吓佢 。
(src)="4"> Kung tutuusin , ang 30 araw ay sapat na panahon lang upang dagdagan o bawasan ang isang kasanayan -- gaya ng panood ng balita -- sa iyong buhay .
(trg)="4"> 原來 , 30 日嘅時間啱啱好 夠養成或者戒除一個生活上嘅習慣 - 譬如話 睇新聞報導嘅習慣 。
(src)="5"> May iilang bagay akong natutunan habang ginagawa ko ang mga 30-araw na hamon .
(trg)="5"> 喺呢啲 30 日挑戰裡面 , 我學識咗一啲嘢 。
(src)="6"> Una , sa halip na lumipas ang mga buwan na madaling nalilimutan , nagiging mas madali itong matandaan .
(trg)="6"> 首先係 , 歲月唔再飛逝 、 被遺忘 , 而變得十分值得懷念 。
(src)="7"> Bahagi ito ng hamon ko na kumuha ng litrato kada araw sa loob ng isang buwan .
(trg)="7"> 有一個挑戰嘅部份係我喺一個月內每曰影低一張想 。
(src)="8"> At natatandaan ko mismo kung saan at ano ang ginagawa ko sa araw na yan .
(trg)="8"> 結果我完全記得番我每日喺邉度 同埋做過啲乜嘢 。
(src)="9"> Napansin ko din na habang pahirap ng pahirap ang mga 30-araw na hamon , lumalaki ang kumpansya ko sa sarili .
(trg)="9"> 我又留意到 當我開始做更多更難嘅 30 日挑戰後 , 我嘅自信心亦增強 。
(src)="10"> Mula sa pagiging nerd na nakaharap sa kompyuter noon ay nagbibisikleta na ngayon papuntang trabaho --
(trg)="10"> 我由一個唔願離開座位嘅電腦呆子 變成貪好玩
(src)="11"> bilang katuwaan .
(trg)="11"> 而踩單車返工果類人 。
(src)="12.1"> Noong isang taon , inakyat ko ang Mt .
(src)="12.2"> Kilimanjaro , ang pinakamatayog sa Aprika .
(trg)="12"> 舊年 , 我甚至爬上咗非洲最高嘅山 , Kilimanjaro 山 。
(src)="13"> Hindi ako magiging kasing-pangahas noong hindi ko pa sinimulan ang mga 30-araw na hamon .
(trg)="13"> 喺我開始 30 日挑戰前 我絕對唔係咁富冒險精神嘅人
(src)="14"> Napagtanto ko din na kung gugustuhin mo lang talaga ang isang bagay , magagawa mo ang kahit ano sa loob ng 30 araw .
(trg)="14"> 我又發覺 如果你真係好想做一樣嘢 , 你可以持續做果樣嘢 30 日 。
(src)="15.1"> Nakapagsulat ka na ba ng nobela ?
(src)="15.2"> Kada Nobyembre ng taon ,
(trg)="15"> 你有冇諗過寫本小說吖 ? 每年 11 月 ,
(src)="16"> sampung libong katao ang sumusubok magsulat ng nobelang may 50,000 na salita sa loob ng 30 araw .
(trg)="16"> 數以萬計嘅人 嘗試喺 30 日內由零開始 完成佢地 5 萬字嘅小說 。
(src)="17"> Ang kailangan mo lang palang gawin ay sumulat ng 1,667 na salita kada araw sa loob ng isang buwan .
(trg)="17"> 原來 , 你只要 喺一個月內 每日寫 1,667 個字 。
(src)="18"> Kaya ginawa ko yun .
(trg)="18"> 我試過 。
(src)="19"> Ang sikreto dito ay hindi ka maaring matulog hangga 't hindi mo natatapos ang pagsusulat para sa araw na iyon .
(trg)="19"> 我嘅秘密係未寫完果日嘅字數 我唔上床瞓覺 。
(src)="20"> Maaring inaantok ka palagi , ngunit siguradong tapos mo ang nobela .
(trg)="20"> 你可能會嚴重睡眠不足 , 但係你可以寫成你嘅小說 。
(src)="21"> Maihahanay na ba sa mga pinakamahusay ang libro ko ?
(trg)="21"> 我本書會唔會成為下一部美國小說巨著 ?
(src)="22.1"> Siyempre hindi .
(src)="22.2"> Sinulat ko lang iyon ng isang buwan .
(trg)="22"> 梗係唔會喇 ! 我只用咗一個月時間嚟寫 。
(src)="23"> Ang pangit .
(trg)="23"> 其實本書慘不忍睹 。
(src)="24"> Pero sa natitirang bahagi ng buhay ko , kung magtatagpo kami ni ni John Hodgman sa isang TED party , hindi ko sasabihing , " Isa akong computer scientist . "
(trg)="24"> 不過 , 喺我餘生 , 當我喺TED聚會遇到 John Hodgman 時 , 我唔使話 , 我係電腦科學家 。
(src)="25"> Hindi , ngayon pwede ko nang sabihing " Isa akong nobelista . "
(trg)="25"> 我鍾意嘅話 , 可以介紹我係小說家 。
(src)="26"> ( Tawanan ) Ito ang huling bagay na nais kong banggitin .
(trg)="26"> ( 笑聲 ) 最後我想講嘅係 ,
(src)="27"> Natutunan ko na noong ginagawa ko ang mga paunti-unting pagbabago , mga gawaing kaya kong ulit-ulitin , ito 'y nagiging kaugalian .
(trg)="27"> 我學識當我作出細小而持續嘅改變 , 我能夠一直做落去嘅事情 , 佢地更容易成為習慣 。
(src)="28"> Walang masama sa mga nakakabaliw na hamon .
(trg)="28"> 偉大 、 瘋狂嘅挑戰並非壞事 。
(src)="29"> Sa katunayan , nakakatuwa ang mga yun .
(trg)="29"> 事實上 , 佢地會帶來無窮樂趣 。
(src)="30"> Pero mas mahirap silang ulitin .
(trg)="30"> 但係佢地較難持續下去 。
(src)="31"> Noong tinigil ko ang asukal sa loob ng 30 araw , ito na ang ika-31 araw .
(trg)="31"> 當我放棄糖果 30 日後 , 第 31 日會變成咁樣 。
(src)="32"> ( Tawanan ) Kaya ito ang tanong ko sa inyo : Ano pa ang hinihintay mo ?
(trg)="32"> ( 笑聲 ) 等我問吓你 : 你仲等乜嘢呢 ?
(src)="33"> Pinapangako ko na ang susunod na 30 araw ay lilipas din gustuhin mo man o hindi , kaya bakit hindi ka nalang sumubok ng bagay na dati mo pang pinapangarap gawin at pagsikapan
(trg)="33"> 我保證 無論你鍾唔鍾意 嚟緊嘅 30 日都會成為過去 。 點解唔諗吓 一啲你成日都想試嘅嘢 喺嚟緊果 30 日
(src)="34"> sa susunod na 30 araw .
(trg)="34"> 試吓佢 。
(src)="35"> Salamat .
(trg)="35"> 多謝 。
(src)="36"> ( Tawanan )
(trg)="36"> ( 拍手 )
# tl/ted2020-1286.xml.gz
# zh/ted2020-1286.xml.gz
(src)="1.1"> Kilalanin natin si Tony .
(src)="1.2"> Mag-aaral ko siya .
(trg)="1"> 依位喺東尼 ， 佢喺我唧學生 。
(src)="2"> Kasing edad ko siya , at siya ay nasa San Quentin State Prison .
(trg)="2"> 佢同我差唔多大 ， 喺圣昆廷州立監獄唧監友 。
(src)="3"> Nang si Tony ay labing-anim na taong gulang , isang araw , sa isang kisapmata , " Kasalanan ito ng baril ni inay .
(trg)="3"> 喺佢 16 歲唧時候 ， 有一日突然間 ， 事情就咁發生 ： ” 支槍喺媽媽唧 。
(src)="4"> Ilabas mo lang , bilang panakot .
(trg)="4"> 我開頭諗住求其開一槍 ， 嚇下個飛仔 。
(src)="5.1"> Maangas eh .
(src)="5.2"> Kumuha siya ng pera ; kukunin din natin ang pera niya .
(trg)="5"> 佢搶咗我哋唧錢 ， 我就搶佢唧錢 ， 教訓下佢 。
(src)="6.1"> Tuturuan natin siya ng leksyon .
(src)="6.2"> At sa mga huling sandali , sumagi sa isip ko , ' Hindi ko ' to pwedeng gawin .
(src)="6.3"> Mali ito . '
(src)="6.4"> Sabi ng utol ko , ' Tara na , gawin na natin ' to ' .
(src)="6.5"> Sumagot ako , ' Gawin na natin . ' "
(src)="6.6"> At ang tatlong salitang iyon , hindi malilimutan ni Tony , dahil sa isang iglap , nakarinig siya ng isang putok .
(trg)="6"> 到最後 ， 我就諗 ： ‘ 唔得 ， 我唔可以咁做 。 ’ 我朋友就話 ： ‘ 快啲啦 ， 快啲開始啦 。 ’ 我就話 ： ‘ 好啦 。 ’ ” 就喺依兩個字 ， 東尼永遠都會記住 ， 因為接落嚟佢見到唧 ， 就喺警察 ，
(src)="7"> Nakahandusay sa sahig ang mama , dumanak ang dugo .
(trg)="7"> 個飛仔訓喺地上 ， 訓喺血入邊 。
(src)="8"> ' Yon ay mabigat na krimen -- 25 hanggang habambuhay , parole sa edad na 50 kung suswertehin , at hindi maramdaman ni Tony ang sinasabing suwerte .
(trg)="8"> 佢犯咗謀殺罪-25 年到終身監禁 如果好彩唧話 ， 50 年後會得到假釋 ， 不過東尼就唔喺咁好彩了 。
(src)="9"> Kaya noong kami 'y nagkita sa aking klase sa pilosopiya sa loob ng kanyang bilangguan at sinabi ko , " Sa klaseng ito , tatalakayin natin ang pundasyon ng etika , " Sumabat si Tony .
(trg)="9"> 當我哋喺監獄唧哲學課見面唧時候 ， 我話 ： “ 依堂課我哋要討論唧喺道德唧基礎 ， ” 東尼就打斷我 ：
(src)="10"> " Anong ituturo mo sakin tungkol sa tama at mali ?
(trg)="10"> “ 你憑咩教我對同錯啊 ？
(src)="11.1"> Alam ko kung ano ang mali .
(src)="11.2"> Nakagawa ako ng mali .
(trg)="11"> 我知咩喺錯唧 。 我做過錯事 。
(src)="12"> Pinapaalala sa akin araw-araw , ng bawat mukhang makikita , bawat pader , ako ay mali .
(trg)="12"> 每一日每個我見到唧每一個人 ， 我見到唧每一面墻 ， 都話我知我就喺一個錯誤 。
(src)="13"> Kung makaalis man ako dito , may dungis na sa aking pangalan .
(trg)="13"> 只要一日唔離開依度 ， 我就一直都會咩住依個名號 。
(src)="14.1"> Isa akong convict ; hinatulang ' nagkamali . '
(src)="14.2"> Anong ituturo mo sakin tungkol sa tama at mali ? "
(trg)="14"> 我喺一個囚犯 ； 我就喺 ‘ 錯誤 ’ 。 所以你憑咩話我知咩喺對同錯啊 ？ ”
(src)="15"> Sinabi ko kay Tony , " Patawad , ngunit mas malala ito kaysa sa inaasahan mo .
(trg)="15"> 我就同東尼講 ： “ 唔好意思 ， 不過個問題比你想像中要難 。
(src)="16"> Sa tingin mo alam mo kung ano ang tama at mali ?
(trg)="16"> 你覺得你知道咩喺對同錯 ？
(src)="17"> Sige , kaya mo bang sabihin kung ano ang mali ?
(trg)="17"> 咁你可唔可以話我知咩喺錯 ？
(src)="18"> Huwag mo akong bigyan ng halimbawa .
(trg)="18"> 你唔可以齋同我舉例 ，
(src)="19"> Gusto kong malaman ang pagiging mali , ang konsepto ng mali .
(trg)="19"> 我想知道錯誤唧本質喺乜嘢 ，
(src)="20"> Ano ba ang konseptong ' yon ?
(trg)="20"> 錯誤唧理念 ， 喺一個點唧理念 ？
(src)="21"> Ano ang nagpapamali sa isang bagay ?
(trg)="21"> 喺乜嘢令一樣嘢變成錯唧 ？
(src)="22.1"> Paano natin nalalaman na ito ay mali ?
(src)="22.2"> Marahil ikaw at ako ay hindi magkasundo .
(trg)="22"> 我哋點知一樣嘢喺錯唧 ？ 或者你同我唧諗法會唔一樣 ，
(src)="23"> Marahil ang isa sa atin ay mali sa inaakala nating mali .
(trg)="23"> 或者我哋兩個之中有一個唧諗法喺錯唧 。
(src)="24"> Marahil ikaw , marahil ako -- pero hindi ito ang panahon ng kuro-kuro ; lahat ay may kuro-kuro .
(trg)="24"> 可能喺你 ， 可能喺我 ， 但喺我哋唔喺嚟交換思想唧 ； 個個人都有佢哋自己唧諗法 ，
(src)="25"> Andito tayo para sa karunungan .
(trg)="25"> 我哋喺度唧目的喺學習知識 ，
(src)="26"> Ang kaaway natin ay ang kawalang-laman ng isip .
(trg)="26"> 我哋唧敵人喺輕率 。 依啲就喺哲學 。 ”