# ta/ted2020-1180.xml.gz
# ur/ted2020-1180.xml.gz
(src)="1"> ந ன் ஒர ச ந்தன பர ச தன ய ட த டங்க வ ர ம்ப க ற ன் .
(trg)="1"> میں ایک خیالی تجربے سے شروعات کرنا چاہوں گا
(src)="2"> இப்ப த 4000 ஆண்ட கள் எத ர்க லத்த ல் இர ப்பத க கற்பன ச ய்ய ங்கள் .
(trg)="2"> یہ خیال کریں کہ ہم 4000 سال مستقبل میں ہیں
(src)="3"> நமக்க த ர ந்த இந்த ந கர கம் ம ட வ க்க வந்த வ ட்டத . ப த்தகங்கள் இல்ல , ம ன்னண ச தனங்கள் இல்ல , ஃப ஸ்ப க்க ட்வ ட்டர இல்ல .
(trg)="3"> تمدن ، جیسا ہم اب اسے سمجھتے ہیں ختم ہو چکی ہے نہ کتابیں ، نہ کوئی برقی آلات ، نہ ہی Facebook یا twitter ۔ موجود ہیں
(src)="4"> ஆங்க ல எழ த்த க்கள் , ஆங்க ல ம ழ பற்ற ய அன த்த அற வ ம் அழ ந்த வ ட்டத .
(trg)="4"> انگریزی زبان اور انگریزی حروف کا تمام علم ۔ کھو چکا ہے
(src)="5"> இப்ப ழ த , அகழ்வ ர ய்ச்ச ச ய்பவர்கள் ந ம் வ ழ்ந்த ச த ந்த நகரங்கள ல் ஒன்ற த ண்ட எட த்த க் க ண்ட இர ப்பத க கற்பன ச ய்ய ங்கள் .
(trg)="5"> اب ماہرین آثار قدیمہ کو خیال میں لائیں جو ہمارے مدفوں شہروں کو کھود رہے ہیں ۔
(src)="6"> அவர்கள் என்னவ ல்ல ம் கண்ட எட ப்ப ர்கள் ?
(trg)="6"> وہ کیا دریافت کریں گے ؟
(src)="7"> ஒர வ ள ச ல ச வ்வக ப ள ஸ்ட க் த ண்ட கள் அவற்ற ன் மீத வ ன தம ன க ற யீட கள ட கண்ட ட க்கப்படல ம் .
(trg)="7"> شائد کچھ پلاسٹک کے مستطیل ٹکڑے جن پر عجیب و غریب نشانات ہوں گے ۔
(src)="8"> ஒர வ ள ச ல வட்ட உல கத் த ண்ட கள் ,
(trg)="8"> شائد کچھ گول دھات کے ٹکڑے
(src)="9"> மற்ற ம் ச ல உர ள க் க ட வ கள் , அவற்ற ன் மீத ச ல க ற யீட கள ட கண்ட ட க்கப்படல ம் .
(trg)="9"> شائد کچھ سلنڈر نما ڈبے جن پر کچھ نشانات ہوں ۔
(src)="10"> இவற்ற ன ல் ஒர வ ள ஒர அகழ்வ ர ய்ச்ச ய ளர் த டீர ன ப ரபலம் ஆகக்க ட ம் . அவர் தன் கண்ட ப ட ப்ப ன ல் , வட அம ர க்க வ ல் மல க்க ன்ற கள ல் எங்க ப த ய ண்ட ர ந்த இத ப ன்ற க ற யீட க ண்ட ப ர ட்கள க் கண்ட ட த்த ப கழ் ப றல ம் .
(trg)="10"> شائد ایک ماہر آثار قدیمہ فورا ہی مشہور ہو جائے جب وہ دریافت کرے ۔ ۔ شمالی امریکہ میں کسی پہاڑی میں مدفوں ۔ ۔ انہی نشانات کے بہت بڑے نمونے ۔
(src)="11"> இப்ப த நம்ம ய க ட்ட க் க ள்வ ம , அந்த ப த ப்ப ர ட்கள் நம்ம பற்ற 4,000 ஆண்ட கள் ப ன் வரப்ப க ம் மக்கள க்க என்ன ச ல்ல ம ட ய ம் ?
(trg)="11"> آئے اپنے آپ سے پوچھیں ، یہ نمونے ہمارے بارے میں کیا بتا سکتے ہیں لوگوں کو 4000 سال بعد ؟
(src)="12"> இத அன ம னக் க ள்வ அல்ல ....
(trg)="12"> یہ کوئی فرضی سوال نہیں ہے ۔
(src)="13.1"> உண்ம ய ல் , இந்தக் க ள்வ ய த்த ன் ந ம் எத ர்க ள்க ற ம் ச ந்த சமவ ள ந கர கத்த பற்ற ப ர ந்த க ள்ள ம யற்ச க்க ம் ப ழ த ம் .
(src)="13.2"> 4,000 ஆண்ட கள் த ன்ம ய ன அந்த ந கரீகம் இத க ள்வ ய எழ ப்ப க றத .
(trg)="13"> دراصل ، یہ ہوبہو ایسے ہی سوالات ہیں جن کا ہمیں سامنا ہے جب ہم وادی سندھ کے تمدن کو سمجھنے کی کوشش کرتے ہیں جو 4000 سال پہلے ہوا کرتی تھی ۔
(src)="14"> ஏறத்த ழ ச ந்த சமவ ள ந கர கத்த ன் க லத்த ல் இர ந்த எக ப்த யன் மற்ற ம் ம சப்பட ன யன் ந கர கங்கள் நன்க அற யப்பட்டவ . ஆன ல் உண்ம ய ல் இந்த இர ந கர கங்கள ய ம் வ ட ச ந்த சமவ ள ந கர கம் ப ர யத .
(trg)="14"> سندھ کی تہذیب تقریبا اسی وقت کی ہے جب پہتر طور پر جانے جانی والی مصری اور عراقی تہذیبیں ہوا کرتی تھیں ، لیکن دراصل یہ ان دونوں تہذیبوں سے ذیادہ پڑی تھی ۔
(src)="15"> இத ஆக்க ரம த்த இர ந்த பரப்ப த ர யம க ஒர ம ல்ல யன் சத ர க ல மீட்டர்கள் . இத உள்ளடக்க ய பக த கள் , இன்ற ய ப க்க ஸ்த ன் வடம ற்க இந்த ய , ஆஃப்க ன ஸ்த ன் மற்ற ம் ஈர ன ன் ச ல பக த கள் .
(trg)="15"> یہ تقریبا دس لاکھ مربع کلومیٹر کے رقبے پر مشتمل تھی یہ آجکل کے پاکستان ، شمالی انڈیا اور افغانستان اور ایران پر مشتمل تھی ۔
(src)="16"> இத அவ்வளவ பரந்த வ ர ந்த ந கர கம் என்பத ல் , ஆற்றல் ம க்க ஆட்ச ய ளர்கள் , அரசர்கள் ப ன்றவர்கள ப் பற்ற ய தகவல்கள ய ம் , அவர்கள் ப கழ்ப ட ம் ப ரம ண்டம ன ந ன வ ச் ச ன்னங்கள ய ம் எத ர்ப ர்க்கப் படக்க ட ம் .
(trg)="16"> چونکہ یہ اتنا وسیع تمدن تھا ، ، آپ توقع رکھتے ہوں گے بہت ہی طاقتور حکمرانوں ، بادشاہوں اور ان باسشاہوں کی شان میں کھڑی بڑی یادگاریں ملنے کی
(src)="17"> உண்ம ய ல் அகழ்வ ர ய்ச ய ளர்கள் இவற்ற ல் எத ய ம கண்ட ப ட க்கவ ல்ல .
(trg)="17"> ، حقیقت میں ماہرینِ آثار کو ایسا کچھ نہ مل سکا ۔
(src)="18"> அவர்கள் இவற்ற ப்ப ன்ற ச ற ய ப ர ட்கள த்த ன் கண்ட ப ட த்தனர் .
(trg)="18"> انہوں نے چھوٹی سی چیزیں دریافت کی ہیں ، جیسے کہ یہ ۔
(src)="19"> உத ரணத்த ற்க , அந்த ப ர ட்கள ல் ஒன்ற ன்
(trg)="19"> یہ ان چھوٹی چیزوں کی ایک مثال ہے ۔
(src)="20"> நகல் இத .
(trg)="20"> اصل میں یہ ایک ایک نقل ہے ۔
(src)="21"> ஆன ல் இந்நபர் ய ர் ?
(trg)="21"> لیکن یہ شخص کون ہے ؟
(src)="22"> ஒர மன்னர ? அல்லத கடவ ள ?
(trg)="22"> ایک باسشاہ ؟ ایک خدا ؟
(src)="23"> மதக ர வ ?
(trg)="23"> ایک پادری ؟
(src)="24"> அல்லத ச த ரண மன தன க வ ழ்ந்த நம்ம ப் ப ன்றவர ?
(trg)="24"> یا شائد کوئی عام سا آدمی جیسا کہ آپ اور میں ؟
(src)="25"> அத நமக்க த ர ய த .
(trg)="25"> ہمیں نہیں معلوم ۔
(src)="26"> ஆன ல் ச ந்த சமவ ள மக்கள் எழ த்த கள் ந ற ந்த கல ப்ப ர ட்கள நமக்க வ ட்ட ச் ச ன்ற ர க்க ன்றனர் .
(trg)="26"> لیکن سندھ کے لوگوں نے ایسے آثار چھوڑے ہیں جن پر لکھائی بھی ہے ۔
(src)="27"> ந க ழ ய ன ல் ( ப ள ஸ்ட க்க ன ல் ) ச ய்தவ அல்ல அவ . ஆன ல் அவ கல்ல ல் ச த க்கப்பட்ட ச ன்னங்கள் , வ ண்கல தகட கள் , மண்ப ண்டங்கள் , அத்த டன் வ யக்க ம் வக ய ல் ஒர ப ர ய அற வ ப்ப பலக ய ம க ம் . இந்தப் பலக நகரத்த ன் வ சல ல் கண்ட ட க்கப்பட்டத .
(trg)="27"> خیر ، پلاسٹک کے ٹکڑے تو نہیں ، لیکن پتھر کی مہریں ، تانبے کی سِلیں ، برتن اور ، حیرت انگیز طور پر ، ایک پڑا اشاروں کا بورڈ جو کہ ایک شہر کے دروازے کے قریب مدفون پایا گیا ۔
(src)="28"> அத ல் எழ த ய ர ப்பத ஆல வ ட் என்ற வ ர்த்த ய கவ அல்லத ப ல வ ட் என்ற க ட இர க்கல ம் .
(trg)="28"> اب ہمیں یہ نہیں معلوم کہ اس پر " ہالی ووڈ " لکھا ہوا ہے یہ پھربالی ووڈ
(src)="29"> உண்ம ய ல் நமக்க ப் ப ர ய தத அந்தக் க ற யீட கள ன் ப ர ள் என்ன என்பத . க ரணம் ச ந்த வர வட வத்த ன் ப ர ள் இன்னம ம் ப ர ந்த க ள்ளப் படவ ல்ல .
(trg)="29"> حقیقت میں ، ہمیں یہ معلوم ہی نہیں کہ یہ سب چیزیں کیا کہتی ہیں اور یہ اس لیئے کہ سندھ کی لکھائی ابھی تک قابلِ فہم نہیں ہے ۔
(src)="30"> இக்க ற யீட கள் என்ன ச ல்க ன்றன என நமக்க த ர ய த .
(trg)="30"> ہمیں نہیں معلوم کہ ان میں سے کسی بھی اشارے کا کیا مطلب ہے ۔
(src)="31"> இக்க ற யீட கள் ப ர ம்ப ல ம் ம த்த ர கள ன் மீத க ணப்பட க ன்றன .
(trg)="31"> یہ اشارے ذیادہ تر مہروں پر پائے گئے ہیں ۔
(src)="32"> நீங்கள் க ண ம் அத ப ன்ற ம த்த ர ஒன்ற ல் ,
(trg)="32"> اب آپ ایک ایسی ہی چیز اوپر دیکھ سکتے ہیں ۔
(src)="33"> சத ர வட வ ம த்த ர ய ல் ஒற்ற க்க ம்ப ம ர கத்த ன் படம் இர க்க றத .
(trg)="33"> یہ چوکور چیز ہے جس پر کسی جانور نما چیز کی تصریر ہے ۔
(src)="34"> அத ஒர உன்னதம ன வ ல ப்ப ட அம ந்த கல ப்ப ர ள் .
(trg)="34"> اب یہ آرٹ کا بہت ہی خوبصورت نمونہ ہے ۔
(src)="35"> அத எவ்வளவ ப ர த க இர க்க ம் என்ற நீங்கள் ந ன க்க ன்றீர்கள் ?
(trg)="35"> آپ کے خیال سے یہ کتنا بڑا ہو گا ؟
(src)="36"> இவ்வளவ ப ர த ?
(trg)="36"> شائد اتنا ؟
(src)="37"> அல்லத இவ்வளவ ப ர த ?
(trg)="37"> یا پھر اتنا ؟
(src)="38"> சர , ந ன் உங்கள டம் க ட்ட க ன்ற ன் .
(trg)="38"> میں دکھاتا ہوں ۔
(src)="39"> இத அந்த ம த்த ர ய ன் ஒர ப ரத .
(trg)="39"> یہ اسی مہر کی ایک نقل ہے ۔
(src)="40"> அதன் அளவ ஒன்ற க்க ஒன்ற அங்க லம்த ன் , ம கவ ம் ச ற யத .
(trg)="40"> یہ ایک انچ ضرب ایک انچ ہے ۔ ۔ ۔ کافی چھوٹا ۔
(src)="41"> எதற்க க இவற்ற ப் பயன்பட த்த ன ர்கள் ?
(trg)="41"> ان کو کس لئے استعمال کیا جاتا تھا ؟
(src)="42"> கள மண் சீட்ட கள ல் ம த்த ர வ க்க இந்த அச்ச பயன்பட்டத கத் த ர க றத . ஓர டத்த ல் இர ந்த மற்ற ர இடத்த ற்க அன ப்பப்பட ம் சரக்க கள ல் அந்த சீட்ட கள் இண க்கப்பட்டன .
(trg)="42"> ہمیں معلوم ہے کہ یہ مٹی کی سلوں پر مہر کے لئے استعمال ہوتی تھیں جو کہ سامان کے گھٹوں کے ساتھ لگی ہوتیں جو ایک جگہ سے دوسری جگہ بھیجے جاتے ۔
(src)="43"> நீங்கள் ப ற ம் ஃப ட் எக்ஸ் ப ட்ட கள ன் மீத ஒட்டப்பட்ட ர க்க ம் தகவல் சீட்ட ப ன்றத இத .
(trg)="43"> جیسے کہ آپکے پارسل کے ڈبوں کیساتھ رسید لگی ہوتی ہے ۔
(src)="44"> இவ ய ம் அத ப ன்ற சரக்க கள ன் மீத தகவல் சீட்ட ல் க ற ய டப் பயன்பட்ட ள்ளன .
(trg)="44"> ان کو اسی قسم کی رسیدوں کے بنانے کے لئے استعمال کیا جاتا تھا ۔
(src)="45"> இந்தக் க ற யீட கள் எத க் க ற க்க ன்றன ? இந்த எழ த்த க்கள ன் ப ர ள் என்ன ? என நீங்கள் வ யக்கல ம் .
(trg)="45"> آپ سوچتے ہوں گے ان پر کیا سبط ہے لکھائی کے طور پر ۔
(src)="46"> ப ர ம்ப ல ம் அன ப்ப யவர் ப யர க் க ற க்கல ம் . அல்லத ஓர டத்த ல் இர ந்த மற்ற ர இடத்த ற்க அன ப்பப்பட்ட சரக்க ப் பற்ற ய தகவல க இர க்கல ம் ... என்னவ ன்ற நமக்க த ர ய த .
(trg)="46"> شائد یہ بھیجنے والے کا نام ہے یا پھر سامان کے بارے میں کچھ معلومات جو ایک جگہ سے دوسری جگہ بھیجی جا رہی ہیں ۔ ۔ ہمیں نہیں معلوم ۔
(src)="47"> இந்த தகவல்கள ப் பற்ற த ர ந்த க ள்ள ம தல ல் அந்த ம ழ ய ப ர ந்த க ள்ளவ ண்ட ம் .
(trg)="47"> ہمیں اس لکھائی کو سمجھنا ہے ان سوالوں کا جواب دینے کے لئے
(src)="48"> இந்த வர வட வங்கள ன் ப ர ள ப் ப ர ந்த க ள்வத அற வ ர்ந்த ப த ர் மட்ட ம் அல்ல , ஒர க ள்வ ய ம் க ட . அத ஆழம க ப ன்ன ப்ப ண ந்த ர ப்பத த ற்க ச ய வ ன் அரச யல் மற்ற ம் கல ச ரத்த ன் வரல ற்ற டன் .
(trg)="48"> لکھائی کو سمجھنا یہ صرف ذہنی معمہ ہی نہیں ؛ یہ اصل میں ایسا سوال بن گیا ہے جو کہ گہرے طور پر جکڑا ہوا ہے سیاست اور جنوبی ایشیا کی سماجی تاریخ سے ۔
(src)="49"> உண்ம ய ல் இந்த வர வட வத்த ப் பற்ற ய ஆர ய்ச்ச வ வ தம் ம ன்ற க ழ கள க்க ட ய ல் ஏற்பட்ட ள்ளத .
(trg)="49"> اصل میں ، یہ لکھائی ایک طرح کا میدانِ جنگ بن گئی ہے تین مختلف گروہوں کے بیچ ۔
(src)="50"> ம தல் க ழ வ னர் ஆண த்தரம க நம்ப வத ச ந்த வர வட வங்கள் ம ழ ய க் க ற ப்பதல்ல என்பத .
(trg)="50"> پہلے ، ایک لوگوں کا گروہ ہے جو اس عقیدے کے معاملے میں بہت جذباتی ہیں کہ سندھ کی لکھائی سرے سے کسی زبان کی نمائندگی نہیں کرتی ۔
(src)="51"> அவர்கள் இந்தக் க ற யீட கள் ச ல வ த கள க் க ற க்க ம் க ற யீட ப ன்றவ அல்லத பட்டயங்கள ல் க ணப்பட ம் ம த்த ர ப ன்றவ எனக் கர த க ற ர்கள் .
(trg)="51"> یہ لوگ اعتقاد رکھتے ہیں کہ یہ اشارے ٹریفک کے اشاروں سے ملتے جلتے ہیں یا پھر شیلڈ پر جو علامات ہوتی ہیں
(src)="52"> இரண்ட ம் க ழ வ னர் , ச ந்த க ற யீட கள் ஒர இந்த -ஐர ப்ப ய ம ழ என்க ன்றனர் .
(trg)="52"> ایک دوسرا گروہ ہے جن کا یہ ماننا ہے کہ سندھی اسم الخط ایک ہند-یورپی زبان کی نمائندگی کرتا ہے ۔
(src)="53"> இன்ற ய இந்த ய வ ன் வர ப்படத்த ப ர்த்தீர்கள் என்ற ல் வடஇந்த ய வ ன் ப ர ம்ப ல ன ம ழ கள் இந்த -ஐர ப்ப ய ம ழ ப் ப ரவ ல் அடங்க ம் .
(trg)="53"> اگر آپ آج کے انڈیا کا نقشہ دیکھیں ، آپ دیکھیں گے کہ اکثر زبانیں جو شمالی انڈیا میں بولی جاتی ہیں وہ ہند-یورپی زبانوں پر مشتمل ہیں
(src)="54"> எனவ ச லர் ச ந்த எழ த்த கள் சமஸ்க ர தம் ப ன்ற த ன்ம ய ன இந்த -ஐர ப்ப ய ம ழ ய க இர க்கல ம் என கர த க ன்றனர் .
(trg)="54"> پس کچھ لوگ یقین کرتے ہیں کہ سندھی رسم الخط ہند-یورپی زبان جیسا کہ سنسکرت کی نمائندگی کرتا ہے ۔
(src)="55"> இற த ய க மற்ற ர க ழ வ னர் நம்ப வத , ச ந்த ந கர க மக்கள் இன்ற த ன்இந்த ய வ ல் வச க்க ம் மக்கள ன் ம த த யர்கள் என்பத .
(trg)="55"> اور ایک آخری گروہ ہے جو یہ مانتے ہیں کہ سندھ کے لوگ آجکل کے جنوبی انڈیا میں رہنے والے لوگوں کے اباواجداد ہیں -
(src)="56"> இவர்கள் ச ந்த வர வட வம் க ற க்க ம் ம ழ , த ன்ம வ ய்ந்த த ர வ ட ம ழ ப ர வ ன ச் ச ர்ந்தத கவ ம் , த ன்ன ந்த ய வ ல் ப சப்பட ம் ம ழ கள டன் த டர்ப ட யத க இர க்கல ம் என ந ன க்க ற ர்கள் .
(trg)="56"> ان کا ماننا ہے کہ سندھی رسم الخط ایک قدیم شکل کی نمائندگی کرتا ہے دراوڑی زبانوں کے خاندان کے ، .جو کہ زبانوں کا وہ خاندان ہے جو آجکل کے جنوبی آنڈیا میں بولا جاتا ہے
(src)="57"> இக்கர த்த ன் ஆதரவ ளர்கள் , வடக்க ல் த ர வ ட ம ழ ப ச ம் ஆஃப்க ன ஸ்த ன க்க அர க ல் உள்ள ச ற க ட்டம் ஒன்ற ன ச ன்ற க க ட்ட க ற ர்கள் . இந்தக்க ழ வ னர் ச ல்வத , ம ன்ன ர க லத்த ல் இந்த ய ம ழ வத ம் த ர வ ட ம ழ கள் ப சப்பட்டத , அதன ல் , ச ந்த ந கர கம் த ர வ ட ந கர கம க இர க்க வ ய்ப்ப ள்ளத என ந ன க்க ற ர்கள் .
(trg)="57"> اور اس نظرئیے کے حامی جو کہ شمال میں دروڑی زبان بولنے والے لوگوں کی طرف اشارہ کرتے ہیں ، افغانستان کے قریب وہ کہتے ہیں کہ شائد ، ماضی میں کسی وقت ، دراوڑی زبانیں تمام انڈیا میں بولی جاتی ہوں اور یہ اس طرف اشارہ ہے کہ شائد سندھ کی تہذیب بھی دراوڑی ہے ۔
(src)="58"> இவற்ற ல் எந்தக் கர த்த உண்ம ய க இர க்கல ம் ?
(trg)="58"> ان میں سے کونسا مفروضہ سچ ہو سکتا ہے ؟
(src)="59"> நமக்க த ர ய த , ஆன ல் ச ந்த வர வட வங்கள ப் ப ர ந்த க ள்ள ம ட ந்த ல் இக்க ள்வ க்க வ ட க ட க்க ம் .
(trg)="59"> ہمیں نہیں معلوم ، لیکن اگر آپ اس رسم الخط کو سمجھنے میں کامیاب ہو گئے ، تو آپ اس کا جواب دے سکیں گے ۔
(src)="60"> ஆன ல் அத ப் ப ர ந்த க ள்வத ப ர ய சவ ல க உள்ளத .
(trg)="60"> لیکن اس لکھائی کو سمجھنا کافی مشکل کام ہے
(src)="61"> ம தல ல் , ர ஸட்ட கல் க ட ய த .
(trg)="61"> پہلے یہ کہ ، کوئی روزیتا کا پتھر نہیں ہے ۔
(src)="62"> ந ன் ம ன்ப ர ள க் க ற ப்ப டவ ல்ல , ந ன் க ற வத , பண்ட ய கல்வ ட்ட கள ல் க ற ப்ப ட்ட ள்ள ப ர ய த எழ த்த ர வ ற்க ப ர ள் வ ளக்கம் க ட க்க ம் த ர ந்த எழ த்த ர க்கள் க ண்ட
(trg)="62"> میری مراد سافٹوئر سے نہیں میرا مطلب ہے قریمی پتھر جس پر ایک ہی لکھائی موجود ہے دونوں ، معلوم اور نامعلوم لکھائی ۔
(src)="63"> ' க ற ப்ப வ ளக்க கல்வ ட்ட கள் ' ச ந்த எழ த்த க்கள க்க க ட க்கவ ல்ல என்பத .
(trg)="63"> ہمارے پاس سنھ کی لکھائی کے لئے ایسا کچھ موجود نہیں ۔
(src)="64"> ம ல ம் , அவர்கள் என்ன ம ழ ப ச ன ர்கள் என்ற ம் த ர யவ ல்ல .
(trg)="64"> اور مزید یہ کہ ، ہمیں یہ بھی معلوم نہیں کہ وہ کونسی زبان بولتے تھے ۔
(src)="65"> அத மட்ட மல்ல மல் , ப ர ம்ப ல ன க ற யீட கள் க ற க ய வர வட வங்கள க ண்டவ .
(trg)="65"> اور مزید مشکل یہ ہے کہ ، ذیادہ تر لکھائی جو ہمارے پاس موجود ہے وہ بہت مختصر ہے ۔
(src)="66"> ந ன் உங்கள டம் க ட்ட யத ப ல அவ அச்ச கள ல் க ணப்பட க ன்றன . அவ ம கவ ம் அளவ ல் ச ற யத .
(trg)="66"> جیسا میں نے دکھایا ، جو ذیادہ تر ان مہروں پر پائی جاتی ہے ۔ جو بہت ہی چھوٹی ہے ۔
(src)="67"> இத ப ன்ற ப ர ந்தட கள் இர க்க ம்ப ழ த , நமக்க வ யப்ப ம் கவல ய ம் ஏற்பட ம் . எப்ப ழ த த ன் ச ந்த வர வட வத்த ப ர ந்த க ள்வத ச த்த யம க ம் என்ற த ன்ற ம் .
(trg)="67"> اور ان بڑی رکاوٹوں کی وجہ سے ، کوئی پریشان ہو کرایسا سوچ سکتا ہے کہ کیا کبھی بھی سندھی لکھائی کا ادراک ممکن ہے ۔
(src)="68"> என்ன ட ய உர ய ல் த டர்ந்த , ந ன் எவ்வ ற இந்தக் கவல கள நீக்க வ ட்ட ச ந்த வர வட வத்த ப ர ந்த க ள்ள ம் சவ ல ஏற்ற க்க ண்ட ன் என ச ல்க ற ன் .
(trg)="68"> باقی کے دورانیے مں ، میں یہ بتاوں گا کہ میں نے کیسے پریشان ہونا چھوڑا اور سندھی لکھائی کے اس چیلنج کو دل سے قبول کیا ۔
(src)="69"> ச ந்த வர வட வம் எப்ப ழ த ம் என் ஆர்வத்த த ண்ட க் க ண்ட ர ந்தத . பள்ள ப் ப டங்கள ல் ச ந்த வர வட வத்த பற்ற ப் பட த்த ப ழ த த ன்ற ய ஆர்வம் இத .
(trg)="69"> میں ہمیشہ سے سندھی لکھائی سے مرعوب رہا ہوں جب سے میں نے اس کے بارے میں مڈل سکول کی کتاب میں پڑھا
(src)="70"> எனக்க ஏன் இவ்வளவ ஆர்வம் வந்தத ?
(trg)="70"> اور میں کیوں مرعوب ہوا ؟
(src)="71"> இன்ற வர ப ர ந்த க ள்ள ம ட ய த ஒர பண்ட ய ம ழ என்பத த ன் க ரணம் .
(trg)="71"> خیر یہ دنیا کی آخری بڑی سمجھ میں نہ آنے والی لکھائی ہے
(src)="72"> என் த ழ ல் என்ன கண ன நரம்ப யல் அற வ யல ளர க ஆக்க யத . எனவ என்ன ட ய அன்ற ட வ ல ய ல் ந ன் கண ன ய ல் ம ள ய ன் ம த ர கள உர வ க்க வ ன் . ம ள எப்பட அன ம னம் ச ய்க றத ? ம ள எப்பட ம ட வ ச ய்க றத ? ம ள எப்பட கற்ற க்க ள்க றத ? ப ன்றவற்ற ப ர ந்த க ள்ள அவ உதவ ம் .
(trg)="72"> ، بنایا computational neuroscientis میرے کئریر نے مجھے ، دن کے وقت جاب میں میں دماغ کے کمپیوٹر ماڈل بناتا ہوں ، یہ سمجھنے کے لئے کہ دماغ پیشنگوئی کیسے کرتا ہے ، دماغ فیصلے کیسے کرتا ہے دماغ سیکھتا کیسے ہے وغیرہ ۔
(src)="73"> 2007-ல் மீண்ட ம் என் வ ழ்வ ல் ச ந்த வர வட வம் தல ய ட்டத .
(trg)="73"> لیکن 2007 میں میرا راستہ سندھی تحریر سے پھر ٹکرایا ۔
(src)="74"> ந ன் இந்த ய வ ல் இர ந்த ப ழ த , எனக்க ஒர அர ம ய ன வ ய்ப்ப க ட்ட யத . இந்த ஆர ய்ச்ச ய ல் ஈட பட்ட ர ந்த இந்த ய அற வ யல ளர்கள சந்த க்க ம ட ந்தத . அவர்கள் கண ன ய ல் ம த ர கள உர வ க்க வர வட வத்த ஆர ய்ந்த க ண்ட ட த ர்கள் .
(trg)="74"> ، یہ تب کی بات ہے جب میں انڈیا میں تھا اور میرے ہاتھ یہ زبردست موقع آیا کہ میں انڈیا کے کچھ سائنسدانوں سے ملوں جو کمپیوٹر ماڈل کی مدد سے اس لکھائی کو سمجھنے کے لئے کوشاں تھے ۔
(src)="75"> அந்த சமயம் , எனக்க இந்த அற வ யல ளர்கள டன் இண ந்த ஆய்வ ச ய்ய ம் வ ய்ப்ப இர ப்பத க த ன்ற யத . எனவ அவ்வ ய்ப்ப ம ழ ம ய கப் பயன்பட த்த க் க ண்ட ன் .
(trg)="75"> تب میں نے یہ محسوس کیا ، کہ میرے پاس ان سائنسدانوں کیساتھ مل کر کام کرنے کا موقع ہے اور میں اس پر کود پڑا ۔
(src)="76"> ந ங்கள் அற ந்த க ண்ட ச லவற்ற உங்கள டன் பக ர்ந்த க ள்ள வ ர ம்ப க ற ன் .
(trg)="76"> اور میں کچھ نتیجے بیان کرنا چاہوں گا جو ہم نے حاصل کئے ۔
(src)="77"> ந ன் அன வர ம் ச ர்ந்த அவற்ற ப ர ந்த க ள்ள ம யல வ ம் .
(trg)="77"> یا اس سے بھی بہتر ، کیوں نا ہم سب مل کر اس کو سمجھیں ۔
(src)="78"> தய ர க வ ட்டீர்கள ?
(trg)="78"> کیا آپ تیار ہیں ؟
(src)="79"> பட க்கம ட ய த க ற யீட இர ந்த ல் நீங்கள் ம தல ல் எழ த்த எந்த பக்கம க எழ தப்பட்ட ர க்க ன்றத என்பத ப் ப ர்க்கவ ண்ட ம் .
(trg)="79"> جو پہلی چیز آپ کو کرنی ہے جب غیر فہم تحریر ہو آپکے پاس وہ یہ ہے کہ تحریر کی سمت کا اندازہ لگایا جائے ۔
(src)="80"> இங்க இரண்ட வர கள டன் ச ல ச ன்னங்கள ம் க ணப்பட க ன்றன .
(trg)="80"> یہاں دو تحریریں ہیں جن پر کچھ نشانات ہیں ۔
(src)="81"> உங்கள ல் இந்த வர கள் எழ தப்பட்ட ர ப்பத வலம ர ந்த இடம ? அல்லத இடம ர ந்த வலம என்ற ச ல்ல ம ட ய ம ?
(trg)="81"> کیا آپ بتا سکتے ہیں کہ کیا تحریر کی سمت دائیں سے بائیں طرف ہے یا بائیں سے دائیں
(src)="82"> ச ல வ ன ட கள் எட த்த க் க ள்ள ங்கள் .
(trg)="82"> میں آپ کو چند سیکنڈ دیتا ہوں
(src)="83"> சர , வலம ர ந்த இடம க என்ற எவ்வளவ ப ர க்க த ன்ற க றத ?
(trg)="83"> اچھا ۔ دائیں سے بائیں ، کتنے لوگ ؟ اچھا ۔
(src)="84"> சர , இடம ர ந்த வலம க என்ற ச ல்பவர்கள் எத்தன ப ர் ?
(trg)="84"> اچھا ۔ بائیں سے دائیں ؟
(src)="85"> ஓ .. 50 க்க 50 .
(trg)="85"> او ، یہ تقریبا 50 / 50 ہیں ۔ اچھا ۔
(src)="86.1"> சர அதன் வ ட இந்த வர கள ல் இடத ப றம் ப ர்த்தீர்கள் என்ற ல் எழ த்த க்கள் ஒன்ற ட ஒன்ற ஒட்ட க்க ண்ட இர ப்பத ப ல் இர க்க ம் .
(src)="86.2"> 4000 ஆண்ட கள க்க ம ன்ப இத வலத ல ர ந்த இடம க எழ தப்பட ம் ப த இடப் பற்ற க ற ஏற்பட்ட ர க்க ன்றத .
(trg)="86"> : جواب ہے اگر آب دونوں تحریروں کی بایئں جانب دیکھیں ، آپ مشاہدہ کریں گے کہ یہاں اشارے بہت قریب ہیں ، اور ایسا لگتا ہے کہ 4000 سال پہلے ، جب لکھاری دائیں سے بائیں جانب لکھ رہا تھا تو جگہ ختم ہو گئی ۔
(src)="87"> எனவ த ன் எழ த்த க்கள் ஒன்ற டன் ஒன்ற இட த்த க்க ண்ட ர க்க ன்றன .
(trg)="87"> تو ان کو یہ اشارے ایک دوسرے کے اندر گھسا کر لکھنے پڑے ۔
(src)="88"> ஒர க ற யீட ம ல் உள்ள வர க்க கீழ ய ம் எழ தப்பட்ட ள்ளத .
(trg)="88"> ایک نشان اوپر کی طرف تحریر کے نیچے ہے ۔
(src)="89"> இத எழ த்த க்கள் எழ தப்பட்ட ம ற ய ச ல்க றத . ப ர ம்ப ல ம் இத வலம ர ந்த இடம க எழ த ய ர க்க ன்றனர் . இத ம தல வத க நமக்க க ட த்த தகவல் . எழ த்த க்கள் எழ தப்பட்ட ர க்க ம் த ச ய கண்ட க ள்வத ம ழ ய பட ப்பத ல் அட ப்பட ய னத .
(trg)="89"> یہ لکھنے کی سمت کے بارے میں بتاتا ہے ، کہ ممکن ہے کہ دائیں سے بائیں ہو ، اور اسطرح ہمیں سب سے پہلی چیز معلوم ہو جاتی ہے کہ سمت زبانوں کی تحریر کا بہت ہی ضروری جز ہے ۔
(src)="90"> அதன ல் ச ந்த ந கர க எழ த்த க்க என்ற இந்த தன ப்பட்ட பண்ப உள்ளத த ர க றத .
(trg)="90"> اور سندھ کی تحریر کی اب یہ والی خاصیت ہے ۔
(src)="91"> இந்த ம ழ ய ன் வ ற என்ன பண்ப கள ய ம் ந ம் அற ந்த க ள்ள ம ட ய ம் ?
(trg)="91"> اس کے علاوہ یہ تحریر کونسی خصوصیات بتاتی ہے ؟
(src)="92"> ம ழ கள க்க அம ப்ப உண்ட .
(trg)="92"> زبانوں کے اندر حروف خاص شکل میں ہوتے ہیں ۔
(src)="93"> ந ன் உங்கள டம் ' Q ' என்ற ச ல்ல அட த்த என்ன எழ த்த வர ம் என்ற க ட்ட ல் நீங்கள் என்ன ச ல்வீர்கள் ?
(trg)="93"> دوں Q اگر میں آپ کو حرف اور آپ سے اگلے حرف کے بارے میں اندازہ لگانے کو کہوں ، آپ کے خیال سے وہ کیا ہوگا ؟
(src)="94"> ப ர ம்ப ல ர் ' U ' வர ம் என்ற சர ய க க ற வீர்கள் .
(trg)="94"> آپ میں سے اکثر نے ' یو ' کہا ، جو درست ہے
(src)="95"> ம ல ம் ஒர எழ த்த அன ம னம் ச ய்ய ச ன்ன ல் , என்ன எழ த்த வர ம் என்ற ச ல்வீர்கள் ?
(trg)="95"> اگر میں آپ سے کہوں کہ ایک اور حرف کا اندازہ لگائیں ، آپ کے خیال سے وہ کیا ہوگا ؟
(src)="96"> பல எழ த்த க்கள் வர இயல ம் , .. அத ' E ' ஆகவ , ' I ' அல்லத ' A ' ஆக க ட இர க்கல ம் . ஆன ல் ந ச்சயம க B , C , D ஆக இர க்க வ ய்ப்ப ல்ல .சர த ன ?
(trg)="96"> اب کہیں خیالات ہو سکتے ہیں ۔ ' ای ' بھی ہو سکتا ہے ۔ ' آی ' بھی ہو سکتا ہے ۔ ' کیو ' بھی ہو سکتا ہے ۔ لیکن ' بی ' , ' سی ' , ' ڈی ' نہیں ہو سکتے ۔ ٹھیک ؟
(src)="97"> ச ந்த வர வட வத்த ல ம் இத்தக ய அம ப்ப க ணப்பட க றத .
(trg)="97"> سندھ کی تحریریں بھی اس قسم کی مخصوص اشکال کا مظہر ہیں
(src)="98"> வ ர வட வம் க ண்ட இக்க ற யீட பல வர கள ன் த டக்கம க இர க்க றத .
(trg)="98"> کافی ساری تحریریں اس ہیرے کی طرح کے نشان سے شروع ہوتی ہیں ۔
(src)="99"> வ ர வட வத்த த டர்ந்த ப ர ம்ப ல ம் ம ற்க ள் க ற ப ன்ற வட வம் வர க றத .
(trg)="99"> اور اس کے بعد اکثر یہ واوین کی طرح کا نشان آتا ہے
(src)="100"> இந்த அம ப்ப , ந ம் உத ரணத்த ற்க ப ர்த்த Q , U ப ன்ற அம ப்ப த ன் .
(trg)="100"> اور یہ ' کیو ' اور ' یو ' والی مثال کی طرح کا ہی ہے ۔