# sq/ted2020-10.xml.gz
# uz/ted2020-10.xml.gz

(src)="1"> Me gjithë legjitimitetinë dhe obligimet tona rreth HIVI-it dhe gripit avian -- dhe ne do te dëgjojmë rreth kësaj forme briliante Dr. Brilant latter sotë -- Deshirojë të flas për pandemic-at tjera të cilat janë semundje kardiovaskulare , diabetike , hipertensioni -- të gjitha të cilat janë te mundshme te shërohen për te paktën 95 perqindë e njerëzve vetem duke ndrruar dijeten dhe stilin e jetës .
(trg)="1.1"> CPID va qush gripi haqida qayg 'urishga asos bor va biz ular haqida bugun kechroq ajoyib Doktor ajoyibdan eshitamiz Hozir esa men boshqa pandemiya haqida gapiraman .
(trg)="1.2"> Yani yurak qon kassalliklari , qand kassalligi va yuqori qon bosimi Bularning hammasini oldini olish mumkin eng kamida 95 % odamlarning orasida .
(trg)="1.3"> Bunga erishish uchun chunchaki dieta va hayot tarzini o 'zgartirish kerak .
(src)="2.1"> Qfar ndodh nëse është ndonjë globalizim i i sëmundjeve të cilat njerezit janë duke filluar te hanë sikurse në , dhe jetojnë sikurse ne , dhe te vdesin sikruse ne .
(src)="2.2"> Dhe në nje gjenerat , për shembullë , Azia ka kaluar duke qen njëra me shkallën më te ulët të semundjes se zemres dhe dijabetit tek njëra me te shkallen me te lart .
(src)="2.3"> Dhe ne Afrik , semundjet kardiovaskulare jane te barabarte me vdekjet e AIDS-it ne shumicën e shteteve .
(trg)="2.1"> Muammo shundaki , Kassalik globalizatsiyasi , yani dunyo bo 'ylab umumiylashuvi yuz bermoqda Odamlar bizga ( Amerikaliklarga ) o 'xshab ovqat yeydi , biz kabi yashaydi va huddi bizlardek vafot etadi .
(trg)="2.2"> Va bir avlodda , masalan , Osiyoda eng kam yurak kassaliklari , semizlik va qand kassaligi bor edi .
(trg)="2.3"> Hozir esa u eng yuqori darajaga ko 'tarilgan .
(trg)="2.4"> Va Afrikada yurak qon kasalliklari ko 'pgina davlatlardagi VICH va SPID sababchi bo 'lgan o 'lim bilan tenglashadi
(src)="3"> Pra është nje dritare e re e mundësive qe ne kemi per te berë nje ndryshim të rendësishum i cili mundet te ket efekt në jeten e miljona njerëzve , dhe praktikisht të parandalojë medicini ne madhësi globale .
(trg)="3"> Man shuning uchun bizda juda muhim imkoniyat bor yani millionlan odamlarning hayotini o 'zgartiratish va butun dunyo bo 'ylab kasalliklarning oldini oladigan tibbiyotni amalga oshirish kerak bo 'ladi .
(src)="4"> Sëmundjet e damarve te gjakut dhe zemres akoma mbysinë shumë njerëz -- jo vetem në këtë shtet , mirpo gjithashtu edhe më gjerë -- sesa te gjitha të marruar së bashku , dhe akoma eshte kompletisht e ndalueshme pothuajse për të gjithë .
(trg)="4"> Yurak va qon kasalliklari hali ham ko 'pgina odamlarning umriga zomin bo 'layapti-Nafaqat bu davlatda , balki butun jahon bo 'ylab- hamma narsani qo 'shgandagidan ham ko 'p odamlarni o 'ldiradi va eng asosiysi hamma bu kasalliklarning oldini olsa bo 'ladi
(src)="5.1"> Nuk eshte veten e ndalueshme ; faktikisht e kthyeshme .
(src)="5.2"> Dhe për me shumë se 29 vite ne kemi arritur te shfaqim se thjesht duke ndryshuar dieten dhe stilin e jetes , duke përdorur teknologjin e lartë , te shtrenjete , artin e shtetit kemi arritur ta matim se sa të fuqishme jane keto thjesht shum të teknologjis së ulët dhe te lira intervenimet mund te jenë -- kuantitative artigrafike , përpara dhe pas nje viti , dhe kardiake skaneve PET .
(trg)="5.1"> Bu nafaqat oldini olsa bo 'ladigan kasallik , aslida uni orqaga qaytarish ham mumkin .
(trg)="5.2"> Oxirgi 29 yil ichida biz shuni ko 'rsata oldikki , shunchaki turmush tarzi va ovqatlanishni o 'zgartirish bilan , qanchalik oddiy va texnologiyasiz hayotni saqlab qolish mumkinligini biz yuqori texnologiyalar va diqqa bilan hisoblash natijasida Xulosa qildik .
(trg)="5.3"> Avval , Arterigrafiya , avval va keyingi yillarda , va Yurak PET skanirovaniya tufayli
(src)="6"> Ne shfaqem disa muaj me pare -- ne publikuam studimi i pare shfaqë ju faktikisht mundeni te ndalni apo ta ktheni progresin e kancerit te prostates duke ndryshuar dieten dhe stilin e jeteses , dhe 70 përqind regresionin ne rritjen e tumorit , apo trashigimit te rritjes se tumorit , krahasuar me vetem 9 perqind ne grupin e kontrollit
(trg)="6.1"> Biz buni bir nech oy avval ko 'rsatdik va Yakuniy ishimizni nahsr ettik .
(trg)="6.2"> Bu izlanishlar aslida siz kasallikni to 'xta olishingiz yoki orqaga qaytara olishingiz mumkinligini Prostata raki misolida ko 'rsatadi .
(trg)="6.3"> Bu ovqatlanish va turmush tarzini o 'zgartirish orqali 70 % Rak o 'simini kamaytirish yoki to 'xtatib qo 'yishini isbotladi .
(trg)="6.4"> Biz bu izlanishni kontrol guruhdagi 9 % natija bilan solishtirdik
(src)="7"> Dhe ne MRI dhe MR spektroskopi ketu , aktiviteti i tumorit te prostates eshte shfaqur me te kuqe - ju mundni ta shihni se shkatrruari pas nje viti .
(trg)="7"> Magnetic Resonance Spektrosopiya natijalari bu erda ko 'rsatilgan Prostata o 'smasi qizil rangda Siz bir yildna keyin uning kishirayib ketganini ko 'ra olasiz ( bu erda )
(src)="8.1"> Tani është nje epidemi dhjamosje : dy-të-tretat e adoleshentve dhe 15 përqind e fëmijeve .
(src)="8.2"> Qfar me të vertetë më shqetëson mua është që diabetiket kan një rritje prej 70 përqind ne thjet vitet e fundit , dhe kjo mund të jet gjenerata e parë në të cilen fëmijet tan jetojnë një jetë të shkurtër sasa që ne e bejmë .
(src)="8.3"> Kjo është një munges dhe është e mundur të ndalet .
(trg)="8.1"> Yana bir narsa bu semizlik epidemiyasi .
(trg)="8.2"> Katta odamlarning 2 dan 3 qismi va bolalarning 15 % da uchraydi .
(trg)="8.3"> Men uchun eng qayg 'ulisi shundaki , Qand kassaligining 70 % ga ko 'payishi Oxirgi 10 yil ichida sodir bo 'ldi , va bu avlod bolalari qisqaroq hayot kechiradigan avlodning birnichisiga aylanishi mumkin albatta , bizga nisbatan qolishtirganda .
(trg)="8.4"> Bu juda achinarli va oldini olsa bo 'ladi .
(src)="9.1"> Tani këto nuk janë favore elektorale , këta janë njerëz -- numri i njerëzve të cilet janë të dhjamuar me shtete , duke filluar ne vitet 85 ' , 86 ' , 87 ' -- keto janë nga CDC website -- 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 -- ju merr një kategori të re -- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- është edhe më keq , Ne jemi nje lloje devolvimi .
(src)="9.2"> ( Qeshen ) Tani qfar mund ne të bejmë rreth kësaj ?
(src)="9.3"> Mirë , ju e dini , dijeta të cilën ne e kemi zbuluar e cila mundet ta kthej zemren ka ndalojë sëmundjen e zemres në një dijet Aziatike .
(trg)="9.1"> Bu raqamalr saylov natijalari emas , balki semiz odamlar soni shtatlar bo 'yicha , 85 , 86 , 87 chi yillardan boshlab Kassaliklarni Boshqarish Markazidan olingan ma 'lumot .
(trg)="9.2"> Yana 88 , 89 , 90 , va 91 yillar bu yerda yangi kategoriya boshlanadi- 92 , 93 , 94 , 95 va 96 yillar va 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 yillarga kelib ahvol yana ham og 'irlashgan .
(trg)="9.3"> Biz " rivojlanayapmiz " Biz nima qila olamiz ?
(trg)="9.4"> Xo 'sh , siz bilgandek dieta yurak kasalliklarini orqaga qaytara olsihni ko 'rsatdik Hamda , rakni .
(trg)="9.5"> Bu dieta Osiyoliklar dietasi orqali amalga oshirildi
(src)="10"> mirpo njerëzit në Azi kanë filluar të hanë sikurse ne dhe kjo është pse ata kanë filluar të sëmuren sikruse ne .
(trg)="10"> Lekin hozirda Osiyoliklar ham biz kabi ovqatlanishni boshlashgan va shuning uchun ham ularda kasalliklar ko 'paymoqda Huddi bizdagidek
(src)="11.1"> Pra kam qen duke punuar me shumë kompani të mdha ushqimesh .
(src)="11.2"> Ato mund ta bëjnë seksi dhe nderlidhin ushqimin convencional për një ushqim të shendetshëm , sikurse -- I sygjeroj bordit këshillues të McDonald , dhe PepsiCo , dhe ConAgra , dhe Safeway , dhe kështu Del Monte , dhe ato janë duke e zbuluar së është një biznes i mirë .
(trg)="11.1"> Shu sabable , men ko 'gina katta ovqat kompaniyalari bilan ishlayapman .
(trg)="11.2"> Sog 'lom ovqatlarni qiziqarli mazali va qulay ekanlgini ko 'rsatish ularning qo 'lidan keladi .
(trg)="11.3"> Men maslahat beruvchi rahbarlardan biriman , hususan Makdonalds va PepsiCo va ConAGra ba SAfeway lar uchun , va yaqinda Del MOnte ham shular qatoriga qo 'shildi .
(trg)="11.4"> Va ular mening fikrimni yaxhshi biznezga olib kelishini ta 'kidlayaptilar .
(src)="12.1"> Sallata të cilen e shihni në McDonald vjen nga puna në të cilen -- ata do të ken nga një sallat Aziatike .
(src)="12.2"> Tek Pepsi , dy e trata e fitimit - rritjes vjen nga ushqimet më të mira .
(trg)="12.1"> Makdonaldslarda siz ko 'radigan salatlar bizning ishimiz natijasi bu Osiyoning Salatlaridan namuman bo 'ladi .
(trg)="12.2"> Pepsida esa , ularning foydasining 2 dan 3 qismi yaxshriqo mahsulotlaridan kelib chiqqan .
(src)="13.1"> Dhe pra nëse mundemi ta bejmë atë , pastaj ne mund ti bëjmë resurset më të lira për të blerë ilaqe të cilat me të vertetë na nevoiten për të trajtuar AIDS dhe HIV dhe malaria dhe për të mbrojtur gripin avian .
(src)="13.2"> Faliminderit .
(trg)="13.1"> Va agar biz bunga erisha olsak , biz keyichalik dorilar resursini chindan ham kerakli bo 'lgan holatlar uchun yo 'naltira olamiz Masalan , SPID , VICH va Malariya kabi kasalliklarni davolash uchun hamda , qush gripining oldini olish uchun .
(trg)="13.2"> Rahmat .

# sq/ted2020-1044.xml.gz
# uz/ted2020-1044.xml.gz

(src)="1"> Idea ime e madhe eshte ide shume shume e vogel qe mund te hape miliarda ide te medha qe per momentin jane te fjetura brenda nesh .
(trg)="1.1"> Mening katta g 'oyam juda ham kichik g 'oya .
(trg)="1.2"> U ayni paytda ichimizda uxlab yotgan milliardlab ulkan g 'oyalarni uyg 'ota oladi .
(src)="2"> Idea ime vogel qe ka te beje me kete aspekt eshte gjumi .
(trg)="2"> Shu ishni bajardigan mening kichkina bir g 'oyam uyqudir .
(src)="3"> ( Qeshje ) ( Duartrokitje ) Kjo eshte nje dhome e grave te nivelit A.
(trg)="3"> ( Kulgi ) ( Qarsaklar ) Bu ayollar to 'la xona .
(src)="4"> Kjo eshte nje dhome e grave te derprivuara nga gjumi .
(trg)="4"> Bu uyqusi kam ayollar to 'la xona .
(src)="5"> Dhe une e mesova ne menyre te veshtire vleren e gjumit .
(trg)="5"> Men qiyin usulni o 'rgandim- uyqining qadrini .
(src)="6"> Para dy vite e gjysem , une u alivanosa nga rraskapitja .
(trg)="6"> Ikki yarim yil oldin men juda ko 'p charchaganim sababli hushimdan ketdim .
(src)="7"> Godita tavolinen time me koke , theva kocken e faqes ,
(trg)="7"> Boshimni stolga urib oldim , chakka suyagim sindi ,
(src)="8"> dhe morra pese penje ne syrin e djathte .
(trg)="8"> o 'ng ko 'zimda chiziq bo 'ldi .
(src)="9"> Dhe une fillova udhetimin e rizbulimit te vleres se gjumit .
(trg)="9"> Men uyquning qiymatini qayta anglash safarini boshladim .
(src)="10"> Dhe ne kete drejtim , studiova , takova mjeke , shkencetar dhe jam ketu t 'ju tregoj se menyra per nje jete me produktive , insipruse dhe me te hareshme eshte te beni gjume te mjaftueshem
(trg)="10"> Shu borada , men bu haqida o 'qidim , shifokorlar , olimlar bilan uchrashdim va sizlraga shuni aytmoqchiman , unumliroq , g 'ayratli , quvonchli hayotga bo 'lgan yo 'l yetarlicha uxlashdir .
(src)="11"> ( Duartrokitje ) Dhe ne grate do te udheqim ne kete revolucion te ri , kete problem feminist .
(trg)="11"> ( Qarsaklar ) Biz ayollar bu yangi inqilobda , bu yangi feminist masalasida yo 'l boshlamoqchimiz .
(src)="12.1"> Ne do te fleme deri ne top sukses , bukfalisht .
(src)="12.2"> ( Qeshje ) ( Duartrokitje ) Sepse fatkeqesisht , per meshkujt deprivimi nga gjume eshte bere simbol i burreris .
(trg)="12.1"> Yuqoriga bo 'lgan yo 'limizga uhlab boramiz .
(trg)="12.2"> ( Kulgi ) ( Qarsaklar ) Afsuski , erkaklar uchun uyqusizlik erkaklarga hos ramz bo 'lib qolgan .
(src)="13"> Ca kohe me pare po darkoja me nje burre i cili po ankohej se si kishte vetem kater ore gjume nga nata me pare .
(trg)="13.1"> Yaqinda , bir yigit bilan birga kechki ovqatda bo 'ldim .
(trg)="13.2"> U bir tun avval to 'rt soatgina uhlaganini maqtanib aytib bergandi .
(src)="14.1"> Deshta ti them-por nuk e thash- deshte ti them , " A din cka ?
(src)="14.2"> Po te kishe fjetur pese ore kjo darke do te ishte shume me interesante . "
(trg)="14"> Va men unga shunday degim keldi , -- lekin aytmadim -- shunday degim keldi , " Bilasizmi ? agar besh soat uxlaganingizda , bu kechki ovqatdagi suhbatimiz ancha qiziqarliroq bo 'lar edi . "
(src)="15"> ( Qeshje ) Tash ekziston nje lloj i deprivimit nga gjumi nje-burrelarte .
(trg)="15"> ( Kulgi ) Hozirgi paytda , uyqusizlikning shunday turi bor - yakka kurashish .
(src)="16"> Vecanerisht ketu ne Uashington , neqoftese deshiron te kesh takim mengjesi , dhe i thua , " Si thua ne ora 8 ? "
(trg)="16"> Ayniqsa bu yerda Washingtonda , nonushtaga kim bilandir uchrashmoqchi bo 'lsangiz , siz " Soat sakkiz sizga to 'g 'ri keladimi ? " deb so 'raysiz ,
(src)="17"> ka te ngjare te thone , " Ora 8 eshte shume vone per mua , por cdo gje eshte ne rregull , une mund te luaj nje loje tenis , dhe te bej disa thirje telefoni dhe te takoj ty ne ora 8 . "
(trg)="17"> ehtimol ular sizga , " Soat sakkiz men uchun juda kech , lekin , mayli , ungacha tennis o 'ynab olaman va biroz konferents aloqada bo 'laman , so 'ngra siz bilan soat sakkizda uchrashaman . "
(src)="18"> Dhe ata mendojne se kjo do te thote se ata jane aq te nxene dhe produktive , por e verteta eshte se ata nuk jane , sepse ne per momentin , kemi pasur lider briliant ne biznes , ne financa , ne politike qe kane marre vendime te tmerrshme .
(trg)="18.1"> Ularning fikricha , bu ularning haddan ortiq band va mehnat sevarligini anglatadi , Haqiqatda esa , unday emas .
(trg)="18.2"> Chunki shu kunlarda biz tijorat , moliya , siyosat sohalarida juda o 'tkir qarorlar qabul qiladigan ajoyib rahbarlarni ko 'rganmiz .
(src)="19"> Keshtu qe intelegjenca e larte nuk do te thote se jeni lider i mire , sepse esenca e lidershpit eshte qe te shohesh akullnajen para se ta godase Titanikun .
(trg)="19"> Yuqori test balli sizning yaxshi rahbarligingizni anglatmaydi , chunki rahbarlikning asosi Titanikka to 'qnashishidan oldin , muz qoyasini ko 'ra bilishdadir .
(src)="20"> Dhe ne kemi pasur teper shume akullnaja qe kane goditur Titaniket tane .
(trg)="20"> Bizda esa Titaniklarga to 'qnashgan juda ham ko 'p muz qoyalari bo 'ldi .
(src)="21"> Ne fakt , e kam nje ndjene qe nese vellezerit Lehman do te ishin vellezerit dhe motrat Lehman , ata mund te kishin qe ende kendej .
(trg)="21"> Aslida , menda shunday tuyg 'u bor : agar Lehman aka-ukalari Lehman aka-uka va opa-singillari bo 'lganida , ular hali ham shu atrofda bo 'lar edi .
(src)="22"> ( Duartrokitje ) Perderisa te gjithe vellezerit ishin te nxene duke qene vetem te hiper-nderlidhrur 24 ore / 7dite , ndoshta nje moter do ta shihte akullnajen , sepse ajo do te zgjohej nga nje gjume shtate ore e gjysem ose tete dhe te ishte ne gjendje te shohe fotografine e madhe .
(trg)="22.1"> ( Qarsaklar ) Hamma aka-ukalar sutkasiga 24 soatu , haftasiga 7 kunlab juda , juda bog 'lanib qolishganida , balki opasi yoki singlisi muz qoyasini ko 'rgan bo 'lar edi .
(trg)="22.2"> Chunki , u yetti yarim yoki sakkiz soatli uyqudan uyg 'onib oldindagi katta rasmni ko 'ra olar edi .
(src)="23"> Pra perderisa ballafaqojme disa kriza te ndryshme ne boten tone per momentin , cka eshte mire per ne ne nivel personal , cka do te te sjelle me shume gezim , mirenjohje , efikacitet ne jeterat tona dhe te ishte me e mira per karierat tona , eshte poashtu me e mira per boten .
(trg)="23.1"> Shunday qilib , ayni paytda dunyoda ko 'plab inqirozlarga yuz tutyapmiz .
(trg)="23.2"> Bu bizga shahsan yaxshi , hayotimizga ko 'proq quvonch , minnatdorchilik , ishlarda foydalik olib keladi va o 'zimizning ish sohamizda eng zo 'r bo 'lishimiz dunyo uchun ham eng yaxshi bo 'lgan hususiyatdir .
(src)="24"> Keshte qe une ju nxis juve ti mbyllni syte dhe zbuloni idete e mrrekullueshme qe shtrihen brenda nesh , to ndalni motoret tuaj dhe zbuloni fuqine e gjumit .
(trg)="24"> Men sizni ko 'zlaringizni yumib , bizning ichimizda yotgan buyuk g 'oyalarni anglashingizga , hamda dvigatelni o 'chirib , uyquning kuchini anglashigizga da 'vat etaman .
(src)="25"> Faliminderit .
(trg)="25"> Rahmat !
(src)="26"> ( Duartrokitje )
(trg)="26"> ( Qarsaklar )

# sq/ted2020-1075.xml.gz
# uz/ted2020-1075.xml.gz

(src)="1"> Vëreni ju lutem këtë foshnje .
(trg)="1"> Bu chaqaloqqa e 'tiboringizni qarating .
(src)="2"> Ajo që iu tërheq janë sytë e saj dhe lëkura që iu pëlqen ta prekni .
(trg)="2"> Sizning e 'tiboringizni jalb qilgan narsa chaqaloqning ko 'zlari va siz ushlashni yaxshi ko 'radigan terisi .
(src)="3"> Por sot do t 'ju flas për dicka që s 'mund të shihni ,
(trg)="3"> Bugun esa , sizlar ko 'ra olmaydigan narsa haqida gapirmoqchiman ,
(src)="4"> çfarë po ndodh në trurin e saj të vogël .
(trg)="4"> bu chaqaloqning kichkina miyasida nimalar sodir bo 'layotgani haqida gapiraman .
(src)="5"> Mjetet moderne të neuro-shkencës po na tregojnë që ato që po ndodhin atje janë shumë afër shkencës së hapësirës .
(trg)="5"> Bu miyada sodir bo 'laytigan narsalar raketashunoslik ilmidan hech ham kam emasligini bizga nevrologiyaning zamonaviy asboblari ko 'rsatib beryapdi .
(src)="6"> Dhe ajo që po mësojmë do të hedh pak dritë mbi atë për të cilën autorët dhe poetët romantike e kanë përshkruar si " hapja qiellore " e mendjes së foshnjes .
(trg)="6"> Va biz o 'rganayotganimiz romantik yozuvchi va shoirlar bolaning fikridagi " samoviy yorqinlik " deb tasvirlagan holat haqida tushuncha beradi .
(src)="7"> Ajo që ne shohim këtu është një nënë në Indi , dhe ajo po flet Koro , që është një gjuhë e sapo-zbuluar .
(trg)="7"> Ko 'rib turganingiz Hindistondagi ona , u yangi kashf qilingan til - Koro tilida gapiryapdi .
(src)="8.1"> Dhe ajo po i flet foshnjes së saj .
(src)="8.2"> Ajo që kjo nënë --
(trg)="8.1"> Va u chaqalog 'iga gapiryapdi .
(trg)="8.2"> Bu ona va
(src)="9"> dhe të 800 njerëzit që flasin Koro në këtë botë -- kuptojnë , është që të ruash këtë gjuhë , ata duhet t 'ua flasin foshnjeve .
(trg)="9"> Koro tilida gapiradigan dunyodagi 800 ta odamlar -- bu tilni saqlab qolish uchun chaqaloqlariga shu tilda gapirish kerakligini biladilar .
(src)="10"> Dhe këtu qëndron një mister shumë i rëndësishëm .
(trg)="10"> Bunda dolzarb jumboq bor .
(src)="11"> Përse nuk mund të ruhet një gjuhë duke e folur atë me mua dhe ty , të rriturit ?
(trg)="11"> Nima uchun siz o 'zingizga va menga , ya 'ni o 'smirlarga , gapirish orqali tilni saqlay olmaysiz ?
(src)="12"> Kjo ka të bëjë me trurin tuaj .
(trg)="12"> Ho 'p , bu miyangizga bog 'liqdir .
(src)="13"> Ajo që shohim këtu është që gjuha mësohet gjatë një periudhe kritike .
(trg)="13"> Tilni o 'rganish uchun dolzarb davr borligini bu yerda ko 'rib turibmiz .
(src)="14"> Mënyra për ta lexuar këtë grafik është të lexoni moshën tuaj në boshtin horizontal .
(trg)="14"> Bu sahifani o 'qish usuli gorizontal chziqdagi yoshingizga qarashdir .
(src)="15"> ( Të qeshura ) Dhe do të shihni në boshtin vertikal aftësinë tuaj për të mësuar një gjuhë të dytë .
(trg)="15"> ( Kulgi ) Va vertikal chiziqda ikkinchi tilni o 'rganishga bo 'lgan qobiliyatingizni ko 'rasiz .
(src)="16"> Foshnjet dhe fëmijët janë gjeni deri kur mbushin shtatë vjeç , dhe më pas fillon një rënie sistematike .
(trg)="16"> Chaqaloqlar va yosh bolalar yetti yoshga chiqquncha dahodirlar , undan so 'ngra muntazam ravishda sustlashish bo 'ladi .
(src)="17"> Pas pubertetit , ne dalim krejtësisht nga harta .
(trg)="17"> Yetuklikdan so 'ng , mashhurlikni yo 'qotamiz .
(src)="18"> Asnjë shkencëtar nuk diskuton vërtetësinë e kësaj harte , por laboratore anë e mbanë botës po mundohen të zbulojnë përse funksionon në këtë mënyrë .
(trg)="18"> Hech qaysi olimlar bu qiyalik haqida bahs qilmaydi , ammo butun dunyodagi laboratoriyalar buning nima uchun bunday usulda ishlashini aniqlashga harakat qilmoqdalar .
(src)="19"> Puna në laboratorin tim fokusohet në pjesën e parë kritike të zhvillimit -- dhe ajo është periudha gjatë së cilës foshnjat mundohen të zotërojnë tingujt që përdoren në gjuhën e tyre .
(trg)="19"> Mening laboratoriyamdagi ish rivojlanishdagi birinchi dolzarb davrga e 'tibor beradi -- va ayni o 'sha davrda chaqaloqlar o 'zlarining tilida qaysi tovushlar ishlatilishini o 'rganishga harakat qiladilar .
(src)="20"> Ne mendojmë se duke mësuar se cilët tinguj mësohen , ne do të kemi një model për pjesën tjetër të gjuhës , dhe mbase për periudha kritike që mund të ekzistojnë në fëmijëri për zhvillimin shoqëror , emocional dhe zhvillimin kognitiv .
(trg)="20.1"> Bizning fikrimizcha , chaqaloqlar tovushlarni qanday o 'rganishini o 'rganishimiz oqrali tilning boshqa rivojlanishiga nushamiz bo 'ladi .
(trg)="20.2"> Balki , shu bilan birga muomala , hissiyot va ong rivojlanishi uchun bolalikdagi dolzarb davrlarga ham nushamiz bo 'ladi .
(src)="21"> Kështu që ne kemi studiuar foshnjet duke përdorur një teknikë që po e përdorim anë e mbanë botës dhe tingujt e të gjitha gjuhëve .
(trg)="21"> Shunday qilib , biz butun dunyoda qo 'llayotgan usul bilan chaqaloqlarni va hamma tillardagi tovushlarni o 'rganyapmiz .
(src)="22.1"> Foshnja ulet në gjunjet e prindit , dhe ne i trajnojmëe që të kthejnë kokën kur një tingull ndryshon -- si për shembull nga " aa " ne " ii " .
(src)="22.2"> Nëse e bëjnë këtë në kohën e duhur ,
(trg)="22"> Chaqaloq ota yoki onasining tizzasida o 'tiradi va biz ularni tovush o 'zgarganda , masalan , " ah " dan " ee " ga , -- masalan , " ah " dan " ee " Agar ular o 'z vaqtida shunday boshini burishsa ,
(src)="23"> kutia e zeze ndricohet dhe një ari panda qëllon daullen .
(trg)="23"> qora quti yorib ketadi va panda ayig 'i baraban chaladi .
(src)="24"> Një foshnje gjashtë-muajshe e adhuron këtë detyrë .
(trg)="24"> Olti oylik chaqaloq bu vazifani juda sevadi .
(src)="25"> Cfarë kemi mësuar ?
(trg)="25"> Ho 'sh , bundan nima o 'rgandik ?
(src)="26"> Foshnjet anë e mbanë botës janë - ashtu si kam dëshirë t 'i përshkruaj unë qytetarë të botës ;
(trg)="26"> Butun dunyodagi chaqaloqlar , mening tasvirlashimcha , dunyo fuqarolaridir ;
(src)="27.1"> ata mund t 'i dallojnë të gjithë tingujt e të gjitha gjuhëve , s 'ka rëndësi në çfarë vendi testojmë dhe cfarë gjuhe përdorim .
(src)="27.2"> Dhe kjo gjë është e vecantë sepse unë e ti s 'mund ta bëjmë një gjë të tillë .
(trg)="27.1"> biz buni qaysi davlatda tekshirayotganimiz va qaysi tilni ishlatayotganimizdan qat 'iy nazar chaqaloqlar hamma tillardagi hamma tovushlarni ajrata oladilar .
(trg)="27.2"> Bu juda ham hayratlanarli , chunki siz va men buni bajara olmaymiz .
(src)="28.1"> Ne jemi dëgjues të kushtëzuar nga kultura .
(src)="28.2"> Ne mund të dallojmë tingujt e gjuhës sonë ,
(trg)="28.1"> Bizlar madaniyatga bo 'glanib tinglaguvchilarmiz .
(trg)="28.2"> Bizlar chet tillaridagi tovushlarni emas ,
(src)="29.1"> por jo ato të gjuhëve të huaja .
(src)="29.2"> Kështu që lind pyetja ,
(trg)="29.1"> faqat o 'z tilimizdagi tovushlarni ajarata olamiz .
(trg)="29.2"> Ho 'sh , shunday savol keladi :
(src)="30"> kur ndodh që këta qytetarë të botës shndërrohen në dëgjues të kufizuar nga kultura sikurse jemi ne ?
(trg)="30"> dunyoning shu fuqarolari qachon tilga bog 'liq tinglovchilarga aylanadi ?
(src)="31"> Dhe përgjigjia është : para ditëlindjes së tyre të parë .
(trg)="31"> Javob esa bunday : birinchi tug 'ilgan kunlaridan avval .
(src)="32"> Ajo që shihni këtu është ekzekutimi i detyrës së kthimit të kokës për foshnjet e testuara në Tokio dhe në Shtetet e Bashkuara , këtu në Siatëll , derisa dëgjonin " ra " dhe " la " -- tinguj të rëndësishëm për gjuhën angleze , por jo për atë japoneze .
(trg)="32"> Mana bu ko 'rib turganingiz Tokyo va AQSH dagi Seattle shahrida , yapon tili emas , balki ingliz tili uchun muhim bo 'lgan " ra " va " la " tovushlarini tinglaganda , chaqaloqlarning boshni burish bo 'yicha bajargan vazifasi .
(src)="33"> Kështu që në moshën gjashtë deri në tetë mujore foshnjet janë krejtësisht ekuivalente .
(trg)="33"> Olti oylikdan sakkiz oylikkacha bo 'lgan chaqaloqlar butunlay bir xil .
(src)="34"> Pas dy muajsh , dicka e mahnitshme ndodh .
(trg)="34"> Ikki oy keyin hayratlanarli narsa sodir bo 'ladi .
(src)="35.1"> Foshnjet në Shtetet e Bashkuara fillojnë të përmirësohen , foshnjet në Japoni fillojnë të kenë rezultate shumë më të këqija , por të dy grupet e foshnjeve përgatiten për pikërisht gjuhën që do të mësojnë .
(src)="35.2"> Kështu që pyetja është , çfarë po ndodh
(trg)="35.1"> AQSH dagi chaqaloqlar bu vazifani ancha yaxshi bajara boshlaydilar , Yaponiyadagi chaqaloqlar esa ancha yomon bajaradilar , lekin chaqaloqlarning bu ikkala guruhi ham ayni o 'zlari o 'rganmoqchi bo 'lgan tilga tayyorlanyar .
(trg)="35.2"> Ho 'sh , savol bunday , bu muhim
(src)="36"> gjatë kësaj periudhe kritike dy mujore ?
(trg)="36"> ikki oy mobaynida nima sodir bo 'lyapdi ?
(src)="37"> Kjo është periudha për zhvillimin e tingujve , por çfarë po ndodh atje lart ?
(trg)="37"> Bu tovush rivojlanishi uchun juda dolzarb davr , ammo u yerda nima sodir bo 'lyapdi ?
(src)="38"> Dy gjëra po ndodhin .
(trg)="38"> U yerda ikkita narsa sodir bo 'lyapdi .
(src)="39.1"> E para është që foshnjet po na dëgjojnë me qëllim , dhe mbledhin të dhëna ndërsa po na dëgjojnë tek flasim -- po mbledhin të dhëna .
(src)="39.2"> Kështu që dëgjoni dy nëna që flasin në gjuhën e mëmës --
(trg)="39.1"> Birinchisi chaqaloqlar bizlarni biror maqsad bilan tinglayapdi , ular bizlarning gapirishimizni tinglab , statistik ma 'lumot olyapdilar -- ha , ular statistic ma 'lumot olyapdilar .
(trg)="39.2"> Chaqaloqlarning tilida gapirayotgan ikkita onaning gapini eshiting --
(src)="40"> gjuha universale që përdorim kur flasim me foshnjet -- së pari në anglisht dhe më pas në japonisht .
(trg)="40"> bu biz yosh bolalar bilan gaplashadigan umumiy til -- birinchisi ingliz tilida va keyingisi yapon tilida .
(src)="41"> ( Video ) Nëna që flet anglisht : Ah , më pëlqejnë sytë e tu të mëdhenj të kaltërt -- kaq të bukur dhe kaq të mirë .
(trg)="41"> ( Video ) Ingliz ona : Oh , sening katta moviy ko 'zlaringni sevaman -- naqadar go 'zal va ajoyib ,
(src)="42"> Nëna që flet japonisht : [ Në japonisht ] Patricia Kuhl : Gjatë prodhimit të fjalimit , kur foshnjet dëgjojnë , çfarë ata ose ato po bëjnë është që po mbledhin të dhëna mbi gjuhën të cilën po dëgjojnë .
(trg)="42"> yapon ona : ( yaponchada ) Patricia Kuhl : Nutq hosil qilish paytida , chaqaloqlar tinglaganida , ular eshitayotgan tili haqida statistic ma 'lumotlar olyapdilar .
(src)="43"> Dhe ato shpërndarje statistikore rriten .
(trg)="43"> Bu masofalar ortib boraveradi .
(src)="44"> Dhe ajo që kemi mësuar është që foshnjet janë të ndjeshme në lidhje me të dhënat , dhe të dhënat për japonishten në krahasim me anglishten janë shumë , shumë të ndryshme .
(trg)="44"> Biz chaqaloqlarning statistik ma 'lumotga e 'tiborchan ekanligini anglab yetdik , yapon va ingliz tillarining statistikasi esa bir biridadn juda , juda farq qiladi .
(src)="45"> Anglishtja ka shumë R dhe L
(trg)="45"> Bu chizma-masofa ko 'rsatishi bo 'yicha
(src)="46"> sic tregon edhe shpërndarja statistikore .
(trg)="46"> ingliz tilida ko 'p R va L tovushlari bor .
(src)="47"> Dhe shpërndarja e gjuhës japoneze është krejtësisht ndryshe , kur shohim një grup të tingujve të ndërmjetme , që njihet si R-ja japoneze .
(trg)="47"> Yapon tilidagi tovushlarning tarqalishi butunlay boshqacha , Yaponcha R deb ma 'lum bo 'lgan , bir necha o 'rta tovushlar borligini ko 'rib turibmiz .
(src)="48"> Kështu që foshnjet thithin të dhënat e gjuhës dhe kjo ndryshon trurin e tyre ; kjo i ndryshon ata ose ato nga qytetarët e botës tek dëgjuesit e kufizuar nga kultura që jemi ne .
(trg)="48"> Shunday qilib , chaqaloqlar tilning statistikasini ongiga singdirib oladilar va bu ularning miyalarini o 'zgartiradi ; ularni dunyo fuqarolaridan huddi biz kabi madaniyatga bog 'langan tinglovchilarga aylantiradi .
(src)="49"> Por ne si të rritur nuk i thithim me të dhënat e tilla .
(trg)="49"> Ammo , biz o 'smirlar ana o 'sha statistikani bundan buyon ongimizga singdirmayapmiz .
(src)="50"> Ne jemi të qeverisur nga përfaqësimet në kujtimet tona që i kemi formuluar herët në proçesin e zhvilimit .
(trg)="50"> Chunki ongimizda rivojlanishning ilk davrida shakllangan tushunchalar bizlarni boshqaradi .
(src)="51"> Kështu që ajo që shohim këtu po ndryshon modelet tona në lidhje me atë përmbajtjen e periudhës kritike .
(trg)="51"> Mana bu ko 'rib turganimiz esa til rivojlanishi uchun dolzarb davr nima haqidaligi bo 'yicha modelimizni o 'zgartiryapdi .
(src)="52"> Ne po argumentojmë nga një këndvështrim matematikor që mësimi i materialit gjuhësor mund të ngadalësohet kur shpërndarja jonë stabilizohet .
(trg)="52"> Matematik nuqtai nazardan muhokama qilishimiz bo 'yicha bu chizmadagi masofamiz bir tekis bo 'lganda til o 'rganish sekinlashishi mumkin .
(src)="53"> Po ngre shumë pyetje për njerëzit që njohin dy gjuhë .
(trg)="53"> Bu esa ikki tilda gapiruvchi insonlar haqida ko 'p savollarni keltirib chiqaradi .
(src)="54"> Folësit e dy gjuhëve duhet të mbajnë dy grupe të të dhënave në mendje në të njëjtën kohë dhe të kalojnë nga njëra tek tjetra , varësisht se më kë flasin .
(trg)="54"> Ikki tilda gapiruvchi insonlar bir paytning o 'zida ikkita statistikani onglarida saqlashi shart va kim bilan gaplashayotganligiga qarab , bitta statistikadan keyin boshqasini almashtirishlari kerak .
(src)="55"> Kështu që ne pyetëm veten , a mund të mbledhin foshnjet të dhëna për një gjuhë të re ?
(trg)="55"> Biz o 'zimizga shunday savol berdik , chaqaloqlar butunlay yangi tilning statistikasini qabul qila oladilarmi ?
(src)="56"> Dhe ne e provuam këtë duke i ekspozuar foshnjet Amerikane të cilat nuk kishin dëgjuar ndonjëherë një gjuhë të dytë ne prani te gjuhes Mandarin , per te paren here gjate periudhes kritike .
(trg)="56"> Buni hech qachon ikkinchi til eshitmagan Amerikalik chaqaloqlarni til rivojlanishining dolzarb paytida ilk bor Mandarin tilini eshittirish orqali sinab ko 'rdik .
(src)="57"> Ne dinim që , kur ata që dinë vetëm një gjuhë janë provuar në lidhje me tingujt e gjuhës Mandarin , në Taipei dhe Sietëll , ata shfaqen të njëjtën strukturë rezultatesh .
(trg)="57"> Taipei va Seattleda Mandarin tilining tovushlari bo 'yicha bir tilda gapiruvchilarni tekshirganimizda ular huddi shunday nusxani ko 'rsatdi .
(src)="58"> 6-8 muajsh , ata janë krejtësisht ekuivalent .
(trg)="58"> 6-8 oyliklar butunlay bir xil .
(src)="59"> Pas dy muajsh , dicka e manhitëshme ndodh .
(trg)="59"> Ikki oy so 'ngra , g 'aroyib narsa sodir bo 'ladi .
(src)="60"> Ndërsa foshnjet Taiuaneze po dalin më mirë , kjo nuk po ndodh me foshnjet Amerikane .
(trg)="60"> Amerikalik chaqaloqlar emas , balki taiwanlik chaqaloqlar tovushlarni ancha yaxshi ajratyapdi .
(src)="61"> Cfarë bëmë është që i ekspozuam foshnjet amerikane gjatë kësaj periudhe me gjuhën Mandarin .
(trg)="61"> Shu davrda Amerikalik chaqaloqlarga Mandarin tilini eshitdirdik .