# sl/ted2020-865.xml.gz
# tk/ted2020-865.xml.gz
(src)="1"> Tukaj sem bil pred štirimi leti in spomnim se , da se takrat govori niso objavljali na spletu ;
(trg)="1"> Men bärde 4 ýyl mundan ozal bolupdym we şol wagtlar
(src)="2"> mislim , da so jih dajali TEDovcem v škatli , v setu DVD-jev , ki so jih ti dali na police , kjer so še zdaj .
(trg)="2.1"> bu gürrüňler internede goýulmaýardy .
(trg)="2.2"> Meň pikirimçe TED-lilere bir gutyň içinde berilýärdi bir DVD gutysynda .
(trg)="2.3"> Bu gutyny tekjelere goýýardylar , häzir hem şol ýerinde durýandyr .
(src)="3"> ( smeh ) In tako me je Chris poklical en teden po mojem govoru in mi rekel : " Začeli jih bomo objavljati na spletu .
(trg)="3"> ( Gülüşmeler ) Hatda Kris maňa jaň edende gürrüňümden 1 hepde soňrady maňa şeýle diýdi " Gürrüňleri internede goýýarys .
(src)="4.1"> Lahko objavimo tvojega ? "
(src)="4.2"> In sem rekel : " Seveda . "
(trg)="4.1"> Seniňkileri hem goýup bilerismi ? "
(trg)="4.2"> Menem " elbette " diýdim .
(src)="5"> In štiri leta kasneje , kot sem rekel , si ga je ogledalo štiri ... pravzaprav so ga sneli s spleta štirimilijonkrat .
(trg)="5.1"> We 4 ýyl soňra aýdyşym ýaly , gürrüňe tomaşa eden adam sany 4 ...
(trg)="5.2"> Neme , aslynda 4 miliýon gezek ýüklenipdir bu wideo .
(src)="6"> Zato sklepam , da lahko to pomnožimo recimo z 20 , da dobimo število ljudi , ki ga je videlo .
(trg)="6"> Ýagny bu sany 20-ä köpeltsek ýa-da şoňa ýakyn sana takmynan wideoýa tomaşa eden adam sany taparys .
(src)="7"> In kot pravi Chris , obstaja lakota
(trg)="7"> Diýmek Krisiň aýdyşy ýaly , adamlar meni wideoda görmäge teşne ekenler .
(src)="8"> po mojih videih . ( smeh ) ( aplavz ) ... čutite ?
(trg)="8"> ( Gülüşmeler ) ( El çarpyşmalar ) ... sizem şeýle duýaňzokmy ?
(src)="9"> ( smeh ) Ves ta dogodek je bil torej dovršena reklama zame , da naredim še enega in tukaj je .
(trg)="9"> ( Gülüşmeler ) Ýagny , bütin bu tertip meniň size ýene bir gürrüň etmegim üçin taýýarlanan bir oýun .
(src)="10"> ( smeh ) Al Gore je predaval na isti TED konferenci kot jaz pred štirimi leti in govoril o podnebni krizi .
(trg)="10.1"> Ynha baş üstüne .
(trg)="10.2"> ( Gülüşmeler ) 4 ýyl öň Al Gor TED konferensiýasynda çykyş edipdi. we klimat krizisinden söz edipdi .
(src)="11"> In na to sem se navezal ob koncu mojega prejšnjega govora .
(trg)="11"> Soňky gürrüňümiň soňunda onuň sözlerine deginipdim .
(src)="12"> Zato bi zdaj nadaljeval kar od tam , ker sem , iskreno rečeno , imel samo 18 minut .
(trg)="12"> Galan ýerimden dowam edeýin näme etsemem şol wagt diňe 18 minudym bardy .
(src)="13"> Kot sem torej govoril ... ( smeh ) Vidite , prav ima .
(trg)="13.1"> Nirede galypdyk ...
(trg)="13.2"> ( Gülüşmeler ) Mamlady
(src)="14.1"> Mislim , očitno je , da imamo večjo podnebno krizo .
(src)="14.2"> In mislim , da če ljudje tega ne verjamejo , naj malo več hodijo ven .
(trg)="14.1"> Möhüm bir krizisiň bardygy gün ýüzündedi .
(trg)="14.2"> Muňa ynanmaýanlara biraz köpüräk köçä çykmaklaryny maslahat berýärin .
(src)="15"> ( smeh ) Vendar pa menim , da obstaja tudi druga podnebna kriza , ki je prav tako huda , ima enak izvor in s katero se moramo spopasti z enako nujo .
(trg)="15"> ( Gülüşmeler ) Ýöne men ýene bir klimat krizisiniň bardygyna ynanýaryn birinjisi ýaly ýowuz , we çykyş sebäbi deň we bu krizisede deň gyssaglykda çemeleşmelidiris .
(src)="16.1"> In s tem mislim -- mimogrede , lahko rečete " Glej , dovolj je .
(src)="16.2"> Imam eno podnebno krizo ;
(trg)="16"> Diýmek isleýänim -- bu ýagdaýda " Seret , başymyzda bir krizis bar
(src)="17"> res ne rabim še druge . "
(trg)="17"> ikinji birine ätiýajym ýok " diýip bilersiňiz .
(src)="18"> Vendar to ni kriza naravnih virov , čeprav verjamem , da je tudi to res , temveč kriza človeških virov .
(trg)="18"> Ýöne bu krizis , tebigy sebäplerden däl ynanjyma görä ynsan çeşmeli bir krizis .
(src)="19"> V bistvu verjamem , kot je reklo že več govorcev v zadnjih nekaj dneh , da zelo slabo izkoriščamo svoje talente .
(trg)="19"> Meniň pikirimçe , esasynda , soňky günlerde köp çykyş edijiniň aýdyşy ýaly ukyplarymyzy örän netijesiz
(src)="20"> Zelo veliko ljudi skozi vse svoje življenje nimajo pravega občutka , kakšne talente morda imajo , ali če sploh imajo kakšnega omembe vrednega .
(trg)="20.1"> ulanýarys .
(trg)="20.2"> Birnäçe adam durmuşyny ukyplarynyň nämedigini bilmän geçirýär , ýada bir ukybynyň bardygyndan hem habarsyz .
(src)="21"> Srečujem vsakovrstne ljudi , ki mislijo , da niso v ničemer res dobri .
(trg)="21"> Birnäçe adam bilen tanyşýan özleriniň gowy edýän hiç işleriniň ýokdygyny çaklaýarlar .
(src)="22"> Pravzaprav zdaj delim svet na dve skupini .
(trg)="22"> Men dünýäni 2 topara bölýärin .
(src)="23"> Jeremy Bentham , slavni utilitaristični filozof , je nekoč ta argument zabil .
(trg)="23"> Žeremi Bentam , beýik peýdaçy filozof bir gezek şeýle bir jedel başladypdy .
(src)="24"> Rekel je : " Na svetu sta dve vrsti ljudi , tisti , ki delijo svet na dve vrsti in tisti , ki ga ne . "
(trg)="24"> Şeýle diýipdi , " Dünýäde 2 görnüş ynsan bar , dünýädäki ynsanlary ikä bölýänler we bölmeýänler . "
(src)="25"> ( smeh ) No , jaz ga .
(trg)="25"> ( Gülüşmeler ) Men bölýänlerden .
(src)="26"> ( smeh ) Srečujem vsakovrstne ljudi , ki ne uživajo v tem , kar počnejo .
(trg)="26"> ( Gülüşmeler ) Bir topar adam bilen tanyşýan edýän işlerini söýenoklar .
(src)="27"> Preprosto živijo , sprijaznjeni s tem .
(trg)="27"> Durmuşlaryny ýaşmaly
(src)="28"> Nobene radosti nimajo v svojem delu .
(trg)="28.1"> diýip ýaşaýarlar .
(trg)="28.2"> Edýän işlerinden lezzet almaýarlar .
(src)="29"> Prenašajo ga , namesto , da bi v njem uživali in čakajo na vikend .
(trg)="29"> Lezzet almak ýerine , ol işe sabyr edýärler we hepde soňuna garaşýarlar .
(src)="30"> Srečujem pa tudi ljudi , ki ljubijo svoje delo in si ne znajo predstavljati , da bi počeli karkoli drugega .
(trg)="30"> Emma başga adamlar bilen hem tanyşýaryn edýän işlerini söýýärler we başga iş etmegi pikirem edenoklar .
(src)="31.1"> Če bi jim rekli : " Ne delaj več tega , " , bi se spraševali , o čem govorite .
(src)="31.2"> Ker ne gre za to , kar delajo , ampak za to , kar so .
(trg)="31"> Olara " Indi bu işi etme " diýseňiz , " Sen näme diýýäniňi bilýäňmi ? "
(src)="32"> Pravijo : " Ampak to sem jaz , veš .
(trg)="33"> " Emma bu men . "
(src)="33"> Bilo bi neumno , če bi se temu odpovedal , ker nagovarja moj pravi jaz . "
(trg)="34.1"> diýerler .
(trg)="34.2"> " Iň köp özüm ýaly duýmagymy üpjin edýän işden aýrylmak samsyklyk bolar . "
(src)="34"> In to ne velja za zadosti ljudi .
(trg)="35"> Gynansakda bu ýagdaý ýeterlik adam üçin degişli däl .
(src)="35"> V bistvu ravno nasprotno ; mislim , da so zagotovo v manjšini .
(trg)="36"> Aslyna seredeňde , meniň pikrimçe düýp göter tersi
(src)="36"> In mislim , da je mnogo možnih razlag tega .
(trg)="37.1"> gaty az adama degişli .
(trg)="37.2"> Meniň pikrimçe munyň birnäçe
(src)="37"> Visoko med njimi je izobraževanje , ker izobraževanje na nek način zelo mnogo ljudi odrine stran od njihovih naravnih talentov .
(trg)="38.1"> düşündürilişi bolup biler .
(trg)="38.2"> Bulardan iň ýokarda bolany okuw , sebäbi okuw adamlary tebigy ukyplaryndan uzaklaşdyryp biler .
(src)="38"> In človeški viri so kot naravni viri ; pogosto so globoko zakopani .
(trg)="39"> Ynsan ukyplary , tebigy çeşmeler ýalydyr köplenç has çuňluklarda gömülgidir .
(src)="39.1"> Morate jih iti iskati .
(src)="39.2"> Ne ležijo kar tako na površju .
(trg)="40.1"> Gowy edip gözlemek gerek .
(trg)="40.2"> Töwerekde , üst ýüzünde durmazlar .
(src)="40"> Ustvariti morate okoliščine , v katerih se pokažejo .
(trg)="41"> Ýüze çykyp biljekleri ýagdaýyň taýýarlanmasy gerekli .
(src)="41.1"> In mogoče si predstavljate , da bo za to poskrbela izobrazba .
(src)="41.2"> Vendar prepogosto ne .
(trg)="42.1"> Çak edip biljegiňiz ýaly munuň ýoly okuwdan geçmelidir .
(trg)="42.2"> Ýöne köplenç geçmez .
(src)="42.1"> Vse sisteme izobraževanja na svetu trenutno reformirajo .
(src)="42.2"> In to ni dovolj .
(trg)="43.1"> Dünýädaki ähli okuw sistemalary şuwagt reforma içinde .
(trg)="43.2"> Ýöne bu ýeterli däl .
(src)="43"> Reforme niso več uporabne , ker samo izboljšujejo zgrešen model .
(trg)="44"> Reforma indi ýeterlik çözgüt däl sebäbi reforma diýmek döwük bir nusgany bejermek diýmekdir .
(src)="44"> Kar potrebujemo -- in ta beseda se je v teh nekaj dneh pogosto uporabila -- ni evolucija , temveč revolucija v izobraževanju .
(trg)="45"> Gerekli bolan -- dogry bu gep soňky wagtlarda köp ulanylýan boldy özä -- okuwyň ewolusiýa geçirmegi diýmek däldir , gerekli bolan okuwyň rewolusiýasydyr .
(src)="45"> Mora se preoblikovati v nekaj drugega .
(trg)="46"> Indi okuw öz halyndan başga bir hala geçmelidir .
(src)="46"> ( aplavz ) Eden od resničnih izzivov je prenoviti osnovo
(trg)="47"> ( El çarpyşmalar ) Iň uly kynçylyklaryň biri okuwyň esasynda
(src)="47.1"> izobraževanja .
(src)="47.2"> Prenavljanje je težko , saj pomeni početje nečesa , kar se ljudem večinoma ne zdi preprosto .
(src)="47.3"> Pomeni izpodbijanje stvari , ki so nam samoumevne ,
(trg)="48.1"> täzeçileşdirmekdir .
(trg)="48.2"> Täzelik kyndyr sebäbi adamlar öwrenişmekde kynçylyk çekjekler täze bir zatlar etmeli bolarlar .
(src)="48"> stvari , ki se nam zdijo očitne .
(trg)="49"> Dogry diýýan zatlarymyzy derňemegimizi gerekli , ap-aýdyňdygyny pikir etýän zatlarymyzy täzeden gözden geçirmelidiris .
(src)="49"> Velik problem za reformo ali preoblikovanje je tiranija zdrave pameti --
(trg)="50"> Reforma ýa-da üýtgetmek bilen baglanşykly iň uly mesele umumy duýgynyň şertsiz kabul edilmegidir .
(src)="50"> stvari , ki jih ljudje mislijo : " Ne da se narediti drugače , ker se to dela na ta način . "
(trg)="51"> Adamlar bir zady kabul ederler sebäbi olar " Bu iş başga görnüşde edilmez çünki bu hemişe şeyle edildi " diýerler .
(src)="51"> Pred kratkim sem naletel na odličen citat Abrahama Lincolna , za katerega sem mislil , da boste zadovoljni , če ga na tej točki citiram .
(trg)="52"> Geçen bir gün Abraham Linkolnyň ajaýyp sözüne gabat geldim , bu ýerde ondan bir çykarma etsem göwnüňizden turar diýip pikir edýärin ,
(src)="52"> ( smeh ) To je rekel decembra 1862 na drugem letnem zasedanju kongresa .
(trg)="53.1"> şeýle dälmi ?
(trg)="53.2"> ( Gülüşmeler ) Muny 1862-iň Dekabrynda kongresiň ikinji ýyllyk ýygnagynda aýdypdyr .
(src)="53"> Razložiti moram , da nimam pojma , kaj se je takrat dogajalo .
(trg)="54"> Ýöne şuny boýnuma alýan , ol wagtlar nämeler bolup geçýändigi barada
(src)="54"> V Britaniji ne učimo ameriške zgodovine .
(trg)="55"> hiç pikrim ýok. çünki biz Angiliýada Amerikanyň taryhyny okatmaýarys .
(src)="55.1"> ( smeh ) Zatiramo jo .
(src)="55.2"> Veste , to je naša politika .
(trg)="56"> ( Gülüşmeler ) Ýörite gizleýäris , syýasatymyz şeýle .
(src)="56"> ( smeh ) Nedvomno se je decembra 1862 dogajalo nekaj očarljivega , česar se Američani med nami zavedajo .
(trg)="57"> ( Gülüşmeler ) Borla , 1862-de dogurdanam örän möhüm zatlar bolýardy aramyzdaky Amerikalylar bilerler .
(src)="57"> A rekel je to : " Dogme tihe preteklosti niso kos razburkani sedanjosti .
(trg)="58"> Şeýle diýipdir : " Asuda geçmişiň doguşlary tupanly bugün üçin ýetersizdir .
(src)="58"> Situacija je polna težav in s situacijo se moramo dvigniti . "
(trg)="59"> Bir ýagdaý şertler kynlaşdykça aşylmagy kyn ýagdaýa gelip biler , onda biz bu kynçylyklaryň üstine çykyp bu ýagdaýy aşmalydyrys .
(src)="59.1"> To mi je všeč .
(src)="59.2"> Ne spopasti se z njo , dvigniti se z njo .
(trg)="60"> Men bu garaýyşa haýran galdym .
(src)="60"> " Ker je naš primer nov , moramo misliti na nov način in tudi delati na nov način .
(trg)="62"> " Biziň dawamyz täze , diýmek täze düşünjelerimiz bolmaly we hereketlerimizde täze bolmaly .
(src)="61"> Osvoboditi se moramo jarma in potem bomo rešili našo deželo . "
(trg)="63"> Özümizi azat etmelidiris diňe şonda soňra öz ýurdymyzy halas edip bileris . "
(src)="62"> Všeč mi je ta beseda , " osvoboditi " .
(trg)="64"> " Azat etmek " bu söze haýran .
(src)="63"> Veste , kaj pomeni ?
(trg)="65"> Näme diýmekdigini bilýänizmi ?
(src)="64"> Da obstajajo ideje , ki smo jim vsi podvrženi , ki so nam preprosto samoumevne , kot naravni red stvari , kako stvari so .
(trg)="66"> Tussagy bolan pikirlerimiz bar diýmek hemişe bolandygyny we boljagyny kabul eden öz ugurly gidişiň bölegi hasaplaýan pikirlerimiz .
(src)="65"> In veliko naših idej je bilo oblikovanih , ne da se soočijo s težavami tega stoletja , temveč da bi se kosale z okoliščinami preteklih stoletij .
(trg)="67"> Pikirlerimiziň köpüsi içinde bolan asyrmyzyň şertlerine görä döremedik tersine geçen asyrlaryň meselelerini çözmek üçin ýüze çykandyrlar .
(src)="66.1"> Vendar je naš razum še vedno hipnotiziran z njimi .
(src)="66.2"> In od nekaj teh idej se moramo osvoboditi .
(trg)="68.1"> Emma zehinlerimiz häzirem bu düşünjelere gipnoz edilen .
(trg)="68.2"> Bu düşünjelerden özümizi azat etmelidiris .
(src)="67"> To je seveda lažje reči , kot narediti .
(trg)="69"> Muny etmegi aýtmak elbette etmekden has aňsat .
(src)="68"> Zelo težko je vedeti , mimogrede , kaj je tisto , kar nam je samoumevno .
(trg)="70"> Bu ýagdaýda nämani soragsyz kabul edýändigimizi bilmek örän kyndyr .
(src)="69"> Razlog za to je , da nam je to samoumevno .
(trg)="71"> Munuň sebäbide soraglamazlygymyzdyr .
(src)="70"> Naj vas torej vprašam nekaj , kar morda jemljete kot samoumevno .
(trg)="72"> Mysal bermek üçin size bir sorag soraýyn
(src)="71"> Koliko tukaj vas je starih več kot 25 ?
(trg)="73"> Bu zaldaky näçe kişi 25 ýaşynyň üstinde ?
(src)="72.1"> To ni to , kar mislim , da vam je samoumevno .
(src)="72.2"> Prepričan sem , da vam je to že znano .
(trg)="74.1"> Soraglamazdan kabul edýän zadyňyz bu däl .
(trg)="74.2"> Bu hakykady bilýändigiňizi bilýän .
(src)="73"> Je tukaj kaj ljudi mlajših od 25 ?
(trg)="75"> Bärde 25 ýaşyň aşagynda kimdir biri barmy ?
(src)="74.1"> Odlično .
(src)="74.2"> Sedaj pa tisti čez 25 , lahko dvignete roke , če nosite zapestne ure ?
(trg)="76"> Örän gowy , Indi , 25-iň üstinde bolanlar , goşar sagadynyz bar bolsa eliňizi galdyryp bilermisiniz ?
(src)="75"> Kar velik delež nas je , kaj ne ?
(trg)="77"> Örän köp sanda şeýle dämi ?
(src)="76"> Vprašajte isto sobo polno najstnikov .
(trg)="78"> Birem bu zal dolysy okuwçylara soraň bu soragy .
(src)="77"> Najstniki ne nosijo zapestnih ur .
(trg)="79"> Ol ýaşda ýaşlaryň köpüsi sagat dakynmaýar .
(src)="78"> Ne mislim , da ne morejo ali da ne smejo , večinoma se odločijo , da jih ne bodo .
(trg)="80"> Dakmazlar ýa-da dakmaklaryna rugsat edilmez diýýemmok. köplenç diňe dakmazlygy saýlaýarlar .
(src)="79"> Razlog za to pa je , da smo tisti , ki smo starejši od 25 , odraščali v preddigitalni družbi .
(trg)="81"> Munuň sebäbi , biziň , ýagy 25 üstindäkileriň , digital öňündäki bir dünýäde ulalan bolmagymyz .
(src)="80"> Tako , če želimo vedeti , koliko je ura , moramo nositi nekaj , kar nam bo to povedalo .
(trg)="82"> Biz wagty bilmek üçin wagty bize görkezjek bir gurala mätäçlik duýýarys .
(src)="81"> Današnja mladina živi v digitaliziranem svetu in oni imajo uro povsod .
(trg)="83"> Çagymyzyň çagalary digital dünýäde ýaşaýarlar , we olar üçin wagt her ýerde .
(src)="82"> Ne vidijo razloga , da bi to počeli .
(trg)="84"> Yzarlamak üçin aýratyn bir gurala mätaçlikleri ýok .
(src)="83"> In mimogrede , tudi vam ni treba ; ampak , ker ste to vedno počeli , to počnete še naprej .
(trg)="85"> Hä , siziňde ýok. diňe muny hemişe edendigiňiz üçin endik bolupdyr .
(src)="84"> Moja hčerka nikoli ne nosi ure , moja hčerka Kate , ki je stara 20 .
(trg)="86"> Gyzym Keýt , 20 ýaşynda , hiç sagat dakynanok .
(src)="85"> V tem ne vidi smisla .
(trg)="87"> Gereksiz görýär .
(src)="86"> In pravi , " To je naprava s samo eno funkcijo . "
(trg)="88"> " Ýeke funksiýaly gural bu " diýýar .
(src)="87"> ( smeh ) " Mislim , to je pa res bedno ! "
(trg)="89.1"> ( Gülüşmeler ) " Iç gysgynç . "
(trg)="89.2"> " Ýok ýok ! "
(src)="88"> In potem rečem , " Ne , ne , tudi datum kaže . "
(trg)="90.1"> diýýärin .
(trg)="90.2"> " Senänide görkezýär . "
(src)="89"> ( smeh ) " Ima več funkcij . "
(trg)="91"> ( Gülüşmeler ) " Birden köp aýratynlygy bar . "
(src)="90"> Ampak , vidite , obstajajo stvari , ki smo jim podvrženi v izobraževanju .
(trg)="92"> Aý bolýar görýänizä , okuw temasynda tussagy bolan düşünjelerimiz bar .
(src)="91"> Naj navedem nekaj primerov .
(trg)="93"> Bir näçe mysal getirmegime rugsat ediň
(src)="92"> Ena od njih je ideja linearnosti , da se začne tukaj in greste po progi in če boste vse naredili pravilno , boste pripravljeni za preostanek življenja .
(trg)="94"> Bulardan biri çyzgylylyk pikri , bir ýerden başlarsyňyz , bir ýoly yzarlarsyňyz , we eger hemme zady dogry eden bolsaňyz , durmuşyňyzyň soňunda durmyşyňyzy gowy bir ýere oturdan bolarsyňyz .
(src)="93"> Vsi , ki so govorili na TED , so nam implicitno povedali , včasih tudi eksplicitno , drugačno zgodbo , da življenje ni linearno , temveč organsko .
(trg)="95"> TED-de gürlän hemme kişi bize gizlin-gizlin kä wagtda açyk-açyk şuny diýdi , durmuş çyzgyly däldir , organikdir .
(src)="94"> Svoja življenja ustvarjamo v simbiozi , ko raziskujemo svoje talente v odnosu do okoliščin , ki nam jih pomagajo ustvariti .
(trg)="96"> Durmyşlarymyzy simbiotik bolup ukyplarmyzy ýüze çykarjak hadysa we ýagdaýlara bagly edip emele getireris .
(src)="95"> Toda veste , postali smo obsedeni s to linearno pripovedjo .
(trg)="97"> Eger bilýän bolsaňyz çyzgyly düşündirişi kellämizde müdimi hala getiripdiris .
(src)="96"> In najbrž je vrhunec izobraževanja , da se vpišemo na fakulteto .
(trg)="98"> Okuwyň çür depesi uniwersitede girmek .
(src)="97"> Mislim , da smo obsedeni s tem , da ljudi spravljamo na fakulteto ,
(trg)="99"> Çaklaýyşyma görä adamlary üniwersitede salmagy hem kellämizde müdimi hala getirdik ,
(src)="98"> v določene vrste fakultet .
(trg)="100"> iň azyndan käbir görüş uniwersitetlere .
(src)="99"> Ne pravim , da naj ne greste na fakulteto , vendar vsem ni treba in ni treba vsem iti zdaj .
(trg)="101"> Uniwersitede gitmäň diýýemmok , ýöne herkimiň gitmegine zerurlyk ýok .
(src)="100"> Mogoče bodo šli kasneje , ne takoj .
(trg)="102"> Ýa-da herkimiň derrew gitmegine zerurlyk ýok .