# sh/ted2020-1155.xml.gz
# sq/ted2020-1155.xml.gz
(src)="1"> Prije nekoliko sedmica dobio sam priliku da posjetim Saudijsku Arabiju .
(trg)="1"> Disa javë më parë , Kisha shancen të shkoi në Arabinë Saudite .
(src)="2"> I prvo što sam kao Musliman želio da uradim bilo je da odem u Meccu i posjetim Kaabu , najsvetiji islamski hram .
(trg)="2"> Dhe gjëja e parë që dëshiroja të bëjë si një Muslimanë ishte të shkojë në Mekë dhe të vizitojë Kaaba , vendi i shenjët i Islamit .
(src)="3"> I to sam i učinio ; obukao sam svoju ritualnu odoru ; otišao do svete džamije ; obavio svoju molitvu ; ispoštovao sve rituale .
(trg)="3"> Dhe e bëra atë ; vendosa veshjen time rituale ; Shkova në gjamin e shenjët ; Bëra lutëjet e mija ; I abzorvova të gjitha ritualet .
(src)="4.1"> U međuvremenu , pored sve te duhovnosti , jedan posve običan detalj u Kaabi mi se učinio veoma zanimljivim .
(src)="4.2"> Nije bilo odvajanja među polovima .
(trg)="4.1"> Dhe ndërkohë , përveq gjithë këtij spirtualiteti , ishte një detaj i zakonshem në Kaba i cili ishte shumë interesant për mua .
(trg)="4.2"> Nuk kishte ndarësi seksi .
(src)="5"> Drugim riječima , muškarci i žene su se svi zajedno molili .
(trg)="5"> Me fjalë të tjera , burrat dhe gratë luteshin të gjithë sëbashku .
(src)="6"> Bili su zajedno tokom hodočašća , hodanja u krug oko Kaabe .
(trg)="6"> Ata ishinë të gjithë sëbashku edhe gjatë bërjes së tavafit ( ritualit të sjellëes rreth kabës ) , ecëja qarkore rreth Kabës .
(src)="7"> Bili su zajedno dok se se molili .
(trg)="7"> Ata ishinë sëbashku gjatë lutëjesë .
(src)="8"> I ako se pitate zbog čega je ovo uopšte zanimljivo , morali biste vidjeti ostatak Saudijske Arabije , jer je to zemlja koja je strogo podjeljena između polova .
(trg)="8"> Dhe nëse dëshironi të dini përse ishte kjo interesante , duhet të shihni pjesën tjetër të Arabisë Saudite sepse është një shtetë e cila është rrepësisht e ndarë në bazë të seksit .
(src)="9.1"> Drugim riječima , od vas , kao muškaraca , se jednostavno ne očekuje da budete u istom fizičkom prostoru sa ženama .
(src)="9.2"> A to sam primijetio na jako smiješan način .
(trg)="9.1"> Me fjalë të tjera , si burrë , ju nuk duhet të jeni në të njejten hapësir fizie me gratë .
(trg)="9.2"> Dhe unë e vura re këtë sepse ishte një menyrë shumë qesharake .
(src)="10"> Krenuo sam iz Kaabe kako bih nešto pojeo u centru Mecce .
(trg)="10"> Unë u largova nga Kaaba për të ngrën diqka në qytetin Meka .
(src)="11"> Uputio sam se ka najbližem Burger King restoranu .
(trg)="11"> Unë shkova deri në restaurantin më të afërt ' Burger King '
(src)="12"> I ušao sam -- i primijetio da postoji dio za muškarce , koji je pažljivo odvojen od ženskog dijela .
(trg)="12"> Dhe shkova atje --- Unë e vura re se ishte një vend i posaqem për burra , i cili ishte i ndarë me kujdes nga vendi i grave .
(src)="13"> Morao sam platiti , naručiti i jesti u muškom dijelu .
(trg)="13"> Dhe unë u dasht të paguaj , porosis dhe të ha vetem në seksionin e meshkujve .
(src)="14"> " Ovo je ludo " , rekao sam sâm sebi , " možeš se miješati sa suprotnim polom u svetoj Kaabi , ali ne u Burger King-u . "
(trg)="14"> Është qesharake , i thash vetes , " Ju mund të përziheni me seksin e kundërt në të gjithë Kaban , mirpo jo edhe në Bruger King . "
(src)="15.1"> Prilično ironično .
(src)="15.2"> Ironično , no mislim da istovremeno nešto i kazuje .
(trg)="15.1"> Shumë ironike .
(trg)="15.2"> Ironike , dhe gjithashtu mendoj së është shumë rrëfyese .
(src)="16"> Zbog toga što su Kaaba i rituali koji se vrše oko nje relikti iz najranije faze Islama , iz doba proroka Muhammada .
(trg)="16"> Sepse Kaba dhe ritualet rreth saj janë relikë nga fazat e herëshme të Islamit , ato të profetit Muhamed .
(src)="17"> I da se u to vrijeme insistiralo na odvajanju muškaraca od žena , rituali oko Kaabe bi bili osmišljeni u skladu sa time .
(trg)="17"> Dhe po të kishte qen një përkushtim i madhë në atë kohë për ti ndarë burrat nga gratë , ritualet rreth Kabes do të kishin qenë dizejnuar ndryshe .
(src)="18"> No , očigledno je da u to vrijeme to nije bio problem .
(trg)="18"> Mirpo ajo nuk ishte ndonjë temë e asaj kohe .
(src)="19"> Tako su nastali i rituali .
(trg)="19"> Pra ritualet vinë në atë menyrë .
(src)="20"> Mislim da je to također potvrđeno činjenicom da je odvajanje žena u stvaranju podijeljenog društva još jedna stvar koja se ne može naći u Kuranu , samoj srži Islama -- božanskoj srži Islama u koju svi Muslimani , kao i ja sam , vjeruju .
(trg)="20"> Kjo është gjithashtu , e konfirmuar mendoj unë nga fakti se gratë në krijimin e një shoqërie të ndarë nuk është diqka që mund ta hasni në Kuranë , pjesa kryesore e Islamit -- thelbi i ndarëjes së Islamit që të gjithë Muslimanet , së bashku me mua , besojnë .
(src)="21.1"> I mislim da nije slučajnost da se ta ideja ne može naći u samom porijeklu Islama .
(src)="21.2"> Zbog toga što mnogi učeni ljudi koji izučavaju istoriju islamske misli -- Muslimani , kao i oni sa Zapada -- smatraju da je zapravo fizička podjela muškaraca i žena . postala dio prakse u kasnijem razvoju Islama , kako su Muslimani usvajali neke od postojećih kultura i tradicija Srednjeg istoka .
(trg)="21.1"> Unë mendoj se nuk është një aksident që nuk e gjeni këtë ide në origjinen e Islamit .
(trg)="21.2"> Sepse shumë studjues të cilet e studjuan historin e fesë Islame -- Studjuesit e Muslimanizimit -- mendojnë se praktika e ndarëjes fizike të grave dhe burrave vjenë si zhvillim i më vonshem në Islam , siq Muslimanet adaptuan disa nga kulturat egzistuese dhe tradicjonale të lindëjes së mesme .
(src)="22"> Odvajanje žena se zapravo praktikovalo u Vizantiji i Persiji , a Muslimani su usvojili taj običaj i učinili ga dijelom svoje religije .
(trg)="22"> Mbulesa e grave faktikisht ishte në kohen e bizanitit dhe praktikë Persiane , dhe Muslimanet e adaptuan atë dhe e bënë atë të jetë pjesë e këtij religjioni .
(src)="23"> A ovo je zapravo tek jedan od primjera mnogo većeg fenomena .
(trg)="23"> Dhe faktikisht ky është vetem një shembullë i një fenomeni shumë më të madhë .
(src)="24"> Onog koji danas nazivamo islamskim zakonom , i naročito islamskom kulturom -- iako ih zapravo ima više ; islamska kultura u Saudijskoj Arabiji se značajno razlikuje od kulture u Istanbulu , odakle ja dolazim , ili u Turskoj .
(trg)="24"> Atë që ne e quajmë ligji i Islamit , dhe në veqanti kultura Islame -- dhe ka shumë kultura Islame faktikishtë ; një në Arabinë Saudite është shumë më ndryshe nga unë vi në Turqi Stambollë .
(src)="25"> Pa ipak , ako ćemo govoriti o muslimanskoj kulturi , ona ima srž , božansku poruku , kojom je otpočela religija ,
(trg)="25"> Mirpo akoma , nëse do të flasim rreth një kulture Islame , kjo ka një thelbë , porosia e ndarëjes , e cila filon besimin ,
(src)="26"> no tada su mnoge tradicije , percepcije , kao i mnoge prakse pridodane na to .
(trg)="26"> mirpo pastaj shumë tradita , percepcione , shumë praktika ishin shtuarë në krye të saj .
(src)="27"> A to su bili tradicije Srednjeg istoka – srednjovjekovne tradicije .
(trg)="27"> Dhe këto ishin tradita të lindjes së Mesme -- tradita mesjetare .
(src)="28"> Dvije značajne poruke , ili dvije lekcije , se mogu izvući iz te realnosti .
(trg)="28"> Dhe janë dy porosi të rendësishme , dy mësime , për tu marrur nga ai realitetë .
(src)="29"> Prije svega , Muslimani -- pobožni , konzervativni , vjernici Muslimani koji žele biti odani svojoj religiji -- ne bi se trebali držati svega u svojoj kulturi , i misliti da je to određeno božanskom nakanom .
(trg)="29"> Së pari , Muslimanet -- i vyrtytshem , konzervativë , Muslimanet besimëtar të cilet dëshirojnë të jenë lojanë ndaj religjionit të tyre -- nuk duhet të ngjiten pasë gjëdogjëje në kulturen e tyre , duke menduar në atë se ndarja është mandative .
(src)="30"> Možda su neke od ovih tradicija loše i trebale bi se izmijeniti .
(trg)="30"> Ndoshta disa gjëra janë tradita të këqija dhe ato duhet tëndryshohen .
(src)="31"> S druge strane , Zapadnjaci koji posmatraju islamsku kulturu i u njoj vide neke zabrinjavajuće aspekte ne bi trebali da isuviše olako zaključuju da je to nešto što Islam određuje .
(trg)="31"> Në doren tjetër , përendimoret të cilet e shiqojnë kulturen Islame dhe shofin disa aspekte të gabuara nuk duhet të konkludojnë në atë se Islami është ashtu .
(src)="32"> Možda je kultura Srednjeg istoka pobrkana sa Islamom .
(trg)="32"> Ndoshta është kulturë e lindëjes së mesme e cila u bë konfuzë me Islamin .
(src)="33"> Na primjer , praksa ženskog obrezivanja .
(trg)="33"> Është një praktikim i quajtur synetia e femrave .
(src)="34"> To je nešto što je užasno , prestrašno .
(trg)="34"> Diqka e tmerëshme ,
(src)="35"> U suštini , to je operacija kojom se ženama oduzima sposobnost seksualnog užitka .
(trg)="35"> Është faktikisht një operacionë për t 'ja hequr kënaqësin seksuale të një gruaje .
(src)="36"> Zapadnjaci , Evropljani ili Amerikanci , koji nisu znali ništa o ovome suočili su se sa tom praksom u nekima od muslimanskih zajednica koje se migrirale iz sjeverne Afrike .
(trg)="36"> Dhe perendimoret , Evropjanët apo Amerikanët , të cilet nuk kanë diturë rrethë kësaj më parë hasën në këtë praktikë në mesin e disa komuniteteve Muslimane të cilet migruan nga Afrika e Jugutë .
(src)="37"> I pomislili su " Kakva užasna religija da propisuje nešto takvo . "
(trg)="37"> Dhe ata kanë menduar " Oh , qfarë feje e tëmerrëshme e cila e bënë të duket e tillë . "
(src)="38"> No , zapravo , ako razmislite o ženskom obrezivanju , vidite da ono nema nikakve veze sa Islamom , to je običaj koji se praktikovao u sjevernoj Africi , još prije Islama .
(trg)="38"> Faktikisht kur e shiqon synetinë e një femre , ju e shihni se nuk ka asgjë të bejë me Islamin , është vetem një praktikë e Afrikës së Jugut e cila ishte para Islamit .
(src)="39"> Tu je praktikovan hiljadama godina .
(trg)="39"> Ishte atj për mijera vite .
(src)="40.1"> I sasvim sigurno , neki Muslimani praktikuju taj običaj .
(src)="40.2"> Muslimani u sjevernoj Africi , ali ne na drugim mjestima .
(trg)="40.1"> Dhe shumë treguese , disa Muslimanë e praktikojnë atë .
(trg)="40.2"> Muslimanet në Afrikën e Jugut , jo në vendet tjera .
(src)="41"> Međutim , poznato je da čak i ne-muslimanske zajednice u sjevernoj Africi -- Animisti , pa čak i neki Hrišćani i jedno jevrejsko pleme u sjevernoj Africi vrše obrezivanje žena .
(trg)="41"> Mirpo gjithashtu edhe komuniteti jo-Muslimanë në Afrikën e Jugut -- Animistet , madje edhe disa Krishterë dhe madje një hebrej në Afrikën e Jugut është i njohur për praktikimin e synetisë ndaj femrave .
(src)="42"> Znači , moglo bi se ispostaviti da je ono što se posmatra kao problem u islamskoj vjeri zapravo tradicija koju su Muslimani prihvatili .
(trg)="42"> Pra ajo që duket të jetë një problem me besimin Islamë mund të jetë një traditë që Muslimanet janë bërë pjesë e sajë .
(src)="43"> Isto bi se moglo reći i za ubistva iz časti , koja su vječna tema u Zapadnim medijima -- a koja , naravno , predstavljaju jednu strašnu tradiciju .
(trg)="43"> E njejta gjë mund të thuat për një vrasës me nderë , e cila është një jotanishme në mediat e perendimit -- dhe e cila , sigurishtë , është një traditë e tmerrëshme .
(src)="44"> I mi uistinu vidimo da ta tradicija postoji u nekima od muslimanskih zajednica .
(trg)="44"> Dhe ne e shofim plotësisht në disa komunitete me traditë Muslimane .
(src)="45.1"> Ali i u ne-muslimanskim zajednicama Srednjeg istoka , kao i u nekim hrišćanskim zajednicama , istočnim zajednicama , nailazimo na istu praksu .
(src)="45.2"> Imali smo tragičan slučaj ubistva iz časti
(trg)="45.1"> Mirpo në komunitetin jo-Muslimanë të lindjes së Mesme , e tillë sikurse komunite kristjanë , komuniteti lindorë , ju e shihni po të njejten praktikë .
(trg)="45.2"> Ne patem një rastë tragjikë me një vrasës të nderëshem
(src)="46"> unutar tursko-jermenske zajednice prije svega nekoliko mjeseci .
(trg)="46"> brenda komunitetit Amerikanë në Turqi vetem disa muaj më parë .
(src)="47"> No , ovo su pitanja opšte kulture , dok sam ja također veoma zainteresovan za političku kulturu i da li se sloboda i demokratija cijene , ili je prisutna autoritarna politička kultura u kojoj se od države očekuje da građanima sve nameće .
(trg)="47"> Tani këto janë gjëra rreth kulturës në përgjethësi , mirpo unë jam gjithashtu i interesuar edhe në kulturën politike dhe se a është edhe demokracia dhe liria e sakët , apo mund të jetë edhe politika autoritative një kulturë në të cilen shteti duhet të imponojë gjëra qytetarve .
(src)="48"> Nije tajna da mnogi islamski pokreti na Srednjem istoku imaju sklonost ka autoritarizmu , a neki od takozvanih ' islamskih režima ' , poput Saudijske Arabije , Irana i kao najgori primjer Talibana u Afganistanu , su poprilično autoritarni – u to nema sumnje .
(trg)="48.1"> Dhe nuk ka ndonjë sekretë që shumë lëvizje Islamike në lindjen e mesme pretendojnë të jenë autoritative , dhe disa të ashtuquajtura " regjime Islamike " e till si Arabia Saudite , Irani dhe rasti më i keq ishte me Talibanin në Afganistan -- ata janë shumë autoritarjanë .
(trg)="48.2"> Ska dyshim rreth kësj .
(src)="49"> Na primjer , u Saudijskoj Arabiji postoji fenomen koji se zove policija za religiju .
(trg)="49"> Për shembull , në Arabin Saudite është një fenomenë i quajtur policia religjioze .
(src)="50.1"> Ta policija nameće tobožnji islamski način života , svakome građaninu , silom -- npr. žene su primorane da pokrivaju glave -- nose hidžab , islamsko pokrivalo za glavu .
(src)="50.2"> To je nešto što je prilično autoritarno
(trg)="50.1"> Dhe policia religjioze impozonë menyren e jetesës sipas Islamit në secilin qytetarë , me forcë -- sikurse gratë janë të forcuar për ti mbuluar kokatë e tyre -- të veshij hijab , mbulesat e kokës Islamike .
(trg)="50.2"> Tani , kjo është shumë autoritative ,
(src)="51.1"> i prema čemu sam jako kritičan .
(src)="51.2"> Međutim , kada sam uvidjeo
(trg)="51.1"> dhe kjo është diqka që unë jam shumë kritikë rreth sajë .
(trg)="51.2"> Mirpo kur e marë me mend
(src)="52"> da se oni koji nisu Muslimani , ili nisu istomišljenici Islama u istom geografskom okruženju , ponekad ponašaju na sličan način , shvatio sam da je problem možda u političkoj kulturi cijelog regiona , ne samo Islama .
(trg)="52"> që jo-Muslimanet , apo jo-Islamikët- në të njejtin vendë , nganjëher sillen njejët , Unë e kuptoj si një problem që ndoshta varet në kulturen politike tek i gjithë regjioni , jo vetem në Islamë .
(src)="53"> Daću vam jedan primjer : u Turskoj , odakle dolazim , koja je jedna izuzetno sekularna republika , sve donedavno smo imali nešto što ja nazivam sekularističkom policijom koja je čuvala univerzitete od pokrivenih studentkinja .
(trg)="53"> Më lejoni t 'ju japë një shembull : në Turqi nga ku unë vi , e cila është një republikë shumë jo-fetare , deri kohëve të fundit ne kemi pasur atë që unë e quaj policia sekulariste , e cila do ti mbronte universitetet kundër studentëve me vello .
(src)="54"> Drugim riječima , oni bi primoravali studentkinje da otkriju glave .
(trg)="54"> Me fjalë të tjera , ata i detyrojnë studentët ti zbulojnë kokat e tyre ,
(src)="55"> A ja smatram da je prisiljavanje žena da otkriju glave podjednako tiranski kao i prisiljavanje da ih pokriju .
(trg)="55"> dhe unë mendoj që ti detyrosh njerëzit ti zbulojnë kokat e tyre është pothuajse njësoi sikurse ti detyrosh ata ti mbulojnë .
(src)="56"> To bi trebala biti odluka građana .
(trg)="56"> Duhet të jetë vendimi i qytetarëve .
(src)="57"> No , kada sam to vidjeo , rekao sam , " Možda je problem naprosto u autoritarnoj kulturi ovog regiona , i neki Muslimani su bili pod tim uticajem . "
(trg)="57"> Mirpo kur unë e pash atë , thash , " Ndoshta problemi është vetem në kulturen autoritative në regjionë , dhe disa Musliman kanë qenë të influencuar nga ai .
(src)="58"> Ali i ljudi koji su po svojim ubjeđenjima sekularni se mogu naći pod tim uticajem .
(trg)="58"> Mirpo kokat e njerëzve sekulorë mund të ishin influancuar nga ai .
(src)="59"> Možda je to problem političke kulture i mi moramo razmisliti kako da promijenimo tu političku kulturu .
(trg)="59"> Ndoshta është një problem i politikës kulturore , dhe ne duhet të mendojmë rreth asaj se si të ndryshojmë këtë kulëtur politike . "
(src)="60"> Ovo su neka od pitanja o kojima sam razmišljao prije nekoliko godina kada sam sjeo da napišem knjigu .
(trg)="60"> Tani këto janë disa nga pyetjet që unë kisha në kokë disa vite më parë kur unë u ula për të shkruar një libër .
(src)="61"> Rekao sam : " Pa dobro , sprovešću istraživanje o tome kako je Islam zapravo postao ovo što je danas , kojim putevima se išlo a kojima se moglo ići . "
(trg)="61"> Thash , " Unë do të bëjë një kërkim rreth asaj se si Islami erdhi në kështu siq është në diten e sotit , dhe cilat rrugë ishin marr dhe cilat rrugë duhe të ishin marrurë . "
(src)="62"> Naslov knjige je ' Islam bez ekstrema : Borba Muslimana za slobodu . '
(trg)="62"> Emri i libërit është " Islami Pa Ekstremizem : Një rastë i Muslimanit Liberalë . "
(src)="63"> Kao što i sam podnaslov sugeriše , posmatrao sam islamsku tradiciju i istoriju islamske misli iz perspektive pojedinačne slobode , i pokušao sam utvrditi koje su snažne strane u vezi sa pojedinačnom slobodom .
(trg)="63"> dhe siq nëntitulli sygjeronë , Unë shiqova traditen e Islamit dhe historin e tij nëpermjet prespektivave të lirisë individuale , dhe u përpiqa të gjejë se cilat janë fuqitë me drejti të lirisë individuale .
(src)="64"> Postoje jake strane u islamskoj tradiciji .
(trg)="64"> Dhe ka fuqi në traditen Islamike .
(src)="65"> Islam zapravo , kao monoteistička religija , koja definiše čovjeka kao odgovornog faktora samog po sebi , stvorila je ideju o pojedincu na Srednjem istoku i spasila ga od komunitarizma , plemenskog kolektivizma .
(trg)="65"> Islami , si një religjion monoteistë , që shumica e definojnë si një gjent i përgjegjëshem për veten e tij , krijimin e ides individuale në Lindjen e Mesme dhe ta ruajmë atë për komunitarizem , dhe kolektivizem e një fisi .
(src)="66"> Iz toga se može izvući mnogo ideja .
(trg)="66"> Ju mund ti nxirrni shumë ideja nga ajo .
(src)="67"> No , pored toga , također sam uvidjeo probleme unutar islamske tradicije .
(trg)="67"> Mirpo përveq saj , unë gjithashtu pash problem brenda traditës Islame .
(src)="68"> Jedna stvar je bila neobična : ispostavilo se da većina ovih problema predstavlja probleme koji su se pojavili kasnije , i to ne iz božanske srži Islama , Kurana , već opet iz tradicija i mentaliteta ili tumačenja Kurana od strane Muslimana u srednjem vijeku .
(trg)="68"> Mirpo një gjë që isha kuriozë : shumica e ketyre problemeve dolen të jenë problem që janë krijuar më vonë , jo nga thelbi i ndarëjes së Islamit , Kurani , mirpo nga , përpara , traditat dhe mentalitetet , apo interpretimi i Kuranit që Muslimanet berën në mesin e viteve .
(src)="69"> Kuran , na primjer , ne osuđuje kamenovanje .
(trg)="69"> Kurani , përshembull , nuk e lejonë hedhjen e gurëve .
(src)="70"> Nema kazne za izdaju .
(trg)="70"> Nuk egzistonë denimet në brakëtisje .
(src)="71"> Nema kazne za stvari lične prirode , poput konzumiranja alkohola .
(trg)="71"> Nuk ka denime në gjërat përsonale skurse pirja .
(src)="72"> Ove stvari koji čine islamski Zakon , zabrinjavajući aspekti islamskog Zakona , kasnije su razvijeni u naknadna tumačenja Islama .
(trg)="72"> Këto gjëra të cilat e bejnë ligjin Islam , aspekti i keq i ligjit Islamë , ishte zhvilluar më vonë në interpretimin e Islamit .
(src)="73"> Što znači da Muslimani danas mogu pogledati na ove stvari i reći , " Pa dobro , suština naše religije će ostati nepromijenjena .
(trg)="73"> E cila do të thot që Muslimanet sotë , mund ti shiqojnë këto gjëra dhe thonë , " Mirë , thelbi i religjionit tonë është këtu me ne .
(src)="74"> To je naša vjera i mi ćemo joj biti odani . "
(trg)="74"> Është besimi ynë , dhe ne do të jemi lojanë me të .
(src)="75.1"> Ali mi možemo izmijeniti sâmo tumačenje , jer je vjera protumačena u skladu sa vremenom i miljeom srednjeg vijeka .
(src)="75.2"> Sada živimo u drugačijem svijetu
(trg)="75.1"> Mirpo ne mund ta ndryshojmë atë se si ishte interpretuar , spese ishte interpretuar në bazë të kohës dhe viteve kur kan jetuar ata .
(trg)="75.2"> Tani ne po jetojmë në një botë ndryshe
(src)="76.1"> sa drugačijim vrijednostima i drugačijim političkim sistemima .
(src)="76.2"> Takvo tumačenje je sasvim moguće i ostvarivo .
(trg)="76.1"> me vlera të ndryshme dhe sisteme të ndryshme politike . "
(trg)="76.2"> Ai interpretim ishte shumë i mundeshme dhe i dukshem .
(src)="77"> Kada bih ja bio jedina osoba koja razmišlja na takav način , imali bismo problem .
(trg)="77"> Tani po të isha i vetmi përson që do mendoja në atë menyr , ne do të ishim në sikletë .
(src)="78"> Međutim , to uopšte nije slučaj .
(trg)="78"> Mipor nuk është kështu në përgjethësi .
(src)="79"> Zapravo , od 19 . vijeka naovamo , postoji cijela revizionistička , reformistička -- kako god da je nazovete -- tradicija , trend u islamskoj misli .
(trg)="79"> Faktikisht , nga shekulli i 19 e tutje , është një revisjonë komplet , reformistë -- qfardo që ju e quani atë -- traditë , një trendë në mendimin Islamikë .
(src)="80"> To su bili intelektualci ili državnici iz 19 . vijeka , i kasnije 20 . vijeka , koji su zapravo posmatrali Evropu i shvatili da Evropa ima mnogo toga za divljenje , poput nauke i tehnologije .
(trg)="80"> Dhe këto ishin intelektuale apo deklerata të shekullit 19 , dhe më vonë , shekullit 20 , të cilet i shiquan Evropjanet dhe panë që Evopa ka shumë gjëra për tu admiruar , si shkencen dhe teknologjinë .
(src)="81"> I ne samo to ; također i demokratiju , parlament , ideju o predstavljanju , ideju o jednakim pravima građana .
(trg)="81"> Mirpo jo vetem atë , gjithashtu demokracinë , parlamentin , ideja e riprezentimit , ideja e qytetrimit të barabartë .
(src)="82.1"> Ti muslimanski mislioci i intelektualci i državnici iz 19 . vijeka posmatrali su Evropu i vidjeli sve to .
(src)="82.2"> Rekli su : " Zašto mi to nemamo ? "
(src)="82.3"> I potom su se osvrnuli na islamsku tradiciju ,
(trg)="82.1"> Këta mendues Musliman dhe intelektual dhe dekleratëgji të shekullit 19 e shiquan Evropen , dhe panë këto gjëra .
(trg)="82.2"> Ata than , " Përse nuk i kemi këto gjëra ? "
(trg)="82.3"> Dhe i shiquan traditat Islamike ,
(src)="83"> vidjeli su da postoje problematični aspekti , ali oni ne čine suštinu religije , što znači da se mogu iznova shvatiti , i da Kuran može da se iznova izuči u suvremenom svijetu .
(trg)="83"> Ata panë që ka aspekte problematike , mirpo ata nuk janë thelbi i religjionit , pra ndoshta ata mund të ri-kuptohen , dhe Kurani mund të ri-lexohet në boten moderne .
(src)="84"> Taj trend se generalno naziva islamskim modernizmom , a unaprijedili su ga intelektualci i državnici , doduše ne samo kao intelektualnu ideju , već i kao politički program .
(trg)="84"> Ai trend në përgjthësi quhet modernizimi Islamikë , dhe ishte avancuar nga intelektualet dhe dekleratëgjitë , jo vetem si një ide e menduar intelektuale , mirpo gjithashtu edhe një program politikë .
(src)="85"> I upravo zbog toga je u 19 . vijeku Otomansko carstvo , koje je u to vrijeme zauzimalo cijeli Srednji istok , sprovelo izuzetno značajne reforme -- poput onih koje su Hrišćanima i Jevrejima dale jednak status građana , prihvatanja ustava , prihvatanja reprezentativnog parlamenta , unaprjeđenje ideje slobode religije .
(trg)="85"> Dhe ajo është përse në shekullin e 19 perandoria osmane , e cila pastaj e mbuloj të gjithë Lindjen e Mesme , bëri shumë reforma të rendësishme -- reforka sikurse dhënja e Krishterve dhe Hindusme statusin e qytetarit të barabartë , pranimin e kushtetutes , pranimin e parlamentit ri-prezentues , avancimin e ides së lirisë dhe religjionit .
(src)="86.1"> I stoga se Otomansko carstvo u svojim poslednji decenijama pretvorilo u proto-demokratiju , ustavnu monarhiju .
(src)="86.2"> A sloboda je u to vrijeme imala izuzetno značajnu političku vrijednost .
(trg)="86"> Dhe kjo është përse perandoria osmane në dekadat e fundit u kthye në një proto-demokraci , një monarki kushtetuese , dhe liria ishte një vlerë shumë e rendësishme e politikes së asaj kohe .
(src)="87"> Slično tome , u arapskom svijetu je nastupilo ono što čuveni arapski istoričar Albert Hourani definiše kao liberalno doba .
(trg)="87"> Njejët , sikurse në boten Arabe , atje ishte ajo që një historjan i shkelqyer Arab Albert Hourani e definon si vitet e lirisë .
(src)="88.1"> On je napisao knjigu " Arapska misao u liberalnom dobu " .
(src)="88.2"> A kao liberalno doba on definiše 19 . vijek i početak 20 . vijeka .
(trg)="88"> Ai ka një libër , " Arabet menduan në vitet e lirsë , " dhe vitet e lirisë , ai definon si shekulli 19 dhe fillimi i shekulit 20 .
(src)="89"> Sasvim primjetno , ovo je bio trend koji je prevladavao s početka 20 . vijeka među islamskim misliocima , državnicima i teolozima .
(trg)="89"> Thjeshtë , ky ishte trendi i dominuar në fillim të shekullit 20 në mesin e mendimtarve Islamik dhe dekleratave .
(src)="90.1"> .
(src)="90.2"> Međutim , postoji jako zanimljiv obrazac tokom ostatka 20 . vijeka , gdje vidimo snažan pad u toj islamskoj modernističkoj liniji .
(trg)="90"> Mirpo është një menyr shumë kurioze në pjesën tjetër të shekullit 20 , sepse ne shofim një zvoglim i mprehët në linëjen e modernizimit Islamik .
(src)="91"> Umjesto toga , došlo je do jačanja Islamizma kao autoritarne ideologije , koja je prilično prodorna , prilično anti-zapadna i koja želi oblikovati društvo na osnovu utopističke vizije .
(trg)="91"> Dhe në vend të tij , ajo që ndodh është që Islamizmi rritet si një ideologji e cila është autoritative , që është diqka tendosese , e cila është diqka kurdër-përendimit , dhe që dëshiron të ndryshoj shoqërin bazuar në vizjonin utopian .
(src)="92"> Znači , Islamizam je problematična ideja koja je zapravo stvorila mnogo problema u islamskom svijetu 20 . vijeka .
(trg)="92"> Pra Islamizmi është ideja problematike e cila me të vërtet krijojë shumë probleme në shekullin e 20 në boten Islamike .
(src)="93"> Čak su i veoma ekstremni vidovi Islamizma doveli do terorizma u ime Islama -- koji je zapravo praksa za koju smatram da je protiv Islama , međutim neki očigledno ekstremisti nisu mislili na isti način .
(trg)="93"> Dhe madje edhe në disa forma ekstreme të Islamizmit solli deri te terrorismi në emrin e Islamit -- që aktualishtë është një praktikë që unë mendoj se është kundër Islamit , mirpo , disa ekstremist të tjerë nuk mendojnë në këtë menyrë .
(src)="94"> No , javlja se zanimljivo pitanje : ako je islamski modernizam bio toliko popularan u 19 . i početkom 20 . vijeka , zašto je Islamizam postao tako popularan kasnije tokom ostatka 20 . vijeka ?
(trg)="94"> Mirpo është një pyetje kurioze : Nese modernizimi i Islamizmit ishte aq i njohur në shekullinë 19 dhe në fillimet e shekullit 20 , përse u bë aqë i fashmum Islamizmi në pjesën tjetër të shekullit 20 ?
(src)="95"> Ovo je pitanje o kojem je , smatram , potrebno pažljivo razgovarati .
(trg)="95"> Dhe kjo është një pyetje që une mendoj , e cila duhet të diskutohet shumë me kujdesë .
(src)="96"> U svojoj knjizi sam se takođe bavio tim pitanjem .
(trg)="96"> Dhe në libërin timë , unë hyra në këtë pyetje gjithashtu .
(src)="97"> Zapravo ne morate biti pretjerano pametni da biste to shvatili .
(trg)="97"> Dhe faktikisht nuk duhet të jeni ndonjë shkencëtar raketash ta kuptosh këtë .
(src)="98.1"> Pogledajte samo političku istoriju 20 . vijeka i vidjećete da se mnogo toga jako promijenilo .
(src)="98.2"> Kontekst je izmijenjen .
(trg)="98.1"> Ju vetem mund ta shiqoni historin politike të shekullit 20 , dhe mund të shihni që gjërat kanë ndryshuar shumë .
(trg)="98.2"> Konteksti ka ndryshuar .
(src)="99"> U 19 . vijeku , kada su se Muslimani ugledali na Evropu kao primjer , bili su nezavisni i imali su mnogo više samopouzdanja .
(trg)="99"> Në shekullin 19 , kur Muslimanet po shiqonin Evrope si një shembull , ata ishin të pamvarur ; ata ishinë më teper me vetëbesim .
(src)="100"> Početkom 20 . vijeka , padom Otomanskog carstva , cijeli Srednji istok je bio kolonizovan .
(trg)="100"> Në fillmet e shekullit 20 , me rënjen e pushtuesit Osman , e gjithë Lindja e Mesme ishte kolonizuarë .