# pl/ted2020-1.xml.gz
# sr/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Bardzo dziękuję , Chris .
(trg)="1"> Hvala Vam puno , Kris .
(src)="2.1"> To prawdziwy zaszczyt mieć możliwość drugi raz stanąć w tym miejscu .
(src)="2.2"> Jestem niezwykle wdzięczny .
(trg)="2.1"> Zaista je velika čast biti na ovom mestu po drugi put .
(trg)="2.2"> Veoma sam zahvalan .
(src)="3.1"> Jestem zachwycony tą konferencją .
(src)="3.2"> Chce Wam wszystkim podziękować za miłe komentarze dotyczące mojej wypowiedzi poprzedniego wieczoru .
(trg)="3"> Izuzetno sam pozitivno iznenađen ovom konferencijom i hteo bih da se zahvalim svima vama na divnim komentarima o mom sinoćnom govoru .
(src)="4"> Mówię to szczerze , po części ponieważ -- ( Udawane łkanie ) -- jest mi to potrzebne .
(trg)="4"> To kažem najiskrenije , delom zbog toga što - ( imitira jecanje ) - mi je to bilo potrebno !
(src)="5"> ( Śmiech ) Postawcie się na moim miejscu !
(trg)="5"> ( Smeh ) Stavite se u moju poziciju !
(src)="6"> Latałem wiceprezydenckim samolotem przez 8 lat .
(trg)="6"> Leteo sam osam godina sa " Air Force 2 " ( podpredsednički avion ) .
(src)="7"> Teraz muszę zdejmować buty , żeby wejść na pokład samolotu .
(trg)="7"> A sada moram da skinem svoje cipele pre ulaska u avion !
(src)="8"> ( Śmiech i oklaski ) Opowiem Wam krótką historię , żeby wyjaśnic przez co przechodzę .
(trg)="8"> ( Smeh ) ( Aplauz ) Ispričaću vam jednu kratku priču da bih vam dočarao kako mi je sve to palo .
(src)="9"> Ta historia jest prawdziwa w każdym calu .
(trg)="9.1"> Istinita je priča !
(trg)="9.2"> Svaki deo priče što ću vam reći je istina .
(src)="10"> Wkrótce po tym jak Tipper i ja opuściliśmy -- ( Udawane łkanie ) -- Biały Dom -- ( Śmiech ) Jechaliśmy z domu w Nashville na naszą małą farmę 80 km na wschód od Nashville
(trg)="10"> Ubrzo pošto smo Tiper i ja napustili - ( Imitira jecanje ) - Belu Kuću - ( Smeh ) - vozili smo od naše kuće u Nešvilu ka našoj maloj farmi 80 km istočno od Nešvila -
(src)="11"> - prowadziliśmy sami .
(trg)="11"> Mi smo vozili .
(src)="12"> Wiem , że to brzmi jak błahostka , ale -- ( Śmiech ) Spojrzałem we wsteczne lusterko i nagle doznałem szoku
(trg)="12"> Znam da to vama zvuči kao mala stvar , ali - ( Smeh ) - kada sam pogledao u retrovizor , sinulo mi je .
(src)="13"> Za mną nie było eskorty .
(trg)="13"> Nema službene pratnje .
(src)="14"> Słyszeliście o bólu fantomowym ?
(trg)="14"> Čuli ste za bol fantomskog uda ?
(src)="15"> ( Śmiech ) Jechaliśmy wynajętym Fordem Taurusem .
(trg)="15"> ( Smeh ) Bio je to iznajmljeni Ford Taurus .
(src)="16"> Była pora obiadu i zaczęliśmy rozglądać się za miejscem gdzie można coś zjeść .
(trg)="16"> Već je bilo vreme večere , pa smo počeli da tražimo neki restoran .
(src)="17"> Byliśmy na autostradzie I-40 .
(trg)="17"> Bili smo na autoputu I-40 .
(src)="18"> Dotarliśmy do zjazdu nr 238 w Lebanon , w stanie Tennessee
(trg)="18"> Stigli smo do Izlaza 238 , Lebanon , Tenesi .
(src)="19"> Na zjezdzie trafiliśmy na jedną z restauracji Shoney
(trg)="19"> Izašli smo sa autoputa , tražili restorane - i našli Šonijev restoran .
(src)="20"> Sieć tanich rodzinnych restauracji - dla tych z Was , którzy nie wiedzą .
(trg)="20"> Za vas koji niste znali to je lanac jeftinih , porodičnih restorana .
(src)="21.1"> Weszliśmy do środka i usiedliśmy przy stoliku .
(src)="21.2"> Przyszła kelnerka i zrobiła wielkie zamieszanie z powodu Tipper .
(trg)="21.1"> Ušli smo , seli za sto .
(trg)="21.2"> Konobarica nam je prišla , napravila je veliku buku oko Tiper .
(src)="22"> ( Śmiech ) Przyjęła nasze zamówienie , po czym podeszła do pary siedzącej obok nas , zniżyła głos tak bardzo , że musiałem się mocno postarać , żeby usłyszeć co mówiła .
(trg)="22"> ( Smeh ) Uzela je naše porudžbine , otišla do para koji je sedeo u separeu do nas , i spustila glas toliko da sam se morao zaista naprezati kako bih čuo šta priča .
(src)="23"> Powiedziała : " Tak , to były Wiceprezydent Al Gore i jego żona Tipper "
(trg)="23"> Rekla je : " Da , to su bivši podpredsednik Al Gor i njegova žena Tiper . "
(src)="24.1"> Na co facet odpowiedział : " Ale się przejechał .. "
(src)="24.2"> ( Śmiech )
(trg)="24"> I čovek joj je odgovorio : " On je zaista nisko pao . "
(src)="25"> To był szereg pewnego rodzaju objawień
(trg)="25"> ( Smeh ) Dogodila mi se čitava serija prosvetljenja .
(src)="26"> Następnego dnia - kontynuując tą prawdziwą historię Wszedłem na pokład G-5 lecącego do Afryki , aby wygłosić przemowę w Nigerii w mieście Lagos , na temat energii .
(trg)="26"> Već sledeći dan , naravno potpuno istinita priča , ušao sam u G-5 kako bih odleteo za Afriku i održao govor na temu energije u Nigeriji , u gradu Lagosu .
(src)="27"> Rozpocząłem przemówienie od opowiedzenia co wydarzyło się dzień wcześniej w Nashville .
(trg)="27"> Započeo sam govor pričajući im tu istu priču o događajima dan pre u Nešvilu .
(src)="28.1"> Opowiedziałem ją tak samo , jak przed chwilą opowiedziałem Wam .
(src)="28.2"> Tipper i ja , Shoney 's , tania sieć rodzinnych restauracji , wypowiedź tamtego faceta - roześmiali się
(trg)="28.1"> Ispričao sam im otprilke isto kao i vama sada .
(trg)="28.2"> Tiper i ja smo se vozili , Šonijev povoljni lanac porodičnih restorana , ono što je čovek rekao - smejali su se !
(src)="29"> Skończyłem przemowę , po czym wróciłem na lotnisko , żeby polecieć do domu .
(trg)="29"> Održao sam govor , a zatim sam se vratio na aerodrom kako bih odleteo nazad kući .
(src)="30"> W samolocie zasnąłem , do momentu kiedy w środku nocy wylądowaliśmy na Azorach , żeby zatankować .
(trg)="30"> Zaspao sam u avionu , dok nismo odjednom , usred noći , sleteli na Azor kako bismo natočili još goriva .
(src)="31.1"> Obudziłem się , otworzono drzwi , poszedłem nabrać trochę świeżego powietrza .
(src)="31.2"> I nagle zauważyłem mężczyznę biegnącego po pasie startowym
(trg)="31"> Probudio sam se , otvorili su vrata , a ja sam izašao na svež vazduh , pogledao sam napolje i video čoveka kako trči preko piste .
(src)="32.1"> Machał kartką papieru i krzyczał : " Dzwoń do Waszyngtonu !
(src)="32.2"> Dzwoń do Waszyngtonu "
(trg)="32.1"> Mahao je komadićem papira i vikao : " Zovite Vašington !
(trg)="32.2"> Zovite Vašington ! "
(src)="33.1"> Pomyślałem sobie , w środku nocy , na środku Atlantyku co może być nie tak w Waszyngtonie ?
(src)="33.2"> Wtedy przypomniałem sobie , że w Waszyngtonie całkiem sporo rzeczy moze być nie tak .
(trg)="33.1"> I pomislio sam , usred noći , usred Atlantika , šta bi to moglo poći po zlu u Vašingtonu ?
(trg)="33.2"> Onda sam se setio kako bi mnogo toga moglo da se desi .
(src)="34"> ( Śmiech )
(trg)="34"> ( Smeh )
(src)="35"> Ale okazało się , że mój personel był niezwykle zmartwiony , ponieważ jeden z serwisów w Nigerii zdążył napisać artykuł na temat mojej przemowy , który wydrukowano w miastach na terenie całych Stanów Zjednoczonych .
(trg)="35.1"> Ali , ispostavilo se da je moje osoblje bilo veoma uzrujano jer je jedna od nigerijskih dopisničkih kuća već napisala priču o mom govoru .
(trg)="35.2"> I ta priča je već bila izdata u svim gradovima Sjedinjenih Američkih Država .
(src)="36"> Ten wydrukowano w Monterey , sprawdziłem .
(trg)="36"> Bila je napisana u Montereju , proverio sam .
(src)="37"> Artykuł rozpoczynał się słowami : Były wiceprezydent Al gore ogłosił wczoraj w Nigerii : " Wspólnie z moją żoną Tipper otworzyliśmy tanią , rodzinną restaurację , nazywając ja Shoney i sami ją prowadzimy " ( Śmiech ) Zanim wróciłem na teren USA David Letterman i Jay Leno zdążyli podchwycić temat jeden z nich pokazał mnie w wielkiej , białej czapce kucharskiej , a Tipper krzyczała , " Jeszcze jeden hamburger z frytkami ! "
(trg)="37.1"> Priča je išla ovako : " Bivši podpredsednik Al Gor juče u Nigeriji izjavio : " Moja žena Tiper i ja otvorili smo lanac povoljnih porodičnih restorana , nazvali smo ga " Kod Šonija " , i sami ga vodimo . "
(trg)="37.2"> ( Smeh ) Pre nego što sam se uspeo vratiti na teritoriju SAD-a , Dejvid Leterman i Džej Leno već su počeli - jedan od njih prikazao me je sa velikom kuvarskom kapom , Tiper je govorila : " Još jedan hamburger , sa pomfritom ! "
(src)="38"> Trzy dni później dostałem długi , odręcznie napisany list od mojego przyjaciela i partnera Billa Clintona , w którym pisał " Gratulacje z okazji otwarcia restauracji , Al ! "
(trg)="38"> Tri dana kasnije dobio sam lepo , dugo i rukom napisano pismo od svog prijatelja , partnera i kolege Bila Klintona u kojem je stajalo : " Čestitam na novom restoranu , Al ! "
(src)="39"> ( Śmiech ) Cieszymy się nawzajem ze swoich życiowych sukcesów .
(trg)="39"> ( Smeh ) Volimo da slavimo međusobne životne uspehe .
(src)="40"> Zamierzałem mówić o ekologii informacji
(trg)="40"> Mislio sam da pričam o informacionoj ekologiji .
(src)="41"> ale skoro już zaplanowałem sobie powracać do TED przez całe życie , może pomówię o tym innym razem .
(trg)="41"> Ali razmišljao sam , s obzirom da sam planirao da napravim doživotnu naviku dolazaka na TED , da bih o tome mogao da pričam neki drugi put .
(src)="42"> ( Oklaski ) Chris Anderson : Nie ma problemu !
(trg)="42"> ( Aplauz ) Kris Anderson : Dogovoreno !
(src)="43"> Skupię się na tym , co wielu z Was chciało abym rozwinął Co sami możecie zrobić w sprawie globalnego ocieplenia ?
(trg)="43.1"> Al Gor : Hteo bih da pričam više o onome o čemu većina vas i želi da pričam .
(trg)="43.2"> Šta vi možete učiniti u vezi sa klimatskom krizom ?
(src)="44"> Rozpocznę od pokazania kilku nowych slajdów , po czym streszczę cztery albo pięć z nich .
(trg)="44.1"> Započeo bih ...
(trg)="44.2"> Pokazaću vam neke nove fotografije , a sumirati samo četiri ili pet .
(src)="45"> Co do pokazu slajdów .
(trg)="45"> A sad , prezentacija fotografija .
(src)="46"> Zawsze go aktualizuję przed prezentacją .
(trg)="46"> Ažuriram je svaki put kada je predstavljam .
(src)="47"> Dodaję nowe obrazy , ponieważ przy każdej prezentacji uczę się czegoś nowego .
(trg)="47"> Dodajem nove fotografije jer tako naučim nešto novo svaki put kada ih prikazujem .
(src)="48"> To jak przeszukiwanie plaży .
(trg)="48"> Nešto kao na peščanoj plaži .
(src)="49"> Po każdym odpływie znajduje się nowe muszle .
(trg)="49"> Svaki put kada plima dođe i ode , pronađete neke nove školjke .
(src)="50"> Zaledwie w ciągu ostatnich dwóch dni odnotowano nową najwyższą temperaturę w styczniu
(trg)="50"> Samo u protekla dva dana dobili smo nove temperaturne rekorde u januaru .
(src)="51"> Mówimy tu o Stanach Zjednoczonych Ameryki .
(trg)="51"> I to se odnosi samo na Sjedinjene Američke Države .
(src)="52.1"> Historyczna średnia temperatur w styczniu to 31 stopni .
(src)="52.2"> W zeszłym miesiącu było 39,5 .
(trg)="52.1"> Istorijski prosek za januar iznosi 31 stepen .
(trg)="52.2"> Prošlog meseca je bilo 39.5 stepeni .
(src)="53.1"> Wiem , że chcecie więcej złych wieści na temat środowiska .
(src)="53.2"> Żartuję .
(trg)="53"> Znam da želite još loših vesti koje se tiču okoline - Šalim se - ali ovo su sumirani slajdovi ,
(src)="54"> To są podsumowujące slajdy , później przejdę do nowych materiałów o tym co Wy możecie zrobić .
(trg)="54"> a zatim ću vam pokazati nove materijale o tome šta vi možete učiniti .
(src)="55"> Ale chciałem jeszcze rozwinąć kilka z tych .
(trg)="55"> Želeo bih prvo da elaboriram nekoliko ovih ovde .
(src)="56.1"> Taki będzie wkład USA w globalne ocieplenie , jeśli nie wprowadzimy zmian , jak zwykle .
(src)="56.2"> Wydajniejsze wykorzystywanie energii
(trg)="56"> Pre svega , ovo je predviđeno odredište SAD-ovog doprinosa globalnom zagrevanju , uz sadašnje poslovanje .
(src)="57"> jest łatwe do osiągnięcia .
(trg)="57"> Efikasnost u potoršnji struje i čitave energije je voće sa niskih grana .
(src)="58"> Wydajność i konserwacja to nie wydatki , lecz zysk .
(trg)="58"> Efikasnost i očuvanje : to nije trošak , već profit .
(src)="59"> Takie myślenie jest błędne .
(trg)="59"> Pogrešan je predznak -
(src)="60"> Bilans nie jest negatywny , jest pozytywny .
(trg)="60"> nije negativan , već pozitivan .
(src)="61"> To są inwestycje , które się zwracają .
(trg)="61"> To su investicije koje se same isplaćuju .
(src)="62"> Są też jednak bardzo skuteczne w odwracaniu naszej uwagi .
(trg)="62"> Ali isto tako su jako efikasne i u poremećivanju naše staze .
(src)="63"> Samochody i ciężarówki - mówiłem o tym przy pokazie slajdów , ale chcę żebyście spojrzeli na to z szerszej perspektywy .
(trg)="63"> Automobili i kamioni - pričao sam o tome na prezentaciji , ali želim da to stavite u perspektivu .
(src)="64"> To jasny i widoczny problem , i tak powinno być , ale więcej zanieczyszczeń powodujących globalne ocieplenie pochodzi z budynków niż z samochodów i ciężarówek .
(trg)="64"> To je laka , vidljiva meta za brigu i trebala bi biti , ali više zagađenja dolazi od zgrada , nego od automobila i kamiona .
(src)="65"> Samochody osobowe i ciężarówki mają istotne znaczenie , a my mamy najniższe normy na świecie ,
(trg)="65"> Automobili i kamioni su jako značajni , a mi imamo najniže standarde na svetu
(src)="66.1"> więc powinniśmy poświęcić temu uwagę .
(src)="66.2"> Jest to jednak tylko część układanki .
(trg)="66.1"> i trebalo bi da se osvrnemo na to .
(trg)="66.2"> Ali to je deo slagalice .
(src)="67"> Wydajność innych środków transportu jest równie ważna jak wydajność samochodów osobowych i ciężarowych !
(trg)="67"> Efikasnost druge vrste transporta je jednako važna kao i automobila i kamiona !
(src)="68"> Odnawialne źródła energii , na obecnym poziome technologicznej wydajności mogą sporo zdziałać , co Vinod , John Doerr i inni ,
(trg)="68"> Obnovljivi izvori na današnjem nivou tehnološke efikasnosti , mogu napraviti ovoliko razlike i sa onim što Vinod i Džon Doer i drugi ,
(src)="69"> wielu z Was - mnóstwa ludzi zaangażowanych w ten problem -- ten wycinek urośnie dużo szybciej niż ukazuje to prognoza .
(trg)="69"> mnogi od vas ovde - puno ljudi koji su direktno uključeni u ovo - ta podela će rasti puno brže od sadašnjih prognoza .
(src)="70"> Uchwycenie i Sekwestracja Węgla - od tego pochodzi skrót CCS ( ang. ) prawdopodobnie stanie się przełomową aplikacją dzięki której będziemy mogli kontynuować korzystanie z paliw kopalnych w bezpieczny sposób .
(trg)="70"> Prikupljanje i uklanjanje ugljenika - to je skraćenica koju " CCS " označava - verovatno će postati ubistveno dobra aplikacija koja će nam omogućiti korišćenje fosilnih goriva na siguran način .
(src)="71"> Jeszcze tego nie dopracowaliśmy .
(trg)="71"> Nismo još uvek tamo .
(src)="72.1"> Ok .
(src)="72.2"> Co możecie zrobić ?
(trg)="72.1"> OK .
(trg)="72.2"> Sada , šta vi možete učiniti ?
(src)="73"> Zredukować emisje w domach .
(trg)="73"> Smanjite njihovu proizvodnju u vašem domu .
(src)="74"> Większość tych wydatków również się zwraca .
(trg)="74"> Većina tih rashoda je ujedno i profitabilna .
(src)="75"> Izolacja , lepszy design , energooszczędna elektryczność .
(trg)="75"> Izolacija , bolji dizajn , kupovanje ekološke struje kada se može .
(src)="76"> Wspominałem o pojazdach - kupcie hybrydę .
(trg)="76"> Spomenuo sam automobile - kupite hibrid .
(src)="77"> Używajcie szybkich tramwajów .
(trg)="77"> Koristite laganu železnicu .
(src)="78"> Wymyślajcie inne sposoby , które są dużo lepsze .
(trg)="78"> Osmislite još par opcija koje su mnogo bolje .
(src)="79"> To ważne .
(trg)="79"> To je važno .
(src)="80"> Bądźcie zielonymi konsumentami .
(trg)="80"> Budite ekološki potrošač .
(src)="81"> Macie wybór we wszystkim co kupujecie - pomiędzy produktami zdecydowanie nieprzyjaznymi środowisku i tymi , które mają mniejszy wpływ na globalny kryzys klimatyczny ..
(trg)="81"> Izbor vam se pruža sa svime što kupujete , od stvari koje imaju snažan uticaj ili mnogo manji uticaj na globalnu klimatsku krizu .
(src)="82.1"> Weźcie to pod uwagę .
(src)="82.2"> Podejmijcie decyzję , aby używać odnawialnych źródeł energii .
(trg)="82.1"> Razmislite o ovome .
(trg)="82.2"> Donesite odluku o živout bez ugljenika .
(src)="83"> Od tych z Was , którzy są dobrzy w kreowaniu marek , Chciałbym porady i pomocy , co do tego jak mówić o tym w sposób , zrozumiały dla wszystkich .
(trg)="83"> Oni koji su dobri u brendingu , voleo bih da dobijem vaš savet i pomoć o načinu na koji bi se to moglo preneti i povezati sa većinom ljudi .
(src)="84"> To łatwiejsze niż myślicie .
(trg)="84"> Lakše je nego što mislite .
(src)="85"> Naprawdę .
(trg)="85"> Stvarno .
(src)="86"> Bardzo wielu z nas podjęło taką decyzję i jest to naprawdę proste .
(trg)="86"> Mnogi od nas ovde su doneli tu odluku i zapravo je prilično lako .
(src)="87"> Zredukujcie emisję dwutlenku węgla poprzez wszystkie wybory , które podejmujecie , a potem spróbujcie wyrównać straty dla pozostałej części , której nie zredukowaliście .
(trg)="87"> Smanjite svoje emitovanje ugljen dioksida sa paletom izbora koje donesete i zatim kupite ili prisvojite neutralizatore za ostatak koji niste potpuno smanjili .
(src)="88"> Na stronie climatecrisis.net można się z tym bliżej zapoznać .
(trg)="88"> A šta to znači , objašnjeno je na climatecrisis.net .
(src)="89"> Jest tam kalkulator emisji dwutlenku węgla .
(trg)="89"> Tamo se nalazi računar ugljenika .
(src)="90"> " Participant Productions " , z moją pomocą , zebrało wiodących programistów świata w tej tajemnej dziedzinie kalkulacji emisji dwutnelku węgla by zaprojektowali kalkulator przyjazny dla użytkownika .
(trg)="90"> " Participant Productions " su sazvali , uključujući moj aktivni angažman , vodeće svetske programere za pisanje softvera iz područja tajanstvene nauke ugljenika ne bi li napravili računar ugljenika koji bi bio jednostavan za korišćenje .
(src)="91"> Można bardzo precyzyjnie określić swój wkład w emisję CO2 i zapoznać sie z przedstawionymi opcjami by tę emisję zmniejszyć .
(trg)="91"> Možete vrlo precizno izračunati koje je vaše emitovanje CO2 i onda će vam biti ponuđena opcija za smanjenje .
(src)="92"> Do czasu ukazania się filmu w Maju , powinien już działać w wersji 2.0 z ofertami rekompensat za emisję CO2 dostępnymi już po kilku kliknięciach .
(trg)="92"> I za vreme izlaska filma u maju , to će biti nadograđeno na 2.0 verziju i moći ćemo da kupujemo neutralizatore pomoću klika mišem .
(src)="93"> Pomyślcie o prowadzeniu biznesu bez emisji CO2 .
(trg)="93"> Zatim , razmislite o pretvaranju vašeg poslovanja u ugljenik-neutralno .
(src)="94"> Niektórzy z nas tak zrobili , i nie jest tak trudno jak się wydaje .
(trg)="94"> Neki od nas su to već uradili , i nije tako teško kao što mislite .
(src)="95"> Włączcie rozwiązania przyjazne środowisku do wszystkich projektów innowacji niezależnie od tego czy jesteście z branży technologii czy rozrywki czy ze środowisk projektantów lub architektów .
(trg)="95"> Integrišite klimatska rešenja u sve vaše inovacije , bez obrzira da li pripadate tehnološkoj ili zabavnoj ili zajednici dizajna i arhitekture .
(src)="96"> Inwestujcie długotrwale .
(trg)="96"> Ulažite održivo .
(src)="97"> Majora Carter mówiła o tym .
(trg)="97"> Madžora je to spomenula .
(src)="98"> Posłuchajcie , jeśli zainwestowaliście pieniądze z menedżerami których wynagradzacie na podstawie rocznych wyników nigdy więcej narzekajcie na kwartalny raport dyrekcji .
(trg)="98"> Slušajte , ukoliko ste uložili novac u menadžere kojima plaćate naknade na bazi njihove godišnje izvedbe , nikada se više nemojte žaliti na kvartalna izveštavanja menadžmenta .
(src)="99"> Po jakimś czesie , ludzie zrobią to za co im płacicie .
(trg)="99"> Vremenom , ljudi rade ono za šta ih plaćate da rade .
(src)="100"> A jeśli zauawżą ile będą dostawać w oparciu o wasz kapitał który zainwestowali na krótkoterminowe inwestycje , wtedy będą podejmować krótkoterminowe decyzje .
(trg)="100"> I ako procenjuju koliko će biti plaćeni za svoju investiciju u vaš kapital , temeljeno na kratkoročnom povraćaju , dobićete kratkoročne odluke .