# nl/ted2020-10.xml.gz
# uz/ted2020-10.xml.gz
(src)="1.1"> De hele wereld maakt zich grote zorgen over AIDS en de vogelgriep , later vandaag horen we hier meer over van de briljante Dr .
(src)="1.2"> Briliant .
(src)="1.3"> Ik wil het hebben over de ándere pandemie , namelijk hart- en vaatziekten , diabetes en hoge bloeddruk .
(src)="1.4"> Deze aandoeningen zijn compleet te voorkomen voor minstens 95 % van de mensen , simpelweg door dieet en levensstijl aan te passen .
(trg)="1.1"> CPID va qush gripi haqida qayg 'urishga asos bor va biz ular haqida bugun kechroq ajoyib Doktor ajoyibdan eshitamiz Hozir esa men boshqa pandemiya haqida gapiraman .
(trg)="1.2"> Yani yurak qon kassalliklari , qand kassalligi va yuqori qon bosimi Bularning hammasini oldini olish mumkin eng kamida 95 % odamlarning orasida .
(trg)="1.3"> Bunga erishish uchun chunchaki dieta va hayot tarzini o 'zgartirish kerak .
(src)="2.1"> Wat er momenteel gebeurt , is dat deze ziektes zich wereldwijd verspreiden .
(src)="2.2"> Mensen over de hele wereld zijn gaan eten en leven zoals wij , en sterven dus ook zoals wij .
(src)="2.3"> Binnen één generatie is Azië bijvoorbeeld van de laagste aantallen hartaandoeningen , overgewicht en diabetes in de wereld , gegroeid naar één van de plekken met het hoogste aantal slachtoffers .
(src)="2.4"> Zelfs de meeste landen in Afrika kennen nu net zoveel sterfgevallen aan hartaandoeningen , als aan het HIV-virus en AIDS .
(trg)="2.1"> Muammo shundaki , Kassalik globalizatsiyasi , yani dunyo bo 'ylab umumiylashuvi yuz bermoqda Odamlar bizga ( Amerikaliklarga ) o 'xshab ovqat yeydi , biz kabi yashaydi va huddi bizlardek vafot etadi .
(trg)="2.2"> Va bir avlodda , masalan , Osiyoda eng kam yurak kassaliklari , semizlik va qand kassaligi bor edi .
(trg)="2.3"> Hozir esa u eng yuqori darajaga ko 'tarilgan .
(trg)="2.4"> Va Afrikada yurak qon kasalliklari ko 'pgina davlatlardagi VICH va SPID sababchi bo 'lgan o 'lim bilan tenglashadi
(src)="3"> Er is nu de gelegenheid om een belangrijk verschil te maken , wat de levens van letterlijk miljoenen mensen kan beïnvloeden , door middel van preventieve geneeskunde op een wereldwijde schaal .
(trg)="3"> Man shuning uchun bizda juda muhim imkoniyat bor yani millionlan odamlarning hayotini o 'zgartiratish va butun dunyo bo 'ylab kasalliklarning oldini oladigan tibbiyotni amalga oshirish kerak bo 'ladi .
(src)="4.1"> Hart- en vaatziekten zijn nog steeds verantwoordelijk voor meer sterfgevallen , niet alleen in dit land , maar overal in de wereld dan alle andere oorzaken tezamen .
(src)="4.2"> Deze aandoeningen voor bijna iedereen geheel te voorkomen .
(trg)="4"> Yurak va qon kasalliklari hali ham ko 'pgina odamlarning umriga zomin bo 'layapti-Nafaqat bu davlatda , balki butun jahon bo 'ylab- hamma narsani qo 'shgandagidan ham ko 'p odamlarni o 'ldiradi va eng asosiysi hamma bu kasalliklarning oldini olsa bo 'ladi
(src)="5.1"> Ze zijn niet alleen te voorkomen , maar vaak zelfs omkeerbaar .
(src)="5.2"> De afgelopen 29 jaar hebben we , door gebruik te maken van geavanceerde , state-of-the-art technologie , aan kunnen tonen dat er , middels simpele , goedkope , low-tech maatregelen grote veranderingen geboekt kunnen worden .
(src)="5.3"> Je ziet hier arteriografie van een jaar er vóór en van een jaar later ,
(trg)="5.1"> Bu nafaqat oldini olsa bo 'ladigan kasallik , aslida uni orqaga qaytarish ham mumkin .
(trg)="5.2"> Oxirgi 29 yil ichida biz shuni ko 'rsata oldikki , shunchaki turmush tarzi va ovqatlanishni o 'zgartirish bilan , qanchalik oddiy va texnologiyasiz hayotni saqlab qolish mumkinligini biz yuqori texnologiyalar va diqqa bilan hisoblash natijasida Xulosa qildik .
(trg)="5.3"> Avval , Arterigrafiya , avval va keyingi yillarda , va Yurak PET skanirovaniya tufayli
(src)="6.1"> en de PET-scans van het hart .
(src)="6.2"> Een aantal maanden geleden hebben we de eerste studie gepubliceerd , waarin wordt aangetoond dat de voortgang van prostaatkanker kan worden omgekeerd , door veranderingen aan te brengen in het dieet en de levensstijl .
(src)="6.3"> De tumorgroei is 70 procent teruggedrongen , of zelfs geheel gestopt , vergeleken met slechts 9 procent bij de controle groep .
(trg)="6.1"> Biz buni bir nech oy avval ko 'rsatdik va Yakuniy ishimizni nahsr ettik .
(trg)="6.2"> Bu izlanishlar aslida siz kasallikni to 'xta olishingiz yoki orqaga qaytara olishingiz mumkinligini Prostata raki misolida ko 'rsatadi .
(trg)="6.3"> Bu ovqatlanish va turmush tarzini o 'zgartirish orqali 70 % Rak o 'simini kamaytirish yoki to 'xtatib qo 'yishini isbotladi .
(trg)="6.4"> Biz bu izlanishni kontrol guruhdagi 9 % natija bilan solishtirdik
(src)="7"> In de MRI en MR spectroscopie afbeeldingen die hier getoond worden , wordt de tumor-activiteit aangeduid in het rood , het is goed te zien
(trg)="7"> Magnetic Resonance Spektrosopiya natijalari bu erda ko 'rsatilgan Prostata o 'smasi qizil rangda Siz bir yildna keyin uning kishirayib ketganini ko 'ra olasiz ( bu erda )
(src)="8.1"> dat deze een jaar later is afgenomen .
(src)="8.2"> Er is een epidemie van overgewicht .
(src)="8.3"> Twee derde van de volwassenen , en 15 procent van de kinderen hebben er last van .
(src)="8.4"> Wat mij nog meer zorgen baart , is dat de gevallen van diabetes de afgelopen 10 jaar met 70 procent zijn toegenomen .
(src)="8.5"> Dit kan wel eens de eerste generatie zijn waarvan de kinderen korter leven dan de ouders .
(src)="8.6"> Dat is jammer , en het is te voorkomen .
(trg)="8.1"> Yana bir narsa bu semizlik epidemiyasi .
(trg)="8.2"> Katta odamlarning 2 dan 3 qismi va bolalarning 15 % da uchraydi .
(trg)="8.3"> Men uchun eng qayg 'ulisi shundaki , Qand kassaligining 70 % ga ko 'payishi Oxirgi 10 yil ichida sodir bo 'ldi , va bu avlod bolalari qisqaroq hayot kechiradigan avlodning birnichisiga aylanishi mumkin albatta , bizga nisbatan qolishtirganda .
(trg)="8.4"> Bu juda achinarli va oldini olsa bo 'ladi .
(src)="9.1"> Dit zijn niet de verkiezingsuitslagen , maar dit zijn de mensen , de aantallen mensen , welke overgewicht hebben , onderverdeelt per staat , beginnend in 1985 , ' 86 en ' 87 deze gegevens komen van de CDC-website , 1988 , ' 89 , ' 90 , ' 91 er komt een nieuwe categorie , 1992 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 1997 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 , het word steeds erger .
(src)="9.2"> We zijn aan het ' devolueren ' .
(src)="9.3"> ( Gelach ) Nu , wat kan eraan gedaan worden ?
(src)="9.4"> We hebben een dieet gevonden dat hartaandoeningen en kanker kan terugdringen , dit is een dieet gebaseerd op Aziatische eetgewoonten .
(trg)="9.1"> Bu raqamalr saylov natijalari emas , balki semiz odamlar soni shtatlar bo 'yicha , 85 , 86 , 87 chi yillardan boshlab Kassaliklarni Boshqarish Markazidan olingan ma 'lumot .
(trg)="9.2"> Yana 88 , 89 , 90 , va 91 yillar bu yerda yangi kategoriya boshlanadi- 92 , 93 , 94 , 95 va 96 yillar va 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 yillarga kelib ahvol yana ham og 'irlashgan .
(trg)="9.3"> Biz " rivojlanayapmiz " Biz nima qila olamiz ?
(trg)="9.4"> Xo 'sh , siz bilgandek dieta yurak kasalliklarini orqaga qaytara olsihni ko 'rsatdik Hamda , rakni .
(trg)="9.5"> Bu dieta Osiyoliklar dietasi orqali amalga oshirildi
(src)="10"> Maar de mensen in Azië eten tegenwoordig net als wij , wat de reden is dat ze ook ziektes beginnen te krijgen zoals de onze .
(trg)="10"> Lekin hozirda Osiyoliklar ham biz kabi ovqatlanishni boshlashgan va shuning uchun ham ularda kasalliklar ko 'paymoqda Huddi bizdagidek
(src)="11.1"> Ik ben aan het werk geweest met een flink aantal van de grootste voedsel-producenten .
(src)="11.2"> Zij kunnen het leuk en sexy en hip en lekker en makkelijk maken om gezonder te eten , ik neem bijvoorbeeld deel aan de adviesraad van McDonald 's , PepsiCo , ConAgra , Safeway en binnenkort ook Del Monte , en deze bedrijven zien in dat het goed zaken doen is .
(trg)="11.1"> Shu sabable , men ko 'gina katta ovqat kompaniyalari bilan ishlayapman .
(trg)="11.2"> Sog 'lom ovqatlarni qiziqarli mazali va qulay ekanlgini ko 'rsatish ularning qo 'lidan keladi .
(trg)="11.3"> Men maslahat beruvchi rahbarlardan biriman , hususan Makdonalds va PepsiCo va ConAGra ba SAfeway lar uchun , va yaqinda Del MOnte ham shular qatoriga qo 'shildi .
(trg)="11.4"> Va ular mening fikrimni yaxhshi biznezga olib kelishini ta 'kidlayaptilar .
(src)="12.1"> De salades die je bij McDonald 's tegen komt , komen uit ons werk voort , ze zijn begonnen Aziatische salades te verkopen .
(src)="12.2"> Pepsi dankt twee-derde van hun omzetgroei aan hun verbeterde voedsel .
(trg)="12.1"> Makdonaldslarda siz ko 'radigan salatlar bizning ishimiz natijasi bu Osiyoning Salatlaridan namuman bo 'ladi .
(trg)="12.2"> Pepsida esa , ularning foydasining 2 dan 3 qismi yaxshriqo mahsulotlaridan kelib chiqqan .
(src)="13.1"> Als we dat voor elkaar krijgen , kunnen we middelen vrijmaken om geneesmiddelen te kopen die we echt nodig hebben , om AIDS , HIV en malaria te behandelen , en om de vogelgriep te voorkomen .
(src)="13.2"> Bedankt voor uw aandacht .
(trg)="13.1"> Va agar biz bunga erisha olsak , biz keyichalik dorilar resursini chindan ham kerakli bo 'lgan holatlar uchun yo 'naltira olamiz Masalan , SPID , VICH va Malariya kabi kasalliklarni davolash uchun hamda , qush gripining oldini olish uchun .
(trg)="13.2"> Rahmat .
# nl/ted2020-1044.xml.gz
# uz/ted2020-1044.xml.gz
(src)="1"> Mijn grote idee is een heel , heel klein ideetje dat de deur kan openzetten naar miljarden grote ideeën die vandaag in ons slapen .
(trg)="1.1"> Mening katta g 'oyam juda ham kichik g 'oya .
(trg)="1.2"> U ayni paytda ichimizda uxlab yotgan milliardlab ulkan g 'oyalarni uyg 'ota oladi .
(src)="2"> Mijn kleine idee die dat zal doen , is slaap .
(trg)="2"> Shu ishni bajardigan mening kichkina bir g 'oyam uyqudir .
(src)="3"> ( Gelach ) ( Applaus ) Dit is een zaal vol type A-vrouwen .
(trg)="3"> ( Kulgi ) ( Qarsaklar ) Bu ayollar to 'la xona .
(src)="4"> Dit is een zaal vol vrouwen met slaaptekort .
(trg)="4"> Bu uyqusi kam ayollar to 'la xona .
(src)="5"> Ik heb de waarde van slaap op de harde manier ontdekt .
(trg)="5"> Men qiyin usulni o 'rgandim- uyqining qadrini .
(src)="6"> Twee en een half jaar geleden , viel ik flauw van uitputting .
(trg)="6"> Ikki yarim yil oldin men juda ko 'p charchaganim sababli hushimdan ketdim .
(src)="7"> Mijn hoofd bonkte op mijn bureau , ik brak mijn kaakbeen ,
(trg)="7"> Boshimni stolga urib oldim , chakka suyagim sindi ,
(src)="8"> ik kreeg vijf hechtingen aan mijn rechteroog .
(trg)="8"> o 'ng ko 'zimda chiziq bo 'ldi .
(src)="9"> Ik begon aan een tocht om de waarde van slaap te herontdekken .
(trg)="9"> Men uyquning qiymatini qayta anglash safarini boshladim .
(src)="10"> In de loop daarvan , studeerde ik , ontmoette ik dokters en wetenschappers , en ik kom jullie hier vertellen dat de manier voor een productiever , geïnspireerder , gelukkiger leven , bestaat uit voldoende slaap krijgen .
(trg)="10"> Shu borada , men bu haqida o 'qidim , shifokorlar , olimlar bilan uchrashdim va sizlraga shuni aytmoqchiman , unumliroq , g 'ayratli , quvonchli hayotga bo 'lgan yo 'l yetarlicha uxlashdir .
(src)="11"> ( Applaus ) Wij vrouwen zullen voorop gaan in deze nieuwe revolutie , dit nieuwe feministische thema .
(trg)="11"> ( Qarsaklar ) Biz ayollar bu yangi inqilobda , bu yangi feminist masalasida yo 'l boshlamoqchimiz .
(src)="12.1"> We zullen letterlijk onze weg naar de top heenslapen .
(src)="12.2"> ( Gelach ) ( Applaus ) Want helaas is voor mannen slaaptekort een symbool van mannelijkheid geworden .
(trg)="12.1"> Yuqoriga bo 'lgan yo 'limizga uhlab boramiz .
(trg)="12.2"> ( Kulgi ) ( Qarsaklar ) Afsuski , erkaklar uchun uyqusizlik erkaklarga hos ramz bo 'lib qolgan .
(src)="13"> Ik was laatst uit eten met een man die pochte dat hij de afgelopen nacht maar vier uur had geslapen .
(trg)="13.1"> Yaqinda , bir yigit bilan birga kechki ovqatda bo 'ldim .
(trg)="13.2"> U bir tun avval to 'rt soatgina uhlaganini maqtanib aytib bergandi .
(src)="14.1"> Ik had zin om hem te zeggen -- ik heb ' t niet gezegd -- maar ik wilde zeggen : " Weet je wat ?
(src)="14.2"> Als dat er vijf waren geweest , dan was dit etentje veel interessanter geweest . "
(trg)="14"> Va men unga shunday degim keldi , -- lekin aytmadim -- shunday degim keldi , " Bilasizmi ? agar besh soat uxlaganingizda , bu kechki ovqatdagi suhbatimiz ancha qiziqarliroq bo 'lar edi . "
(src)="15"> ( Gelach ) Er is nu een soort slaaptekort , ' one-upmanship ' , het elkaar overtreffen qua slaaptekort .
(trg)="15"> ( Kulgi ) Hozirgi paytda , uyqusizlikning shunday turi bor - yakka kurashish .
(src)="16"> Vooral hier in Washington : als je een ontbijtvergadering wil regelen , en je zegt : " Past acht uur ?
(trg)="16"> Ayniqsa bu yerda Washingtonda , nonushtaga kim bilandir uchrashmoqchi bo 'lsangiz , siz " Soat sakkiz sizga to 'g 'ri keladimi ? " deb so 'raysiz ,
(src)="17"> " , dan zeggen ze allicht : " Acht uur is te laat voor mij , maar dat is OK , ik kan eerst tennissen , en een paar telefoonconferenties doen en je om acht uur zien . "
(trg)="17"> ehtimol ular sizga , " Soat sakkiz men uchun juda kech , lekin , mayli , ungacha tennis o 'ynab olaman va biroz konferents aloqada bo 'laman , so 'ngra siz bilan soat sakkizda uchrashaman . "
(src)="18"> Ze denken dat dat betekent dat ze ongelooflijk druk en productief zijn , maar dat zijn ze niet , want op dit moment hebben we briljante leiders gehad in zaken , financiën en politiek , die vreselijke beslissingen namen .
(trg)="18.1"> Ularning fikricha , bu ularning haddan ortiq band va mehnat sevarligini anglatadi , Haqiqatda esa , unday emas .
(trg)="18.2"> Chunki shu kunlarda biz tijorat , moliya , siyosat sohalarida juda o 'tkir qarorlar qabul qiladigan ajoyib rahbarlarni ko 'rganmiz .
(src)="19"> Een hoog IQ betekent niet dat je een goede leider bent , want de essentie van leiderschap is de ijsberg kunnen zien voor hij de Titanic raakt .
(trg)="19"> Yuqori test balli sizning yaxshi rahbarligingizni anglatmaydi , chunki rahbarlikning asosi Titanikka to 'qnashishidan oldin , muz qoyasini ko 'ra bilishdadir .
(src)="20"> We hebben veel te veel ijsbergen gehad die onze Titanics raakten .
(trg)="20"> Bizda esa Titaniklarga to 'qnashgan juda ham ko 'p muz qoyalari bo 'ldi .
(src)="21"> Ik heb het gevoel dat als Lehman Brothers Lehman Brothers and Sisters was geweest , ze misschien nog zouden bestaan .
(trg)="21"> Aslida , menda shunday tuyg 'u bor : agar Lehman aka-ukalari Lehman aka-uka va opa-singillari bo 'lganida , ular hali ham shu atrofda bo 'lar edi .
(src)="22"> ( Applaus ) Terwijl de broers druk bezig waren om 24 / 7 hyper-geconnecteerd te zijn , had een zus misschien de ijsberg gezien , want ze zou na 7,5 of 8 uur slaap ontwaakt zijn en zou in staat geweest zijn het grotere plaatje te zien .
(trg)="22.1"> ( Qarsaklar ) Hamma aka-ukalar sutkasiga 24 soatu , haftasiga 7 kunlab juda , juda bog 'lanib qolishganida , balki opasi yoki singlisi muz qoyasini ko 'rgan bo 'lar edi .
(trg)="22.2"> Chunki , u yetti yarim yoki sakkiz soatli uyqudan uyg 'onib oldindagi katta rasmni ko 'ra olar edi .
(src)="23"> Nu we ons geconfronteerd zien met zoveel crises in onze wereld vandaag , is wat goed is voor ons persoonlijk , wat ons meer vreugde , dankbaarheid , effectiviteit brengt in onze levens , wat het beste is voor onze eigen carrières , ook het beste is voor de wereld .
(trg)="23.1"> Shunday qilib , ayni paytda dunyoda ko 'plab inqirozlarga yuz tutyapmiz .
(trg)="23.2"> Bu bizga shahsan yaxshi , hayotimizga ko 'proq quvonch , minnatdorchilik , ishlarda foydalik olib keladi va o 'zimizning ish sohamizda eng zo 'r bo 'lishimiz dunyo uchun ham eng yaxshi bo 'lgan hususiyatdir .
(src)="24"> Ik vraag je dus met aandrang om je ogen te sluiten en de grootse ideeën te ontdekken die zich in ons bevinden , je motor uit te zetten en de kracht van slaap te ontdekken .
(trg)="24"> Men sizni ko 'zlaringizni yumib , bizning ichimizda yotgan buyuk g 'oyalarni anglashingizga , hamda dvigatelni o 'chirib , uyquning kuchini anglashigizga da 'vat etaman .
(src)="25"> Dankuwel .
(trg)="25"> Rahmat !
(src)="26"> ( Applaus )
(trg)="26"> ( Qarsaklar )
# nl/ted2020-1075.xml.gz
# uz/ted2020-1075.xml.gz
(src)="1"> Kijk alsjeblieft naar deze baby .
(trg)="1"> Bu chaqaloqqa e 'tiboringizni qarating .
(src)="2"> Wat je aantrekt , zijn haar ogen , en haar huid , die je zou willen aanraken .
(trg)="2"> Sizning e 'tiboringizni jalb qilgan narsa chaqaloqning ko 'zlari va siz ushlashni yaxshi ko 'radigan terisi .
(src)="3"> Vandaag ga ik vertellen over iets dat je niet kan zien ,
(trg)="3"> Bugun esa , sizlar ko 'ra olmaydigan narsa haqida gapirmoqchiman ,
(src)="4"> wat er gebeurt daarboven in haar kleine brein .
(trg)="4"> bu chaqaloqning kichkina miyasida nimalar sodir bo 'layotgani haqida gapiraman .
(src)="5"> De moderne middelen van de neurowetenschap tonen ons dat wat daarboven gebeurt , je reinste hogere wetenschap is .
(trg)="5"> Bu miyada sodir bo 'laytigan narsalar raketashunoslik ilmidan hech ham kam emasligini bizga nevrologiyaning zamonaviy asboblari ko 'rsatib beryapdi .
(src)="6"> Wat we leren , zal een licht werpen op wat de romantische schrijvers en dichters hebben beschreven als de " hemelse openheid " van de geest van het kind .
(trg)="6"> Va biz o 'rganayotganimiz romantik yozuvchi va shoirlar bolaning fikridagi " samoviy yorqinlik " deb tasvirlagan holat haqida tushuncha beradi .
(src)="7.1"> Hier zien we een moeder in India .
(src)="7.2"> Ze spreekt Koro , een pas ontdekte taal .
(trg)="7"> Ko 'rib turganingiz Hindistondagi ona , u yangi kashf qilingan til - Koro tilida gapiryapdi .
(src)="8.1"> Ze praat met haar baby .
(src)="8.2"> Deze moeder ,
(trg)="8.1"> Va u chaqalog 'iga gapiryapdi .
(trg)="8.2"> Bu ona va
(src)="9"> en de 800 mensen op de wereld die Koro spreken , begrijpen dat ze , om deze taal te bewaren , de taal moeten spreken met hun baby 's .
(trg)="9"> Koro tilida gapiradigan dunyodagi 800 ta odamlar -- bu tilni saqlab qolish uchun chaqaloqlariga shu tilda gapirish kerakligini biladilar .
(src)="10"> Daar zit een cruciaal vraagstuk in .
(trg)="10"> Bunda dolzarb jumboq bor .
(src)="11"> Waarom kan je een taal niet bewaren door ze met jou en mij , met de volwassenen , te praten ?
(trg)="11"> Nima uchun siz o 'zingizga va menga , ya 'ni o 'smirlarga , gapirish orqali tilni saqlay olmaysiz ?
(src)="12"> Dat heeft te maken met je brein .
(trg)="12"> Ho 'p , bu miyangizga bog 'liqdir .
(src)="13"> Hier zien we dat taal een cruciale aanleerperiode kent .
(trg)="13"> Tilni o 'rganish uchun dolzarb davr borligini bu yerda ko 'rib turibmiz .
(src)="14"> Je leest deze slide zo : kijk naar je leeftijd op de horizontale as .
(trg)="14"> Bu sahifani o 'qish usuli gorizontal chziqdagi yoshingizga qarashdir .
(src)="15"> ( Gelach ) Op de verticale as zie je je vermogen om een tweede taal te leren .
(trg)="15"> ( Kulgi ) Va vertikal chiziqda ikkinchi tilni o 'rganishga bo 'lgan qobiliyatingizni ko 'rasiz .
(src)="16"> Baby 's en kinderen zijn geniaal tot ze zeven worden , en dan is er een systematische achteruitgang .
(trg)="16"> Chaqaloqlar va yosh bolalar yetti yoshga chiqquncha dahodirlar , undan so 'ngra muntazam ravishda sustlashish bo 'ladi .
(src)="17"> Na de puberteit vallen we buiten de grafiek .
(trg)="17"> Yetuklikdan so 'ng , mashhurlikni yo 'qotamiz .
(src)="18"> Geen enkele wetenschapper betwist deze grafiek , maar laboratoria overal ter wereld proberen uit te vissen waarom het zo loopt .
(trg)="18"> Hech qaysi olimlar bu qiyalik haqida bahs qilmaydi , ammo butun dunyodagi laboratoriyalar buning nima uchun bunday usulda ishlashini aniqlashga harakat qilmoqdalar .
(src)="19"> Het werk in mijn lab is gericht op de eerste cruciale periode in de ontwikkeling -- en dat is de periode waarin baby 's proberen te achterhalen welke klanken in hun taal worden gebruikt .
(trg)="19"> Mening laboratoriyamdagi ish rivojlanishdagi birinchi dolzarb davrga e 'tibor beradi -- va ayni o 'sha davrda chaqaloqlar o 'zlarining tilida qaysi tovushlar ishlatilishini o 'rganishga harakat qiladilar .
(src)="20"> We denken dat we door te bestuderen hoe klanken worden geleerd , een model zullen hebben voor de rest van de taal , en misschien voor cruciale periodes in de kindertijd voor sociale , emotionele en cognitieve ontwikkeling .
(trg)="20.1"> Bizning fikrimizcha , chaqaloqlar tovushlarni qanday o 'rganishini o 'rganishimiz oqrali tilning boshqa rivojlanishiga nushamiz bo 'ladi .
(trg)="20.2"> Balki , shu bilan birga muomala , hissiyot va ong rivojlanishi uchun bolalikdagi dolzarb davrlarga ham nushamiz bo 'ladi .
(src)="21"> We hebben de baby 's bestudeerd met een techniek die we over de hele wereld gebruiken , en met de klanken van alle talen .
(trg)="21"> Shunday qilib , biz butun dunyoda qo 'llayotgan usul bilan chaqaloqlarni va hamma tillardagi tovushlarni o 'rganyapmiz .
(src)="22.1"> De baby zit op de schoot van een ouder .
(src)="22.2"> We leren hen hun hoofd te draaien als een klank wijzigt , bijvoorbeeld van " a " naar " e " .
(src)="22.3"> Als ze dat op het juiste moment doen ,
(trg)="22"> Chaqaloq ota yoki onasining tizzasida o 'tiradi va biz ularni tovush o 'zgarganda , masalan , " ah " dan " ee " ga , -- masalan , " ah " dan " ee " Agar ular o 'z vaqtida shunday boshini burishsa ,
(src)="23"> licht de zwarte doos op en speelt een pandabeer op de trom .
(trg)="23"> qora quti yorib ketadi va panda ayig 'i baraban chaladi .
(src)="24"> Een kind van zes maanden vindt dat een heerlijke klus .
(trg)="24"> Olti oylik chaqaloq bu vazifani juda sevadi .
(src)="25"> Wat hebben we geleerd ?
(trg)="25"> Ho 'sh , bundan nima o 'rgandik ?
(src)="26"> Baby 's uit de hele wereld zijn wat ik graag wereldburgers noem .
(trg)="26"> Butun dunyodagi chaqaloqlar , mening tasvirlashimcha , dunyo fuqarolaridir ;
(src)="27.1"> Ze kunnen alle klanken van alle talen onderscheiden , onafhankelijk van het land en de taal van de test .
(src)="27.2"> Dat is opmerkelijk , omdat jij en ik dat niet kunnen .
(trg)="27.1"> biz buni qaysi davlatda tekshirayotganimiz va qaysi tilni ishlatayotganimizdan qat 'iy nazar chaqaloqlar hamma tillardagi hamma tovushlarni ajrata oladilar .
(trg)="27.2"> Bu juda ham hayratlanarli , chunki siz va men buni bajara olmaymiz .
(src)="28.1"> Wij zijn cultuurgebonden luisteraars .
(src)="28.2"> We kunnen de klanken van onze eigen taal onderscheiden ,
(trg)="28.1"> Bizlar madaniyatga bo 'glanib tinglaguvchilarmiz .
(trg)="28.2"> Bizlar chet tillaridagi tovushlarni emas ,
(src)="29.1"> maar niet die van vreemde talen .
(src)="29.2"> Dus rijst de vraag :
(trg)="29.1"> faqat o 'z tilimizdagi tovushlarni ajarata olamiz .
(trg)="29.2"> Ho 'sh , shunday savol keladi :
(src)="30"> wanneer veranderen die wereldburgers in de taalgebonden luisteraars die wij zijn ?
(trg)="30"> dunyoning shu fuqarolari qachon tilga bog 'liq tinglovchilarga aylanadi ?
(src)="31"> Het antwoord is : voor hun eerste verjaardag .
(trg)="31"> Javob esa bunday : birinchi tug 'ilgan kunlaridan avval .
(src)="32"> Hier zie je de prestaties op de hoofddraaitaak van baby 's in Tokyo en de Verenigde Staten , hier in Seattle , die luisterden naar " ra " en " la " , klanken die belangrijk zijn in het Engels , maar niet in het Japans .
(trg)="32"> Mana bu ko 'rib turganingiz Tokyo va AQSH dagi Seattle shahrida , yapon tili emas , balki ingliz tili uchun muhim bo 'lgan " ra " va " la " tovushlarini tinglaganda , chaqaloqlarning boshni burish bo 'yicha bajargan vazifasi .
(src)="33"> Als ze 6 tot 8 maanden zijn , zijn hun prestaties volkomen gelijk .
(trg)="33"> Olti oylikdan sakkiz oylikkacha bo 'lgan chaqaloqlar butunlay bir xil .
(src)="34"> Twee maanden later gebeurt er iets ongelooflijks .
(trg)="34"> Ikki oy keyin hayratlanarli narsa sodir bo 'ladi .
(src)="35.1"> De baby 's in de VS gaan vooruit , de baby 's in Japan gaan achteruit , maar beide groepen baby 's bereiden zich nauwgezet voor op de taal die ze gaan leren .
(src)="35.2"> De vraag is dus : wat gebeurt er
(trg)="35.1"> AQSH dagi chaqaloqlar bu vazifani ancha yaxshi bajara boshlaydilar , Yaponiyadagi chaqaloqlar esa ancha yomon bajaradilar , lekin chaqaloqlarning bu ikkala guruhi ham ayni o 'zlari o 'rganmoqchi bo 'lgan tilga tayyorlanyar .
(trg)="35.2"> Ho 'sh , savol bunday , bu muhim
(src)="36"> gedurende deze cruciale periode van twee maanden ?
(trg)="36"> ikki oy mobaynida nima sodir bo 'lyapdi ?
(src)="37"> Dit is de periode van de klankontwikkeling , maar wat gebeurt er daarboven ?
(trg)="37"> Bu tovush rivojlanishi uchun juda dolzarb davr , ammo u yerda nima sodir bo 'lyapdi ?
(src)="38"> Er gebeuren twee dingen .
(trg)="38"> U yerda ikkita narsa sodir bo 'lyapdi .
(src)="39.1"> Ten eerste luisteren de baby 's heel gericht naar ons , en houden ze statistieken bij terwijl ze naar ons gepraat luisteren .
(src)="39.2"> Ze houden statistieken bij .
(src)="39.3"> Luister naar twee moeders die moeder-taal spreken --
(trg)="39.1"> Birinchisi chaqaloqlar bizlarni biror maqsad bilan tinglayapdi , ular bizlarning gapirishimizni tinglab , statistik ma 'lumot olyapdilar -- ha , ular statistic ma 'lumot olyapdilar .
(trg)="39.2"> Chaqaloqlarning tilida gapirayotgan ikkita onaning gapini eshiting --
(src)="40"> de universele taal die we gebruiken als we met kinderen praten -- eerst in het Engels , dan in het Japans .
(trg)="40"> bu biz yosh bolalar bilan gaplashadigan umumiy til -- birinchisi ingliz tilida va keyingisi yapon tilida .
(src)="41"> ( Video ) Engelse moeder : Ah , ik ben dol op je grote blauwe ogen -- zo mooi en leuk .
(trg)="41"> ( Video ) Ingliz ona : Oh , sening katta moviy ko 'zlaringni sevaman -- naqadar go 'zal va ajoyib ,
(src)="42"> Japanse moeder : [ Japans ] Patricia Kuhl : Tijdens het voortbrengen van spraak , en als baby 's luisteren , houden ze statistieken bij over de taal die ze horen .
(trg)="42"> yapon ona : ( yaponchada ) Patricia Kuhl : Nutq hosil qilish paytida , chaqaloqlar tinglaganida , ular eshitayotgan tili haqida statistic ma 'lumotlar olyapdilar .
(src)="43"> De verdelingen nemen toe .
(trg)="43"> Bu masofalar ortib boraveradi .
(src)="44.1"> We hebben geleerd dat baby 's gevoelig zijn aan de statistieken .
(src)="44.2"> De statistieken van Japans en Engels zijn erg verschillend ;
(trg)="44"> Biz chaqaloqlarning statistik ma 'lumotga e 'tiborchan ekanligini anglab yetdik , yapon va ingliz tillarining statistikasi esa bir biridadn juda , juda farq qiladi .
(src)="45"> Engels heeft veel R en L ,
(trg)="45"> Bu chizma-masofa ko 'rsatishi bo 'yicha
(src)="46"> zo toont de verdeling .
(trg)="46"> ingliz tilida ko 'p R va L tovushlari bor .
(src)="47.1"> De verdeling van Japans is helemaal anders .
(src)="47.2"> Daar zien we een groep tussenklanken , gekend als de Japanse R.
(trg)="47"> Yapon tilidagi tovushlarning tarqalishi butunlay boshqacha , Yaponcha R deb ma 'lum bo 'lgan , bir necha o 'rta tovushlar borligini ko 'rib turibmiz .
(src)="48.1"> Baby 's absorberen de statistieken van de taal , en dat wijzigt hun brein .
(src)="48.2"> Het verandert ze van wereldburgers in cultuurgebonden luisteraars zoals wij .
(trg)="48"> Shunday qilib , chaqaloqlar tilning statistikasini ongiga singdirib oladilar va bu ularning miyalarini o 'zgartiradi ; ularni dunyo fuqarolaridan huddi biz kabi madaniyatga bog 'langan tinglovchilarga aylantiradi .
(src)="49"> Als volwassenen absorberen we die statistieken niet meer .
(trg)="49"> Ammo , biz o 'smirlar ana o 'sha statistikani bundan buyon ongimizga singdirmayapmiz .
(src)="50"> We worden beheerst door de voorstellingen in het geheugen die in onze vroege ontwikkeling werden gevormd .
(trg)="50"> Chunki ongimizda rivojlanishning ilk davrida shakllangan tushunchalar bizlarni boshqaradi .
(src)="51"> Wat we hier zien , wijzigt onze modellen van waar de cruciale periode om draait .
(trg)="51"> Mana bu ko 'rib turganimiz esa til rivojlanishi uchun dolzarb davr nima haqidaligi bo 'yicha modelimizni o 'zgartiryapdi .
(src)="52"> We betogen vanuit wiskundig standpunt dat het leren van taalmateriaal kan vertragen als onze verdelingen zich stabiliseren .
(trg)="52"> Matematik nuqtai nazardan muhokama qilishimiz bo 'yicha bu chizmadagi masofamiz bir tekis bo 'lganda til o 'rganish sekinlashishi mumkin .
(src)="53"> Het roept vele vragen op over tweetalige mensen .
(trg)="53"> Bu esa ikki tilda gapiruvchi insonlar haqida ko 'p savollarni keltirib chiqaradi .
(src)="54"> Tweetaligen moeten tegelijk twee stellen statistieken bijhouden en overschakelen van de ene naar de andere , afhankelijk van met wie ze praten .
(trg)="54"> Ikki tilda gapiruvchi insonlar bir paytning o 'zida ikkita statistikani onglarida saqlashi shart va kim bilan gaplashayotganligiga qarab , bitta statistikadan keyin boshqasini almashtirishlari kerak .
(src)="55"> We vroegen ons dus af of baby 's statistieken kunnen bijhouden over een gloednieuwe taal .
(trg)="55"> Biz o 'zimizga shunday savol berdik , chaqaloqlar butunlay yangi tilning statistikasini qabul qila oladilarmi ?
(src)="56"> We testten dit door Amerikaanse baby 's , die nooit een tweede taal hadden gehoord , voor het eerst Mandarijns te laten horen tijdens de cruciale periode .
(trg)="56"> Buni hech qachon ikkinchi til eshitmagan Amerikalik chaqaloqlarni til rivojlanishining dolzarb paytida ilk bor Mandarin tilini eshittirish orqali sinab ko 'rdik .
(src)="57"> We wisten dat als eentaligen in Taipei en Seattle werden getest op de Mandarijnse klanken , ze hetzelfde patroon vertoonden .
(trg)="57"> Taipei va Seattleda Mandarin tilining tovushlari bo 'yicha bir tilda gapiruvchilarni tekshirganimizda ular huddi shunday nusxani ko 'rsatdi .
(src)="58"> Op zes tot acht maanden zijn ze volkomen equivalent .
(trg)="58"> 6-8 oyliklar butunlay bir xil .
(src)="59"> Twee maanden later gebeurt iets ongelooflijks .
(trg)="59"> Ikki oy so 'ngra , g 'aroyib narsa sodir bo 'ladi .
(src)="60"> De Taiwanese baby 's worden beter , de Amerikaanse niet .
(trg)="60"> Amerikalik chaqaloqlar emas , balki taiwanlik chaqaloqlar tovushlarni ancha yaxshi ajratyapdi .
(src)="61"> We lieten de Amerikaanse baby 's gedurende deze periode Mandarijns horen .
(trg)="61"> Shu davrda Amerikalik chaqaloqlarga Mandarin tilini eshitdirdik .