# nb/ted2020-1176.xml.gz
# tt/ted2020-1176.xml.gz
(src)="1"> Du vet , Jeg skriver for barn , og jeg er sannsynligvis USAs mest leste barnebokforfatter .
(trg)="1.1"> Беләсезме , мин балалар өчен язам .
(trg)="1.2"> Мөгаен , Америкада мин иң күп укылган балалар язучысы .
(src)="2"> Og jeg forteller alltid folk at jeg vil ikke komme og se ut som en vitenskapsmann .
(trg)="2"> Һәм мин һәрвакыт кешеләргә шулай дим : " мин галим кебек киенеп чыгыш ясарга теләмим " .
(src)="3"> Jeg kan komme kledd som en bonde , eller i lær , og ingen har noen gang valgt bonde .
(trg)="3"> Мин фермер кебек яки күннән тегелгән куртка кия алам , һәм әлегә беркем фермерның костюмы сайламады .
(src)="4"> Jeg er her i dag for å fortelle dere om sirkler og åpenbaringer .
(trg)="4"> Бүген мин сезнең белән зирәклек турында сөйләшергә телим .
(src)="5"> Og dere vet , en åpenbaring er som regel noe du finner ut at du har mistet et sted .
(trg)="5"> Һәм беләсезме , зирәклек ул сез кайчандыр югалткан , ә аннары соң тапкан нәрсә .
(src)="6"> Du må bare gå en ekstra runde for å se det som en åpenbaring .
(trg)="6"> Сезгә моның зирәклек икәнлеген аңлар өчен бөтен кварталны урап узырга кирәк .
(src)="7"> Det er et maleri av en sirkel .
(trg)="7"> Бу - түгәрәк рәсеме .
(src)="8"> En venn av meg laget det -- Richard Bollingbroke .
(trg)="8"> Аны минем дустым , Ричард Боллингброк , ясады .
(src)="9"> Det er den typen komplisert sirkel som jeg skal fortelle dere om .
(trg)="9"> Бу катлаулы түгәрәк , аның турында сезгә сөйләргә телим .
(src)="10"> Min sirkel startet i 60-årene på ungdomsskolen i Stow , i Ohio hvor jeg var klassens skeiving .
(trg)="10"> Минем түгәрәгем алтмышынчы елларда урта мәктәптә Стоуда , Огайода башланды анда мин шактый читкә кагылган идем .
(src)="11"> Jeg var han som ble banket opp til jeg blødde hver uke på guttetoalettet , helt til en lærer reddet livet mitt .
(trg)="11.1"> Мин атна саен бәдрәфтә каңга кадәр кыйналган егетләрдән идем .
(trg)="11.2"> Ә бервакыт укытучым минем гомеремне коткарды .
(src)="12"> Hun reddet livet mitt ved å la meg gå på toalettet på lærerværelset .
(trg)="12"> Ул миңа укытучылар бәдрәфен кулану рөхсәт белән мине коткарды .
(src)="13"> Hun gjorde det i hemmelighet ,
(trg)="13"> Ул моны сердә тотты
(src)="14"> hun gjorde det i tre år ,
(trg)="14"> ул моны өч ел буе эшләде .
(src)="15"> og jeg måtte komme meg bort derfra .
(trg)="15"> Аннары соң миңа башка шәһәргә китәргә кирәк булды .
(src)="16"> Jeg hadde en ( haike ) tommel , jeg hadde 85 dollar , og jeg endte opp i San Fransisco , California -- møtte en elsker -- og på 80-tallet fant jeg det nødvendig å jobbe for AIDS organisasjoner .
(trg)="16"> Минем баш бармагым һәм 85 $ бар иде. һәм мин Сан Францискода , Калифорнияда калдым һәм Сиксәненче елларда мин СПИД белән шөгыльләнгән оешмага урнаштырга кирәк дип таптым .
(src)="17"> For tre eller fire år siden fikk jeg en telefonsamtale midt på natten fra denne læreren , Fru Posten , som sa " Jeg må se deg .
(trg)="17.1"> Якынча өч-дүрт ел элек төн уртасында теге укытучым , Миссис Постен телефоннан шалтыратты .
(trg)="17.2"> Ул миңа " миңа сине күрергә кирәк .
(src)="18"> Jeg er skuffet over at vi aldri fikk lære hverandre å kjenne som voksne .
(trg)="18"> Мин үзебезнең олылар кебек сөйләшмәгәнебезгә бик үкенәм .
(src)="19"> Kunne du være så snill å komme til Ohio , og ta med deg mannen som jeg vet du har funnet deg nå .
(trg)="19"> Син минем яныма Огайога килә алсыңмы , һәм зинһар үзең белән йөргән кызныңны ал бу вакытка синең ул бардыр инде .
(src)="20"> Og jeg bør nevne at jeg har bukspyttkjertel-kreft , så jeg håper du kan være litt rask . "
(trg)="20"> Шуны бел : минем ашказаны асты бизенең яман шеше. һәм зинһар өчен ашык бул .
(src)="21"> Vel , neste dag var vi i Cleveland .
(trg)="21"> Менә шулай итеп , икенче көнне без Кливлендка килдек .
(src)="22"> Vi så på henne , vi lo , vi gråt , og vi visste at hun trengte å være i et pleiehjem .
(trg)="22.1"> Без гаҗәпләндек , без көлдек , без еладык , һәм без аңа хоспис табарга кирәк икәнен белдек .
(trg)="22.2"> Без аңа хоспис таптык һәм анда илттек ,
(src)="23"> Vi fant henne et , og vi tok henne med dit , og vi tok oss av henne og passet på familien hennes , fordi det trengtes ,
(trg)="23"> без аның артыннан һәм гаиләсе артыннан карадык , чөнки бу мәҗбүри булды , һәм аны ничек эшләргә кирәклеген белдек .
(src)="24"> og det var noe vi visste hvordan vi kunne gjøre .
(trg)="24"> Һәм минем белән олыларча
(src)="25"> Og akkurat når kvinnen som ønsket å lære meg å kjenne som voksen ble kjent med meg , ble hun til en boks med aske og plassert i mine hender .
(trg)="25"> сөйләшергә теләгән хатын , көл әрҗәсенә әйләнде һәм минем кулыма эләкте. һәм
(src)="26"> Og det som hadde skjedd var at sirkelen ble sluttet , den hadde blitt en sirkel -- og den åpenbaringen jeg snakket om presenterte seg .
(trg)="26.1"> бу түгәрәк ябылды , ул түгәрәк булды һәм мин моңа кадәр әйткән зирәклек миңа ачылды .
(trg)="26.2"> Зирәклек шуннан гыйбарәт :
(src)="27"> Åpenbaringen er at døden er en del av livet .
(trg)="27.1"> үлем – тормышның өлеше .
(trg)="27.2"> Ул минем гомеремне коткарды ,
(src)="28"> Hun reddet livet mitt , og jeg og min partner reddet hennes .
(trg)="28.1"> ә мин аның .
(trg)="28.2"> Һәм беләсезме , тормышның бу өлешендә
(src)="29"> Og du vet , den delen av livet trenger alt som resten av livet trenger .
(trg)="29.1"> безгә элекке әйберләр кирәк .
(trg)="29.2"> Безгә матурлык һәм хакыйкать кирәк ,
(src)="30"> Det trenger sannhet og skjønnhet , og jeg er veldig glad for at det har blitt nevnt så mye her i dag .
(trg)="30.1"> һәм без бүген моның турында күп әйтелгәненә шатмые .
(trg)="30.2"> Шулай ук безгә
(src)="31.1"> Det trenger også -- det trenger verdighet , kjærlighet og nytelse .
(src)="31.2"> Og det er vår jobb å gi disse tingene .
(trg)="31.1"> яхшылык , мәхәббәт , ихтирам да кирәк .
(trg)="31.2"> Һәм безнең максатыбыз - боларны бирү .
(trg)="31.3"> Рәхмәт
(src)="32"> Takk .
(trg)="32"> кул чабу
(src)="33"> ( Applause )
(trg)="33"> Тәмам .
# nb/ted2020-1183.xml.gz
# tt/ted2020-1183.xml.gz
(src)="1"> For noen år siden , følte jeg meg låst til gamle rutiner , så jeg bestemte meg for å følge i fotsporene til den store amerikanske filosofen , Morgan Spurlock , og prøve noe nytt i 30 dager .
(trg)="1.1"> Берничә ел элек Миңа гадәти тормыш туйдырды .
(trg)="1.2"> Шуңа күрә мин бөек АКШ фәлсәфәчесе Морган Сперлок мисалына иярергә булдым .
(trg)="1.3"> 30 көн эчендә берәр яңа әйбер эшләргә .
(src)="2"> Ideen er egentlig ganske simpel .
(trg)="2"> Фикер шактый гади .
(src)="3"> Tenk på noe du alltid har hatt lyst til å gjøre i livet , og prøv det de neste 30 dagene
(trg)="3"> Син электән тормышыңа өстәргә теләгән әйберне уйла Һәм 30 көн эчендә аны эшлә
(src)="4"> Det viser seg , at 30 dager er akkurat passe lenge for å legge til en vane , eller ta bort en vane -- som å se på nyheter -- fra livet ditt .
(trg)="4.1"> Шунысы кызык 30 көн гадәтне кабул итү яки бетерү өчен җитәрлек булып чыга .
(trg)="4.2"> Мәсәлән , хәбәрләрне бөтенләй караудан туктау .
(src)="5"> Det er et par ting jeg lærte mens jeg gjorde disse 30-dagers utfordringene .
(trg)="5"> 30 көн эчендә мин берничә әйбер аңладым
(src)="6"> Det første var , at istedenfor at månedene flyr forbi , glemt , så blir tiden mye mer minneverdig .
(trg)="6"> Беренчедән , элек айлар тиз очып китсә , хәзер вакыт кадерлерәк үтә .
(src)="7"> Dette er fra en utfordring om å ta et bilde hver dag i en hel måned .
(trg)="7"> Бу вакыт эчендә мин һәр көнне яңа фото төшерергә сүз бирдем .
(src)="8"> Og jeg husker nøyaktig hvor jeg var og hva jeg gjorde den dagen .
(trg)="8"> Һәм мин төгәл кайда булуымны һәм нәрсә эшләгәнемне хәтерлим .
(src)="9"> Jeg la også merke til at ettersom jeg startet å gjøre flere og vanskeligere 30-dagers utfordringer så vokste selvtilliten min .
(trg)="9"> Мин шуны да аңладым : 30 көндә күбрәк һәм сыйфатлырак эш эшләгәндә , минем үземә ышанычым артты .
(src)="10"> Jeg gikk fra å være en datanerd fastgrodd til kontorpulten til typen som sykler til jobb --
(trg)="10"> Санак артында утыручы беркатлы кешедән мин эшкә велосипедта йөрүчегә әйләндем ,
(src)="11"> for moro skyld .
(trg)="11"> Бары тик кызык өчен .
(src)="12.1"> I fjor endte jeg til og med opp med å gå opp Mt .
(src)="12.2"> Kilimanjaro , det høyeste fjellet i Afrika .
(trg)="12"> Ә узган елны мин Килиманджарога күтәрелдем , Африканың иң бөек тавы .
(src)="13"> Jeg ville aldri vært så eventyrlysten før jeg startet mine 30-dagers utfordringer .
(trg)="13"> 30-көнлек экспериментларны башлаганчы мин мондый хәрәкәтчән түгел идем .
(src)="14"> Jeg fant også ut at om du virkelig vil noe nok , så kan du gjøre hva som helst på 30 dager .
(trg)="14"> Шунысы ачыкланды : берәр нәрсәне бик нык теләсәң , аны 30 көн эчендә эшләп була .
(src)="15.1"> Har du noen gang ønsket å skrive en roman ?
(src)="15.2"> Hver november ,
(trg)="15.1"> Сезнең китап язганыгыз бармы ?
(trg)="15.2"> Һәр ноябрь аенда
(src)="16"> prøver tusenvis av mennesker å skrive sin egen roman på 50.000 ord , helt fra bånn , på 30 dager .
(trg)="16"> якынча ун меңләр кеше 50 мең сүздән торган роман язарга тырыша , 30 көн эчендә .
(src)="17"> Det viser seg at alt du trenger gjøre er å skrive 1667 ord hver dag i en måned .
(trg)="17"> Димәк , шулай : бары тик көненә 1667 сүз язарга кирәк , ай дәвамында .
(src)="18"> Så det gjorde jeg .
(trg)="18"> Мин шулай эшләдем дә .
(src)="19"> Forresten , hemmeligheten ligger i å ikke gå og legge seg før du har skrevet dagens kvote .
(trg)="19"> Сүз уңаеннан , сер шунда : язып бетергәнче , йокларга ятарга ярамый .
(src)="20"> Du blir kanskje søvnløs , men du blir ferdig med romanen .
(trg)="20"> Бәлки , сезнең йокыгыз туймыдыр , ләкин романны сез язып бетерәсез .
(src)="21"> Så er min bok den neste store amerikanske romanen ?
(trg)="21"> Минем китабым танылган роман була алдымы ?
(src)="22.1"> Nei .
(src)="22.2"> Jeg skrev den på en måned .
(trg)="22"> Юк , мин аны ай эчендә язып бетердем .
(src)="23"> Den er forferdelig .
(trg)="23"> Ул котычкыч !
(src)="24"> Men for resten av livet , om jeg møter John Hodgeman på en TED fest , trenger jeg ikke si , " Jeg er en dataingeniør . "
(trg)="24"> Ләкин хәзердән башлап мин TED кичәсендә Джон Һоджманны очратсам , " мин санак белгече " дип әйтергә җыенмыйм .
(src)="25"> Nei , nei , for om jeg vil kan jeg si , " Jeg er en romanforfatter . "
(trg)="25"> Юк , теләсәм , мин хәзер " Мин язучы " диям .
(src)="26"> ( Latter ) Det er en siste ting jeg vil nevne .
(trg)="26"> ( Көлү ) Димәк , мин әйтергә теләгән соңгы әйбер .
(src)="27"> Jeg lærte at når jeg gjorde små , bærekraftige forandringer , ting jeg kunne fortsette å gjøre , så var det mer sannsynlig at de ble permanente .
(trg)="27"> Мин кечкенә адымнар ясаган саен , һәм аларны даими эшләгәндә , алар гадәткә кереп китә .
(src)="28"> Det er ingenting galt med store , gale utfordringer .
(trg)="28"> Зур , акылсыз үзгәрешләр дә яхшы ,
(src)="29"> Faktisk er de masser av moro .
(trg)="29"> алар кызыклы булырга мөмкин ,
(src)="30"> Men det er ikke så sannsynlig at de vil vedvare .
(trg)="30"> ләкин алар , мөгаен , гадәткә кермәячәк .
(src)="31"> Da jeg gikk uten sukker i 30 dager , så dag 31 ut som dette .
(trg)="31"> Мин 30 көнгә шикәрле ризыктан баш тарткач , 31 нче көн болай күренде ...
(src)="32"> ( Latter ) Så her er mitt spørsmål til dere : Hva venter du på ?
(trg)="32"> ( Көлү ) Димәк , сезгә соравым шул : Нәрсә сез тагын көтәсез ?
(src)="33"> Jeg garanterer deg at de neste 30 dagene kommer til å komme og gå om du vil eller ikke , så hvorfor ikke tenke på noe du alltid har hatt lyst til å prøve og gi det en sjanse
(trg)="33.1"> Сүз бирәм : киләсе 30 көн барыбер узачак .
(trg)="33.2"> Сез теләгәнчәме , әллә юкмы ?
(trg)="33.3"> Шуңа күрә сез һәрвакыт эшләргә теләгән берәр нәрсә турында уйлагыз , һәм аңа шанс бирегез ,
(src)="34"> de neste 30 dagene .
(trg)="34"> киләсе 30 көндә
(src)="35"> Takk .
(trg)="35"> Рәхмәт .
(src)="36"> ( Applaus )
(trg)="36"> ( Кул чабу )
# nb/ted2020-349.xml.gz
# tt/ted2020-349.xml.gz
(src)="1.1"> Hei .
(src)="1.2"> Jeg er her for å prate om viktigheten av lovprisning , admirasjon og takk , og at det må være spesifikt og genuint .
(trg)="1.1"> Сәлам !
(trg)="1.2"> Мин монда сезгә мактау , соклану һәм рәхмәт әйтүнең әһәмиятен аңлатырга килдем .
(trg)="1.3"> Алар ихласлы булырга тиеш .
(src)="2"> Måten jeg ble interessert i dette på var at jeg la merke til det i meg selv da jeg vokste opp , og til et par år siden , at jeg ville si takk til noen , jeg ville gi dem skryt , jeg ville at de skulle gi meg skryt men jeg bare stoppet det .
(trg)="2"> Мине күптән түгел үземдә шундый кызыклы мәсьәләгә игътибар иттем : Балачакта һәм хәзер дә мин берәр кемгә рәхмәт әйтергә теләсәм , кешеләрне мактарга теләсәм , яки мине мактасыннар дип теләгәндә , мин нигәдер туктый идем .
(src)="3"> Og jeg spurte meg selv , hvorfor ?
(trg)="3"> Һәм мин үземнән сорадым : " Нигә ?
(src)="4"> Jeg følte meg sjenert , synes det var pinlig .
(trg)="4.1"> " .
(trg)="4.2"> Мин ояла идем , үземне әллә ничек хис итә идем .
(src)="5"> Og så ble spørsmålet mitt , er jeg den eneste som gjør dette ?
(trg)="5"> Аннан соң шундый сорау туды : " Мин генә шулай эшлимме ? "
(src)="6"> Så jeg bestemte meg for å undersøke .
(trg)="6"> Мин моны белергә теләдем .
(src)="7"> Jeg er heldig nok til å jobbe i en rehabiliteringsklinikk , så jeg ser folk som går gjennom livet og døden med misbruk .
(trg)="7.1"> Миңа реабилитация үзәгендә эшләү бәхете эләкте .
(trg)="7.2"> Шунда мин начар гадәтләре булган кешеләрнең тормышын һәм үлемен күрә идем .
(src)="8"> Og noen ganger skyldes det noe så enkelt som at deres kjerneproblem er at faren deres døde uten å noen gang si at han var stolt av dem .
(trg)="8"> Кайчак авыруларның сәбәпләре бик гади була иде : мәсәлән , әтиләре үлгәндә " мин синең белән горурланам " дип әйтмәү .
(src)="9"> Men så hører de fra familie og venner at faren fortalte alle andre at han var stolt av ham , men han sa det aldri til sønnen sin .
(trg)="9.1"> Ләкин алар аннары соң гаиләдән һәм дуслардан әтисе бөтенесе белән горурланганын әйткәнен ишетәләр .
(trg)="9.2"> Ләкин үз улына ул моны әйтмәгән .
(src)="10"> Det er fordi han ikke visste at sønnen hans trengte å høre det .
(trg)="10"> Әтисе улының моны ишетергә теләгәнен белмәгән .
(src)="11"> Så mitt spørsmål er , hvorfor spør vi ikke etter de tingene vi trenger ?
(trg)="11"> Соравым шул : нигә без безгә кирәк булган әйберләрне сорамыйбыз ?
(src)="12"> Jeg vet om en mann som har vært gift i 25 år som ønsker å høre kona si , " Takk for at du forsørger oss , så jeg kan være hjemme med ungene , " men som ikke vil spørre .
(trg)="12.1"> Мин 25 ел элек өйләнгән ир кеше белән таныш , Ул хатыныннан мондый сүзләрне ишетергә тели : " Гаиләне ашатканың өчен рәхмәт , мин эшләмичә өйдә балалар белән утыра алам " .
(trg)="12.2"> Ләкин ул сорамый .
(src)="13"> Jeg vet om en kvinne som er god på dette .
(trg)="13"> Мин тагын бер хатын-кызны беләм ,
(src)="14"> En gang i uka går hun til mannen sin og sier , " Jeg vil at du takker meg for alle tingene jeg har gjort i huset og med ungene . "
(trg)="14"> ул ире белән атнага бер күрешә , һәм аңа : " Мин синең миңа рәхмәт әйтүеңне телим , кара өй һәм балалар өчен әллә ниләр эшләдем . "
(src)="15"> Og han sier , " Åh , dette er flott , dette er flott . "
(trg)="15"> Ул : " Әйе , бу шәп , бик шәп " , ди .
(src)="16"> Og ros må virkelig være genuint , men hun tar ansvar for det .
(trg)="16"> Мактау ихласлы булырга тиеш , ләкин моның хатын-кыз мондый җаваплылыкны үз өстенә ала .
(src)="17"> Og en venn av meg , April , som jeg har kjent siden barnehagen , takker sine unger for at de gjør pliktene sine .
(trg)="17"> Минем балалар бакчасыннан бирле булган дустым , Эйприл , үз балаларына өй эше эшләгәне өчен рәхмәт әйтә .
(src)="18"> Og hun sier , " Hvorfor skal jeg ikke takke dem , selv om de må gjøre det ? "
(trg)="18"> " Алар моны эшләргә тиеш булсалар да , ник рәхмәт әйтмәскә ?
(src)="19"> Så spørsmålet er , hvorfor blokkerte jeg det ?
(trg)="19.1"> " , ди ул .
(trg)="19.2"> Менә сорау шундый : ник без моннан баш тартабыз ?
(src)="20"> Hvorfor blokkerte andre det ?
(trg)="20"> Нигә кешеләр рәхмәттән баш тарта ?
(src)="21"> Hvorfor kan jeg si , " Jeg vil ha biffen medium stekt , jeg trenger størrelse 36 sko , " men jeg vil ikke si , " Kan du gi meg ros for dette ? "
(trg)="21"> Нигә без : " Миңа алтынчы зурлыктагы аяк киеме кирәк , " - дибез , " Миңа уртача кыздырылган стэйк кирәк , " - дибез , Ә " мине мактагыз , " - дип әйтмибез ?
(src)="22"> Og det er fordi jeg gir deg kritisk data om meg .
(trg)="22"> Чөнки шулай дигәндә без үзебез турында мөһим мәгълүматны
(src)="23"> Jeg forteller deg hvor jeg er usikker .
(trg)="23"> башка кешеләргә җиткерәбез .
(src)="24"> Jeg forteller deg hvor jeg trenger din hjelp .
(trg)="24"> Шулай итеп мин миңа ярдәм кирәклеген әйтәм .
(src)="25"> Og jeg behandler deg , min innerste sirkel , som om du er fienden .
(trg)="25"> Һәм мин якын булган кешеләрне үземнең дошманнарым кебек кабул итәм .
(src)="26"> For hva kan du gjøre med den informasjonen ?
(trg)="26"> Чөнки сез бу мәгълүмат белән нишли аласыз ?
(src)="27"> Du kan neglisjere meg .
(trg)="27"> Сез миңа дәшми аласыз .
(src)="28"> Du kunne misbruke den .
(trg)="28"> Сез миңа начарлык эшли аласыз .
(src)="29"> Eller du kunne faktisk møtt mine behov .
(trg)="29"> Яки миңа ярдәм итә аласыз .
(src)="30"> Og jeg tok sykkelen min med til sykkelbutikken -- jeg elsker dette -- samme sykkel , og de gjør noe de kaller å " balansere " hjulene .
(trg)="30.1"> Бервакыт мин үземнең сәпидемне төзәтергә теләдем .
(trg)="30.2"> Аның тәгәрмәчләре белән проблема чыкты .
(src)="31"> Fyren sa , " Du vet , når du balanserer hjulene , blir sykkelen mye bedre . "
(trg)="31"> Эшче егет миңа : " Беләсезме , без тәгәрмәчләрне төзәткәч , ул күпкә яхшырак йөри " .