# nb/ted2020-10.xml.gz
# th/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Med all den berettigede bekymring for AIDS og fugleinfluensa -- og vi skal høre om dette fra den glimrende Dr. Glimrende senere i dag -- Jeg vil gjerne snakke om den andre pandemien , som er hjerte-kar sykdom , diabetes , høyt blodtrykk -- alle disse kan fullstendig unngås for minst 95 prosent av folket , utelukkende ved å endre kosthold og livsstil .
(trg)="1"> ด้วยความประพรั่นหวั่นวิตกอย่างชอบธรรมเกี่ยวกับโรคเอดส์และไข้หวัดนก และเรากำลังจะได้รับฟังจาก คุณหมอบริลเลียนท์ ( Dr.Brilliant ) ผู้ปราดเปรื่องในช่วงต่อไปในวันนี้นะครับ ผมอยากจะพูดถึงโรคที่เป็นกันแพร่หลายทั่วโลกอีกพวกหนึ่ง ก็คือ โรคหัวใจหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคความดันสูง โรคที่ว่ามาทั้งหมดเนี่ยสามารถป้องกันได้เต็มร้อย อย่างน้อยก็ในคนร้อยละ 95 หละครับ แค่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินและรูปแบบการใช้ชีวิต
(src)="2.1"> Og det som skjer er at det skjer en globalisering av sykdom , at folk som begynner å spise som oss , og leve som oss , og dø som oss .
(src)="2.2"> Og i en generasjon , for eksempel , Asia har gått fra å ha den laveste hyppighet av hjertesykdom , og fedme , og diabetes til en av de høyeste .
(src)="2.3"> Og i Afrika , er hjerte-kar sykdom like vanlig som HIV og AIDS dødsfall i de fleste landene .
(trg)="2"> สิ่งที่เกิดขึ้นในขณะนี้ก็คือว่า มีโลกาภิวัฒน์ของการเจ็บไข้ได้ป่วยเกิดขึ้น ผู้คนที่ เริ่มกินอะไรเหมือนพวกเรา ใช้ชีวิตเหมือนพวกเรา และก็ ตายไปแบบเดียวกับที่เราตาย และตัวอย่างก็คือ ในหนึ่งรุ่นอายุ ทวีปเอเชียเปลี่ยนจากที่เคยเป็นที่ๆมีอัตราของ โรคหัวใจ โรคอ้วนและโรคเบาหมาย ต่ำที่สุด กลายมาเป็น สูงที่สุดทวีปหนึ่ง แล้วอย่างในทวีปอัฟริกา คนเป็นโรคหัวใจหลอดเลือด มีจำนวนพอๆกับคนติดเชื้อเอชไอวี ( HIV ) และคนที่เสียชีวิตด้วยโรคเอดส์ ในแทบจะทุกประเทศเลยหละครับ
(src)="3"> Vi har et avgjørende tidsvindu for å gjøre en vesentlig forskjell som kan påvirke livene til bokstavelig talt millioner av mennesker , og praktisere forebegyggende medisin på en verdensomspennende målestokk .
(trg)="3"> เพราะฉะนั้น ถือว่านี่เป็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของโอกาสทองที่เรา ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญยิ่งที่จะส่งผล ต่อชีวิตของผู้คนนับเป็นล้านๆได้ และหันมาใช้เวชศาสตร์ป้องกันในระดับ สากล
(src)="4"> Hjerte-kar sykdommer dreper fremdeles flere folk -- ikke bare i dette landet , men også over hele verden -- enn alt annet til sammen , og likevel kan det forebygges fullt og helt for de fleste .
(trg)="4"> โรคทางหัวใจและหลอดเลือดทำให้เกิดการเสียชีวิตสูงกว่า -- ไม่ใช่แค่ในประเทศนี้นะครับแต่ว่าทั่วทั้ง โลก -- สูงกว่าสาเหตุอื่นใดทั้งหมด อย่างไรก็ดี มันเป็นอะไรที่เราแทบทุกๆคนสามารถป้องกันได้เต็มร้อย
(src)="5.1"> Ikke bare kan det forebygges , det kan faktisk snus .
(src)="5.2"> Og i de siste nesten 29 årene , har vi vært i stand til å vise at ved å ganske enkelt endre kostholdet og livsstil , ved hjelp av veldig høyteknologiske , kostbare , toppmoderne tiltak for å vise hvor effektive disse veldig enkle og lite teknologiske og lite kostnadskrevende inngrep kan være .
(src)="5.3"> Kvantitativ arteriografi , før og etter et år , i tillegg til PET scanning av hjertet .
(trg)="5"> ไม่ใช่แต่แค่เพียงป้องกันได้นะครับ แต่ว่ายัง รักษาเยียวยาได้ด้วย และกว่าร่วม 29 ปีที่ผ่านมา ที่พวกผมพิสูจน์ได้ว่า แค่เพียงปรับเปลี่ยน พฤติกรรมการกินและรูปแบบการใช้ชีิวิต โดยใช้การตรวจวัดด้วยเทคนิคขั้นสูง ราคาแพง และนำสมัย ในการพิสูจน์ว่า อานุภาพของการสอดแทรกด้วยเทคนิคพื้นๆ ราคาย่อมเยาว์ จะเป็นอย่างไร ภาพฉายรังสีเชิงปริมาณ ของหลอดเลือดแดง ก่อนหน้าและหลังจากหนึ่งปี และ ภาพฉายรังสืโปซิตอนของหัวใจ ( cardiac PET scans )
(src)="6"> Vi påviste for noen måneder siden -- vi publiserte den første studiet som viser at du faktisk kan stanse eller snu fremgangen av prostatakreft ved å gjøre endringer i kosthold og livsstil , og 70 prosent tilbakegang i svulstvekst , eller veksthemming av tumoren , sammenliknet med kun 9 prosent i kontrollgruppen .
(trg)="6"> พวกผมเอาออกมาเผยแพร่เมื่อสองสามเดือนก่อน -- พวกผมตีพิมพ์ การศึกษาชิ้นแรกที่พิสูจน์ว่าเราสามารถหยุดยั้งหรือ รักษาการเจริญเติบโตของมะเร็งต่อมลูกหมากได้โดย ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินและรูปแบบการใช้ชีวิต และทำให้ร้อยละ 70 ของเนื้องอกกลับมาดีดังเดิม หรือเป็นการยับยั้ง การเติบโตของเนื้องอกได้หากเปรียบเทียบกับร้อยละ 9 ใน กลุ่มควบคุม
(src)="7"> Og i MRI og MR spektroskopien her , er prostata tumor aktiviteten vises med rødt -- du kan se den minske etter et år .
(trg)="7"> ในภาพฉายที่ตรวจวัดด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ( MRI ) และการตรวจวิเคราะห์ด้วยแม่เหล็กกำธร ( MRS ) ระดับกิจกรรมในมะเร็งต่อมลูกหมากที่แสดงด้วยสีแดง -- เราจะ เห็นว่าลดน้อยลงหลังจากหนึ่งปี
(src)="8.1"> Vi opplever nå en fedmeepidemi .
(src)="8.2"> To tredeler av de voksne og 15 prosent av barna .
(src)="8.3"> Det som virkelig bekymrer meg er at diabetes har økt med 70 prosent i de siste 10 årene , og dette er muligens den første generasjon der barna vil komme til å leve kortere liv enn vi gjør i dag .
(src)="8.4"> Det er sørgelig , og det kan forebygges .
(trg)="8"> ตอนนี้มาถึงการลุกลามของโรคอ้วนนะครับ พบมากถึงสองในสามของ ผู้ใหญ่ และร้อยละ 15 ในเด็ก สิ่งที่น่ากังวล สำหรับผมก็คือโรคอ้วนมีอัตราเพิ่มสูงขึ้นถึงร้อยละ 70 ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา และนี่อาจจะเป็น ยุคแรกที่เด็กจะช่วงชีวิตสั้น กว่าเราๆ อนาถใจนะครับ แต่ว่าก็ ป้องกันได้นะ
(src)="9.1"> Dette er ikke valgresultater , dette er antall mennesker som er fete sortert etter stat , fra og med ' 85 , ' 86 , ' 87 -- de er fra CDC websiden -- ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 -- her kommer en ny gruppe -- ' 92 , ' 93 , ' ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- det blir verre .
(src)="9.2"> Vi er på en måte " tilbake-utviklende " Hva kan vi gjøre her ?
(src)="9.3"> Vel , kostholdet som vi har funnet kan reversere hjerte sykdom og kreft er et asiatisk kosthold .
(trg)="9.1"> นี่ไม่ใช่ผลการเลือกตั้งนะครับ นี่คือจำนวน คน -- จำนวนคนที่เป็นโรคอ้วน แยกตามรัฐ เริ่มจากช่วงปี ค .ศ .
(trg)="9.2"> 1885 , 86 , 87 ( พ .ศ.2528 , 29 , 30 ) เป็นข้อมูลจากเว็บไซต์ซีดีซี ( CDC ) -- ปี ค .ศ.1988 , 89 , 90 , 91 ( พ .ศ.2531 , 32 , 33 , 34 ) เราได้หมวดหมู่ใหม่ -- ปี ค .ศ .
(trg)="9.3"> 1992 , 93 , 94 , 95 , 96 ( พ .ศ.2535 , 36 , 37 , 38 , 39 ) 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 ( พ .ศ.2540 , 41 , 42 , 43 , 44 ) -- แย่ลงไปเรื่อยๆ เรามี วิวัฒนาการแบบถอยหลังเข้าคลองนะครับเนี่ย แล้วเราจะทำอะไรได้บ้าง ? คุณรู้ไหมครับว่า พฤติกรรมการกินที่พวกผมพบว่าช่วยรักษาโรคหัวใจ และมะเร็งเป็นพฤติกรรมการกินของเอเชียครับ
(src)="10"> Men folk i Asia begynner å spise som oss som er grunnen til at de begynner å bli syke som oss .
(trg)="10"> แต่ว่าคนเอเชียเริ่มจะมากินอะไรแบบเดียวกับพวกเรา ซึ่งเป็นสาเหตุว่าทำไมพวกเขาถึงได้เริ่มเจ็บไข้ได้ป่วย เหมือนที่พวกเราเป็น
(src)="11.1"> Derfor har jeg jobbet en hel del med de store mat selskapene .
(src)="11.2"> De kan gjøre det morsomt og sexy og hipt og sprø og bekvemt å spise sunnere mat , som -- jeg er formann for de rådgivende gruppene for McDonald 's , og PepsiCo , og ConAgra , og Safeway , og snart DelMonte , og de oppdager at det er god forretning .
(trg)="11"> เพราะฉะนั้น ผมจึงได้ร่วมงานกับธุรกิจด้านอาหาร หลายบริษัทด้วยกัน บริษัทพวกนี้ทำให้ความสนุก เซ็กซี่ กิ๊บเก๋ กรอบกรุบ และสะดวก กลายเป็นส่วนหนึ่งของการกินอาหารที่มีคุณประโยชน์ขึ้น ก็อย่างเช่น -- ผมเป็นกรรมการที่ปรึกษาของแม็คโดนัลด์ ( McDonald 's ) เป๊ปซี่ ( PepsiCo ) คอนอะกรา ( ConAgra ) และเซฟเวย์ ( Safeway ) และในไม่ช้านี้ก็ เดล มอนเต้ ( Del Monte ) ... บริษัทพวกนี้ค้นพบว่า การทำแบบนี้ช่วยส่งเสริม ธุรกิจอีกด้วยครับ
(src)="12.1"> Salatene som du kan se på McDonald 's kommer fra dette arbeidet -- de vil få en asiatisk salat .
(src)="12.2"> Ved Pepsi , to tredeler av deres omsetningsvekst kommer fra de bedre matvarene .
(trg)="12"> สลัดที่เราทานกันที่ร้านแม็คโดนัลด์ก็มาจาก งานของผมนี่แหละครับ -- แล้วเขาก็กำลังจะทำสลัดแบบเอเชียด้วยนะ ที่บริษัทเป๊ปซี่ รายได้ที่เพิ่มขึ้นมา 2 / 3 มาจาก อาหารที่มีคุณประโยชน์ขึ้น
(src)="13.1"> Og kan vi gjøre dette , så kan vi frigjøre ressurser for å kjøpe legemidler som du virkelig trenger for å behandle AIDS og HIV og malaria og for å forebebygge fugleinfluensa .
(src)="13.2"> Takk skal dere ha .
(trg)="13"> ถ้าเราทำได้อย่างนั้นนะครับ ก็จะเท่ากับว่าเราได้รักษา ทรัพยากรไว้เพื่อจะได้นำไปจัดซื้อยาที่เราจำเป็นต้องใช้จริงๆใน การรักษาโรคเอดส์ เชื้อเอชไอวี และไข้มาลาเรีย และสำหรับ การป้องกันไข้หวัดนก ขอบคุณครับ
# nb/ted2020-1010.xml.gz
# th/ted2020-1010.xml.gz
(src)="1"> Jeg vokste opp i en liten bygd i Canada , og jeg er en udiagnostisert dyslektiker .
(trg)="1"> ผมโตขึ้น ในหมู่บ้านที่เล็กมากๆ แห่งหนึ่งในแคนาดา เป็นเด็กที่มีความบกพร่องในทักษะการเรียนรู้ โดยที่ไม่มีใครทราบ
(src)="2"> Jeg hadde en vanskelig tid på skolen .
(trg)="2"> ผมเผชิญกับช่วงเวลาที่ยากลำบากในโรงเรียน
(src)="3"> Moren min fortalte meg faktisk senere at jeg var den lille ungen i bygda som gråt hele veien til skolen .
(trg)="3"> และในภายหลังแม่ก็ได้บอกผม ว่าผมเป็นเด็กตัวเล็กๆในละแวกบ้าน ที่เอาแต่ร้องไห้ตลอดทางไปโรงเรียน
(src)="4"> Jeg rømte .
(trg)="4"> ผมตัดสินใจทิ้งชีวิตที่นั่น
(src)="5.1"> Jeg dro da jeg var 25 år gammel for å reise til Bali .
(src)="5.2"> Det var der jeg møtte min fantastiske kone , Cynthia , og sammen i løpet av 20 år , bygget vi opp en fantastisk juveler-forretning .
(trg)="5"> ย้ายไปอยู่ที่บาหลี เมื่ออายุได้ 25 ปี ที่นั่นเอง ที่ผมได้พบภรรยาสุดวิเศษ เธอชื่อซินเทีย เราอยู่ด้วยกันมากว่า 20 ปีแล้ว เราร่วมกันก่อตั้งธุรกิจเครื่องเพชรอันน่าทึ่ง
(src)="6"> Det var et eventyr , og deretter pensjonerte vi oss .
(trg)="6"> ชีวิตเราเป็นเหมือนนิทาน แล้วจากนั้นเราก็เกษียณ
(src)="7"> Så tok hun meg med for å se en film som jeg egentlig ikke hadde noe lyst til å se .
(trg)="7"> วันหนึ่ง เธอพาผมไปดูหนัง ที่จริง แล้วผมก็ไม่ค่อยอยากดูเท่าไหร่นะครับ
(src)="8"> Den ødela livet mitt -- ( Latter ) " En ubehagelig sannhet " og Mr. Gore .
(trg)="8"> แล้วมันก็ทำลายชีวิตผม ( เสียงหัวเราะ ) เรื่อง An Inconvenient Truth และคุณกอร์
(src)="9"> Jeg har fire barn , og om bare deler av det han sier er sant , kommer de ikke til å ha det livet jeg har hatt .
(trg)="9"> ผมมีลูกสี่คน และแม้ว่าส่วนหนึ่งที่เขาพูดจะเป็นเรื่องจริง พวกเขาไม่ได้ใช้ชีวิต แบบเดียวกันกับผม
(src)="10"> Og jeg bestemte der og da for at jeg ville bruke resten av livet på å gjøre det jeg kunne for å forbedre deres muligheter .
(trg)="10"> และผมก็ได้ตัดสินใจในตอนนั้น ว่าอยากจะใช้เวลาที่เหลืออยู่ ทำอะไรก็ตามที่ทำได้ เพื่อเพิ่มโอกาสแก่พวกเขาเหล่านั้น
(src)="11"> Så her er verden , og her er vi på Bali .
(trg)="11"> เอาล่ะ นี่คือโลก และนี่ครับ เราอยู่ที่บาหลี
(src)="12"> Det er en bitte liten øy -- 100 km ganger 150 km .
(trg)="12"> เป็นเกาะเล็กๆ ขนาด 60x90 ไมล์
(src)="13"> Den har en intakt Hindu kultur .
(trg)="13"> ชาวบ้านยังคงนับถือวัฒนธรรมฮินดูอันเก่าแก่
(src)="14"> Cynthia og jeg var der .
(trg)="14"> ซินเทีย และผมอยู่ที่นั่น
(src)="15"> Vi hadde et fantastisk liv der , og vi bestemte oss for å gjøre noe uvanlig .
(trg)="15"> ที่นั่น เรามีชีวิตที่ดีมากๆ จนวันหนึ่ง เราตัดสินใจที่จะทำอะไรที่ไม่ธรรมดาที่นั่น
(src)="16"> Vi bestemte oss for å gi tilbake lokalt .
(trg)="16"> เราตัดสินใจจะตอบแทน แก่ท้องถิ่น
(src)="17"> Og der er den ; den kalles den Grønne Skolen .
(trg)="17"> และนี่ก็เป็นที่มาของ สิ่งที่เรียกว่า โรงเรียนสีเขียว
(src)="18"> Jeg vet den ikke ser ut som en skole , men det er noe vi bestemte oss for å gjøre og den er ekstremt , ekstremt grønn .
(trg)="18"> ผมรู้ว่ามันไม่เหมือนโรงเรียนเท่าไหร่ และนี่คือสิ่งที่เราตั้งใจจะทำ ให้เป็นโรงเรียนที่เป็นมิตรกับธรรมชาติ มากที่สุด
(src)="19"> Klasserommene har ingen vegger .
(trg)="19"> ห้องเรียนที่นี่ไม่มีผนัง
(src)="20"> Læreren skriver på en bambustavle .
(trg)="20"> พวกครูสอนหนังสือบนกระดานไม้ไผ่
(src)="21"> Pultene er ikke firkantede .
(trg)="21"> โต๊ะเรียนไม่เป็นสี่เหลื่ยม
(src)="22"> På den Grønne Skolen smiler barna -- en uvanlig ting for en skole , spesielt for meg .
(trg)="22"> ที่โรงเรียนสีเขียว เด็กๆยิ้มได้ ซึ่งเป็นสิ่งที่ผิดปกติสำหรับโรงเรียน โดยเฉพาะกับผม
(src)="23"> Og vi praktiserer holisme .
(trg)="23"> และเราได้ฝึกทฤษฏี " องค์รวม "
(src)="24"> Og for meg er ideen at , om denne lille jenta uteksamineres som en hel person , er det en sjanse for at hun vil kreve en hel verden -- en hel verden -- til å leve på .
(trg)="24"> หมายถึง ความคิดที่ว่า ว่าถ้าเด็กผู้หญิงคนหนึ่ง จบการศึกษาไปเป็นผู้ใหญ่ สิ่งที่เป็นไปได้ก็คือ เธอจะสามารถเรียนรู้โลกทั้งใบ โลก ทั้งใบ เพื่อใช้ชีวิต
(src)="25"> Våre barn tilbringer 181 dager på å gå på en skole i en boks .
(trg)="25"> ลูกหลานของพวกเราใช้เวลา 181 วัน ไปโรงเรียน ในกล่องแคบๆ
(src)="26"> De som bygde skolen min bygde også fengselet og galehuset av de samme materialene .
(trg)="26"> ผู้คนที่ช่วยกันสร้างโรงเรียนของผม คือกลุ่มคนเดียวกัน ที่สร้างคุกและสถานที่พักฟื้นของผู้ป่วยวิกลจริต ด้วยวัสดุแบบเดียวกัน
(src)="27"> Så dersom denne herren har hatt sin holistiske utdannelse , ville han da sittet der ?
(trg)="27"> ฉะนั้นถ้าสุภาพบุรุษผู้นี้ ได้รับการศึกษาแบบ องค์รวม แล้ว เขาจะมานั่งอยู่ตรงนี้อยู่รึเปล่า
(src)="28"> Ville han hatt flere muligheter i livet sitt ?
(trg)="28"> ชีวิตของเขา จะได้รับโอกาสมากกว่านี้มั๊ย
(src)="29"> Klasserommet har naturlig lys .
(trg)="29"> ห้องเรียนใช้แสงสว่างธรรมชาติ
(src)="30.1"> De er nydelige .
(src)="30.2"> De er av bambus .
(trg)="30"> มันสวยมาก ห้องเรียนสร้างจากไม้ไผ่
(src)="31"> Brisen trekker gjennom dem .
(trg)="31"> สายลมสามารถพัดผ่านเข้ามาในอาคาร
(src)="32"> Og når den naturlige brisen ikke er nok , kan barna åpne bobler men ikke den typen bobler som du kjenner .
(trg)="32"> แต่เวลาที่ห้องเรียนเริ่มไม่อยู่ในภาวะน่าสบาย เด็กๆก็ปรับเปลี่ยนพื้นที่ให้เป็นโดม แต่ไม่ใช่โดม แบบที่คุณคิด
(src)="33"> Disse boblene er laget av naturlig bomull og gummi fra gummi-treet .
(trg)="33"> โดมของเด็กๆ ทำจากผ้าฝ้ายธรรมชาติ ผสมกับยาง จากต้นยางพารา
(src)="34"> Så vi har egentlig forvandlet boksen til en boble .
(trg)="34"> นี่เป็นวิธีง่ายๆ ที่เราใช้ปรับเปลี่ยน พื้นที่จากกล่องสี่เหลี่ยม มาเป็นโดมกลม
(src)="35"> Og disse barna vet at smertefri klimakontroll muligens ikke blir en del av deres fremtid .
(trg)="35"> เด็กๆเหล่านี้รู้ว่า สภาพอากาศ อันเลวร้ายเกินเยียวยา จะไม่เกิดขึ้น กับอนาคตของพวกเขา
(src)="36"> Vi betaler regningen på slutten av måneden men de folkene som egentlig ender opp med å måtte betale regningen er våre barnebarn .
(trg)="36"> พวกเราจ่ายบิลค่าใช้จ่าย ตอนสิ้นเดือน แต่คนที่เป็นคนจ่ายบิลเหล่านั้นจริงๆแล้ว คือลูกหลานของพวกเรา
(src)="37"> Vi må lære barna at verden ikke er uknuselig .
(trg)="37"> เราจะต้องสอนเด็กๆ ว่าโลกใบนี้ ไม่ได้คงอยู่ตลอดไป
(src)="38"> Disse barna laget en liten grafitti på pultene sine , og da meldte de seg opp til to ekstra kurs .
(trg)="38"> เด็กๆกลุ่มนี้ ทำกราฟฟิตี้เล็กๆ บนโต๊ะของพวกเขา พวกเขาเหมือนได้เรียนรู้เพิ่มเติม ใน 2 วิชาพิเศษ
(src)="39"> Det første var kalt sandpussing , og den andre var kalt re-voksing .
(trg)="39"> วิชาแรก เราเรียกว่า ขัดไม้ วิชาที่สอง เรียกว่า วิชาเคลือบไม้
(src)="40"> Men etter at det skjedde eier de nå sine egne pulter .
(trg)="40"> เมื่อเด็กๆ เริ่มจัดการโต๊ะของเขา เด็กๆก็รู้สึกเป็นเจ้าของ โต๊ะเหล่านี้
(src)="41"> De vet at de kan kontrollere verden sin .
(trg)="41"> พวกเขารู้ว่า เขาสามารถควบคุมโลกของเขาได้
(src)="42"> Vi er koblet til strømnettet ; vi er ikke stolt av det .
(trg)="42"> ถ้าเราอยู่ในกรอบ เราจะไม่รู้สึกภูมิใจกับมัน
(src)="43"> Men et fantastisk alternativ energi firma i Paris skal koble oss fra strømnettet med solenergi .
(trg)="43"> แต่บริษัทพลังงานทางเลือกที่น่าทึ่งแห่งหนึ่งในปารีส พาเราออกจากกรอบ ด้วย พลังงานแสงอาทิตย์
(src)="44"> Og dette er den andre spiralen som er bygget i verden i et to og en halv meter fall på en elv .
(trg)="44"> และยังมีสิ่งนี้ พลังน้ำวนอย่างที่สอง ที่มนุษย์สร้างขึ้นในโลกนี้ ในความลึก 2 เมตรครึ่งใต้ผิวน้ำ
(src)="45"> Når turbinen settes inn , vil den produsere 8,000 watt med elektrisitet , dag og natt .
(trg)="45"> เมื่อเครื่องยนต์ถูกวางลงไป มันสามารถสร้างพลังงานไฟฟ้า กว่า 8,000 วัตต์ ตลอดทั้งกลางวัน และ กลางคืน
(src)="46"> Og dere vet hva disse er .
(trg)="46"> เอาล่ะ คุณรู้มั๊ย ว่านี่คืออะไร
(src)="47"> Det er ingen steder man trekker ned .
(trg)="47"> ที่นี่ไม่มีที่สำหรับทิ้งของเสีย
(src)="48"> Og så lenge vi tar vårt avfall og blander med enorme mengder vann -- dere er alle veldig smarte , bare gjør regnestykket .
(trg)="48"> นานมาแล้ว ที่เราจัดการของเสียของเรา ด้วยน้ำปริมาณมหาศาล เอาล่ะ เราลองมาคำนวนดู
(src)="49"> Hvor mange mennesker , ganger hvor mye vann .
(trg)="49"> คนแต่ละคน ใช้น้ำมากเท่าไหร่
(src)="50"> Det er ikke nok vann .
(trg)="50"> ก็ไม่มีทางเพียงพอต่อความต้องการ
(src)="51.1"> Dette er kompost-toaletter .
(src)="51.2"> Og ingen på skolen ville vite om dem , spesielt ikke rektoren .
(trg)="51"> ที่คุณเห็นนี่ คือถังหมักปุ๋ยในรูปห้องสุขา และทุกคนในโรงเรียนไม่มีใครอยากรับรู้เกี่ยวกับมัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ครูใหญ่
(src)="52"> Og de virker , folk bruker dem .
(trg)="52"> แต่มันก็ยังทำงานได้ดี ทุกคนใช้ห้องน้ำแบบนี้ และทุกคนก็โอเค
(src)="53.1"> De sier de er OK .
(src)="53.2"> Det er noe du bør tenke på å gjøre .
(trg)="53"> คุณเอาห้องน้ำแบบนี้ไปลองคิดดูนะครับ
(src)="54"> Det var ikke mye som ikke virket .
(trg)="54"> ไม่ใช่ทุกสิ่ง ที่จะไม่มีปัญหา
(src)="55"> De vakre lerret og gummi solskjermene ble spist opp av solen i løpet av seks måneder .
(trg)="55"> ผืนผ้าใบสวยๆ และ สกายไลท์ที่ทำจากยาง เหล่านี้ ตากแดด อยู่ 6 เดือน จนเป็นอย่างที่เห็น
(src)="56"> Vi måtte erstatte dem med resirkulerbar plast .
(trg)="56"> เราจำเป็นต้องเปลี่ยนหลังคา มาเป็นพลาสติกที่รีไซเคิลได้
(src)="57"> Lærerne dro gigantiske PVC whiteboards inn i klasserommet ,
(trg)="57"> คุณครูได้จัดการรวบรวมความคิด เขียนไว้บนกระดานไวท์บอร์ด ในห้องเรียน
(src)="58.1"> så vi fikk noen gode ideer .
(src)="58.2"> Vi tok noen gamle bilvinduer , monterte papir bak dem og laget det første alternativet til whiteboarden .
(trg)="58"> เราจึงได้ไอเดียดีๆ เราใช้กระจกเก่าจากรถยนต์ ติดกระดาษไว้หลังกระจก และคิดสร้างสรรค์ไอเดียใหม่ๆ ลงบนกระดานไวท์บอร์ด
(src)="59"> Den Grønne Skolen befinner seg i det sørlige sentrale området på Bali og den er på 20 mål med dyrket mark .
(trg)="59"> โรงเรียนสีเขียว ตั้งอยู่บริเวณกลางเมืองด้านทิศใต้ ของบาหลี ด้วยพื้นที่ 20 เอเคอร์ ซึ่งประกอบด้วยสวน
(src)="60"> Det går en fantastisk elv gjennom den , og der kan du se hvordan vi klarer å krysse den .
(trg)="60"> และมีแม่น้ำสุดวิเศษไหลผ่านพื้นที่ของเรา ซึ่งคุณจะเห็นว่า เราสร้างสะพานข้ามแม่น้ำกันอย่างไร
(src)="61"> Jeg møtte en far for noen dager siden , han så litt gal ut .
(trg)="61"> วันหนึ่ง ผมมีโอกาสพบคุณพ่อท่านหนึ่ง เขาดูตื่นสถานที่นิดหน่อย
(src)="62"> Jeg sa " Velkommen til den Grønne Skolen . "
(trg)="62"> ผมพูดว่า " ยินดีต้อนรับสู่โรงเรียนสีเขียว "
(src)="63"> Han sa " Jeg har sittet på et fly i 24 timer . "
(trg)="63"> เขาพูดว่า " ผมตั้งใจนั่งเครื่องบิน 24 ชั่วโมง เพื่อมาที่นี่ "
(src)="64"> Jeg spurte ham , " Hvorfor ? "
(trg)="64"> ผมถามเขาว่า " ทำไมล่ะ "
(src)="65.1"> Han sa " Jeg hadde en drøm en gang om en grønn skole , og så et bilde av denne grønne skolen .
(src)="65.2"> Jeg kom meg på et fly .
(trg)="65"> เขาตอบว่า " ผมเองมีความฝันเกี่ยวกับโรงเรียนสีเขียว เมื่อผมได้เห็นภาพถ่ายของโรงเรียนแห่งนี้ ผมก็ขึ้นเครื่องบินมาเลย
(src)="66"> I august skal jeg ta med barna mine . "
(trg)="66"> เดือนสิงหาคม ผมจะพาลูกชายของผม มาอยู่ที่นี่ "
(src)="67"> Dette var en fantastisk ting .
(trg)="67"> นี่เป็นเรื่องดี
(src)="68"> Men mer enn det , folk bygger grønne hus rundt den Grønne Skolen , så barna deres kan gå til skolen på stiene .
(trg)="68"> แต่นอกเหนือจากนั้น ผู้คนได้สร้างบ้านแบบธรรมชาติ รอบๆ โรงเรียนสีเขียวของเรา พวกเด็กๆ จึงสามารถเดินจากบ้านมาโรงเรียนได้
(src)="69"> Og folk tar med seg sine grønne industrier , forhåpentligvis deres grønne restauranter , til den Grønne Skolen .
(trg)="69"> ผู้คนนำผลผลิตสีเขียว เพื่อให้ผลผลิตธรรมชาติเหล่านั้น เป็นอาหารแก่โรงเรียนสีเขียว
(src)="70"> Det har blitt et lite samfunn .
(trg)="70"> คนเหล่านี้ ได้รวมตัวกันเป็นชุมชน
(src)="71"> Det har blitt en grønn modell .
(trg)="71"> และกลายมาเป็นชุมชนสีเขียวต้นแบบ
(src)="72"> Vi måtte se på alt .
(trg)="72"> พวกเรา จำเป็นต้องมองเข้าไปในทุกๆสิ่ง
(src)="73"> Ingen petrokjemikalier i fortauet .
(trg)="73"> ไม่มีผลิตภัณฑ์ปิโตรเคมี ไม่มีถนนลาดยาง
(src)="74"> Ingen fortau .
(trg)="74"> ไม่มี ทางเท้า
(src)="75"> Dette er vulkanske steiner lagt for hånd .
(trg)="75"> มีแต่หินภูเขาไฟ จัดเรียงด้วยมือคน
(src)="76"> Det er ingen fortau .
(trg)="76"> ไม่มีทางเดินเรียบๆ
(src)="77"> Fortauene er grus , de blir oversvømt når det regner , men de er grønne
(trg)="77"> ทางเดินเท้าที่มี คือกรวดหิน ที่น้ำท่วมถึงได้ เมื่อฝนตก แต่สิ่งเหล่านี้ เป็นธรรมชาติ
(src)="78"> Dette er skolens bøffel .
(trg)="78"> นี่คือ กระบือของโรงเรียน
(src)="79"> Han har tenkt til å spise det gjerdet til middag .
(trg)="79"> เขาวางแผนว่า จะเล็มรั้วเหล่านี้เป็นอาหาร
(src)="80"> Alle gjerdene på den Grønne Skolen er grønne .
(trg)="80"> รั้วที่คุณเห็นในโรงเรียนทั้งหมด ก็มาจากธรรมชาติ
(src)="81"> Og når barnehagebarna nylig flyttet porten sin , oppdaget de at gjerdet var laget av Kassava-planten .
(trg)="81"> และเมื่อเด็กๆชั้นอนุบาล ย้ายที่เล่นของตัวเองบ่อยๆ เค้าก็ค้นพบว่า รั้วของพวกเขา แท้จริงแล้วทำจากมันสัมปะหลัง
(src)="82"> De tok Kassava-røttene opp til kjøkkenet , delte dem i tynne siver og laget nydelig chips .
(trg)="82"> พวกเค้าเก็บมันสัมปะหลังเหล่านี้ มาที่ครัว จัดการทำมันฝรั่งทอดแสนอร่อย
(src)="83"> Landskapspleie .
(trg)="83"> ว่าด้วยเรื่องภูมิมัศน์
(src)="84"> Vi klarte å få til at hagen som var der går helt opp til kanten av klasserommene .
(trg)="84"> เราจัดการ พื้นที่สีเขียว ให้อยู่ที่เดิม เชื่อมต่อพื้นที่ให้เป็นส่วนหนึ่งกับห้องเรียน
(src)="85"> Vi slapp dem forsiktig inn .
(trg)="85"> เราค่อยๆปลูกต้นไม้
(src)="86"> Vi laget rom for disse karene som er Balis siste svarte griser .
(trg)="86"> สร้างพื้นที่ สำหรับ หมูดำพันธุ์บาหลี พวกนี้
(src)="87"> Og skole-kua prøver å finne ut hvordan den kan erstatte gressklipperen på lekeområdet .
(trg)="87"> รวมถึง วัว ของโรงเรียนอีกด้วย ที่เราพยายามจะหาพื้นที่สำหรับมัน เพื่อที่จะใช้วัว ทดแทน เครื่องตัดหญ้า ในบริเวณสนามเด็กเล่น