# my/ted2020-10.xml.gz
# zh/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> AIDS နဲ့ က က်ငှက်တုပ်ကွ တို့နဲ့ ပတ်သက်ပ ီ တရ ဝင်ပူပန်မှုတွ ၊ နဲ့ ဒီန ့နှ င် ပိုင် မှ အရမ် တ ်တဲ့ Dr. Brillant ဆီကက ရမှ နဲ့အတူ အခ တစ်ကမ္ဘ လုံ ဖ စ်န တဲ့ နှလုံ သွ က ဆီ ခ ို ၊ သွ တို ရ ဂ တွ အက င် ပ ခ င်ပ တယ် ။ ဒ တွ အ လုံ ဟ အနည် ဆုံ ၉၅ % လူတွ အတွက် အစ အသ က် ၊ အန အထိုင် ပ င် လိုက်ရုံနဲ့ လုံ ဝက ကွယ်နိုင်တယ်
(trg)="1"> 所有對於愛滋病同禽流感嘅擔心 都係好合理嘅 而我哋稍後亦會從 Brilliant 醫生 聽到有關嘅嘢 不過 ， 而家我想講嘅係另一啲流行病 就係心血管疾病 、 糖尿病同高血壓 而且對於 95 % 以上嘅患者嚟講 只要改變飲食習慣同生活作息 呢啲病完全係可以預防嘅
(src)="2"> ပ ီ တ ့ ဖ စ်န တ က တစ်ကမ္ဘလုံ မက န် မ ခ င် ၊ ဖ စ်ပွ န ပ ီ လူတွ ဟ က ွန်တ ်တို့လိုစ ၊ က ွှန်တ ်တို့လိုန ၊ ပ ီ တ ့ က ွန်တ ်တို့လို သ တ ဖ စ်န တယ် ။ ဥပမ မ ို ဆက် တစ်ခုမှ အ ရှဟ နှလုံ ရ ဂ ၊ အဝလွန်တ နဲ့ဆီ ခ ို ဖ စ်တ အနိမ့်ဆုံ နှုန် ကန အမ င့်ဆုံ ဖ စ်သွ ပ ပ ီ ။ ပ ီ တ ့အ ဖရိကမှ နှလုံ သွ က ရ ဂ ဟ နိုင်ငံအမ စုမှ HIV နဲ့ AIDS သ ဆုံ တ နဲ့တူညီန တယ်
(trg)="2"> 但現正發生嘅事就係慢性病開始全球化 其他國家嘅人嘅飲食同生活方式 甚至死亡方式 都開始同我哋相似 例如短短一代人嘅時間 亞洲已經由其中一個心臟病 、 肥胖 同糖尿病發病率極低嘅地區 變成發病率極高嘅地區 喺非洲 ， 患心血管疾病嘅人數 等同於喺大多數國家 死於愛滋病嘅人數
(src)="3"> ဒီတ ့ တကယ့်ကို သန် ခ ီတဲ့ လူတွ ရဲ့အသက်ကို သက်ရ က်နိုင်တဲ့ ပ င် လဲခ က် တစ်ခုလုပ်ဖို့ အရ ပ တဲ့အခွင့်အလမ် တံခ တစ်ခ ပ်ရှိပ ီ ၊ တစ်ကမ္ဘ လုံ အတိုင် အတ နဲ့ က ကွယ်ရ ဆ ပည ပ ုက င့်ဖို့ပ ။
(trg)="3"> 所以呢個係一個關鍵時刻 我哋必須做一個重要嘅改變 去影響幾百萬人嘅生命 同埋喺全球實施預防性醫學
(src)="4"> နှလုံ နဲ့သွ က ရ ဂ တွ က က န်တဲ့ရ ဂ တွ ပ င် ထ ထက် ဒီတိုင် ပ ည်မှ သ မက တကမ္ဘ လုံ မှ ပ လူတွ ကို ပိုသ စ န တုန် ပ ၊ ဒ ဟ လူတိုင် နီ ပ အတွက် လုံ ဝက ကွယ်နိုင်ပ တယ် ။
(trg)="4"> 心血管疾病導致嘅死亡人數 比其他疾病加起嚟仲要高 呢樣嘢唔單止喺我哋嘅國家 全世界亦一樣 不過對絕大多數人嚟講
(src)="5"> က ကွယ်လို့ရရုံမက ၊ တကယ့်ကိုပဲ န က်ပ န်လှည့်လို့ရတယ် ၊ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၉ နစ်နီ နီ ပ နိုင်ခဲ့တ က အစ အသ က်နဲ့ အန အထိုင်ပ င် လဲရုံ ဒီအဆင့်မ င့် ၊ စ က ီ တဲ့ န က်ဆုံ ပ ် စီမံခ က်တွ သုံ ခ င် နဲ့ ရို စင် တဲ့ ၊ နည် ပည နိမ့်ပ ီ ကုန်က စရိတ် နည် တ တွ စွက်ဖက်တ ဟ ဘယ်လိုအစွမ် ထက်တယ် ဆိုတ သက်သ ပ ဖို့ပ ၊ ရ တွက်တဲ့ သွ က မ ဉ် လို ၊ တစ်နှစ်မတိုင်ခင်နဲ့တိုင်ပ ီ PET စကင်တွ မှ ပ ့
(trg)="5"> 心血管疾病係完全可以避免嘅 甚至可以醫好 喺過去接近二十九年 我哋以一啲高科技 、 昂貴 先進嘅方法證明咗 透過改變飲食同生活作息 呢啲非常簡單 、 原始 、 低成本嘅 治療方法有幾大嘅威力 例如對比一年前同一年後嘅 定量動脈造影術 同埋心臟正子掃描
(src)="6"> လအနည် ငယ်က ပ ခဲ့တဲ့ ၊ ထုတ်ဝ လိုက်တဲ့ ပထမလ ့လ ခ က်မှ ပ တ က အစ အသ က်နဲ့ န ထိုင်ပုံ ပ င် ရုံနဲ့ ဆီ က ိတ်ကင်ဆ ကို ရပ်နိုင် ၊ န က်ဆုတ်နိုင်ပ ီ အသ ပိုတို မှု ၇၀ % လ ့တ ဒ မှမဟုတ် အသ ပိုတို မှုမှု နှ စ ပ ီ ယှဉ်လိုက်ရင် ကန့်သတ်အုပ်စုမှ က တ ့ ၉ % ပဲရှိပ တယ် ။
(trg)="6"> 幾個月前 ， 我們發表第一份研究 指出只需透過改變飲食同生活習慣 你就能夠停止或者逆轉前列腺癌擴散 令到 70 % 嘅癌細胞縮小 或者停止生長 相對之下 ， 對照組只有 9 %
(src)="7"> ပ ီ ဆ ့ ဒီက MRI နဲ့ MR ရ င်စဉ်မှ က ဆီ က ိတ်ကင်ဆ လုပ်ဆ င်မှုကို အနီရ င်ပ ထ ပ ီ ၁ နှစ်အက မှ လ ့န တ မ င်ရတယ် ။
(trg)="7"> 喺呢啲磁力共振造影同埋光譜分析裏邊 紅色係前列腺癌細胞活動 可以見到佢喺一年後減少咗
(src)="8"> အခုအဝလွန်ရ ဂ ကူ စက်မှုရှိတယ် ၊ လူက ီ ၃ ပုံ ၂ ပုံနဲ့ကလ ၁၅ % ပ ၊ စိတ်ပူန မိတ က လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်အတွင် မှ ဆီ ခ ိုရ ဂ က ရ ၀ % တို ပွ ခဲ့ပ ီ ဒ ဟ က ွန်တ ်တို့ ကလ တွ က ွန်တ ်တို့ထက် ပိုပ ီ အသက် တိုတိုန ရတဲ့ ပထမဆုံ မ ို ဆက်ပ ။ သန စရ ပ ၊ ဒ က ကွယ်လို့ရပ တယ် ။
(trg)="8"> 現時癡肥非常流行 影響到三份之二嘅成人同 15 % 嘅兒童 特別令我擔心嘅係 過往十年糖尿病人數已經上升咗 70 % 我哋可能係第一個代人 見到細路短命過我哋 咁係好可悲 而且呢個情況其實係可以避免
(src)="9"> အခု ဒ တွ ဟ ရွ က က်ပွဲရ လ ဒ်တွ မဟုတ်ဘူ ၊ လူတွ ပ ၊ ပ ည်နယ်အလိုက် ၈၅ ၊ ၈၆ ၊ ၈၇ ခု လ က်ကစပ ီ အဝလွန်တဲ့လူ အရ အတွက်ပ ၊ ဒ တွ ဟ CDC ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကဖ စ်ပ ီ ၊ ၈၈ ၊ ၈၉ ။ ၉၀ ။ ၉၁ မှ ပ ၊ အမ ို အစ သစ် တစ်ခုကို ၉၂ ၊ ၉၃ ၊ ၉၄ ၊ ၉၅ ၊ ၉၆ ၊ ၉၇ ၊ ၉၈ ၊ ၉၉ ၊ ၂၀၀၀ ၊ ၂၀၀၁ မှ တွ ရပ တယ် ။ ဒ ကပိုဆို လ တယ် ၊ က ွန်တ ်တို့ဟ က ဆင် သလိုပ လ ။ ( ရယ်သံမ ) ကဲ ဒ နဲ့ပတ်သက်ပ ီ ဘ လုပ်လို့ရလဲ ။ က င် ပ ီ ၊ သိတယ်န ် ၊ တွ ့ထ တ က နှလုံ နဲ့ကင်ဆ ကို ပ င် ပ န် လုပ်ပ နိုင်တ က အ ရှအစ အစ ပ ။
(trg)="9"> 呢啲並唔係選舉結果 而係各州肥胖人口統計 由 85 、 86 、 87 年起計 呢啲資料取自美國疾病管制 暨預防中心網站 — — 88 、 89 、 90 、 91 年 一個新嘅分類 — — 92 、 93 、 94 、 95 、 96 年 97 、 98 、 99 、 2000 、 2001 — — 越嚟越差 我哋一直喺度退化 （ 笑聲 ） 而家我哋可以為到呢樣做啲乜呢 ？ 我哋發現亞洲嘅飲食習慣 可以預防心臟病同癌症
(src)="10"> ဒ ပ မဲ့ အ ရှသ ဟ ကိုယ်တွ လိုစ န ပ ီ ဒ က င့်ကိုယ်တွ လို ဖ န တ ပ ့ ။
(trg)="10"> 但亞洲人都開始食得好似我哋咁 因此佢哋都開始病到好似我哋咁
(src)="11"> ဒ နဲ့ အစ အသ က် ကုမ္ပဏီက ီ တွ နဲ့ တွဲလုပ်န ပ ီ ၊ သူတို့က ပိုက န် မ စ တ ကို ပ ်စ ၊ စွဲမက်စ ၊ ခ တ်မှီအဆင်ပ အ င်လုပ်ပ တယ် ။ က ွန်တ ် အက ံပ အဖ စ်ထိုင်တဲ့ McDonalds နဲ့ PepsiCo ၊ ConAgra နဲ့ Safeway လို မက ခင် Del Monte ပ ့ ၊ ဒ ဟ လုပ်ငန် က င် လို့ သူတို့ထင်က တယ် ။
(trg)="11"> 我一直有同好多大型飲食公司合作 佢哋可以令食用健康食品變得 樂趣 、 吸引 、 流行 、 有口感又方便 例如 ， 我擔任麥當勞 、 百事可樂 康尼格拉食品 、 Safeway 嘅 諮詢董事會嘅主席 嚟緊仲會做埋台爾蒙食品 諮詢董事會主席 佢哋發現健康食品市場充滿商機
(src)="12"> MacDonald မှ မ င်ရတဲ့ အသုတ်ဟ အလုပ်ရဲ့အက ို ပ ၊ အ ရှအသုတ်ကို စ တ ့မှ Pepsi မှ ဝင်ငွ တို မှု ၃ ပုံ ၂ ပုံဟ ပိုက င် တဲ့ အစ အစ တွ ရတ ပ ။
(trg)="12"> 你喺麥當勞見到嘅沙律 就係我哋嘅成果 佢哋將會有亞洲款式嘅沙律 喺百事可樂公司 三分二嘅營業增長 嚟自佢哋改良咗嘅食品
(src)="13"> ဒီလိုလုပ်က ရင် AIDS HIV ငှက်ဖ ရ ဂ တွ ကုသဖို့နဲ့ က က်ငှက်တုပ်ကွ ကို က ကွယ်ဖို့ တကယ်လိုအပ်တဲ့ဆ ဝ တွ ဝယ်ဖို့ ရင် မ စ်တွ ကို လွတ်လ လို့ သုံ ခွင့်ရတ ပ ့ဗ ၊ က ဇူ ပ ။
(trg)="13"> 所以如果我哋可以咁做 我哋就可以慳返好多資源 去買我哋真正需要嘅藥物 去治療愛滋病 、 瘧疾 ， 或者禽流感 多謝各位 ！
# my/ted2020-1044.xml.gz
# zh/ted2020-1044.xml.gz
(src)="1"> က ွန်မရဲ့ က ီ မ တဲ့ စိတ်ကူ ဆိုတ ကတ ့ အရမ် ၊ အရမ် ကို သ ငယ်တဲ့ စိတ်ကူ လ တစ်ခုဟ လက်ရှိလ လ ဆယ်မှ က ွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်တွင် မှ ပုန် အိပ်န တဲ့ သန် ထ င်နဲ့ခ ီပ ီ ရှိန တဲ့ က ီ က ယ်တဲ့ စိတ်ကူ တွ ကို ဖ ်ထုတ်ပ နိူင်ဖို့ပ ။
(trg)="1"> 我嘅大諗頭 喺一個非常 ， 非常細嘅意見 可以釋放 數十億 目前喺我哋體內處於休眠狀態嘅大想法 .
(src)="2"> ဒ ကိုပ ုလုပ်ပ မယ့် က ွန်မရဲ့ စိတ်ကူ လ ဆိုတ ကတ ့ အိပ်စက်ခ င် ပ ပဲ ။
(trg)="2"> 我嘅意見就喺 瞓覺 。
(src)="3"> ( ရယ်သံမ ) ( လက်ခုပ်တီ သံမ ) ဒ ဟ ဆိုရင် ပ ိုင်ဆိုင်မှုအ ပ င် ထန်တဲ့ အမ ို သမီ တွ ရဲ့ အခန် တစ်ခုပ ့ ။
(trg)="3"> （ 笑聲 ） （ 掌聲 ） 依度有成屋嘅A型女性 。
(src)="4"> ဒ ကတ ့ အိပ်ရ မဝတဲ့ အမ ို သမီ တွ ရဲ့ အခန် ပ ။
(trg)="4"> 依間屋有一班 唔夠瞓嘅女人 。
(src)="5"> ပ ီ တ ့ က ွန်မဟ အိပ်စက်ခ င် ရဲ့တန်ဖို ကို ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ လ ့လ သင်ယူခဲ့ရတ ပ ။
(trg)="5"> 而且我從教訓中學習到 ， 睡眠嘅價值 。
(src)="6"> လွန်ခဲ့တဲ့ ( ၂ ) နှစ်ခွဲလ က်ကပ ၊ က ွန်မဟ ခ ကုန်လက်ပန် က ပ ီ မ ့လဲက သွ ခဲ့လို့
(trg)="6"> 兩年半之前 ， 我攰到暈底咗 。
(src)="7"> က ွန်မရဲ့ ခ င် ဟ စ ရ စ ပွဲနဲ့ ဆ င့်မိသွ ခဲ့တယ် ။ က ွန်မ မ ရို က ို သွ ခဲ့တယ်လ ။
(trg)="7"> 我個頭撞咗落檯面 ， 然後撞爆咗我嘅臉頰骨 ，
(src)="8"> ည ဖက်မ က်လုံ မှ ( ၅ ) ခ က်ခ ုပ်လိုက်ရတ ပ ့ ။
(trg)="8"> 我嘅右眼聯咗五針 。
(src)="9"> န က်တ ့ အိပ်စက်ခ င် ရဲ့တန်ဖို ကို ပ န်လည်ဖွ ရှ ဖို့ ခရီ စတင်ခဲ့ပ တယ် ။
(trg)="9"> 所以我開始重新 尋找睡眠嘅價值 。
(src)="10"> အဲဒီဖ စ်စဉ်မှ က ွန်မ လ ့လ ခဲ့တယ် ၊ ဆ ဖက်ဆိုင်ရ ဆရ ဝန်တွ ၊ သိပ္ပံပည ရှင်တွ နဲ့ တွ ့ဆုံခဲ့ပ တယ် ။ ပ ီ တ ့ က ွန်မဒီမှ ရှင်တို့အ လုံ ကို ပ ပ မှ ကတ ့ ပိုပ ီ အက ို ဖ စ်ထွန် တဲ့ ၊ ပိုပ ီ စိတ်ကူ စိတ်သန် ထက်မ က်တဲ့ ပိုပ ီ စိတ်ခ မ် သ ရတဲ့ ဘဝတစ်ခုကို ရှ က ံဖို့နည် လမ် ကတ ့ အိပ်ရ ဝဝ အိပ်ခ င် ပဲ ဖ စ်တယ်ဆိုတ ပ ။
(trg)="10"> 喺依個過程裡面 ， 我研究 ， 我見咗醫生 ， 科學家 ， 而我喺依度話比你聽 如果你想有更加高嘅效率 ， 更加多靈感 ， 生活得更快活 你就要有足夠嘅睡眠 。
(src)="11"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ဒီတ ့ ဒီတ ်လှန်ရ အသစ်မှ နည် လမ် ကို ဦ ဆ င်သွ ရမှ ကတ ့ က ွန်မတို့ အမ ို သမီ တွ ပဲ ၊ အမ ို အရ လှုပ်ရှ မှု အသစ်ပ ့ရှင် ။
(trg)="11"> ( 掌聲 ） 而我哋女人要帶領 一個新嘅革命 ， 依種新嘅女權主義 。
(src)="12"> က ွန်မတို့တွ ဟ တကယ်ကို အမ င့်ဆုံ ထိကို အိပ်စက်က တ ့မှ န ် ၊ တကယ်န ် ။ ( ရယ်သံမ ) ( လက်ခုပ်သံမ ) အက င် ကတ ့ အမ ို သ တွ အတွက်တ ့ စိတ်မက င် စရ ပဲပ ့ရှင် ၊ အိပ်ရ ပ က်ခ င် ဆိုတ က ယ က် ပီသတဲ့ အမှတ်သည တစ်ခုဖ စ်န ပ ီကို ။
(trg)="12"> 我哋簡直要用最好嘅方式瞓覺 ， 確實咁做 。 ( 笑聲 ) ( 掌聲 ) 因為不幸嘅喺 ， 對男人嚟講 唔夠瞓已經成為有男子氣概嘅象徵 。
(src)="13"> မက သ ခင်က သူဟ မန ့ညတုန် က အိပ်ခ ိန် ( ၄ ) န ရီပဲ ရခဲ့ပ တယ်လို့ က ွ လုံ လ ထုတ်တဲ့ ငနဲတစ်က င်နဲ့ ညစ စ န ခဲ့တုန် ကပ ့ ။
(trg)="13"> 最近我同一個男人食晚飯 ， 佢吹噓佢每晚只得到 四個鐘頭嘅睡眠 。
(src)="14"> က ွန်မဖ င့် သူ့ကို ပ ခ င်လိုက်တ .... ဒ ပ မဲ့ က ွန်မ မပ ခဲ့ပ ဘူ ။ က ွန်မပ ခ င်လိုက်တ က " နင်သိလ ၊ နင့်မှ အိပ်ခ ိန် ( ၅ ) န ရီမ ရှိခဲ့ရင် ဒီညစ စ ပွဲက ဒိထက် အရမ် ကိုကိုပ ီ စိတ်ဝင်စ ဖို့က င် မယ်ဆိုတ လ "
(trg)="14"> 而且我覺得自己想同佢講 -- 但我冇講到 -- 我覺得好似話 ： “ 你知道嗎 ？ 如果你瞓左五個鐘頭 ， 今次晚餐會變得有趣好多 。 “
(src)="15"> ( ရယ်သံမ ) အခုအခ မှ အိက်ရ ပ က်တ ကိုပဲ ဂုဏ်တုဂုဏ်ပ ိုင် လုပ်န က တ မ ို က ရှိသ တယ် ။
(trg)="15"> ( 笑聲 ) 有一種唔夠瞓嘅情況 更勝人一籌 。
(src)="16"> အထူ သဖ င့် ဟ ဒီ ဝ ရှင်တန်မှ ပ ့ ။ တကယ်လို့ ရှင်က မနက်စ စ ဖို့ ခ ိန် ဖို့ က ို စ တယ်ဆိရင် ၊ ရှင်ပ မှ က " ( ၈ ) န ရီဆိုရင် ဘယ်လိုသဘ ရလဲဟ ့ " ပ ့ ။
(trg)="16"> 特別喺華盛頓 ， 如果你試圖搞一個早餐會 ， 然後你話 ， “ 八點可以嗎 ？ “
(src)="17"> သူတို့ပ နိူင်ခ ရှိတ က " င ့အတွက်တ ့ ( ၈ ) န ရီဆိုရင် အတ ်န က်က သွ ပ ီကွ ၊ ဒ ပ မဲ့ ရပ တယ်ကွ ၊ င တင် နစ်တစ်ပွဲလ က်ဝင်ရိုက်ပ ီ တယ်လီဖုန် အစည် အဝ လ အနည် အက ဉ် လုပ်လို့ရတ ပ ့ ၊ ပ ီ တ ့ မင် နဲ့ ( ၈ ) န ရီမှ တွ ့တ ပ ့ကွ " လို့လ ။
(trg)="17"> 佢哋好可能話比你聽 ， “ 八點鐘已經喺太遲啦 ， 不過唔緊要 ， 我可以打場網球 之後再講幾個電話會議 ， 然後八點鐘再見你 。 “
(src)="18"> အင် သူတို့ထင်တ က သူတို့တွ ဟ အင်မတန်ကိုမှ အလုပ်တွ ရှုပ်န ပ ီ ၊ အရ ရ က်န တယ်ဆိုတဲ့ သဘ သက်ရ က်န တယ်ပ ့လ ။ ဒ ပ မဲ့ တကယ်က သူတို့အလုပ်ရှုပ်န တ မဟုတ်ပ ဘူ ။ ဘ ဖ စ်လို့လဲဆိုတ ့ လ လ ဆယ်အန နဲ့ က ွန်မတို့မှ ရှိတဲ့ အရမ် ကိုတ ်တဲ့ ခ င် ဆ င်တွ စီ ပွ ရ မှ ၊ ဘဏ္ဍ ရ မှ ၊ နိူင်ငံရ တွ မှ ဆို ဝ တဲ့ ဆုံ ဖ တ်ခ က်တွ ခ န လိုက်က တ မ ။
(trg)="18"> 佢地以為咁樣喺代表 佢哋喺難以置信嘅繁忙同有效率 ， 但事實上佢哋唔喺咁 ， 因為我哋依家 ， 有輝煌嘅領袖 喺商業 、 金融 、 政治 ， 做緊可怕嘅決定 。
(src)="19"> ဒီတ ့ အိုင်က ူ အမှတ်မ င့်တယ်ဆိုတ နဲ့ လူတစ်ယ က်ဟ ခ င် ဆ င်က င် တစ်ယ က်လို့ ပ လို့မရဘူ ။ ဘ ဖ စ်လို့လဲဆိုတ ့ ခ င် ဆ င်မှုဆိုတ ရဲ့ အနှစ်သ ရဟ Titanics သင်္ဘ ကို မတိုက်မိခင်က ရ ခဲစိုင်က ီ ကို မ င်နိူင်တဲ့ အစွမ် ရှိခ င် ပ ။
(trg)="19"> 因此 ， 一個人有高智商 並唔代表佢喺一個好嘅領導人 ， 因為領導嘅本質 喺能夠喺鐵達尼號擊中冰山 之前已經見到冰山 。
(src)="20"> န က်ပ ီ က ွန်မတို့ရဲ့ Titanics ကို တိုက်တိုက်န က တဲ့ ရ ခဲစိုင်တွ က က ွှန်မတို့ဆီမှ အနမတဂ္ဂ ရှိန တယ်လ ။
(trg)="20"> 而且我哋已經有太多嘅冰山 擊中鐵達尼號 。
(src)="21"> တကယ်တ ့ က ွန်မခံစ မိတ က Lehman Brothers ဟ Lehman Brothers and Sisters ဖ စ်ခဲ့က မယ်ဆိုရင် သူတို့တွ ဒီအနီ တစ်ဝိုက်မှ ရှိန ဦ မှ ပ ။
(trg)="21"> 事實上 ， 我有一種感覺 如果雷曼兄弟 喺雷曼兄弟姐妹 ， 咁佢哋可能仍然存在 。
(src)="22"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ညီအစ်ကိုတွ က ( ၂၄ ) န ရီ ( ၇ ) ရက်ပတ်လုံ အလွန်အမင် ခ ိတ်ဆက်ပ ီ အလုပ်ရှုပ်န ခဲ့တုန် မှ ညီအစ်မတစ်တွ ကတ ့ ရ ခဲစိုင်တွ ကို သတိပ ုမိက င် ပ ုမိခဲ့ပ လိမ့်မယ် ၊ ဘ ဖ စ်လို့လဲဆိုတ ့ သူမဟ အိပ်ခ ိန် ( ၇ ) န ရီခွဲ ၊ ( ၈ ) န ရီကန နိူ ထခဲ့မိမှ ဖ စ်ပ ီ ရုပ်ပုံလွှ က ီ က ီ ကို မ င်နိူင်စွမ် ရှိခဲ့လိမ့်မှ ပ ့လ ။
(trg)="22"> ( 掌聲 ) 當所有兄弟都忙緊 被 24 / 7 超連接嘅時候 ， 也許一個姊妹會注意到冰山 ， 因為佢瞓左七個半或八個鐘頭 ， 瞓醒 已經能夠睇到 全幅圖畫 。
(src)="23"> ဒီတ ့ အခုအခ ိန်မှ က ွန်မတို့တွ ဟ ကမ္ဘ က ီ ထဲမှ ရှိတဲ့ အလုံ စုံသ ဘ က ပ်နံက ပ် တစ်သီတစ်တန် နဲ့ ရင်ဆိုင်က ုံတွ ့ န ရစဉ်မှ တစ်ဦ ခ င် အဆင့်မှ ဘ ကမ က ွန်မတို့အတွက် က င် တ လဲ ၊ ဘ ကမ က ွန်မတို့ရဲ့ဘဝထဲကို ပ ်ရွင်မှု ၊ က ဇူ တရ ၊ ထိရ က်ထက်မ က်မှုတွ ကို ဆ င်က ဉ် ပ လ လိမ့်မလဲ ၊ ကမ္ဘ က ီအတွက်လည် အက င် ဆုံ ဖ စ်တဲ့ က ွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် သက်မွ မှုလုပ်ငန် အတွက် အက င် ဆုံ ဖ စ်တ က ဘ လဲဆိုတ ပ ့လ ။
(trg)="23"> 所以喺我哋世界嘅依刻 ， 當我哋面對 所有多重嘅危機 ， 咩喺個人層面上對我哋嚟講喺好嘅 ， 仲有啲乜嘢可以為我哋嘅生活 帶黎更多嘅快樂 、 感恩同成效 ， 可以最好甘幫到我哋嘅事業 ， 仲可以最幫到成個世界 。
(src)="24"> ဒီတ ့ အ လုံ ကို က ွန်မ တိုက်တွန် ခ င်တ က ရှင်တို့ရဲ့မ က်စိတွ ကို ပိတ်လိုက်ပ ီ ၊ က ွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်တွင် မှ ခိုအ င် န တဲ့ က ီ က ယ်တဲ့ စိတ်ကူ တွ ကို ရှ ဖွ က ဖို့ပ ။ ရှင်တို့ရဲ့ အင်ဂ င်တွ ကို ပိတ်ပ ီ ၊ အိပ်စက်ခ င် ရဲ့ အစွမ် ကို ရှ ဖွ က ဖို့ပ ။
(trg)="24"> 所以我希望你 閉上你嘅眼睛 去發掘喺我哋裡面 嘅新思維 ， 關閉你嘅引擎 ， 發掘睡眠嘅力量 。
(src)="25"> က ဇူ တင်ပ တယ်ရှင် ။
(trg)="25"> 多謝 。
(src)="26"> ( လက်ခုပ်သံမ )
(trg)="26"> （ 掌聲 ）
# my/ted2020-1106.xml.gz
# zh/ted2020-1106.xml.gz
(src)="1"> ရှင်တို့တွ န တ က ွန်မသိတယ် ၊
(trg)="1"> 我知道你哋諗咩
(src)="2"> ရှင်တို့ ထင်တ က က ွန်မ လမ် မှ လ ပ ီ ခဏန ရင် တစ်ယ က်ယ က်က စင်ပ ်တက်လ က က ွန်မကို ထိုင်ခုံဆီ ခ ်သွ မယ်ပ ့လ ။
(trg)="2"> 你哋覺得我走錯咗上台 然後有人會好快帶我返落去
(src)="3"> ( လက်ခုပ်သံမ ) Dubai မှ က ွန်မ တစ်ခ ိန်လုံ အဲဒီလို ဖ စ်န က ပ ။
(trg)="3"> （ 掌聲 ） 我喺杜拜成日會遇上呢啲問題 ︰
(src)="4"> ဒီမှ အ လပ်ရက်မို့လ ၊ ကလ တို့ ။
(trg)="4"> 「 嚟呢度度假吖 ？ 」
(src)="5"> ( ရယ်သံမ ) " ကလ တွ ဆီ လ လည်ပ ဦ လ ။
(trg)="5"> （ 笑聲 ） 「 嚟探小朋友吖 ？ 你會留幾耐 ？ 」
(src)="7"> အင် တကယ်က နည် နည် ပိုက ဖို့ မ ှ ်လင့်တ ပ ။
(trg)="6"> 其實我想留耐啲
(src)="8"> က ွန်မ Gulf မှ န ပ ီ စ သင်န တ အနှစ် ၃၀ က ်ပ ပ ီ ။
(trg)="7"> 我喺波斯灣生活同教書已經超過 30 年啦
(src)="9"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ဒီက လအတွင် အပ င် အလဲ အမ က ီ တွ ့ထ တယ် ။
(trg)="8"> （ 掌聲 ） 呢 30 年裏面 ， 我睇到好多變化
(src)="10"> ကဲ ကိန် ဂဏန် က အတ ်လန့်စရ ပ ။
(trg)="9"> 宜家呢份數據幾嚇人
(src)="11"> ဒီန ့ ရှင်တို့ကို ပ ခ င်တ က ဘ သ စက ဆုံ ရှုံ မှုနဲ့ အင်္ဂလိပ်စ ကမ္ဘ မှ ပ ံ့လ န တဲ့အက င် ပ ။
(trg)="10"> 而我今日要講嘅係 語言消失同埋英語全球化
(src)="12"> ရှင်တို့ကို Abu Dhabi မှ လူက ီ တွ ကို အင်္ဂလိပ်စ သင်န တဲ့ သူငယ်ခ င် အက င် ပ ခ င်တယ် ။
(trg)="11"> 我想講一講我朋友 喺阿布扎比教大人英文
(src)="13"> ဒ နဲ့ သ ယ တဲ့ တစ်န ့မှ ဒီလူတွ ကို သဘ ဝ ဝ ဟ ရ သင်ပ ဖို့ ဥယ ဉ်ထဲ ခ ်သွ ဖို့ သူမ ဆုံ ဖ တ်လိုက်တယ်
(trg)="12"> 喺一個晴天嘅日子 ， 佢帶學生去花園 喺嗰度教學生一啲大自然嘅詞彙
(src)="14"> ဒ ပ မဲ့ ဒ သတွင် အပင်တွ အတွက် အ ရပ် စက လုံ တွ ကို သင်တ နဲ့ ပ ီ သွ တ က သူမပ ။ ယင် တို့ရဲ့ အသုံ တွ ၊ ဆ ဝ သုံ တွ ၊ အလှအပ ၊ အခ က်အပ ုတ် ၊ ပရဆ တွ ပ ့ ။
(trg)="13"> 但最後卻變成我朋友 學曬所有當地植物嘅阿拉伯名 同埋植物用途 例如用喺藥物 、 化妝品 烹飪用途 、 草藥
(src)="15"> ဒီက င် သ တွ ဒီဗဟုသုတတွ ဘယ်လိုရခဲ့လဲ ။
(trg)="14"> 呢啲學生點樣得到呢啲知識嘅呢 ？
(src)="16"> တကယ်က သူတို့ အဖို ၊ အဖွ တွ နဲ့ ဘို ဘ တွ ဆီကတ င်ပ ။
(trg)="15"> 當然係由佢哋嘅祖父母 甚至曾祖父母獲得架啦
(src)="17"> မ ို ဆက်တွ ကို ဖ တ်သန် ပ ီ ဆက်သွယ်နိုင်ဖို့ ဘယ်လို အရ က ီ ပုံကို ရှင်တို့ကို ပ ပ ဖို့ မလိုပ ဘူ ။
(trg)="16"> 所以跨世代溝通我唔需多講有幾重要
(src)="18"> ဒ ပ မဲ့ ဝမ် နည် စရ က ဒီန ့ခ တ်မှ ဘ သ စက တွ ဟ မက ုံစဖူ နှုန် နဲ့ ကွယ်ပ က်န က တယ် ။
(trg)="17"> 但遺憾嘅 今日好多語言正以前所未有嘅速度消失
(src)="19"> ၁၄ ရက်မှ ဘ သ စက တစ်ခု ကွယ်ပ က်တယ် ။
(trg)="18"> 每 14 日就有一種語言消失
(src)="20"> ကဲ တစ်ခ ိန်တည် မှ အင်္ဂလိပ်က မင င် နိုင်တဲ့ ကမ္ဘ ့သုံ ဘ သ ။
(trg)="19"> 與此同時 英文卻無庸置疑成為國際語言
(src)="22"> အင် က ွန်မ မသိဘူ ။
(trg)="20"> 當中有關聯嗎 ？ 我唔知
(src)="23"> ဒ ပ မဲ့ အပ င် အလဲတွ အမ က ီ မ င်ခဲ့တ ကတ ့ သ ခ သိတယ် ။
(trg)="21"> 但我知我見證好多轉變
(src)="24"> ပထမ Gulf ကို ထွက်လ တ ့ Kuwait ကို ရ က်ခဲ့တယ် ၊ အဲဒီတုန် က ခက်ခဲတဲ့ တ ဝန်တစ်ခု ဖ စ်တုန် ပ ။
(trg)="22"> 當我第一次嚟到波斯灣 ， 我去咗科威特 當時英文老師仍然唔係一份好工
(src)="25"> တကယ်က အဲလ က် မက ခဲ့ပ ဘူ ။
(trg)="23"> 其實 ， 我嚟呢度做嘢唔係好耐之前
(src)="26"> ဒ က နည် နည် လ စ လွန် တယ် ။
(trg)="24"> 但做老師唔太好係講緊更加早之前
(src)="27"> သို့ပ မဲ့လည် အခ ဆရ ၊ ဆရ မ ၂၅ ယ က်နဲ့အတူ British Coucil က စုစ င် ခဲ့တ ပ ။
(trg)="25"> 總之 ， 英國文化協會 請咗我同其他 25 位老師
(src)="28"> က ွန်မတို့ဟ Kuwait က အစို ရက င် တွ မှ သင်က ဖို့ ပထမဆုံ မူဆလင် မဟုတ်သူတွ ပ ။
(trg)="26"> 我哋係第一批喺科威特嘅國立學校 任教嘅非穆斯林老師
(src)="29"> အင်္ဂလိပ်စ သင်ဖို့ က ွန်မတို့ကို ခ ်တဲ့ အက င် က အစို ရက နိုင်ငံကို ခ တ်မီလ စ ရန် ပည ရ ကန နိုင်ငံသ တွ ကို တွန် အ ပ ခ င်လို့ပ ။
(trg)="27"> 我哋被派到嗰度教英文 係因為當地政府希望國家可以現代化 同埋提升公民嘅教育水平
(src)="30"> တကယ်တ ့ U.K က ခ စ်စရ က င် တဲ့ ရ နံ က ွယ်ဝမှုက အက ို အမ တ်ရပ တယ် ။
(trg)="28"> 當然 ， 英國從中獲得石油財富
(src)="31"> အိုက ။
(trg)="29"> 言歸正傳
(src)="32"> ကဲ ဒ ကတ ့ က ွန်မမ င်တဲ့ အဓိက ပ င် လဲမှုပ ... အင်္ဂလိပ်စ သင်က ခ င် ဟ နှစ်ဦ နှစ်ဖက် အက ို ရှိတဲ့ အလ ့အထကန ယန ့ဖ စ်န တဲ့ က ီ မ တဲ့ နိုင်ငံတက စီ ပွ ရ လုပ်ငန် အဖ စ် ညင်သ စွ ပ င် လဲသွ ပုံပ ။
(trg)="30"> 我見過最大嘅改變 , 就係英語教學 由原本大家互惠互利嘅經濟手段 演變成今日全世界大規模嘅生意
(src)="33"> က င် သင်ရို ညွှန် တမ် မှ နိုင်ငံခ ဘ သ တစ်ခု မရှိတ ့တ တင်မက မိခင် အင်္ဂလန်ရဲ့ တစ်ခုတည် သ ပိုင်နက် မဟုတ်တ ့တ ပ ။ ဒ ဟ ကမ္ဘ မ ပ ်က အင်္ဂလိပ်စက ပ နိုင်ငံတိုင် အတွက် ရ ပန် စ တဲ့ အလုပ်ဖ စ်လ ပ ပ ီ ။
(trg)="31"> 英語唔再係學校課程裡面嘅外語科目 亦唔再只係英國嘅專利 英語教學嘅商機已經成為 所有英語國家想分一杯匙嘅嘢
(src)="34"> ဘ လို့ မဖ စ်ရမှ လဲ ။
(trg)="32"> 點解唔係呢 ？
(src)="35"> န က်ဆုံ တ ့ အက င် ဆုံ ပည ရ ဆိုတ ကို .. န က်ဆုံ ကမ္ဘ ့တက္ကသိုလ် အဆင့် သတ်မှတ်ခ က်တွ အရ U.K နဲ့ U.S ရဲ့ တက္ကသိုလ်တွ မှ ရှိန တယ်လ ။
(trg)="33"> 畢竟 ， 根據最新嘅世界大學排名 最好嘅教育嚟自英國同美國嘅大學
(src)="36"> ဒီတ ့ လူတိုင် အင်္ဂလိပ် ပည ရ တစ်ခု လိုခ င်တ သဘ ဝပဲလ ။
(trg)="34"> 所以自然每個人都想接受英語教育
(src)="37"> ဒ ပ မဲ့ သင်ဟ မိခင်ဘ သ စက ပ သူ မဟုတ်ရင် စ မ ပွဲ အ င်ဖို့လိုပ တယ် ။
(trg)="35"> 但如果你嘅母語唔係英文 你就要考英文試
(src)="38"> ကဲ က င် သ တစ်ယ က်ကို ဘ သ စက အရည်အခ င် တစ်ခုတည် နဲ့ ပယ်ခ ဖို့ဆိုတ မှန်နိုင်ပ ့မလ ။
(trg)="36"> 但單憑英語能力決定收唔收學生 咁樣做啱嗎 ？
(src)="39"> ပ ရမီရှင်ဖ စ်တဲ့ ကွန်ပ ူတ သိပ္ပံပည ရှင် တစ်ဦ ရှိနိုင်ပ တယ် ။
(trg)="37"> 譬如有一位電腦科學家 ， 佢係天才嚟嘅
(src)="40"> ဥပမ သူဟ ရှ ့န တစ်ယ က်လို တူညီတဲ့ ဘ သ စက တစ်ခု လိုအပ်မလ ။
(trg)="38"> 但他需唔需要有律師一樣嘅語言能力 ？
(src)="41"> အင် ၊ က ွန်မတ ့ ဒီလိုမထင်ဘူ ။
(trg)="39"> 我唔覺得要
(src)="42"> က ွန်မတို့ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ သူတို့ကို တစ်ခ ိန်လုံ ပယ်ခ တယ် ။
(trg)="40"> 但身為英語老師嘅我哋 卻總係拒絕收呢啲人
(src)="43"> က ွန်မတို့ဟ ရပ်ဖို့ ဆိုင် ဘုတ်ထ င်ပ ီ သူတို့ရဲ့ လမ် က င် တွ ကို တ ဆီ တယ် ။
(trg)="41"> 我哋喺佢個人發展嘅路上處處設限 將學生擋喺路上
(src)="44"> အင်္ဂလိပိစ မရမခ င် သူတို့ အိပ်မက်န က် မလိုက်နိုင်က တ ့ဘူ ။
(trg)="42"> 令佢哋無法追求自己嘅夢想 直至佢哋通過咗英文考試 我哋至畀佢過
(src)="45"> ကဲ ဒီလို ပမ ပ ုပ ရစ ။ က ွန်မဟ ကင်ဆ ကုသနည် ရှိတဲ့ ဘ သ တစ်မ ို တည် ပ တဲ့ Dutch စက ပ သူနဲ့ ဆုံရင် သူ ဗ ိတိသ ှတက္ကသိုလ် ဝင်လ တ ကို က ွန်မ တ ဆီ မလ ။
(trg)="43"> 容我換個方式講 如果我遇到一位只會講荷蘭文嘅人 而呢個人能夠醫好癌症 我會阻止佢入英國大學嗎 ？ 我諗唔會
(src)="47"> ဒ ပ မဲ့ တကယ်တမ် က တ ့ က ွန်မတို့ လုပ်က တ က ဒီအတိုင် ပ ။
(trg)="44"> 但事實上 ， 我哋的確咁樣做
(src)="48"> က ွန်မတို့ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ ဟ ဂိတ်စ င့်တွ ပ ။
(trg)="45"> 我哋英語老師嘅工作就係把關
(src)="49"> သင့် အင်္ဂလိပ်စ ဟ အတ ်အသင့်က င် တယ်ဆိုတ ပထမဆုံ က ွန်မတို့ က နပ်အ င် လုပ်ဖို့လိုတယ်လ ။
(trg)="46"> 學生必須先令我哋覺得佢哋嘅英文夠好 我哋至會畀佢哋上
(src)="50"> ကဲ လူ့အဖွဲ့အစည် ရဲ့ က ဉ် မ င် တဲ့ အပိုင် ကို အ ဏ တွ တရ လွန် ပ တ ဟ ဒ က အန္တရ ယ် ရှိနိုင်ပ တယ် ။
(trg)="47"> 但咁樣可以係危險嘅 因為社會將太多權力交畀一小撮人
(src)="51"> ဖ စ်နိုင်တ က အတ အဆီ ဟ အက ွင် မဲ့လွန် ရ က လိမ့်မယ် ။
(trg)="48"> 或者呢種升學障礙全世界都有
(src)="53"> " ဒ ပ မဲ့ " ရှင်တို့ပ တ က လိုက်တယ် ၊ " သုသ သန လုပ်တ က တ ့ရ ။
(trg)="49"> 我聽到你哋話 「 咁研究呢 ？ 佢哋全部都用英文 。 」
(src)="55"> စ အုပ်တွ ရ အင်္ဂလိပ်လို ဂ နယ်တွ လည် အင်္ဂလိပ်လို လုပ်က ပ မဲ့ ဒ က မိမိဘ သ စိတ်ခ မ် သ တဲ့ ဟ ကိန် တစ်ခုပ ၊
(trg)="50"> 書藉用英文寫 期刊都係用英文寫 但呢個只係自我滿足嘅情況
(src)="56"> အင်္ဂလိပ်စ လိုအပ်ခ က်ကို ဖ ည့်တင် တ ပ ။
(trg)="51"> 有英語需求自然就有英語供給
(src)="57"> ဒ နဲ့ ဆက်ပ ီ တ ့
(trg)="52"> 所以英語出版長做長有
(src)="58"> က ွန်မ မ မယ် ၊ ဘ သ ပ န် က တ ့ ဘ ဖ စ်သွ လဲ ။
(trg)="53"> 我想問大家 ， 翻譯發生咗啲咩呢 ？
(src)="59"> အစ္စလ မ် ရွှ ခ တ်ကို တွ မိတယ်ဆိုရင် အဲဒီတုန် က ဘ သ ပ န်တွ အမ က ီ ရှိခဲ့တယ် ။
(trg)="54"> 如果你哋諗返伊斯蘭嘅黃金時代 當時翻譯盛行
(src)="60"> လက်တင် ၊ ဂရိဘ သ တွ ကန အ ရပ် ၊ ပ ရှ ဘ သ တွ ကို ပ န်ဆိုခဲ့တယ် ။ န က်တ ့ ဥရ ပရဲ့ ဂ မန် ဘ သ စက တွ ရို မန့်စ် ဘ သ စက တွ အဖ စ် ပ န်ဆိုခဲ့တယ် ။
(trg)="55"> 啲人將拉丁文同希臘文 翻譯成阿拉伯文或波斯文 然後再由阿拉伯文同波斯文翻譯成 歐洲日耳曼系以及羅曼系嘅語言
(src)="61"> ဒ နဲ့ ဥရ ပရဲ့ အမှ င်ခ တ်ကို အလင် ပ ခဲ့တယ် ။
(trg)="56"> 可以話文明照亮咗歐洲嘅黑暗時代
(src)="62"> ကဲ တစ်လွဲ မတွ နဲ့ဦ ။ အင်္ဂလိပ်စ သင်တ ကို ဆန့်က င်န တ မဟုတ်ဘူ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ အ လုံ ဒီမှ ရှိပ တယ် ။
(trg)="57"> 但唔好會咗意 ， 我唔係反對英語教學 尤其在座咁多位英語老師喺度
(src)="63"> ကမ္ဘ သုံ ဘ သ စက ရှိတ က ိုက်တယ် ။
(trg)="58"> 我好高興我哋有一個國際語言
(src)="64"> ဒီန ့မှ အရင်ထက်ကို တစ်ခုလိုပ တယ် ။
(trg)="59"> 國際語言今時今日更加需要
(src)="65"> ဒ ပ မဲ့ ဒ ကို အတ အဆီ အဖ စ် သုံ တ တ ့ ဆန့်က င်တယ် ။
(trg)="60"> 但我反對用英語阻止他人升學發展
(src)="66"> တကယ်ပဲ ဘ သ စက ၆၀၀ နဲ့ အဆုံ သတ်ပ ီ အင်္ဂလိပ် ( သို့ ) တရုတ်ဘ သ စက တစ်ခုကို အဓိကဖ စ်ခ င်လ ။
(trg)="61"> 唔通我哋真希望世界剩返 600 種語言 其中以英文或者中文做主流 ？