# my/ted2020-1106.xml.gz
# nn/ted2020-1106.xml.gz
(src)="1"> ရှင်တို့တွ န တ က ွန်မသိတယ် ၊
(trg)="1"> Eg veit kva de tenkjer .
(src)="2"> ရှင်တို့ ထင်တ က က ွန်မ လမ် မှ လ ပ ီ ခဏန ရင် တစ်ယ က်ယ က်က စင်ပ ်တက်လ က က ွန်မကို ထိုင်ခုံဆီ ခ ်သွ မယ်ပ ့လ ။
(trg)="2"> De trur eg har gått feil , og at nokon skal koma på scena om eit minutt og visa meg vegen tilbake til setet mitt .
(src)="3"> ( လက်ခုပ်သံမ ) Dubai မှ က ွန်မ တစ်ခ ိန်လုံ အဲဒီလို ဖ စ်န က ပ ။
(trg)="3"> ( Applaus ) Eg får høyra det heile tida i Dubai .
(src)="4"> ဒီမှ အ လပ်ရက်မို့လ ၊ ကလ တို့ ။
(trg)="4"> " Er du her på ferie ? "
(src)="5"> ( ရယ်သံမ ) " ကလ တွ ဆီ လ လည်ပ ဦ လ ။
(trg)="5"> ( Latter ) " Kome her på besøk til barna dine ? "
(src)="6"> " ဘယ်လ က် က က တည် မလဲ ။ "
(trg)="6"> " Kor lenge skal du vera her ? "
(src)="7"> အင် တကယ်က နည် နည် ပိုက ဖို့ မ ှ ်လင့်တ ပ ။
(trg)="7"> Vel , eg håpar det blir ei stund til .
(src)="8"> က ွန်မ Gulf မှ န ပ ီ စ သင်န တ အနှစ် ၃၀ က ်ပ ပ ီ ။
(trg)="8"> Eg har budd og vore lærar i Golfen i over 30 år .
(src)="9"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ဒီက လအတွင် အပ င် အလဲ အမ က ီ တွ ့ထ တယ် ။
(trg)="9"> ( Applaus ) Og i løpet av den tida , har eg sett mange endringar .
(src)="10"> ကဲ ကိန် ဂဏန် က အတ ်လန့်စရ ပ ။
(trg)="10"> Den statistikken er ganske sjokkerande .
(src)="11"> ဒီန ့ ရှင်တို့ကို ပ ခ င်တ က ဘ သ စက ဆုံ ရှုံ မှုနဲ့ အင်္ဂလိပ်စ ကမ္ဘ မှ ပ ံ့လ န တဲ့အက င် ပ ။
(trg)="11"> Og eg vil snakka til dykk i dag om tap av språk og globaliseringa av engelsk .
(src)="12"> ရှင်တို့ကို Abu Dhabi မှ လူက ီ တွ ကို အင်္ဂလိပ်စ သင်န တဲ့ သူငယ်ခ င် အက င် ပ ခ င်တယ် ။
(trg)="12"> Eg vil fortelja dykk om vennen min som var engelsklærar for vaksne i Abu Dhabi .
(src)="13"> ဒ နဲ့ သ ယ တဲ့ တစ်န ့မှ ဒီလူတွ ကို သဘ ဝ ဝ ဟ ရ သင်ပ ဖို့ ဥယ ဉ်ထဲ ခ ်သွ ဖို့ သူမ ဆုံ ဖ တ်လိုက်တယ်
(trg)="13"> Og ein fin dag bestemte ho seg for å ta dei med ut i hagen og læra dei vokabular frå hagen .
(src)="14"> ဒ ပ မဲ့ ဒ သတွင် အပင်တွ အတွက် အ ရပ် စက လုံ တွ ကို သင်တ နဲ့ ပ ီ သွ တ က သူမပ ။ ယင် တို့ရဲ့ အသုံ တွ ၊ ဆ ဝ သုံ တွ ၊ အလှအပ ၊ အခ က်အပ ုတ် ၊ ပရဆ တွ ပ ့ ။
(trg)="14"> Men ho enda sjølv opp med å læra alle dei arabiske orda for lokale planter , og alt dei kunne nyttast til - medisinsk bruk , kosmetikk , matlaging eller urter .
(src)="15"> ဒီက င် သ တွ ဒီဗဟုသုတတွ ဘယ်လိုရခဲ့လဲ ။
(trg)="15"> Korleis fekk desse studentane all denne kunnskapen ?
(src)="16"> တကယ်က သူတို့ အဖို ၊ အဖွ တွ နဲ့ ဘို ဘ တွ ဆီကတ င်ပ ။
(trg)="16"> Sjølvsagt , frå besteforeldra deira og jamvel oldeforeldra deira .
(src)="17"> မ ို ဆက်တွ ကို ဖ တ်သန် ပ ီ ဆက်သွယ်နိုင်ဖို့ ဘယ်လို အရ က ီ ပုံကို ရှင်တို့ကို ပ ပ ဖို့ မလိုပ ဘူ ။
(trg)="17"> Det er ikkje nødvendig å fortelja dykk kor viktig det er å vera i stand til å kommunisere på tvers av generasjonar .
(src)="18"> ဒ ပ မဲ့ ဝမ် နည် စရ က ဒီန ့ခ တ်မှ ဘ သ စက တွ ဟ မက ုံစဖူ နှုန် နဲ့ ကွယ်ပ က်န က တယ် ။
(trg)="18"> Men sørgjeleg nok , i dag , er fleire språk døyande i ein fart ingen har sett tidlegare .
(src)="19"> ၁၄ ရက်မှ ဘ သ စက တစ်ခု ကွယ်ပ က်တယ် ။
(trg)="19"> Eit språk døyr kvar fjortande dag .
(src)="20"> ကဲ တစ်ခ ိန်တည် မှ အင်္ဂလိပ်က မင င် နိုင်တဲ့ ကမ္ဘ ့သုံ ဘ သ ။
(trg)="20"> Til same tid er engelsk det udiskutable globale språket .
(src)="21"> ခ ိတ်ဆက်မှု တစ်ခုခု ရှိနိုင်လ ။
(trg)="21"> Kan det vera ein samanheng ?
(src)="22"> အင် က ွန်မ မသိဘူ ။
(trg)="22"> Eg veit ikkje .
(src)="23"> ဒ ပ မဲ့ အပ င် အလဲတွ အမ က ီ မ င်ခဲ့တ ကတ ့ သ ခ သိတယ် ။
(trg)="23"> Men eg veit at eg har sett mange endringar .
(src)="24"> ပထမ Gulf ကို ထွက်လ တ ့ Kuwait ကို ရ က်ခဲ့တယ် ၊ အဲဒီတုန် က ခက်ခဲတဲ့ တ ဝန်တစ်ခု ဖ စ်တုန် ပ ။
(trg)="24"> Då eg først kom til Golfen , kom eg til Kuwait i dei dagane det var eit område med motgang .
(src)="25"> တကယ်က အဲလ က် မက ခဲ့ပ ဘူ ။
(trg)="25"> Faktisk , ikkje så lenge sidan .
(src)="26"> ဒ က နည် နည် လ စ လွန် တယ် ။
(trg)="26"> Det er litt for tidleg .
(src)="27"> သို့ပ မဲ့လည် အခ ဆရ ၊ ဆရ မ ၂၅ ယ က်နဲ့အတူ British Coucil က စုစ င် ခဲ့တ ပ ။
(trg)="27"> Men likevel , eg blei rekruttert av British Council saman med kring 25 andre lærarar .
(src)="28"> က ွန်မတို့ဟ Kuwait က အစို ရက င် တွ မှ သင်က ဖို့ ပထမဆုံ မူဆလင် မဟုတ်သူတွ ပ ။
(trg)="28"> Og me var dei første ikkje-muslimane som fekk undervisa i dei statlege skulane i Kuwait .
(src)="29"> အင်္ဂလိပ်စ သင်ဖို့ က ွန်မတို့ကို ခ ်တဲ့ အက င် က အစို ရက နိုင်ငံကို ခ တ်မီလ စ ရန် ပည ရ ကန နိုင်ငံသ တွ ကို တွန် အ ပ ခ င်လို့ပ ။
(trg)="29"> Me fekk koma for å undervisa engelsk fordi styresmaktene ønskte å modernisera landet , og styrkja innbyggjarane sine gjennom utdanning .
(src)="30"> တကယ်တ ့ U.K က ခ စ်စရ က င် တဲ့ ရ နံ က ွယ်ဝမှုက အက ို အမ တ်ရပ တယ် ။
(trg)="30"> Og sjølvsagt , Storbritannia tente på noko av den kjekke oljerikdomen .
(src)="31"> အိုက ။
(trg)="31"> Ok .
(src)="32"> ကဲ ဒ ကတ ့ က ွန်မမ င်တဲ့ အဓိက ပ င် လဲမှုပ ... အင်္ဂလိပ်စ သင်က ခ င် ဟ နှစ်ဦ နှစ်ဖက် အက ို ရှိတဲ့ အလ ့အထကန ယန ့ဖ စ်န တဲ့ က ီ မ တဲ့ နိုင်ငံတက စီ ပွ ရ လုပ်ငန် အဖ စ် ညင်သ စွ ပ င် လဲသွ ပုံပ ။
(trg)="32"> Dette er den store endringa eg har sett , korleis engelsk har endra seg frå å vera av gjensidig interesse , til å bli den massive internasjonale verksemda det er i dag .
(src)="33"> က င် သင်ရို ညွှန် တမ် မှ နိုင်ငံခ ဘ သ တစ်ခု မရှိတ ့တ တင်မက မိခင် အင်္ဂလန်ရဲ့ တစ်ခုတည် သ ပိုင်နက် မဟုတ်တ ့တ ပ ။ ဒ ဟ ကမ္ဘ မ ပ ်က အင်္ဂလိပ်စက ပ နိုင်ငံတိုင် အတွက် ရ ပန် စ တဲ့ အလုပ်ဖ စ်လ ပ ပ ီ ။
(trg)="33.1"> Ikkje berre eit framanspråk på skulepensumet .
(trg)="33.2"> Og ikkje lenger eit domene for mor England åleine .
(trg)="33.3"> Det er blitt noko som alle heng seg på , alle engelsktalande nasjonar på jorda .
(src)="34"> ဘ လို့ မဖ စ်ရမှ လဲ ။
(trg)="34"> Og kvifor ikkje ?
(src)="35"> န က်ဆုံ တ ့ အက င် ဆုံ ပည ရ ဆိုတ ကို .. န က်ဆုံ ကမ္ဘ ့တက္ကသိုလ် အဆင့် သတ်မှတ်ခ က်တွ အရ U.K နဲ့ U.S ရဲ့ တက္ကသိုလ်တွ မှ ရှိန တယ်လ ။
(trg)="35"> Trass alt , den beste utdanninga - ifølgje den siste rangeringa over verdas universitet , er å finna ved dei britiske og amerikanske universiteta .
(src)="36"> ဒီတ ့ လူတိုင် အင်္ဂလိပ် ပည ရ တစ်ခု လိုခ င်တ သဘ ဝပဲလ ။
(trg)="36"> Så alle ønskjer å ha ei engelsk utdanning , naturlegvis .
(src)="37"> ဒ ပ မဲ့ သင်ဟ မိခင်ဘ သ စက ပ သူ မဟုတ်ရင် စ မ ပွဲ အ င်ဖို့လိုပ တယ် ။
(trg)="37"> Men viss du ikkje har det som morsmål , må du stå på ein test .
(src)="38"> ကဲ က င် သ တစ်ယ က်ကို ဘ သ စက အရည်အခ င် တစ်ခုတည် နဲ့ ပယ်ခ ဖို့ဆိုတ မှန်နိုင်ပ ့မလ ။
(trg)="38"> No , kan det vera rett å avvisa ein student berre på grunnlag av språklege evner ?
(src)="39"> ပ ရမီရှင်ဖ စ်တဲ့ ကွန်ပ ူတ သိပ္ပံပည ရှင် တစ်ဦ ရှိနိုင်ပ တယ် ။
(trg)="39"> Kanskje har du ein dataspesialist som er eit geni .
(src)="40"> ဥပမ သူဟ ရှ ့န တစ်ယ က်လို တူညီတဲ့ ဘ သ စက တစ်ခု လိုအပ်မလ ။
(trg)="40"> Vil han ha trong for det same språket som ein jurist , til dømes ?
(src)="41"> အင် ၊ က ွန်မတ ့ ဒီလိုမထင်ဘူ ။
(trg)="41"> Vel , eg trur ikkje det .
(src)="42"> က ွန်မတို့ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ သူတို့ကို တစ်ခ ိန်လုံ ပယ်ခ တယ် ။
(trg)="42"> Me engelsklærarar avviser dei heile tida .
(src)="43"> က ွန်မတို့ဟ ရပ်ဖို့ ဆိုင် ဘုတ်ထ င်ပ ီ သူတို့ရဲ့ လမ် က င် တွ ကို တ ဆီ တယ် ။
(trg)="43"> Me set opp eit stoppskilt , og me stoppar dei på vegen deira .
(src)="44"> အင်္ဂလိပိစ မရမခ င် သူတို့ အိပ်မက်န က် မလိုက်နိုင်က တ ့ဘူ ။
(trg)="44"> Dei får ikkje følgja draumen deira lenger , før dei kan engelsk .
(src)="45"> ကဲ ဒီလို ပမ ပ ုပ ရစ ။ က ွန်မဟ ကင်ဆ ကုသနည် ရှိတဲ့ ဘ သ တစ်မ ို တည် ပ တဲ့ Dutch စက ပ သူနဲ့ ဆုံရင် သူ ဗ ိတိသ ှတက္ကသိုလ် ဝင်လ တ ကို က ွန်မ တ ဆီ မလ ။
(trg)="45"> Og la meg seia det slik , viss eg hadde møtt ein einspråkleg nederlendar , som hadde kuren mot kreft , ville eg stoppa han frå å byrja på det engelske universitetet mitt ?
(src)="46"> က ွန်မတ ့ ဒီလိုမထင်ဘူ ။
(trg)="46"> Eg trur ikkje det .
(src)="47"> ဒ ပ မဲ့ တကယ်တမ် က တ ့ က ွန်မတို့ လုပ်က တ က ဒီအတိုင် ပ ။
(trg)="47"> Men jau , det er akkurat det me gjer .
(src)="48"> က ွန်မတို့ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ ဟ ဂိတ်စ င့်တွ ပ ။
(trg)="48"> Me engelsklærarar er portvaktarane .
(src)="49"> သင့် အင်္ဂလိပ်စ ဟ အတ ်အသင့်က င် တယ်ဆိုတ ပထမဆုံ က ွန်မတို့ က နပ်အ င် လုပ်ဖို့လိုတယ်လ ။
(trg)="49"> Og du må tilfredsstilla oss først om at engelsken din er god nok .
(src)="50"> ကဲ လူ့အဖွဲ့အစည် ရဲ့ က ဉ် မ င် တဲ့ အပိုင် ကို အ ဏ တွ တရ လွန် ပ တ ဟ ဒ က အန္တရ ယ် ရှိနိုင်ပ တယ် ။
(trg)="50"> Det kan vera farleg å gi for mykje makt til eit smalt lag av samfunnet .
(src)="51"> ဖ စ်နိုင်တ က အတ အဆီ ဟ အက ွင် မဲ့လွန် ရ က လိမ့်မယ် ။
(trg)="51"> Kanskje vil barrieren vera for universell .
(src)="52"> အိုက ။
(trg)="52"> Ok .
(src)="53"> " ဒ ပ မဲ့ " ရှင်တို့ပ တ က လိုက်တယ် ၊ " သုသ သန လုပ်တ က တ ့ရ ။
(trg)="53"> " Men " , høyrer eg de seia , " kva med forskinga ? "
(src)="54"> အကုန်လုံ အင်္ဂလိပ်လိုပဲလ " တဲ့ ။
(trg)="54"> " Den er jo alltid på engelsk " .
(src)="55"> စ အုပ်တွ ရ အင်္ဂလိပ်လို ဂ နယ်တွ လည် အင်္ဂလိပ်လို လုပ်က ပ မဲ့ ဒ က မိမိဘ သ စိတ်ခ မ် သ တဲ့ ဟ ကိန် တစ်ခုပ ၊
(trg)="55"> Ja , bøkene er på engelsk tidsskrifta er laga på engelsk , men det er ein sjølvoppfyllande profeti .
(src)="56"> အင်္ဂလိပ်စ လိုအပ်ခ က်ကို ဖ ည့်တင် တ ပ ။
(trg)="56"> Det møter krava til engelsken .
(src)="57"> ဒ နဲ့ ဆက်ပ ီ တ ့
(trg)="57"> Og slik går det vidare .
(src)="58"> က ွန်မ မ မယ် ၊ ဘ သ ပ န် က တ ့ ဘ ဖ စ်သွ လဲ ။
(trg)="58"> Eg spør dykk : kva skjedde med omsetting ?
(src)="59"> အစ္စလ မ် ရွှ ခ တ်ကို တွ မိတယ်ဆိုရင် အဲဒီတုန် က ဘ သ ပ န်တွ အမ က ီ ရှိခဲ့တယ် ။
(trg)="59"> Viss de tenkjer på gullalderen i islam , så var det ein mengde omsetting då .
(src)="60"> လက်တင် ၊ ဂရိဘ သ တွ ကန အ ရပ် ၊ ပ ရှ ဘ သ တွ ကို ပ န်ဆိုခဲ့တယ် ။ န က်တ ့ ဥရ ပရဲ့ ဂ မန် ဘ သ စက တွ ရို မန့်စ် ဘ သ စက တွ အဖ စ် ပ န်ဆိုခဲ့တယ် ။
(trg)="60"> Dei omsette frå latinsk og gresk til arabisk og persisk og det blei omsett vidare til dei germanske språka i Europa og dei romanske språka .
(src)="61"> ဒ နဲ့ ဥရ ပရဲ့ အမှ င်ခ တ်ကို အလင် ပ ခဲ့တယ် ။
(trg)="61"> Og slik kom det lys etter dei mørke åra i Europa .
(src)="62"> ကဲ တစ်လွဲ မတွ နဲ့ဦ ။ အင်္ဂလိပ်စ သင်တ ကို ဆန့်က င်န တ မဟုတ်ဘူ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ အ လုံ ဒီမှ ရှိပ တယ် ။
(trg)="62"> Ikkje mistyd meg , eg er ikkje mot å undervisa i engelsk , til alle engelsklærarar der ute .
(src)="63"> ကမ္ဘ သုံ ဘ သ စက ရှိတ က ိုက်တယ် ။
(trg)="63"> Eg elskar at me har eit globalt språk .
(src)="64"> ဒီန ့မှ အရင်ထက်ကို တစ်ခုလိုပ တယ် ။
(trg)="64"> Me treng eit slik språk meir enn nokon gong .
(src)="65"> ဒ ပ မဲ့ ဒ ကို အတ အဆီ အဖ စ် သုံ တ တ ့ ဆန့်က င်တယ် ။
(trg)="65"> Men eg er i mot å bruka det som ein barriere .
(src)="66"> တကယ်ပဲ ဘ သ စက ၆၀၀ နဲ့ အဆုံ သတ်ပ ီ အင်္ဂလိပ် ( သို့ ) တရုတ်ဘ သ စက တစ်ခုကို အဓိကဖ စ်ခ င်လ ။
(trg)="66"> Ønskjer me verkeleg å enda opp med 600 språk , med engelsk eller kinesisk som hovudspråk ?
(src)="67"> ဒီထက် ပိုလိုပ တယ် ။ ဘယ်မှ က ွန်မတို့ ကန့်သတ်မလဲ ။
(trg)="67.1"> Me treng meir enn det .
(trg)="67.2"> Kvar skal me setja grensa ?
(src)="68"> အင်္ဂလိပ်စ အသိတစ်ခုနဲ့ ဉ ဏ်ပည ကို တန် တူပ ုတဲ့ ဒီစနစ်ဟ တ ်တ ်လ ထင်တိုင် က ဲတ ပ ။
(trg)="68"> Dette systemet føretrekk intelligens med kunnskap om engelsk som er heilt tilfeldig .
(src)="69"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ပ ီ တ ့ ရှင်တို့ကို သတိပ ခ င်တ က ဒီန ့ ပည တတ်လူတန် စ စင်ပ ်က ပဂ က ီ တွ ရဲ့ ပခုံ တွ ပ ်မှ အင်္ဂလိပ်စ ရှိဖို့ မလိုခဲ့တ ပ ။ အင်္ဂလိပ်စ မ ပွဲ အ င်ဖို့မလိုခဲ့ဘူ ။
(trg)="69"> ( Applaus ) Og eg vil minna dykk på at gigantane som dagens intelligensia står på skuldrane av ikkje måtte ha engelsk , dei måtte ikkje stå på ein engelsktest .
(src)="70"> Einstein ကိုပဲက ည့်ပ ။
(trg)="70"> Ta til dømes Einstein .
(src)="71"> ဒ ထက် သူဟ က င် မှ ကုစ ဖို့ လိုတယ်လို့ သဘ ထ ခံရသူပ ။ အမှန်က သူက စ ဖတ်ခက် ရ ဂ ရှိသူမို့လို့ပ ။
(trg)="71"> Han var forresten rekna som under middels på skulen fordi han hadde dysleksi .
(src)="72"> ဒ ပ မဲ့ ကမ္ဘ က ီ အတွက် ကံက င် တ က သူဟ အင်္ဂလိပ်စ စ မ ပွဲ အ င်ဖို့ မလိုခဲ့ဘူ ။
(trg)="72"> Men heldigvis for verda , så trong han ikkje stå på ein engelsktest .
(src)="73"> အက င် က ဒ တွ က ၁၉၆၄ က မှ TOEFL အမ ရိကန် အင်္ဂလိပ်စ စ မ ပွဲနဲ့ စတင်ခဲ့တ က င့်ပ ။
(trg)="73"> Fordi dei starta ikkje før i 1964 med TOEFL , den amerikanske engelsktesten .
(src)="74"> အခုတ ့ အုန် အုန် ထလို့လ ။
(trg)="74"> No har det eksplodert .
(src)="75"> အင်္ဂလိပ်စ စ မ ပွဲတွ က အမ က ီ အမ က ီ ပ ။
(trg)="75"> Det er mengder av engelsktestar .
(src)="76"> နှစ်စဉ် သန် ခ ီတဲ့ က င် သ တွ ဟ ဒီစ မ ပွဲတွ ကို ဖ က တယ် ။
(trg)="76"> Og millionar på millionar av studentar tek desse testane kvart år .
(src)="77"> ကဲ ရှင်တို့နဲ့ က ွန်မ တွ မိမှ က " ဒီအခတွ က မဆို ပ ဘူ ၊ ရပ တယ် " ပ ့ ။ ဒ ပ မဲ့ ဒ တွ ဟ မ စွ သ သန် ခ ီတဲ့ ဆင် ရဲသ တွ အတွက်တ ့ အဟန့်အထ ပ ။
(trg)="77"> No kan det vera de tenkjer , de og meg , at desse avgiftene for å ta ein test , er ok , men dei hindrar så mange millionar av fattige folk .
(src)="78"> ဒီတ ့ ခ က်ခ င် ပဲ သူတို့ကို ပယ်ခ န တယ် ။
(trg)="78"> Så me må kvitta oss med dei med ein gong .
(src)="79"> ( လက်ခုပ်သံမ ) မက ခင်က တွ ့ခဲ့တဲ့ ခ င် စီ တစ်ခု စိတ်ထဲဝင်လ တယ် ။ " ပည ရ ၊ မဟ ပိုင် ခ မှုက ီ "
(trg)="79"> ( Applaus ) Dette bringer meg til ei overskrift eg såg nettopp : " Utdanning : Det store skiljet "
(src)="80"> ကဲ က ွန်မသိပ ီ ၊ လူတွ ဘ လို့ အင်္ဂလိပ်စ ကို အ ရုံစိုက်ခ င်မှ ကို န လည်ပ ီ ။
(trg)="80"> No forstår eg det , eg forstår kvifor folk vil ha fokus på engelsk .
(src)="81"> သူတို့ ကလ တွ ကို ဘဝမှ အက င် ဆုံ အခွင့်အလမ် ပ ခ င်တ ပ ။
(trg)="81"> Dei vil gje borna sine dei beste sjansane til å lukkast .
(src)="82"> ဒ လုပ်ဖို့ သူတို့ အန က်တိုင် ပည ရ တစ်ခုလိုအပ်တယ် ။
(trg)="82"> For å gje dei dette , har dei bruk for ei vestleg utdanning .
(src)="83"> တကယ်တ ့ အက င် ဆုံ အလုပ်တွ က အစ ပိုင် က ထည့်ပ ခဲ့တဲ့ အန က်တိုင် တက္ကသိုလ်ထွက်တွ ဆီ သွ တ က င့်ပ ။
(trg)="83"> Fordi , sjølvsagt , dei beste jobbane går til folk som går ut frå vestlege universitet , som eg viste tidlegare .
(src)="84"> ဒ က သံသရ လည်န တဲ့ အရ ပ ။
(trg)="84"> Det er noko som går i sirkel .
(src)="85"> အိုက ။
(trg)="85"> Ok .
(src)="86"> အင်္ဂလိပ် သိပ္ပံပည ရှင် နှစ်ဦ ရဲ့ ဇ တ်လမ် တစ်ပုဒ် ၊ ကို ပ ပ ရစ ။
(trg)="86.1"> La meg fortelja ei historie om to vitskapsmenn .
(trg)="86.2"> To engelske vitskapsmenn .
(src)="87"> သူတို့ဟ မ ိ ရို ဗီဇနဲ့ တိရိစ္ဆ န်တွ ရဲ့ ရှ ့ဘက် ၊ န က်ဘက် ခ လက်အင်္ဂ တွ အက င် စမ် သပ်မှုတစ်ခု လုပ်န က တ ပ ။
(trg)="87"> Dei heldt på med eit eksperiment som hadde med genetikk å gjera - om frambeina og bakbeina på dyr .
(src)="88"> ဒ ပ မဲ့ လိုခ င်တဲ့ ရလဒ်တွ မရနိုင်ခဲ့ဘူ ။
(trg)="88"> Men dei fekk ikkje resultata dei ønskte .
(src)="89"> ရှ ့ခ လက် နဲ့ န က်ခ လက်ဆိုတဲ့ မ ို ရို ဗီဇမှ ရ ဂ မန်ဘ သ မှ ပ ခွဲခ မရတဲ့ စက လုံ နှစ်လုံ သူတို့သုံ န တ ကို သဘ ပ က်တဲ့ ဂ မန် သိပ္ပံပည ရှင် တစ်ဦ ရ က်မလ ခင်အထိ တကယ်ကိုပဲ သူတို့ ဘ လုပ်ရမှန် ကို မသိက ဘူ ။
(trg)="89"> Dei ana ikkje kva dei skulle gjera til det kom ein tysk vitskapsmann som skjøna at dei brukte to ord for frambein og bakbein , medan genetikken ikkje skilde mellom dei , noko ikkje tysken heller gjorde .
(src)="90"> ကဲ ရပ ီ ။ ပ ဿန ပ လည်သွ ပ ီ ။
(trg)="90"> Så bingo , problemet var løyst .
(src)="91"> အတွ တစ်ခုကို မတွ နိုင်ရင် အက ပ်ရိုက်န တ ပ ့ ။
(trg)="91"> Viss du ikkje kan tenkja ein tanke så sit du fast .
(src)="92"> ဒ ပ မဲ့ အခ ဘ သ က ဒီအတွ တွ နိုင်ရင် ပူ ပ င် ခ င် အ ဖ င့် က ွန်မတို့တွ အမ က ီ ပ ီ မ က် လ ့လ နိုင်ပ တယ် ။
(trg)="92"> Men viss eit anna språk kan tenkja den tanken , så , ved å samarbeida , kan me oppnå og læra så mykje meir .
(src)="93"> က ွန်မ သမီ က ကူ ဝိတ်ကန အင်္ဂလန်ကို လ ခဲ့တယ် ။
(trg)="93"> Dottera mi kom til England frå Kuwait .
(src)="94"> သူမက သိပ္ပံနဲ့ သင်္ခ ကို အ ရပ်ဘ သ နဲ့ သင်ခဲ့ရတယ် ။
(trg)="94"> Ho hadde studert naturfag og matte på arabisk .
(src)="95"> အ ရပ် က ခံ ဘ သ စက က င် ပ ။
(trg)="95"> Det er ein arabiskspråkleg skule .
(src)="96"> ဒ ကို သူမဟ သဒ္ဒ က င် မှ ဘ သ ပ န်ဖို့လိုတယ်လ ။
(trg)="96"> Ho måtte omsetja faga til engelsk .
(src)="97"> ပ ီ တ ့ သူမဟ အတန် ထဲမှ ဒီဘ သ ရပ်တွ မှ အတ ်ဆုံ ဖ စ်ခဲ့တယ် ။
(trg)="97"> Og ho var best i klassen i desse faga .
(src)="98"> ဒ ကန က ွန်မတို့ကို ပ ပ တ က နိုင်ငံခ က က င် သ တွ လ ရင် က ွန်မတို့ဟ သူတို့ သိတ တွ ၊ သူတို့ ဘ သ နဲ သိတ တွ အတွက် အမှတ်ပ သင့်သလ က် မပ ထ တ ဖ စ်နိုင်ပ တယ် ။
(trg)="98"> Dette fortel oss at når studentar kjem utanlandsfrå vil me ikkje alltid gje dei nok ros for kva dei veit , som dei veit på sitt eige språk .
(src)="99"> ဘ သ စက တစ်ခု ပ က်သွ ရင် ဒီဘ သ စက နဲ့အတူ ဆုံ ရှုံ သွ တ တွ ကို က ွန်မတို့ မသိက ဘူ ။
(trg)="99"> Når eit språk døyr veit me ikkje kva me mistar med dette språket .
(src)="100"> ဆိုလိုတ က တလ က CNN မှ ရှင်တို့ တွ ့မိလ မသိဘူ ။ ၊ ကင်ည သ သို က င် သ လ ကို Heroes Award ပ ခဲ့တ လ ။ သူက သူ့ရွ မှ ရွ က ကလ အ လုံ လိုပဲ ညဖက်ဆို စ က က်လို့မရနိူင်သူပ ၊ အက င် က ရ နံဆီ မီ အိမ်က င့်ပ ၊ မီခို ထွက်တ ့ သူ့မ က်စိတွ ထိခိုက်သွ တယ် ။
(trg)="100"> Dette er -- eg veit ikkje om de såg det på CNN nyleg -- dei gav Helteprisen til ein ung kenyansk gjetargut som ikkje kunne gjera lekser om kvelden i landsbyen sin som dei andre landsbyborna fordi parafinlampa hans hadde for mykje røyk og ho øydela augo hans .