# mn/ted2020-10362.xml.gz
# nl/ted2020-10362.xml.gz
(src)="1.1"> Хийсэн даруйдаа таны тархинд эерэг нөлөө үзүүлж чадах тийм зүйл байдаг гэвэл ямар сонсогдож байна ?
(src)="1.2"> Сэтгэл санаа , анхаарал төвлөрөлтөд хүртэл нөлөөлнө .
(trg)="1"> Wat als ik jullie vertelde dat er iets was wat je nu direct kunt doen wat een onmiddellijk , positief effect zou hebben op je hersenen , inclusief je stemming en je focus ?
(src)="2"> Тэр зүйл маань удаан хугацаанд үйлчилж , тархийг сэтгэл гутрал , Альцгеймерийн өвчин гээд сэтгэцийн олдмол өвчнүүдээс сэргийлдэг гэвэл ямар сонсогдож байна ?
(trg)="2"> En wat als ik jullie vertelde dat dit effect lang kan aanhouden en je hersenen kan beschermen tegen diverse aandoeningen , zoals depressie , de ziekte van Alzheimer of dementie ?
(src)="3"> Тэгвэл та тэр зүйлийг хийх үү ?
(trg)="3"> Zouden jullie dat dan doen ?
(src)="4"> Тийм ээ !
(trg)="4"> Ja !
(src)="5"> Би энд биеийн дасгал хөдөлгөөний үр нөлөөний талаар ярих гэсэн юм .
(trg)="5"> Ik heb het over het krachtige effect van lichaamsbeweging .
(src)="6"> Биеэ зүгээр л хөдөлгөх нь тархины үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлж , урт хугацааны , тархины үйл ажиллагааг хамгаалах үр нөлөө үзүүлдэг байна .
(trg)="6"> Gewoon in beweging komen heeft een directe , langdurige en beschermende invloed op je hersenen .
(src)="7"> Ур үр нөлөө насан туршид үргэлжилж болно .
(trg)="7"> En dat kan voor de rest van je leven zijn .
(src)="8.1"> Өнөөдөр би тархи , мэдрэл судлаач профессорын хувьд уг шинжлэх ухааны талаарх мэдлэг , чадвараа ашиглан , биеийн дасгал хөдөлгөөн нь тархины үйл ажиллагаанд эергээр нөлөөлдөг , хамгийн ашиг тустай зүйл болохыг тогтоосон туршилтыг өөрийн биеэрээ хийж үзсэн тухай түүхийг та бүхэнд ярих гэсэн юм .
(src)="8.2"> Тархи судлаачийн хувьд тархи гэж нэрлэгдэх
(trg)="8"> Ik wil jullie vandaag het verhaal vertellen van hoe ik mijn diepgaande kennis van de neurowetenschappen heb gebruikt , als professor in de neurowetenschap , om eigenlijk een experiment op mezelf uit te voeren , en waardoor ik de wetenschappelijke verklaring heb gevonden voor het feit dat beweging het meest heilzame is wat je op dit moment voor je hersenen kunt doen .
(src)="9"> бидний толгой дотор байгаа зүйл бол хүний төрөлхтний мэдэх хамгийн төвөгтэй , маш нарийн бүтэцтэй эрхтэн юм .
(trg)="9"> Als neurowetenschapper weet ik dat onze hersenen , die massa in ons hoofd , de meest complexe structuur heeft die de mensheid kent .
(src)="10"> Гэхдээ ярих нэг хэрэг , харин өөрийн нүдээр харах өөр хэрэг шүү дээ .
(trg)="10"> Maar het is één ding om over de hersenen te praten , iets anders om ze te zien .
(src)="11"> Энэ бол хүний жинхэнэ тархи байна .
(trg)="11"> Dit hier zijn echte gepreserveerde menselijke hersenen .
(src)="12"> Энд бидний өнөөдөр ярилцах хоёр чухал хэсгийг үзүүлье .
(trg)="12"> Aangegeven zijn de twee kerngebieden waar we het vandaag over gaan hebben .
(src)="13"> Эхнийх болох духны хойно байрлах урд тархины салбан нь шийдвэр гаргах , анхаарал төвлөрөх үйлдэл болон хүний зан авирт нөлөөлдөг .
(trg)="13"> Het eerste is de prefrontale cortex , direct achter je voorhoofd , cruciaal voor zaken als besluitvorming , focus , aandacht en je persoonlijkheid .
(src)="14"> Хоёр дахь чухал хэсэг бол энд үзүүлсэн тархины түр зуурын дэлбээ юм .
(trg)="14"> Het tweede kerngebied ligt in de temporale kwab , hier aangegeven .
(src)="15.1"> Баруун , зүүн тархи тус бүр нэг нэг түр зуурын дэлбээтэй байдаг .
(src)="15.2"> Энэ хэсгийн гүнд урт хугацааны ой санамжийг шинээр бий болгох , хадгалах үйлдлийг хариуцдаг чухал хэсэг байдаг .
(trg)="15.1"> Je hebt twee temporale kwabben in je hersenen , rechts en links .
(trg)="15.2"> Diep in de temporale kwab ligt iets wat van cruciaal belang is voor het vormen en behouden van nieuwe langetermijnherinneringen
(src)="16"> Үүнийг гиппокамп гэж нэрлэдэг .
(trg)="16.1"> van feiten en voorvallen .
(trg)="16.2"> En die structuur heet de ' hippocampus ' .
(src)="17"> Гиппокамп миний сонирхлыг үргэлж татдаг байсан .
(trg)="17"> Ik was altijd al gefascineerd door de hippocampus .
(src)="18"> Хормын төдий болоод өнгөрсөн зарим үйл явдал , жишээ нь анхны үнсэлт , анхны хүүхэд чинь төрсөн мөч , тархийг чинь өөрчилж чадахуйц ой санамж болон үлдэж , насан туршид чинь мартагддаггүй юм бол ?
(trg)="18"> Hoe kan het dat een voorval dat maar een ogenblik duurt , zoals je eerste kus , of het moment dat je eerste kind werd geboren , een herinnering kan vormen die je hersenen heeft veranderd en die een leven lang bij je blijft ?
(src)="19"> Үүнийг би ойлгохыг хүссэн юм .
(trg)="19"> Dat is wat ik wilde weten .
(src)="20"> Шинэ ой санамж үүсэх явцад гиппокампын эс бүрийн идэвхжилтийн үйл явцыг бичиж авахыг хүссэн юм .
(trg)="20"> Ik wilde de activiteit van afzonderlijke hersencellen in de hippocampus gaan meten op het moment dat proefpersonen nieuwe herinneringen vormden
(src)="21"> Ялангуяа ямар үед тархины эс нь хоорондоо холбогдохдоо цахилгаан идэвхжилт үүсгэж , шинэ ой санамж үүсгэж эсвэр үүсгэхгүй байгааг судлахыг хүссэн .
(trg)="21"> en proberen te decoderen hoe die korte uitbarstingen van elektrische activiteit , dat is de manier waarop neuronen met elkaar communiceren , hoe die korte uitbarstingen ertoe leidden dat we een nieuwe herinnering vormen ,
(src)="22"> Харин хэдэн жилийн өмнө би эрдэмтэн хүнээс гарамгүй шийдвэр гаргасан .
(trg)="22.1"> of juist niet .
(trg)="22.2"> Maar een paar jaar geleden , deed ik iets wat heel ongebruikelijk was in mijn vak .
(src)="23"> Тархи судалгааны профессор би судалгааныхаа сэдвийг солихоор шийдсэн юм .
(trg)="23"> Als hoogleraar in de neurowetenschappen besloot ik mijn onderzoeksprogramma compleet om te gooien .
(src)="24"> Маш олон хүний амьдралыг өөрчилж чадах гайхамшигтай зүйлтэй учирсан маань ийм шийдвэр гаргахад хүргэсэн .
(trg)="24"> Want ik liep tegen iets aan wat zo bijzonder was en de potentie had om zoveel levens te veranderen , dat ik het móest onderzoeken .
(src)="25"> Дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг тогтоож , өөр дээрээ мэдэрсэн юм .
(trg)="25"> Ik ontdekte en ervaarde het effect van beweging op de hersenen .
(src)="26"> Үүнийг би тун санамсаргүй байдлаар олж тогтоосон .
(trg)="26"> En dat gebeurde helemaal bij toeval .
(src)="27"> Ой санамжийн талаар хийж буй миний ажил ид дундаа буцалж , тоо баримт дунд умбаж , энэ салбартаа л нэр хүндтэй эрдэмтний нэгд тооцогдох болсон юм .
(trg)="27"> Ik bevond me destijds op het hoogtepunt van al mijn werk rond het geheugen -- data stroomden binnen , ik was in mijn vakgebied bekend aan het worden door al dit werk .
(src)="28.1"> Гайхалтай сайхан байлаа .
(src)="28.2"> Ажлын хувьд үнэхээр тийм байсан .
(trg)="28.1"> Het zou geweldig moeten gaan .
(trg)="28.2"> Dat was ook zo , wetenschappelijk gezien .
(src)="29"> Гэхдээ өрөөнөөсөө толгой цухуйлган гадагшаа харахад нэг зүйлийг олж анзаарсан .
(trg)="29"> Maar toen ik mijn hoofd buiten de deur van mijn lab stak , viel me iets op .
(src)="30"> Надад хувийн амьдрал байсангүй .
(trg)="30"> Ik had geen sociaal leven .
(src)="31"> Би харанхуй өрөөнд тархины эс юу хэлэхийг сонсон суухад хамаг цаг заваа зарцуулж байлаа .
(trg)="31"> Ik bracht te veel tijd door met luisteren naar hersencellen in een donkere kamer , helemaal alleen .
(src)="32"> ( Инээд ) Би хөдөлгөөний дутагдалд орсон байсан .
(trg)="32"> ( Gelach ) Ik kwam helemaal nooit in beweging .
(src)="33"> Би 11 кг нэмсэн байсан .
(trg)="33"> Ik was ruim 11 kilo aangekomen .
(src)="34"> Гэхдээ аз жаргалгүй нэгэн болж хувирснаа ойлгохын тулд олон жил зарцуулсан даа .
(trg)="34"> En het kostte me jaren om te beseffen dat ik in feite ongelukkig was .
(src)="35"> Ийм байж болохгүй гэж шийдлээ .
(trg)="35"> En dat zou ik niet moeten zijn .
(src)="36"> Найз нөхөдгүй хүн чинь ганцаараа голын завин аялалд бүртгүүллээ .
(trg)="36"> Ik boekte een rafting-vakantie -- alleen , want ik had geen sociaal leven .
(src)="37.1"> Аяллаас буцаж ирээд -- ( Инээд ) " Бурхан минь !
(src)="37.2"> Аялагчдаас хамгийн сул дорой нь би байж " хэмээн бодлоо .
(trg)="37"> En toen ik terugkwam -- ( Gelach ) dacht ik : oh mijn god , ik was de zwakste van iedereen .
(src)="38"> Ингээд өмнөө зорилго тавьсан юм .
(trg)="38"> Ik kwam terug met een missie .
(src)="39"> " Завин аялалд дахиж гарвал хамгийн сул дорой нь болохгүй юм шүү ! " гэж өөртөө амлалаа .
(trg)="39"> Ik zei : " Ik zal nooit meer de zwakste zijn op een rafting-vakantie . "
(src)="40"> Фитнест явж эхэллээ .
(trg)="40"> En daarom ging ik naar de sportschool .
(src)="41"> А-төрлийн зан төлөв дээрээ төвлөрч , фитнесээ аль болох таслахгүй явахыг хичээх болов .
(trg)="41"> Ik richtte mijn type-A-persoonlijkheid op elke les die de sportschool aanbood .
(src)="42"> Олон зүйл туршиж үзсээн .
(trg)="42"> Ik probeerde van alles .
(src)="43.1"> Кикбокс , бүжиг , иог , степээр хичээллэх болов .
(src)="43.2"> Эхэндээ маш хэцүү байсан .
(trg)="43"> Ik ging naar kickboksen , dansen , yoga , steps ; in het begin was het heel zwaar .
(src)="44"> Яваандаа хөлс урсгасан дасгалы болгоны дараа сэтгэл санаа тайвширч , биеийн эрч хүч нэмэгдэж байгааг анзаарах болсон .
(trg)="44"> Maar wat ik merkte , was dat ik na elke inspannende trainingssessie ineens een geweldig humeur had en veel meer energie .
(src)="45"> Ийм болохоор фитнесээ таслахгүй яваад л байлаа .
(trg)="45"> En daardoor bleef ik teruggaan naar de sportschool .
(src)="46"> Илүү эрч хүчийг мэдэрч эхлэв .
(trg)="46"> Ik begon me sterker te voelen .
(src)="47"> Сэтгэл санаа ч сайжирч , буцаад 11 кг турлаа .
(trg)="47"> Ik begon me beter te voelen , raakte zelfs die 11 kilo kwijt .
(src)="48"> Байнгын дасгал хөдөлгөөн дунд ийм байдлаар нэг жил хагасын хугацаа өнгөрөхөд нэг зүйл өөрийн эрхгүй анзаарагдах болов .
(trg)="48"> En toen , na anderhalf jaar regelmatige lichaamsbeweging , viel me iets op wat sterk mijn aandacht trok .
(src)="49"> Ажлын ширээнийхээ ард судалгааны ажлын төслөө бичиж суухад өмнө нь огт орж ирж байгаагүй бодлууд толгойд орж ирэх болсон .
(trg)="49"> Ik zat aan mijn bureau te werken aan een aanvraag voor een onderzoeksbeurs , toen er opeens een gedachte bij me opkwam die ik nog nooit eerder had gehad .
(src)="50"> Жишээ нь , " Пөөх , өнөөдөр ч санхүүжилтийн төсөл маань сайхан явж байна даа . "
(trg)="50"> En die gedachte was : hé , het opstellen van die aanvraag gaat lekker vandaag .
(src)="51.1"> Бүх эрдэмтэд ( Инээд ) Тийм ээ , бүх эрдэмтэд үүнийг сонсоод инээдэг юм .
(src)="51.2"> Санхүүжилтийн төсөл хэзээ ч амар байдаггүй .
(trg)="51"> En alle wetenschappers -- ( Gelach ) ja , alle wetenschappers , lachen altijd als ik dat zeg , want aanvragen opstellen gaat nooit lekker .
(src)="52"> Сая саяын санхүүжилт авч чадах чинээний төсөл бичих гэж бид чинь үсээ зулгаана шүү дээ .
(trg)="52"> Het is heel moeilijk , je bent altijd je hoofd aan het breken over wat het allerbeste idee zou zijn met de grootste slagingskans .
(src)="53.1"> Гэвч төсөл маань торох юмгүй явж байлаа .
(src)="53.2"> Яагаад гэвэл би өмнөхөөсөө илүү урт хугацаанд анхаарлаа төвлөрүүлж чадах болсон байв .
(trg)="53"> Maar ik besefte dat het werken aan die aanvraag lekker ging , omdat ik me langer kon concentreren en mijn aandacht erbij kon houden , langer dan ooit .
(src)="54"> Ингээд миний судалж байсан урт хугацааны ой санамжийг өөр дээрээ илүү сайн харж , судалж чадах мэт санагдав .
(trg)="54"> En mijn langetermijngeheugen -- wat ik in mijn eigen lab onderzocht -- leek beter te zijn .
(src)="55"> Ингэж л би шийдлийг олсон юм .
(trg)="55"> En toen ging ik die twee zaken combineren .
(src)="56"> Магадгүй өнгөрсөн хугацаанд амьдралынхаа хэвшил болгож чадсан дасгал хөдөлгөөн тархийг маань өөрчлөв үү ?
(trg)="56"> Misschien dat al dat bewegen van mij mijn hersenen aan het veranderen was .
(src)="57"> Магадгүй би өөрөө ч мэдэлгүй өөр дээрээ туршилт хийж байв уу ?
(trg)="57"> Misschien had ik mezelf onbewust aan een experiment onderworpen .
(src)="58"> Ингээд эрдэмтний сониуч зангаар биеийн дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг тухай хэвлэж нийтлүүлсэн ажлуудыг ухаж үзлээ .
(trg)="58"> Als nieuwsgierige neurowetenschapper dook ik in de literatuur om erachter te komen wat we wisten over het effect van beweging op de hersenen .
(src)="59"> Өөрийн биеэр мэдэрч байсан бүгдийг ямар ч зөрүүгүй тодорхой бичсэн байхыг олон эх сурвалжаас олж үзсэн юм .
(trg)="59"> En wat ik vond was een boeiend en toenemend aantal boeken en artikelen die in wezen alles bevestigden wat ik bij mezelf had opgemerkt .
(src)="60"> Сэтгэл санаа тайвшрах , эрч хүч , ой санамж , анхаарал нэмэгдэх гээд бүгд байлаа .
(trg)="60"> Een beter humeur , meer energie , een beter geheugen , scherpere aandacht .
(src)="61"> Энэ талаар гүнзгийрүүлэн судлах тусам дасгал хөдөлгөөн ямар чухал болохыг ухаарсан .
(trg)="61"> En hoe meer ik leerde , hoe meer ik me realiseerde hoeveel invloed beweging heeft ,
(src)="62"> Ингэж л би судалгааныхаа ажлын сэдвийг солих маш том шийдвэр гаргахад хүрсэн юм даа .
(trg)="62"> wat me uiteindelijk tot de belangrijke beslissing bracht om mijn onderzoeksfocus helemaal te verleggen .
(src)="63.1"> Өнөөг хүртэл өнгөрсөн 7 жилийн турш асуултын хариуг хайсны эцэст би доорх дүгнэлтэд хүрсэн : Дасгал хөдөлгөөн хийх нь тархины үйл ажиллагаанд нөлөөлж чадах хамгийн үр дүнтэй арга юм .
(src)="63.2"> Энэ нь дараах 3 шалтгаантай .
(trg)="63"> En nu , nu ik me meerdere jaren sterk gefocust heb op deze vraag , ben ik tot de volgende conclusie gekomen : beweging is veruit het beste wat je op dit moment voor je hersenen kunt doen , om de volgende drie redenen .
(src)="64"> Нэгт , үр дүн нь тэр даруй гардаг .
(trg)="64"> Nummer één : het heeft direct effect op je hersenen .
(src)="65"> Дасгал хийж эхлэхэд л нейро дамжуулагч болох допамин , серотонин , норадреналины түвшин шууд нэмэгддэг .
(trg)="65"> Een enkele training verhoogt onmiddellijk het gehalte aan neurotransmitters als dopamine , serotonine en noradrenaline .
(src)="66.1"> Тийм болохоор дасгалын дараа сэтгэл санаа өөдрөг болдог байна .
(src)="66.2"> Би ч үүнийг мэдэрсэн .
(trg)="66"> Daardoor zal je stemming meteen na je training verbeteren , precies wat bij mij gebeurde .
(src)="67"> Лабораторийн судалгаагаар нэг удаа дасгал хийхэд анхаарал төвлөрөх чадвар сайжирч , багадаа 2 цагаар илүү төвлөрөх боломжтой болдог нь тогтоогдсон .
(trg)="67"> Mijn laboratorium toonde aan dat een enkele training je vermogen kan verbeteren om je aandacht te verleggen en te focussen en die verbeterde focus zal ten minste twee uur aanhouden .
(src)="68.1"> Гуравт , судалгаагаар дасгал хийх нь хариу үйлдэл үзүүлэх чадварыг нэмэгдүүлдгийг тогтоосон .
(src)="68.2"> Юу гэсэн үг вэ гэхээр , та тавиур дээрээс унаж буй цаасан аягатай кофегоо барьж авч чадна гэсэн үг юм .
(src)="68.3"> Энэ чинь маш чухал шүү дээ .
(trg)="68"> Tot slot heeft onderzoek aangetoond dat een enkele training je reactievermogen doet toenemen , wat er eigenlijk op neerkomt dat je sneller die Starbucks-beker opvangt die van de toonbank dreigt te vallen , wat heel , heel belangrijk is .
(src)="69"> ( Инээд ) Гэхдээ эдгээр нөлөө нь түр зуурынх байдаг тул удахгүй алга болчихдог .
(trg)="69"> ( Gelach ) Maar deze directe effecten zijn tijdelijk , je merkt ze meteen erna .
(src)="70.1"> Иймд миний хийснийг дагахыг зөвлөе .
(src)="70.2"> Дасгалын хэмнэлээ байн байн өөрчилж , ачааллаа алгуур нэмэгдүүлбэл нөлөө нь урт хугацаанд хадгалагдах болно .
(trg)="70"> Wat je moet doen , is wat ik deed : je beweeggewoonten veranderen , je hart- en longfunctie verbeteren , om blijvend resultaat te boeken .
(src)="71"> Нөлөө нь урт хугацаанд үргэлжилдэг шалтгаан нь дасгал хөдөлгөөн нь тархины бүтэц , зохион байгуулалт , үйл ажиллагааг өөрчилж байдагтай холбоотой .
(trg)="71"> En deze effecten zijn blijvend omdat beweging daadwerkelijk de anatomie van de hersenen verandert , net als hun fysiologie en functie .
(src)="72"> Миний хамгийн дуртай сэдэв болох гиппокампын талаар ярилцъя .
(trg)="72"> Laten we beginnen met mijn favoriete gebied in de hersenen , de hippocampus .
(src)="73.1"> Гиппокамп нь дасгал хөдөлгөөн хийхэд тархины эсийг шинээр төрүүлж байдаг .
(src)="73.2"> Тархины эс нэмэгдсэнээр гиппокампын хэмжээ нэмэгдэж , урт хугацааны ой санамж сайжирдаг байна .
(trg)="73.1"> De hippocampus ...
(trg)="73.2"> Beweging zorgt voor de aanmaak van gloednieuwe hersencellen , nieuwe hersencellen in de hippocampus , waardoor deze groter wordt en het langetermijngeheugen toeneemt .
(src)="74"> Энэ нь бүх хүмүүсийн хувьд адилхан .
(trg)="74"> Ook bij jou en mij , oké ?
(src)="75"> Хоёрт , тархины судалгаагаар баттай тогтоогдсон нэг зүйл бол урт хугацаанд дасгал хөдөлгөөн хийх нь анхаарал төвлөрлийн хэсэг болох урд тархины салбангийн функцыг сайжруулдаг .
(trg)="75"> Nummer twee : wat we het vaakst zien in neurowetenschappelijk onderzoek dat het effect bestudeert van beweging op de lange termijn , is dat de aandachtsfunctie verbetert die afhangt van de prefrontale cortex .
(src)="76"> Таны анхаарал төвлөрөлт сайжраад зогсохгүй гиппокампын хэмжээ нэмэгддэг байх нь .
(trg)="76"> Niet alleen verbeteren je focus en aandacht , maar de hippocampus zelf wordt ook groter .
(src)="77"> Эцэст нь , сэтгэл санаа тэр даруй сайжрах төдийгүй энэ удаан хугацаанд хадгалагддаг .
(trg)="77"> En tot slot heeft bewegen niet alleen direct effect op je stemming , maar dit effect houdt ook lang aan .
(src)="78"> Сэтгэл санаанд эергээр нөлөөлдөг бодисын түвшинг урт хугацаанд нэмэгдүүлдэг байна .
(trg)="78"> Het werkt lang door op neurotransmitters die voor een goede stemming zorgen .
(src)="79"> Гэхдээ дасгал хөдөлгөөний хамгийн том ашиг тус нь тархийг хамгаалах нөлөө байдаг байна .
(trg)="79"> Maar het belangrijkste effect van bewegen is dat het je hersenen beschermt .
(src)="80"> Тархийг булчин гэж бодох хэрэгтэй .
(trg)="80"> Je kunt de hersenen zien als een spier .
(src)="81"> Дасгал хийх тусам гиппокамп болон урд тархины салбан улам томорч , хүчирхэг болдог .
(trg)="81"> Hoe meer je traint , hoe groter en sterker je hippocampus en prefrontale cortex worden .
(src)="82"> Энэ яагаад чухал гэж ?
(trg)="82"> Waarom is dat belangrijk ?
(src)="83"> Яагаад гэвэл урд тархины салбан , гиппокамп нь тархины эмгэг болон хөгшрөлтөөс үүдэлтэй эмгэгүүдэд хамгийн хурдан автдаг байна .
(trg)="83"> Omdat de prefrontale cortex en de hippocampus de plekken zijn die het meest vatbaar zijn voor neurodegeneratieve aandoeningen en voor de normale cognitieve achteruitgang bij het ouder worden .
(src)="84.1"> Амьдралынхаа турш дасгал хөдөлгөөн хийх нь сэтгэцийн олдмол өвчин , эсвэл Альцгеймерийг анагааж чадахгүй л дээ .
(src)="84.2"> Гэхдээ дасгалын үр дүнд гиппокамп , урд тархины салбан илүү том , хүчтэй болж өвчинд нэрвэгдэхээс сэргийлж чадна .
(trg)="84"> Door gedurende je leven meer te bewegen zul je dementie of de ziekte van Alzheimer niet genezen , maar krijg je wel de sterkste en grootste hippocampus en prefrontale cortex en duurt het dus langer voor die ziektes daadwerkelijk gevolgen hebben .
(src)="85"> Хүн нас дээр гараад тэтгэврээрээ амьдрах гэж одооноос хуримтлуулдагтай адил дасгал хөдөлгөөн хожмоо тархинд тус болдог .
(trg)="85"> Je kunt beweging dus zien als een extra pensioenvoorziening voor je hersenen .
(src)="86"> Дээрээс нь үнэгүй болохоор бүр ч сайн .
(trg)="86"> Een betere zelfs , want ze is gratis .
(src)="87.1"> Яриа энд хүрэх мөчид хүн болгон " Вэнди , энэ чинь үнэхээр сонирхолтой юм .
(src)="87.2"> Гэхдээ ганцхан зүйлийг л мэдэж авмаар байна .
(trg)="87"> Dit is het moment in mijn talk waarop iedereen zegt : " Dat klinkt interessant , Wendy , maar ik wil eigenlijk maar één ding weten .
(src)="88"> Энэ бүх өөрчлөлтийг мэдрүүлэх дасгал хөдөлгөөний хамгийн бага хэмжээг л хэлээд өгөөч " гэж асуудаг .
(trg)="88"> Vertel me alleen hoeveel je minimaal moet bewegen voor al deze veranderingen . "
(src)="89"> ( Инээд ) Энэ асуултад чинь ч гэсэн хариулт өгье .
(trg)="89"> ( Gelach ) Ik zal jullie antwoord op die vraag geven .
(src)="90"> Сайн мэдээ гэвэл өөрчлөлтийг мэдрэхийн тулд триатлоны тамирчин байх хэрэггүй .
(trg)="90"> Ten eerste , goed nieuws : je hoeft er geen triatleet voor te worden .
(src)="91.1"> Гол санах зүйл бол долоо хоногт 3-4 удаа , хамгийн багадаа 30 минутаар хичээллэх хэрэгтэй .
(src)="91.2"> Аэробекийн дасгалыг хуваарьтаа заавал оруулаарай .
(trg)="91"> De vuistregel is dat je drie tot vier maal per week moet bewegen , minstens 30 minuten per keer , met daarbij wat aërobe beweging .
(src)="92"> Ингэж зүрхэнд ачаалал өгөх хэрэгтэй .
(trg)="92"> Dat houdt in dat je je hartslag verhoogt .
(src)="93"> Бас нэг сайн мэдээ гэвэл заавал фитнесийн үнэтэй гишүүнчлэлд хамрагдах шаардлагагүй .
(trg)="93"> Het goede nieuws : je hoeft niet naar de sportschool om een duur abonnement te nemen .
(src)="94"> Явдаг замаасаа нэг илүү блокийг эрч хүчтэйхэн тойрч алх .
(trg)="94"> Loop een extra rondje als je gaat powerwandelen .
(src)="95"> Шат харагдвал шатаар өгс .
(trg)="95"> Zie je een trap -- neem die dan .
(src)="96"> Тоос соруулагчийг бариад гэрээ цэвэрлэх хүртэл фитнест ордог аэробикийн хичээлийг орлож чадна .
(trg)="96"> En flink stofzuigen kan net zo goed zijn als de aerobicles die je wilde volgen .
(src)="97"> Ингээд би ой санамж судлаачаас дасгал хөдөлгөөний хайгуулчин боллоо .
(trg)="97"> Ik ben dus van geheugenpionier bewegingsontdekkingsreiziger geworden .
(src)="98.1"> Тархи хамгийн жижиг эд эсийн түвшинд хэрхэн ажилладгийг судалдаг байснаа дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг ойлгохыг хүсэх болов .
(src)="98.2"> Одоо миний хийж байгаа судалгааны зорилго бол долоо хоногт 3-4 удаа дасгал хий гэдэг ерөнхий дүрмийг аль болох нарийвчлахыг хүсэж байгаа .
(trg)="98"> Van het onderzoeken van het binnenste van de hersenen , naar proberen te begrijpen hoe beweging onze hersenfunctie kan verbeteren , en momenteel is mijn doel in het lab verder te komen dan de vuistregel die ik jullie net gaf -- drie tot vier maal per week , 30 minuten .
(src)="99.1"> Зөвхөн танд зориулан , таны нас , биеийн байдал , удамшлын онцлогт тохирсон дасгал хөдөлгөөний хуваарийг боловсруулдаг болохыг хүсч байна .
(src)="99.2"> Ингэж чадвал дасгалын үр дүн нэмэгдэж , тархины үйл ажиллагаа сайжирч , үлдсэн амьдралынхаа турш тархиа хамгаалах болно .
(trg)="99"> Ik wil erachter komen wat het optimale bewegingsprogramma is voor jou , op jouw leeftijd , voor jouw fitheidsniveau , voor jouw genetische achtergrond , om de beweging die je vandaag neemt maximaal effect te laten hebben en ook je hersenen te verbeteren , ze zo goed mogelijk te beschermen voor de rest van je leven .
(src)="100"> Дасгал хөдөлгөөний талаар ярих нэг хэрэг , харин хийх нь өөр хэрэг шүү дээ .
(trg)="100"> Maar het is één ding om te praten over bewegen en iets anders om het te doen .