# mk/ted2020-1.xml.gz
# sv/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Ти благодарам многу Крис .
(trg)="1"> Tack så mycket , Chris .
(src)="2.1"> И навистина е голема чест да имаш можност да дојдеш на оваа сцена двапати .
(src)="2.2"> Крајно сум благодарен .
(trg)="2.1"> Och det är verkligen en stor ära att ha möjligheten att stå på den här scenen två gånger .
(trg)="2.2"> Jag är otroligt tacksam .
(src)="3"> Воодушевен сум од оваа конференција , и сакам да ви се заблагодарам на сите за многуте убави коментари околу тоа што имав да го кажам пред некоја вечер .
(trg)="3"> Jag har blivit helt hänförd av den här konferensen , och jag vill tacka alla er för de många trevliga kommentarer om vad jag hade att säga härom kvällen .
(src)="4"> И го велам ова искрено , делумно бидејќи -- ( лажно плаче ) -- потребно ми е !
(trg)="4"> Och jag menar det , delvis för att - ( låtsassnyftar ) - Jag behöver det !
(src)="5"> ( смеа ) Ставете се во мојата кожа !
(trg)="5"> ( Skratt ) Tänk er själva in i min position !
(src)="6"> Осум години летав со авионот на потпретседателот на САД .
(trg)="6"> Jag flög med Air Force Two i åtta år .
(src)="7"> А сега треба да ги соблечам моите чевли или чизми за да влезам во авион !
(trg)="7"> Nu måste jag ta av mig mina skor eller kängor för att ens kunna få komma ombord ett flygplan !
(src)="8"> ( Смеа ) ( Аплауз ) Ќе ви кажам една кратка приказна за да ви ја илустрирам мојата ситуација .
(trg)="8"> ( Skratt ) ( Applåder ) Jag ska berätta en kort historia för att illustrera hur det har varit för mig .
(src)="9"> Ова е вистинска приказна -- секој дел од неа е вистинит .
(trg)="9"> Det är en sann historia - varenda liten del är sann .
(src)="10"> Одкако сопругата Типер и јас ја напуштивме -- ( лажен плач ) -- Белата Куќа -- ( Смеа ) -- се возевме од нашиот дом во Нешвил до една мала фарма која ја имаме 50 милји источно од Нешвил --
(trg)="10"> Kort efter att jag och Tipper lämnade - ( låtsassnyftar ) - Vita Huset - ( Skratt ) - så körde vi från vårt hem i Nashville till en liten gård vi har 8 mil öster om Nashvile -
(src)="11"> се возевме самите себеси .
(trg)="11"> körde själva .
(src)="12"> Знам дека ви звучи како мала работа , но -- ( Смеа ) -- Погледнав во ретровизорот и одеднаш ми светна .
(trg)="12.1"> Och jag vet att det låter som en petitess för er , men - ( Skratt ) - Jag ...
(trg)="12.2"> Jag tittade i backspegeln och plötsligt slog det mig .
(src)="13"> Немаше поворка од коли позади мене .
(trg)="13"> Det fanns ingen konvoj där bak .
(src)="14"> Сте слушнале за синдромот кога мислите дека ве боли екстремитет којшто ви е всушност ампутиран ?
(trg)="14"> Har ni hört talas om fantomsmärtor ?
(src)="15"> ( Смеа ) Автомобилот беше изнајмен Форд Таурус .
(trg)="15"> ( Skratt ) Det här var en hyrd Ford Taurus .
(src)="16"> Беше време за вечера , и почнавме да бараме место за да јадеме .
(trg)="16"> Det var middagstid , och vi började leta efter ett ställe att äta .
(src)="17"> Бевме на патот И-40 .
(trg)="17.1"> Vi var på I-40 .
(trg)="17.2"> Vi kom till avfart 238 , Lebanon , Tennessee .
(src)="19"> Се исклучивме кај излезот , и почнавме да бараме -- најдовме еден Шоуни ресторан .
(trg)="18.1"> Vi körde av avfarten , började leta efter en ...
(trg)="18.2"> Vi hittade en Shoney ' s restaurang .
(src)="20"> За тие од вас што не чуле за Шоуни , тоа е ланец на нискобуџетни семејни ресторани .
(trg)="19"> Billig familjevänlig restaurangkedja , för dem av er som inte känner till den .
(src)="21"> Влеговме внатре и седнавме во едно сепаре , и келнерката дојде , и се возбуди многу поради Типер ( Смеа )
(trg)="20"> Vi gick in och satte oss ner i båset och servitrisen kom dit , ställde till med ett stort ståhej över Tipper .
(src)="22"> Ја запиша нашата нарачка , а потоа отиде до двојката што седеше во соседното сепаре , го намали својот глас толку многу што морав навистина да се напрегам за да ја слушнам .
(trg)="21"> ( Skratt ) Hon tog våra beställningar , och gick sen till paret i båset brevid vårt , och hon sänkte sin röst så mycket att jag verkligen behövde anstränga mig för att höra vad hon sa .
(src)="23"> И рече " Да , тоа е поранешниот подпретседател Ал Гор и неговата сопруга Типер . "
(trg)="22"> Och hon sa " Ja , det var förre vice presidenten Al Gore och hans fru Tipper " .
(src)="24"> И човекот рече " Се има спуштено многу ниско , зар не ? "
(trg)="23"> Och mannen sa " Han har åkt en lång väg , eller hur ? "
(src)="25"> ( Смеа ) Имав своевидна серија на просветлувања .
(trg)="24"> ( Skratt ) Det har så att säga varit en rad uppenbarelser .
(src)="26"> Следниот ден , во продолжение на мојата целосно вистинска приказна , се качив на Г-5 да летам до Африка за да оддржам говор во Нигерија , во градот Лагос ; темата беше енергија .
(trg)="25"> Nästa dag , fortfarande en helt sann historia , klev jag ombord en G-5:a för att flyga till Afrika för att hålla ett tal i Nigeria , I staden Lagos , på ämnet energi .
(src)="27"> И го почнав говорот раскажувајќи им ја приказната за тоа што се случи претходниот ден во Нешвил .
(trg)="26"> Och jag började talet med att berätta historien om vad som just hade hänt dagen innan i Nashville .
(src)="28.1"> Им ја раскажав горе-долу на истиот начин на којшто пред малку ја споделив со вас .
(src)="28.2"> Типер и ја се возевме самите себеси , Шоуни , ланец на нискобуџетни семејни ресторани , што кажа оној човек -- тие се смееа .
(trg)="27.1"> Och jag berättade den på ungefär samma sätt som jag just berättade den för er .
(trg)="27.2"> Tipper och jag körde själva , Shoney ' s , billig familjevänlig restaurangkedja , vad mannen sa ... de skrattade .
(src)="29"> Го оддржав мојот говор , потоа се вратив на аеродромот за да го фатам летот за дома .
(trg)="28"> Jag höll mitt tal , sen åkte jag tillbaka ut till flygplatsen för att flyga hem igen .
(src)="30"> Спиев во авионот , до моментот кога во сред ноќ , слетавме на Азорните Острови за да наполниме гориво .
(trg)="29"> Jag somnade på planet , tills mitt i natten , när vi landade på Azorerna för att tanka .
(src)="31"> Се разбудив , вратата беше отворена , излегов малку на свеж воздух , погледнав наоколу и видов еден човек како трча по пистата .
(trg)="30"> Jag vaknade , de öppnade dörren , jag gick ut för att få lite frisk luft , och jag tittade och så kom en man springande över landningsbanan .
(src)="32.1"> Мавташе со некој лист , и викаше , " Јавете се во Вашинтон !
(src)="32.2"> Јавете се во Вашингтон ! "
(trg)="31.1"> Och han vevade med ett papper , och han skrek , " Ring Washington !
(trg)="31.2"> Ring Washington ! "
(src)="33.1"> И си помислив , во сред ноќ , на сред Атлантик што ли е тоа што може да се случува во Вашингтон ?
(src)="33.2"> Тогаш ми текна дека може да се еден куп работи .
(trg)="32.1"> Och jag tänkte för mig själv , mitt i natten , mitt i Atlanten , vad i allsin dar kunde vara fel i Washington ?
(trg)="32.2"> Sen kom jag på att det kunde vara en massa olika saker .
(src)="34"> ( Смеа )
(trg)="33"> ( Skratt )
(src)="35.1"> Но тоа што на крај се дозна е дека мојот персонал беше крајно вознемирен бидејќи една новинска агенција во Нигерија веќе имала напишано сторија за мојот говор .
(src)="35.2"> И веќе се испечатила во градови ширум САД
(trg)="34.1"> Men det som gjorde mina medarbetare så extremt upprörda , var att en nyhetsbyrå i Nigeria hade redan skrivit en artikel om mitt tal .
(trg)="34.2"> Och den hade publicerats i flera städer över hela USA
(src)="36"> -- беше испечатена во Монтереј , проверив .
(trg)="35"> ... den var publicerad i Monterey , jag kollade .
(src)="37"> И сторијата почнуваше , " Поранешниот потпретседател Ал Гор изјави вчера во Нигерија , ' Мојата сопруга Типер и јас отворивме нискобуџетен семеен ресторан наречен Шоуни , и го управуваме сами . ' " ( Смеа ) Пред да имав време да се вратам на Американско копно , Дејвид Летерман и Џеј Лено веќе имаа почнато -- еден од нив покажа слика од мене со голема бела шефовска капа , и Типер како вели , " Уште еден бургер , со помфрит ! "
(trg)="36.1"> Och den började " Förre vice presidenten Al Gore meddelade i Nigeria igår ' Min fru Tipper och jag har startat en familjevänlig lågprisrestaurang , som heter Shoney ' s , som vi driver själva ' " .
(trg)="36.2"> ( Skratt ) Innan jag var tillbaks på amerikansk mark , hade David Letterman och Jay Leno redan satt igång - en av dem visade mig i en stor kockmössa , och Tipper som sa " En till burgare , med pommes ! "
(src)="38"> Три дена подоцна , добив едно убаво , долго , на рака напишано писмо од мојот пријател и партнер и колега Бил Клинтон во коe што се велеше , " Честитки за новиот ресторан , Ал ! "
(trg)="37"> Tre dagar senare fick jag ett fint , långt , handskrivet brev från min vän , partner och kollega Bill Clinton som sa , " Grattis till den nya restaurangen , Al ! "
(src)="39"> ( Смеа ) Сакаме да си ги славиме успесите во нашите животи .
(trg)="38"> ( Skratt ) Vi gillar att fira varandras framgångar i livet .
(src)="40"> Планирав да зборувам за информациска екологија .
(trg)="39"> Jag skulle prata om informationsekologi .
(src)="41"> Но мислев , бидејќи планирам да создадам доживотна навика да се враќам на ТЕД , можеби ќе зборувам за тоа некој друг пат ( Аплауз )
(trg)="40"> Men eftersom jag planerar att göra det till en livslång vana att komma tillbaka till TED , tänkte jag att jag kunde prata om det någon annan gång .
(src)="42"> Крис Андерсон : Договорено !
(trg)="41"> ( Applåder ) Chris Anderson : " Taget ! "
(src)="43.1"> Ал Гор : Сакам да се фокусирам на оние работи за кои многумина од вас побараа да ги објаснам подетално .
(src)="43.2"> Што можете да направите за климатската криза ?
(trg)="42.1"> Jag vill fokusera på det många av er har sagt att ni skulle vilja höra mig prata om .
(trg)="42.2"> Hur kan ni påverka klimatkrisen ?
(src)="44"> Сакам да почнам со -- Ќе ви покажам некои нови слики , и ќе рекапитулирам само четири-пет .
(trg)="43.1"> Jag vill börja med att ...
(trg)="43.2"> Jag ska visa några nya bilder , och jag ska visa fyra eller fem gamla bilder igen .
(src)="45"> Сега , презентацијата на слајдови .
(trg)="44"> Så , bildspelet .
(src)="46"> Ја ажурирам презентацијата секој пат .
(trg)="45"> Jag uppdaterar bildspelet varje gång jag visar det .
(src)="47"> Додавам нови слики бидејќи учам нешто ново секој пат кога ја покажувам .
(trg)="46"> Jag lägger till nya bilder eftersom jag lär mig mer varje gång jag visar det .
(src)="48"> Тоа е како пречешлување на плажата , знаете ?
(trg)="47"> Det är som att leta snäckor , ni vet ?
(src)="49"> Секој пат кога плимата ќе надојде и потоа ќе си отиде , наоѓата уште по некоја школка .
(trg)="48"> Varje gång vågorna kommer in och ut hittar du fler snäckor .
(src)="50"> Во последните два дена , ги имавме новите рекордни температури за Јануари .
(trg)="49"> Bara under de två senaste dagarna har vi fått nya rekordtemperaturer för januari .
(src)="51"> Ова е само за САД .
(trg)="50"> Det här är bara för USA .
(src)="52.1"> Историски , просекот за Јануари е 0 степени целзиусови .
(src)="52.2"> Минатиот месец беше 4 степени .
(trg)="51"> Historiskt har medelvärdet för januari varit -0.5 grader C. Förra månaden var det 4.2 grader C.
(src)="53"> Знам дека сакавте уште повеќе лоши вести за животната средина -- се шегувам -- но ова се слајдовите каде што резимирам ,
(trg)="52"> Okej , jag vet att ni ville ha lite fler dåliga nyheter om miljön - Skojar bara - men de här är de gamla bilderna ,
(src)="54"> а потоа ќе навлезам во новиот материјал околу тоа што вие можете да направите .
(trg)="53"> och sen ska jag gå vidare till det nya materialet om vad ni kan göra .
(src)="55"> Но сакав да образложам некои од овие .
(trg)="54"> Men jag ville utveckla några av de här .
(src)="56.1"> Најпрво , ова е каде планираме да стигнеме со придонесот на САД кон глобалното затоплување , во вообичаени услови .
(src)="56.2"> Ефикасност во крајното користење на струјата и користењето на целата енергија
(trg)="55.1"> Till att börja med , det här är den framtida utvecklingen av USA:s bidrag till den globala uppvärmningen , om vi fortsätter som nu .
(trg)="55.2"> Effektivitet i slutanvändningen av elektricitet och slutanvändningen av all energi
(src)="57"> е лесно дофатливо .
(trg)="56"> är lättast att åstadkomma .
(src)="58"> Ефикасност и конзервација. не е трошок , туку е профит .
(trg)="57"> Effektivitet och besparing : det är inte en kostnad , det är en vinst .
(src)="59"> Знакот е погрешен .
(trg)="58"> Beteckningen är fel .
(src)="60"> Не е негативно , туку е позитивно .
(trg)="59"> Det är inte negativt , det är positivt .
(src)="61"> Овие инвестиции се самоисплатливи .
(trg)="60"> Det här är investeringar som betalar sig själva .
(src)="62"> Но исто така тие се многу ефективни во скршнувањето од нашиот пат .
(trg)="61"> Men de är också väldigt effektiva i att platta ut vår kurva .
(src)="63"> Автомобили и камиони - зборував за тоа во презентацијата , но сакам да го ставите во перспектива .
(trg)="62"> Bilar och lastbilar - jag diskuterade detta i bildspelet , men jag vill att ni ska sätta det i perspektiv .
(src)="64"> Тоа е лесна , видлива цел на грижа , и треба да биде , но има повеќе загадување кое придонесува кон глобално затоплување а кое доаѓа од градбите а не од автомобилите или камионите .
(trg)="63"> Det är en lätt , tydlig måltavla , och det borde den vara , men det kommer mer klimatpåverkande utsläpp från byggnader än från bilar och lastbilar .
(src)="65"> Автомобилите и камионите се многу значајни , и ние ги имаме најниските стандарди во светот ,
(trg)="64"> Bilar och lastbilar är väldigt betydelsefulla , och vi har den lägsta standarden i världen ,
(src)="66.1"> и треба да го направиме нешто во врска со тоа .
(src)="66.2"> Но тоа е дел од сложувалката .
(trg)="65.1"> så vi borde göra nåt åt det .
(trg)="65.2"> Men det är en av många pusselbitar .
(src)="67"> Нашата ефикасност во транспортот е исто толку битна колку и самите автомобили и камиони !
(trg)="66"> Effektivitet i andra transportmedel är lika viktigt som bilar och lastbilar !
(src)="68"> Обновливите ресурси со моменталното ниво на технолошка ефикасност можат да направат толку разлика , и со тоа што Винод и Џон Доер , и други ,
(trg)="67"> Att använda förnyelsebara tillgångar på den nuvarande tekniska effektivitetsnivån kan göra så här stor skillnad , och med det som Vinod , och John Doerr och andra ,
(src)="69"> многу од вас тука -- многу луѓе директно инволвирани во ова -- овој дел ќе расте многу побрзо од моменталните проекции .
(trg)="68"> många av er här - många människor är direkt involverade i detta - kommer den här triangeln växa mycket snabbare än den nuvarande beräkningen visar .
(src)="70"> Собирањето и изолирањето на јаглерод диоксидот -- на скратено CCS -- најверојатно ќе стане новата најбарана апликација што ќе ни овозможи да продолжиме да ги користиме фосилните горива на начин којшто е безбеден .
(trg)="69"> Koldioxidlagring , CCS , som står för " Carbon capture and sequestration " kommer troligen att bli grundstommen som kommer att möjliggöra en fortsatt användning av fossila bränslen på ett säkert sätt .
(src)="71"> Сеуште не сме таму .
(trg)="70"> Inte riktigt där ännu .
(src)="72.1"> Во ред .
(src)="72.2"> Сега , што можете вие да направите ?
(trg)="71.1"> Ok .
(trg)="71.2"> Och nu , vad kan ni göra ?
(src)="73"> Намалете ги загубите во вашиот дом .
(trg)="72"> Reducera utsläpp i hemmet .
(src)="74"> Многу од овие трошоци се исто така профитабилни .
(trg)="73"> De flesta av dessa utgifter är dessutom vinstgivande .
(src)="75"> Инсулација , подобар дизајн , купување на ' зелена ' енергија кога имате можност за тоа .
(trg)="74"> Isolering , bättre design , köp grön el där du kan .
(src)="76"> Ги споменав автомобилите -- купете хибридно возило .
(trg)="75"> Jag nämnde fordorn - köp en hybridbil .
(src)="77"> Пронајдете други опции што се подобри .
(trg)="77"> Kom på några av de andra alternativen som är ännu bättre .
(src)="78"> Многу е битно .
(trg)="78"> Det är viktigt .
(src)="79"> Бидете ' зелени ' потрошувачи .
(trg)="79"> bli en grön konsument .
(src)="80"> Имате избор со се што купувате , помеѓу работи коишто имаат груб ефект или многу помалку груб ефект на глобалната климатска криза .
(trg)="80"> Du kan välja i allt du köper , mellan saker som har en stor negativ effekt eller en mycket mindre negativ effekt på den globala klimatkrisen
(src)="81.1"> Размислете околу ова .
(src)="81.2"> Донесете одлука да живеете јаглерод-неутрален живот .
(trg)="81.1"> Fundera på det .
(trg)="81.2"> Bestäm dig för att leva ett koldioxidneutralt liv .
(src)="82"> Оние од вас коишто се добри во брендирање , би сакал ваш совет и помош околу тоа како да го наречеме ова нешто ( климатската криза ) на начин што ќе значи нешто за повеќето од луѓето .
(trg)="82"> Ni som är bra på marknadsföring , jag vill gärna ha era råd och er hjälp med hur man kan säga det här på ett sätt som berör flest personer .
(src)="83"> Полесно е отколку што мислите .
(trg)="83"> Det är lättare än man tror .
(src)="84"> Навистина е .
(trg)="84"> Det är verkligen det .
(src)="85"> Многу од нас тука ја имаат веќе донесено таа одлука и е навистина доста лесно .
(trg)="85"> Många av oss har har tagit det beslutet och det är faktiskt ganska enkelt .
(src)="86"> намалете ги зрачењата на јаглерод диоксид со целиот спектар на одлуки што ги носите и потоа доплатете или допринесете за остатокот од зрачењата што не сте ги комплетно намалиле .
(trg)="86"> Det innebär att du minskar dina koldioxidutsläpp i alla val du gör och klimatkompensera sedan för de utsläpp som du inte helt reducerat .
(src)="87"> А што тоа значи е детално објаснето на www.climatecrisis.net
(trg)="87"> Och vad det innebär är beskrivet närmare på climatecrisis.net .
(src)="88"> Има калкулатор за јаглеродни зрачења .
(trg)="88"> Det finns en koldioxid-räknare .
(src)="89"> Продукцијата Партиципант ги собра , со моја активна инволвираност , водечките софтвер креатори во светот за оваа таинствена наука на калкулирање на јаглеродот , да конструираат калкулатор за јаглеродни зрачења којшто е лесен за користење .
(trg)="89"> Participant Productions samlade , med min aktiva inblandning , världens ledande programmerare runt den mystiska vetenskapen koldioxidberäkning för att skapa en konsumentvänlig koldioxids-räknare .
(src)="90"> Можете многу прецизно да пресметате кои се вашите CO2 зрачења , и потоа ќе ви бидат дадени опции за тоа како да ги намалите .
(trg)="90"> Du kan med stor exakthet räkna ut vad dina CO2-utsläpp är , och sen ges du möjligheter att minska dem .
(src)="91"> И до моментот кога ќе се појави филмот во Мај , ова ќе биде ажурирано во 2.0 верзија и ќе имате можност со еден клик да купите компензации за вашите зрачења .
(trg)="91"> Och när filmen kommer ut i Maj , kommer den ha uppdaterats till 2.0 så kommer vi att ha klickbara köp av utsläppsrätter .
(src)="92"> Понатаму , размислете околу тоа да го направите вашиот бизнис јаглерод-неутрален .
(trg)="92"> överväg att göra ditt företag koldioxidneutralt .
(src)="93"> Повторно , некои од нас го имаат тоа направено , и не е толку тешко колку што мислите .
(trg)="93"> Återigen , några av oss har gjort det , och det är inte så svårt som du tror .
(src)="94"> Интегрирајте климатски решенија во сите ваши иновации , без разлика дали се од областа на технологијата , или забавата , или од дизајнот и архитектурата .
(trg)="94"> Bygg in klimatlösningar i alla era innovationer , oavsett of du kommer från teknologi , eller underhållning , eller design och arkitektvärlden .
(src)="95"> Оддржливо инвестирајте .
(trg)="95"> Investera hållbart .
(src)="96"> Маџора го спомена ова .
(trg)="96"> Majora nämnde detta .
(src)="97"> Слушнете , ако имате инвестирано пари со менаџери коишто ги наградувате на база на годишните перформанси , немојте веќе да се жалите за кварталните менаџмент извештаи .
(trg)="97"> Hör här , om du har investerat pengar i förvaltare som du belönar baserat på årsresultat , klaga aldrig mer på VD:ar som driver kvartalsrapports ekonomin .
(src)="98"> Со тек на време , луѓето го прават тоа за кое што ги плаќате .
(trg)="98"> I det långa loppet gör folk vad du betalar dem för att göra .
(src)="99"> И ако тие судат колку ќе бидат платени според капиталот кој што го инвестирале , на база на краткорочните резултати , ќе добите краткорочни одлуки .
(trg)="99"> Och om de bedömmer hur mycket de kommer att få betalt , baserat på kortsiktiga vinster , kommer du att få kortsiktiga beslut .
(src)="100"> Има уште многу да се каже околу тоа .
(trg)="100"> Det finns mycket mer att säga om det .
(src)="101"> Станете катализатор на промените .
(trg)="101"> Bli en förändringskatalysator .