# mk/ted2020-1.xml.gz
# sr/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Ти благодарам многу Крис .
(trg)="1"> Hvala Vam puno , Kris .
(src)="2.1"> И навистина е голема чест да имаш можност да дојдеш на оваа сцена двапати .
(src)="2.2"> Крајно сум благодарен .
(trg)="2.1"> Zaista je velika čast biti na ovom mestu po drugi put .
(trg)="2.2"> Veoma sam zahvalan .
(src)="3"> Воодушевен сум од оваа конференција , и сакам да ви се заблагодарам на сите за многуте убави коментари околу тоа што имав да го кажам пред некоја вечер .
(trg)="3"> Izuzetno sam pozitivno iznenađen ovom konferencijom i hteo bih da se zahvalim svima vama na divnim komentarima o mom sinoćnom govoru .
(src)="4"> И го велам ова искрено , делумно бидејќи -- ( лажно плаче ) -- потребно ми е !
(trg)="4"> To kažem najiskrenije , delom zbog toga što - ( imitira jecanje ) - mi je to bilo potrebno !
(src)="5"> ( смеа ) Ставете се во мојата кожа !
(trg)="5"> ( Smeh ) Stavite se u moju poziciju !
(src)="6"> Осум години летав со авионот на потпретседателот на САД .
(trg)="6"> Leteo sam osam godina sa " Air Force 2 " ( podpredsednički avion ) .
(src)="7"> А сега треба да ги соблечам моите чевли или чизми за да влезам во авион !
(trg)="7"> A sada moram da skinem svoje cipele pre ulaska u avion !
(src)="8"> ( Смеа ) ( Аплауз ) Ќе ви кажам една кратка приказна за да ви ја илустрирам мојата ситуација .
(trg)="8"> ( Smeh ) ( Aplauz ) Ispričaću vam jednu kratku priču da bih vam dočarao kako mi je sve to palo .
(src)="9"> Ова е вистинска приказна -- секој дел од неа е вистинит .
(trg)="9.1"> Istinita je priča !
(trg)="9.2"> Svaki deo priče što ću vam reći je istina .
(src)="10"> Одкако сопругата Типер и јас ја напуштивме -- ( лажен плач ) -- Белата Куќа -- ( Смеа ) -- се возевме од нашиот дом во Нешвил до една мала фарма која ја имаме 50 милји источно од Нешвил --
(trg)="10"> Ubrzo pošto smo Tiper i ja napustili - ( Imitira jecanje ) - Belu Kuću - ( Smeh ) - vozili smo od naše kuće u Nešvilu ka našoj maloj farmi 80 km istočno od Nešvila -
(src)="11"> се возевме самите себеси .
(trg)="11"> Mi smo vozili .
(src)="12"> Знам дека ви звучи како мала работа , но -- ( Смеа ) -- Погледнав во ретровизорот и одеднаш ми светна .
(trg)="12"> Znam da to vama zvuči kao mala stvar , ali - ( Smeh ) - kada sam pogledao u retrovizor , sinulo mi je .
(src)="13"> Немаше поворка од коли позади мене .
(trg)="13"> Nema službene pratnje .
(src)="14"> Сте слушнале за синдромот кога мислите дека ве боли екстремитет којшто ви е всушност ампутиран ?
(trg)="14"> Čuli ste za bol fantomskog uda ?
(src)="15"> ( Смеа ) Автомобилот беше изнајмен Форд Таурус .
(trg)="15"> ( Smeh ) Bio je to iznajmljeni Ford Taurus .
(src)="16"> Беше време за вечера , и почнавме да бараме место за да јадеме .
(trg)="16"> Već je bilo vreme večere , pa smo počeli da tražimo neki restoran .
(src)="17"> Бевме на патот И-40 .
(trg)="17"> Bili smo na autoputu I-40 .
(src)="18"> Стигнаме до излезот 238 , кај Лебанон во Тенеси .
(trg)="18"> Stigli smo do Izlaza 238 , Lebanon , Tenesi .
(src)="19"> Се исклучивме кај излезот , и почнавме да бараме -- најдовме еден Шоуни ресторан .
(trg)="19"> Izašli smo sa autoputa , tražili restorane - i našli Šonijev restoran .
(src)="20"> За тие од вас што не чуле за Шоуни , тоа е ланец на нискобуџетни семејни ресторани .
(trg)="20"> Za vas koji niste znali to je lanac jeftinih , porodičnih restorana .
(src)="21"> Влеговме внатре и седнавме во едно сепаре , и келнерката дојде , и се возбуди многу поради Типер ( Смеа )
(trg)="21.1"> Ušli smo , seli za sto .
(trg)="21.2"> Konobarica nam je prišla , napravila je veliku buku oko Tiper .
(src)="22"> Ја запиша нашата нарачка , а потоа отиде до двојката што седеше во соседното сепаре , го намали својот глас толку многу што морав навистина да се напрегам за да ја слушнам .
(trg)="22"> ( Smeh ) Uzela je naše porudžbine , otišla do para koji je sedeo u separeu do nas , i spustila glas toliko da sam se morao zaista naprezati kako bih čuo šta priča .
(src)="23"> И рече " Да , тоа е поранешниот подпретседател Ал Гор и неговата сопруга Типер . "
(trg)="23"> Rekla je : " Da , to su bivši podpredsednik Al Gor i njegova žena Tiper . "
(src)="24"> И човекот рече " Се има спуштено многу ниско , зар не ? "
(trg)="24"> I čovek joj je odgovorio : " On je zaista nisko pao . "
(src)="25"> ( Смеа ) Имав своевидна серија на просветлувања .
(trg)="25"> ( Smeh ) Dogodila mi se čitava serija prosvetljenja .
(src)="26"> Следниот ден , во продолжение на мојата целосно вистинска приказна , се качив на Г-5 да летам до Африка за да оддржам говор во Нигерија , во градот Лагос ; темата беше енергија .
(trg)="26"> Već sledeći dan , naravno potpuno istinita priča , ušao sam u G-5 kako bih odleteo za Afriku i održao govor na temu energije u Nigeriji , u gradu Lagosu .
(src)="27"> И го почнав говорот раскажувајќи им ја приказната за тоа што се случи претходниот ден во Нешвил .
(trg)="27"> Započeo sam govor pričajući im tu istu priču o događajima dan pre u Nešvilu .
(src)="28.1"> Им ја раскажав горе-долу на истиот начин на којшто пред малку ја споделив со вас .
(src)="28.2"> Типер и ја се возевме самите себеси , Шоуни , ланец на нискобуџетни семејни ресторани , што кажа оној човек -- тие се смееа .
(trg)="28.1"> Ispričao sam im otprilke isto kao i vama sada .
(trg)="28.2"> Tiper i ja smo se vozili , Šonijev povoljni lanac porodičnih restorana , ono što je čovek rekao - smejali su se !
(src)="29"> Го оддржав мојот говор , потоа се вратив на аеродромот за да го фатам летот за дома .
(trg)="29"> Održao sam govor , a zatim sam se vratio na aerodrom kako bih odleteo nazad kući .
(src)="30"> Спиев во авионот , до моментот кога во сред ноќ , слетавме на Азорните Острови за да наполниме гориво .
(trg)="30"> Zaspao sam u avionu , dok nismo odjednom , usred noći , sleteli na Azor kako bismo natočili još goriva .
(src)="31"> Се разбудив , вратата беше отворена , излегов малку на свеж воздух , погледнав наоколу и видов еден човек како трча по пистата .
(trg)="31"> Probudio sam se , otvorili su vrata , a ja sam izašao na svež vazduh , pogledao sam napolje i video čoveka kako trči preko piste .
(src)="32.1"> Мавташе со некој лист , и викаше , " Јавете се во Вашинтон !
(src)="32.2"> Јавете се во Вашингтон ! "
(trg)="32.1"> Mahao je komadićem papira i vikao : " Zovite Vašington !
(trg)="32.2"> Zovite Vašington ! "
(src)="33.1"> И си помислив , во сред ноќ , на сред Атлантик што ли е тоа што може да се случува во Вашингтон ?
(src)="33.2"> Тогаш ми текна дека може да се еден куп работи .
(trg)="33.1"> I pomislio sam , usred noći , usred Atlantika , šta bi to moglo poći po zlu u Vašingtonu ?
(trg)="33.2"> Onda sam se setio kako bi mnogo toga moglo da se desi .
(src)="34"> ( Смеа )
(trg)="34"> ( Smeh )
(src)="35.1"> Но тоа што на крај се дозна е дека мојот персонал беше крајно вознемирен бидејќи една новинска агенција во Нигерија веќе имала напишано сторија за мојот говор .
(src)="35.2"> И веќе се испечатила во градови ширум САД
(trg)="35.1"> Ali , ispostavilo se da je moje osoblje bilo veoma uzrujano jer je jedna od nigerijskih dopisničkih kuća već napisala priču o mom govoru .
(trg)="35.2"> I ta priča je već bila izdata u svim gradovima Sjedinjenih Američkih Država .
(src)="36"> -- беше испечатена во Монтереј , проверив .
(trg)="36"> Bila je napisana u Montereju , proverio sam .
(src)="37"> И сторијата почнуваше , " Поранешниот потпретседател Ал Гор изјави вчера во Нигерија , ' Мојата сопруга Типер и јас отворивме нискобуџетен семеен ресторан наречен Шоуни , и го управуваме сами . ' " ( Смеа ) Пред да имав време да се вратам на Американско копно , Дејвид Летерман и Џеј Лено веќе имаа почнато -- еден од нив покажа слика од мене со голема бела шефовска капа , и Типер како вели , " Уште еден бургер , со помфрит ! "
(trg)="37.1"> Priča je išla ovako : " Bivši podpredsednik Al Gor juče u Nigeriji izjavio : " Moja žena Tiper i ja otvorili smo lanac povoljnih porodičnih restorana , nazvali smo ga " Kod Šonija " , i sami ga vodimo . "
(trg)="37.2"> ( Smeh ) Pre nego što sam se uspeo vratiti na teritoriju SAD-a , Dejvid Leterman i Džej Leno već su počeli - jedan od njih prikazao me je sa velikom kuvarskom kapom , Tiper je govorila : " Još jedan hamburger , sa pomfritom ! "
(src)="38"> Три дена подоцна , добив едно убаво , долго , на рака напишано писмо од мојот пријател и партнер и колега Бил Клинтон во коe што се велеше , " Честитки за новиот ресторан , Ал ! "
(trg)="38"> Tri dana kasnije dobio sam lepo , dugo i rukom napisano pismo od svog prijatelja , partnera i kolege Bila Klintona u kojem je stajalo : " Čestitam na novom restoranu , Al ! "
(src)="39"> ( Смеа ) Сакаме да си ги славиме успесите во нашите животи .
(trg)="39"> ( Smeh ) Volimo da slavimo međusobne životne uspehe .
(src)="40"> Планирав да зборувам за информациска екологија .
(trg)="40"> Mislio sam da pričam o informacionoj ekologiji .
(src)="41"> Но мислев , бидејќи планирам да создадам доживотна навика да се враќам на ТЕД , можеби ќе зборувам за тоа некој друг пат ( Аплауз )
(trg)="41"> Ali razmišljao sam , s obzirom da sam planirao da napravim doživotnu naviku dolazaka na TED , da bih o tome mogao da pričam neki drugi put .
(src)="42"> Крис Андерсон : Договорено !
(trg)="42"> ( Aplauz ) Kris Anderson : Dogovoreno !
(src)="43.1"> Ал Гор : Сакам да се фокусирам на оние работи за кои многумина од вас побараа да ги објаснам подетално .
(src)="43.2"> Што можете да направите за климатската криза ?
(trg)="43.1"> Al Gor : Hteo bih da pričam više o onome o čemu većina vas i želi da pričam .
(trg)="43.2"> Šta vi možete učiniti u vezi sa klimatskom krizom ?
(src)="44"> Сакам да почнам со -- Ќе ви покажам некои нови слики , и ќе рекапитулирам само четири-пет .
(trg)="44.1"> Započeo bih ...
(trg)="44.2"> Pokazaću vam neke nove fotografije , a sumirati samo četiri ili pet .
(src)="45"> Сега , презентацијата на слајдови .
(trg)="45"> A sad , prezentacija fotografija .
(src)="46"> Ја ажурирам презентацијата секој пат .
(trg)="46"> Ažuriram je svaki put kada je predstavljam .
(src)="47"> Додавам нови слики бидејќи учам нешто ново секој пат кога ја покажувам .
(trg)="47"> Dodajem nove fotografije jer tako naučim nešto novo svaki put kada ih prikazujem .
(src)="48"> Тоа е како пречешлување на плажата , знаете ?
(trg)="48"> Nešto kao na peščanoj plaži .
(src)="49"> Секој пат кога плимата ќе надојде и потоа ќе си отиде , наоѓата уште по некоја школка .
(trg)="49"> Svaki put kada plima dođe i ode , pronađete neke nove školjke .
(src)="50"> Во последните два дена , ги имавме новите рекордни температури за Јануари .
(trg)="50"> Samo u protekla dva dana dobili smo nove temperaturne rekorde u januaru .
(src)="51"> Ова е само за САД .
(trg)="51"> I to se odnosi samo na Sjedinjene Američke Države .
(src)="52.1"> Историски , просекот за Јануари е 0 степени целзиусови .
(src)="52.2"> Минатиот месец беше 4 степени .
(trg)="52.1"> Istorijski prosek za januar iznosi 31 stepen .
(trg)="52.2"> Prošlog meseca je bilo 39.5 stepeni .
(src)="53"> Знам дека сакавте уште повеќе лоши вести за животната средина -- се шегувам -- но ова се слајдовите каде што резимирам ,
(trg)="53"> Znam da želite još loših vesti koje se tiču okoline - Šalim se - ali ovo su sumirani slajdovi ,
(src)="54"> а потоа ќе навлезам во новиот материјал околу тоа што вие можете да направите .
(trg)="54"> a zatim ću vam pokazati nove materijale o tome šta vi možete učiniti .
(src)="55"> Но сакав да образложам некои од овие .
(trg)="55"> Želeo bih prvo da elaboriram nekoliko ovih ovde .
(src)="56.1"> Најпрво , ова е каде планираме да стигнеме со придонесот на САД кон глобалното затоплување , во вообичаени услови .
(src)="56.2"> Ефикасност во крајното користење на струјата и користењето на целата енергија
(trg)="56"> Pre svega , ovo je predviđeno odredište SAD-ovog doprinosa globalnom zagrevanju , uz sadašnje poslovanje .
(src)="57"> е лесно дофатливо .
(trg)="57"> Efikasnost u potoršnji struje i čitave energije je voće sa niskih grana .
(src)="58"> Ефикасност и конзервација. не е трошок , туку е профит .
(trg)="58"> Efikasnost i očuvanje : to nije trošak , već profit .
(src)="59"> Знакот е погрешен .
(trg)="59"> Pogrešan je predznak -
(src)="60"> Не е негативно , туку е позитивно .
(trg)="60"> nije negativan , već pozitivan .
(src)="61"> Овие инвестиции се самоисплатливи .
(trg)="61"> To su investicije koje se same isplaćuju .
(src)="62"> Но исто така тие се многу ефективни во скршнувањето од нашиот пат .
(trg)="62"> Ali isto tako su jako efikasne i u poremećivanju naše staze .
(src)="63"> Автомобили и камиони - зборував за тоа во презентацијата , но сакам да го ставите во перспектива .
(trg)="63"> Automobili i kamioni - pričao sam o tome na prezentaciji , ali želim da to stavite u perspektivu .
(src)="64"> Тоа е лесна , видлива цел на грижа , и треба да биде , но има повеќе загадување кое придонесува кон глобално затоплување а кое доаѓа од градбите а не од автомобилите или камионите .
(trg)="64"> To je laka , vidljiva meta za brigu i trebala bi biti , ali više zagađenja dolazi od zgrada , nego od automobila i kamiona .
(src)="65"> Автомобилите и камионите се многу значајни , и ние ги имаме најниските стандарди во светот ,
(trg)="65"> Automobili i kamioni su jako značajni , a mi imamo najniže standarde na svetu
(src)="66.1"> и треба да го направиме нешто во врска со тоа .
(src)="66.2"> Но тоа е дел од сложувалката .
(trg)="66.1"> i trebalo bi da se osvrnemo na to .
(trg)="66.2"> Ali to je deo slagalice .
(src)="67"> Нашата ефикасност во транспортот е исто толку битна колку и самите автомобили и камиони !
(trg)="67"> Efikasnost druge vrste transporta je jednako važna kao i automobila i kamiona !
(src)="68"> Обновливите ресурси со моменталното ниво на технолошка ефикасност можат да направат толку разлика , и со тоа што Винод и Џон Доер , и други ,
(trg)="68"> Obnovljivi izvori na današnjem nivou tehnološke efikasnosti , mogu napraviti ovoliko razlike i sa onim što Vinod i Džon Doer i drugi ,
(src)="69"> многу од вас тука -- многу луѓе директно инволвирани во ова -- овој дел ќе расте многу побрзо од моменталните проекции .
(trg)="69"> mnogi od vas ovde - puno ljudi koji su direktno uključeni u ovo - ta podela će rasti puno brže od sadašnjih prognoza .
(src)="70"> Собирањето и изолирањето на јаглерод диоксидот -- на скратено CCS -- најверојатно ќе стане новата најбарана апликација што ќе ни овозможи да продолжиме да ги користиме фосилните горива на начин којшто е безбеден .
(trg)="70"> Prikupljanje i uklanjanje ugljenika - to je skraćenica koju " CCS " označava - verovatno će postati ubistveno dobra aplikacija koja će nam omogućiti korišćenje fosilnih goriva na siguran način .
(src)="71"> Сеуште не сме таму .
(trg)="71"> Nismo još uvek tamo .
(src)="72.1"> Во ред .
(src)="72.2"> Сега , што можете вие да направите ?
(trg)="72.1"> OK .
(trg)="72.2"> Sada , šta vi možete učiniti ?
(src)="73"> Намалете ги загубите во вашиот дом .
(trg)="73"> Smanjite njihovu proizvodnju u vašem domu .
(src)="74"> Многу од овие трошоци се исто така профитабилни .
(trg)="74"> Većina tih rashoda je ujedno i profitabilna .
(src)="75"> Инсулација , подобар дизајн , купување на ' зелена ' енергија кога имате можност за тоа .
(trg)="75"> Izolacija , bolji dizajn , kupovanje ekološke struje kada se može .
(src)="76"> Ги споменав автомобилите -- купете хибридно возило .
(trg)="76"> Spomenuo sam automobile - kupite hibrid .
(src)="77"> Пронајдете други опции што се подобри .
(trg)="78"> Osmislite još par opcija koje su mnogo bolje .
(src)="78"> Многу е битно .
(trg)="79"> To je važno .
(src)="79"> Бидете ' зелени ' потрошувачи .
(trg)="80"> Budite ekološki potrošač .
(src)="80"> Имате избор со се што купувате , помеѓу работи коишто имаат груб ефект или многу помалку груб ефект на глобалната климатска криза .
(trg)="81"> Izbor vam se pruža sa svime što kupujete , od stvari koje imaju snažan uticaj ili mnogo manji uticaj na globalnu klimatsku krizu .
(src)="81.1"> Размислете околу ова .
(src)="81.2"> Донесете одлука да живеете јаглерод-неутрален живот .
(trg)="82.1"> Razmislite o ovome .
(trg)="82.2"> Donesite odluku o živout bez ugljenika .
(src)="82"> Оние од вас коишто се добри во брендирање , би сакал ваш совет и помош околу тоа како да го наречеме ова нешто ( климатската криза ) на начин што ќе значи нешто за повеќето од луѓето .
(trg)="83"> Oni koji su dobri u brendingu , voleo bih da dobijem vaš savet i pomoć o načinu na koji bi se to moglo preneti i povezati sa većinom ljudi .
(src)="83"> Полесно е отколку што мислите .
(trg)="84"> Lakše je nego što mislite .
(src)="84"> Навистина е .
(trg)="85"> Stvarno .
(src)="85"> Многу од нас тука ја имаат веќе донесено таа одлука и е навистина доста лесно .
(trg)="86"> Mnogi od nas ovde su doneli tu odluku i zapravo je prilično lako .
(src)="86"> намалете ги зрачењата на јаглерод диоксид со целиот спектар на одлуки што ги носите и потоа доплатете или допринесете за остатокот од зрачењата што не сте ги комплетно намалиле .
(trg)="87"> Smanjite svoje emitovanje ugljen dioksida sa paletom izbora koje donesete i zatim kupite ili prisvojite neutralizatore za ostatak koji niste potpuno smanjili .
(src)="87"> А што тоа значи е детално објаснето на www.climatecrisis.net
(trg)="88"> A šta to znači , objašnjeno je na climatecrisis.net .
(src)="88"> Има калкулатор за јаглеродни зрачења .
(trg)="89"> Tamo se nalazi računar ugljenika .
(src)="89"> Продукцијата Партиципант ги собра , со моја активна инволвираност , водечките софтвер креатори во светот за оваа таинствена наука на калкулирање на јаглеродот , да конструираат калкулатор за јаглеродни зрачења којшто е лесен за користење .
(trg)="90"> " Participant Productions " su sazvali , uključujući moj aktivni angažman , vodeće svetske programere za pisanje softvera iz područja tajanstvene nauke ugljenika ne bi li napravili računar ugljenika koji bi bio jednostavan za korišćenje .
(src)="90"> Можете многу прецизно да пресметате кои се вашите CO2 зрачења , и потоа ќе ви бидат дадени опции за тоа како да ги намалите .
(trg)="91"> Možete vrlo precizno izračunati koje je vaše emitovanje CO2 i onda će vam biti ponuđena opcija za smanjenje .
(src)="91"> И до моментот кога ќе се појави филмот во Мај , ова ќе биде ажурирано во 2.0 верзија и ќе имате можност со еден клик да купите компензации за вашите зрачења .
(trg)="92"> I za vreme izlaska filma u maju , to će biti nadograđeno na 2.0 verziju i moći ćemo da kupujemo neutralizatore pomoću klika mišem .
(src)="92"> Понатаму , размислете околу тоа да го направите вашиот бизнис јаглерод-неутрален .
(trg)="93"> Zatim , razmislite o pretvaranju vašeg poslovanja u ugljenik-neutralno .
(src)="93"> Повторно , некои од нас го имаат тоа направено , и не е толку тешко колку што мислите .
(trg)="94"> Neki od nas su to već uradili , i nije tako teško kao što mislite .
(src)="94"> Интегрирајте климатски решенија во сите ваши иновации , без разлика дали се од областа на технологијата , или забавата , или од дизајнот и архитектурата .
(trg)="95"> Integrišite klimatska rešenja u sve vaše inovacije , bez obrzira da li pripadate tehnološkoj ili zabavnoj ili zajednici dizajna i arhitekture .
(src)="95"> Оддржливо инвестирајте .
(trg)="96"> Ulažite održivo .
(src)="96"> Маџора го спомена ова .
(trg)="97"> Madžora je to spomenula .
(src)="97"> Слушнете , ако имате инвестирано пари со менаџери коишто ги наградувате на база на годишните перформанси , немојте веќе да се жалите за кварталните менаџмент извештаи .
(trg)="98"> Slušajte , ukoliko ste uložili novac u menadžere kojima plaćate naknade na bazi njihove godišnje izvedbe , nikada se više nemojte žaliti na kvartalna izveštavanja menadžmenta .
(src)="98"> Со тек на време , луѓето го прават тоа за кое што ги плаќате .
(trg)="99"> Vremenom , ljudi rade ono za šta ih plaćate da rade .
(src)="99"> И ако тие судат колку ќе бидат платени според капиталот кој што го инвестирале , на база на краткорочните резултати , ќе добите краткорочни одлуки .
(trg)="100"> I ako procenjuju koliko će biti plaćeni za svoju investiciju u vaš kapital , temeljeno na kratkoročnom povraćaju , dobićete kratkoročne odluke .
(src)="100"> Има уште многу да се каже околу тоа .
(trg)="101"> Puno će se pričati o tome .