# mk/ted2020-1.xml.gz
# sl/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Ти благодарам многу Крис .
(trg)="1"> Hvala , Chris .
(src)="2.1"> И навистина е голема чест да имаш можност да дојдеш на оваа сцена двапати .
(src)="2.2"> Крајно сум благодарен .
(trg)="2.1"> Res mi je v veliko čast , da imam priložnost že drugič stati na tem odru .
(trg)="2.2"> Zelo sem vam hvaležen .
(src)="3"> Воодушевен сум од оваа конференција , и сакам да ви се заблагодарам на сите за многуте убави коментари околу тоа што имав да го кажам пред некоја вечер .
(trg)="3"> Čisto sem navdušen nad to konferenco in želel bi se zahvaliti vsem za veliko prijaznih komentarjev o tem , kar sem govoril prejšnič .
(src)="4"> И го велам ова искрено , делумно бидејќи -- ( лажно плаче ) -- потребно ми е !
(trg)="4"> In to govorim iskreno , deloma zato - ( Narejeno zastoka ) - ker to potrebujem ... ( Smeh )
(src)="5"> ( смеа ) Ставете се во мојата кожа !
(trg)="5"> Postavite se v moj položaj !
(src)="6"> Осум години летав со авионот на потпретседателот на САД .
(trg)="6"> Osem let sem letel z Air Force Two .
(src)="7"> А сега треба да ги соблечам моите чевли или чизми за да влезам во авион !
(trg)="7"> Sedaj si moram sezuti čevlje , da lahko vstopim na letalo !
(src)="8"> ( Смеа ) ( Аплауз ) Ќе ви кажам една кратка приказна за да ви ја илустрирам мојата ситуација .
(trg)="8"> ( Smeh ) ( Aplavz ) Povedal vam bom kratko zgodbo , da ponazorim , kako sem jaz to doživljal .
(src)="9"> Ова е вистинска приказна -- секој дел од неа е вистинит .
(trg)="9"> To je resnična zgodba - vsi deli so resnični !
(src)="10"> Одкако сопругата Типер и јас ја напуштивме -- ( лажен плач ) -- Белата Куќа -- ( Смеа ) -- се возевме од нашиот дом во Нешвил до една мала фарма која ја имаме 50 милји источно од Нешвил --
(trg)="10"> Kmalu potem , ko sva s Tipper zapustila -- ( Narejeno zastoka ) -- Belo hišo -- ( Smeh ) sva se peljala od našega doma v Nashvillu proti mali kmetiji , ki jo imamo 50 milj vzhodno od Nashvilla -
(src)="11"> се возевме самите себеси .
(trg)="11"> voziti sva morala sama .
(src)="12"> Знам дека ви звучи како мала работа , но -- ( Смеа ) -- Погледнав во ретровизорот и одеднаш ми светна .
(trg)="12.1"> Vem , da to zveni kot majhna reč , ampak ...
(trg)="12.2"> ( Smeh ) ... pogledal sem v vzvratno ogledalo in kar naenkrat me je zadelo .
(src)="13"> Немаше поворка од коли позади мене .
(trg)="13"> Zadaj ni bilo avtomobilske povorke .
(src)="14"> Сте слушнале за синдромот кога мислите дека ве боли екстремитет којшто ви е всушност ампутиран ?
(trg)="14"> Ste že slišali za bolečine v fantomskem udu ?
(src)="15"> ( Смеа ) Автомобилот беше изнајмен Форд Таурус .
(trg)="15"> ( Smeh ) To je bil najet Ford Taurus .
(src)="16"> Беше време за вечера , и почнавме да бараме место за да јадеме .
(trg)="16"> Bil je čas za večerjo in začela sva iskati kakšno restavracijo .
(src)="17"> Бевме на патот И-40 .
(trg)="17.1"> Bila sva na I-40 .
(trg)="17.2"> Zapeljala sva na izvoz 238 , Lebanon , Tennessee .
(src)="19"> Се исклучивме кај излезот , и почнавме да бараме -- најдовме еден Шоуни ресторан .
(trg)="18"> Prišla sva z avtoceste , začela iskati in našla restavracijo Shoney .
(src)="20"> За тие од вас што не чуле за Шоуни , тоа е ланец на нискобуџетни семејни ресторани .
(trg)="19"> Nizkocenovna družinska veriga restavracij , za tiste , ki je ne poznate .
(src)="21"> Влеговме внатре и седнавме во едно сепаре , и келнерката дојде , и се возбуди многу поради Типер ( Смеа )
(trg)="20"> Vstopila sva , se usedla za mizo in prišla je natakarica , in naredila veliko kolobocijo okoli Tipper .
(src)="22"> Ја запиша нашата нарачка , а потоа отиде до двојката што седеше во соседното сепаре , го намали својот глас толку многу што морав навистина да се напрегам за да ја слушнам .
(trg)="21"> ( Smeh ) Vzela je najino naročilo , šla k paru za sosednjo mizo in stišala svoj glas , tako da sem se moral precej naprezati , da sem slišal , kaj je govorila .
(src)="23"> И рече " Да , тоа е поранешниот подпретседател Ал Гор и неговата сопруга Типер . "
(trg)="22"> Rekla je : " Ja , to je bivši podpredsednik Al Gore in njegova žena Tipper . "
(src)="24"> И човекот рече " Се има спуштено многу ниско , зар не ? "
(trg)="23"> In moški je rekel : " Je pa res prišel daleč , mar ne ? "
(src)="25"> ( Смеа ) Имав своевидна серија на просветлувања .
(trg)="24"> ( Smeh ) Potem je sledila še vrsta dogodkov okoli tega .
(src)="26"> Следниот ден , во продолжение на мојата целосно вистинска приказна , се качив на Г-5 да летам до Африка за да оддржам говор во Нигерија , во градот Лагос ; темата беше енергија .
(trg)="25"> Prav naslednji dan , če nadaljujem to resnično zgodbo , sem z G-5 letel v Afriko , kjer sem imel govor v Nigeriji , v mestu Lagos , na temo energije .
(src)="27"> И го почнав говорот раскажувајќи им ја приказната за тоа што се случи претходниот ден во Нешвил .
(trg)="26"> In začel sem svoj govor s tem , da sem jim povedal zgodbo o tem , kaj se je zgodilo prejšnji dan v Nashvillu .
(src)="28.1"> Им ја раскажав горе-долу на истиот начин на којшто пред малку ја споделив со вас .
(src)="28.2"> Типер и ја се возевме самите себеси , Шоуни , ланец на нискобуџетни семејни ресторани , што кажа оној човек -- тие се смееа .
(trg)="27.1"> In povedal sem jo približno takšno , kakršno sem sedaj delil z vami .
(trg)="27.2"> S Tipper sva vozila sama , poceni družinska restavracija iz verige Shoney , itd. , karkoli sem rekel - so se smejali ...
(src)="29"> Го оддржав мојот говор , потоа се вратив на аеродромот за да го фатам летот за дома .
(trg)="28"> Opravil sem torej z govorom , se vrnil na letališče in odletel nazaj proti domu .
(src)="30"> Спиев во авионот , до моментот кога во сред ноќ , слетавме на Азорните Острови за да наполниме гориво .
(trg)="29"> Na letalu sem spal vse dokler nismo sredi noči pristali na Azorskih otokih , da bi napolnili gorivo .
(src)="31"> Се разбудив , вратата беше отворена , излегов малку на свеж воздух , погледнав наоколу и видов еден човек како трча по пистата .
(trg)="30.1"> Zbudil sem se , odprli so vrata in stopil sem na svež zrak .
(trg)="30.2"> Pogledal sem naokoli in neki moški je tekel po stezi .
(src)="32.1"> Мавташе со некој лист , и викаше , " Јавете се во Вашинтон !
(src)="32.2"> Јавете се во Вашингтон ! "
(trg)="31"> Mahal je s papirjem in kričal : " Pokličite Washington , pokličite Washington ! "
(src)="33.1"> И си помислив , во сред ноќ , на сред Атлантик што ли е тоа што може да се случува во Вашингтон ?
(src)="33.2"> Тогаш ми текна дека може да се еден куп работи .
(trg)="32.1"> Mislil sem si " sredi noči , sredi Atlantika , le kaj bi bilo lahko narobe v Washingtonu ? "
(trg)="32.2"> Potem sem se spomnil , da bi lahko bilo takih stvari veliko .
(src)="34"> ( Смеа )
(trg)="33"> ( Smeh )
(src)="35.1"> Но тоа што на крај се дозна е дека мојот персонал беше крајно вознемирен бидејќи една новинска агенција во Нигерија веќе имала напишано сторија за мојот говор .
(src)="35.2"> И веќе се испечатила во градови ширум САД
(trg)="34"> Ampak , kot se je izkazalo , je bilo moje osebje zelo razburjeno , saj je eden izmed elektronskih medijev v Nigeriji že napisal zgodbo o mojem govoru , ki je bila natisnjena v mestih širom Združenih držav Amerike
(src)="36"> -- беше испечатена во Монтереј , проверив .
(trg)="35"> -- natisnjena je bila v Montereyu , sem preveril .
(src)="37"> И сторијата почнуваше , " Поранешниот потпретседател Ал Гор изјави вчера во Нигерија , ' Мојата сопруга Типер и јас отворивме нискобуџетен семеен ресторан наречен Шоуни , и го управуваме сами . ' " ( Смеа ) Пред да имав време да се вратам на Американско копно , Дејвид Летерман и Џеј Лено веќе имаа почнато -- еден од нив покажа слика од мене со голема бела шефовска капа , и Типер како вели , " Уште еден бургер , со помфрит ! "
(trg)="36.1"> Glasila se je : " Nekdanji podpredsednik Al Gore je včeraj v Nigeriji objavil : " Z ženo Tipper sva odprla nizkocenovno družinsko restavracijo imenovano Shoney 's , ki jo vodiva sama . "
(trg)="36.2"> ( Smeh ) Preden sem se uspel vrniti na ameriška tla , sta David Letterman in Jay Leno že pričela uporabljati to zgodbo ; eden izmed njiju me je prikazal v velikem belem kuharskem pokrivalu ; Tipper se je drla : " Še en burger z ocvrtim krompirčkom ! "
(src)="38"> Три дена подоцна , добив едно убаво , долго , на рака напишано писмо од мојот пријател и партнер и колега Бил Клинтон во коe што се велеше , " Честитки за новиот ресторан , Ал ! "
(trg)="37"> Čez tri dni sem prejel lepo , dolgo , na roke napisano pismo od mojega prijatelja , sodelavca in kolega Billa Clintona , kjer mi je pisal , " Čestitke ob novi restavracijii , Al ! "
(src)="39"> ( Смеа ) Сакаме да си ги славиме успесите во нашите животи .
(trg)="38"> ( Smeh ) Rada praznujeva uspehe v življenju drug drugega .
(src)="40"> Планирав да зборувам за информациска екологија .
(trg)="39"> Nameraval sem govoriti o okoljski informatiki .
(src)="41"> Но мислев , бидејќи планирам да создадам доживотна навика да се враќам на ТЕД , можеби ќе зборувам за тоа некој друг пат ( Аплауз )
(trg)="40"> Ampak , ker želim doživljenjsko nastopati na TED-u , bi lahko o tem mogoče govoril kdaj drugič .
(src)="42"> Крис Андерсон : Договорено !
(trg)="41"> ( Aplavz ) Chris Anderson : Dogovorjeno !
(src)="43.1"> Ал Гор : Сакам да се фокусирам на оние работи за кои многумина од вас побараа да ги објаснам подетално .
(src)="43.2"> Што можете да направите за климатската криза ?
(trg)="42.1"> Želim se osredotočiti na tisto , za kar me je veliko izmed vas prosilo , naj podrobneje obrazložim .
(trg)="42.2"> Kaj lahko vsak naredi glede podnebne krize ?
(src)="44"> Сакам да почнам со -- Ќе ви покажам некои нови слики , и ќе рекапитулирам само четири-пет .
(trg)="43"> Rad bi začel z -- Pokazal vam bom nekaj novih podob - samo štiri ali pet .
(src)="45"> Сега , презентацијата на слајдови .
(trg)="44"> Gremo k prezentaciji .
(src)="46"> Ја ажурирам презентацијата секој пат .
(trg)="45"> Vsakič , ko je prikazujem , jo osvežim ,
(src)="47"> Додавам нови слики бидејќи учам нешто ново секој пат кога ја покажувам .
(trg)="46"> dodam nove podobe , ker se z vsako predstavitvijo naučim nekaj več .
(src)="48"> Тоа е како пречешлување на плажата , знаете ?
(trg)="47"> Veste , to je kot igranje v mivki ob morju .
(src)="49"> Секој пат кога плимата ќе надојде и потоа ќе си отиде , наоѓата уште по некоја школка .
(trg)="48"> Vsakič , ko pride in odide plima , na obali najdeš več školjk .
(src)="50"> Во последните два дена , ги имавме новите рекордни температури за Јануари .
(trg)="49"> Ravno v zadnjih dveh dneh smo dobili nove temperaturne zapise za januar .
(src)="51"> Ова е само за САД .
(trg)="50"> To je samo za Združene države Amerike .
(src)="52.1"> Историски , просекот за Јануари е 0 степени целзиусови .
(src)="52.2"> Минатиот месец беше 4 степени .
(trg)="51.1"> Zgodovinsko povprečje za januar je -0,5 stopinj Celzija .
(trg)="51.2"> Prejšnji mesec je bilo 3,8 stopinj Celzija .
(src)="53"> Знам дека сакавте уште повеќе лоши вести за животната средина -- се шегувам -- но ова се слајдовите каде што резимирам ,
(trg)="52"> Vem , da ste želeli še več slabih novic o okolju - šalim se - ampak te slike zajemajo bistvo ,
(src)="54"> а потоа ќе навлезам во новиот материјал околу тоа што вие можете да направите .
(trg)="53"> potem pa bom prešel na nov material o tem , kaj lahko naredite vi .
(src)="55"> Но сакав да образложам некои од овие .
(trg)="54"> Še prej pa bi rad kaj več povedal o teh .
(src)="56.1"> Најпрво , ова е каде планираме да стигнеме со придонесот на САД кон глобалното затоплување , во вообичаени услови .
(src)="56.2"> Ефикасност во крајното користење на струјата и користењето на целата енергија
(trg)="55"> Torej , to je predviden razvoj prispevkov ZDA h globalnemu segrevanju , pod trenutnimi pogoji .
(src)="57"> е лесно дофатливо .
(trg)="56"> Učinkovitost porabljene elektrike oz. vseh virov energije je tisti lahko dosegljivi cilj .
(src)="58"> Ефикасност и конзервација. не е трошок , туку е профит .
(trg)="57"> Učinkovitost in ohranjanje : to ni strošek , ampak dobiček .
(src)="59"> Знакот е погрешен .
(trg)="58"> Znak je napačen ,
(src)="60"> Не е негативно , туку е позитивно .
(trg)="59"> ni negativen - je pozitiven .
(src)="61"> Овие инвестиции се самоисплатливи .
(trg)="60"> To so naložbe , ki se poplačajo same .
(src)="62"> Но исто така тие се многу ефективни во скршнувањето од нашиот пат .
(trg)="61"> So pa tudi zelo učinkovite pri odvračanju z naše poti .
(src)="63"> Автомобили и камиони - зборував за тоа во презентацијата , но сакам да го ставите во перспектива .
(trg)="62"> Avtomobili in tovornjaki - o tem sem govoril v svoji prezentaciji - ampak želim , da to postavite v kontekst .
(src)="64"> Тоа е лесна , видлива цел на грижа , и треба да биде , но има повеќе загадување кое придонесува кон глобално затоплување а кое доаѓа од градбите а не од автомобилите или камионите .
(trg)="63"> To je zelo preprosto določljiv in dobro viden razlog za skrb , kot je tudi prav , ampak : več onesnaževanja prihaja iz stavb , kot iz avtomobilov in tovornjakov .
(src)="65"> Автомобилите и камионите се многу значајни , и ние ги имаме најниските стандарди во светот ,
(trg)="64"> Ti so zelo pomembni in mi ( v ZDA ) imamo najnižje standarde na svetu ,
(src)="66.1"> и треба да го направиме нешто во врска со тоа .
(src)="66.2"> Но тоа е дел од сложувалката .
(trg)="65.1"> zato bi to morali nasloviti .
(trg)="65.2"> Je pa to del sestavljanke -
(src)="67"> Нашата ефикасност во транспортот е исто толку битна колку и самите автомобили и камиони !
(trg)="66"> učinkovitost ostalih prevoznih sredstev je prav tako pomembna kot avtomobili in tovornjaki .
(src)="68"> Обновливите ресурси со моменталното ниво на технолошка ефикасност можат да направат толку разлика , и со тоа што Винод и Џон Доер , и други ,
(trg)="67"> Obnovljivi viri na trenutni stopnji tehnološke učinkovitosti lahko pomenijo veliko spremembo in skupaj s tem , v kar so Vinod , John Doerr in veliko drugih ,
(src)="69"> многу од вас тука -- многу луѓе директно инволвирани во ова -- овој дел ќе расте многу побрзо од моменталните проекции .
(trg)="68"> tudi nekateri izmed vas tukaj , aktivno vključeni - bo ta prepad naraščal veliko hitreje , kot kažejo projekcije .
(src)="70"> Собирањето и изолирањето на јаглерод диоксидот -- на скратено CCS -- најверојатно ќе стане новата најбарана апликација што ќе ни овозможи да продолжиме да ги користиме фосилните горива на начин којшто е безбеден .
(trg)="69"> Zajem in izločanje ogljikovega dioksida - to pomeni okrajšava za CCS - bo najverjetneje postala ključna komponenta ki bo omogočila nadaljnjo uporabo fosilnih goriv , ki bo varna .
(src)="71"> Сеуште не сме таму .
(trg)="70"> Nismo pa še tako daleč .
(src)="72.1"> Во ред .
(src)="72.2"> Сега , што можете вие да направите ?
(trg)="71"> OK , torej , kaj lahko naredite vi ?
(src)="73"> Намалете ги загубите во вашиот дом .
(trg)="72"> Zmanjšajte emisije v vašem domu .
(src)="74"> Многу од овие трошоци се исто така профитабилни .
(trg)="73"> Večina teh izdatkov je tudi rentabilnih .
(src)="75"> Инсулација , подобар дизајн , купување на ' зелена ' енергија кога имате можност за тоа .
(trg)="74"> Izolacija , boljši načrt , kjer je mogoče , kupujte zeleno električno energijo .
(src)="76"> Ги споменав автомобилите -- купете хибридно возило .
(trg)="75"> Omenil sem avtomobile - kupite hibridni avto .
(src)="77"> Пронајдете други опции што се подобри .
(trg)="77"> Domislite se drugih možnosti , ki so veliko boljše .
(src)="78"> Многу е битно .
(trg)="78"> To je pomembno .
(src)="79"> Бидете ' зелени ' потрошувачи .
(trg)="79"> Bodite " zeleni " potrošnik .
(src)="80"> Имате избор со се што купувате , помеѓу работи коишто имаат груб ефект или многу помалку груб ефект на глобалната климатска криза .
(trg)="80"> Z vsakim nakupom imate možnost izbire med stvarmi , ki imajo negativen učinek ali pa veliko manj negativen učinek na globalno podnebno krizo .
(src)="81.1"> Размислете околу ова .
(src)="81.2"> Донесете одлука да живеете јаглерод-неутрален живот .
(trg)="81.1"> Upoštevajte to .
(trg)="81.2"> Odločite se , da živite podnebju-nevtralno življenje .
(src)="82"> Оние од вас коишто се добри во брендирање , би сакал ваш совет и помош околу тоа како да го наречеме ова нешто ( климатската криза ) на начин што ќе значи нешто за повеќето од луѓето .
(trg)="82"> Tisti med vami , ki ste dobri v ustvarjanju novih blagovnih znamk , prav rad bi slišal vaš nasvet in idejo o tem , kako naj to povemo na način , ki bi povezal čimveč ljudi !
(src)="83"> Полесно е отколку што мислите .
(trg)="83"> Bolj preprosto je , kot si mislite , res !
(src)="85"> Многу од нас тука ја имаат веќе донесено таа одлука и е навистина доста лесно .
(trg)="84"> Veliko izmed nas tukaj se je že odločilo in res je zelo enostavno
(src)="86"> намалете ги зрачењата на јаглерод диоксид со целиот спектар на одлуки што ги носите и потоа доплатете или допринесете за остатокот од зрачењата што не сте ги комплетно намалиле .
(trg)="85"> zmanjšati izpuste ogljikovega dioksida s širokim spektrom odločitev , ki jih sprejemaš in kupovati ali pridobivati nadomestke za ostalo , kar še nisi popolnoma zmanjšal .
(src)="87"> А што тоа значи е детално објаснето на www.climatecrisis.net
(trg)="86"> Kaj to pomeni , je razloženo na spletni strani www.climatecrisis.net .
(src)="88"> Има калкулатор за јаглеродни зрачења .
(trg)="87"> Tam je računalo ogljikovega dioksida .
(src)="89"> Продукцијата Партиципант ги собра , со моја активна инволвираност , водечките софтвер креатори во светот за оваа таинствена наука на калкулирање на јаглеродот , да конструираат калкулатор за јаглеродни зрачења којшто е лесен за користење .
(trg)="88"> Participant Productions je , s pomočjo mojega aktivnega vključevanja , sklical vodilne programerje na svetu , ki so iz te skrivnostne znanosti izračunavanja ogljika sestavili uporabniku prijazno računalo ogljikovega dioksida .
(src)="90"> Можете многу прецизно да пресметате кои се вашите CO2 зрачења , и потоа ќе ви бидат дадени опции за тоа како да ги намалите .
(trg)="89"> Tako lahko dokaj natančno izračunate svoje izpuste CO2 in nato vam bodo ponujene možnosti , kako jih zmanjšati .
(src)="91"> И до моментот кога ќе се појави филмот во Мај , ова ќе биде ажурирано во 2.0 верзија и ќе имате можност со еден клик да купите компензации за вашите зрачења .
(trg)="90"> Do takrat , ko bo izšel film , to je maja , bo posodobljen na različico 2.0 in tako bomo lahko s klikom kupovali kompenzacije .
(src)="92"> Понатаму , размислете околу тоа да го направите вашиот бизнис јаглерод-неутрален .
(trg)="91"> Dalje , premislite o možnosti ogljiko-nevtralnega poslovnega okolja .
(src)="93"> Повторно , некои од нас го имаат тоа направено , и не е толку тешко колку што мислите .
(trg)="92"> Nekateri izmed nas smo to že storili in ni tako težko , kot si mislite .
(src)="94"> Интегрирајте климатски решенија во сите ваши иновации , без разлика дали се од областа на технологијата , или забавата , или од дизајнот и архитектурата .
(trg)="93"> V svoje inovacije vključite podnebju prijazne rešitve , pa naj bo to v tehnološki veji ali zabavni industriji , v oblikovanju ali arhitekturnih skupnostih .
(src)="95"> Оддржливо инвестирајте .
(trg)="94"> Vlagajte trajnostno , to je omenjal že Majora .
(src)="97"> Слушнете , ако имате инвестирано пари со менаџери коишто ги наградувате на база на годишните перформанси , немојте веќе да се жалите за кварталните менаџмент извештаи .
(trg)="95"> Glejte , če ste vlagali denar k menedžerjem na podlagi njihove letne uspešnosti , se nikoli več ne pritožujte nad četrtletnim menedžerskim poročilom .
(src)="98"> Со тек на време , луѓето го прават тоа за кое што ги плаќате .
(trg)="96"> Čez čas delajo ljudje to , za kar jim plačaš .
(src)="99"> И ако тие судат колку ќе бидат платени според капиталот кој што го инвестирале , на база на краткорочните резултати , ќе добите краткорочни одлуки .
(trg)="97"> In če sodijo po tem , kako bodo plačani glede na vložen kapital na kratki rok , potem bodo sprejemali tudi kratkoročne odločitve .
(src)="100"> Има уште многу да се каже околу тоа .
(trg)="98"> O tem bi lahko povedali še veliko .
(src)="101"> Станете катализатор на промените .
(trg)="99"> Postanite katalizator sprememb .
(src)="102"> Подучете ги другите , научете за тоа , зборувајте за тоа .
(trg)="100"> Učite druge , sami se učite in govorite o tem .
(src)="103"> Филмот ќе излезе -- филмот е филмска верзија на презентацијата која што ја презентирав пред две вечери , со тоа што е многу позабавен .
(trg)="101"> Film izide - je kot filmska različica slikovne prezentacije , ki sem jo prikazoval dva večera nazaj , s to razliko , da je veliko bolj zabaven .