# mk/ted2020-1.xml.gz
# sk/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Ти благодарам многу Крис .
(trg)="1"> Ďakujem veľmi pekne , Chris .
(src)="2.1"> И навистина е голема чест да имаш можност да дојдеш на оваа сцена двапати .
(src)="2.2"> Крајно сум благодарен .
(trg)="2.1"> A skutočne , je mi poctou mať možnosť prísť na to pódium dvakrát .
(trg)="2.2"> Som nesmierne vďačný .
(src)="3"> Воодушевен сум од оваа конференција , и сакам да ви се заблагодарам на сите за многуте убави коментари околу тоа што имав да го кажам пред некоја вечер .
(trg)="3"> Som milo prekvapený touto konferenciou a chcem poďakovať všetkým Vám za Vaše milé komenty ohľadom toho , čo som tu rozprával minulý večer .
(src)="4"> И го велам ова искрено , делумно бидејќи -- ( лажно плаче ) -- потребно ми е !
(trg)="4"> A vravím to úprimne , sčasti aj preto , že ... ich potrebujem !
(src)="5"> ( смеа ) Ставете се во мојата кожа !
(trg)="5"> ( Smiech ) Postavte sa do mojej pozície !
(src)="6"> Осум години летав со авионот на потпретседателот на САД .
(trg)="6"> Lietal som na Air Force Two celých osem rokov .
(src)="7"> А сега треба да ги соблечам моите чевли или чизми за да влезам во авион !
(trg)="7"> Teraz si musím vyzuť topánky alebo čižmy , aby som sa na palubu vôbec dostal !
(src)="8"> ( Смеа ) ( Аплауз ) Ќе ви кажам една кратка приказна за да ви ја илустрирам мојата ситуација .
(trg)="8"> ( Smiech ) ( Potlesk ) Poviem Vám jeden krátky príbeh , aby som ilustroval aké to pre mňa je .
(src)="9"> Ова е вистинска приказна -- секој дел од неа е вистинит .
(trg)="9"> Je to pravda -- každý kúsok z toho je pravda .
(src)="10"> Одкако сопругата Типер и јас ја напуштивме -- ( лажен плач ) -- Белата Куќа -- ( Смеа ) -- се возевме од нашиот дом во Нешвил до една мала фарма која ја имаме 50 милји источно од Нешвил --
(trg)="10"> Hneď ako sme s Tipper ( Al Gorova manželka ) opustili -- Biely Dom -- cestovali sme z domu z Nashville na malú farmu , ktorá je vzdialená 50 míľ východne --
(src)="11"> се возевме самите себеси .
(trg)="11"> autom .
(src)="12"> Знам дека ви звучи како мала работа , но -- ( Смеа ) -- Погледнав во ретровизорот и одеднаш ми светна .
(trg)="12"> Viem , že to znie malicherne , ale ( Smiech ) pozrel som sa do spätného zrkadla a vtedy som si uvedomil .
(src)="13"> Немаше поворка од коли позади мене .
(trg)="13"> Nebola tam žiadna kolóna áut .
(src)="14"> Сте слушнале за синдромот кога мислите дека ве боли екстремитет којшто ви е всушност ампутиран ?
(trg)="14"> Počuli ste už o fantómovej bolesti končatín ?
(src)="15"> ( Смеа ) Автомобилот беше изнајмен Форд Таурус .
(trg)="15"> ( Smiech ) Mali sme prenajatý Ford Taurus .
(src)="16"> Беше време за вечера , и почнавме да бараме место за да јадеме .
(trg)="16"> Bol večer , a začali sme hľadať miesto , kde by sme sa najedli .
(src)="17"> Бевме на патот И-40 .
(trg)="17"> Boli sme na diaľnici I-40 .
(src)="18"> Стигнаме до излезот 238 , кај Лебанон во Тенеси .
(trg)="18"> Zišli sme na cestu 238 , smer Lebanon v Tennessee .
(src)="19"> Се исклучивме кај излезот , и почнавме да бараме -- најдовме еден Шоуни ресторан .
(trg)="19"> Hneď na to sme začali hľadať -- teda našli sme Reštauráciu u Shooneyho .
(src)="20"> За тие од вас што не чуле за Шоуни , тоа е ланец на нискобуџетни семејни ресторани .
(trg)="20"> Sieť reštaurácii nižšieho štandardu , pre tých ktorí ju nepoznajú .
(src)="21"> Влеговме внатре и седнавме во едно сепаре , и келнерката дојде , и се возбуди многу поради Типер ( Смеа )
(trg)="21"> Prišli sme na miesto , usadili sa , prišla k nám čašníčka , a spravila veľký rozruch okolo Tipper .
(src)="22"> Ја запиша нашата нарачка , а потоа отиде до двојката што седеше во соседното сепаре , го намали својот глас толку многу што морав навистина да се напрегам за да ја слушнам .
(trg)="22"> ( Smiech ) Zobrala objednávku , a šla k dvojici ktorá sedela pri vedľajšom stole , znížila svoj hlas natoľko , že som si musel napnúť uši aby som ju počul .
(src)="23"> И рече " Да , тоа е поранешниот подпретседател Ал Гор и неговата сопруга Типер . "
(trg)="23"> Potom povedala ' Áno , to je bývalý viceprezident Al Gore a jeho manželka Tipper ' .
(src)="24"> И човекот рече " Се има спуштено многу ниско , зар не ? "
(trg)="24"> Chlapík jej na to vraví : ' Musel prísť zďaleka , však ? '
(src)="25"> ( Смеа ) Имав своевидна серија на просветлувања .
(trg)="25"> ( Smiech ) Nasledovala séria zistení .
(src)="26"> Следниот ден , во продолжение на мојата целосно вистинска приказна , се качив на Г-5 да летам до Африка за да оддржам говор во Нигерија , во градот Лагос ; темата беше енергија .
(trg)="26"> Hneď nasledujúci deň , pokračujúc v ďalšom skutočnom príbehu , som nasadol na G-5 aby som letel do Afriky , kde som mal príhovor v Nigérii , v meste Lagos na tému ' energia ' .
(src)="27"> И го почнав говорот раскажувајќи им ја приказната за тоа што се случи претходниот ден во Нешвил .
(trg)="27"> Začal som tým , že som im povedal zážitok , ktorý sa stal deň predtým v Nashville .
(src)="28.1"> Им ја раскажав горе-долу на истиот начин на којшто пред малку ја споделив со вас .
(src)="28.2"> Типер и ја се возевме самите себеси , Шоуни , ланец на нискобуџетни семејни ресторани , што кажа оној човек -- тие се смееа .
(trg)="28.1"> A povedal som im to vcelku rovnakým spôsobom ako Vám .
(trg)="28.2"> Tipper a ja sme šli na aute , Reštaurácia u Shooneyho , nižší štandard , chlapíkova reakcia na čašníčku a -- smiali sa .
(src)="29"> Го оддржав мојот говор , потоа се вратив на аеродромот за да го фатам летот за дома .
(trg)="29"> Predniesol som môj príhovor a šiel naspäť na letisko na let domov .
(src)="30"> Спиев во авионот , до моментот кога во сред ноќ , слетавме на Азорните Острови за да наполниме гориво .
(trg)="30"> Zaspal som v lietadle a spal až do noci , medzitým sme pristáli aj na Azorských ostrovoch , aby sme natankovali .
(src)="31"> Се разбудив , вратата беше отворена , излегов малку на свеж воздух , погледнав наоколу и видов еден човек како трча по пистата .
(trg)="31"> Prebudil som sa , otvorili sa dvere a vyšiel som aby som sa nadýchol čerstvého vzduchu , a zbadal som muža , ktorý behal cez pristávaciu dráhu .
(src)="32.1"> Мавташе со некој лист , и викаше , " Јавете се во Вашинтон !
(src)="32.2"> Јавете се во Вашингтон ! "
(trg)="32.1"> Mával papierom a kričal : ' Zavolajte do Washingtonu !
(trg)="32.2"> Zavolajte do Washingtonu ! '
(src)="33.1"> И си помислив , во сред ноќ , на сред Атлантик што ли е тоа што може да се случува во Вашингтон ?
(src)="33.2"> Тогаш ми текна дека може да се еден куп работи .
(trg)="33.1"> Pomyslel som si , v strede noci , v strede Atlantiku , čo také sa mohlo udiať vo Washingtone ?
(trg)="33.2"> Potom som si uvedomil , že to mohlo byť množstvo vecí .
(src)="34"> ( Смеа )
(trg)="34"> ( Smiech )
(src)="35.1"> Но тоа што на крај се дозна е дека мојот персонал беше крајно вознемирен бидејќи една новинска агенција во Нигерија веќе имала напишано сторија за мојот говор .
(src)="35.2"> И веќе се испечатила во градови ширум САД
(trg)="35.1"> Ako vysvitlo , moji zamestnanci boli nesmierne znepokojený , pretože jedna webstránka v Nigérii už informovala o mojom príhovore .
(trg)="35.2"> A taktiež sa to šírilo mestami v Spojených štátoch
(src)="36"> -- беше испечатена во Монтереј , проверив .
(trg)="36"> vyšlo to v Monterey , pozrel som si to .
(src)="37"> И сторијата почнуваше , " Поранешниот потпретседател Ал Гор изјави вчера во Нигерија , ' Мојата сопруга Типер и јас отворивме нискобуџетен семеен ресторан наречен Шоуни , и го управуваме сами . ' " ( Смеа ) Пред да имав време да се вратам на Американско копно , Дејвид Летерман и Џеј Лено веќе имаа почнато -- еден од нив покажа слика од мене со голема бела шефовска капа , и Типер како вели , " Уште еден бургер , со помфрит ! "
(trg)="37.1"> A príbeh začínal , ' Bývalý viceprezident Al Gore včera v Nigérii vyhlásil : Moja manželka a ja sme si otvorili sieť reštaurácii , nazvaných ' U Shooneyho ' , a sami si to spravujeme . '
(trg)="37.2"> ( Smiech ) Predtým , než som stihol vrátiť sa do Štátov , David Letterman a Jay Leno s tým už začali -- jeden si ma už podával ako som s bielou kuchárskou čiapkou , Tipper vraví : ' Ešte jeden burger s hranolkami poprosím ! '
(src)="38"> Три дена подоцна , добив едно убаво , долго , на рака напишано писмо од мојот пријател и партнер и колега Бил Клинтон во коe што се велеше , " Честитки за новиот ресторан , Ал ! "
(trg)="38"> Tri dni nato , som obdržal milý , dlhý , rukou písaný list od môjho kamaráta , partnera a kolegu Billa Clintona , kde stálo : ' Gratulujem k novej reštaurácii , Al ! '
(src)="39"> ( Смеа ) Сакаме да си ги славиме успесите во нашите животи .
(trg)="39"> ( Smiech ) Radi navzájom oslavujeme úspechy v našich životoch .
(src)="40"> Планирав да зборувам за информациска екологија .
(trg)="40"> Ale chystal som sa rozprávať o informačnej ekológii .
(src)="41"> Но мислев , бидејќи планирам да создадам доживотна навика да се враќам на ТЕД , можеби ќе зборувам за тоа некој друг пат ( Аплауз )
(trg)="41"> Premýšľal som nad tým odkedy som začal plánovať mať celoživotný zvyk chodiť na TED konferencie že možno by som o tom mohol porozprávať ešte raz .
(src)="42"> Крис Андерсон : Договорено !
(trg)="42"> Chris Anderson : ' Dohoda ! '
(src)="43.1"> Ал Гор : Сакам да се фокусирам на оние работи за кои многумина од вас побараа да ги објаснам подетално .
(src)="43.2"> Што можете да направите за климатската криза ?
(trg)="43.1"> Chcem sa sústrediť na to , čo mnohí z Vás mi povedali , že by radi odo mňa počuli .
(trg)="43.2"> Čo môžete spraviť ohľadom klimatickej krízy ?
(src)="44"> Сакам да почнам со -- Ќе ви покажам некои нови слики , и ќе рекапитулирам само четири-пет .
(trg)="44"> Chcem začať tým , že Vám ukážem zopár nových obrázkov , a zrekapitulujem štyri alebo päť .
(src)="45"> Сега , презентацијата на слајдови .
(trg)="45.1"> Prezentácia .
(trg)="45.2"> Obnovujem svoju prezentáciu po každom , čo ju spravím .
(src)="47"> Додавам нови слики бидејќи учам нешто ново секој пат кога ја покажувам .
(trg)="46"> Pridávam nové obrázky , pretože sa o tom dozviem zakaždým viac a viac .
(src)="48"> Тоа е како пречешлување на плажата , знаете ?
(trg)="47"> Je to ako obmývanie piesku na pláži .
(src)="49"> Секој пат кога плимата ќе надојде и потоа ќе си отиде , наоѓата уште по некоја школка .
(trg)="48"> Po každom cykle prílivu a odlivu , nájdete nové a nové mušle .
(src)="50"> Во последните два дена , ги имавме новите рекордни температури за Јануари .
(trg)="49"> Len za posledné dva dni sme mali nové teplotné rekordy v mesiaci Január .
(src)="51"> Ова е само за САД .
(trg)="50"> To platí len pre Spojené štáty .
(src)="52.1"> Историски , просекот за Јануари е 0 степени целзиусови .
(src)="52.2"> Минатиот месец беше 4 степени .
(trg)="51.1"> Historický priemer pre Január je 31 stupňov ( Fahrenheit ) .
(trg)="51.2"> Minulý mesiac to bolo 39,5 stupňa .
(src)="53"> Знам дека сакавте уште повеќе лоши вести за животната средина -- се шегувам -- но ова се слајдовите каде што резимирам ,
(trg)="52"> Teda ... viem , že ste čakali viac zlých správ ohľadom životného prostredia -- srandujem -- ale toto je rekapitulačná časť ,
(src)="54"> а потоа ќе навлезам во новиот материјал околу тоа што вие можете да направите .
(trg)="53"> a potom nahliadneme do nových materiálov okolo toho , čo môžete spraviť Vy .
(src)="55"> Но сакав да образложам некои од овие .
(trg)="54"> Ale predovšetkým by som niektoré veci rád ozrejmil .
(src)="56.1"> Најпрво , ова е каде планираме да стигнеме со придонесот на САД кон глобалното затоплување , во вообичаени услови .
(src)="56.2"> Ефикасност во крајното користење на струјата и користењето на целата енергија
(trg)="55"> Po prvé , toto je predpoveď toho , kam sa Spojené štáty poberajú v súvislosti s globálnym otepľovaním , štýlom , akým žijeme dnes .
(src)="57"> е лесно дофатливо .
(trg)="56.1"> Efektivita koncového využitia elektriny a koncového využitia všetkej energie je žalostná .
(trg)="56.2"> Efektivita a uchovávanie :
(src)="58"> Ефикасност и конзервација. не е трошок , туку е профит .
(trg)="57"> to nie sú náklady , to je profit .
(src)="59"> Знакот е погрешен .
(trg)="58"> Značka je zlá .
(src)="60"> Не е негативно , туку е позитивно .
(trg)="59"> Nie je to niečo negatívne , je to naopak pozitívne .
(src)="61"> Овие инвестиции се самоисплатливи .
(trg)="60"> Toto sú investície , ktoré platia samy za seba .
(src)="62"> Но исто така тие се многу ефективни во скршнувањето од нашиот пат .
(trg)="61"> Ale sú takisto veľmi náchylné , aby nás zviedli .
(src)="63"> Автомобили и камиони - зборував за тоа во презентацијата , но сакам да го ставите во перспектива .
(trg)="62"> Autá a nákladiaky -- Rozprával som o tom v ' slideshow ' ale chcem Vám to ozrejmiť bližšie .
(src)="64"> Тоа е лесна , видлива цел на грижа , и треба да биде , но има повеќе загадување кое придонесува кон глобално затоплување а кое доаѓа од градбите а не од автомобилите или камионите .
(trg)="63"> Je to ľahký a viditeľný probém , a mal by byť , ale je tu omnoho viac znečisťovania pochádzajúceho z budov než z áut a nákladiakov .
(src)="65"> Автомобилите и камионите се многу значајни , и ние ги имаме најниските стандарди во светот ,
(trg)="64"> Autá a nákladiaky sú podstatné , u nás sú štandardy najnižšie na celom svete
(src)="66.1"> и треба да го направиме нешто во врска со тоа .
(src)="66.2"> Но тоа е дел од сложувалката .
(trg)="65.1"> a mali by sme s tým niečo robiť .
(trg)="65.2"> Ale to je súčasť celého problému .
(src)="67"> Нашата ефикасност во транспортот е исто толку битна колку и самите автомобили и камиони !
(trg)="66"> Efektivita ostatnej dopravy je rovnako dôležitá ako tá u áut a nákladiakov !
(src)="68"> Обновливите ресурси со моменталното ниво на технолошка ефикасност можат да направат толку разлика , и со тоа што Винод и Џон Доер , и други ,
(trg)="67"> Obnoviteľné zdroje na úrovni súčasnej technologickej efektivity môžu spraviť veľký rozdiel , a to je to , čím sa páni Vinod , a John Doerr , a iní ,
(src)="69"> многу од вас тука -- многу луѓе директно инволвирани во ова -- овој дел ќе расте многу побрзо од моменталните проекции .
(trg)="68"> mnohí z Vás tu -- priamo zaoberajú . -- táto časť bude narastať omnoho rýchlejšie ako to momentálne znázornenie ukazuje .
(src)="70"> Собирањето и изолирањето на јаглерод диоксидот -- на скратено CCS -- најверојатно ќе стане новата најбарана апликација што ќе ни овозможи да продолжиме да ги користиме фосилните горива на начин којшто е безбеден .
(trg)="69"> Uchovávanie CO2 a jeho izolácia - na obrázku ako CCS -- pravdepodobne poslúži ako nástroj na udržanie úrovne používania fosílneho paliva bezpečným spôsobom .
(src)="71"> Сеуште не сме таму .
(trg)="70"> Ešte tam však zatiaľ nie sme .
(src)="72.1"> Во ред .
(src)="72.2"> Сега , што можете вие да направите ?
(trg)="71.1"> OK .
(trg)="71.2"> Teraz , čo môžete spraviť ?
(src)="73"> Намалете ги загубите во вашиот дом .
(trg)="72"> Znížiť emisie vo vašich domoch .
(src)="74"> Многу од овие трошоци се исто така профитабилни .
(trg)="73"> Väčšina takýchto nákladov je takisto zisková .
(src)="75"> Инсулација , подобар дизајн , купување на ' зелена ' енергија кога имате можност за тоа .
(trg)="74"> Zateplenie , lepší dizajn , kupovanie ' zelenej ' elektriny kdekoľvek sa dá .
(src)="76"> Ги споменав автомобилите -- купете хибридно возило .
(trg)="75"> Spomenul som automobily -- kúpte si hybrid .
(src)="77"> Пронајдете други опции што се подобри .
(trg)="77"> Skúste prísť na iné spôsoby , ktoré môžu byť ešte lepšie .
(src)="78"> Многу е битно .
(trg)="78"> Je to dôležité .
(src)="79"> Бидете ' зелени ' потрошувачи .
(trg)="79"> Buďte ' zelený ' spotrebiteľ .
(src)="80"> Имате избор со се што купувате , помеѓу работи коишто имаат груб ефект или многу помалку груб ефект на глобалната климатска криза .
(trg)="80"> Máte výber vo všetkom , čo kupujete , medzi vecami , ktoré majú veľký alebo omnoho menší dopad na naše okolie .
(src)="81.1"> Размислете околу ова .
(src)="81.2"> Донесете одлука да живеете јаглерод-неутрален живот .
(trg)="81.1"> Zvážte to .
(trg)="81.2"> Spravte rozhodnutie žiť život bez emisií .
(src)="82"> Оние од вас коишто се добри во брендирање , би сакал ваш совет и помош околу тоа како да го наречеме ова нешто ( климатската криза ) на начин што ќе значи нешто за повеќето од луѓето .
(trg)="82"> Tí z Vás , čo sú dobrí v brandingu ( reklame ) rád by som od Vás prijal radu a pomoc ako to povedať , aby som oslovil čo najviac ľudí .
(src)="83"> Полесно е отколку што мислите .
(trg)="83"> Je to ľahšie než si myslíte .
(src)="84"> Навистина е .
(trg)="84"> Skutočne .
(src)="85"> Многу од нас тука ја имаат веќе донесено таа одлука и е навистина доста лесно .
(trg)="85"> Mnohí z nás takéto rozhodnutie spravili a je to fakt celkom ľahké .
(src)="86"> намалете ги зрачењата на јаглерод диоксид со целиот спектар на одлуки што ги носите и потоа доплатете или допринесете за остатокот од зрачењата што не сте ги комплетно намалиле .
(trg)="86"> Znížte svoje emisie vo všetkých ohľadoch a rozhodnutiach , ktoré robíte , a potom kúpte alebo nadobudnite ' offsety ' na zvyšok , ktorý vlastnoručne nemôžete zredukovať.Aký to má význam je zhrnuté na www.climatecrisis.net .
(src)="88"> Има калкулатор за јаглеродни зрачења .
(trg)="87"> Je tam emisná kalkulačka .
(src)="89"> Продукцијата Партиципант ги собра , со моја активна инволвираност , водечките софтвер креатори во светот за оваа таинствена наука на калкулирање на јаглеродот , да конструираат калкулатор за јаглеродни зрачења којшто е лесен за користење .
(trg)="88"> Participant Productions sa zvolali aj vďaka mojej spolupráci , najlepších producentov softwaru na svete na túto tajomnú vedu kalkulácie emisií s cieľom skonštruovať precíznu verziu emisnej kalkulačky .
(src)="90"> Можете многу прецизно да пресметате кои се вашите CO2 зрачења , и потоа ќе ви бидат дадени опции за тоа како да ги намалите .
(trg)="89"> Môžete veľmi presne vypočítať aká je Vaša CO2 produkcia a následne Vám budú ukázané možnosti ako to zredukovať .
(src)="91"> И до моментот кога ќе се појави филмот во Мај , ова ќе биде ажурирано во 2.0 верзија и ќе имате можност со еден клик да купите компензации за вашите зрачења .
(trg)="90"> A predtým , než vyjde film v máji , to bude updatované do verzie 2.0 a budeme mať k dispozícii nákupy offsetov jedným klikom .
(src)="92"> Понатаму , размислете околу тоа да го направите вашиот бизнис јаглерод-неутрален .
(trg)="91"> Ďalšia vec , skúste to spraviť aj s Vašim vlastným biznisom .
(src)="93"> Повторно , некои од нас го имаат тоа направено , и не е толку тешко колку што мислите .
(trg)="92"> Opäť , niektorí z nás to spravili a skutočne to nie je tak ťažké ako si myslíte .
(src)="94"> Интегрирајте климатски решенија во сите ваши иновации , без разлика дали се од областа на технологијата , или забавата , или од дизајнот и архитектурата .
(trg)="93"> Zakomponujte klimatické riešenia do všetkých Vašich inovácií , či je to biznis s techológiou alebo zábavou , alebo dizajn či architektúra .
(src)="95"> Оддржливо инвестирајте .
(trg)="94"> Investujte udržateľne .
(src)="96"> Маџора го спомена ова .
(trg)="95"> Majora to spomenul .
(src)="97"> Слушнете , ако имате инвестирано пари со менаџери коишто ги наградувате на база на годишните перформанси , немојте веќе да се жалите за кварталните менаџмент извештаи .
(trg)="96"> Počúvajte , ak ste investovali peniaze s manažérmi ktorých odmeňujete na báze ich celoročného výkonu , nikdy sa nesťažujte na priebežné štvrťročné výpisy .
(src)="98"> Со тек на време , луѓето го прават тоа за кое што ги плаќате .
(trg)="97"> Koniec koncov , ľudia za Vaše peňažné ohodnotenie spravia čo majú .
(src)="99"> И ако тие судат колку ќе бидат платени според капиталот кој што го инвестирале , на база на краткорочните резултати , ќе добите краткорочни одлуки .
(trg)="98"> A ak usudzujú , koľko dostanú z Vášho kapitálu , ktorý oni ako manažéri investovali na základe krátkodobých výnosov , budete musieť čeliť krátkodobým rozhodnutiam .
(src)="100"> Има уште многу да се каже околу тоа .
(trg)="99"> O tom si viac povieme neskôr .
(src)="101"> Станете катализатор на промените .
(trg)="100"> Staňte sa katalyzátorom zmeny .
(src)="102"> Подучете ги другите , научете за тоа , зборувајте за тоа .
(trg)="101"> Učte iných , učte seba samých , rozprávajte o tom .