# ltg/ted2020-1183.xml.gz
# nl/ted2020-1183.xml.gz

(src)="1"> Pyrma dažim godim es sasajutu , kai byutu īsasprīds kasdīnā , deļtuo izdūmuoju sekuot dyžanuo amerikaņu filosofa Morgana Sperloka pāduos i 30 dīnys paraudzeit kū jaunu .
(trg)="1"> Een paar jaar geleden voelde ik me alsof ik vast zat in een sleur , dus besloot ik om in de voetsporen te treden van de grote Amerikaanse filosoof , Morgan Spurlock , en iets nieuws te proberen gedurende 30 dagen .
(src)="2"> Ideja ir cīši vīnkuorša .
(trg)="2"> Het idee is eigenlijk vrij simpel .
(src)="3"> Aizadūmoj par kū taidu , kū sovā dzeivē vysod esi gribiejis padareit i paraugi tū cytys 30 dīnys .
(trg)="3"> Denk aan iets wat je altijd al hebt willen toevoegen aan je leven en probeer het gedurende de volgende 30 dagen .
(src)="4"> Izaruoda , kai 30 dīnys ir taišni eistuo laika šaļts , kab dabuotu jaunu īrodumu voi pamastu kaidu vacū , pīvadumam , ziņu vieršonuos nu sovys dzeivis .
(trg)="4"> Het blijkt dat 30 dagen zo ongeveer de juiste hoeveelheid tijd is om een nieuwe gewoonte aan te leren of af te leren -- zoals het bekijken van het nieuws -- in je leven .
(src)="5"> Ir koč kas , kū īsavuiceju , dorūt itūs 30 dīnu aizdavumus .
(trg)="5"> Er zijn een paar dingen die ik geleerd heb tijdens deze 30-daagse uitdagingen .
(src)="6"> Vysu pyrma mieneši naproskrieja garum , aizmiersteibā , i beja daudzi vairuok kū atguoduot .
(trg)="6"> Het eerste , in plaats van dat de maanden voorbij vlogen , vergeten , was de tijd veel meer memorabel .
(src)="7"> Daļa izaicynuojuma aizdavuma beja kotru mieneša dīnu sataiseit vīnu fotografeju .
(trg)="7"> Dit was onderdeel van een uitdaging waarbij ik gedurende een maand elke dag een foto nam .
(src)="8"> Es atguodoju , kur taišni beju i kū tymā dīnā dareju .
(trg)="8"> Ik herinner me precies waar ik was en wat ik deed die dag .
(src)="9"> Pamaneju , ka kai dareju vaira i gryušuokus 30 dīnu aizdavumus , auga muna ticeiba sev .
(trg)="9"> Ik heb ook gemerkt dat toen ik meer en moeilijker uitdagingen begon te doen , mijn zelfvertrouwen groeide .
(src)="10"> Nū sātā sādūša datortuorpa es tyku par puiškinu , kurs brauc iz dorbu ar ritini .
(trg)="10"> Ik ging van een aan de computer gekluisterde nerd naar een man die naar het werk fietst --
(src)="11"> Prīcys piec !
(trg)="11"> voor de lol .
(src)="12"> ( Smīklys ) Pārnajā godā saguoja izkuopt Kilimandžaro , aukstuokajā kolnā Afrikā .
(trg)="12"> Zo beklom ik vorig jaar Mount Kilimanjaro , de hoogste berg in Afrika .
(src)="13"> Pyrma izsuoču sovus 30 dīnu aizdavumus nikod nabyutu tveics piec taidim pīdzeivuojumim
(trg)="13"> Ik zou nooit zo avontuurlijk geweest zijn voordat ik aan mijn 30-dagen-uitdagingen begon .
(src)="14"> Es saprotu , ka eistyn koč kū gribi , tod 30 dīnuos var padareit vysa kuo !
(trg)="14"> Ik heb ook bedacht dat als je echt iets graag genoeg wilt , je alles kunt doen gedurende 30 dagen .
(src)="15"> Asat nazkod gribiejuši pīraksteit romanu ?
(trg)="15.1"> Heb je ooit een roman willen schrijven ?
(trg)="15.2"> Elk jaar in november
(src)="16"> Kotru novembri desmitim tyukstūšu cylvāku 30 dīnu laikā rauga pīraksteit sovu 50 000 vuordu romanu nu nullis .
(trg)="16"> proberen tienduizenden mensen hun eigen roman van 50.000 woorden te schrijven , startend van niets , in 30 dagen .
(src)="17"> Izaruoda , kai jiusim tik viņ kai vīnu mienesi kotru dīnu juopīroksta 1 667 vuordi .
(trg)="17"> Het blijkt dat het enige dat je moet doen , is : 1.667 woorden per dag schrijven gedurende een maand .
(src)="18"> Tai es ari dareju .
(trg)="18"> Dat deed ik dus .
(src)="19"> Cyta vydā , nūslāpums ir naīt gulātu , cikom naasat pīrakstejuši ituos dīnys vuordus .
(trg)="19"> Tussen haakjes , het geheim is om niet te gaan slapen totdat je je woorden voor de dag geschreven hebt .
(src)="20"> Jiusim varbyut byus mīga bods , nu dabeigsit sovu romanu .
(trg)="20"> Je hebt dan misschien slaaptekort , maar je roman zal klaar zijn .
(src)="21"> Voi muna gruomota ir jauns dyžanais Amerikys romans ?
(trg)="21"> Is mijn boek de volgende grote Amerikaanse roman ?
(src)="22.1"> Nā !
(src)="22.2"> Es tū pīraksteju par vīnu mienesi !
(trg)="22.1"> Nee .
(trg)="22.2"> Ik schreef het in een maand .
(src)="23"> Jis ir baimeigs !
(trg)="23"> Het is vreselijk .
(src)="24"> ( Smīklys ) Tok vysu tuoļuokuo dzeivi , kod TED večerinkā sasateiku ar Džonu Hodžmenu , maņ nav juosoka : „ Es asu datorzynuotnīks . ”
(trg)="24"> Maar voor de rest van mijn leven hoef ik , als ik John Hodgman ontmoet op een feestje bij TED , niet te zeggen : " Ik ben computerwetenschapper . "
(src)="25"> Nā , nā , ka grybu , varu saceit : „ Asu rakstinīks . ”
(trg)="25"> Nee , nee , als ik wil kan ik zeggen : " Ik schrijf romans . "
(src)="26"> ( Smīklys ) Vei , pādejais , kū grybu saceit .
(trg)="26"> ( Gelach ) Nog een laatste ding dat ik zou willen vermelden .
(src)="27"> Es īsavuiceju , ka dorūt mozys i ilgtspiejeigys puormejis , tū , kū es varu dareit ari iz prīšku , tys īrosts palyka .
(trg)="27"> Ik heb geleerd dat wanneer ik kleine , duurzame veranderingen toepas , dingen die ik kan blijven doen , ze meer kans hebben om gewoontes te worden .
(src)="28"> Lelim i trokim izaicynuojumim nav ni vainis .
(trg)="28"> Er is niets mis met grote , gekke uitdagingen .
(src)="29"> Eistyneibā , tī ir dyžan ļusteigi .
(trg)="29"> In feite geven ze een hoop lol .
(src)="30"> Tok tī drūsai viņ nabyus īrodums .
(trg)="30"> Maar het is minder waarschijnlijk dat ze gewoontes worden .
(src)="31"> 30 dīnys atsasokūt nu cukra , 31 . dīna izaviere koč kai itai :
(trg)="31"> Toen ik suiker opgaf gedurende 30 dagen , zag dag 31 er zo uit .
(src)="32"> ( Smīklys ) Tai niu es jums vaicoju : Kuo jius vēļ gaidit ?
(trg)="32"> ( Gelach ) Mijn vraag aan jullie is : waar wacht je nog op ?
(src)="33"> Es varu drūsai saceit , ka cytys 30 dīnys īs iz prīkšu taipat , kai guojušys. pateik jums tys voi nā , tod parkū napadūmuot par kū taidu , kū vysod asat gribiejs paraudzeit , i dareit tū !
(trg)="33.1"> Ik garandeer je dat de komende 30 dagen voorbij zullen gaan , of je het nu leuk vindt of niet .
(trg)="33.2"> Waarom bedenk je niets dat je altijd al wilde proberen ?
(trg)="33.3"> Geef het een kans
(src)="34"> Cytys 30 dīnys .
(trg)="34"> de volgende 30 dagen .
(src)="35"> Paļdis .
(trg)="35"> Dank u .
(src)="36"> ( Publika plaukšynoj )
(trg)="36"> ( Applaus )

# ltg/ted2020-276.xml.gz
# nl/ted2020-276.xml.gz

(src)="1"> Sūpluok fizikai es asmu īsasaistejs ari cytur .
(trg)="1"> Nou , ik ben nog bij meer onderwerpen betrokken dan natuurkunde .
(src)="2"> Eisteneibā , itūšaļt vaira taišni cytuos lītuos .
(trg)="2"> Tegenwoordig zelfs meer bij andere dingen .
(src)="3"> Vīna ir attuoluos attīceibys cylvāku volūdu vydā .
(trg)="3"> Eén van die dingen is de verre verwantschap tussen menselijke talen .
(src)="4"> Profesionali viesturis volūdnīki ASV
(trg)="4"> En de professionele , historische taalkundigen in de VS
(src)="5"> i Vokoru Eiropā pa lelam rauga turētīs par gobolu nu vyskaidom attuolom attīceibom ; lelim grupiejumim , cīši vacim grupiejumim , vacuokim kai zynomuos volūdu saimis .
(trg)="5"> en in West Europa proberen zich verre te houden van lange afstand relaties , grote groeperingen , groeperingen die ver terug gaan , verder dan de bekende ( taal ) families .
(src)="6.1"> Jim tys napateik ; Jī dūmoj , ka tei ir kaprize .
(src)="6.2"> Es nadūmoju , ka tai ir kaprize .
(trg)="6"> Daar houden ze niet van , ze denken dat het onzin is .
(src)="7.1"> Ir nazcik genialu volūdnīku , puorsvorā krīvu , kurī pi tuo struodoj Santafe Iņstitutā i Moskovā .
(src)="7.2"> Es cīši grybātu redzēt , iz kureini tys nūvess .
(trg)="7.1"> Ik denk niet dat het onzin in .
(trg)="7.2"> En er zijn enkele briljante taalkundigen , overwegend Russen , die hieraan werken in het Santa Fe Instituut en in Moscow , en ik ben erg benieuwd waar dat toe zal leiden .
(src)="8"> Voi tys eistyn nūvess pī vīna prīškguojieja pyrma kaidu 20 — 25 tyukstūšu godu ?
(trg)="8"> Zal het werkelijk leiden tot één enkele voorouder van 20 , 25.000 jaar geleden ?
(src)="9"> I ka nu mes ītu vēļ tuoļuok pyrma ituo kūpeiguo prīškguojieja , kod , drūsai viņ , beja daudzu volūdu sovstarpeiga konkureņce ?
(trg)="9"> En als we nog verder teruggaan dan die enkele voorouder , toen er waarschijnlijk een competitie was tussen talen ?
(src)="10.1"> Cik tuoli paguotnē tys īt ?
(src)="10.2"> Cik tuoli paguotnē īt myuslaiku volūda ?
(trg)="10.1"> Hoe ver gaat dat terug ?
(trg)="10.2"> Hoe ver gaat de moderne taal terug ?
(src)="11"> Cik daudzus dasmytus tyukstūšys godu tuoļā paguotnē tei īt ?
(trg)="11"> Hoe veel tienduizenden jaren gaat dat terug ?
(src)="12"> Kriss Aņdersons : Jums ir nūjauta voi nūceja par tū , kaids ir atsacejums ?
(trg)="12"> Chris Anderson : Heeft u een idee wat het antwoord kan zijn ?
(src)="13"> Marijs Gells-Manns : Es pasaceitu miniejumu , kai myuslaiku volūdom juobyut vacuokom kai olu zeimiejumi , olu graviejumi i olu skuļpturom , i daņču sūlim meikstajā muolā Vokoru Eiropys oluos Oriņakys periodā pyrma kaidu 35 000 godu voi seņuok .
(trg)="13"> Murray Gell-Mann : Nou , ik denk dat de moderne taal ouder moet zijn dan de grottekeningen en grotgravures en grotbeeldhouwwerken en de danspassen in de zachte klei in de grotten van West Europa in de Aurignacian periode , ongeveer 35.000 jaar geleden , of nog vroeger .
(src)="14"> Es naspātu nūticēt , ka jī spieja tū vysu dareit , najādzūt myuslaiku volūdu .
(trg)="14"> Ik kan niet geloven dat ze al deze dingen konden doen zonder moderne taal .
(src)="15"> Deļtuo es pīļaunu , kai patīsuo izceļsme ir vacuoka , mozuokais tikpoš vaca , kas zyn i vacuoka .
(trg)="15"> Dus ik denk dat de daadwerkelijke herkomst zo ver terug gaat , of nog verder .
(src)="16.1"> Nu tys nanūzeimoj , ka vysys , daudzys voi koč vairums nu myuslaiku zynuomuos volūdys navarieja izaceļt , pīvadumam , nū vīnys , kurei ir daudz jaunuoka , saceisim , 20 000 godu vaca voi liedzeigai .
(src)="16.2"> Tū mes saucam par šaurū vītu .
(trg)="16.1"> Maar dat betekent niet dat alle , of veel , of de meeste van de hedendaagse talen niet misschien afgeleid zijn van één taal , die veel jonger is , zeg 20.000 jaar , of iets dergelijks .
(trg)="16.2"> Dat is wat we een flessenhals noemen .
(src)="17"> K.A. : Filipam Aņdersonam varieja byut taisneiba .
(trg)="17"> CA : Nou , Philip Anderson zou wel eens gelijk kunnen hebben .
(src)="18"> Var byut , jius par tū zynat vaira kai kurs cyts .
(trg)="18"> U weet gewoon meer over wat dan ook dan wie dan ook .
(src)="19.1"> Deļtuo tys ir gūds .
(src)="19.2"> Paļdis jums , Marij Gell-Mann .
(trg)="19.1"> Het was een eer .
(trg)="19.2"> Dank u , Murray Gell-Mann .
(src)="20"> ( Publika plaukšynoj )
(trg)="20"> ( Applaus )

# ltg/ted2020-755.xml.gz
# nl/ted2020-755.xml.gz

(src)="1"> Tai , īsadūmojat , ka stuovat nazkur Amerikā iz ūļneicys , i pi jums daīt japaņs i prosa : „ Atlaidit , kai sauc itū kvartalu ? ”
(trg)="1.1"> Beeld je in : je staat in een straat , ergens in Amerika .
(trg)="1.2"> Een Japanner komt naar je toe en zegt : " Excuseer , hoe heet dit huizenblok ?
(src)="2.1"> Jius atsokat : „ Atlaidit .
(src)="2.2"> Nu , itei ir Oukstrita , tei ir Elmstrita .
(trg)="2.1"> Je zegt : " Sorry .
(trg)="2.2"> Dit is Oak Street , dat is Elm Street .
(src)="3"> Tei ir 26 . sāta , tei — 27 . ”
(trg)="3"> Dit is de 26e straat , dat is de 27e . "
(src)="4"> „ Lobi , ” jis atsoka , „ nu kai sauc itū kvartalu ? ”
(trg)="4"> Hij : " Oké , maar hoe heet dat huizenblok ? "
(src)="5"> Jius sokat : „ Nu , kvartalim nav vuordu .
(trg)="5"> Jij : " Nou , blokken hebben geen namen .
(src)="6"> Vuordi ir ūļneicom ; kvartali ir tik vītys bez vuordim ūļneicu vydā . ”
(trg)="6"> Straten hebben namen : blokken zijn slechts naamloze ruimtes tussen de straten . "
(src)="7"> Jis nūīt drupeit apjucs i veilīs .
(trg)="7"> Hij gaat weg , een beetje verward en teleurgesteld .
(src)="8"> Niu īsadūmojat , ka stuovat iz ūļneicys nazkur Japanā , jius pasagrīžat pret sūpluok cylvāku i vaicojat : „ Atlaidit , kai sauc itū ūļneicu ? ”
(trg)="8"> Beeld je nu in : je staat in een straat , ergens in Japan , je spreekt iemand aan en zegt : " Excuseer , hoe heet deze straat ? "
(src)="9"> Jis atsoka : „ Nu , itys ir 17 . kvartals , itys — 16 . kvartals . ”
(trg)="9"> Zij : " Oh , nou dat is blok 17 en dit blok is 16 . "
(src)="10"> I jius atsokat : „ Lobi , i kai sauc itū ūļneicu ? ”
(trg)="10"> Jij : " Oké , maar hoe heet deze straat ? "
(src)="11"> I jis atsoka : „ Nu , ūļneicom nav vuordu .
(trg)="11"> Zij : " Nou , straten hebben geen namen .
(src)="12"> Vuordi ir kvartalim .
(trg)="12"> Blokken hebben namen .
(src)="13.1"> Pasaverit Google Maps .
(src)="13.2"> Vei , 14 .,15 . , 16 . , 17 . , 18 . , 19 . kvartals .
(trg)="13.1"> Kijk maar hier op Google Maps .
(trg)="13.2"> Daar , blok 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .
(src)="14.1"> Vysim kvartalim ir vuordi .
(src)="14.2"> Ūļneicys ir tik vītys bez vuordu kvartalu vydā .
(trg)="14.1"> Al die blokken hebben namen .
(trg)="14.2"> Straten zijn slechts naamloze ruimtes tussen de blokken .
(src)="15"> I tod jius vaicojat : „ Lobi , a kai tod jius zinit sovu sātys adresu ? ”
(trg)="15"> Jij : " Oké , hoe weet je dan je huisadres ? "
(src)="16"> „ Vīnkuorši , ” jis atsoka , „ itys ir ostoitais kvartals .
(trg)="16.1"> Hij : " Makkie .
(trg)="16.2"> Dit is District 8 .
(src)="17"> Es dzeivoju 17 . kvartalā , sātā numer vīns . ”
(trg)="17"> Daar is blok 17 , huis nummer 1 . "
(src)="18"> „ Lobi , ” jius sokat , „ nu , īmūt pa apleicīni , es īvāruoju , ka sātu numeri nav seceigi . ”
(trg)="18"> Jij : " Maar toen ik rondwandelde , zag ik dat de huisnummers niet op elkaar volgen . "
(src)="19.1"> Jis atsoka : „ Skaidrys , ka ir .
(src)="19.2"> Tuos ir numerātys piec tū pastateišonys seceibys .
(trg)="19"> Hij : " Toch wel : in de volgorde waarin ze zijn gebouwd .
(src)="20"> Pyrmuo kvartalā pastateituo sāta ir sāta numer vīns .
(trg)="20"> Het eerste huis dat ooit in het blok gebouwd werd , is nummer 1 .
(src)="21"> Ūtrei pastateituo sāta ir sāta numer div .
(trg)="21"> Het tweede huis ooit gebouwd , is nummer 2 .
(src)="22"> Treša ir sāta numer treis .
(trg)="22"> Het derde huis is nummer 3 : zonneklaar . "
(src)="23.1"> Vīgli !
(src)="23.2"> Logiski ! ”
(src)="23.3"> Deļtuo maņ pateik , kai myusim ir reizem juobrauc iz ūtru pasauļa molu , kab saprostu pījāmumus , kurūs mes seņuok nazynuojom i saprostu , ka ari pretejais var byut pareizs .
(trg)="23"> Ik houd ervan dat we soms pas aan de andere kant van de wereld inzien dat we aannames hebben zonder het te beseffen , en dat het tegenovergestelde ervan ook waar kan zijn .
(src)="24"> Tai , pīvadumam , Kīnā uorsti tur , ka jū dorbs ir ryupētīs , kab tu byutu vasals .
(trg)="24"> Er zijn bijvoorbeeld dokters in China die geloven dat het hun werk is om je gezond te houden .
(src)="25.1"> Deļtuo sevkuru mienesi , kurū asat vasals , jius jim moksuojot , i , kod asat navasals , jums navajag jim moksuot , deļtuo ka jī nav kuorteigi darejuši sovu dorbu .
(src)="25.2"> Jī teik bogotuoki , kod jius asat vasali , a na navasali .
(trg)="25.1"> Elke maand dat je gezond bent , betaal je hen .
(trg)="25.2"> Als je ziek bent , betaal je niet , omdat ze faalden .
(trg)="25.3"> Ze worden rijk wanneer je gezond bent en niet ziek .
(src)="26"> ( Plaukšīni ) Leluokajā daļā muzykys mes skaitam „ vīns ” kai pyrmū sitīni , muzykaluos frazys suokys .
(trg)="26"> ( Applaus ) In de muziek wordt de ' één ' meestal gezien als het hoofdaccent , het begin van de muzikale frase .
(src)="27.1"> Vīns , div , treis , četri .
(src)="27.2"> Tok Vokoru Afrikys muzykā „ vīns ” teik skaiteits par frazys beigom , taipat kai atstarpe pyrma teikuma gola .
(trg)="27.1"> Één , twee drie vier .
(trg)="27.2"> In West-Afrikaanse muziek beschouwt men de ' één ' als het einde van de frase , zoals de punt aan het einde van een zin .
(src)="28.1"> Tū var dzierdēt na tik frazejumā , bet taipat i tymā , kai jī skaita ritmu .
(src)="28.2"> Div , treis , četri , vīns .
(trg)="28"> Je hoort het in de frasering , en in hun manier van aftellen : twee , drie , vier , één .
(src)="29"> Taipat i itei karta ir preciza .
(trg)="29"> Deze kaart is ook goed .
(src)="30"> ( Smīklys ) Ir sokamvuords , ka , vysleidz kaidu patīsu lītu jius pasaceitu par Indeju , taipat i pretejais byus taisneiba .
(trg)="30"> ( Gelach ) Er is een gezegde : wat je ook aan waarheid over India zegt , het tegenovergestelde is ook waar .
(src)="31"> Deļtuo naaizmierssim , vysleidza , voi TED voi vysur cytur , kur var dzierdēt kaidys genialys idejis ir jums voi cytim , taipat i preteijais var byut taisneiba .
(trg)="31"> Laten we dus nooit vergeten , bij TED of waar dan ook : welke briljante ideeën je ook hebt of hoort , het tegenovergestelde kan ook waar zijn .
(src)="32"> Lels jums paļdis !
(trg)="32"> Domo arigato gozaimashita ( Japans : Dankuwel ) .