# lo/ted2020-66.xml.gz
# pt/ted2020-66.xml.gz
(src)="1"> ສະບາຍດີ . ພວກທ່ານເປັນແນວໃດແດ່ ?
(trg)="1.1"> Bom dia .
(trg)="1.2"> Como estão ?
(src)="2"> ຜ່ານມາຄັກຫຼາຍ ແມ່ນບໍ ?
(trg)="2"> Tem sido bom , não tem ?
(src)="4"> ອັນທີ່ຈິງ , ຂ້າພະເຈົ້າວ່າຈະກັບດີກວ່າ .
(trg)="4"> Na realidade , estou de saída .
(src)="5"> ( ຫົວ ) ຜ່ານມາ ມີຢູ່ ສາມ ແກນ , ແມ່ນບໍ່ , ທີ່ໄດ້ຜ່ານກອງປະຊຸມ , ເຊິ່ງກ່ຽວພັນ ກັບສິ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າຢາກເວົ້າເຖິງ
(trg)="5"> ( Risos ) Houve três temas , ao longo da conferência , que são relevantes para o que quero falar .
(src)="6"> ອັນທີໜຶ່ງແມ່ນຫຼັກຖານອັນອັດສະຈັນ ຂອງຄວາມຄິດສ້າງສັນຂອງມະນຸດຊາດ ໃນບົດສະເໜີທັງໝົດທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຟັງຜ່ານມາ ແລະ ຈາກໝົດທຸກຄົນທີ່ຢູ່ທີ່ນີ້ . ສະເພາະແຕ່ ຄວາມຫຼາກຫຼາຍ
(trg)="6.1"> Um deles é a evidência extraordinária da criatividade humana em todas as apresentações que tivemos e em todas as pessoas aqui .
(trg)="6.2"> A variedade de tudo e o alcance de tudo .
(src)="7"> ແລະ ຂອບເຂດ ຂອງມັນ ກໍ່ພໍແຮງແລ້ວ . ອັນທີສອງນັ້ນແມ່ນ ສິ່ງນີ້ ພາເຮົາມາຢູ່ໃນຈຸດທີ່ພວກເຮົາບໍ່ຮູ້ເລີຍວ່າແມ່ນຫຍັງຈະເກີດຂຶ້ນ , ໃນອະນາຄົດ .
(trg)="7"> O segundo é que nos coloca em circunstâncias em que não fazemos ideia do que irá acontecer , em termos de futuro ,
(src)="8"> ບໍ່ຮູ້ເລີຍ ວ່າ ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ຈະຜັນຂະຫຍາຍໄປແນວທາງໃດ .
(trg)="8"> nenhuma ideia de como isto se pode desenrolar .
(src)="9"> ຂ້າພະເຈົ້າມີຄວາມສົນໃຈໃນການສຶກສາ -
(trg)="9"> Eu interesso-me muito pelo ensino .
(src)="10"> ອັນທີ່ຈິງແລ້ວ , ສິ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນແມ່ນ ໝົດທຸກຄົນມີສິ່ງທີ່ຕ້ອງສົນໃຈໃນການສຶກສາ .
(trg)="10"> Constato que toda a gente se interessa pelo ensino .
(src)="11"> ບໍ່ແມ່ນບໍ ? ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນວ່າສິ່ງນີ້ເປັນຕາສົນໃຈຫຼາຍ .
(trg)="11.1"> Vocês não ?
(trg)="11.2"> Acho isto muito interessante .
(src)="13"> ທ່ານເຮັດວຽກໃນຂະແໜງສຶກສາ - ອັນທີ່ຈິງ , ທ່ານຈະບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ໄປຮ່ວມງານສັງສັນດອກ , ເວົ້າແທ້ , ຖ້າທ່ານເຮັດວຽກໃນຂະແໜງສຶກສາ .
(trg)="12"> Se forem a um jantar de festa , e disserem que trabalham no ensino — claro , se trabalham no ensino , não irão com frequência a jantares de festa ,
(src)="14"> ( ຫົວ ) ບໍ່ມີໃຜເຊີນທ່ານດອກ .
(trg)="13"> ( Risos ) Não são convidados .
(src)="15"> ແລະ ກໍ່ບໍ່ມີໃຜຊວນທ່ານເປັນເທື່ອທີສອງ , ເຊິ່ງມັນກໍ່ແປກ . ຂ້າພະເຈົ້າວ່າມັນປະຫຼາດດີ .
(trg)="14"> E nunca voltam a ser convidados , curiosamente , é estranho .
(src)="16"> ແຕ່ວ່າຖ້າທ່ານໄດ້ໄປ , ແລະ ບອກໃຜຜູ້ໜຶ່ງວ່າ , ຫັ້ນນ່າ , ເຂົາຖາມວ່າ , “ ເຈົ້າເຮັດວຽກຫຍັງ ? ”
(trg)="15"> Mas se forem e disserem a alguém — perguntam-vos : " O que faz ? "
(src)="17"> ແລ້ວ ທ່ານບອກວ່າທ່ານເຮັດວຽກໃນຂະແໜງສຶກສາ , ທ່ານຊິເຫັນໃບໜ້າຂອງເຂົາປາດສະຈາກສີເລືອດ .
(trg)="16"> — e disserem que trabalham no ensino , podem vê-los empalidecer .
(src)="18"> ເຂົາຈະເປັນປະມານວ່າ ,
(trg)="17"> " Oh meu Deus , porquê eu ? "
(src)="19"> “ ຈັ່ງແມ່ນຊາດ , ” ຫັ້ນນ່າ , “ ເປັນຫຍັງຕ້ອງແມ່ນກູ ? ຫາກໍ່ຊິໄດ້ອອກມາສັງສັນກັບໝູ່ເທື່ອທຳອິດໃນອາທິດ . ” ( ຫົວ )
(trg)="18"> ( Risos ) " A minha única saída da semana " .
(src)="20"> ແຕ່ຖ້າທ່ານຫາກຖາມກ່ຽວກັບການສຶກສາຂອງເຂົາ , ເຂົາຈະຈັບທ່ານຕິດຝາ . ເພາະວ່າມັນເປັນສິ່ງໜຶ່ງ ທີ່ລົງເລິກໃນຕົວຄົນເຮົາ , ຂ້າພະເຈົ້າເວົ້າຖືກບໍ ?
(trg)="19.1"> ( Risos ) Mas se lhes perguntarem qual é o curso deles , não vos largam .
(trg)="19.2"> Porque é uma daquelas coisas muito enraizadas nas pessoas , não é verdade ?
(src)="21"> ຄືກັບ ສາດສະໜາ , ເງິນຄຳ ແລະ ສິ່ງອື່ນໆ .
(trg)="20"> Como a religião , o dinheiro e outras coisas .
(src)="22"> ຂ້າພະເຈົ້າມີຄວາມສົນໃຈອັນໃຫຍ່ຫຼວງໃນການສຶກສາ , ແລະ ຄິດວ່າເຮົາທຸກຄົນມີຄືກັນໝົດ .
(trg)="21"> Interesso-me muito pelo ensino e penso que todos nós se interessam .
(src)="23"> ເຮົາມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສີຍອັນໃຫຍ່ຫຼວງໃນການສຶກສາ , ສ່ວນໜຶ່ງຍ້ອນວ່າ ມັນແມ່ນການສຶກສານີ້ລະທີ່ຄວນຈະ ພາເຮົາໄປສູ່ອະນາຄົດທີ່ພວກເຮົາບໍ່ສາມາດເຂົ້າໃຈໄດ້ .
(trg)="22"> Nós temos um enorme interesse nisto , em parte porque , supostamente , a educação deve levar-nos a um futuro que ainda não compreendemos .
(src)="24"> ຖ້າທ່ານລອງຄິດເບິ່ງ , ເດັກນ້ອຍທີ່ເລີ່ມເຂົ້າໂຮງຮຽນປີນີ້ ຈະກິນບຳນານໃນປີ 2065 .
(trg)="23"> Se pensarem nisto , as crianças que começam a escola este ano reformar-se-ão em 2065 .
(src)="25"> ບໍ່ມີໃຜຮູ້ - ເຖິງຈະມີຊ່ຽວຊານຕັ້ງຫຼາຍຄົນທີ່ໄດ້ແຫ່ຂະບວນມາໃນໄລຍະ 4 ວັນທີ່ຜ່ານມາ - ວ່າໂລກນີ້ຈະເປັນແນວໃດ ໃນອີກ 5 ປີ . ແຕ່ປານນັ້ນ ພວກເຮົາຍັງພັດ
(trg)="24"> Ninguém tem uma pista — apesar de todo o conhecimento demonstrado nos últimos quatro dias — de como o mundo será daqui a cinco anos .
(src)="26"> ຕ້ອງໄດ້ໃຫ້ການສຶກສາແກ່ເດັກນ້ອຍເຜື່ອໄວ້ . ສະນັ້ນ ການທີ່ບໍ່ສາມາດຄາດເດົາໄດ້ນັ້ນ , ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ,
(trg)="25"> E , no entanto , pretendemos educá-los para isso .
(src)="27"> ເປັນສິ່ງທີ່ມະຫັດສະຈັນ .
(trg)="26"> Penso que a imprevisibilidade é extraordinária .
(src)="28"> ແລະ ສ່ວນທີສາມ ໃນນີ້ ແມ່ນ ພວກເຮົາທຸກຄົນໄດ້ເຫັນພ້ອມກັນແລ້ວ ເຖິງ ສະມັດຖະນະອັນອັດສະຈັນທີ່ເດັກນ້ອຍມີ - ສະມັດຖະນະເພື່ອການປ່ຽນແປງຂອງເຂົາ .
(trg)="27"> E a terceira parte disto é que , apesar disso , todos concordamos nas capacidades realmente extraordinárias que as crianças têm , as suas capacidades para a inovação .
(src)="29"> ຂ້າພະເຈົ້າໝາຍເຖິງ , ຊີເຣນາ ມື້ຄືນນີ້ ແມ່ນຄົນທີ່ມະຫັດສະຈັນ , ບໍ່ແມ່ນບໍ ? ພຽງແຕ່ເບິ່ງສິ່ງທີ່ລາວສາມາດເຮັດໄດ້ .
(trg)="28"> Ontem à noite a Sirena foi uma maravilha , não foi ?
(src)="30"> ແລະ ລາວກໍ່ມີຈຸດພິເສດ , ແຕ່ຄັນຊິເວົ້າແລ້ວ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າລາວກໍ່ບໍ່ໄດ້ ພິເສດມາຕັ້ງແຕ່ຍັງນ້ອຍ .
(trg)="30"> Ela é excecional , mas penso que ela não é , por assim dizer , excecional na plenitude da infância .
(src)="31"> ສິ່ງທີ່ທ່ານເຫັນນັ້ນແມ່ນຄົນຜູ້ໜຶ່ງທີ່ອຸທິດຕົນຢ່າງຍິ່ງ ຜູ້ທີ່ພົບກັບພອນສະຫວັນ . ແລະ ຂໍ້ສະເໜີຂອງຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນວ່າ
(trg)="31"> O que temos é uma pessoa de uma dedicação extraordinária que encontrou um talento .
(src)="32"> ເດັກທຸກຄົນມີພອນສະຫວັນຫຼາຍຫຼວງ . ແລະ ພວກເຮົາກໍ່ສິ້ນເປືອງສິ່ງນີ້ໄປ , ຢ່າງບໍ່ໃສ່ໃຈເລີຍ . ສະນັ້ນ ຂ້າພະເຈົ້າຢາກເວົ້າກ່ຽວກັບການສຶກສາ ແລະ
(trg)="32"> É inha convicção que todos os miúdos têm talentos tremendos e nós estragamo-los , impiedosamente .
(src)="33"> ຂ້າພະເຈົ້າຢາກເວົ້າກ່ຽວກັບຄວາມຄິດສ້າງສັນ .
(trg)="33"> Por isso , quero falar acerca do ensino e quero falar acerca da criatividade .
(src)="34"> ຈຸດຢືນຂອງຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນວ່າ ຄວາມຄິດສ້າງສັນໃນປະຈຸບັນ ແມ່ນສຳຄັນສຳລັບການສຶກສາທຽບເທົ່າກັບການຮູ້ໜັງສື , ແລະ ພວກເຮົາກໍ່ຄວນປະຕິບັດກັບທັງສອງສິ່ງໃນສະຖານະພາບດຽວກັນ .
(trg)="34"> A minha convicção é que , hoje , a criatividade é tão importante no ensino como a literacia , e devemos tratá-la ao mesmo nível .
(src)="35"> ( ຕົບມື ) ຂອບໃຈ .
(trg)="35"> ( Aplausos )
(src)="36"> ມື້ນີ້ກໍ່ມີເທົ່ານີ້ເດີ້ . ຂອບໃຈຫຼາຍໆ .
(trg)="36"> A propósito , era só isto .
(src)="37"> ( ຫົວ ) ສະນັ້ນ , ຍັງອີກ 15 ນາທີ . ອັນ , ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເກີດທີ່ ... ບໍ່ແມ່ນ .
(trg)="37.1"> Muito obrigado .
(trg)="37.2"> ( Risos ) Bem , faltam 15 minutos .
(src)="38"> ( ຫົວ ) ຫວ່າງມໍ່ໆມານີ້ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຍິນເລື່ອງດີໆເລື່ອງໜຶ່ງ - ຂ້າພະເຈົ້າມັກເລົ່າເລື່ອງນີ້ໃຫ້ຄົນຟັງ - ກ່ຽວກັບເດັກຍິງຜູ້ໜຶ່ງໃນຊົ່ວໂມງຮຽນແຕ້ມຮູບ . ລາວອາຍຸໄດ້ ຫົກ ປີ .
(trg)="38.1"> Bem , eu nasci ... não ...
(trg)="38.2"> ( Risos ) Ouvi recentemente uma história muito boa — adoro contá-la — de uma miúda que estava numa aula de desenho .
(src)="39"> ແລະ ລາວນັ່ງຢູ່ຫຼັງສຸດ , ກຳລັງແຕ້ມຢູ່ , ແລະ ຄູໄດ້ເວົ້າວ່ານາງນ້ອຍຜູ້ນີ້ບໍ່ຄ່ອຍ ເອົາໃຈໃສ່ໃນໂມງຮຽນ , ແລະ ໃນຊົ່ວໂມງແຕ້ມຮູບແນວນີ້ລາວພັດໃສ່ໃຈ .
(trg)="39.1"> Tinha seis anos , estava ao fundo da sala , a desenhar .
(trg)="39.2"> A professora disse que essa miúda raramente estava atenta mas naquele dia estava .
(src)="40"> ນາງຄູຮູ້ສຶກສະຫງົນ ແລະ ເຂົ້າໄປຫານາງນ້ອຍ
(trg)="41"> " O que estás a desenhar ? "
(src)="41"> ແລະ ເວົ້າວ່າ , “ ກຳລັງແຕ້ມຫຍັງ ? ” ແລະ ນາງນ້ອຍເວົ້າວ່າ , “ ແຕ້ມຮູບພະເຈົ້າ . ”
(trg)="42"> A miúda disse : " Estou a desenhar o retrato de Deus . "
(src)="42"> ແລະ ນາງຄູເວົ້າວ່າ , “ ແຕ່ບໍ່ມີໃຜຮູ້ໄດ໋ວ່າພະເຈົ້າມີໜ້າຕາເປັນແນວໃດ . ”
(trg)="43"> A professora replicou : " Mas ninguém sabe como é Deus . "
(src)="43"> ແລະ ນາງນ້ອຍເວົ້າວ່າ , “ ຈັກໜ້ອຍເຂົາຫາກຊິຮູ້ . “
(trg)="44"> E a miúda respondeu : " Daqui a pouco já sabem . "
(src)="44"> ( ຫົວ ) ໃນຕອນທີ່ລູກຊາຍຂອງຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ ສີ່ ປີ ທີ່ປະເທດອັງກິດ - ອັນທີ່ຈິງ ລາວກໍ່ອາຍຸໄດ້ສີ່ປີຢູ່ທຸກບ່ອນຫັ້ນລະ , ເວົ້າແທ້ . ( ຫົວ ) ຖ້າເວົ້າໃຫ້ຖືກແທ້ , ບໍ່ວ່າລາວຊິໄດ້ໄປໃສ , ລາວກໍ່ໄດ້ມີອາຍຸ ສີ່ ປີ ໝົດທັງປີນັ້ນລະ .
(trg)="45"> ( Risos ) Quando o meu filho tinha quatro anos , em Inglaterra , para ser honesto , ele tinha quatro anos em todo o lado .
(src)="45"> ລາວໄດ້ຫຼິ້ນລະຄອນຕອນເກີດຂອງພະເຈົ້າ . ທ່ານຈື່ເນື້ອເລື່ອງໄດ້ບໍ ? ບໍ່ຫວາ , ມັນຍິ່ງໃຫຍ່ຂະໜາດ .
(trg)="47.1"> Entrava numa peça de Natal .
(trg)="47.2"> Lembram-se da história ?
(src)="46"> ມັນເປັນເລື່ອງທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່ .
(trg)="48.1"> ( Risos ) Era ótima .
(trg)="48.2"> Era uma grande história .
(src)="47"> ເມລ ກິບສັນ ຫຼິ້ນພາກຕໍ່ມາ .
(trg)="49"> O Mel Gibson fez a sequela .
(src)="48"> ທ່ານອາດຈະໄດ້ເບິ່ງແລ້ວ : ເລື່ອງ “ Nativity II . ” ແຕ່ ເຈມສ ໄດ້ບົດຂອງ ໂຈເຊັຟ ,
(trg)="50"> Talvez a tenham visto : " Natal II " .
(src)="49"> ເຊິ່ງເຮົາຕື່ນເຕັ້ນຫຼາຍ .
(trg)="51"> ( Risos ) Mas o James fez o papel de José , pelo que ficámos maravilhados .
(src)="50"> ເຮົາຖືວ່າບົດນີ້ເປັນຕົວຫຼັກໜຶ່ງຂອງເລື່ອງ .
(trg)="52"> Considerámos isto como sendo um dos papéis principais .
(src)="51"> ໂຮງສະແດງໄດ້ເຕັມແຕ່ຄົນຂອງເຮົາທີ່ໃສ່ເສື້ອທີ່ມີລາຍຕີພິມວ່າ : “ ເຈມສ ໂຣບິນສັນ ແມ່ນ ໂຈເຊັຟ ! ” ( ຫົວ )
(trg)="53"> Tínhamos o local cheio de admiradores com T-shirts : " James Robinson é José ! "
(src)="52"> ລາວບໍ່ຕ້ອງເວົ້າຫຍັງໃນເລື່ອງ , ແຕ່ທ່ານຮູ້ຕອນທີ່ ພະລາຊາທັງສາມເຂົ້າມາ .
(trg)="54"> ( Risos ) Ele não tinha de falar mas conhecem a parte em que chegam os três reis ?
(src)="53"> ພວກເຂົານຳຂອງຂວັນມາ , ແລະ ສິ່ງທີ່ພວກເຂົາຖືມາແມ່ນ ຄຳ , ກຳຍານ , ແລະ ຢາງໄມ້ຫອມ .
(trg)="55"> Eles entram trazendo ofertas , ouro , incenso e mirra .
(src)="54"> ສິ່ງນີ້ໄດ້ເກີດຂຶ້ນແທ້ .
(trg)="56"> Isso aconteceu realmente .
(src)="55"> ພວກເຮົາກະໄດ້ນັ່ງຢູ່ຫັ້ນລະ ແລະ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າພວກເຂົາໄປຂ້າມຕອນ . ເພາະວ່າເຮົາລົມນຳລູກຊາຍຫຼັງຈົບການສະແດງ ແລະ ເວົ້າວ່າ , “ ເຈົ້າບໍ່ເປັນຫຍັງບໍ ? ” ແລະ ລາວເວົ້າວ່າ , “ ໂດຍ , ເປັນຫຍັງ ? ມີຫຍັງຜິດໄປ ? ” ພວກເຂົາປ່ຽນຕົວ , ທໍ່ນັ້ນລະ .
(trg)="57.1"> Estávamos lá sentados e penso que se enganaram , porque falámos com o miúdo depois e dissemos-lhe : " Não te importaste ? "
(trg)="57.2"> E ele : " Porquê , enganei-me ? "
(src)="56"> ແຕ່ຈັ່ງໃດກໍ່ຕາມ , ເດັກຊາຍ ສາມ ຄົນເຂົ້າມາ -
(trg)="58.1"> Eles trocaram , foi só .
(trg)="58.2"> Os três rapazes entraram em cena ,
(src)="57"> ອາຍຸ ສີ່ ປີ ພ້ອມກັບຜ້າເຊັດມືພັນຫົວ -
(trg)="59"> miúdos de quatro anos com toalhas enroladas na cabeça ,
(src)="58"> ແລະ ພວກເຂົາວາງກ່ອງທັງສາມລົງ , ແລະ ເດັກຊາຍຜູ້ທຳອິດເວົ້າວ່າ , “ ຂ້ອຍນຳຄຳມາໃຫ້ເຈົ້າ . ”
(trg)="60"> pousaram as caixas e o primeiro miúdo disse : " Trago-te ouro . "
(src)="59"> ແລະ ເດັກຊາຍຜູ້ທີສອງເວົ້າວ່າ , “ ຂ້ອຍນຳກຳຍານມາໃຫ້ເຈົ້າ . ”
(trg)="61"> E o segundo rapaz disse , : " Trago-te mirra " .
(src)="60"> ແລະ ເດັກຊາຍຜູ້ທີສາມເວົ້າວ່າ , “ ແຟຣງ ສົ່ງອັນນີ້ມາ . ” ( ຫົວ )
(trg)="62"> E o terceiro rapaz disse : " O Frank mandou isto " .
(src)="61"> ຈຸດທີ່ຄ້າຍຄືກັນຂອງສອງເລື່ອງນີ້ແມ່ນວ່າ ເດັກນ້ອຍຈະລອງສ່ຽງເບິ່ງ .
(trg)="63"> ( Risos ) O que isto tem de comum é que os miúdos arriscam .
(src)="62"> ຖ້າເຂົາບໍ່ຮູ້ , ເຂົາຈະລອງເຮັດເບິ່ງ .
(trg)="64"> Se não sabem , tentam .
(src)="63"> ຂ້າພະເຈົ້າເວົ້າແມ່ນບໍ ? ພວກເຂົາບໍ່ຢ້ານທີ່ຈະຜິດ . ບາດນີ້ , ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າການຜິດ ແມ່ນຄືກັນກັບຄວາມຄິດສ້າງສັນເດີ້ .
(trg)="65.1"> Não tenho razão ?
(trg)="65.2"> Eles não receiam estar errados .
(src)="64"> ສິ່ງທີ່ພວກເຮົາຮູ້ແມ່ນ , ຖ້າເຈົ້າບໍ່ກຽມພ້ອມທີ່ຈະຜິດ , ເຈົ້າຈະບໍ່ມີວັນສ້າງສິ່ງທີ່ເປັນຕົ້ນສະບັບຂຶ້ນມາໄດ້ . ຖ້າເຈົ້າບໍ່ກຽມພ້ອມທີ່ຈະຜິດ .
(trg)="67.1"> O que sabemos é que , se não estivermos preparados para errar , nunca conseguiremos nada de original .
(trg)="67.2"> Se não estiverem preparados para errar .
(src)="65"> ແລະ ກວ່າເຂົາຊິກາຍມາເປັນຜູ້ໃຫຍ່ , ເດັກສ່ວນຫຼາຍໄດ້ສູນເສີຍສະມັດຖະພາບດ້ານນີ້ໄປແລ້ວ .
(trg)="68"> E quando chegam a adultos , a maior parte das crianças já perdeu essa capacidade .
(src)="66"> ພວກເຂົາໄດ້ກາຍມາເປັນຄົນທີ່ຢ້ານກົວການຜິດ .
(trg)="69"> Ficam com receio de errar .
(src)="67"> ແລະ ພວກເຮົາກໍ່ບໍລິຫານບໍລິສັດທັງຫຼາຍໃນລັກສະນະນີ້ , ພວກທ່ານ .
(trg)="70"> É assim que gerimos as nossas empresas .
(src)="68"> ເຮົາປະນາມການຜິດພາດ ແລະ ພວກເຮົາກໍ່ກຳລັງບໍລິຫານ
(trg)="71"> Estigmatizamos os enganos .
(src)="69"> ລະບົບການສຶກສາແຫ່ງຊາດທີ່ຖືວ່າ ຄວາມຜິດພາດແມ່ນສິ່ງທີ່ເຮວຮ້າຍທີ່ສຸດທີ່ເຈົ້າຈະສາມາດເຮັດໄດ້ .
(trg)="72"> E hoje temos sistemas nacionais de ensino em que os erros são a pior coisa que podemos fazer .
(src)="70"> ແລະ ຜົນໄດ້ຮັບກໍ່ແມ່ນວ່າ ພວກເຮົາກຳລັງສຶກສາຄົນໃຫ້ພົ້ນຈາກ ສະມັດຖະພາບໃນການສ້າງສັນ .
(trg)="73"> O resultado é que estamos a educar pessoas sem atender às suas capacidades criativas .
(src)="71"> ປີກັດໂຊ ເຄີຍໄດ້ເວົ້າແລ້ວ . ລາວເວົ້າວ່າ ເດັກທຸກຄົນເກີດມາເປັນນັກສິລະປະໝົດ .
(trg)="74"> Picasso disse um dia que todas as crianças nascem artistas .
(src)="72"> ບັນຫາແມ່ນ ເຮັດແນວໃດເຮົາຈຶ່ງຊິຍັງເປັນນັກສິລະປະຢູ່ເມື່ອໃຫຍ່ຂຶ້ນມາ .
(trg)="75"> O problema é mantermo-nos artistas enquanto crescemos .
(src)="73"> ຂ້າພະເຈົ້າເຊື່ອໃນສິ່ງນີ້ຢ່າງຮຸນແຮງ , ວ່າພວກເຮົາບໍ່ໄດ້ໃຫຍ່ຂຶ້ນມາສູ່ຄວາມຄິດສ້າງສັນ , ພວກເຮົາໃຫຍ່ອອກຈາກມັນ . ຫຼື ອີກໃນໜຶ່ງ , ພວກເຮົາໄດ້ຮັບການສຶກສາໃຫ້ພົ້ນຈາກມັນ .
(trg)="76"> Eu acredito nisto apaixonadamente : não crescemos para a criatividade , afastamo-nos dela .
(src)="74"> ສະນັ້ນ ເປັນຫຍັງຈິ່ງເປັນແນວນີ້ ?
(trg)="77"> Ou antes , somos ensinados a perdê-la .
(src)="75"> ຂ້າພະເຈົ້າເຄີຍອາໄສຢູ່ ສແຕຣດຝອດ ອອນ ອາວອນ ຈົນເຖິງປະມານ ຫ້າ ປີ ກ່ອນ .
(trg)="78.1"> Porque é que é assim ?
(trg)="78.2"> Eu vivia em Straford-on-Avon até há cinco anos .
(src)="76"> ອັນທີ່ຈິງ , ພວກເຮົາໄດ້ຍ້າຍຈາກ ສແຕຣດຝອດ ຫາ ລອສ ແອງເຈລິສ . ສະນັ້ນ ທ່ານຄືຊິຈິນຕະນາການອອກວ່າມັນເປັນການປ່ຽນແປງທີ່ປາສະຈາກຂໍ້ຂັດຂ້ອງຂະໜາດໃດ .
(trg)="79"> Mudámo-nos de Stratford para Los Angeles .
(src)="77"> ( ຫົວ ) ອັນທີ່ຈິງແລ້ວ , ພວກເຮົາເຄີຍອາໄສຢູ່ບ່ອນທີ່ເອີ້ນວ່າ ສນິດເຕິຟີລດ , ຢູ່ນອກຂອງ ສແຕຣດຝອດ ໜ້ອຍໜຶ່ງ , ເຊິ່ງເປັນບ່ອນເກີດ ຂອງພໍ່ ຂອງ ເຊັກສເປຍ .
(trg)="81"> ( Risos ) Vivíamos num lugar chamado Snitterfield , nas proximidades de Stratford , onde nasceu o pai de Shakespeare
(src)="78"> ທ່ານມີຄວາມຄິດອັນໃໝ່ເຂົ້າມາໃນຫົວບໍ ?
(trg)="82"> Vocês ficaram abalados por um novo pensamento ?
(src)="79"> ຂ້າພະເຈົ້າມີ . ທ່ານບໍ່ຄິດຫາພໍ່ຂອງ ເຊັກສເປຍ , ແມ່ນບໍ ?
(trg)="83.1"> Eu fiquei .
(trg)="83.2"> Nunca pensaram que Shakespeare tinha pai , pois não ?
(src)="80"> ທ່ານຄິດບໍ ? ເພາະທ່ານບໍ່ຄິດຫາ
(trg)="84.1"> Pensaram ?
(trg)="84.2"> Porque vocês não pensam em Shakespeare em criança , pensam ?
(src)="82"> ເຊັກສເປຍ ຕອນມີອາຍຸ ເຈັດ ປີ ແມ່ນບໍ ? ຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ເຄີຍຄິດກ່ຽວກັບອັນນີ້ມາກ່ອນ . ຂ້າພະເຈົ້າໝາຍຄວາມວ່າ , ລາວເຄີຍ
(trg)="85"> Shakespeare com sete anos ?
(src)="83"> ມີອາຍຸໄດ້ ເຈັດ ປີ ໃນຄັ້ງໜຶ່ງ .
(trg)="87"> Ele deve ter tido sete anos .
(src)="84"> ລາວເຄີຍ ເຂົ້າຮຽນໃນຊົ່ວໂມງພາສາອັງກິດ ຂອງໃຜຜູ້ໜຶ່ງ , ແມ່ນບໍ ?
(trg)="88"> Ele foi a aulas de inglês , não foi ?
(src)="85"> ເຈົ້າຄິດວ່າມັນຊິເປັນຕາລຳຄານຂະໜາດໃດ ? ( ຫົວ ) “ ຕ້ອງພະຍາຍາມໜັກກວ່ານີ້ . ” ຖືກພໍ່ບອກໃຫ້ໄປນອນ , ທ່ານຄິດເບິ່ງ ,
(trg)="89"> ( Risos ) Devia ser muito incómodo .
(src)="86"> ບອກ ເຊັກສເປຍ , “ ໄປນອນ , ດຽວນີ້ , ”
(trg)="91.1"> ( Risos ) Ser mandado para a cama pelo pai .
(trg)="91.2"> " Shakespeare , vai para a cama , já !
(src)="87"> ບອກ ວິລລຽມ ເຊັກສເປຍ , “ ແລະ ກໍ່ວາງສໍລົງໄດ້ແລ້ວ .
(trg)="92"> " Pousa o lápis e deixa de falar assim .
(src)="89"> ມັນເຮັດໃຫ້ໝົດທຸກຄົນສັບສົນ . ” ( ຫົວ )
(trg)="93"> ( Risos ) " Confundes toda a gente . "
(src)="90"> ຈັ່ງໃດກໍ່ຢ່າ , ພວກເຮົາໄດ້ຍ້າຍຈາກ ສແຕຣດຝອດ ຫາ ລອສ ແອງເຈລິສ , ແລະ ອັນທີ່ຈິງ ຂ້າພະເຈົ້າກໍ່ຢາກເວົ້າເຖິງການຍົກຍ້າຍໜ້ອຍໜຶ່ງ . ລູກຊາຍຂ້າພະເຈົ້າບໍ່ໄດ້ຢາກມານຳ .
(trg)="94"> ( Risos ) Adiante , mudámo-nos de Stratford para Los Angeles , e só quero dizer uma coisa acerca desta mudança .
(src)="91"> ຂ້າພະເຈົ້າມີລູກສອງຄົນ . ລູກຊາຍ ອາຍຸ 21 ປີ ແລ້ວດຽວນີ້ ; ລູກສາວ ແມ່ນ 16 .
(trg)="96.1"> Eu tenho dois filhos .
(trg)="96.2"> Ele tem agora 21 ; a minha filha tem 16 .
(src)="92"> ລູກຊາຍບໍ່ໄດ້ຢາກມາ ລອສ ແອງເຈລິສ .
(trg)="97"> ele não queria vir para Los Angeles .
(src)="93"> ລາວມັກມັນຫຼາຍ , ແຕ່ວ່າລາວໄດ້ເພື່ອນຍິງຢູ່ອັງກິດ . ນາງແມ່ນຮັກແຫ່ງຊີວິດຂອງລາວ , ນາງ ຊາຣາ .
(trg)="98"> Ele gostaria , mas tinha uma namorada em Inglaterra .
(src)="94"> ລາວໄດ້ຮູ້ຈັກນາງເປັນເວລາໜຶ່ງເດືອນ .
(trg)="99"> Era o amor da sua vida , Sarah , conhecia-a há um mês .
(src)="96"> ເພາະວ່າມັນເປັນເວລາທີ່ຍາວນານ ຕອນທີ່ເຈົ້າອາຍຸພຽງແຕ່ 16 ປີ . ຈັ່ງໃດກໍ່ຕາມ , ລາວຜິດໃຈຢ່າງແຮງໃນຂະນະທີ່ຢູ່ເທິງຍົນ ,
(trg)="100"> Imaginem , tinham celebrado o quarto aniversário , porque é muito tempo quando se tem 16 .
(src)="97"> ແລະ ລາວເວົ້າວ່າ , “ ລູກຈະບໍ່ໄດ້ພົບຄົນທີ່ຄື ຊາຣາ ອີກ . ”
(trg)="102"> " Nunca mais vou encontrar uma miúda como a Sarah " .
(src)="98"> ແລະ ພວກເຮົາກໍ່ຮູ້ສຶກໂລ່ງໃຈກ່ຽວກັບສິ່ງນີ້ຢູ່ , ເວົ້າແທ້ , ເພາະນາງແມ່ນເຫດຜົນຫຼັກຂອງການຍົກຍ້າຍອອກຈາກປະເທດຂອງພວກເຮົາ .
(trg)="103.1"> Para ser franco , ficámos contentes com isso ...
(trg)="103.2"> ( Risos ) ... porque ela era a principal razão para deixarmos o país .
(src)="99"> ( ຫົວ ) ແຕ່ບາງຢ່າງກະທົບເຈົ້າ ເມື່ອເຈົ້າຍ້າຍມາ ອາເມຣິກາ ແລະ ເມື່ອເຈົ້າທ່ອງທ່ຽວໄປທົ່ວໂລກ : ລະບົບການສຶກສາທຸກບ່ອນໃນໂລກນີ້ ມີລຳດັບຊັ້ນຂອງວິຊາຮຽນອັນດຽວກັນໝົດ . ໝົດທຸກບ່ອນ .
(trg)="104.1"> ( Risos ) Mas percebemos algo quando mudamos para a América e quando viajamos pelo mundo .
(trg)="104.2"> Todos os sistemas de ensino no planeta têm a mesma hierarquia de matérias .
(src)="100"> ບໍ່ວ່າເຈົ້າຈະໄປບ່ອນໃດ . ເຈົ້າອາດຈະຄິດວ່າມັນຊິບໍ່ເປັນແນວນັ້ນ , ແຕ່ບໍ່ແມ່ນ .
(trg)="105.1"> Todos .
(trg)="105.2"> Não interessa onde vamos .
(src)="101"> ຢູ່ສູງກວ່າໝູ່ໝົດແມ່ນ ເລກ ແລະ ພາສາ ,
(trg)="106"> Seria de esperar outra coisa , mas não é .
(src)="102"> ຕໍ່ມາແມ່ນ ສັງຄົມ , ແລະ ຢູ່ລຸ່ມສຸດ ແມ່ນສີລະປະ .
(trg)="107"> No topo estão a matemática e as línguas , depois as humanidades e na base estão as artes .
(src)="103"> ທຸກບ່ອນໃນໂລກນີ້ .
(trg)="108"> Em todo o lado na Terra
(src)="104"> ແລະ ກໍ່ເກືອບວ່າໃນທຸກລະບົບອີກ ,
(trg)="109"> e em quase todos os sistemas também , há uma hierarquia dentro das artes .
(src)="105"> ຍັງມີລຳດັບຊັ້ນພາຍໃນສາຂາສີລະປະອີກ . ໃນໂຮງຮຽນ ການວາດແຕ້ມ ແລະ ດົນຕີ ແມ່ນໄດ້ຮັບສະຖານະທີ່ສູງ ກວ່າ ການສະແດງ ແລະ ເຕັ້ນ . ບໍ່ມີລະບົບການສຶກສາບ່ອນໃດໃນໂລກນີ້
(trg)="110"> A arte e a música , normalmente , têm mais importância nas escolas do que o teatro e a dança .