# la/ted2020-276.xml.gz
# nl/ted2020-276.xml.gz
(src)="1"> Cetera praeter res physicam mihi placent .
(trg)="1"> Nou , ik ben nog bij meer onderwerpen betrokken dan natuurkunde .
(src)="2"> pleraque nunc cetera .
(trg)="2"> Tegenwoordig zelfs meer bij andere dingen .
(src)="3"> Inter linguas cognatio est una ex his .
(trg)="3"> Eén van die dingen is de verre verwantschap tussen menselijke talen .
(src)="4"> Ac docti linguistae historiales Civitatibus Foederatis
(trg)="4"> En de professionele , historische taalkundigen in de VS
(src)="5"> Europaeique plerumque vitant cognationes diffusas familiasque magnas familias cascas , cascior quam familias suetas .
(trg)="5"> en in West Europa proberen zich verre te houden van lange afstand relaties , grote groeperingen , groeperingen die ver terug gaan , verder dan de bekende ( taal ) families .
(src)="6.1"> Monstrosas arbitrantur .
(src)="6.2"> Immo ego haud monstrosas arbitror .
(trg)="6"> Daar houden ze niet van , ze denken dat het onzin is .
(src)="7"> Perdocti linguistae , fere Russi , id petunt in instituto Sanctae Fidei et Moscua , et consummationem videre me iuvet .
(trg)="7.1"> Ik denk niet dat het onzin in .
(trg)="7.2"> En er zijn enkele briljante taalkundigen , overwegend Russen , die hieraan werken in het Santa Fe Instituut en in Moscow , en ik ben erg benieuwd waar dat toe zal leiden .
(src)="8"> Accedetne ad matrem solam XX aut XXV milium abhinc annos ?
(trg)="8"> Zal het werkelijk leiden tot één enkele voorouder van 20 , 25.000 jaar geleden ?
(src)="9"> Si etiam matrem solam excedemus , dum fortasse multae linguae se certent ?
(trg)="9"> En als we nog verder teruggaan dan die enkele voorouder , toen er waarschijnlijk een competitie was tussen talen ?
(src)="10.1"> Quo usque tandem continuat ?
(src)="10.2"> Quo tempore lingua moderna continuat ?
(trg)="10.1"> Hoe ver gaat dat terug ?
(trg)="10.2"> Hoe ver gaat de moderne taal terug ?
(src)="11"> Quot milium annorum continuat ?
(trg)="11"> Hoe veel tienduizenden jaren gaat dat terug ?
(src)="12"> Chris Anderson : Coniecturamne aut spes responsi habes ?
(trg)="12"> Chris Anderson : Heeft u een idee wat het antwoord kan zijn ?
(src)="13"> Orator : Ut mihi videtur , lingua moderna vetustior quam picturae inscriptaque simulacrique in speluncis et vestigia saltatione in creta in spelunca Europae Occidentalis aetate Aurignacia XXXV millium abhinc annos , fortasse antehac .
(trg)="13"> Murray Gell-Mann : Nou , ik denk dat de moderne taal ouder moet zijn dan de grottekeningen en grotgravures en grotbeeldhouwwerken en de danspassen in de zachte klei in de grotten van West Europa in de Aurignacian periode , ongeveer 35.000 jaar geleden , of nog vroeger .
(src)="14"> Homines omnia fecisse sed lingua moderna caruisse non credo .
(trg)="14"> Ik kan niet geloven dat ze al deze dingen konden doen zonder moderne taal .
(src)="15"> Ergo mater vera saltim huc continuat et fortasse latior .
(trg)="15"> Dus ik denk dat de daadwerkelijke herkomst zo ver terug gaat , of nog verder .
(src)="16.1"> Immo non sequitur id quod omnes , aut multae aut plurimae , linguarum modernarum venire propriore quae XX millium abhinc annos nata est possunt .
(src)="16.2"> Angustiae appellantur .
(trg)="16.1"> Maar dat betekent niet dat alle , of veel , of de meeste van de hedendaagse talen niet misschien afgeleid zijn van één taal , die veel jonger is , zeg 20.000 jaar , of iets dergelijks .
(trg)="16.2"> Dat is wat we een flessenhals noemen .
(src)="17"> CA : Philippus Anderson recte fortasse dixit .
(trg)="17"> CA : Nou , Philip Anderson zou wel eens gelijk kunnen hebben .
(src)="18"> Plura conctorum quam cuncti tu scias .
(trg)="18"> U weet gewoon meer over wat dan ook dan wie dan ook .
(src)="19.1"> Honor apud nos .
(src)="19.2"> Murraius Gell-Mann , gratias tibi .
(trg)="19.1"> Het was een eer .
(trg)="19.2"> Dank u , Murray Gell-Mann .
(src)="20"> ( plausus )
(trg)="20"> ( Applaus )